NOS Nieuws - Algemeen

Het Commando Luchtstrijdkrachten heet vanaf 1 juli, vandaag dus, het Commando Lucht en Ruimtestrijdkrachten. Achter die naamswijziging gaan de nieuwe kosmische ambities van Defensie schuil. Vorige week heeft de krijgsmacht zijn eerste operationele satelliet gelanceerd.

De VS hebben sinds 2019 een Space Force, in het leven geroepen vanwege het toegenomen belang van militaire satellieten en supersnelle ballistische raketten die hun doel via de ruimte bereiken. Ook in Europa is daar steeds meer aandacht voor. Er is bijvoorbeeld een eigen Europees satellietcommunicatienetwerk gepland, Irissquare, dat autonoom van China, Rusland en de VS kan opereren.

De Nederlandse krijgsmacht wil voor zijn informatie minder afhankelijk zijn van andere landen. Satellieten die de ruimte in gestuurd zullen vooral extra informatie geven aan Defensie. "Inlichtingen zijn ook handel", zegt Peter Wijninga, defensiespecialist bij het Haags Centrum Strategische Studies. "Als je iets te bieden hebt, kun je er iets voor terugkrijgen."

Volgens Wijninga loopt Nederland flink achter op dat gebied. "We beschikten lange tijd gewoon niet over de middelen om zelf inlichtingen te verzamelen. Dat proberen we nu te herstellen. We waren te veel afhankelijk van inlichtingen van bondgenoten. Dat maakt je ook kwetsbaar."

Nederlandse satellieten

Defensie heeft zijn eerste stappen in de ruimte al gezet. Op 23 juni werd vanaf Vandenberg met een Falcon 9-raket van SpaceX de eerste van vier minisatellieten met radartechnologie gelanceerd. Met die SAR-kunstmanen kan het leger onder alle weersomstandigheden, en ook in het donker, gedetailleerde beelden van het aardoppervlak maken, wereldwijd.

"Deze satellieten gaan ons echt militaire capaciteiten leveren", zei Commandant Luchtstrijdkrachten luitenant-generaal André Steur na de lancering vorige week. "Ze gaan ons helpen bij het in beeld brengen van wat er in de wereld gebeurt en waarschuwingen geven. Om te begrijpen, te voorspellen en te reageren op wat er gebeurt in de wereld. Dat is cruciaal voor onze krijgsmacht."

Het zijn trouwens niet de allereerste satellieten die het Nederlandse leger de ruimte instuurt. In 2021 was er al een andere minisatelliet, BRIK II, vooral bedoeld om communicatie te testen, radiosignalen op te vangen en de afkomst ervan te bepalen. Samen met Noorwegen werd die technologie doorontwikkeld. De twee identieke satellietjes die daaruit voortkwamen, Huygens en Birkeland, zijn in 2023 de ruimte in gegaan.

Grondstation in Dongen

Een andere samenwerking met Noorwegen is SmallCAT. Samen met TNO en de Nederlandse Defensie is daarvoor technologie voor lasercommunicatie ontwikkeld. Met de Noorse satelliet wordt een prototype getest om te kijken of de technologie in NAVO-verband inzetbaar is.

Voor 2027 staat verder de lancering van PAMI-1 gepland (de eerste in een serie), die eveneens inlichtingen gaat verzamelen voor de Nederlandse krijgsmacht.

Defensie heeft een grondstation in het Brabantse Dongen, waar signalen van Nederlandse satellieten worden opgevangen. Sinds 2014 is er in Breda het Defence Space Security Centre. Een kantoor dat zich onder meer richt op inlichtingen, navigatie en shared early warning, een satellietsysteem dat ballistische raketlanceringen kan waarnemen en tijdig kan waarschuwen. Het centrum wordt de komende jaren uitgebreid.

In de Mexicaanse stad Ciudad Juárez heeft de politie 383 lichamen gevonden in een crematorium. De lichamen lagen opgestapeld in verschillende kleine ruimtes in het gebouw. Volgens de autoriteiten lagen sommige lichamen er al meer dan vier jaar.

De zaak kwam aan het licht na meldingen van stankoverlast. Het crematorium beschikte niet over goede koelsystemen om de lichamen in te bewaren.

Meerdere lichamen zijn er zo slecht aan toe dat het erg moeilijk is om ze te identificeren. Ook zijn er op verschillende plekken in het pand lichaamsdelen gevonden.

Onderzoek

Waarom de lichamen daar lagen is onduidelijk. Het Openbaar Ministerie onderzoekt ook hoe de nabestaanden van de overledenen zijn behandeld. Mogelijk kregen zij as van het crematorium die niet van de overledenen was.

De politie heeft twee personen aangehouden, waaronder de eigenaar van het crematorium.

Het Israëlische leger erkent dat Palestijnse burgers zijn omgekomen en gewond geraakt door Israëlisch vuur in de buurt van distributiepunten in de Gazastrook. Dat melden verschillende Israëlische media, waaronder The Times of Israel.

Volgens het leger hebben militairen alleen geschoten wanneer zij zich bedreigd voelden, bijvoorbeeld toen tientallen mensen buiten de aangewezen routes of buiten de openingstijden het gebied naderden.

De distributiepunten worden beheerd door de omstreden Israëlisch-Amerikaanse organisatie GHF. Het is de enige hulpleverancier die van Israël mag opereren in het overgrote deel van Gaza. Sinds de organisatie eind mei daarmee begon zijn er volgens de woordvoering van Hamas minstens 549 Palestijnen doodgeschoten terwijl ze een uitgiftepunt probeerden te bereiken. De VN noemt een dodental van "meer dan 400".

'Tragische incidenten'

Het Israëlische leger spreekt over drie "tragische incidenten" waarbij een aantal mensen door het vuur is geraakt. Exacte aantallen worden niet genoemd. Er werd volgens het leger geschoten in een poging te voorkomen dat Palestijnen bepaalde zones rond de hulppunten zouden bereiken.

