NOS Nieuws - Algemeen

Een 59-jarige Nederlandse tantramasseur is donderdag door de politie in Portugal opgepakt omdat hij zich had geprobeerd te onttrekken aan een gevangenisstraf. De man werd tot aan de Hoge Raad veroordeeld voor seksueel misbruik van vrouwelijke cliënten, maar vluchtte het land uit.

De Hoge Raad bevestigde begin vorig jaar dat Nico D. zich tussen 2013 en 2017 tijdens tantrische sessies schuldig had gemaakt aan "ontuchtige seksuele handelingen" met zes vrouwen die aan zijn zorg waren toevertrouwd. De straf die hij daarvoor kreeg was 2,5 jaar cel, waarvan 10 maanden voorwaardelijk. Daar haalde de Hoge Raad alleen drie weken vanaf omdat het Openbaar Ministerie de geldende termijnen had overschreden.

Afgelopen oktober begon een team van de politie-eenheid Midden-Nederland, gespecialiseerd in de opsporing van gevluchte veroordeelden, met een onderzoek naar zijn verblijfplaats. Daaruit kwam uiteindelijk naar voren dat hij in Portugal verbleef. Nederland heeft de Portugese autoriteiten inmiddels om zijn uitlevering gevraagd.

Nico D. is niet de enige tantramasseur die werd veroordeeld voor misbruik van cliënten; dat gebeurde eerder ook met Edwin M. Hij kreeg een zwaardere straf: drie jaar cel, waarvan een half jaar voorwaardelijk.

Een stuk puin dat begin maart door het dak van een huis in Florida schoot, blijkt afkomstig van het internationaal ruimtestation ISS. Dat zegt het Amerikaanse ruimtevaartagentschap NASA. Het gaat om ruimtepuin dat niet helemaal in de atmosfeer is verbrand.

Op 8 maart boorde het object, met een lengte van 10 centimeter en een gewicht van 700 gram, door het dak van een huis in de kuststad Naples. Niemand raakte gewond. De eigenaar van het huis vertelde toen aan televisiezender WINK dat hij werd opgebeld door zijn zoon. "Ik stond te trillen en geloofde het niet. Hoe groot is de kans dat iets met zo'n kracht op je huis terechtkomt en zoveel schade aanricht."

Het voorwerp werd voor analyse naar het Kennedy Space Center gebracht. Het vermoeden bestond al dat het om ruimtepuin ging.

NASA bevestigt nu dat het object deel uitmaakte van een pakket batterijen dat in 2021 werd losgemaakt van het ISS. Het totale pakket woog op dat moment 2600 kilo en de verwachting was dat het volledig zou opbranden in de atmosfeer. Toch bereikte een metalen steun van het pakket de aarde.

Een van de astronauten van het ISS plaatste op X een foto van een totale pakket dat de ruimte in werd gestuurd:

Op de dag dat het stuk puin het huis in Florida raakte, was de terugkerende ISS-accu ook boven Nederland te zien. Satellietexpert Marco Langbroek wist het object toen vast te leggen. De Europese ruimtevaartorganisatie ESA berekende dat de accu boven Noord-Amerika de dampkring binnen zou komen.

Het is overigens aan de orde van de dag dat er ongecontroleerd ruimtepuin terug naar aarde komt. In de afgelopen vijftig jaar gebeurde dat gemiddeld een keer per dag. Wat niet opbrandt, komt vaak in de oceaan of onbewoond gebied terecht. Heel grote objecten, zoals oude ruimtestations, worden aan het einde van hun levensloop op afstand naar een afgelegen deel van de Stille Oceaan gedirigeerd.

De man die op tweede kerstdag in 2022 in Rotterdam een gezin doodreed, is veroordeeld tot acht jaar cel. Tegen de 30-jarige Suraj A. uit Den Haag was door het Openbaar Ministerie een gevangenisstraf van twaalf jaar geëist.

"U heeft met uw handelen groot verdriet en onherstelbaar leed veroorzaakt", zegt de rechtbank in Rotterdam. De rechter sprak ook over de nabestaanden, die volgens hem met de vraag blijven zitten waarom dit ongeluk is gebeurd. "U heeft daarover op geen enkele wijze duidelijkheid gegeven." Verder sprak de rechter over de diepe indruk die het ongeluk ook op getuigen en hulpdiensten heeft gemaakt.

Blanco strafblad

De rechtbank ging niet mee met de eis van het OM, onder andere omdat die "met name is gericht op vergelding". De rechtbank kwam tot een lagere straf, onder meer omdat Suraj A. een blanco strafblad had. Rijnmond schrijft dat de nabestaanden "zeer emotioneel" reageerden nadat ze het vonnis hadden gehoord.

Verder wilde het OM dat de man de komende tien jaar niet meer achter het stuur zou zitten. Daar was de rechter het niet mee eens, is te lezen in het vonnis. De uitleg daarvoor luidt onder meer dat A. zich niet eerder "buitensporig" heeft gedragen in het verkeer.

A. stond terecht op verdenking van drievoudige doodslag en rijden onder invloed. Volgens het OM reed de man met driemaal de toegestane hoeveelheid alcohol in zijn bloed en met hoge snelheid het jonge gezin dood. De rechtbank achtte hem vandaag op alle punten schuldig.

Ter plekke overleden

Het ongeluk gebeurde een kleine anderhalf jaar geleden op de kruising van een afrit van de A15 met de Groene Kruisweg in Rotterdam-Zuid: het Groene Kruisplein. Om 06.00 uur 's werd Michelangela (35) door Rinold (36) naar haar werk gebracht. Hun zevenjarige dochtertje Rinaigela ging mee, omdat ze nog niet alleen thuis kon blijven. Suraj A. reed met hoge snelheid op hen in.

