NOS Nieuws - Algemeen

Goedemorgen! In Peking komen de leiders van de Europese Commissie en de Europese Raad samen voor de tweejaarlijkse top tussen de Europese Unie en China top met de Chinese president Xi Jinping. En op het programma van de Tour de France staat in de Alpen de koninginnenrit over verschillende cols van de buitencategorie.

Het weer: eerst vrij zonnig, maar vanuit het noorden wordt het geleidelijk bewolkt. De temperatuur stijgt naar 22 tot 24 graden. In het noorden kan later een bui vallen.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De NS wil een deel van het personeel tijdelijk uitrusten met een wapenstok. Het vervoersbedrijf zegt dat NS-personeel steeds vaker te maken krijgt met agressie en dat de politie minder beschikbaar is. Met een wapenstok hoopt de NS de veiligheid te verbeteren.

Bij een proef wil NS 75 medewerkers van de afdeling Service & Veiligheid voorzien van een wapenstok. Dat zijn boa's die op het station werkzaam zijn en in actie komen als er agressieve reizigers zijn.

Het vervoersbedrijf heeft bij het ministerie van Justitie en Veiligheid een verzoek ingediend. Het ministerie zegt het goed te vinden dat de NS "verantwoordelijkheid neemt voor een veilige taakuitvoering door haar medewerkers".

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

China en de Europese Unie spreken elkaar vandaag over de gespannen handelsverhoudingen. De EU wil dat China weer zeldzame aardmetalen gaat exporteren. Correspondent Laura van Megen trok de Chinese heuvels in, op zoek naar deze strategische grondstoffen.

Fijne dag!

Vakantieparken worden allang niet meer alleen gebruikt voor vakanties. Bijna 60.000 mensen staan ingeschreven op een woonadres in een vakantiepark in Nederland, blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Dat zijn er net iets meer dan begin 2024.

Permanent in een recreatiewoning wonen is verboden, maar mensen die de huisjes fulltime betrekken, kunnen vanwege de woningnood soms geen kant op. In werkelijkheid zal het aantal vakantiehuisbewoners dan ook nog hoger liggen. Uit angst voor handhaving van de gemeente staat een deel van hen niet ingeschreven op hun woonadres. De overheid gaat er op basis van eerder onderzoek vanuit dat het daadwerkelijke aantal 2 tot 2,5 keer zo hoog ligt.

Er is een aantal gemeenten dat een oogje dichtknijpt voor dit soort bewoners en dat is hoe demissionair minister Mona Keijzer voor Wonen het ook het liefste ziet. Afgelopen december vroeg ze gemeenten om niet op te treden tegen permanente bewoners van vakantiehuisjes, maar de meeste gemeenten stoppen liever niet met handhaven.

Ondertussen ligt er een nieuw plan van Keijzer om het wonen op een vakantiepark voor de komende tien jaar legaal te maken. Dat zou een tijdelijke oplossing voor de woningnood kunnen zijn, denkt ze. De legale status zou alleen gelden voor mensen die kunnen aantonen dat ze al sinds 16 mei 2024 in hun recreatiewoning wonen.

Bezwaren

Veel gemeenten zijn niet blij met dat plan en willen liever zelf in de hand houden of ze permanente bewoners van vakantiewoningen wel of niet toestaan.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) redeneert dat de verlichting van de woningnood maar marginaal is en dat er verwachtingen bij bewoners worden gewekt die niet kunnen worden waargemaakt. Het plan legt "een fors beslag op de ambtelijke en bestuurlijke capaciteit van de (meestal kleinere) gemeenten. Capaciteit die we beter kunnen inzetten voor andere prioriteiten zoals woningbouw".

Vakantieparken liggen vaak ook niet op een geschikte plek voor permanente bewoning, gaat de VNG verder, doordat ze bijvoorbeeld op afgelegen plekken liggen. "Ze liggen meestal op afstand van voorzieningen en zijn voor hulpdiensten moeilijk bereikbaar."

Ook de provincie Overijssel en de Overijsselse gemeenten maken bezwaar tegen het plan. Gemeenten verliezen hierdoor een deel van hun beleidsvrijheid, redeneren ze, en vakantieparken verliezen een deel van hun recreatieve functie. En dat heeft weer gevolgen voor lokale ondernemers. "Vakantieparken doen veel voor het behoud van voorzieningen op het platteland", zegt verantwoordelijk gedeputeerde Liesbeth Grijsen tegen RTV Oost. "Vakantieparken zorgen voor enorm veel werkgelegenheid."

"Wonen en recreëren op zo'n park gaan niet goed samen", zegt wethouder Ewoud 't Jong uit Putten tegen Omroep Gelderland. "Mensen die daar wonen, gedragen zich anders en maken minder gebruik van de voorzieningen." De meeste gemeenten in Gelderland keren zich tegen het plan van de minister.

'Belachelijk'

"Het is belachelijk dat we hier niet mogen wonen, want in de omgeving is juist een huizentekort", zegt Madelon Smith. Samen met haar man heeft ze al jaren een vakantiehuis in het oosten van het land, waar ze het liefst weer fulltime zouden wonen. Vanwege de huidige woningmarkt lukt het hen niet om een normaal huis te kopen en ze wonen dus een deel van de tijd bij een familielid tweehonderd kilometer verderop.

Als ze wel in haar vakantiehuis is, ziet ze elke dag handhavers door de straat lopen die kijken of mensen permanent in de huizen wonen. "Ze checken bijvoorbeeld of ze auto's zien staan." Twee jaar geleden kreeg ze zelf met de handhaving te maken. "Toen kregen we opeens te horen dat we binnen zes weken het vakantiehuis uit moesten, anders zouden enorme boetes volgen."

Ze hoopt dus dat het plan van Keijzer door de Tweede Kamer komt. "Dan kunnen we er weer fulltime wonen en eindelijk weer rustig slapen."

In een betwist grensgebied tussen Thailand en Cambodja zijn gevechten uitgebroken. Volgens het leger van Thailand zijn daarbij minstens twee Thaise militairen gewond geraakt. Ook kwamen twee burgers om het leven en raakten drie anderen gewond, meldt persbureau Reuters.

De legers van beide landen beschuldigen elkaar ervan dat ze de eerste schoten hebben afgevuurd. De gevechten zijn nog steeds aan de gang en aan beide zijden van de grens zijn tienduizenden burgers geëvacueerd. De grens van ruim 800 kilometer tussen beide landen is gesloten.

Dit zijn beelden vanaf de Thaise kant van de grens:

Volgens Cambodja heeft het Thaise leger zware wapens ingezet, waaronder F-16 straaljagers. Het Thaise leger zegt op sociale media dat een F-16 het vuur heeft geopend en dat er militaire doelen zijn vernietigd.

Beschuldigingen

In een verklaring stelt het Thaise leger dat Cambodjaanse troepen het vuur hebben geopend bij de Ta Moan Thom-tempel, waarover al langer onenigheid is. Zowel Cambodja als Thailand claimt dat de tempel op zijn grondgebied staat.

Cambodja zou volgens het Thaise leger een verkenningsdrone hebben ingezet voordat het troepen met zware wapens naar het gebied stuurde, waaronder BM21-raketwerpers. Een woordvoerder van het Cambodjaanse ministerie van Defensie zei dat er sprake was van een aanval door Thaise troepen en dat Cambodjaanse strijdkrachten uit zelfverdediging hebben gehandeld.

De spanningen tussen de Zuidoost-Aziatische buurlanden lopen al langer op. De relatie verslechterde toen eind mei een Cambodjaanse militair om het leven kwam bij een schietincident tussen Thaise en Cambodjaanse soldaten. Dat gebeurde ook in een grensgebied waarover verschil van mening bestaat tussen de twee landen.