Israël erkent dat het "niet had hoeven gebeuren" en zegt dat het niet de bedoeling was om burgers te raken. Om incidenten in de toekomst te voorkomen zegt het bezig te zijn met het verbeteren van de infrastructuur en de communicatie rond de hulpposten. Ook wordt er onderzoek gedaan naar de incidenten.

Opdracht om te schieten

Vorige week meldde de Israëlische krant Haaretz op basis van gesprekken met Israëlische militairen dat de militairen opdracht krijgen om te schieten op Palestijnen bij de distributiepunten in de Gazastrook. Ook als ze geen bedreiging vormen.

Tegen de krant zeiden verschillende militairen en officieren dat het leger op mensen vuurt die buiten openingstijd nog in de buurt zijn van distributiecentra. "Het is een plek geworden met eigen regels. Het verlies van een mensenleven betekent niets. Het is niet eens een 'ongelukkig incident', zoals ze vroeger zeiden", zegt een reservist die tot vorige week actief was in het gebied.

Voordat Israël GHF toeliet in de Gazastrook, liet het maandenlang geen enkele vorm van hulp toe in het gebied. Onder meer door druk van de VS en andere bondgenoten werd er wat hulp toegelaten. Verschillende hulporganisaties waarschuwen dat de hulp van GHF bij lange na niet genoeg is voor wat de bevolking in Gaza nodig heeft.

De Turkse autoriteiten hebben drie cartoonisten opgepakt vanwege een cartoon van de profeet Mohammed. Het drietal werkt voor het Turkse satirische tijdschrift LeMan.

Op de cartoon lijken profeet Mohammed en Mozes, een van de belangrijkste figuren uit het Jodendom, elkaar de hand te schudden en zichzelf voor te stellen. Ze doen dat boven een stad die wordt gebombardeerd.

De Turkse minister van Binnenlandse Zaken noemt de afbeelding een "walgelijke tekening". "Ik vervloek degenen die proberen verdeeldheid te zaaien door karikaturen van onze profeet Mohammed te tekenen", aldus Ali Yerlikaya.

'Verkeerd geïnterpreteerd'

De hoofdredacteur van LeMan zegt dat de afbeelding verkeerd is geïnterpreteerd. "De naam Mohammed is een van de meest gebruikte namen ter wereld door moslims die de profeet eren. De cartoon beeldt de profeet niet af en is niet getekend om religieuze waarden te bespotten", zei hij. "Wij zouden nooit zo'n risico nemen."

De hoofdredacteur spreekt van een lastercampagne en roept de autoriteiten op om de vrijheid van meningsuiting te beschermen. De cartoonisten worden verdacht van het aanzetten tot haat.

Het afbeelden van de profeet Mohammed, in de islam de belangrijkste boodschapper van God, ligt voor sommige strenggelovige moslims gevoelig.

De Britse politie is een officieel onderzoek gestart naar het optreden van de Britse rap-punkgroep Bob Vylan op het festival Glastonbury. De politie onderzoekt er uitspraken zijn gedaan die strafbaar zijn.

Tijdens de show van afgelopen zaterdag riep zanger Bobby Vylan: "Free, free Palestine" en "Death, death to the IDF" (dood, dood aan het Israëlische leger). De Britse premier Keir Starmer heeft de uitspraken van Bob Vylan veroordeeld en noemde het "afschuwelijke haatzaaiende taal".

Volgens Chris Philp, de Britse schaduwminister van Binnenlandse Zaken is het "duidelijk" dat de zanger van Bob Vylan "aanzet tot geweld en haat" en dat hij vervolgd moet worden. In een bericht op sociale media roept hij de politie ook op de BBC te vervolgen omdat de omroep volgens hem "ook de wet lijkt te hebben overtreden."

Live uitgezonden

De BBC zond het optreden live uit, als onderdeel van hun verslaggeving van het festival. "Onze nationale omroep zou geen haatdragend materiaal moeten uitzenden dat bedoeld is om geweld en conflicten aan te wakkeren", schrijft Philp. De beelden van het optreden zijn zondag door de BBC offline gehaald.

De omroep zegt vandaag in een verklaring te betreuren dat de live-uitzending niet meteen werd gestopt. "De antisemitische gevoelens die Bob Vylan uitte, zijn volstrekt onaanvaardbaar en horen niet thuis op onze zender."

'Ik zei wat ik zei'

In een bericht op sociale media zegt de zanger van Bob Vylan dat hij is "overspoeld" met berichten van "steun en haat". Ook schreef hij dat het belangrijk is dat mensen zich uitspreken voor verandering, zonder direct te verwijzen naar het optreden van zaterdag. "Ik zei wat ik zei", stond bij het bericht.

De band zegt over maatschappelijke kwesties te rappen, zoals racisme, politiegeweld en homofobie. Het Londense rap-duo stond eerder onder meer op podia van festivals als Coachella en Pinkpop en heeft op 12 september een optreden gepland in Paradiso in Amsterdam.

In oktober en november zou Bob Vylan op tournee zou gaan in de Verenigde Staten, maar het duo is niet meer welkom. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft hun visa ingetrokken. "Buitenlanders die geweld en haat verheerlijken, zijn niet welkom in ons land", schrijft viceminister Landau.

Ook onderzoek naar Kneecap

De Britse politie is ook een strafrechtelijk onderzoek gestart naar het optreden van de Ierse rapgroep Kneecap. De rapgroep sympathiseerde tijdens Glastonbury met een onlangs verboden pro-Palestina-actiegroep.

Voorafgaand aan het festival zei de premier Starmer al dat hun optreden "niet gepast" omdat de groep "bedreigingen uit". "Er is geen excuus voor hun afschuwelijke haatdragende taal."

Kneecap-lid Liam O'Hanna is in Groot-Brittannië aangeklaagd voor terrorisme, omdat hij Hezbollah zou hebben gesteund door bij een optreden een vlag van de beweging te laten zien. De groep zelf spreekt de beschuldiging tegen.

