NOS Nieuws - Algemeen

Jongeren moeten de strijd aangaan voor een wereld zonder kernwapens, nu die wapens vele malen krachtiger zijn dan in het verleden. Dat zei de 92-jarige Terumi Tanaka, een van de voorzitters van de Japanse anti-kernwapenorganisatie Nihon Hidankyo, bij de feestelijke uitreiking van de Nobelprijs voor de Vrede in Oslo.

Tanaka hield de traditionele Nobelprijstoespraak tijdens de officiële ceremonie in het stadhuis van de Noorse hoofdstad, voor zo'n 1000 aanwezigen, onder wie het Noorse koningspaar. Zijn organisatie van overlevenden van de atoomaanvallen in 1945 op de Japanse steden Hiroshima en Nagasaki, won dit jaar de belangrijkste Nobelprijs.

"Iedereen van jullie kan op elk moment slachtoffer of dader worden", vertelde Tanaka zijn publiek. "Over tien jaar zijn er misschien nog maar een handvol van ons die getuigenissen kunnen afleggen als overlevenden uit de eerste hand. Ik hoop dat de volgende generatie manieren vindt om voort te bouwen op onze inspanningen en de beweging nog verder te ontwikkelen."

Nihon Hidankyo voert campagne voor een wereld zonder kernwapens met behulp van getuigenverklaringen. De gemiddelde leeftijd van de overlevenden van de atoombommen in Japan is nu 85, zei Tanaka.

Poetin ziet gevaar niet

De drie voorzitters van Nihon Hidankyo zijn al enkele dagen in Oslo en lieten daar gisteren van zich horen. Ze zeiden dat de Russische president Poetin het gevaar van kernwapens niet lijkt te begrijpen. "Nucleaire wapens moeten nooit worden gebruikt", zei Terumi Tanaka, die op 13-jarige leeftijd de kernaanval op Nagasaki overleefde.

De Amerikaanse luchtmacht gooide in augustus 1945 atoombommen af op de steden Hiroshima en Nagasaki, om Japan tot overgave te dwingen in de Tweede Wereldoorlog. In Hiroshima kostte dat het leven aan ongeveer 140.000 mensen. In Nagasaki vielen enkele dagen later zo'n 74.000 doden. Door stralingsziekte en kanker kwamen daar later nog honderdduizenden slachtoffers bij.

Poetin paste onlangs de Russische nucleaire doctrine aan en verlaagde daarmee de drempel voor de inzet van kernwapens. Nihon Hidankyo bestaat sinds 1956 en zet zich in voor een wereld zonder kernwapens.

Andere uitreikingen in Stockholm

Zoals altijd worden op 10 december alle Nobelprijzen uitgereikt. Rond 16.00 uur begint de feestelijke uitreiking in de concertzaal van Stockholm, waar de andere prijswinnaars hun prestigieuze Nobelmedailles ontvangen. De prijzen werden in oktober al toegekend.

Drie voorzitters van Nihon Hidankyo kregen een gouden medaille en diploma uitgereikt:

Hij is net een half uur thuis uit het ziekenhuis en komt langzaam bij van wat hem is overkomen. De 55-jarige Yilmaz Bakir bevond zich zaterdagochtend vroeg, ten tijde van de ontploffing aan de Tarwekamp in Den Haag, in de kelder van Bar Rosa. Het pand waar het café in zat, is weggevaagd.

Bakir had die avond achter de bar gewerkt. Na sluitingstijd, rond 03.00 uur, had hij schoongemaakt in gezelschap van zijn vriendin Nadia, vertelt hij de NOS. Vervolgens waren ze samen de kelder ingegaan om op de fruitautomaat te gaan spelen die daar stond.

Een paar uur later horen ze opeens iets vreemds. "We hoorden een raar geluid, alsof twee elektriciteitsdraden tegen elkaar aan kwamen, maar we gaven er geen aandacht aan."

Gaatje door het plafond

Een paar minuten later breekt de hel los. "Een heel harde knal, en alles stort boven op de fruitautomaat. Ik zag een gaatje door het plafond om adem te halen en kroop naar boven. Daar heb ik gewacht, en toen kwam de brandweer. Zij hebben mij eruit gehaald. Naast mij onder de stenen lag mijn vriendin. Ik kon haar hoofd aanraken. Ik zei tegen de brandweer: mijn vriendin ligt hier ook. Ze hebben haar er ook uitgehaald. Zij ligt nog in het ziekenhuis, maar het gaat wel beter met haar."

Bakir was al eerder uit het ziekenhuis ontslagen, maar moest weer terug vanwege een bloeding. Nu is hij weer thuis. "Zelfs een oorlog kan niet zo erg zijn", zegt hij nu. "We zijn naar de hel geweest. Maar de fruitautomaat heeft ons gered."

De eigenaar van het café was op het moment van de explosie niet aanwezig in de bar. Eerder vertelde hij enorm te zijn geschrokken toen hij het nieuws hoorde. Hij wist niet hoeveel mensen er in het café waren toen het pand instortte. Inmiddels is duidelijk dat er zes mensen om het leven zijn gekomen. Die waren overigens niet in het café volgens de eigenaar.

Aanhoudingen

Vandaag maakte de politie bekend dat gisteravond drie mensen zijn aangehouden. Mogelijk zijn zij betrokken bij de explosie in de Haagse portiekflat. Ook heeft de politie meerdere auto's in beslag genomen.

Het onderzoek naar de explosie gaat verder. De politie sluit meer aanhoudingen niet uit. Het is nog onduidelijk wat de oorzaak van de explosie is. Jan du Chatenier, vastgoedeigenaar van onder andere het café en bruidsmodezaak aan de Tarwekamp, verwacht niet dat een van zijn huurders te maken heeft met de explosie. Hij heeft naar eigen zeggen nauw contact met ze.

De eigenaresse van de bruidszaak huurde het pand pas anderhalf jaar van Du Chatenier en had veel van haar eigen geld geïnvesteerd in het bedrijf, onder meer voor een verbouwing. "Die vrouw is er helemaal kapot van, al haar geld zat in die zaak. Nu heeft ze niets meer. Deze week zouden klanten nog bruidsjurken ophalen, maar dat gaat nu niet door."

Onlangs waren Du Chatenier en zijn vrouw nog in de kelder onder de bruidsmodezaak, vanwege een vochtprobleem. Daar troffen ze niets geks aan, zegt hij. Het was voor de vastgoedeigenaar wel nieuws dat twee mensen in de kelder van het café sliepen op het moment van de explosie.

Volgens het huurcontract mag dat ook niet. "Ik vond het wel eerlijk dat de eigenaar het vertelde, ik wist het niet." Behalve af en toe wat geluidsoverlast heeft Du Chatenier nooit problemen gehad met de bar, de eigenaar huurt de ruimte al jaren van hem. "Voor ons is het onverklaarbaar."

Nederland staat vijfde in een lijst van 31 landen met zijn scores bij taal, rekenen en het probleemoplossend vermogen van volwassenen. Op het gebied van taalvaardigheid is er wel enige achteruitgang.