Landmijnen

Gisteren riep Thailand zijn ambassadeur uit Cambodja terug en kondigde aan de Cambodjaanse gezant in Bangkok te zullen uitzetten. Dat was omdat in het omstreden gebied binnen een week een tweede Thaise militair een ledemaat verloor door een landmijn.

Thailand stelt dat er onlangs landmijnen in het gebied zijn geplaatst. Cambodja noemt dat ongegronde beschuldigingen. Cambodja heeft nog veel landmijnen uit de burgeroorlog van tientallen jaren geleden; volgens mijnenruimingsdiensten liggen er nog miljoenen mijnen verspreid over het land.

Correspondent Mustafa Marghadi:

"Dit is een grensconflict dat al meer dan een eeuw speelt. In 2011 liep het behoorlijk uit de hand met doden aan beide kanten. Sindsdien was het altijd vrij rustig, tot in mei dit jaar een Cambodjaanse militair werd doodgeschoten en de spanningen weer opliepen.

Het conflict zal de Thaise premier Paetongtarn Shinawatra naar alle waarschijnlijkheid haar baan kosten. In een poging het conflict te sussen, bekritiseerde ze in een telefoongesprek met de Cambodjaanse oud-premier Hun Sen het machtige Thaise leger. Toen dat uitlekte werd ze geschorst door het Constitutioneel Hof. De strafzaak tegen haar zal naar verwachting uitmonden in haar afzetting."

De Nederlandse Spoorwegen willen een deel van het personeel tijdelijk gaan uitrusten met een wapenstok. Daartoe doet de treinvervoerder een verzoek bij het ministerie van Justitie en Veiligheid, dat toestemming moet geven. Geregeld komt NS-personeel terecht in onveilige situaties met fysiek geweld. De vervoerder hoopt dat een wapenstok de veiligheid verbetert.

De NS wil een proef doen met de wapenstok onder 75 medewerkers van de afdeling Veiligheid & Service. Dit zijn de boa's (buitengewoon opsporingsambtenaren) van de vervoerder, op het station te herkennen aan hun felgekleurde gele tenue. Behalve dat ze mensen helpen die vragen hebben over hun reis, komen ze ook in actie bij agressieve reizigers in en om de treinen.

Voor dat deel van hun werk zijn de boa's bevoegd om geweld te gebruiken. Ook dragen ze veiligheidskleding, een bodycam en handboeien. In gevaarlijke situaties mogen ze mensen aanhouden en een boete uitschrijven.

Werken met de handen

Tot nu toe vond de NS een wapenstok voor dit personeel altijd een brug te ver, want de medewerkers zijn verdeeld over het middel. Sommigen zeggen dat ze niet bij de NS zijn gaan werken om wapens te gebruiken of vrezen dat een wapenstok juist tot agressie leidt. Toch wil de vervoerder het nu proberen.

"Een wapenstok kan je bijvoorbeeld gebruiken om iemand op afstand te houden of een aanhouding beter uit te voeren", vertelt Itai Birger, directeur sociale veiligheid bij de NS. "Onze collega's werken nu veel met de handen, ze mogen daar ook geweld bij gebruiken. Een wapenstok is soms juist een beter middel om minder geweld te veroorzaken."

Het aantal meldingen van fysiek geweld tegen NS-personeel stijgt al jaren:

De veiligheid in en rond de trein is al langer een heikel punt voor NS. Al jaren probeert de vervoerder het aantal geweldsincidenten naar beneden te krijgen, bijvoorbeeld door de aanschaf van bodycams, extra trainingen en speciale veiligheidsacties op locaties waar het vaak misgaat.

Toch neemt sinds de coronaperiode het aantal incidenten alleen maar toe. Om een punt te maken na een nieuwe mishandeling van een NS-medewerker stond vorig jaar het hele openbaar vervoer drie minuten stil.

NS-directeur Birger erkent dat het takenpakket van zijn collega's steeds meer gaat lijken op dat van de politie. "Tegelijkertijd merken we dat de politie met tekorten te maken heeft en minder vaak op het station te vinden is. Daardoor staan onze collega's er vaker en langer alleen voor. Dus we zijn benieuwd of de wapenstok ze daarbij gaat helpen."

Sommige boa's hebben al een wapenstok

De wapenstok behoort niet tot de standaard uitrusting van een boa in Nederland. Alleen als gemeenten daarvoor toestemming hebben van de lokale autoriteiten en de minister mogen de boa's daar een wapenstok dragen.

Ook sommige groene boa's, die bijvoorbeeld rondlopen in natuurgebieden, hebben een wapenstok. Enkele tientallen dragen een vuurwapen tijdens hun werk.

De bevoegdheden en uitrusting van het veiligheidspersoneel van de NS leiden al langer tot discussie tussen de vervoerder en het ministerie. Al jaren pleit de NS bijvoorbeeld voor de mogelijkheid om in identiteitssystemen te kunnen. Daardoor zou NS-personeel niet meer hoeven te wachten op een agent om de identiteit van een agressieve reiziger vast te stellen.

Stationsklok tikt door

"Ik hoop dat ze in Den Haag voelen wat onze mensen voelen en er echt vaart achter zetten", zegt Birger gefrustreerd. "De stationsklok tikt letterlijk elke minuut door. We vragen al jaren om maatregelen, maar het lukt gewoon niet. Het vergt moed om dingen aan te passen in een kortere tijd dan we er normaal in Nederland voor nemen."

Reizigersvereniging Rover zegt begrip te hebben voor het plan, maar ziet ook een keerzijde. "Bewapende medewerkers kunnen ook juist agressie oproepen." De organisatie pleit voor meer "zachte maatregelen", zoals verlichting op de stations. Ook moet de trein aantrekkelijker worden, vindt Rover, zodat ze voller zitten en er meer sociale controle is.

Het ministerie van Justitie en Veiligheid laat weten de aanvraag van de NS te hebben ontvangen en zegt het goed te vinden dat de NS "verantwoordelijkheid neemt voor een veilige taakuitvoering door haar medewerkers". Onderzoeksorganisatie Justis, onderdeel van het ministerie, gaat nu kijken of de aanvraag kan en mag. Daarna volgt er uitsluitsel of de proef kan doorgaan.

De NOS liep al eens een avond mee met hoofdconducteur Marjan Bakker om te kijken met wat voor agressie ze te maken krijgt:

De Amerikaanse minister van Justitie Pam Bondi heeft president Trump in mei laten weten dat zijn naam meermaals voorkomt in de zogeheten Epstein-files. Dat melden verschillende Amerikaanse media waaronder The Wall Street Journal (WSJ).

De onthulling van Trumps naam in de dossiers ligt uiterst gevoelig. De steenrijke investeerder Epstein zat voor zijn dood vast op verdenking van zedenzaken met minderjarigen en van mensenhandel. Epstein en Trump waren in de jaren negentig en begin jaren 2000 bevriend. Trump heeft aangegeven dat hun vriendschap eindigde voordat Epstein in aanraking kwam met justitie.

Maar sinds zijn dood geloven veel Amerikanen dat de regering de waarheid achterhoudt over Epstein en zijn seksfeestjes met rijke en beroemde en vaak machtige vrienden. Over de omstandigheden rond zijn dood in de gevangenis in 2019 leven complottheorieën.

Het Witte Huis deed de onthulling van WSJ op basis van gesprekken met hoge regeringsfunctionarissen eerst af als "nepnieuws". Later vertelde een functionaris van het Witte Huis aan persbureau Reuters dat de regering "niet ontkende" dat Trumps naam in sommige dossiers voorkomt. Hij zei daarbij dat dit ook al was opgenomen in een reeks documenten die Bondi in februari had verzameld om aan conservatieve influencers te laten zien.