Bij een aanrijding op de A9 bij Badhoevedorp tussen een vrachtwagen en zeker twee personenauto is iemand om het leven gekomen. Een aantal mensen raakte gewond.

Het ongeluk gebeurde rond 19.30 uur. Volgens NH botste de vrachtwagen op de personenauto, waarna er brand uitbrak. Het dodelijke slachtoffer zat in de personenauto, zegt een woordvoerder van de Veiligheidsregio Kennemerland tegen de regionale omroep.

Beide voertuigen vlogen in brand:

Rookwolken waren in de wijde omgeving zichtbaar. Brandweerwagens, ambulances en een traumahelikopter werden ingezet.

Na het ongeluk werd de snelweg is ter hoogte van Badhoevedorp in beide richtingen afgesloten en het verkeer omgeleid.

Demissionair minister Keijzer (Asiel) doet een laatste poging om de Tweede Kamer te overtuigen dat ze moet instemmen met de strengere asielwetten. In een Kamerbrief probeert ze vanavond met name het CDA en de PVV tegemoet te komen, de twee partijen die nodig zijn om de wetten de eindstreep te laten halen.

In de brief erkent ze dat het voor de IND erg moeilijk is om de nieuwe regels allemaal tegelijk in te voeren. Dat was tijdens het debat ook de kritiek van het CDA. Keijzer schrijft dat ze met de IND heeft overlegd en heeft afgesproken dat het nieuwe stelsel, waarbij onderscheid gemaakt wordt tussen vluchtelingen die asiel aanvragen vanwege een persoonlijke dreiging en anderen die vluchten voor oorlog en geweld, nu gefaseerd mag worden ingevoerd.

Tegelijkertijd constateert ze dat er nog steeds de noodzaak is om zo snel mogelijk het aantal asielzoekers dat naar Nederland komt te laten afnemen, iets waar ook de PVV op hamert. Volgens Keijzer is de IND ermee akkoord om de strengere regels voor nareizigers wel al vanaf begin volgend jaar toe te passen, "ondanks de voorkeur van de IND om het niet doen". Eerst in kleine aantallen, maar steeds verder uitbreidend.

Onder de nieuwe wet mogen mensen die gevlucht zijn voor oorlog en geweld hun familieleden pas over laten komen als ze zelf al twee jaar een verblijfsvergunning hebben, een inkomen verdienen en een woning hebben.

Balans

"Het kabinet heeft een balans gezocht tussen het maatschappelijk belang om zo snel mogelijk de asielstroom beheersbaar te maken, de asielopvang te verlichten en de uitvoerbaarheid voor de IND behapbaar te houden", schrijft de BBB-minister. Er komt ook nog een 'uitvoeringstoets' "om nog beter zicht te krijgen op de concrete invoering van het tweestatusstelsel in de systemen en procedures". Als daar een ander beeld uit komt, kan de timing nog worden aangepast.

Toch is het de vraag of het CDA en de PVV in deze brief voldoende toezeggingen zien om uiteindelijk voor de wetten te stemmen. Het CDA wil de hele invoering een paar maanden opschuiven om de invoering succesvol te laten verlopen.

De PVV vindt dat er helemaal niets afgezwakt mag worden aan de voorstellen die oorspronkelijk zijn geschreven door PVV-minister Faber. De invoering uitstellen zou zo'n afzwakking zijn.

Deze week, de laatste week voordat de Tweede Kamer op reces gaat, staat de stemming over de wetsvoorstellen gepland. Als de PVV tegenstemt, is er geen meerderheid voor de wetten. Als de partij van Wilders de plannen wel steunt, dan is het stemgedrag van het CDA in de Eerste Kamer waarschijnlijk bepalend voor de uitkomst.

Suriname heeft als eerste land in de Amazone het certificaat 'malariavrij' ontvangen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Het land heeft aangetoond dat er sinds september 2021 geen malariagevallen op Surinaams grondgebied zijn geweest. Ook is het land volgens de WHO redelijkerwijs in staat om te voorkomen dat de ziekte opnieuw oprukt.

"Deze historische mijlpaal volgt op bijna zeventig jaar toewijding van de Surinaamse regering en bevolking om de ziekte uit te bannen", schrijft de organisatie in een persbericht. Malaria is een infectieziekte die zonder behandeling ernstig kan verlopen en zelfs tot de dood kan leiden.

De Surinaamse overheid werkte al sinds de jaren 50 aan het uitbannen van malaria. Door het gebruik van pesticiden en een betere behandeling van de ziekte lukte dat in de kustgebieden, waar het overgrote deel van de bevolking woont, relatief snel.

In het dichtbegroeide binnenland van Suriname was dat moeilijker. Daar besloot de overheid om mensen uit lokale gemeenschappen op te leiden om malaria-gevallen snel te diagnosticeren en gratis te behandelen. Deze veldwerkers doen ook aan preventie en bereiken groepen mensen die anders niet met de overheid in aanraking komen, zoals illegale migranten en goudzoekers.

Goed voor toerisme

"Dat we malariavrij zijn betekent dat onze bevolking niet langer risico loopt. Het uitbannen van malaria zal bovendien positieve effecten hebben op de gezondheidszorg, de economie en het toerisme", zegt de Surinaamse minister Ramadhin van Volksgezondheid.

"Tegelijkertijd moeten we alert blijven als we deze status willen behouden. We moeten de nodige maatregelen blijven nemen om te voorkomen dat malaria terugkomt", aldus de minister.

Inclusief Suriname zijn er wereldwijd nu 47 landen en gebieden die volgens de WHO malariavrij zijn.

De overheid stopt de onderhandelingen met een flink aantal grote bedrijven over CO2-reductie. Dat schrijft demissionair minister Hermans van Klimaat aan de Tweede Kamer.