Dat blijkt uit het PIAAC-onderzoek van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling dat eens in de tien jaar wordt gehouden. In Nederland hebben er zo'n 4000 mensen die representatief zijn voor de bevolking als geheel aan deelgenomen.

Zowel op het gebied van taal- als rekenvaardigheid doen alleen Finland, Japan, Zweden en Noorwegen het beter dan Nederland. Landen als de VS, Spanje en Italië scoren juist aanzienlijk slechter. De Nederlandse score ligt ruim boven het gemiddelde.

Voor de studie moesten de deelnemers een aantal testjes doen. Het betrof vooral praktische vaardigheden, legt onderzoeker Marieke Buisman uit. "Kun je je basisvaardigheden gebruiken in alledaagse situaties? Kun je een routeplanner gebruiken? Kun je je aanmelden voor een sportmiddag? Kun je een hypotheekrente berekenen? Dat soort concrete onderwerpen."

Ten opzichte van tien jaar geleden zijn in Nederland de gemiddelde rekenvaardigheden flink toegenomen. De gemiddelde taalvaardigheidsscores zijn afgenomen, maar niet heel veel.

Grote groep laaggeletterden

Ondanks de goede score in het representatieve onderzoek, telt Nederland wel een grote groep laaggeletterden. 15,9 procent van de 16- tot 65-jarigen (zo'n 1,8 miljoen mensen) heeft moeite met het lezen van langere teksten en het vergelijken van verschillende soorten informatie. Bij rekenvaardigheid kwamen de onderzoekers op een vergelijkbaar resultaat: 15,5 procent van de deelnemers bleek problemen te hebben met rekenen.

De overlap is groot: acht op de tien mensen met lage taalvaardigheden, scoren ook slecht op rekenvaardigheden.

Als je de groep ouderen van 65 tot en met 75 meetelt, hebben zelfs zo'n 3 miljoen Nederlanders lage taal- en rekenvaardigheden.

Bij die mensen met lage basisvaardigheden springen er twee groepen uit, zagen de onderzoekers. Buisman: "In vergelijking met tien jaar geleden zien we dat de groep ouderen fors groter is. En tien jaar gelden bestond de grootste groep met lage basisvaardigheden uit volwassenen met Nederlands als eerste taal. Dat is nu niet meer zo. Nu heeft die groep Nederlands als tweede taal."

'Werk aan de winkel'

In de studie is apart gekeken naar de jongvolwassenen (van 16 tot en met 24 jaar). Ook die groep scoort goed in vergelijking met andere landen. Wel is ook in deze groep de taalvaardigheid wat afgenomen ten opzichte van een decennium geleden, maar de onderzoekers spreken nog steeds van "een stabiele trend".

In deze editie van de studie was er ook extra aandacht voor de ouderen van 66 tot en met 75 jaar. De scores van die groep zijn significant lager, maar dat is volgens de schrijvers van het rapport niet verrassend: gedurende de levensloop dalen de kernvaardigheden van volwassenen gemiddeld met één vaardigheidsniveau.

De resultaten werden vanochtend in ontvangst genomen door staatssecretaris Mariëlle Paul (Funderend Onderwijs & Emancipatie). Zij noemt het "superbelangrijk" dat mensen goed kunnen lezen, schrijven en rekenen. "Ruim 2 miljoen mensen kunnen niet goed lezen, schrijven of rekenen. Dat zijn er te veel. Iedereen moet volwaardig mee kunnen doen in onze samenleving. Werk aan de winkel dus."

De 26-jarige Luigi Mangione, die is opgepakt voor het neerschieten van verzekeringstopman Brian Thompson, had niet alleen een wapen bij zich, maar ook een manifest. De politiechef van New York sprak van een tekst waaruit zijn negatieve houding richting het Amerikaanse bedrijfsleven zou blijken.

De precieze inhoud van het handgeschreven document is niet bekendgemaakt, maar een politiefunctionaris vertelde aan The New York Times dat erin stond dat Mangione excuses aanbiedt voor eventuele ophef of leed, maar dat het moest gebeuren. "Deze parasieten vroegen erom." Ook schreef hij dat hij de politie een lang onderzoek wilde besparen en heel duidelijk wilde maken dat hij alleen had gehandeld.

Al snel na de schietpartij afgelopen woensdag, ging de politie uit van een gerichte aanval. De gemaskerde schutter zou Brian Thompson opgewacht hebben en van enkele meters afstand geschoten hebben. Op de kogelhulzen die werden gevonden, bleken teksten te staan: delay, deny en depose: "vertraag", "wijs af" en "verwerp". Woorden die geregeld gebruikt worden voor kritiek aan het adres van de verzekeringsindustrie.

Al langere tijd kreeg UnitedHealthcare van verschillende kanten commentaar over de vele afwijzingen van verzekeringsclaims en werd beschuldigd van malafide praktijken. Thompson zelf zou de laatste tijd online bedreigd zijn.

Beste van de klas

Luigi Mangione is een telg van een bekende makelaarsfamilie en wordt beschreven als intelligent en sociaal. Hij was de beste van zijn klas op een privé-school en voltooide een universitaire studie. Volgens verschillende Amerikaanse media had hij veel last van rugklachten. Mogelijk was hij daarover in conflict met zijn zorgverzekeraar.

Zijn daad maakt inmiddels ook veel verhalen los van Amerikanen die ook gefrustreerd zijn over het gedrag van zorgverzekeraars. Op sociale media deelden naar schatting al tienduizenden Amerikanen hun eigen slechte ervaringen met UnitedHealthcare. Zo gaan er foto's van brieven rond waarin medische behandelingen of hulpmiddelen worden geweigerd.

Het hoofd van de grootste zorgverzekeraar van de Verenigde Staten, Brian Thompson, werd afgelopen woensdag doodgeschoten op de stoep van een hotel in New York. De schutter vluchtte na de schietpartij te voet, per fiets, taxi en bus. Hij liet daarbij "een spoor van bewijs" achter, aldus de politie. Hij dumpte op verschillende plaatsen zijn rugzak, zijn telefoon, een waterfles en een verpakking van een proteïnereep. Ook was hij op camerabeelden te zien.

Herkend in fastfoodrestaurant

De politie zette onder andere honden, drones en duikers in om de man te vinden. Na een zoektocht van vijf dagen werd hij herkend door een klant van een fastfoodrestaurant in Altoona, Pennsylvania en kon hij aangehouden worden.

Naast enkele kleinere aanklachten wordt Mangione ook aangeklaagd voor moord. Naar verwachting wordt hij binnenkort overgebracht van Pennsylvania naar New York.

De politie heeft gisteravond drie mannen aangehouden voor mogelijke betrokkenheid bij de explosies in een portiekflat in Den Haag. Dat meldt een woordvoerder van de politie.

Ook zijn meerdere auto's in beslag genomen. Het is niet duidelijk of daarbij de auto zit die met hoge snelheid is weggereden van de omgeving van de flat na de explosies. Onderzoek moet dat uitwijzen, aldus de woordvoerder.