De auto van het gezin vloog over de kop en kwam ondersteboven in een berm terecht. Alle drie gezinsleden overleden ter plekke.

De rechter zei vanmiddag onder andere dat A. de verkeersregels "in ernstige mate heeft overtreden". Ook was er geen bewijs waaruit bleek dat hij het ongeval probeerde te voorkomen. "Geen remsporen en het verkeerslicht stond op rood."

Tijdens de zitting twee weken geleden zei Suraj A. zich niets van het ongeluk te kunnen herinneren. "Ik worstel met de gedachte dat er een verschrikkelijk ongeluk is gebeurd", zei hij onder andere. "Hoe kan het dat ik daarbij betrokken ben geraakt? Dat er drie mensen zijn overleden vind ik echt verschrikkelijk."

De nabestaanden van het gezin en het OM beschreven het gedrag in de rechtszaak van Suraj A. toen als berekenend en niet gemeend. "Hij is vooral bezig met zichzelf en herleidt elke vraag naar hoe zielig hij is", zeiden vriendinnen van het gezin eerder deze maand tegen de NOS. Ze geloofden niet dat hij zich niks herinnert.

Het kabinet houdt vast aan het plan om contante betalingen boven 3000 euro te verbieden. De demissionaire ministers Van Weyenberg en Yesilgöz schrijven aan de Tweede Kamer dat Nederland anders mogelijk Europees geld misloopt.

Het voorstel om contante betalingen boven 3000 euro niet meer toe te staan, werd al in 2019 gelanceerd. Het toenmalige kabinet wilde met de maatregel witwassen door criminelen aanpakken. En ook het huidige (demissionaire) kabinet beschouwt het plan als een middel in de strijd tegen witwassen. "Criminelen gebruiken hiervoor vaak grote sommen contant geld", benadrukken Van Weyenberg en Yesilgöz.

Kritiek Autoriteit Persoonsgegevens

Het wetsontwerp waarin het verbod is opgenomen, bevatte nog meer voorstellen om witwassen tegen te gaan. Het kreeg kritiek van onder meer de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Volgens de AP zitten er allerlei privacyrisico's aan de wet.

De Tweede Kamer heeft de wet controversieel verklaard, wat betekent dat die in principe niet op korte termijn wordt behandeld. Het kabinet schrijft nu aan de Kamer dat het het voorstel voorlopig wil beperken tot het verbod op contante betalingen.

Van Weyenberg en Yesilgöz wijzen erop dat een limiet op contante betalingen inmiddels is opgenomen in de voorwaarden die de EU stelt aan financiële steun aan Nederland na de coronacrisis. Als Nederland daar niet aan voldoet, dreigt een korting van 600 miljoen euro, schrijven de ministers: "De deadline om deze maatregel uit te voeren staat op 31 maart 2025."

Op de Afsluitdijk is vanochtend een dode gevallen bij een botsing tussen een auto en een vrachtwagen. Vanwege het ongeluk was de Afsluitdijk in beide richtingen urenlang afgesloten. Rond 15.20 uur ging de weg weer open, meldt de ANWB.

Het ongeluk gebeurde rond 11.00 uur ter hoogte van Den Oever. Verschillende hulpdiensten werden opgeroepen, waaronder een traumahelikopter. Het dodelijke slachtoffer is de bestuurder van de personenauto, meldt Omrop Fryslân.

De oorzaak van het ongeluk is nog niet duidelijk, de politie doet onderzoek.

In de Verenigde Arabische Emiraten hebben zware regenval en windstoten geleid tot overstromingen. Delen van snelwegen zijn ondergelopen en het vliegverkeer van en naar Dubai is ontregeld.

In aanloop naar het noodweer was al besloten scholen dicht te houden en veel mensen werken vanuit huis. De autoriteiten hebben tankwagens de weg op gestuurd om water weg te pompen.

Ook andere Golfstaten hebben te maken met noodweer. In buurland Oman zijn de afgelopen dagen zeker achttien mensen om het leven gekomen. Tien van de slachtoffers zijn kinderen; zij verongelukten in een bus.

Er vallen in het sultanaat ook geregeld slachtoffers onder mensen die wadi's bezoeken. Dat zijn poeltjes van helder bergwater, waar mensen recreëren. Bij heftige regenval kunnen zij worden overvallen door overstromingen.

In de Golfregio regent het niet vaak. Als het gebeurt, is dat meestal in de koelere wintermaanden. De infrastructuur is er veelal niet op berekend, waardoor het water niet weg kan.

Ook in Oman heeft het noodweer geleid tot zware overstromingen:

De renovatie van het Binnenhofcomplex gaat zeker 2 miljard euro kosten. Het complex van verschillende monumentale gebouwen, waaronder de Eerste en Tweede Kamer, is in veel slechtere staat dan was voorzien, zo heeft demissionair minister De Jonge van Binnenlandse Zaken vandaag aan de Tweede Kamer bekendgemaakt.

De Jonge spreekt van een "gigantisch bedrag", maar noemt de kosten "onvermijdelijk". In 2015 werd de renovatie op 475 miljoen euro geschat, recenter stond de teller op bijna 844 miljoen euro. Er is geen nieuwe inschatting gemaakt van de duur van de renovatie. Vorig jaar werd al een vertraging van twee jaar aangekondigd naar eind 2028. Daar wordt nu nog van uitgegaan.

Sinds 2021 zijn alle bewoners van het Binnenhof vertrokken en konden de gebouwen ontmanteld worden. Nu, drie jaar later, wordt steeds duidelijker hoe slecht de staat van het complex is. Er is veel meer asbest gevonden, muren en plafonds zijn grotendeels verrot, en achter systeemplafonds komen historische elementen tevoorschijn die behouden moeten blijven.