Het gaat om maatwerkafspraken. De overheid geeft hierbij subsidie aan de dertig grootste industrieën in Nederland, als die bereid zijn meer klimaatmaatregelen te nemen dan de wet voorschrijft.

De bedrijven waarmee niet langer wordt onderhandeld zijn onder meer Shell, BP, Air Liquide, Air Products, ExxonMobil en LyondellBassel In Rotterdam. Ook met Dow Chemical in Terneuzen wordt niet langer onderhandeld.

Het stopzetten van de onderhandelingen betekent overigens niet dat deze bedrijven helemaal geen maatregelen nemen om minder CO2 uit te stoten, zegt de minister. Zo werken Shell, ExxonMobil, Air Products en Air Liquide samen in het Porthos-project waarmee een deel van hun CO2 wordt opgeslagen in een leeg gasveld onder de Noordzee.

De afgelopen drie jaar is er met alle dertig grote bedrijven gesproken maar het resultaat is beperkt. Alleen met zoutfabrikant Nobian zijn definitieve afspraken gemaakt. Het proces van maatwerkafspraken bleek ingewikkelder dan gedacht. De onderhandelingen worden nu met een beperkt aantal bedrijven voortgezet.

Milieu Effect Plan

Het belangrijkste bedrijf is Tata Steel IJmuiden, waarmee "druk en serieus" onderhandeld wordt. Minister Hermans maakt in de Kamerbrief bekend dat inmiddels ook de Europese Commissie meepraat over mogelijke Nederlandse staatssteun aan Tata. Eerder vandaag heeft de staalfabriek het Milieu Effect Plan ingediend voor de geplande verduurzamingsplannen.

Tata wil de helft van de staalproductie verduurzamen door van kolen over te gaan op gas en of waterstof. Voor deze plannen zijn naar verwachting miljarden euro's staatsteun nodig. Of die miljarden er ook komen is nog altijd onzeker. De overheid stelt harde voorwaarden aan de subsidie zoals het verminderen van de overlast en schade aan de gezondheid van mensen in de omgeving van de staalfabriek.

In Den Haag is vanmiddag een slavernijmonument onthuld. Daarmee is Den Haag de laatste van de vier grote steden die zo'n gedenkteken heeft gekregen. Het monument staat aan het Lange Voorhout, vlak bij de Hofvijver. Honderden mensen woonden de ceremonie bij.

Eerder op de dag was er een herdenkingsbijeenkomst in de Kloosterkerk. Daarna liep een stoet naar het Lange Voorhout, waar een plengoffer werd gebracht, een minuut stilte werd gehouden en het monument werd ingezegend.

Het gedenkteken is ontworpen door de Zuid-Afrikaanse kunstenaar Buhlebezwe Siwani en draagt de titel Remember our united beginning (herdenk ons gezamenlijk begin). Het bestaat uit verschillende delen, waaronder een doorgang van metalen silhouetten van Haagse inwoners. Dat zijn bijvoorbeeld jongeren en nazaten van tot slaaf gemaakten.

Belangrijke stap

Bezoekers spraken van een belangrijke stap. "Te laat, maar beter laat dan nooit," zei iemand tegen Omroep West. Een ander noemt vooral de plek waar het monument staat veelzeggend: "Het Lange Voorhout, het koloniale hart van Den Haag".

De onthulling vond plaats op de dag voor Keti Koti, de jaarlijkse herdenking en viering van de afschaffing van de slavernij.

In Nuenen is een grote hoeveelheid illegaal vuurwerk gevonden. Die lag opgeslagen in een bakwagen en een zeecontainer in de buurt van een voormalige boerderij, meldt Omroep Brabant.

In de bakwagen lag ongeveer 15 kubieke meter vuurwerk, verpakt in verschillende formaten dozen. In de container werd een kleinere hoeveelheid aangetroffen.

In een straal van 200 meter rond de vindplaats werden uit voorzorg tien huizen ontruimd wegens ontploffingsgevaar. Eerder kregen buurtbewoners het advies om binnen te blijven. "Vuurwerk gaat niet samen met extreme warmte", zei de brandweer.

Uitladen en afvoeren

Een gespecialiseerd bedrijf heeft de situatie beoordeeld en geadviseerd het vuurwerk uit te laden en af te voeren. Dit proces zal naar verwachting nog enkele uren duren, maar omwonenden konden vanavond weer naar huis.

In de tuin van Paleis Huis ten Bosch hebben koning Willem-Alexander, koningin Máxima en hun dochters Amalia, Alexia en Ariane vandaag geposeerd voor het halfjaarlijkse fotomoment van het Koninklijk Huis. De fotosessie zou eigenlijk eerder deze maand plaatsvinden, maar werd uitgesteld omdat prinses Amalia haar bovenarm brak bij een val van haar paard.

Amalia verscheen zonder mitella. Ze vertelt dat haar herstel goed verloopt, maar dat het "een flinke breuk" is geweest, "waar ik zoals u weet aan geopereerd ben". "Als het goed is, houd ik er geen schade aan over", zei de kroonprinses. Ze bedankte de hulp- en zorgverleners die haar hebben geholpen na de val.

Hondje Mambo was ook weer van de partij bij de fotosessie:

Amalia vertelde dat haar afstudeerscriptie gaat over AI deepfakes met betrekking tot Europees recht. Ze heeft haar scriptie ingeleverd en wacht nog op een cijfer. Daarmee is haar bachelor Politics, Psychology, Law and Economics (PPLE) bijna afgerond. Volgend studiejaar zal ze aan een bachelor Nederlands recht beginnen, ook aan de Universiteit van Amsterdam.

Ze zei ook dat ze een nieuwe bijbaan heeft: ze wordt militair werkstudent bij Defensity College. Binnen dat programma werken HBO- en WO-studenten bij Defensie en krijgen ze een militaire basisopleiding. De militair werkstudenten zijn ook reservist.

Prinses Ariane stond voor het eerst de pers te woord bij het fotomoment. Dit voorjaar werd zij 18 jaar, en daarom krijgt zij meer officiële taken.

