NOS Nieuws - Algemeen

De lijsttrekkers van bijna alle politieke partijen in de Tweede Kamer gaan vanmiddag bij de NOS op NPO Radio 1 met elkaar in debat.

In het eerste grote lijsttrekkersdebat discussiëren ze over tien onderwerpen die hoog op de politieke agenda staan.

Het NOS-lijsttrekkersdebat duurt van 14.00 uur tot 16.30 uur en wordt gepresenteerd door Nynke de Zoeten en Winfried Baijens.

Het debat vanmiddag is te volgen op NOS.nl en NPO Nieuws en Politiek.

De tien thema's van het debat, en de deelnemers:

De NOS nodigt altijd alle partijen in de Tweede Kamer uit voor het radiodebat, en dat zijn er deze keer vijftien. Volt heeft woensdag afgezegd omdat de partij niet in debat wil met Forum voor Democratie over klimaat.

SP-leider Dijk neemt dit debat over en gaat met partijleider De Vos discussiëren over dit thema.

Twee dagen na het Radio 1-debat volgt zondag het eerste tv-debat bij RTL met de vier grootste partijen. Een week later is dan bij het tv-programma RTL Late Night een debat met de grootste zes partijen. SBS6 maakt een tv-programma op donderdag 23 oktober met PVV, GroenLinks-PvdA, het CDA en de VVD.

Op dinsdag 28 oktober, de avond voor de Tweede Kamerverkiezingen, gaan alle lijsttrekkers in de Tweede Kamer weer met elkaar in discussie bij het NOS-verkiezingsdebat.

Lees hier het liveblog over de verkiezingscampagne:

De meeste politieke partijen willen de hogere defensiekosten komende jaren betalen door te bezuinigen op de zorg. Dat blijkt uit de doorrekeningen van het Centraal Planbureau van de plannen van GroenLinks-PvdA, VVD, NSC, D66, BBB, CDA, SGP, CU, Volt en JA21.

Op GroenLinks-PvdA en BBB na willen al deze partijen de halvering van het eigen risico terugdraaien naar 385 euro per jaar. VVD, CDA, JA21 en Volt willen het risico zelfs nog wat meer ophogen, naar 440 euro.

Ook willen deze partijen de bijdrage in de langdurige zorg verhogen en geen nieuwe behandelingen meer opnemen in het basispakket van de zorgverzekering. Dat laatste levert op den duur 7,7 miljard euro op.

GroenLinks-PvdA is de enige partij die de zorgkosten nog verder wil laten stijgen. De partij heeft wel, in tegenstelling tot andere partijen, de hogere defensie-uitgaven slechts tot 2030 meegenomen. Daardoor zijn bij hen meer bezuinigingen nog onbekend.

Deze verkiezingen hebben tien partijen hun plannen laten doorrekenen, om de economische effecten ervan te bekijken. Partijen als de PVV, Denk, SP, Partij voor de Dieren, Forum voor Democratie doen er niet aan mee. Daardoor is het vaak onduidelijk hoe zij hun plannen precies willen betalen.

Radiodebat

De lijsttrekkers van vrijwel alle partijen gaan vanmiddag met elkaar in debat op NPO Radio 1. Het debat begint om 14.00 uur en is behalve op de radio ook live te volgen op NOS.nl en NPO Nieuws en Politiek.

Afgelopen maanden was tijdens de debatten de grote vraag: hoe gaan politieke partijen de hogere NAVO-bijdrage betalen? Om die te halen moeten partijen tot 2030 ruim 6 miljard vinden.

Daarvoor kijken meerdere partijen naar een verhoging van de btw-tarieven. Zo wil het CDA beide btw-tarieven iets verhogen. De SGP schaft het verlaagde btw-tarief op horeca af, wat betekent dat uit eten duurder wordt. Volt wil naar één btw-tarief van 19 procent.

JA21 wil als enige het hoge btw-tarief iets verlagen, van 21 naar 20,5 procent. Dat moet gezinnen 1,4 miljard opleveren en bedrijven 0,5 miljard.

In onderstaande grafieken is te zien aan welke zaken partijen meer of minder uitgeven. Dat is vanaf het 'basispad', dus hoe het zou zijn zonder de maatregelen.

Daarnaast willen meerdere partijen (VVD, SGP en Volt) ouderen langer laten doorwerken, om zo minder kwijt te zijn aan AOW-uitkeringen. Hoeveel later verschilt: bij de VVD, SGP en JA21 gaat het om een aantal maanden, bij Volt om een jaar.