Ommezwaai regering

De bronnen van de krant gaven aan dat Bondi Trump op de hoogte bracht op een bijeenkomst waarbij verschillende onderwerpen aan bod kwamen. De aanwezigheid van Trump in de Epstein-documenten was volgens hen niet het hoofdonderwerp.

Er werd Trump ook meegedeeld dat hogere functionarissen van het Amerikaanse ministerie van Justitie niet van plan waren om nog meer documenten vrij te geven in verband met het onderzoek naar Epstein, omdat de documenten kinderpornografie en persoonlijke informatie van slachtoffers bevatten. Trump zei tijdens de vergadering dat hij het oordeel van het ministerie van Justitie zou volgen.

De bijeenkomst was het begin van een opmerkelijke ommezwaai door de regering-Trump. Ook Bondi had nog voor haar ministerschap gepleit voor openbaarmaking van de documenten. Toch werd op 7 juli door het ministerie van Justitie bekendgemaakt dat het dossier over Jeffrey Epstein werd gesloten, tot woede van de Trump-achterban.

Correspondent Verenigde Staten Sjoerd den Daas:

"Dat Trumps naam voorbij komt in de 300 gigabyte aan bestanden in deze zaak is niet verrassend. Hij werd meermaals gezien met Epstein, ooit waren de twee bevriend. Voor eventueel strafbaar gedrag van Trump is geen enkel bewijs, er zouden ook honderden andere namen in de bestanden zijn terug te vinden.

Opmerkelijk is het wel: als presidentskandidaat beloofde Trump zelf de doos van Pandora te openen en de bestanden vrij te geven. Daardoor zou volgens Trump duidelijk worden hoe de politieke elite en beroemdheden misdaden pleegden tegen kinderen, claims waar geen enkel bewijs voor is. Nu hij eenmaal president is, geeft hij aan dat er niks te vinden is.

Zijn draai leidt tot veel wantrouwen: in een peiling van CBS en Yougov gaf 89 procent van de ondervraagde Amerikanen, Democraten én Republikeinen, aan te willen dat alle Epstein-bestanden openbaar worden gemaakt. Pas na druk vanuit de eigen achterban kwam er iets van beweging in het Witte Huis.

Ook binnen Trumps eigen MAGA-achterban is er frustratie, al blijft de steun voor 'hun' president groot. Ook Trump zal gefrustreerd zijn. Hij had gehoopt dat de storm wel zou overwaaien en slaat nu wild om zich heen richting 'fake news-media' die hierover blijven berichten.

De Wall Street Journal, dat uitvoerig bericht over het Epstein-dossier, is al aangeklaagd. Trump eist een schadevergoeding van 10 miljard dollar vanwege smaad. Ondertussen doet het Witte Huis er alles aan om de controle over dit verhaal terug te krijgen en de aandacht af te leiden, onder meer met felle aanvallen op Barack Obama."

Ook in het Congres breken na deze ommezwaai verschillende doorgaans loyale Republikeinen met hun president. "Ik heb alle 212 Democraten aan boord, ook 10 Republikeinen", zei initiatiefnemer Ro Khanna over een speciale resolutie die oproept tot openbaarmaking van documenten en bewijsmateriaal. Dat zou moeten laten zien wie er precies betrokken waren bij Epsteins mensenhandel.

"Ik ben hoopvol", zei de Democraat uit Californië afgelopen weekend nog tegen de NOS over de resolutie, die hij indiende met een collega uit het Republikeinse kamp. Zover kwam het niet. De Republikeinse voorzitter van het Huis, het Amerikaanse parlement, stak daar een stokje voor: hij stuurde alle afgevaardigden gisteren vervroegd met reces. Een stemming voor openheid in één van de subcommissies kon hij niet tegenhouden.

In gesprek met Maxwell

Gisteren werd ook bekendgemaakt dat het ministerie van Justitie in gesprek gaat met Ghislaine Maxwell over de zaak om te achterhalen of er nog informatie bestaat over strafbare feiten die mensen gepleegd zouden hebben met Epstein. Het Huis van Afgevaardigden wil ook met haar in gesprek.

Maxwell werd in 2021 schuldig bevonden aan medeplichtigheid aan Epsteins sekshandel en kreeg 20 jaar gevangenisstraf. Ze zit sinds 2020 in hechtenis en getuigde niet tijdens haar proces.

Nieuwsuur maakte deze analyse:

De politie heeft vorige week dinsdag in een woning in Assen het lichaam gevonden van een persoon die mogelijk al meerdere maanden geleden is overleden. Een woordvoerder van de politie heeft dat bevestigd aan persbureau ANP, na berichtgeving van het Dagblad van het Noorden.

Volgens de politiewoordvoerder zijn er geen signalen die erop wijzen dat de persoon door een misdrijf om het leven is gekomen. De politie onderzoekt wanneer de persoon is overleden en wat de doodsoorzaak was. Het onderzoek kan enkele maanden in beslag nemen.

De politie trof de overledene aan in een woning aan de Oldambtstraat, nadat eerder op de dag "een signaal" was binnengekomen dat er "zorgen waren rondom dat adres".

Het Dagblad van het Noorden meldt dat de overleden persoon een vrouw is en dat haar volwassen dochter de politie aanvankelijk buiten de deur zou hebben gehouden. De politie zegt niet of het inderdaad om een vrouw gaat en is terughoudend met het delen van details omdat er geen signalen zijn van een misdrijf.

De politiewoordvoerder laat wel weten dat de politie in mei 2024 ook bij de woning is geweest. Toen zijn agenten niet naar binnen gegaan, omdat er geen aanleiding voor was en omdat ze daarvoor niet de bevoegdheid hadden.

Ondanks de onrust op de financiële markten in de afgelopen maanden gaat het goed met de vijf grootste pensioenfondsen. De dekkingsgraden stegen ook in het tweede kwartaal van dit jaar, met name vanwege de toegenomen rente. Dat betekent dat ze op koers liggen om de pensioenen te verhogen.

Op de beurzen was met name in april veel turbulentie. De Amerikaanse president Trump kondigde allerlei hoge invoerheffingen aan. "Daarna dwarrelde het stof, in ieder geval voorlopig, weer vrij snel neer", zegt Joanne Kellermann, bestuursvoorzitter van PFZW, het fonds voor de zorgsector met bijna 3 miljoen deelnemers.

Ook het gewapende conflict tussen Israël en Iran met de grootschalige Amerikaanse aanvallen op Iraans grondgebied droegen bij aan onrust op de financiële markten, maar uiteindelijk stegen de aandelenkoersen, meldt PFZW.

Langetermijndenken

Het positief rendement is volgens bestuursvoorzitter Harmen van Wijnen van ABP te danken aan gespreide beleggingen, verschillende soorten beleggingen en langetermijndenken. ABP is het pensioenfonds voor overheids- en onderwijsinstellingen en beheert het vermogen van 3,1 miljoen deelnemers. In totaal bedraagt dit 522 miljard euro.

De dekkingsgraad van PME, het fonds dat de pensioenen van (oud-)werknemers in de metaal- en techindustrie beheert, steeg het afgelopen kwartaal van 116,4 naar 120,1 procent. Dat is goed nieuws, zegt Eric Uijen, voorzitter uitvoerend bestuur. "Een gezonde financiële positie aan het einde van het jaar, maakt het mogelijk de pensioenen te verhogen."

Het bpfBOUW, het pensioenfonds van de bouwsector, steeg met 3,5 procentpunt naar een dekkingsgraad van 133,2 procent. Het hoogste percentage van de vijf.

Nieuw stelsel

Alle vijf de fondsen zijn druk bezig met de overstap naar het nieuwe pensioenstelsel. In het nieuwe stelsel worden de pensioenen op een andere manier opgebouwd en berekend. Dan verdwijnt ook het hele concept van dekkingsgraden.