Op een vraag van het NOS Jeugdjournaal over wat kinderen van haar kunnen verwachten bij publieke optredens, antwoordde Ariane dat ze dit jaar bij Prinsjesdag zal zijn. "Voor de rest zal ik nog zien wat er allemaal komt. Het is zeker iets nieuws voor mij", zei ze. Ze benadrukte dat ze haar familie en oudere zussen heeft om haar bij te staan.

NAVO-top

Koning Willem-Alexander werd gevraagd naar zijn rol bij de NAVO-top in Den Haag afgelopen week. "Nederland heeft alles uit de kast gehaald om het een succes te maken. Ik ben ontzettend trots op alle mensen die het mogelijk hebben gemaakt", zei hij.

De koning kwam terug op het diner dat hij gaf op Paleis Huis ten Bosch. "Ik denk dat we daarmee een steentje hebben bijgedragen aan de algemene sfeer tussen de regeringsleiders op dinsdagavond, waardoor iedereen goedgemutst op woensdagochtend de vergadering in is gegaan."

Ook sprak hij over de Amerikaanse president Trump en zijn delegatie, die bij de koninklijke familie op het paleis logeerden. "De samenwerking met de Amerikanen was fantastisch. Het waren heel goede gasten." "We waren zo blij verrast hoe ze als gasten waren, met veel dankbaarheid en respect", vulde koningin Máxima aan.

Amalia noemde het diner en het verwelkomen van onder andere de Amerikaanse president "ontzettend cool". "Elke ontmoeting was bijzonder, ook die met de heer Trump. Het was voor mij als medegastvrouw heel mooi om dat mee te mogen maken."

De prinses vindt het verstandig dat ze zich, in tegenstelling tot haar vader, nog niet zo met de politiek bezig houdt. "Want ik moet nog heel veel leren om daarin mee te kunnen doen. Ik kijk bewonderenswaardig toe hoe mijn vader dat doet." De prinses doet dat toekijken "wel met interesse", zei de koning daarop lachend. "Ze leert goed", vervolgde Willem-Alexander. "Ze is een goede leerling."

Twee keer per jaar vindt er een fotosessie plaats van het Koninklijk Huis. Dat gebeurt op een door de familie zelfgekozen moment, zodat alle gezinsleden aanwezig kunnen zijn. Vorig jaar was er ook al een zomerse sessie op Paleis Huis ten Bosch in Den Haag, het woonpaleis van de koning en zijn gezin.

Toen werd de prinsessen gevraagd wat ze vinden van het van kleins af aan op de foto gaan. Alexia antwoorde: "We zijn niks anders gewend. Het is een familietraditie. Maar het is soms wel doodeng! Je wil het perfect doen. Maar niemand is perfect." Amalia zei over de fotosessies: "Als klein kind snap je het niet. Dat kan eng zijn. Als je wat ouder wordt, begrijp je het meer. Maar het blijft wel eng."

Tijdens een cruise met een schip van Disney is een kind in het water gevallen. Het meisje dat op videobeelden niet ouder lijkt dan een jaar of acht, viel over de reling van de vierde verdieping, zegt een andere passagier. De vader sprong zijn dochter meteen achterna.

Het gebeurde gisteren op de laatste dag van een vierdaagse cruise tussen de Bahama's en Fort Lauderdale in Florida. Een van de passagiers zegt dat het meisje mogelijk een foto probeerde te maken voordat ze overboord viel.

"Het schip voer snel. Het is ongelooflijk hoe snel de mensen kleine stipjes in de zee werden en je ze uit het oog verloor", zegt een andere passagier tegen CBS News Miami. Aan boord klonk een noodsignaal terwijl de kapitein het schip draaide en een reddingsboot te water werd gelaten.

Toen het meisje en haar vader in de reddingsboot werden getild, werd op het Disney-schip gejuicht, zo is te horen in een video. In een verklaring schrijft Disney zijn bemanningsleden te prijzen voor hun "uitzonderlijke vaardigheden en snelle optreden, waardoor beide gasten binnen enkele minuten veilig naar het schip konden terugkeren."

'Een wonder'

Passagiers zeggen dat de vader meer dan tien minuten watertrappelde voordat hij en zijn dochter uit het water werden gehaald. "Het is een wonder dat hij het zolang heeft volgehouden" en "hij is een held", schrijven medepassagiers over hem op sociale media.

Hoe het meisje overboord kon vallen is niet bekend. Volgens Disney heeft het schip veiligheidsbarrières van plexiglas om dit soort incidenten te voorkomen. "We zetten ons in voor de veiligheid en het welzijn van onze gasten. De reddingsactie onderstreept de effectiviteit van onze veiligheidsprotocollen", staat in een verklaring.

Het Disney-schip kwam vanmiddag (Nederlandse tijd) aan in de haven van Everglades in Florida. Hoe het met het meisje en haar vader gaat, is niet bekend. Op eerste beelden na de reddingsactie steekt de vader zijn duim op en lijken de twee vooral geschrokken.

Van Lviv in het westen tot Dnipro in het oosten klonk gisteren het luchtalarm in Oekraïne. Niet eerder in de oorlog lanceerde Rusland zo veel drones en raketten, zegt het Oekraïense leger. Die grootschalige Russische luchtaanval past in een patroon van almaar hevigere beschietingen dit jaar.

Dat heeft alles te maken met de fors opgevoerde productie van raketten en drones in Rusland. Daar rollen inmiddels meer ballistische raketten van de lopende band dan dat er Patriot-afweerraketten in de VS worden gemaakt, beweerde de Oekraïense geheime dienst onlangs tegenover The Kyiv Independent.

Defensie-expert en voormalig luchtmachtofficier Patrick Bolder denkt dat die informatie klopt. "Het is slecht nieuws voor Oekraïne. Amerika is de enige producent van Patriot-raketten en alleen daarmee kunnen Oekraïners ballistische raketten neerhalen. Als je die niet hebt, dan komen die Russische raketten op woonwijken terecht."