Ook zijn er lekkages: het water van de Hofvijver stroomt bijvoorbeeld op sommige plekken de Eerste Kamer binnen. Een andere tegenvaller zijn de opgelopen bouwkosten, gestegen lonen en toegenomen veiligheidseisen. Ook wil de Tweede Kamer een zo duurzaam mogelijke renovatie en dat kost geld.

Enkele recente foto's van de renovatie:

Verantwoordelijk minister De Jonge zegt dat er nu pas een goede inschatting gemaakt kan worden van de werkelijke kosten. Bij de start van het project is al rekening gehouden met een kostenoverschrijding, de zogeheten 'disclaimers'. Het bedrag wordt betaald uit de schatkist van het ministerie van Financiën. De Jonge: "Met de renovatie kunnen we dit schitterende monument, het oudste regeringscentrum ter wereld, voor de toekomst behouden."

De minister zegt dat er in 2015 "niet een goede inschatting" is gemaakt van de kosten, maar dat men destijds ook niet alles wist. De veiligheidseisen waren ook niet zo streng als tegenwoordig. "Men wist niet wat we nu weten, er kon niet onder de vloeren en achter de wanden worden gekeken."

'Nachtmerrie voor bouwers'

Het Binnenhof is het grootste monumentale complex van gebouwen, groter bijvoorbeeld dan het Rijksmuseum in Amsterdam. Het heeft een oppervlakte van bijna 90.000 m2 en bevat 4000 kamers. Het probleem, benadrukt het Rijksvastgoedbedrijf, is dat er geen sprake is van één gebouw, maar een verzameling van historische gebouwen, waarvan de oudste dateren uit de 14de eeuw.

De Jonge zegt dat de renovatie "een ultieme droom" is voor archeologen. maar "een nachtmerrie" voor bouwers. "In die 4000 kamers is geen enkele plint hetzelfde, alles moet apart bekeken worden."

Een massale Iraanse raketaanval met uiteindelijk weinig schade versus grootschalige verwoesting van energiecentrales, stuwdammen en appartementencomplexen. Het contrast tussen Israël en Oekraïne toont het grote belang van het wel of niet hebben van een dekkend netwerk van moderne luchtafweer.

Luchtafweer is topprioriteit, zeggen experts tegen de NOS. En toch blijft het, ook bij recente budgetverhogingen, een ondergeschoven kind. Deze week werd bekend dat Nederland wel extra wil investeren in luchtverdediging, maar pas vanaf 2028 - en bovendien met een bedrag dat niet toereikend is voor daadwerkelijke capaciteitsvergroting.

Intussen vraagt de Oekraïense president Zelensky bondgenoten om extra Patriot-luchtafweersystemen. Die moeten onder meer de miljoenenstad Charkiv dicht bij de Russische grens beschermen tegen zware Russische zweefbommen. Duitsland gaf zaterdag gehoor aan de oproep door één extra Patriot-batterij te leveren. Maar om Oekraïne effectief te beschermen, zijn er 25 nodig.

Oekraïne steunen én bijbestellen

Kunnen andere Europese landen bijspringen en gelijktijdig de eigen luchtverdediging op peil houden? Hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga van de Universiteit Leiden denkt van wel. "Niet alleen om humanitaire, maar ook om strategische redenen is het belangrijk dat Europa zo snel mogelijk extra Patriots levert aan Oekraïne."

"Vervolgens hebben wij zelf de tijd om orders te plaatsen. Fabrikant Raytheon heeft gezegd dat er voldoende productieruimte is." Het bedrijf zou inmiddels één batterij per maand kunnen produceren, maar die capaciteit wordt bij gebrek aan bestellingen niet volledig benut.

De Patriot bewijst in Oekraïne grote defensieve waarde, zegt defensie-expert Dick Zandee van Instituut Clingendael. "De Patriot blijkt zeer succesvol te zijn en, wellicht tegen eerdere verwachtingen in, zelfs in staat de hypersonische Kinzhal-raketten te onderscheppen." Over die zeer snelle raketten beweerde Rusland dat ze niet te onderscheppen waren.

Maar het probleem voor Oekraïne is dat het een groot land is, met een vijand die geen onderscheid maakt tussen militaire doelen en burgerdoelen. Dus moeten naast vliegvelden en loopgraven ook alle steden en infrastructuur beschermd worden. Afgelopen week werd bij Kyiv een grote elektriciteitscentrale verwoest door een Russisch bombardement. Volgens sommige analisten duidt dit op een tekort aan luchtafweermunitie.

"Oekraïne wordt al twee jaar dagelijks aangevallen", zegt Osinga. "In de maand maart alleen al moest het land 4000 projectielen incasseren. Mogelijk zijn ze door hun voorraden luchtdoelmunitie heen."

Maar het kan ook liggen aan de spreiding van de defensieve batterijen. Analyse van het sterk slingerende vluchtpad van Russische drones en kruisraketten lijkt erop te wijzen dat ze mazen in het net gevonden hebben en om de verdedigde centra heen bewegen.

Europese luchtafweer wegbezuinigd

Het is het grote verschil met Israël. Bij de massale aanval zaterdag van honderden drones, kruisraketten en ballistische raketten door Iran werden vrijwel alle projectielen uitgeschakeld in de lucht. Die volledig dekkende, gelaagde afweer is ook de doctrine die Europa had tijdens de Koude Oorlog, zegt Osinga - maar die is voor een belangrijk deel wegbezuinigd.