Een hogere dekkingsgraad helpt in de overstap naar de nieuwe pensioenregeling, omdat er dan meer geld is om te verdelen. Twee fondsen stappen per januari volgend jaar over naar de nieuwe regeling: PMT en PFZW. "We liggen een half jaar voor die beoogde overstapdatum nog steeds op koers", zegt Kellermann.

Het Drents Archief gaat het archief van de Molukse belangenorganisatie Badan Persatuan openstellen voor onderzoekers en andere belangstellenden. Badan Persatuan werd in 1966 opgericht en vertegenwoordigde lang de Molukse gemeenschap in Nederland.

Het archief geeft een inkijkje in de beginperiode van de Molukse gemeenschap in Nederland en de onafhankelijkheidsstrijd van de Republiek der Zuid-Molukken (RMS). "Vooral van de beginperiode dat de Molukse gemeenschap in Nederland aankwam en is gaan strijden voor onafhankelijkheid is heel veel materiaal aanwezig", zegt archiefbewerker Erwin de Leeuw tegen RTV Drenthe.

Zo bevat het archief een voorlopige grondwet van de RMS en veel briefwisselingen tussen mensen wereldwijd. Ook de Rietkerkovereenkomst is opgenomen in het archief. In die overeenkomst werd afgesproken dat de Molukkers die in 1951 naar Nederland kwamen een uitkering en een onderscheiding kregen.

Het archief bevat ruim achttien meter aan documenten uit de periode tussen 1911 en 2004. Het archief is volledig tweetalig: alle stukken zijn beschikbaar in zowel het Maleis als het Nederlands.

Vanaf volgende week is het archief online in te zien op de website van het Drents Archief. De stukken kunnen ook op afspraak in het Drents Archief ingezien worden.

NOS op 3 maakte eerder deze video over hoe de Molukkers naar Nederland kwamen en bleven:

Oekraïne en Rusland zijn het in Istanbul eens geworden om nog eens 1200 krijgsgevangenen met elkaar te ruilen. De onderhandelingen in Turkije hebben zoals verwacht niet tot een diplomatieke doorbraak in de ruim drie jaar durende oorlog geleid.

De directe gesprekken tussen de Oekraïense en Russische delegatie duurden veertig minuten. Het was de derde keer dit jaar dat de strijdende partijen met elkaar onderhandelden in Istanbul.

Kort na de gesprekken maakte de Oekraïense president Zelensky bekend dat er nog eens duizend Oekraïense militairen zijn teruggekeerd naar huis en deelde daar op sociale media foto's van. Het gaat om de uitwerking van eerdere afspraken die Moskou en Kyiv daarover hadden gemaakt.

"De strijders die vandaag terugkeren hebben Oekraïne op verschillende plekken aan het front verdedigd", zegt Zelensky. "Veel van hen zijn ruim drie jaar gevangen gehouden." De nieuwste groep Russische krijgsgevangenen die wordt vrijgelaten, bevindt zich momenteel in Belarus volgens Russische staatsmedia.

Oproep tot leidertop met Trump en Erdogan

Kyiv meldt dat het de Russische president Poetin heeft opgeroepen tot deelname aan een leidertop met Zelensky, de Turkse president Erdogan en de Amerikaanse president Trump eind augustus.

De kans lijkt klein dat Rusland met dit voorstel akkoord gaat. De Russische delegatieleider, Vladimir Medinski, zei dat zo'n ontmoeting tussen leiders alleen mogelijk is als er documenten worden ondertekend en niet als er nog onderhandeld wordt over een bestand.

Zelensky dringt al langer aan op een ontmoeting met Poetin. De Russische president heeft eerder beweerd dat hij daartoe bereid is, maar kwam uiteindelijk niet opdagen bij de gesprekken in Istanbul.

De 30-jarige Amerikaan Bryan Kohberger is tot een levenslange celstraf veroordeeld voor het doodsteken van vier studenten van de universiteit van Idaho .

De slachtoffers, drie vrouwen en een man, werden in 2022 door Kohberger met een jachtmes doodgestoken in een studentenhuis in de plaats Moscow, in de staat Idaho. Op dat moment lagen ze vermoedelijk te slapen. Het is niet bekend waarom hij het viertal doodstak. In de rechtszaal heeft hij nooit iets gezegd over een motief.

Twee andere studenten die in het huis woonden liet hij ongedeerd. Een van hen vertelde vandaag in de rechtbank dat hij sinds de moorden met paniekaanvallen kampt. "Ik heb geen nacht goed geslapen sinds het gebeurd is. Ik word constant wakker met de angst dat iemand probeert in te breken en dat diegene me iets aan wil doen."

Kohberger werkte op het moment van de moorden aan zijn promotie aan de Washington State University. Hij deed daar onderzoek aan de faculteit Strafrecht en Criminologie. Moscow ligt op tien minuten autorijden van deze universiteit, net over de grens tussen beide staten.

Uit onderzoek naar de telefoon van de 30-jarige en beelden van beveiligingsbeelden bleek dat hij voor zijn daad meermaals in de buurt van het studentenhuis was. Uit zijn telefoongegevens kwam ook naar voren dat hij daar in de nacht van de moorden ook is geweest. Daarnaast werd op de hoes van het mes DNA van Kohberger aangetroffen.

Doodstraf ontlopen

Kohberger sloot eerder deze maand een deal met justitie in de VS. In ruil voor een schuldbekentenis zou hij afstand doen van het recht op hoger beroep, en daarmee ontliep hij ook de doodstraf. Dit leidde tot woede onder nabestaanden van de slachtoffers.

Justitie heeft in een brief aan de nabestaanden uitgelegd dat de afspraak is gemaakt om zo te voorkomen dat de 30-jarige in het strafproces zou worden vrijgesproken. Ook werd met de deal voorkomen dat de zaak in een eventueel hoger beroep tientallen jaren zou duren.

Kohberger komt na de uitspraak van vandaag ook niet meer in aanmerking voor vervroegde vrijlating.

Nu het wat veiliger is in de zuid-Syrische stad Sweida, durven inwoners langzaam hun huizen uit te komen. Areej zat dagenlang thuis verscholen en durfde alleen zo nu en dan even naar haar balkon om over de stad te turen. Daar zag ze dag in, dag uit de explosies en rookpluimen boven haar geliefde Sweida.

Strijders liepen door de straten en schreeuwden inwoners via luidsprekers toe. Maar nu de wapens zwijgen maakte ze vandaag voor het eerst een rondje door de stad. "Veel inwoners van Sweida voelen dat ze op het nippertje aan de dood ontsnapt zijn."

De druzische vrouw stuurt me spraakberichten terwijl ze door een bijna onherkenbare stad rijdt: "Er zijn weinig mensen op straat. Winkels zijn afgebrand of dicht. De basics zoals brood, water en benzine kan je niet krijgen. En de geur! De geur hier is afgrijselijk. Het ruikt naar de dood."

Ze rijdt langs verschroeide auto's en komt vrienden en bekenden tegen die haar over hun ervaringen vertellen. Ook met hen neemt ze een paar spraakberichten op. "We gingen nietsvermoedend naar de supermarkt toen het plotseling begon. We werden door gewapende mannen de winkel uitgetrokken en midden op straat in elkaar geslagen. We moesten wachten op hun leider om te beslissen over ons lot", vertelt een kennis die ze op straat tegenkomt.

"Toen die leider eindelijk kwam vertelde ik hem dat we brood waren komen kopen. Hij besloot dat we weg mochten rennen. We hebben ons daarna dagenlang verstopt in een huis van kennissen in de straat. We zijn aan de dood ontsnapt."

Er is geen elektriciteit, geen stromend water en telefoon- en internetverbindingen zijn slecht. Hulpkonvooien zijn op weg gegaan naar Sweida, maar slechts een fractie is aangekomen omdat check-points de stad omsingelen. Mensen spreken over een humanitaire ramp. Het exacte dodental is onduidelijk.