De verdachten zitten vast in volledige beperkingen en mogen alleen contact hebben met hun advocaat. Ze worden later deze week voorgeleid aan de rechter-commissaris.

Het onderzoek naar de explosies gaat nog door, meldt de politiewoordvoerder. De politie sluit dan ook niet uit dat meer aanhoudingen zullen volgen.

Oorzaak

De oorzaak van de ramp is nog altijd onduidelijk. Volgens netbeheerder Stedin zijn er op dit moment geen aanwijzingen dat de explosies aan de Tarwekamp zijn veroorzaakt door een gaslek. Een woordvoerder meldt daarbij dat het onderzoek van de politie naar de toedracht nog wel volop bezig is.

"Kenmerkend aan een gasexplosie is een enkele knal", zegt de woordvoerder. "En hier betrof het meerdere explosies."

Drugslab

Gisteren maakte de politie bekend dat er geen aanwijzingen zijn dat er een drugslab zat in de panden. De politie houdt nog wel rekening met een misdrijf, maar kijkt daarbij naar andere scenario's.

Stand-by

Na de explosies zaterdagochtend heeft Stedin het gas en de elektriciteit in de wijk afgesloten, zodat hulpdiensten veilig konden werken. "Vanaf dat moment zijn we niet meer betrokken. We staan wel stand-by indien nodig", aldus de woordvoerder.

Voor de netbeheerder is het nu wachten op de uitkomsten van het onderzoek, schrijft Omroep West. "En als de omwonenden terug kunnen naar hun woning, komen we weer in de lucht om gas en elektra in te schakelen."

Kijk hieronder wat we tot nu toe weten over de explosies in Den Haag:

Zaterdagochtend ontplofte een deel van een appartementencomplex aan de Tarwekamp. Het gebouw bestaat uit woningen met daaronder bedrijven.

Daarbij kwamen zeker zes mensen om het leven, van wie drie leden van hetzelfde gezin. De 45-jarige vader, de moeder van 41 en hun dochter van 17 kwamen om, hun zoon en broer van 8 overleefde het. De andere drie slachtoffers zijn mannen van 31, 44 en 63 jaar. Vier anderen zijn gewond naar het ziekenhuis vervoerd.

In totaal zijn negentien huishoudens getroffen. Gistermiddag mochten bewoners en ondernemers voor het eerst even terug om spullen uit de panden te halen.

Aan de verkoop van vuurwerk in de gemeente Utrecht is niet te zien dat er aanstaande jaarwisseling een vuurwerkverbod geldt. Er wordt bij veel verkopers zelfs meer vuurwerk gehaald dan in andere jaren, constateert RTV Utrecht.

Vuurwerkwinkels mogen nu al online vuurwerk verkopen; bestellingen kunnen de laatste vier dagen van het jaar worden opgehaald. "Wij zijn heel blij met het verbod, we hebben nog nooit zo veel bestellingen gehad als nu", zegt vuurwerkverkoper Coen van der Wind tegen de regionale omroep.

Zijn omzet is twee keer zo hoog als gewoonlijk in deze tijd van het jaar. Volgens hem hebben mensen lak aan het vuurwerkverbod. "Ze denken: we steken extra veel af."

Digitale toonbank

Ook bij verkoper Ben Jongerius vliegen de knalcakes, grondbloemen en fonteinen over de digitale toonbank. Hij verkoopt in zijn tuincentrum aan de Koningsweg ook dit jaar vuurwerk. Hij had niet verwacht dat hij dit jaar veel zou verkopen, "maar we hebben veel meer verkocht dan in voorgaande jaren."

In Amersfoort geldt dit jaar voor de tweede keer een vuurwerkverbod. Verkoper Thom Waardenburg ziet zijn omzet niet dalen. "Mensen willen de traditie in ere houden", geeft hij als verklaring. "Door het te verbieden gaan mensen het niet minder leuk vinden."

Record aan inkopen

Vorig jaar werd in Nederland voor 105 miljoen euro aan vuurwerk verkocht. Dat was een stukje minder dan het record van 2022, toen Nederlanders voor 110 miljoen euro aan vuurwerk insloegen.

De verkoopcijfers waren de afgelopen jaren ook in andere steden hoog. In Amsterdam geldt sinds 2022 een afsteekverbod, maar vuurwerkverkoper Jeffrey Beekhoven draaide in dat jaar de beste omzet in 35 jaar tijd, zei hij tegen stadsomroep AT5.

Grenscontroles

In december melden Nederlanders zich vaak bij Duitse en Belgische supermarkten en vuurwerkwinkels om daar vuurwerk te kopen. De grenscontroles die sinds gisteren gelden zouden dat niet moeilijker moeten maken aangezien de regels voor vuurwerk uit het buitenland halen onveranderd zijn gebleven: je mag maximaal 25 kilo aan consumentenvuurwerk uit de buurlanden meenemen in een auto.

De Raad van State en de Raad voor de Rechtspraak vrezen een zeer grote extra belasting voor de rechtbanken en de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) als twee conceptwetsvoorstellen van minister Faber van Asiel en Migratie worden ingevoerd. Ze kunnen leiden tot rechtsongelijkheid en het verder vastlopen van de asielketen. In een reactie zegt Faber dat ze er alle vertrouwen in heeft dat het goedkomt.

Het gaat om de Asielnoodmaatregelenwet en het conceptvoorstel Wet tweestatusstelsel. In die wetvoorstellen worden verschillende versoberingen in het asielstelsel doorgevoerd.

Zeer grote bezwaren

De Raad voor de Rechtspraak zegt "zeer grote bezwaren" te hebben tegen de invoering van het zogeheten tweestatusstelsel. In dat stelsel wordt onderscheid gemaakt tussen mensen die vluchten omdat ze gevaar lopen in hun land vanwege etniciteit, seksuele geaardheid of religie, en mensen die vluchten voor oorlog en (natuur)geweld. Nu bestaat dat onderscheid niet.

Asielzoekers uit de tweede groep kunnen als de rust is weergekeerd terugkeren naar hun land en krijgen daardoor in Nederland minder rechten, is het idee. Volgens de raad is dit veruit de grootste groep.

Mensen uit deze groep zullen volgens de raad naar de rechter stappen, omdat ze de tot eerste groep toegelaten willen worden. "Dit leidt niet alleen tot oplopende werkvoorraden bij rechtbanken, maar ook tot andere ernstige keteneffecten."

Faber: je moet een keer beginnen

Minister Faber denkt dat het allemaal niet zo'n vaart zal lopen. "Als we niets doen worden de rechtbanken ook overspoeld, maar dan door nieuwe asielaanvragen", zegt ze in een reactie. "Je moet een keer beginnen met strenger asielbeleid."

Ze erkent dat de wetten "wel wat zullen vragen" van de IND en de rechters. "Maar ik ben ervan overtuigd dat we het best met elkaar kunnen oplossen. Daar heb ik alle vertrouwen in."