Duitsland deed echter kortgeleden wel een bestelling voor extra Patriot-batterijen en ook Polen deed grootschalig inkopen: vorig jaar bestelde het land maar liefst 48 lanceerinrichtingen. Ook Zweden, het jongste NAVO-lid, besloot onlangs het luchtruim beter te beschermen met de luchtdoelraket.

Nederland heeft, ook twee jaar na het uitbarsten van de grootschalige oorlog in Oekraïne en het verhogen van het defensiebudget, niet besloten tot uitbreiding van de Patriot-luchtafweer. Nederland heeft één squadron, bestaande uit drie zelfstandig opererende vuureenheden (batterijen). Die beschikken elk over een radar en meerdere lanceerinrichtingen. Vorig jaar leverde Nederland twee lanceerinrichtingen aan Oekraïne, afkomstig uit de reserve.

'Kosteneffectieve defensieversterking'

Patriots zijn bij een groot gewapend conflict nodig om het volledige Europese luchtruim aan de oostkant af te sluiten. Daarnaast zijn ze nodig om belangrijke centra in het achterland te beschermen, zoals grote steden en havens, zegt Zandee. De bestaande capaciteit schiet voor beide taken tekort. "Gezien de langeafstandluchtdreiging van kruisvluchtwapens en raketten ligt versterking van de luchtverdediging met extra Patriot-vuureenheden voor de hand."

Extra Patriots zouden bovendien een relatief kosteneffectieve versterking van de defensie zijn, zegt Michelle Haas, onderzoeker Europees defensiebeleid aan de Universiteit van Gent. "Er is ruimte bij de fabrikant en de kosten zijn ook te overzien in vergelijking met grote moderniseringsprojecten. Denk aan 300 miljoen per lanceerinrichting - inclusief munitie en radar. Dus ja, Europese landen zouden zeker zulke bestellingen moeten plaatsen."

"Ik vind dat we laat zijn", besluit Osinga. "Al in de zomer van 2022 deed NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg een oproep voor versterking van onze verdediging. We lijken dit pas het afgelopen half jaar serieus te gaan nemen, maar nog zonder grote uitbreiding van de luchtafweer."

Een Fransman die dit weekend een heldenrol vervulde rond de mesaanval in Sydney mag zo lang als hij wil in Australië blijven. De man heeft een werkvisum dat over een maand verloopt, maar premier Albanese zegt dat dat zal worden verlengd als hij daarom vraagt. "We bedanken hem voor zijn buitengewone moed."

Albanese voegde eraan toe dat de Fransman, Damien Guerot, als het aan hem ligt ook het Australische staatsburgerschap mag krijgen. "Al zal dat een verlies zijn voor Frankrijk."

Bij de mesaanval in een winkelcentrum vielen zes doden en twaalf gewonden. Guerot voorkwam dat de aanslagpleger meer slachtoffers kon maken door hem op een roltrap tegen te houden. Op een filmpje dat via sociale media breed is verspreid, is te zien dat de Fransman met een paaltje zwaait om de dader op afstand te houden en om te voorkomen dat hij naar boven kan komen.

Vrouwen slachtoffer

Guerot, die in de bouw werkt, zei erover tegen Australische tv-station Channel Seven dat hij met een vriend was en dat ze geen seconde nadachten. "We zagen hem komen en dachten: we moeten hem stoppen."

De dader zag zich daardoor gedwongen om weer naar beneden te lopen, met de twee vrienden achter hem aan rennend. "We probeerden het paaltje naar hem te gooien." Kort erna schoot een politieagent de dader dood.

De aanslagpleger, een man van 40, maakte vooral slachtoffers onder vrouwen. De politie onderzoekt wat hem daartoe bracht. Hij is in elk geval een bekende van de politie en kampte in het verleden met psychische problemen.

Gisteren was in een buitenwijk van Sydney ook een mesaanval in een Assyrische kerk. Daarbij raakten een bisschop, een priester en twee anderen gewond. De politie heeft die aanval aangeduid als een terreurdaad. Het zou gaan om "religieus gemotiveerd extremisme".

Een ooggetuige filmde hoe de dader tegen de grond werd gedrukt. In de video, die is geverifieerd door persbureau Reuters, zegt iemand in het Arabisch: "Als ze mijn profeet niet hadden beledigd, zou ik hier niet zijn gekomen. Als hij zich niet met mijn religie had bemoeid, zou ik hier niet zijn gekomen."

De Consumentenbond daagt Albert Heijn voor de rechter om inzage te krijgen in cijfers van het supermarktbedrijf over fouten op kassabonnen. De bond wil compensatie afdwingen voor de "jarenlange fouten".

De Consumentenbond heeft de afgelopen jaren bij supermarktketens onderzoek gedaan naar verschillen tussen de prijzen in het schap en bij de kassa. Daaruit bleek dat de kassabonnen bij Albert Heijn, Jumbo en Plus vaak niet klopten. In 2023 stelde de bond de supermarkten aansprakelijk en vroeg om een compensatievoorstel.

Sindsdien is er meerdere keren met Albert Heijn gesproken, zegt directeur Sandra Molenaar van de Consumentenbond. "De supermarktketen zegt dat het zelf onderzoek liet doen naar kassabonfouten en dat het probleem heel klein was, maar we krijgen geen inzage. We vragen de rechter nu om Albert Heijn te manen de informatie met ons te delen. Zo kunnen we de aangerichte schade beter vaststellen en vervolgens een vergoeding afdwingen voor consumenten."

Miljoenen euro's

De bond wijst erop dat de schade door foute kassabonnen per consument per boodschappenronde relatief klein is, maar dat het alles bij elkaar "om miljoenen euro's gaat". De Consumentenbond wil dat Albert Heijn, Jumbo en Plus de schade gaan vergoeden.