Areej, die om veiligheidsredenen haar achternaam niet genoemd wil hebben, rijdt verder. In de straten van de stad waar ze zoveel van houdt zijn de huizen en winkels verwoest, leeggeroofd en in brand gestoken. De winkeliers die ze kent sinds ze een klein meisje was, ziet ze niet. Veel mensen worden nog vermist. Niemand die weet waar ze zijn gebleven. Hebben ze kunnen vluchten? Dit is het moment dat het écht tot haar doordringt hoe groot het verlies en de schade is.

Symbool van gruwelijkheden

Ze besluit naar het openbare ziekenhuis te gaan. Daar heeft ook zij de afgelopen dagen veel over gehoord en ze wil het vandaag met eigen ogen zien. Het ziekenhuis staat volgens velen symbool voor alle gruwelijkheden die zich hier hebben afgespeeld. Volgens ooggetuigen kwamen strijders van verschillende groepen hier de afgelopen tien dagen naartoe om de controle over te nemen. Gewonde en zieke burgers werden de dupe. Ooggetuigen vertellen dat artsen en verplegers werden gedood.

Het lijkt alsof er zowel binnen als buiten het ziekenhuis is gevochten. Vooral op de derde verdieping is het er heftig aan toegegaan. Het ziekenhuis ligt vol mensen met vreselijke verwondingen die niet behoorlijk verpleegd kunnen worden. Vrijwilligers zijn begonnen aan een grote schoonmaak met zelf meegenomen chloor en andere schoonmaakmiddelen die ze konden vinden. "Er is hier al tien dagen geen elektriciteit", vertelt een arts. "We functioneren dankzij generatoren. Maar die kunnen we niet tien dagen achter elkaar laten draaien. En het is bijna onmogelijk om brandstof te vinden."

Massagraf

Areej stuurt een video waarop je kan zien dat de straat rondom het ziekenhuis vol bloed ligt. Al dagen liggen ontbindende lichamen op de parkeerplaats en in de ziekenhuistuin. Het bewijs van de gruwelijkheden die zich hebben afgespeeld. De bedwelmende stank in de zomerse hitte is voor iedereen ondragelijk.

Op lang niet alle witte lijkzakken is een naam geschreven, want de meeste lichamen konden nog niet geïdentificeerd worden omdat het niet makkelijk is om bij het ziekenhuis te komen. "We hebben dus maar foto's gemaakt van de mensen die niet geïdentificeerd konden worden. Hun gezicht en kleding staan nu tenminste op de foto", vertelt een arts.

Areej ziet dat het zeker niet alleen mannen zijn. "Ik zie lichamen van vrouwen, kinderen, baby's, bejaarden." Terwijl ze daar staat worden lijken op een grote open truck getakeld. "Daisy, ik ben nu met het team dat de lichamen gaat begraven. 140 lichamen gaan naar een geïmproviseerd massagraf in de buurt van de stad. Ze zeggen dat het onverantwoord is om ze hier te houden. Lichamen zijn gaan rotten, ze zijn opgezwollen, er komen wormen uit. Er zijn geen koelruimtes en het is veel te heet."

Rond lunchtijd gaat ze mee naar het nieuwe massagraf. Ze stuurt video's waarop te zien is hoe de lichamen door vrijwilligers in witte pakken één voor één zorgvuldig in het graf worden gelegd. Vervolgens schept een bulldozer zand over de lijken. Een groep druzische sjeiks in religieus tenue zeggen hun gebeden.

In de vroege middag rijdt Areej terug naar huis. Ze kan nauwelijks geloven wat ze heeft gezien en ze vraagt zich af hoe haar Sweida deze nachtmerrie ooit te boven zal komen. "Deze dag ga ik nooit vergeten. De tranen van onze sheikhs tijdens de massabegrafenis zullen voor altijd bij me blijven. En de rottende lichamen van onze mensen op die trucks. Ik ben trots op mezelf dat ik niet ben flauwgevallen of heb overgegeven. De geur van de dood hangt nog altijd in mijn neus."

De politie heeft vanavond bij een manege in Maassluis schoten gelost op een man die met zijn auto op agenten was ingereden. De man werd na een achtervolging kort daarna aangehouden. Niemand is bij het incident gewond geraakt.

De politie probeerde de man eerder staande te houden op het parkeerterrein van de manege na een melding van een verdachte situatie. Toen de bestuurder geen gehoor gaf aan het stopsignaal, reed hij in op de politie. Die loste daarop gericht schoten op de auto. De man werd daarbij niet geraakt.

Kat-en-muisspel

De verdachte ging er vervolgens vandoor, waarop een achtervolging door de politie volgde. Het voertuig met de verdachte werd kort daarna door meerdere politiewagens klemgereden in een weiland in Maassluis. De bestuurder is daarop aangehouden.

De politie komt later met informatie over de leeftijd en woonplaats van de verdachte.

De Oekraïense president Zelensky kondigt een wetsvoorstel aan dat volgens hem de onafhankelijkheid van anticorruptie-instanties zal waarborgen. Hij doet dat in reactie op demonstraties in Oekraïense steden en kritiek vanuit de Europese Unie.

"We hebben alle zorgen geanalyseerd", reageert Zelensky vanavond in een bericht op Telegram. Hij stelt dat het nieuwe wetsvoorstel aan alle normen voor onafhankelijke corruptieopsporing zal voldoen. Nadere details zijn nog niet bekend.

Ook vandaag demonstraties

Gisteren nam het parlement een omstreden wetsvoorstel aan, waarmee twee instanties die corruptie moeten bestrijden worden ondergebracht bij het Oekraïense OM. Net als gisteravond eisen ook vandaag duizenden demonstranten in meerdere steden dat die wet wordt ingetrokken, omdat de hoogste baas van het OM een vertrouweling is van Zelensky.

De krant The Kyiv Independent stelt dat de president de "democratie heeft verraden" door de omstreden wet te ondertekenen. In een opiniestuk betoogt de redactie dat het de zoveelste stap is van Zelensky om democratische instituties te ondermijnen, om zo zijn eigen macht te vergroten.

In veel steden gingen mensen vandaag de straat op:

De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula Von Der Leyen, heeft de Oekraïense regering om opheldering gevraagd. "Deze instanties zijn cruciaal voor de Oekraïense hervormingsagenda", zegt een woordvoerder van de Commissie over de instanties, de NABOe en SAPO. "Deze instanties moeten onafhankelijk opereren om corruptie te bestrijden en het publieke vertrouwen te behouden."

De Oekraïense president heeft vandaag een ontmoeting gehad met onder meer de bestuurders van de NABOe en SAPO. De input van het gesprek moet volgens Zelensky leiden tot een actieplan om de rechtsstaat te versterken.

Eerder op de dag zei de president dat de afhandeling van corruptiezaken voorheen te lang duurde en werd gefrustreerd door Russische invloeden. De wetswijzingen moeten volgens Zelensky deze problemen aanpakken.

Kyiv wil toetreden tot de EU, maar moet daarvoor wel voldoen aan Europese normen. Het tegengaan van corruptie is daarbij een van de belangrijkste pijlers. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Wadephul waarschuwde op X dat de gisteren aangenomen wet dat doel belemmert.

Correspondent Midden- en Oost-Europa Christiaan Paauwe:

"Sinds de grootschalige Russische invasie slikten Oekraïners onvrede die ze soms hadden over de president juist in, want het land vecht voor het eigen voortbestaan. Dat ze nu voor het eerst op grote schaal weer de straat op gaan in tijden van oorlog, laat zien hoe boos iedereen is. Want een van de belangrijkste beloftes sinds de revolutie tien jaar geleden - het bestrijden van corruptie op hoog niveau - staat hier op het spel.