Veel meer verlengingsaanvragen

Het tweede wetsvoorstel behelst het verkorten van de verblijfsvergunning die asielzoekers kunnen krijgen van 5 naar 3 jaar. Door die kortere duur zal de IND veel vaker moeten oordelen over verlengingsaanvragen, meent de raad. "Hierdoor zal ook het aantal intrekkingen van asielvergunningen stijgen en daarmee ook het aantal beroepen bij de rechter tegen zo'n beslissing."

De afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State levert vergelijkbare kritiek. De afdeling wijst er verder op dat de mogelijkheid tot nareis wordt geschrapt voor meerderjarige kinderen en ongehuwde partners.

"Deze voorstellen zullen vrijwel allemaal leiden tot een forse extra werkbelasting van de IND, en in het verlengde daarvan ook bij de rechtspraak tot een grote werkverzwaring en hoge kosten, zowel bij de rechtbanken als in hoger beroep."

Verder merkt de raad op dat de vreemdelingenrechtspraak nu al overbelast is en met personeelstekort kampt. Daarnaast moet in 2026 Europese wetgeving op het terrein van migratie in de Nederlandse wetgeving worden verwerkt. "Daar zullen de IND en de rechtspraak hun handen vol aan hebben."

Korte adviestermijn

Vorige week leverde de Nederlandse Orde van Advocaten kritiek op nieuwe asielmaatregelen van minister Faber. De orde vond dat de minister betrokken partijen te weinig tijd geeft om met een reactie te komen.

Ook de Raad voor de rechtspraak had liever meer tijd dan een week gewild om het kabinet van advies te dienen. Hij benadrukt dat de "opmerkelijk korte adviestermijn niet bijdraagt aan wetgeving van hoge kwaliteit", terwijl dit belangrijk is omdat het om mensen gaat die in een kwetsbare positie verkeren.

Staatssecretaris Struycken (NSC) voor Rechtsbescherming werd tijdens het Vragenuur naar zijn oordeel over de korte consultatietijd gevraagd. Hij wilde er niets over zeggen, omdat dit concrete geval onder de verantwoordelijkheid van minister Faber valt.

Het is nog onduidelijk wanneer het kabinet de voorstellen bespreekt.

Na 2030 is adoptie van kinderen uit het buitenland niet meer mogelijk, heeft staatssecretaris Struyken gisteren in een brief laten weten aan de Tweede Kamer. Dat betekent dat ouders nog zes jaar de tijd hebben om hun lopende adoptieprocedure af te ronden.

Reinout van Haperen van de Landelijke Vereniging van Adoptiegezinnen is blij met de zorgvuldige toon van de brief: "Er lijkt veel meer een integrale afweging te zijn gemaakt, naar ieders belang is gekeken." Toch heeft hij serieuze bedenkingen.

Staatssecretaris Struyken schrijft in zijn brief dat "adoptie een breed palet van emoties oproept en dat dit onderwerp verschillende invalshoeken kent" en dat vooral ook het belang van het kind nu is meegewogen. Van Haperen is het daar niet mee eens.

Kinderbeschermingsmaatregel

"Adoptie is een laatste redmiddel, voor als kinderen in het land van herkomst geen opvang kunnen vinden", zegt hij. "Een permanente thuissituatie is voor iedereen uiteindelijk belangrijker dan opgroeien in je land van herkomst, staat ook in het Haagse adoptieverdrag. Als het in het land van herkomst niet lukt, dan is een permanent thuis ergens anders belangrijk voor de ontwikkeling van een kind."

Adoptie is een kinderbeschermingsmaatregel, betoogt Van Haperen: "Het is niet zo dat er kinderen worden gezocht voor ouders met een kinderwens, maar er moeten ouders worden gezocht die kinderen een goed thuis kunnen geven." Over dat aspect van adoptie gaat het niet in de brief van de staatssecretaris, zegt hij.

Geen misstanden meer

Adoptie uit het buitenland werd in 2021 al stilgelegd na een vernietigend rapport over misstanden. "Het onderzoek duurde lang, 23 jaar", zegt Van Haperen. "Mensen die ermee te maken hadden, hebben lang in de kou gestaan, maar de misstanden waren bij de presentatie van het rapport allang opgelost. Toch moest er een maatregel volgen en nu krijg je een soort overreactie."

Volgens Van Haperen is er ten onrechte de beeldvorming dat er bij adoptie uit het buitenland nog steeds misstanden zijn. "Het is niet zo dat er nooit iets misgaat, maar het proces is erop gericht om de risico's eruit te halen. Ik denk dat we kunnen zeggen dat dat de laatste jaren al gebeurt."

Volgens Van Haperen is de adoptiestop die nu bekend is gemaakt ook iets anders dan was beloofd. "Er was een afbouw aangekondigd naar een nieuw systeem met acht landen, maar dat nieuwe systeem gaat helemaal niet door. Die afbouw naar acht landen gaat wel door, dus er is een groep landen die tot 2025 mag en een groep landen mag tot 2030."

Zes jaar is te kort

Die afbouw tot een stop maakt dat er de komende jaren meer adoptieouders zijn dan adoptiekinderen. Er zitten in Nederland nu nog zo'n 600 mensen in de procedure voor een kind uit het buitenland. En zolang de wet niet is aangepast, mogen ook nieuwe mensen zich inschrijven. "Dat wordt sterk ontmoedigd", zegt Van Haperen, "maar hoeveel er zich nog zullen inschrijven, is afwachten."

"En als je naar die landen kijkt, zijn er 50, 60, misschien 70 kinderen per jaar die in aanmerking komen voor adoptie. De rekensom is dan makkelijk, dat ga je niet redden in zes jaar tijd met zeker 600 mensen die wachten."

In de tien gemeenten die meedoen aan het wietexperiment mag vanaf 7 april volgend jaar alleen nog legale, gereguleerde cannabis worden verkocht in coffeeshops. Op die manier wil het kabinet "een duidelijk perspectief" bieden aan gemeenten, coffeeshophouders en telers.

Minister Van Weel (Justitie) en staatssecretaris Karremans (VWS) schrijven aan de Tweede Kamer dat daarmee de volgende fase in het wietexperiment ingaat. Nu mag er in de deelnemende gemeenten naast gereguleerde wiet ook nog de gedoogde wiet verkocht worden, maar daar komt nu dus een einde aan.

Volgens de bewindslieden kunnen er in april voldoende producten geleverd worden door de telers die door de overheid zijn goedgekeurd. Nu zijn dat er nog vier, maar dat worden er zeven. Illegale aanvoer via de achterdeur zou dan niet meer nodig moeten zijn.

Volledig produceren

De nieuwe fase in het experiment duurt in principe vier jaar. Nu er een definitieve datum in zicht is, hebben de telers ook duidelijkheid over wanneer ze volledig kunnen gaan produceren, meent het kabinet.

In 2017 besloot het toenmalige kabinet Rutte-III tot het experiment. De verkoop van cannabis en hasj wordt al jaren gedoogd, maar omdat de productie ervan niet wordt gedoogd, waren coffeeshops aangewezen op illegale telers.