Dat het de afgelopen jaren fout ging, kwam doordat er bijvoorbeeld aanbiedingsborden in de winkels stonden die niet op tijd werden weggehaald. "De prijs in de winkel is in principe leidend", zei Babs van der Staak, woordvoerder van de Consumentenbond, in het NOS radio 1 Journaal. "Als je als consument die prijs ziet bij het artikel, mag je ervan uitgaan dat dat ook de prijs is die je aan de kassa betaalt."

Vorig jaar signaleerde de bond dat de situatie bij Jumbo en Plus verbeterd was. "Daar kwamen we nagenoeg geen fouten meer tegen. Maar bij Albert Heijn zagen we nog steeds fouten." Vandaar dat de bond de interne onderzoeken van AH wil inzien. " Zodat wij kunnen kijken wat ze hebben gedaan, en nog belangrijker, wat de omvang van de schade is."

Metingen

In een reactie zegt Albert Heijn de dagvaarding te bestuderen. "We blijven inzetten op constructief overleg met de Consumentenbond. We hebben al diverse maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat klanten altijd de juiste prijs krijgen, zoals via elektronische schap-labels."

Vanwege de fouten op kassabonnen in het verleden wacht de Consumentenbond ook nog steeds op een compensatievoorstel van Jumbo en Plus. Woordvoerder Van der Staak: "We hopen dat ze er alsnog mee komen. Als dat niet gebeurt, zullen we ook daarvoor naar de rechter stappen."

De formatiegesprekken tussen PVV, VVD, NSC en BBB zijn weer begonnen. "Ze staan op scherp", zei PVV-leider Geert Wilders bij het binnenlopen. Het belangrijkste agendapunt is het asielvraagstuk. "We gaan weer onderhandelen vandaag en dat worden stevige onderhandelingen." Hij wilde verder geen vragen van journalisten beantwoorden.

Gisteren vertrok Wilders voortijdig bij de formatiegesprekken. Op vragen van de NOS zei hij dat hij boos was weggelopen omdat het "voor geen meter liep bij asiel." Op X voegde hij eraan toe klaar te zijn met alleen maar concessies doen. "Ze moeten nu leveren."

Heel hard gespeeld

BBB-leider Caroline van der Plas erkent vandaag dat de partijen "het heel hard hebben gespeeld" gisteren. Zij snapt de houding van Wilders en denkt niet dat hij is weggelopen om ook echt weg te blijven.

"Hij wil gewoon even de zaken op een rij zetten denk ik", zegt Van der Plas. "Ik snap wel dat hij het hard speelt want asiel is een heel belangrijk onderwerp voor de PVV."

Herijking vluchtelingenverdrag

Volgens Van der Plas leven er aan de onderhandelingstafel verschillende ideeën over wat er wel en niet kan om de instroom van asielzoekers te beperken. "Ik denk dat er wel heel veel mogelijk is. Wij hebben in ons verkiezingsprogramma staan dat we een herijking van het vluchtelingenverdrag willen. Wetten en verdragen zijn niet in beton gegoten."

NSC-leider Omtzigt en VVD-leider Yesilgöz zeiden niets toen zij langs de microfoons en de camera's naar binnen liepen.

Bevrijdingsdag in Alkmaar moet dit jaar op een andere plek worden gevierd. Dat komt door de broedende lepelaars die eerder dit jaar zijn neergestreken in het stadspark.

De zestien lepelaars verblijven sinds een maand in het park de Alkmaarderhout en trekken daar veel aandacht. Het Bevrijdingsfestival zou in eerste instantie in het stadspark worden gehouden, maar vanwege de vogels en het broedseizoen is dit jaar gekozen voor een andere locatie.

"De lepelaars houden best van gezelligheid hebben we gezien, maar een festival gaan we ze niet aandoen", zegt Rowy Onrust namens de organisatie tegen NH.

Het evenement wordt daarom verplaatst naar de Gasfabriek, op zo'n twee kilometer van het park. "Dat wordt even wennen voor mensen die gewend waren om op 5 mei even naar het Hout te lopen, maar we zijn erg blij met de nieuwe locatie."

Onrust vervolgt: "De Gasfabriek had al twee optredens gepland op 5 mei, maar die gaan we nu combineren met ons evenement. Er komt nu een podium met vijf optredens waar we de vrijheid kunnen vieren, zonder de lepelaars te storen."

De brandweer van Kopenhagen heeft grote moeite om de brand in het voormalige beursgebouw in het centrum van de stad onder controle te krijgen. Het vuur is overgeslagen naar de beurshal, waar onder andere concerten worden gegeven. Voor zover bekend zijn er geen gewonden gevallen, meldt persbureau Reuters.

De melding van de brand in de Deense hoofdstad kwam iets na 07.30 uur. In eerste instantie ging het alleen om een brand in het midden van het vier eeuwen oude gebouw, waar tegenwoordig de Kamer van Koophandel zit. Nu blijken ook andere delen van het gebouw in brand te staan. Ook is een deel van het dak ingestort en staan de gevels op instorten.

"Het ziet ernaar uit dat de brand zich heeft verspreid naar de grotere beurshal", zei een woordvoerder van de hulpdiensten tegen de Deense nieuwswebsite Politiken. De beurshal wordt naast concerten ook gebruikt voor conferenties.

Omliggende gebouwen zijn ontruimd. Omwonenden in het centrum krijgen de raad om ramen en deuren dicht te houden. Een verslaggever van nieuwszender Tv2 zegt dat de brand steeds oplaait en dat er veel rook vrijkomt.

Grote schade

De brandweer verwacht zeker de hele dag bezig te zijn om de brand te bedwingen, melden Deense media. Het gebouw bestaat voor een groot deel uit hout en daarom is het moeilijk de brand onder controle te krijgen. De oorzaak is nog niet bekend.