Deze uitleg over Patriot-systemen maakten we in maart dit jaar:

Het aantal Oekraïense burgerslachtoffers was in de eerste vijf maanden van dit jaar 50 procent hoger dan in dezelfde periode vorig jaar. Tot die conclusie kwamen VN-mensenrechtenonderzoekers onlangs. Het team legde een directe link met ballistische raketten die terechtkomen in dichtbevolkt gebied.

Na deze VN-publicatie kwamen onder meer nog de luchtaanvallen van 17 juni (28 doden gemeld) en 23 juni (tien doden gemeld) op Kyiv.

Drie doden

Bij de grote raket- en drone-aanval van afgelopen weekend werden ten minste drie burgerdoden en twaalf gewonden gemeld door lokale autoriteiten. Van de zestig raketten die in de nacht van zaterdag op zondag werden gelanceerd zijn er volgens Oekraïne 38 neergehaald.

Van de 477 Russische kamikazedrones werden er 249 uit de lucht geschoten, stelt het leger van Oekraïne. Deze informatie is niet onafhankelijk bevestigd. Het leger zegt dat 226 drones "verloren" zijn gegaan, vermoedelijk door de inzet van stoorzenders.

Op videobeelden is te zien dat een aantal appartementencomplexen en ten minste één universiteitsgebouw is getroffen.

In deze video van gisteren zie je de schade die Russische drones hebben veroorzaakt in stad Tsjerkasy:

Het Kremlin beweert dat militair-industriële doelwitten zijn getroffen bij de grote luchtaanval. In hoeverre daar iets van klopt is onduidelijk. "We horen over het algemeen heel weinig over militaire schade bij Russische luchtaanvallen. De Oekraïense autoriteiten houden dat zo stil mogelijk", legt oud-luchtmachtofficier Bolder uit.

Het Oekraïense leger heeft wel bekendgemaakt dat een F-16 is neergehaald bij de Russische aanval. De straaljager was ingezet bij de onderschepping van projectielen. De piloot heeft de crash niet overleefd. Het was de derde F-16 die voor Oekraïne verloren ging.

Meer drones

Behalve raketten produceert Rusland ook meer drones dan voorheen, ondanks alle door het Westen ingestelde sancties. Betrouwbare statistieken hierover zijn er niet, maar publicaties in staatsmedia geven wel een indicatie. Zo zouden er in mei 17 procent meer aanvalsdrones zijn gemaakt dan de maand ervoor. Dat meldde de kritische krant The Moscow Times op basis van informatie van een pro-Kremlin denktank.

Aan het begin van dit jaar werden zelden meer dan 200 drones per dag ingezet tegen Oekraïne. De afgelopen maand waren er echter regelmatig uitschieters van rond de 400 drones per grote luchtaanval. Tegelijkertijd worden er minder onbemande toestellen neergehaald dan voorheen.

Rondjes draaien

Bolder onderschrijft dat de Oekraïense luchtafweer meer moeite heeft met Russische aanvallen. "Er zijn zó veel doelen voor de luchtverdediging en Oekraïne kan niet alles neerhalen." Ook de tactiek die Rusland toepast maakt onderschepping lastiger. "Je ziet vaker dat drones boven hun doelwit net buiten bereik van luchtafweer rondjes vliegen totdat ze allemaal tegelijk naar beneden storten."

Deze afbeelding geeft een idee van hoe complex de Russische luchtaanval van afgelopen weekend in elkaar zat. Geel zijn drones, groen en rood kruisraketten en blauw ballistische raketten:

Andersom voert ook Oekraïne de luchtaanvallen op doelwitten in Rusland op. Het grootste tactische succes van de afgelopen tijd is de vernietiging van bommenwerpers op een vliegveld ver van de grens met Oekraïne.

De productie van drones en raketten heeft eveneens in Oekraïne een vlucht genomen. Toch blijft het land afhankelijk van steun uit het Westen, benadrukt Bolder. Vooral op het gebied van luchtafweer zijn Patriots uit de VS onmisbaar. Maar Trump heeft al aangegeven dat de tijd van giften voorbij is: als Kyiv Patriot-raketten wil hebben, zal het die moeten kopen.

"Eigenlijk sinds Trump aan de macht is zie je dat Poetin kiest voor escalatie in Oekraïne", zegt Bolder. "De Russische president weet dat de tijd aan zijn kant is."

Een ruime meerderheid van de Nederlanders is ervoor om nieuwe medicijnen tegen ernstig overgewicht, zoals Ozempic of Wegovy, te vergoeden uit het basispakket. Uit een peiling van Ipsos I&O komt naar voren dat bijna 90 procent van de ondervraagden dat een goed idee vindt. Als de maandelijkse premie van de zorgverzekering daardoor een paar euro omhoog gaat, blijft nog steeds een ruime meerderheid voor.

Demissionair minister Jansen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft het onderzoek, een zogeheten sentimentenpeiling, naar de Tweede Kamer gestuurd. Het Zorginstituut, dat advies uitbrengt over de samenstelling van het basispakket, riep vorig jaar op tot een 'maatschappelijk dialoog' over het gebruik van dit soort middelen. Ze kunnen grote impact hebben op mensen met obesitas en op de maatschappij.

Het Zorginstituut adviseerde vorig jaar om Wegovy nog niet te vergoeden. Als er een stormloop zou ontstaan op het middel, zouden de kosten voor de samenleving tot 60 miljoen euro per jaar op kunnen lopen. Het instituut vroeg zich af of vergoeding wel "maatschappelijk te verantwoorden" is.

Ipsos stelde daarom in opdracht van het ministerie vragen aan de leden van het eigen Research Panel en kreeg van ruim 1400 mensen van 18 jaar en ouder een reactie terug. Zij vinden ernstig overgewicht een groot maatschappelijk probleem en staan overwegend positief tegenover vergoeding vanuit het basispakket.