Doel van het experiment is te onderzoeken of gereguleerde teelt en verkoop mogelijk is, en wat de effecten zijn op de volksgezondheid, criminaliteit, veiligheid en overlast. De gemeenten die deelnemen zijn Breda, Tilburg, Groningen, Zaanstad, Almere, Arnhem, Nijmegen, Voorne aan Zee, Heerlen en Maastricht.

De proef kende een moeizame aanloop. Het was moeilijk om voldoende gemeenten te vinden die wilden meedoen. Ook het aantrekken van genoeg telers die de juiste kwaliteit konden leveren bleek lastig.

Eerder maakten we deze video over de wietproef:

Het Openbaar Ministerie heeft een jaar gevangenisstraf en tbs met dwangverpleging geëist tegen Corné H., die dit jaar vier mensen urenlang gijzelde in een café in Ede.

Daarnaast eist het OM een contactverbod met de slachtoffers en een gebiedsverbod voor Ede. Ook wil de officier van justitie dat de verdachte na zijn straf onder toezicht blijft. Hij moet ook de door de slachtoffers geëiste schadevergoeding betalen, vindt het OM.

'Hulpvraag'

De 28-jarige H. gijzelde de slachtoffers volgens het OM niet om er rijk van te worden, maar "vroeg vooral om hulp". De verdachte erkende al vroeg in de zitting dat hij de medewerkers van het café tegen hun wil vasthield. Waarom hij dat deed, is voor de verdachte zelf "ook nog een raadsel", zei hij.

Het Openbaar Ministerie wil dat H. wordt veroordeeld voor vrijheidsberoving, maar niet voor gijzeling. Ook eist het OM dat hij een eerder opgelegde straf van 103 dagen voorwaardelijke celstraf alsnog uitzit. H. werd vorig jaar in een andere zaak veroordeeld voor een doodsbedreiging.

Café Petticoat

Op zaterdagochtend 30 maart om 05.15 uur kwam er een melding bij de politie binnen van een gijzeling in café Petticoat in Ede. De verdachte had volgens verklaringen van de gegijzelden messen laten zien en had gezegd dat hij explosieven bij zich had.

Bij de zitting werd duidelijk hoe de gijzeling verliep en wat eraan voorafging. Die avond dronk H. zes glazen wodka, een glas whisky en meerdere glazen bier, hoewel hij ook medicatie gebruikte en in het verleden met een alcoholprobleem kampte.

Daarna bezocht hij een dönerzaak, waarna hij nog korte tijd door het centrum van Ede liep voor hij café Petticoat binnenging. Daar waren de medewerkers van het café net klaar met opruimen en dronken ze nog een "sluitborrel". H. droeg de medewerkers op hun telefoons neer te leggen, waarna hij ze de messen liet zien en zei dat hij explosieven in zijn tas had zitten.

'Bedreigend maar ook menselijk'

De medewerkers moesten op hun knieën gaan zitten met hun gezicht naar de muur en elkaar fouilleren. Volgens de slachtoffers gedroeg de verdachte zich "bedreigend", maar ook "menselijk". Zo mochten ze drinken, roken en naar de wc gaan en werd tegen het einde van de gijzeling een potje darts gespeeld. Een van de slachtoffers benadrukte wel dat alles gebeurde "onder dwang en bedreiging".

Rond 11.00 uur liet Corné H. drie mensen vrij na onderhandelingen met de politie en anderhalf uur later werd de vierde gijzelaar ook ongedeerd vrijgelaten. De medewerkers kwamen zichtbaar geëmotioneerd naar buiten. Kort daarna verliet de gijzelnemer zelf het pand en werd hij geblinddoekt en gearresteerd.

Tijdens de gijzeling werd een groot deel van de binnenstad van Ede afgezet, moesten bewoners van zo'n 150 huizen in de buurt hun woning verlaten en werd het treinverkeer stilgelegd.

Meerdere slachtoffers maakten gebruik van het spreekrecht en vertelden geëmotioneerd wat voor impact de gijzeling op hen heeft gehad. Ze zeiden angstig te zijn na de gijzeling en een trauma te hebben van de gebeurtenissen.

De verdachte richtte zich na de verklaringen tot de slachtoffers en wenste ze heel veel sterkte.

Psychische problemen

In de rechtszaak werd duidelijk dat Corné H. al langer kampt met psychische problemen en meermaals probeerde zichzelf om het leven te brengen. H. zat eerder in de jeugdgevangenis als straf voor het rijden onder invloed en vluchten voor de politie. Tot op de dag van de gijzeling leefde hij in een instelling voor begeleid wonen.

Het onderzoek naar de psychologische problemen van H. werd behandeld in de rechtszaal. Volgens dat onderzoek heeft de verdachte een storing in het autistische spectrum en kenmerken van borderline. Er is volgens deskundigen een hoog risico op geweld en daarom adviseren ze tbs met dwangverpleging. H. was het hiermee eens.

De rechtbank doet op 24 december uitspraak.

Het treinverkeer tussen Schiphol en Utrecht kampt nog de hele dag met problemen door een wisselstoring. De hele dag rijden er minder treinen tussen de stations. Ook treinen tussen Schiphol en station Amsterdam Sloterdijk vallen door de wisselstoring wat treinen uit.

Aan de zuidkant van Amsterdam en rond Schiphol waren vanochtend verschillende problemen op het spoor. De NS meldde tegelijkertijd een storing in een stroomstation bij station Amsterdam RAI en een wisselstoring bij de luchthaven Schiphol. Veel treinen op de stations Schiphol en Amsterdam Zuid reden niet.

Rond 09.00 uur was de stroomstoring verholpen. Van en naar Schiphol is sindsdien in alle richtingen weer treinverkeer mogelijk, maar het oplossen van de wisselstoring gaat langer duren, zeker tot de avond, meldt ProRail.

Metro nemen

Reizigers krijgen het advies om vooraf de reisplanner te raadplegen. Op de website raadt NS reizigers in Amsterdam aan om tussen Duivendrecht, Amsterdam RAI en Amsterdam Zuid nog steeds de metro te nemen.

Wat de oorzaak was van de stroomstoring, weet de woordvoerder van ProRail niet. De storing kan door van alles zijn veroorzaakt, zoals een kapotte zekering of een defecte printplaat.

De sancties tegen Rusland lijken met name omzeild te worden door net opgerichte bedrijven. Maar ook sommige Nederlandse multinationals stuurden afgelopen twee jaar opeens opvallend veel goederen naar landen in de regio als Kazachstan, Turkije en Kirgizië. Dat blijkt uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en de Rijksuniversiteit Groningen.

De onderzoekers onderzochten de verdachte doorvoerhandel via landen in de buurt van Rusland. Twee jaar geleden dook de NOS ook al in de handelscijfers. Toen bleek dat al direct na het instellen van de sancties in februari 2022 de export van Nederland naar Rusland kelderde. Landen als Kirgizië, Armenië, Kazachstan en Turkije begonnen juist opvallend veel uit Nederland te importeren en vervolgens ook erg veel naar Rusland te exporteren.