Ook de historische toren met vier draken erop, vatte vlam en viel om:

Het Børsen-gebouw werd in 1619 gebouwd en is een populaire attractie in de Deense hoofdstad. In het pand zijn onder andere kostbare schilderijen aanwezig.

Er wordt geprobeerd zo veel mogelijk te redden, een aantal schilderijen is uit het gebouw gehaald, zoals op deze beelden te zien is.

De Deense minister van Cultuur noemt op X de brand verschrikkelijk. "400 jaar aan Deens cultureel erfgoed gaat in vlammen op", schrijft hij. Ook de minister van Defensie heeft gereageerd. Hij spreekt op sociale media van "ons Notre-dame-moment", verwijzend naar de grote brand in Parijs van 2019.

Een bewoner van het centrum van Kopenhagen zegt: "Het was zo mooi met al zijn details en nu zijn er alleen nog maar stenen over."

Ook de Deense koning Frederik heeft inmiddels gereageerd en spreekt van een "historisch gebouw als prachtig symbool van de hoofdstad, een gebouw waar we trots op waren". Vandaag zou de verjaardag worden gevierd van koningin Margrethe (84), moeder van Frederik. Vanwege de brand zijn die festiviteiten afgelast.

In Griekenland hebben journalisten voor 24 uur het werk neergelegd, uit protest tegen de hoge kosten van levensonderhoud. Op televisie en op de radio zijn er geen nieuwsberichten, websites worden niet meer geactualiseerd en Grieken krijgen ook geen krant. De staking is aan de vooravond van een grotere landelijke staking van vakbonden.

De journalistenvakbond ESIEA zegt dat sprake is van een reeks aan "explosieve prijsstijgingen die een verwoestend effect hebben op families, van wie het inkomen wordt uitgehold". Volgens de krant To Vima moeten Grieken voor boodschappen die twee jaar geleden tezamen 37 euro waren nu 50 euro betalen.

De journalisten willen dat werkgevers collectieve cao-afspraken maken en de lonen verhogen. Ook maken ze zich zorgen over de pluriformiteit van de media en over toenemende druk op journalisten.

Morgen begint in andere sectoren een 24-uursstaking. Daardoor zal naar verwachting een deel van het openbaar vervoer stil komen te liggen. Ook veerboten worden daardoor getroffen.

Treinongeluk

Dit jaar is eerder massaal gestaakt in Griekenland. Vorige maand gingen tienduizenden mensen de straat op om te protesteren naar aanleiding van een zwaar treinongeluk dat een jaar eerder het leven kostte aan 57 mensen. De stakers beklaagden zich toen over de slechte staat van het spoor en het gebrek aan investeringen, waardoor ook veiligheidsproblemen zijn ontstaan. Ook werd geprotesteerd tegen de lage lonen.

Eerder deze maand gingen veel gepensioneerden de straat op. Ze eisten een verhoging van hun pensioen.

Fabrikanten van dranken moeten volgend jaar het statiegeld op plastic flessen mogelijk verdubbelen. Dat komt naar voren uit een vertrouwelijke brief die de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) heeft gestuurd aan de organisatie die de inzameling en recycling regelt. Het FD zegt de inhoud van de brief te kennen.

De verpakkingsindustrie is in december door de ILT opgedragen om snel met concrete plannen te komen om eindelijk voldoende plastic flessen met statiegeld in te zamelen. Het Afvalfonds Verpakkingen heeft nu van de ILT zelf een aantal opties gekregen, waaronder de verhoging van statiegeld naar 50 cent vanaf 1 juli volgend jaar.

Voor grote flessen betekent dit een verdubbeling van het statiegeld, voor kleine flessen meer dan een verdrievoudiging. Het statiegeld op blikjes blijft gelijk.

Het Afvalfonds heeft tot vrijdag de tijd om met alternatieven te komen, zo zegt de ILT tegen de NOS. Een inhoudelijk reactie op de uitgelekte brief wilde een woordvoerder niet geven. "De ILT zal de zienswijze van het Afvalfonds eerst bestuderen."

Nieuwe logo's

Drankenproducenten en supermarkten hebben het inzamelen en recyclen ondergebracht bij de stichting Verpact. Die stichting moet van de ILT de statiegeldlogo's en etiketten van drankjes veranderen, op tijd extra statiegeldautomaten plaatsen en stimuleren dat er ook statiegeld op sap- en zuivelflessen komt.

Als deze maatregelen niet goed worden doorgevoerd, volgen er dwangsommen die kunnen oplopen tot ruim 250 miljoen euro.

Het bedrijfsleven is wettelijk verplicht 90 procent van alle verkochte flessen in te zamelen. Maar dat percentage komt al jaren niet boven de 70. Een veel gehoorde klacht is dat er te weinig inzamelpunten zijn.

Mantelzorgers en patiënten nemen steeds meer verpleegkundige taken over om langdurige ziekenhuisopnames te voorkomen. Daarbij gaat het onder meer om het toedienen van complexere medicatie.

Het Maastricht UMC+ heeft enkele jaren succesvol geëxperimenteerd met het trainen van mantelzorgers en patiënten die op vrijwillige basis zorgtaken uitvoeren. Vorig jaar bespaarde het ziekenhuis alleen al bij patiënten die langdurig antibiotica nodig hebben ruim 7000 ligdagen.

Het Maastricht UMC+ heeft nu in samenwerking met het Innovatiefonds ouderenzorg een kenniscentrum (KOMPAZ) opgericht. Dat gaat op landelijk niveau andere zorgorganisaties leren hoe ze patiënten en mantelzorgers kunnen trainen.