Heel wat partijen willen ook meer geld ophalen door vermogen en winst meer te belasten. Met name GroenLinks-PvdA, D66, de ChristenUnie en Volt verschuiven lasten van arbeid naar vermogen. Onder meer JA21, VVD en BBB willen dat juist niet extra belasten.

De VVD, BBB en JA21 bezuinigen het budget voor ontwikkelingssamenwerking (bijna helemaal) weg. Bij de VVD worden de lasten voor gezinnen verlaagd, maar neemt wel als enige de armoede toe, omdat de partij de uitkeringen minder hard wil laten stijgen.

Ook wordt duidelijk hoelang partijen over de afbouw van de hypotheekrenteaftrek willen doen. GroenLinks-PvdA en D66 kiezen voor een afbouwperiode van twaalf jaar, ChristenUnie van vijftien jaar en CDA dertig jaar. Volt wil als enige in de komende kabinetsperiode de hypotheekrente afgebouwd hebben, dus binnen vier jaar.

Hoe werken de doorrekeningen?

De voorspellingen van het CPB zijn per definitie onzeker, omdat niemand de toekomst precies kan voorspellen. Wel maken ze in grote lijnen duidelijk wat de effecten zijn van de plannen van politieke partijen.

Je leest hier meer over hoe het CPB die berekeningen maakt. Doordat het planbureau voor alle partijen dezelfde methode gebruikt, zijn de plannen van de verschillende partijen goed met elkaar te vergelijken.

Doordat NSC en BBB deze verkiezingen voor het eerst meedoen aan de doorrekening, komt het totale aantal partijen uit op tien. De andere partijen zien af van deelname, sommige omdat ze het niet eens zijn met de methode van het CPB. Daardoor is ook niet precies duidelijk hoe zij zaken willen betalen, zoals het halen van de NAVO-norm.

De VS gaat Argentinië financieel ondersteunen met een pakket van 20 miljard dollar. Dat maakt de Amerikaanse minister van Financiën Scott Bessent bekend op X.

In de afgelopen maanden is de Argentijnse peso hard in waarde gedaald. De Verenigde Staten voelen zich geroepen om Argentinië te helpen, zegt Bessent, omdat het land te maken heeft met "acute geldproblemen".

De steun bestaat uit een zogeheten 'swapline'. Met dat instrument koopt of verkoopt de Amerikaanse Centrale Bank buitenlands geld tegen een vooraf vastgestelde koers. Op die manier wordt de waarde van die valuta ondersteund.

Hoogst ongebruikelijke stap

Het is een hoogst ongebruikelijke stap voor de VS. Sinds 1996 werd het instrument drie keer eerder ingezet. Zo werd Japan geholpen na de aardbeving daar in 2011 en Mexico in 1994 toen daar de nationale munt sterk in waarde daalde.

Argentinië is de trouwste bondgenoot van de VS in Zuid-Amerika. President Trump ziet in zijn ambtgenoot Javier Milei een geestverwant door diens rigoureuze aanpak van de overheidsfinanciën.

De kettingzaag waarmee Milei zich graag liet zien, kreeg ook een symbolische betekenis in de VS. Elon Musk verscheen ermee op het podium nadat hij in opdracht van Trump de overheidsuitgaven zou gaan aanpakken.

Snoeien

In Argentinië slaagde Milei er in om flink te snoeien in de overheidsuitgaven. Ook wist hij de inflatie terug te dringen.

Maar het lukt nog niet goed om de economie een slinger te geven. De werkloosheid neemt toe en de salarissen zijn de afgelopen jaren nauwelijks gestegen.

Het uitblijven van meer werk en hogere salarissen gebeurt allemaal met tussentijdse parlementsverkiezingen op 26 oktober in zicht. De hulp uit het noorden in de aanloop naar de stembusgang zal Milei zeker verwelkomen.

Imker Harold Stringer uit Almere is overdonderd door alle steunbetuigingen die hij heeft ontvangen na de brand in zijn bijenkasten. Bij de brand verloor Stringer een half miljoen bijen.

De bijenvolken waren verdeeld over tien kasten in het Beatrixpark. Dinsdagavond hoorde Stringer dat in het park een kleine brand woedde.

Wat bleek: zijn bijenkasten stonden in lichterlaaie. Zijn gehele bijenpopulatie is dood, de schade wordt geschat op 7000 euro. De politie gaat uit van brandstichting en roept getuigen op zich te melden.

Dankzij de media-aandacht wordt de imker overspoeld met lieve reacties. Zo heeft een collega-imker aangeboden een bijenvolk te doneren en is er ook een crowdfundingsactie opgezet. "Dat doet me goed en steunt me enorm", zegt Stringer tegen Omroep Flevoland.