Dat is een aanwijzing dat ondernemers die landen als tussenstation gebruiken om goederen toch in Rusland te krijgen.

Vervalsing met Photoshop

Dat ondernemers de landen in de regio van Rusland als rookgordijn gebruiken, blijkt bovendien uit recente strafzaken. In oktober werd bijvoorbeeld nog een Russische Nederlander veroordeeld. De ondernemer exporteerde al langer elektronica naar Rusland. Maar door de sancties mocht dit niet meer. In plaats van te stoppen met zijn handel, zocht hij een omweg.

Hij begon zijn goederen te verkopen aan bedrijven in Kazachstan, Kirgizië en Oezbekistan. Die bedrijven waren dochterbedrijven van een Russische klant. Bovendien vervalste de ondernemer met Photoshop documenten om zo de suggestie te wekken dat de spullen in Oezbekistan en Kirgizië zouden blijven.

De rechter oordeelde dat de man de sancties aan het omzeilen was en legde een celstraf en een taakstraf op.

Ook vorig jaar

De cijfers van het CBS en de Rijksuniversiteit Groningen bevestigen nu nogmaals dat de 'omzeillanden' fors meer goederenstromen vanuit Nederland te verstouwen kregen na de inval in Oekraïne. Niet alleen in 2022, maar ook in 2023. Sterker nog, de handel in goederen die niet naar Rusland mogen nam alleen maar verder toe.

De waarde van de handel lag in Armenië, Kazachstan, Kirgizië, Mongolië en Turkmenistan in 2022 zo'n 74 procent hoger ten opzichte van de drie jaar voor de sancties. In 2023 was dat zelfs 90 procent hoger dan in de jaren ervoor.

Nieuwe toetreders

Nieuw is dat de onderzoekers ook gekeken hebben naar wie de spullen versturen. Voor de inval in Oekraïne waren het met name multinationals die vanuit Nederland goederen naar Rusland exporteerden. De sancties legden die export grotendeels aan banden. Veel multinationals zochten toen hun afnemers ergens anders.

Een deel van de vraag kwam uit buurlanden van Rusland, met het risico dat de goederen van multinationals vanuit daar doorgevoerd werden en alsnog in Rusland terechtkwamen. Dat risico namen zo'n 540 Nederlandse multinationals. Dit kan bewust of onbewust zijn.

Opvallender is een andere groep bedrijven: ondernemingen die nooit eerder bepaalde spullen exporteerden. Een grote groep van dit soort bedrijven begon daar opeens mee na de Russische inval in Oekraïne. En die spullen gingen voornamelijk naar landen als Kazachstan, Kirgizië of Mongolië. De onderzoekers vonden ruim 800 van dit soort toetreders op de markt die blijkbaar een kans zagen.

Het gaat relatief vaak om jonge, kleine bedrijven die maar weinig exporteren en vooral optreden als tussenhandelaar voor de export van gesanctioneerde goederen, oordelen de onderzoekers.

Meer weten? Bekijk dan deze video van Nieuwsuur over onderdelen van scheepsbouwer Damen die in Rusland terechtkwamen:

In Duitsland staan vanochtend drie mannen terecht voor afpersing van de familie van oud-Formule 1-kampioen Michael Schumacher. Volgens de aanklacht maakte een van hen foto's buit van de familie, die er juist alles aan doet om Schumacher buiten de publiciteit te houden. De twee anderen zouden de familie hebben gechanteerd: 15 miljoen euro of de foto's kwamen op het dark web.

Schumacher raakte eind 2013 zwaargewond bij een ski-ongeluk. Hij liep hersenletsel op en lag lang in coma. Sindsdien is hij niet meer in het openbaar verschenen. De laatste officiële update over zijn gezondheid was tien jaar geleden.

Eens in de zoveel tijd proberen criminelen en roddelmedia geld te verdienen met het gebrek aan informatie over de nog altijd populaire sportman. In 2017 kreeg een man 21 maanden cel voor afpersing van Schumachers vrouw. Ook meerdere media die volgens de familie onjuiste informatie publiceerden werden vervolgd.

Veel media-aandacht

De media-aandacht voor de zaak in Wuppertal is ook deze keer groot. Zelfs vanuit Japan is de rechtbank benaderd met vragen, meldt de omroep WDR. Grote vraag is of tijdens de rechtszaak nieuwe details over Schumachers toestand openbaar worden. Onderdeel van het proces is ook de vraag of en in hoeverre de privacy van Schumacher en zijn gezin is geschonden.

De verdachten zijn een voormalige beveiliger van Schumachers huis in Zwitserland, een vriend van hem en diens zoon. De voormalige medewerker verrichtte hand-en-spandiensten voor de familie en had toegang tot computers en beeldmateriaal. Voor het einde van zijn dienstverband zou hij bestanden hebben gekopieerd.

Terug in Duitsland zou hij de honderden foto's en video's voor enkele tienduizenden euro's hebben verkocht aan zijn oude maat. Die benaderde vertegenwoordigers van Schumacher, zo staat in de aanklacht waaruit Duitse media publiceren. Zijn zoon maakte een speciaal mailadres, in de hoop daarmee niet-traceerbare berichten te kunnen sturen. Toch kregen de Zwitserse en Duitse politie de mannen in het vizier. In juni werden ze opgepakt.

Na vandaag staat nog een zittingsdag gepland. De uitspraak is in januari.

Het Openbaar Ministerie doet strafrechtelijk onderzoek naar verschillende gevallen van dierenmisbruik in Nederland. Het gaat bijvoorbeeld om mensen die hun (huis)dieren beschikbaar stelden voor anderen om ontucht te plegen. Het OM kwam de mensen op het spoor via de voor kinder- en dierenmisbruik veroordeelde Julian F. uit Tuitjenhorn (gemeente Schagen), blijkt uit onderzoek van omroep NH.

Het OM onderzoekt nog of er sprake is van een netwerk van diereneigenaren die informatie uitwisselden. Ze komen uit het hele land. Onder hen zijn boeren, dierenfokkers en eigenaren van huisdieren.

De meeste onderzoeken naar aanleiding van de zaak Julian F. lopen bij het OM Oost-Nederland; het zijn negen vermoedelijke gevallen van het beschikbaar stellen van dieren voor seks.

Eén man waarnaar onderzoek wordt gedaan is een varkenshouder in Overijssel. Hij stond in de telefoonlijst van F. aangeduid als 'boer57'. Er zijn filmpjes waarop te zien is hoe F. een van zijn varkens seksueel misbruikt. De boer schreef in een chatgesprek met F. dat hij 'de berige zeug kan dekken'.

Het OM Midden-Nederland is al bezig met het vervolgen van een man van 53 uit Zegveld. Hij had in 2022 contact met F. en stond in zijn telefoon opgeslagen als 'reu49'. Het OM verdenkt hem ervan dat hij zijn hond heeft 'uitgeleend' aan F. voor seks. Daar zijn vervolgens videobeelden van gemaakt. De man moet komende februari voor de rechter verschijnen.