Niet alleen de druk op ziekenhuizen zou daardoor kunnen afnemen, ook thuiszorgorganisaties kunnen er profijt van hebben. Het gaat dan om verpleegkundige taken zoals ogen druppelen, steunkousen aantrekken, wondverzorging en het verwisselen van medicatie via het infuus, en het zelf schoonmaken van medische hulpmiddelen.

Initiatief tegen zorginfarct

In de regio Limburg en Brabant maken al 25 zorginstellingen gebruik van het programma.

Het verschuiven van zorgtaken past binnen een trend. Gezien de grote personeelstekorten en de toenemende behoefte aan zorg wordt al een tijd intensief nagedacht over het ontlasten van de ziekenhuizen.

Eerder waarschuwden tal van artsen, deskundigen en ziekenhuisbestuurders tegenover de NOS dat er op korte termijn sprake zal zijn van een alomvattend en permanent zorginfarct als de zorg niet anders wordt georganiseerd. Er zijn genoeg goede initiatieven, maar die stranden vaak op financieringsproblemen.

Bij het Maastrichtse initiatief lijkt dat niet het geval te zijn. Het ziekenhuis heeft dankzij de goede regionale resultaten een toets van de zorgverzekeraars doorstaan die nodig is om fondsen te kunnen werven. Zo kan het kenniscentrum nu aanspraak maken op speciale hervormingssubsidies.

Als dit geld beschikbaar komt mogen zorgorganisaties, die het programma van het kenniscentrum volgen, van die middelen gebruik maken om mensen aan te nemen die mantelzorgers gaan trainen.

Het wiel wordt niet opnieuw uitgevonden

De diensten die het nieuwe kenniscentrum aanbiedt blijven niet beperkt tot het opleiden van de trainers, zegt arts en directeur Matthijs Bosveld. Ook zorgbestuurders krijgen les, onder meer over financieringsmogelijkheden.

"We willen immers ook met het kenniscentrum voorkomen dat andere zorgorganisaties het wiel zelf opnieuw moeten uitvinden", zegt Bosveld. "We doen dat door in Maastricht centraal de training te ontwikkelen en die op dezelfde wijze in heel Nederland aan te bieden. Op die manier kunnen we er ook voor zorgen dat de kwaliteit overal even hoog is."

Juist patiënten moeten profiteren

Marjo van der Wiel is een van de patiënten die van de nieuwe aanpak profiteren. Ze was blij dat ze voor een langdurige behandeling niet opgenomen werd in het ziekenhuis, maar thuis kon blijven waar haar man de medicatie na een training toediende.

Van der Wiel had in februari een heftige bacteriële infectie opgelopen waarvoor specialisten een op maat gemaakt antibioticum moesten ontwikkelen. Het toedienen zou weken duren en normaliter word je daarvoor opgenomen.

"Daar voelde ik me helemaal niet prettig bij, om zolang in het ziekenhuis te moeten liggen, want ik ben verder kerngezond", zegt Van der Wiel. "Nu zat ik lekker in mijn eigen huis, in plaats van het ziekenhuis wat ons allemaal honderden euro's per dag kost."

Op Schiphol zijn ook vanochtend vluchten geannuleerd vanwege het onstuimige weer. Een woordvoerder van de luchthaven zegt dat er net als gistermiddag tientallen vluchten zijn geannuleerd.

Intussen kampt Schiphol nog met de gevolgen van het onstuimige weer van gisteren en de storing vannacht die ruim 2,5 uur duurde. Door een storing in het systeem van de luchtverkeersleiding konden verschillende vluchten niet landen en vertrekken.

"De nasleep van vannacht en het weerbeeld van deze ochtend hebben wel een impact gehad", zegt de woordvoerder van Schiphol. Het wordt wel minder onstuimig en inmiddels zijn er weer drie banen in gebruik op de luchthaven.

Zware windstoten

Gisteren werden zo'n negentig vluchten geannuleerd, vooral vluchten binnen Europa. Door de zware wind en onweersbuien was er toen maar één baan open. De woordvoerder van Schiphol zegt dat er naar schatting zo'n 1500 tot 2000 passagiers zijn gedupeerd.

Wat de oorzaak is van de storing van vannacht is nog niet bekend. Luchtverkeersleiding Nederland zegt te onderzoeken wat zich precies heeft afgespeeld. Wel is duidelijk dat de storing niet in de toren van de luchtverkeersleiding was, maar in het radarcentrum op de grond.

Tijdens de storing moesten de meeste vliegtuigen uitwijken naar vliegvelden buiten Nederland. Een woordvoerder van Transavia zegt dat er ongeveer acht vliegtuigen zijn uitgeweken naar de luchthavens van Luik en Oostende en naar het Londense Stansted. Na de storing konden de vliegtuigen weer doorvliegen naar Nederland en bereikten alle passagiers hun plaats van bestemming.

Door het tijdstip van de storing viel de impact mee. Na 23.00 uur stonden er nog maar weinig vluchten gepland vanaf Schiphol, wel waren er vertraagde vluchten die nog moesten vertrekken.

Er moet een maximum komen aan het aantal moties dat een partij kan indienen in de Tweede Kamer, vindt het CDA. Partijleider Bontenbal wil dat fracties nog maximaal twee moties per debat mogen indienen en jaarlijks niet meer dan 150, plus het aantal zetels van de fractie. Daarmee wil hij naar eigen zeggen voorkomen dat dit instrument van politici "bot" wordt.

Hij dient daarom vandaag een voorstel in om het Reglement van Orde, zeg maar de spelregels van de Tweede Kamer, te veranderen. Het aantal moties dat wordt ingediend is de afgelopen jaren explosief gestegen. In 2022 waren het er 5000, een verdubbeling in tien jaar. Van die 5000 werden er ongeveer 4000 ook daadwerkelijk in stemming gebracht.