Bijenvolk cadeau

Stringer vroeg zich wel af of het verhaal niet erg opgeblazen wordt. "Aan de andere kant: het is wel heel erg", zegt hij. "En er is nu landelijke aandacht voor bijen." Volgens de imker is er niet zomaar iets in brand is gestoken. "Er zaten levende insecten in."

Stringer ontvangt alle hulp met beide armen. Hij is ontzettend blij met het aanbod van collega-imker Heleen uit het Noord-Hollandse Opperdoes. Zij wil de Almeerder een bijenvolk geven. "Dit overviel me, maar: geweldig. Een bijenvolk kweken duurt twee jaar en ik vind dit fantastisch. Alleen al dat gebaar doet me onwijs goed."

De twee imkers moeten nog met elkaar in contact komen. Vervolgens moeten ze kijken hoe en wanneer het bijenvolk van Opperdoes naar Almere kan worden vervoerd. "De winter is namelijk op komst", zegt Stringer.

Als het aan hem ligt, komt de kast "gewoon" in het Beatrixpark te staan. "Ik wil me niet laten kisten door een dwaas. Ik ga hier door en mocht dit nog een keer gebeuren, dan is het einde oefening. Maar ik ga uit van een eenmalige actie."

Inzamelingsactie

Ook de crowdfundingsactie die is opgezet door fractievoorzitter Marc van Rooij van 50plus in Almere, juicht Stringer toe. Hij werd er zelf al op gewezen om zo'n actie op te zetten. "Maar bijen zijn mijn hobby en ik weet niet hoe dat precies werkt. Ik ben op dit moment emotioneel maar vind het fantastisch. Iedereen die hierin wil helpen, is van harte welkom."

Het doel van de actie, 10.000 euro, werd binnen een dag binnengehaald. Vanmorgen vroeg stond de stand op 12.000 euro.

Het is de politie gelukt om een vrouw te identificeren die 21 jaar geleden dood werd gevonden in de duinen bij Wassenaar. Het blijkt een Duitse te zijn: Eva Maria Pommer, destijds 35 jaar.

Ze was een van de vrouwen van de Identify Me-campagne van Interpol, een groep van 22 overleden meisjes en vrouwen van wie de politie alsnog probeerde om de identiteit te achterhalen door er internationaal aandacht voor te vragen. Eva Maria Pommer is de vierde vrouw die is geïdentificeerd en de eerste in Nederland.

Al sinds de vondst van haar lichaam op 4 juli 2004 deed de plaatselijke politie onderzoek naar wie ze was, later ook samen met een coldcaseteam. Al snel wezen de sporen naar Duitsland, onder meer naar de stad Bottrop, niet ver van de Nederlandse grens.

Gouden tip

De Identify Me-campagne kreeg in oktober vorig jaar in Nederland en vijf omliggende landen veel publiciteit. De zaak uit Wassenaar werd onder meer behandeld in Opsporing Verzocht en in het Duitse opsporingsprogramma Aktenzeichen XY Ungelöst. Daarin werd ook een AI-tekening getoond van de vrouw. Er kwamen daarop zo'n 200 tips binnen.

De zaak was ook bekend onder de naam "De vrouw met de Duitse sleutels", omdat de vrouw een sleutelbos bij zich had die leidde naar Bottrop. Doordat echter een archief bij een brand verloren was gegaan, kon de sleutel niet aan een specifiek adres worden gekoppeld.

De gouden tip kwam uiteindelijk binnen via de particuliere Stichting Coldcasezaken: over een Duitse vrouw die al zo'n 20 jaar vermist zou zijn. De stichting deelde die tip na eigen onderzoek met de politie, waarna het onderzoek in een stroomversnelling kwam. Uit DNA-onderzoek bleek vervolgens dat het inderdaad om Eva Maria Pommer ging.

Nieuwe vragen

Nu de naam van het slachtoffer bekend is, wil de politie ook achterhalen wat er is gebeurd en hoe de vrouw in de duinen van Wassenaar terechtkwam. De politie roept daarom opnieuw de hulp in van het publiek om te weten te komen waar ze in Nederland verbleef en met wie ze contact had.

Het parlement van Peru heeft president Dina Boluarte afgezet. Een grote meerderheid van de parlementariërs stemde voor het wegsturen van de uiterst impopulaire leider.

De volksvertegenwoordigers houden haar verantwoordelijk voor de toename van criminaliteit in het Zuid-Amerikaanse land, met name van het aantal moorden en afpersingen. Enkele uren voor de afzettingsprocedure werden nog vier leden van de in Peru zeer geliefde band Agua Marina op een podium in de hoofdstad Lima neergeschoten. De band werd vermoedelijk afgeperst.