Het OM in Amsterdam doet onderzoek naar twee zaken. Bij het OM in Den Haag lopen drie onderzoeken. Ook lopen er onderzoeken bij het OM Noord-Nederland. De exacte aantallen kan het OM op dit moment niet melden. Verder wordt één persoon in de regio Zeeland/West-Brabant onderzocht.

Stopgesprek

Er zijn al mensen opgepakt voor het vermeende dierenmisbruik. Het is nog niet duidelijk hoeveel mensen er uiteindelijk vervolgd zullen worden door justitie.

Met een Limburger voerde de politie onlangs al een zogenoemd stopgesprek. Bij zo'n gesprek wordt iemand aangesproken op diens gedrag maar niet vervolgd.

Twee mensen die afgelopen zaterdag de grote explosie in Den Haag overleefden, sliepen op dat moment in de kelder van het café aan de Tarwekamp. Volgens de eigenaar van de kroeg gaat het om een barman en een vaste gast.

Het café werd verwoest, in de kelder raakten de twee mensen gewond. Ze moesten naar het ziekenhuis omdat ze rook hadden ingeademd. Het tweetal zou regelmatig na het werk blijven slapen in de kelder van Café Bar Rosa, aldus de eigenaar tegen Omroep West. De eigenaar wil niet bij naam genoemd worden.

Bezoekers blijven wel vaker na sluitingstijd hangen in het café, zegt de eigenaar. "Officieel gaan we om 03.00 uur dicht en dan wordt er schoongemaakt. En soms ook nog nageborreld met die klanten die blijven plakken."

De eigenaar was op het moment van de explosie en de instorting niet aanwezig. Hij schrok daarom erg toen hij het nieuws zaterdagochtend hoorde. Hij wist op dat moment niet hoeveel mensen er mogelijk nog in het café waren. Inmiddels is duidelijk dat er geen vermisten meer zijn.

Wijnflessen bleven heel

Het gebouw dat deels instortte, bestaat uit woningen met daaronder bedrijven. Naast het café was een bruidswinkel gevestigd. Die werd door de explosie volledig weggevaagd. Gisteravond mochten de winkeliers de schade opnemen.

"Ik had het erger verwacht. De ruiten liggen eruit en de kelder staat zo'n vier centimeter onder water. Maar gek genoeg: alle wijnflessen zijn heel", zegt Ingo Wewer, eigenaar van een wijnwinkel. "Sowieso staat alles in schril contrast met het feit dat er zes mensen zijn overleden", zegt hij.

Aan de andere kant van het café ligt het kunstatelier van Leidy van Leeuwen. "Als je dan denkt aan die bewoners die geen huis meer hebben en ook geen spullen, dan kan ik dit natuurlijk niet vergelijken met wat zij hebben meegemaakt. Tegelijkertijd ben ik ook ontzettend ontregeld en aangeslagen. Het is niet leuk om als kunstenaar al je werk kwijt te raken."

Bekijk ook de reconstructie over de explosie aan de Tarwekamp in Den Haag:

Goedemorgen! In binnen- en buitenland staan meerdere grote rechtszaken op het programma. Ook is het een bijzondere dag voor Nobelprijswinnaars.

Eerst het weer: Vandaag is het grijs en overwegend droog. Lokaal valt soms alleen wat motregen. Bij een matige tot vrij krachtige noordoostenwind wordt het ongeveer 6 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het is nog altijd niet duidelijk wat tot de ramp in het appartementencomplex in Den Haag met zes doden heeft geleid. Volgens de politie zijn er geen aanwijzingen dat er een drugslab zat in het getroffen appartementencomplex aan de Tarwekamp. De politie houdt nog wel rekening met een misdrijf, maar kijkt ook naar andere scenario's.

Gistermiddag is de zoektocht naar slachtoffers beëindigd. Er zijn voor zover bekend geen vermisten meer. Het sporenonderzoek gaat wel verder.

Van alle slachtoffers is inmiddels de identiteit vastgesteld. Drie slachtoffers kwamen uit een gezin: de 45-jarige vader, de moeder van 41 en hun dochter van 17. Een jongetje van 8 uit het gezin heeft de explosie overleefd. De andere slachtoffers zijn mannen van 31, 44 en 63 jaar.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

Winkeliers in de omgeving van de explosie aan de Tarwekamp in Den Haag namen gisteren de schade aan hun winkel op. Ook de wijnzaak van Ingo is getroffen. Maar wonder boven wonder hebben de flessen de klap overleefd.

De Israëlische premier Netanyahu komt er niet langer onderuit: vandaag moet hij zichzelf verdedigen in de rechtbank tegen de verdenking van fraude, corruptie en omkoping in drie verschillende zaken. Bij een veroordeling zou Netanyahu tien jaar celstraf kunnen krijgen.

Het is voor het eerst dat Netanyahu in het getuigenbankje plaatsneemt. En dat is een dieptepunt in de decennialange politieke carrière van de premier die hard heeft gewerkt aan zijn reputatie en nalatenschap, zegt Jotam Confino, journalist en auteur van het boek Netanyahu's Israël.

"Het is een vernedering voor hem om in de rechtszaal te zitten en een getuigenis af te leggen. Zelfs als hij wordt vrijgesproken, zullen deze rechtszaken zijn naam voor altijd besmetten."

De start van de zaak komt ook op een moeilijk moment voor de premier. Hij is verantwoordelijk voor de lopende oorlog in Gaza, moet een kwetsbaar staakt-het-vuren met Hezbollah onderhouden en worstelt sinds zondag met een nieuw front langs de grens met Syrië, waar na de val van het regime van Assad ook wordt gevochten.

De rechtszaak begon al in mei 2020 en liep meermaals vertraging op. Maar pogingen om de zaak uit te stellen waren de laatste tijd onsuccesvol. Volgens zijn advocaat heeft Netanyahu geen tijd gehad om zich voor te bereiden op de getuigenis door de oorlogen in Gaza en Libanon.

Tot nu toe ontkent Netanyahu alle aanklachten. Hij zegt dat hij slachtoffer is een van een 'politieke heksenjacht', uitgevoerd door zijn politieke tegenstanders en de media.

"Netanyahu vindt dat hij te goed is om in de rechtszaal te verschijnen en hij vindt het schandelijk dat er überhaupt zaken tegen hem lopen. Het lijkt alsof hij denkt dat de wet niet op hem van toepassing is", zegt Confino.

Positieve berichtgeving en andere gunsten

Er lopen drie verschillende zaken tegen Netanyahu, die genummerd zijn als zaak 4.000, 2.000 en 1.000.

In zaak 4.000 wordt Netanyahu beschuldigd van het doorvoeren van gunstige wetgeving voor Shaul Elovitz, de grootaandeelhouder van telecombedrijf Bezeq, wat het bedrijf honderden miljoenen dollars zou opleveren. In ruil daarvoor zou Elovitz, die eigenaar is van de nieuwssite Walla, positieve berichtgeving over de premier hebben beloofd.