Voor vanmiddag, als de Kamer de wekelijkse stemmingen doet, staan er ook weer 114 op de lijst. Dat is dus het resultaat van een week vergaderen.

Vooral voor de achterban

Al jaren zijn er politici en deskundigen die zeggen dat veel van die moties niet echt nodig zijn, en dat dit belangrijke wapen van Kamerleden om het beleid bij te sturen daardoor bot dreigt te worden. Maar het lukt niet om de brij aan moties in te perken.

Bontenbal ergert zich aan moties die geen financiële dekking hebben, overbodig zijn of te gedetailleerd. "Ze worden vaak alleen gebruikt om aan de achterban te laten zien: kijk eens hoe goed wij bezig zijn." Vorige week werd er nog gestemd over een motie, waarin werd opgeroepen een eerdere motie uit te voeren. "Hoe ver wil je gaan als Kamer?", vraagt de CDA-leider zich af.

Ook Kamervoorzitter Bosma zou graag zien dat de Kamer zich beperkt bij het indienen van moties. SGP'er Van der Staaij, drie jaar geleden voorzitter van een werkgroep die onderzocht hoe de functie van de Kamer kan worden versterkt, sprak toen van een "motie-diarree".

Bontenbal wil met zijn voorstel bewerkstelligen dat de Kamer zich minder gaat bezighouden met de waan van de dag. Als fracties beperkt worden in het indienen van moties, worden ze eerder gedwongen de samenwerking te zoeken met andere partijen en dat komt de bestuurscultuur alleen maar ten goede, denkt hij.

Geen inperking macht

Het verwijt dat hij de macht van de Kamer inperkt, vindt Bontenbal dan ook niet terecht. Hij wijst erop dat er op andere vlakken ook beperkingen zijn voor Kamerleden, bijvoorbeeld in de spreektijd die ze hebben of het aantal interrupties dat ze mogen doen.

Als zijn voorstel wordt aangenomen, denkt hij dat het aantal in stemming gebrachte moties meer dan halveren kan. Zijn eigen fractie mag dan niet meer dan 155 moties per jaar indienen, want het CDA heeft vijf zetels. Nu zijn het er nog ongeveer driehonderd, dus er zal scherper gekozen moeten worden, ook door de christendemocraten. Bontenbal: "Practice what you preach."

Of er voldoende steun is voor zijn voorstel is nog onduidelijk.

Goedemorgen! De Eerste Kamer bespreekt de zogenoemde gaswet, waarmee definitief een einde moet komen aan de gaswinning in Groningen. En in Brussel komen de ministers van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie samen voor een spoedzitting over de Iraanse aanval op Israël.

Eerst het weer: er volgt opnieuw een wisselvallige dag; de zon breekt af en toe door, maar er vallen ook geregeld buien. De actiefste buien trekken in de ochtend over het land. Ook waait de noordwestenwind flink, waarbij het aan de Zeeuwse kust stormachtig kan worden. Het wordt zo'n 11 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Dit gebeurde er vannacht:

Door een storing in het luchtverkeersleidingssysteem in Nederland konden vliegtuigen ongeveer 2,5 uur lang vrijwel niet landen of opstijgen vanaf Nederlandse vliegvelden. Rond 23.00 uur deed zich een storing voor in het systeem. Alle Nederlandse vliegvelden hadden ermee te maken. Wat de oorzaak van de storing was, is nog niet bekend.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Ruim 65 miljoen jaar geleden kwam er een abrupt einde aan de tijd van de dinosauriërs, toen een grote meteoriet insloeg op aarde. Een satelliet van het Europees Ruimteagentschap (ESA) moet voorkomen dat zoiets nog eens gebeurt: ESA is samen met NASA begonnen aan een gezamenlijk project om asteroïden van richting te doen veranderen:

Fijne dinsdag!

Een nieuw ontdekte miersoort in Australië is vernoemd naar de schurk uit de Harry Potter-reeks: Voldemort.

De Leptanilla voldemort werd begin maart in Pilbara ontdekt, een regio in West-Australië. Volgens onderzoekers van de University of Western Australia vertoont het dier opvallende gelijkenissen met de door Ralph Fiennes vertolkte Voldemort uit de Harry Potter-films. Volgens hen hebben de mier en de filmschurk beiden een bleek, lang lijf.

Onderzoeker Mark Wong vertelt aan ABC News dat hij opgroeide met de Potter-boeken en -film en een fan is van de schurk die regelmatig "hij die niet genoemd mag worden" wordt genoemd in de reeks. Wong grapt dat hij de mier daarom bijna "de mier die niet genoemd mag worden" wilde noemen.

Voldemort, zoals hij er in de Harry Potter-films uitziet:

Er zijn zo'n 14.000 miersoorten in de wereld, maar de ontdekking van de soort in Australië is tamelijk bijzonder omdat deze behoort tot de zogeheten leptanilla-groep. Van deze subgroep zijn er maar zo'n zestig miersoorten wereldwijd. Deze mieren zijn meestal heel klein, bleek, zijn blind en leven ondergronds. De mieren werden gevonden toen wetenschappers een gat van 25 meter diep groeven.

Er werden al eerder insectensoorten vernoemd naar personages uit de Harry Potter-reeks. Zo is er een krabsoort die is vernoemd naar Severus Snape (Harryplax severus), een leraar op tovenaarsschool Hogwarts. Ook draagt een wespsoort de naam van Lucius Malfoy (Lusius malfoyi), de vader van een medeleerling van Harry Potter. En er is een spin die genoemd is naar Gryffindor (Eriovixia gryffindori), een van de afdelingen van de tovenaarsschool.