Voorwaarden

Driekwart wil wel voorwaarden stellen, zoals dat het middel door een specialist wordt voorgeschreven en dat de patiënt zelf ook al veel heeft gedaan om af te vallen. Middelen als Ozempic en Wegovy kunnen mensen zichzelf met een prikpen toedienen.

Ongeveer twaalf procent vindt dat de medicijnen zonder voorwaarden moeten worden vergoed. "Iedereen heeft het recht op afvallen", zegt een van de respondenten. Maar een ander is het daar niet mee eens: "Ik heb het overgewicht niet veroorzaakt, ik hoef ook niet te betalen aan een oplossing."

De meeste mensen zijn dus voor vergoeding van de middelen, maar iets meer dan de helft van de ondervraagden denkt dat de middelen ook echt effectief zijn. De nieuwe medicijnen, die patiënten eerder en langer een gevoel van verzadiging geven, kunnen een gebruiker al gauw enkele honderden euro's per maand kosten. Voor een blijvend effect moet je ze waarschijnlijk levenslang gebruiken.

Een meerderheid van de Tweede Kamer wil toch nog verder speuren naar het lek in de kwestie-Arib. Zo moet meer duidelijk worden over de rol die Kamerleden hierin hebben gehad.

"Het is een langlopend en ook pijnlijk dossier waarin mensen beschadigd zijn, niet in de laatste plaats Khadija Arib zelf", zegt NSC-Kamerlid Jesse Six Dijkstra. "Het is zaak dat de onderste steen boven komt."

Ook GroenLinks-PvdA-Kamerlid Barbara Kathmann wil meer duidelijkheid. "Nu wordt niet alleen het aanzien van het instituut van de Tweede Kamer geschaad, maar ook die van individuen. Dat moet stoppen."

Het presidium, het dagelijks bestuur van de Tweede Kamer, maakte vorige week bekend geen onderzoek meer te doen naar het lek. Kamervoorzitter Bosma vindt dat Kamerleden nu zelf stappen moeten ondernemen als ze meer informatie boven water willen krijgen. Hij is wel bereid om daarvoor de mogelijke opties "op een rijtje te zetten".

'Verschrikkelijk om mee te maken'

Veel politieke partijen zitten in hun maag met hoe de affaire rond Khadija Arib is afgehandeld. Zij was van 2016 tot 2021 PvdA-Kamervoorzitter en werd daarna beschuldigd van ongewenst gedrag. Haar opvolger Vera Bergkamp stelde daarop een extern onderzoek in. Dat besluit had geheim moeten blijven, maar lekte diezelfde dag nog uit naar journalisten van NRC.

Bosma, de huidige Kamervoorzitter, zat zelf ten tijde van Bergkamp in het presidium en steunde het onderzoek naar Arib. Maar dat het nieuws voortijdig uitlekte vond hij "verschrikkelijk om mee te maken", zo blikt hij terug in het commissiedebat over de begroting van de Tweede Kamer.

Om de onderste steen boven te krijgen, is er volgens hem meteen aangifte gedaan. De rijksrecherche hield urenlange verhoren en tapte telefoongesprekken tussen verdachten. "Dus er is echt geen sprake van een doofpot", vindt Bosma.

'Moeder van alle onderzoeken'

De rijksrecherche kwam uiteindelijk tot de conclusie dat het lek afkomstig moest zijn van Sonja K., een persvoorlichter van de Tweede Kamer. Maar de rechter vond het bewijs niet overtuigend en sprak haar vrij. Uit het dossier bleek wel dat oud-Kamervoorzitter Bergkamp appjes met Sonja K. heeft verwijderd.

Bosma vindt dat de rijksrecherche al alles uit de kast heeft getrokken om de schuldige te vinden in een volgens hem "moeder van alle onderzoeken". Hij ziet daarom niet hoe de Tweede Kamer zelf dat onderzoek beter kan doen. Maar Tweede Kamerleden wijzen erop dat de rijksrecherche geen onderzoek heeft kunnen doen naar de rol van politici.

Een mogelijkheid is nu dat vijf Kamerleden een aanklacht tegen Bergkamp of andere Kamerleden indienen vanwege een ambtsdelict. Daarna volgt er een onderzoek, waarna een meerderheid van de Tweede Kamer de Hoge Raad kan vragen om tot vervolging over te gaan. "Een tamelijk ingewikkelde procedure", waarschuwt Bosma de Kamerleden.

Hoe het verder zal gaan wordt na het reces duidelijk, dan is het debat over de kwestie-Arib. Kamerleden willen in ieder geval ook het vertrouwelijke rapport naar het gedrag van Arib inzien. Daaruit maakte het presidium destijds op dat Arib zich had schuldig gemaakt aan het veroorzaken van een sociaal onveilige werkomgeving.

Het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag was vorige week doelwit van een "geavanceerde" en "gerichte" cyberaanval. Dat maakte het ICC vandaag bekend. Volgens het hof is het gevaar inmiddels geweken. Het Strafhof doet onderzoek naar eventuele schade.

Of er een verband is met de NAVO-top, zegt het ICC zelf niet. Rond die top vorige week bestookten pro-Russische hackers volgens minister van Justitie Van Weel allerlei websites. Volgens het ICC is deze aanval snel opgemerkt, vastgesteld en afgeslagen door de beveiliging.

Het ICC spreekt van een aanval van hetzelfde type als twee jaar geleden. Toen werden de computersystemen van het ICC aangevallen. Een bron zei destijds tegen de NOS dat er een groot aantal gevoelige documenten is buitgemaakt, maar dat wilde het Strafhof zelf niet bevestigen.

Het Internationaal Strafhof in Den Haag doet onderzoek naar genocide, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden en vervolgt verdachten. De informatie die het Strafhof heeft, is zeer gevoelig. Voor verdachten kan het interessant zijn om te weten of er onderzoek naar hen loopt en wie door het Strafhof worden gehoord als getuigen.