Oekraïners zien het argument dat de anti-corruptie-instanties geïnfiltreerd zouden zijn door Rusland vooral als een excuus. Want op dit moment loopt ook onderzoek naar meerdere vrienden van de president vanwege mogelijke corruptie. De zorg is daarom dat Zelensky vooral zijn eigen mensen wil beschermen. De president belooft nu met nieuwe wetgeving de onafhankelijkheid van deze instanties te waarborgen, maar we moeten zien of dat de zorgen bij Oekraïners zal wegnemen."

Een overwinning voor klimaatrechtvaardigheid. Zo zien klimaatjuristen, hulporganisaties en activisten de uitspraak die het Internationaal Gerechtshof in Den Haag deed over de verplichtingen van landen om klimaatverandering tegen te gaan. Met ingehouden adem volgden ze vanmiddag de uitspraak van voorzitter Yuji Iwasawa van het hof, die vaststelde dat landen volgens het internationaal recht actie moeten ondernemen tegen klimaatverandering.

Zijn woorden konden rekenen op luid applaus bij het Vredespaleis, waar de zaak op verzoek van Vanuatu werd behandeld. De laaggelegen kleine eilandstaat in de Stille Oceaan werd gesteund door ruim 130 andere landen. Alle wilden duidelijkheid: welke klimaatverplichtingen hebben staten nou juridisch, en welke consequenties hangen er dan aan gebrekkig klimaatbeleid?

Met de uitspraak volgde iets van die duidelijkheid die ze verlangden: een "schone, gezonde en duurzame leefomgeving" is een mensenrecht en landen moeten daarom het klimaat beschermen. Doen ze dat niet, begaan ze volgens het hof mogelijk een onrechtmatige daad. Bovendien zet het hof de deur open voor rechtszaken om mogelijke herstelbetalingen af te dwingen voor landen die getroffen zijn door de gevolgen van klimaatverandering.

'Eindelijk helderheid'

"Alle belangrijkste argumenten die we hebben aangevoerd, die heeft het hof omarmd", reageert de Nederlandse advocaat Margaretha Wewerinke-Singh, die het juridische team leidt dat de zaak aanhangig maakte. Ze zegt dat de argumenten van grote uitstoters die proberen te duiken voor hun verantwoordelijkheden zorgvuldig zijn overwogen door het hof, en uiteindelijk zijn verworpen.

"Dat is heel belangrijk", gaat Wewerinke-Singh verder. "Want nu is er eindelijk helderheid over wat de relevante verplichtingen zijn, wat die verplichtingen betekenen en wat de gevolgen zijn als ze niet worden nageleefd."

Ook klimaatminister Ralph Regenvanu van Vanuatu is zeer te spreken over het advies van het hof. "We hadden drie verklaringen opgesteld, voor een slecht resultaat, een medium resultaat en een goed resultaat. Maar deze uitkomst is nog beter dan waar we ons op hadden voorbereid." Hij verwacht dat het niet-bindende advies een grote rol zal spelen bij de klimaattop in Brazilië, eind dit jaar.

Regenvanu zegt de uitspraak te gaan bestuderen met de andere leiders van de eilandstaten. "En we gaan ook terug naar de Verenigde Naties om te zorgen dat dit in een resolutie wordt vastgelegd zodat het geïmplementeerd wordt. Maar dat wordt moeilijk", zegt hij, verwijzend naar het steeds verder afbrokkelen van internationale samenwerking. "Toch gaan we proberen om een minimum aan landen zover te krijgen dat ze instemmen."

'Ferme tik op de vingers'

"Het besluit van het Internationaal Gerechtshof brengt ons dichter bij een wereld waarin regeringen niet langer kunnen wegkijken van hun juridische verplichtingen", reageert Vishal Prasad, de directeur van actiegroep Pacific Island Students Fighting Climate Change.

"Het stelt een simpele waarheid vast die hoort bij klimaatrechtvaardigheid: zij die het minst hebben gedaan om deze crisis te veroorzaken verdienen bescherming, herstel en een toekomst", gaat Prasad verder. Zijn jonge actiegroep heeft jarenlang gelobbyd voor dit soort juridische duidelijkheid.

Leidraad voor zaken wereldwijd

Ook in Nederland reageren organisaties verheugd op de uitspraak. De Jonge Klimaatbeweging, bijvoorbeeld, die de inspanningen van de jongeren in de Stille Oceaan steunt: "De gevolgen van de klimaatcrisis bedreigen de toekomst van jongeren, en staten moeten nu in actie komen". Ook hulporganisatie Care zegt dat rijke landen hun verantwoordelijkheid niet meer kunnen ontwijken. "Klimaatactie is geen keuze, het is een plicht."

Oxfam Novib spreekt van "een ferme juridische tik op de vingers" voor "al die landen die tegenstribbelen". "Elk land, en met name de grote uitstoters zoals Nederland, moeten volgens de uitspraak fossiele brandstoffen per direct uitfaseren, emissies verminderen en hun financiering aan landen in het globale zuiden ophogen om de schade te repareren die zij hebben veroorzaakt", zegt klimaatexpert Hilde Stroot van Oxfam Novib.

Ook Milieudefensie en Greenpeace noemen het advies baanbrekend. "Deze uitspraak is baanbrekend en zal een leidraad zijn in klimaatzaken wereldwijd. Een geweldige stap in de strijd voor internationale klimaatrechtvaardigheid. En een hart onder de riem voor de mensen die nu al bedreigd worden door de gevolgen van de klimaatcrisis", reageert Milieudefensie-directeur Donald Pols.

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft vijftien maanden celstraf geëist tegen een man die ervan wordt verdacht dat hij een shetlandpony seksueel heeft misbruikt.

De 38-jarige uit De Kwakel in Noord-Holland bekende vandaag dat hij het dier in 2024 en dit jaar acht keer 's nachts in een weiland in Amstelveen heeft misbruikt. De shetlandpony was ten tijde van het misbruik enkele maanden drachtig.

De verdachte zegt spijt te hebben van zijn daden. "Het is een grote fout van mij. Ik deed het uit ongelukkigheid, eenzaamheid, spanningen, stress en tegenslagen", zei hij. "Dit kan niet door de beugel, het is gewoon fout." Volgens de man zou hij een vrouw gaan ontmoeten die hij via internet kende en wilde hij kijken of hij nog seks kon hebben.

Beelden van misbruik

Het misbruik kwam aan het licht toen de eigenaar van het dier op camerabeelden de verdachte over een hek van het weiland zag klimmen en de shetlandpony vervolgens meenam naar een schutstal. Daarna zag de eigenaar hoe de man zijn broek uitdeed en iets op zijn geslachtsdeel smeerde, waarop hij buiten het camerabeeld verdween. Na een kwartier verscheen hij weer uit de stal. De eigenaar vermoedt dat de man het dier had vastgebonden.

Ook zou de verdachte het misbruik hebben gefilmd. Op 31 oktober werd de man aangehouden en bij hem thuis werden beelden gevonden van seks met de pony. Daarnaast trof de politie beelden aan van kinderporno, die volgens de verdachte op zijn computer zijn beland doordat hij zocht naar naakte vrouwen. Hij ontkent een pedofiele stoornis te hebben. "Ik heb niet gezocht naar kinderporno, ik ben geen pedo", zei hij.

De man wordt ook verdacht van het bezit van kinderporno, het mishandelen van zijn hond en het maken van dierenporno.

Seksueel aangetrokken tot dieren

Een deskundige heeft vastgesteld dat de 38-jarige een persoonlijkheidsstoornis heeft. Deskundigen stellen ook vast dat de man zoöfilie heeft. Dat betekent dat een mens zich seksueel aangetrokken voelt tot dieren.