In zaak 2.000 zou positieve berichtgeving ook de motivatie zijn geweest: de eigenaar van de krant Yedioth Ahronoth zou bereid zijn om voordelig over Netanyahu te berichten, mits de regering een concurrerende krant zou dwarsbomen.

Volgens de aanklacht in zaak 1.000 zouden Netanyahu en zijn vrouw Sara dure cadeaus, zoals luxe drank en exclusieve sigaren, hebben aangenomen van bevriende miljonairs in ruil voor gunsten.

Sommige analisten en tegenstanders zeggen dat Netanyahu de oorlog in Gaza aan het rekken is om onder veroordelingen uit te komen. "Alles wijst daarop", zegt ook Confino. "Als je kijkt naar de afgelopen acht maanden, dan zie je dat Netanyahu steeds met nieuwe claims en eisen komt. Hij vindt steeds een nieuwe reden om geen deal met Hamas in Gaza te sluiten."

Als de oorlog ten einde komt, is de kans groot dat Israël nieuwe verkiezingen krijgt. En het is niet zeker dat Netanyahu daar als winnaar uit zou komen.

"Zo lang er een oorlog is, kan Netanyahu verantwoorden waarom er geen verkiezingen zijn. En hij weet dat een deel van de Israëlische samenleving hem zal steunen, simpelweg omdát er een oorlog is."

Als de premier uiteindelijk wordt weggestemd, zal het moeilijker voor hem zijn om tegen het rechtssysteem tekeer te gaan en het vonnis te ontlopen.

Op de Filipijnen zijn ongeveer 87.000 mensen geëvacueerd nadat de vulkaan Mount Kanlaon op maandag kort maar hevig uitbarstte. De uitbarsting ging gepaard met een enorme aswolk en lava die snel naar beneden kwam.

Voor zover bekend zijn er nog geen slachtoffers gemeld. Wel is het waarschuwingsniveau verhoogd omdat er mogelijk meer uitbarstingen volgen.

Op deze timelapse is de uitbarsting goed te zien:

De asregen bedekt een groot gebied. Ook zo'n tweehonderd kilometer ten westen van de vulkaan hebben inwoners slecht zicht en zijn er gezondheidsrisico's. De uitbarsting leidt ook tot problemen voor het luchtverkeer. Meerdere vluchten zijn geannuleerd en andere vluchten worden omgeleid.

In de getroffen gebieden zijn scholen gesloten en is een avondklok ingesteld om plunderingen te voorkomen.

Ring of fire

De Filipijnen liggen op de zogenaamde "ring of fire", een seismisch actieve gordel rondom de Stille Oceaan waar aardbevingen en vulkaanuitbarstingen veel voorkomen. De Mount Kanlaon is een van de 24 meest actieve vulkanen in de Filipijnen. De vulkaan barstte in juni van dit jaar ook al uit, wat toen leidde tot de evacuatie van honderden bewoners.

De spanningen rondom Taiwan lopen verder op nadat de autoriteiten toenemende Chinese militaire activiteiten zien in de buurt van het eiland. In de afgelopen 24 uur werden 47 militaire vliegtuigen, 12 marineschepen en 9 civiele schepen, waaronder kustwachtvaartuigen, waargenomen rondom Taiwan. Een Taiwanese officier noemt het "zeer alarmerend".

De verhoogde Chinese militaire aanwezigheid komt kort na de terugkeer van de Taiwanese president Lai van een diplomatieke reis door de Stille Oceaan. Daar bezocht hij onder meer de Amerikaanse staat Hawaii en het eiland Guam, wat onder het Amerikaans territorium valt.

China beschouwt Taiwan als een afvallige provincie en heeft herhaaldelijk gedreigd met militair ingrijpen als Taiwan stappen richting onafhankelijkheid zet. De Verenigde Staten beschouwt Taiwan als een cruciale partner. Daarom behoudt het zich het recht voor om in te grijpen als de status-quo door China wordt bedreigd. Peking ziet de bezoeken van Taiwanese regeringsleiders aan de VS als een provocatie.

Oefeningen

Volgens Taiwan voerde het Chinese leger meerdere oefeningen uit. Zo zou er getest zijn om marineschepen aan te vallen en militaire en civiele vliegtuigen te verjagen. Mogelijk zou deze tactiek gebruikt kunnen worden om Taiwan zowel economisch als militair te isoleren.

China heeft eerder dit jaar ook al twee grootschalige militaire oefeningen gehouden rondom Taiwan, waarbij oorlogsschepen, gevechtsvliegtuigen en raketsystemen werden ingezet. Ook toen waren de oefeningen een directe reactie op buitenlandse bezoeken van Taiwanese functionarissen.

Taiwan heeft eerder aangegeven zich te blijven verzetten tegen elke poging van China om het eiland onder druk te zetten via militaire intimidatie.

Zes Guatemalteken worden in de Verenigde Staten aangeklaagd voor mensensmokkel in verband met een ongeluk in 2021 in Mexico, waarbij een vrachtwagen vol migranten uit de bocht vloog. Daarbij kwamen meer dan vijftig mensen om het leven en raakten tientallen mensen gewond.

In de vrachtwagen zaten zeker 160 migranten, van wie de meesten uit Guatemala kwamen. Het ongeluk gebeurde in het zuiden van Mexico, toen de truck op weg was naar het noorden van het land. Volgens getuigen kantelde de vrachtwagen door het gewicht van de migranten in het laadruim.

Criminele organisatie

De zes worden aangeklaagd voor samenzwering, het in gevaar brengen van levens, het veroorzaken van zwaar lichamelijk letsel en dood door schuld. Ook zouden de verdachten deel uitmaken van een criminele organisatie die migranten smokkelde van Guatemala via Mexico naar de Verenigde Staten. Naar schatting betaalden de migranten tussen de 2500 en 3500 dollar om naar de Amerikaanse grens te worden gebracht.

De Amerikaanse minister van Binnenlandse Veiligheid, Alejandro Mayorkas, benadrukte dat het ongeluk een bewijs is van de meedogenloosheid van mensensmokkelaars. "De tragedie die drie jaar geleden in Chiapas plaatsvond, laat zien dat mensensmokkelaars wreed, harteloos en gevaarlijk zijn. Migranten moeten hun leven niet in de handen van deze criminelen leggen", zei Mayorkas.

Met de arrestaties hopen de autoriteiten een klap toe te brengen aan het smokkelaarsnetwerk waarvoor het zestal werkte. Ze worden verantwoordelijk gehouden voor het in gevaar brengen van honderden levens van mensen die op zoek zijn naar een beter bestaan.

Wachten in Mexico

Mexico kampt al jaren met problemen door migranten die vanuit Midden-Amerika naar de VS willen. Ze verblijven in groten getale aan de grens en proberen die illegaal over te steken. Daarbij zijn ook mensenhandelaren actief.

Het land heeft veel te lijden onder het Amerikaanse migratiebeleid, dat onder meer inhoudt dat mensen in Mexico hun asielprocedure moeten afwachten. Daarnaast is er veel bendegeweld en drugssmokkel in het noorden van het land.