De explosie in een elektriciteitskast in een NS-trein gisteravond is veroorzaakt door een kapot onderdeel. Dat meldt NS.

Het defecte onderdeel is volgens de spoorvervoerder een "specifiek type condensator in de installatie van de trein". De kans dat hierdoor nog een keer een explosie plaatsvindt, is volgens NS klein.

Wel worden voor de zekerheid controles uitgevoerd bij treinen met hetzelfde onderdeel. Hoeveel treinen dat zijn, wordt nog geïnventariseerd, zegt een woordvoerder tegen persbureau ANP.

De explosie gebeurde gisteren rond 20.20 uur in een NS-intercity tussen Alkmaar en Uitgeest. Door de ontploffing in de elektriciteitskast kreeg een passagier iets tegen het hoofd. Diegene liep een hoofdwond op.

Onwel door rook

De trein kon niet verder rijden en werd daarom tot stilstand gebracht. De meer dan 600 passagiers konden niet zomaar uitstappen en moesten wachten op twee evacuatietreinen.

Bij de explosie was geen vuur, maar wel rook ontstaan. Tijdens het wachten op de evacuatietreinen raakten drie reizigers in de trein onwel door de rook. Zij hoefden uiteindelijk niet naar het ziekenhuis. De passagier met de hoofdwond is wel naar het ziekenhuis gebracht.

De politie heeft een 44-jarige man uit Harderwijk aangehouden op verdenking van het ontvoeren van een vrouw uit een winkel in Amsterdam.

Ze werd rond 11.50 uur aan haar arm in de winkel in de Kinkerstraat door twee mannen meegenomen. Uit camerabeelden blijkt dat dat tegen haar wil gebeurde, bevestigt de politie aan stadszender AT5. De vrouw werd een paar uur later in goede gezondheid gevonden.

Op het moment van het incident was ze samen met iemand anders in de winkel. Die persoon schakelde direct de politie in. De vrouw en de verdachten werden daarna voor het laatst gezien op de Jacob van Lennepkade, niet ver van de Kinkerstraat. Vervolgens ontbrak ieder spoor.

De politie verspreidde een Burgernetmelding en deed een oproep aan getuigen om zich te melden. Waar de man is aangehouden en waar de vrouw is teruggevonden, maakt de politie niet bekend. Naar de tweede verdachte wordt nog gezocht.

Inwoners van Seoul hebben te maken met een invasie van zogeheten 'lovebugs'. De insecten overspoelen wandelpaden, terrassen en andere open plekken in de Koreaanse hoofdstad.

Op beelden die viraal gaan is te zien hoe sommige plaatsen helemaal zijn bedekt met een tapijt van beestjes. De vliegensoort Plecia longiforceps, de officiële naam van de lovebugs, ontleent zijn bijnaam aan zijn opvallende paargedrag. De insecten vliegen langdurig aan elkaar vasthangend in de lucht. Mannetjes blijven drie tot vier dagen leven, vrouwtjes houden het iets langer vol, ongeveer een week, en leggen in die tijd honderden eitjes in vochtige grond.

Een bewoner deelde beelden van de plaag:

De insecten komen oorspronkelijk uit subtropische gebieden in Zuidoost-China, Taiwan en enkele Japanse eilanden. Door klimaatverandering en verstedelijking van bergachtige gebieden verplaatsen ze zich meer naar het noorden. Die streken worden aantrekkelijker door hogere temperaturen. Seoul, dat in de zomer in een soort hitte-eiland verandert, is extra aantrekkelijk voor de beestjes.

'Bang om te ademen'

In 2022 was er de eerste grote uitbraak in Zuid-Korea. Sindsdien zijn de klachten bij het stadsbestuur over de lovebugs meer dan verdubbeld, van 4418 in 2023 tot 9296 vorig jaar. Dit jaar kwamen er in de aan Seoul grenzende kuststad Incheon in een dag honderd meldingen binnen. Bewoners noemen het op sociale media "een ramp" en iemand vreest de beestjes binnen te krijgen. "Ik ben bang om te ademen."

Uit een onderzoek van het Seoul Institute blijkt dat het geduld van de hoofdstedelijke bevolking opraakt. 86 procent van de inwoners ziet de lovebugs als ongedierte. Na kakkerlakken en bedwantsen staan ze op de derde plaats van meest onaangename insecten.

De nieuwe uitbraak heeft in de Zuid-Koreaanse hoofdstad een verhit debat op gang gebracht over bestrijdingsmethoden. "Ze zien er walgelijk uit, maar het zijn eigenlijk nuttige insecten", melden de autoriteiten in Seoul. Daarbij waarschuwden ze dat het lukraak spuiten van chemische bestrijdingsmiddelen ook "andere organismen" doodt en ook schadelijk kan zijn voor mensen.

De zwarte vliegjes met een rode rug bestuiven bloemen en hun larven verrijken de grond door organisch materiaal af te breken, benadrukt het stadsbestuur. Ze vormen ook geen bedreiging voor mensen: ze bijten niet en brengen geen ziektes over.

Vogels

De autoriteiten raden bewoners aan om de insecten weg te spoelen met water en lichtvallen en vliegenstrips op te hangen rond buitenverlichting. Ook helpt het om buiten donkerkleurige kleding te dragen. De insecten worden aangetrokken door licht en felle kleuren.

Er zijn ook speciale schimmelbestrijdingsmiddelen in ontwikkeling die de larven van de lovebugs moeten aanpakken en tegelijkertijd de schade aan het ecosysteem tot een minimum moeten beperken.

Een andere natuurlijke methode om de plaag tegen te gaan is vogels, zoals eksters en mussen, te leren om de insecten te eten.

Binnen enkele weken is de overlast sowieso voorbij: de lovebugs, met hun korte levensduur, verdwijnen meestal halverwege juli. Na ongeveer twee weken van intense activiteit stort de populatie snel in.