Vanwege de persoonlijkheidsstoornis van de verdachte heeft de officier van justitie bij de strafeis van vijftien maanden rekening gehouden met verminderde toerekeningsvatbaarheid. Acht maanden hiervan zijn wat het OM betreft voorwaardelijk. De rechtbank doet over twee weken uitspraak.

Er blijken fouten te zijn gemaakt bij het repatriëren van Britten die omkwamen bij de Air India-crash van afgelopen maand. De Britse krant The Daily Mail schrijft dat nabestaanden in zeker twee gevallen het verkeerde lichaam ontvingen en dat dit mogelijk vaker is gebeurd.

Een zoon van een slachtoffer bevestigt aan de BBC dat hij de verkeerde stoffelijke resten heeft ontvangen. Miten Patel verwachtte de stoffelijke resten van zijn moeder, maar een lijkschouwer heeft vastgesteld dat de ontvangen kist de resten van een ander persoon bevatte.

Patel, die vorige maand naast zijn moeder ook zijn vader bij de Air India-crash verloor, zegt dat de ontdekking erg verontrustend was. Toch toont hij enigszins begrip voor de situatie. "Mensen waren moe en er was veel druk. Maar er moet een zekere mate van verantwoordelijkheid zijn dat je de juiste lichamen naar het Verenigd Koninkrijk stuurt."

Het Indiase ministerie van Buitenlandse Zaken heeft niet inhoudelijk gereageerd op de berichten. Het ministerie zegt te blijven samenwerken met het Verenigd Koninkrijk om de zorgen over de repatriëring weg te nemen. "De stoffelijke resten werden met de grootste professionaliteit behandeld, met eerbied voor de waardigheid van de overledenen", aldus het ministerie.

Eén overlevende

Bij de vliegtuigcrash in de Indiase stad Ahmedabad kwamen op 12 juni 274 personen om het leven; zowel passagiers in het toestel op weg naar Londen als mensen op de grond. Slechts één passagier overleefde de crash.

Voorlopig onderzoek naar de oorzaak van de crash wijst uit dat de brandstofschakelaars van het vliegtuig kort na het opstijgen bijna tegelijk uitgingen. Op cockpitopnames is te horen dat een piloot aan de andere piloot vraagt waarom hij deze had uitgeschakeld. Die zegt dat hij niet heeft gedaan. Het onderzoek richt zich nu op de gezagvoerder van het vliegtuig.

Een 19-jarige Hagenaar heeft bij de politie bekend in april van dit jaar zijn moeder te hebben gewurgd. Daarna stichtte hij brand in het appartement van zijn moeder. Dat bleek vanochtend tijdens de eerste inhoudelijke zitting in de rechtbank in Den Haag.

De moeder van de verdachte, Ridvan B., werd op 12 april zwaargewond op bed gevonden. Ze overleed in het ziekenhuis. In de slaapkamer was brand gesticht.

Onderzoek wijst uit dat de moeder niet door de brand is omgekomen, maar door wurging. Hij zou met zijn arm een nekklem om haar hals hebben gelegd. Daarna zou hij met een kaars een kartonnen doos in de slaapkamer van zijn moeder hebben aangestoken. Bij de daaropvolgende brand kwam veel rook vrij, schrijft Omroep West.

Verwurging

Twee broertjes en de oudere zus van de verdachte waren ten tijde van het drama ook in het huis aanwezig. De broertjes vluchtten het huis uit en werden door een buurman opgevangen. De oudere zus werd door de brandweer van het balkon gered.

B. wordt vervolgd voor het verwurgen van zijn moeder. Ook wordt hij beschuldigd van brandstichting en het in levensgevaar brengen van zijn zus, broertjes en buren. De verdachte was in de rechtbank aanwezig, maar wilde niets zeggen.

Psychiatrisch onderzoek

De verdachte is in afwachting van een opname in het Pieter Baan Centrum (PBC) voor een psychiatrisch onderzoek. Omdat de wachttijd voor het PBC een half jaar bedraagt, zal het volgens het OM nog wel even duren voor er een rapport van hem klaarligt. Tot die verblijft B. op de psychiatrische afdeling van de gevangenis.

Door de wachttijd bij het PBC, is er nog geen zicht op een inhoudelijke behandeling van de rechtszaak. Het kan zomaar nog een jaar gaan duren, tot teleurstelling van de rechtbank. "Dat is onwenselijk, maar we kunnen geen ijzer met handen breken", aldus de voorzitter.

De zaak gaat verder op 30 september, opnieuw met een voorbereidende zitting.

"Een van Neerlands grootste", "een muzikaal boegbeeld", "een icoon". Uit allerlei hoeken komen reacties op het overlijden van George Kooymans, gitarist en medeoprichter van de Golden Earring. Vandaag maakte zijn familie bekend dat hij op 77-jarige leeftijd is overleden aan de gevolgen van de spierziekte ALS.

Hoewel al jaren bekend was dat Kooymans aan ALS leed, komt het nieuws van zijn overlijden voor velen toch als een verrassing. Martin Buitenhuis, zanger van Van Dik Hout, hoorde het nieuws vlak voor zijn optreden in het NPO Radio 1 Tourcafé. "Verschrikkelijk. Ongeveer een jaar geleden hebben we elkaar nog ontmoet. Hij was heel ziek, maar wel opgetogen en optimistisch, totaal niet zielig."

Buitenhuis noemt de Golden Earring een grote inspiratiebron. "Wat nu Van Dik Hout is, stond begin jaren 80 als jonge jochies vooraan bij de Golden Earring in een sporthal in Den Helder. Geweldig was dat. Ze zijn een enorm voorbeeld voor ons. Ze waren zo lang bij elkaar, als band en als vrienden."

Rolling Stones

Buitenhuis en zijn band zijn bepaald niet de enigen die er zo over denken. Volgens radio-dj Jeroen van Inkel was Golden Earring een van de belangrijkste bands uit de Nederlandse muziekgeschiedenis. "Je kunt eigenlijk een parallel trekken met de Rolling Stones. Ze waren er in de jaren 60, 70, de eighties, de nineties en ook nog in de zero's. Ze wáren de Nederlandse popmuziek."

Over Kooymans zelf vertelt Van Inkel dat hij, naast een ontzettend goede gitarist, ook een zeer begaafd componist was. "Al die succesvolle liedjes, Twilight Zone, When The Lady Smiles, en ook Radar Love, noem ze maar op, die heeft hij allemaal geschreven."

"Wat minder mensen weten is dat hij ook schreef voor Anouk, Earth & Fire en Guus Meeuwis", vervolgt Van Inkel. "En hij was ook nog eens een hele goeie zanger, zoals in Weekend Love. Eigenlijk op alle vlakken was hij een zeer begenadigd muzikant."

"Ook in Amerika waren ze heel groot", gaat Van Inkel verder over de band. "Ze werden rondgereden in limo's, sliepen in dure hotels. En Aerosmith stond in hun voorprogramma."

Toen in 2021 bekend werd dat Kooymans aan de ongeneeslijke ziekte ALS leed, werd al duidelijk hoe groot hij was in de Nederlandse muziekscene. Als eerbetoon was door het hele land op hetzelfde tijdstip het nummer Radar Love te horen. Niet alleen op radiozenders, maar ook op diverse carillons werd de hit gespeeld.

Voor Van Inkel was dat nieuws destijds een gigantische schok. "Sommige mensen zijn zo groot, die lijken onkwetsbaar. Maar helaas, de goden der muziek zijn ook van vlees en bloed."

Den Haag

Ook buiten de muziekwereld komt het nieuws over Kooymans' overlijden aan. Burgemeester Jan van Zanen van Den Haag zegt "diep geraakt" te zijn door het overlijden van George Kooymans. "Kooymans was een muzikale held en een Haags icoon. Hij heeft Den Haag als rockstad nationaal en internationaal op de kaart gezet."

Den Haag is altijd de thuisbasis geweest voor de Golden Earring. Er is een brug naar de groep vernoemd, er komt een metershoog monument voor de band en alle leden zijn in 2021 benoemd tot ereburgers van de stad.

Demissionair minister Bruins van Cultuur zegt op X: "Decennialang gaf gitarist en zanger George Kooymans vorm aan de Nederlandse popmuziek. Een muzikaal boegbeeld is niet meer."

In stilte terugdenken

De andere bandleden willen de komende tijd in rust en stilte terugdenken aan wat hun gitarist George Kooyman allemaal heeft gedaan. "Ik heb vijftig jaar met hem gespeeld en dat was de mooiste tijd van mijn leven", zegt drummer Cesar Zuiderwijk tegen het AD, en laat het daar verder bij. Zanger Barry Hay heeft op Instagram een foto geplaatst van een jongere Kooymans met een gitaar, met als onderschrift alleen: X.

De Tweede Kamer keert niet terug van reces om te debatteren over de situatie in Gaza. Een voorstel van GroenLinks-PvdA en D66 voor een commissiedebat hierover heeft geen meerderheid behaald.

Het voorstel werd gesteund door de SP, D66, Denk, Partij voor de Dieren en Volt. Samen met de initiatiefnemers kon het voorstel daarmee rekenen op 47 zetels, terwijl voor een Kamermeerderheid 76 zetels nodig zijn.

Directe aanleiding voor het voorstel is de noodkreet van meer dan honderd hulporganisaties over de humanitaire situatie in de Palestijnse enclave. De initiatiefnemers willen onder meer dat demissionair minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken aan de bel trekt in Brussel.

Oproep tot nationale maatregelen

"EU-ministers besloten vorige week om geen enkele sanctie in te stellen tegen Israël", zegt GroenLinks-PvdA-Kamerlid Piri. "Nederland moet de Europese Raad bijeen roepen en intussen alvast nationale maatregelen instellen."

Een week geleden konden de Europese buitenlandministers het niet eens worden over maatregelen tegen Israël, terwijl daar wel over werd gesproken. Nederland schaarde zich eerder deze week achter een oproep van meer dan twintig landen aan Israël om het geweld te staken en meer voedselhulp toe te laten.

Maar dat gaat onder meer D66 niet ver genoeg. Kamerlid Paternotte wijst er onder meer op dat meer dan duizend Palestijnen zijn gedood terwijl ze wachtten op voedsel en dat een VN-kantoor is aangevallen. "Het kabinet doet nog steeds niks. Niet in de EU, niet in NL."

Kamerlid Teunissen van de Partij voor de Dieren noemt de "oorverdovende stilte" van de kant van Veldkamp "niet te harden".

Geen reactie

De fracties van de PVV, NSC, BBB en SGP hebben aangegeven niet in te stemmen met het verzoek van GroenLinks-PvdA en D66. Andere fracties hebben niet gereageerd op het voorstel.

"Niets aan sancties doen in de EU, niets doen in NL en je daar ook niet over willen verantwoorden. Wat een zwaktebod", reageert Paternotte op de uitkomst van de stemming.

Landen moeten het klimaat beschermen om burgers zo een schone, gezonde en duurzame leefomgeving te garanderen. Als ze dat niet doen door gebrekkig op te treden tegen de uitstoot van broeikasgassen, begaan ze volgens het internationaal recht mogelijk een onrechtmatige daad. Dat stelt het Internationaal Gerechtshof in Den Haag vast in een langverwacht advies over de klimaatverplichtingen van landen.

Als landen tekortschieten in het nakomen van klimaatverplichtingen, zouden andere landen die te maken krijgen met de gevolgen van klimaatverandering herstelbetalingen kunnen eisen, stelt het gerechtshof. Daarmee zet het hof dus in feite de deur op een kier voor hoge claims voor herstelbetalingen door landen die het slachtoffer zijn van klimaatverandering.

Het hof noemt een schone, gezonde en duurzame leefomgeving een mensenrecht. Zonder adequaat op te treden tegen klimaatverandering brengen landen die omgeving in gevaar. Ook is zo'n omgeving wat het hof betreft een voorwaarde voor andere mensenrechten.

Hoewel het advies van het hof niet bindend is, zijn alle harde vaststellingen over de juridische verantwoordelijkheid om klimaatverandering tegen te gaan baanbrekend. Bovendien zien VN-landen dit advies als richtinggevend. Ieder woord in het advies zal door klimaatjuristen en regeringen op een goudschaaltje worden gewogen, en kan dienen als een nieuw aanknopingspunt voor toekomstige klimaatzaken en -onderhandelingen.

Ook rol voor VS

De impact van de uitspraak zal groot zijn, vertelt klimaatjurist Laura Burgers van de Universiteit van Amsterdam. "De boodschap van het Internationaal Gerechtshof is: ongeacht of je nou klimaatverdragen hebt getekend, je moet wat doen tegen klimaatverandering."

Het gerechtshof zegt dat de klimaatverplichtingen niet alleen voortkomen uit mensenrechtenverdragen en klimaatverdragen, maar ook uit het internationaal gewoonterecht. "Dat is heel belangrijk, want als je geen partij bent bij bijvoorbeeld het Parijs-akkoord, zoals de VS, dan ben je nog steeds eraan gehouden dat je het jouwe moet doen om klimaatverandering te voorkomen."

Dat geldt bovendien ook voor landen die überhaupt het Parijs-akkoord van 2015 niet hebben ondertekend. "Wat daarin staat kun je hiermee dus wel ongeveer beschouwen als leidend voor de vraag of je aan je verplichtingen hebt voldaan of niet", zegt Burgers.

Korte metten

Het hof stelde verder vast dat de klimaatdoelen van landen die het akkoord van Parijs hebben ondertekend steeds weer van het hoogst mogelijke ambitieniveau moeten zijn. Geïndustrialiseerde landen, waaronder dus EU-landen, hebben bovendien de verplichting om een voortrekkersrol op zich te nemen.

Met het 500 pagina's tellende advies, waarvan rechter Yuji Iwasawa een samenvatting voorlas, verzet het hof zich expliciet tegen het vaak opgevoerde idee dat er ruimte bestaat om de nationale bijdrage aan een oplossing van het klimaatprobleem vrijwillig in te vullen, en niet aangesproken te kunnen worden op doelen die tekortschieten. Het advies maakt het daarmee lastiger voor landen om hun verantwoordelijkheden te ontduiken, iets wat landen vaak proberen.

In lijn met wat VN-klimaatpanel IPCC heeft vastgesteld, beschrijft het hof klimaatverandering als een "urgente en existentiële dreiging". Vanwege de ernst van het klimaatprobleem vindt het hof dat landen de controle op hun alsmaar weer ambitieuzere klimaatdoelen zeer zorgvuldig moet laten verlopen. Ook moeten ze daar transparant over rapporteren.

Vanuatu

De zaak, een initiatief van de laaggelegen kleine eilandstaat Vanuatu, geldt als de grootste klimaatzaak ooit. Meer dan 130 landen steunden het verzoek aan het Internationaal Gerechtshof in Den Haag om vast te stellen welke verplichtingen landen hebben om klimaatverandering tegen te gaan, en wat de juridische gevolgen zijn als zij tekortschieten.

Dat van alle mogelijke landen juist het kleine Vanuatu de zaak aanhangig heeft gemaakt, is niet toevallig. De kwetsbare eilandengroep in de Stille Oceaan heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld als een symbool van de gevolgen van klimaatverandering.

Vanuatu neemt het, net als andere eilandstaten, in de klimaatdiplomatie vaak luid op voor de zwakste landen die het ingrijpendst worden getroffen door klimaatverandering. Ook door de verwoestender wordende cyclonen in de regio en de dreiging van zeespiegelstijging speelt de kleine republiek in de beeldvorming vaak een grote rol.