Acht keer eerder was een poging gedaan om van Boluarte af te komen, maar toen was het parlement verdeeld. Nu stemden bijna alle fracties wel in met een afzettingsprocedure.

Nadat ze het 's avonds laat eens waren geworden over een aantal aanklachten tegen Boluarte, vroegen ze de president om naar het parlement te komen om zich te verdedigen. Toen ze niet kwam opdagen, werd er gestemd over haar onmiddellijke afzetting.

De voorzitter van het parlement, José Jerí, is beëdigd als nieuwe president.

Boluarte (63) was sinds december 2022 aan de macht. Haar voorganger was ook door het parlement afgezet. Ze lag eerder al onder vuur vanwege het keihard neerslaan van protesten en beschuldigingen van zelfverrijking. In opiniepeilingen is slechts 2 à 4 procent van de ondervraagden tevreden over haar.

Peru heeft sinds 2018 zes presidenten gehad. Een aantal zit momenteel in de gevangenis. Volgend jaar zijn er presidentsverkiezingen in Peru.

Een rechter in New York vindt het geen probleem dat rapper Kendrick Lamar in een disstrack collega Drake van pedofilie beschuldigt. Omdat het gaat om "hyperbole uitspraken die een mening kenmerken" valt de beschuldiging onder vrijheid van meningsuiting.

Drake had niet direct Lamar aangeklaagd, maar was een rechtszaak begonnen tegen Universal Music Group, het platenlabel van zowel hemzelf als zijn rivaal. De Canadees betichtte het label van laster en zei dat zijn veiligheid in gevaar was gebracht: de beschuldigingen zouden hem blootstellen aan eigenrichting.

In Not like us rapte Lamar vorig jaar "I hear you like 'em young" over Drake en waarschuwt vrouwen vooral hun kleine zusjes voor Drake te verbergen. Het nummer, onderdeel van een slepende vete tussen beide mannen, werd een van de grootste hits van het jaar en leverde Lamar vijf Grammy's op.

Rap battle

De rechter meent nu dat de luisteraar best begrijpt dat de aantijging niet serieus is. "De gemiddelde luisteraar denkt niet dat dit het resultaat is van weloverwogen en objectief onderzoek", schrijft Jeanette Vargas. "Die beseft dat Lamar overdreven beschimpingen gebruikt."

Ze wijst erop dat het nummer bol staat van de gebruikelijke vloeken, beledigingen en dreigingen met geweld. "De beschuldiging dat eiser een pedofiel is, is zeker ernstig, maar in de bredere context van de rap battle, met opruiende taal en beledigende beschuldigingen door beide participanten, zal een redelijke luisteraar niet denken dat het hier om verifieerbare feiten gaat."

Zedendelinquent

Voor de hoes van de single geldt hetzelfde. Lamar gebruikte een foto van Drake's huis met meerdere aanduidingen dat daar een zedendelinquent zou wonen, maar de rechter verwerpt het idee "dat iemand denkt dat hier dertien personen wonen die een zedenmisdrijf hebben gepleegd".

De advocaten van Drake reageren teleurgesteld op het vonnis en zijn van plan in hoger beroep te gaan.

Een groot deel van de Oekraïense hoofdstad zat vannacht zonder elektriciteit na een grote Russische aanval. Rusland bestookte de infrastructuur van Kyiv, waardoor water- en stroomvoorzieningen werden onderbroken.

Door de aanval zaten inwoners zonder licht, water en verwarming. Op foto's zijn donkere straten en gebouwen te zien.

Volgens de Oekraïense president Zelensky heeft Rusland meer dan 450 drones en zeker 30 raketten afgevuurd. Verslaggevers van het Franse persbureau AFP in Kyiv meldden krachtige explosies en bevestigen de stroomuitval in verschillende wijken van de stad. Het leger spreekt van een massale aanval. Ook is een flatgebouw geraakt waarna brand uitbrak. Honderden mensen moesten worden geëvacueerd.

Herstelwerkzaamheden

De burgemeester van Kyiv, Vitali Klitschko, zegt dat Russische troepen "kritieke infrastructuur" hadden aangevallen. Negen mensen raakten gewond. Volgens Klitschko waren er stroomstoringen en problemen met de watervoorziening in de wijken aan de oostkant van de Dnipro-rivier, die door de stad stroomt.

De Oekraïense minister van Energie Svitlana Grynchuk op Facebook zegt dat er snel maatregelen worden genomen om de gevolgen van de stroomuitval te beperken. "Zodra de veiligheidsomstandigheden het toelaten, zullen energie-experts beginnen met het vaststellen van de gevolgen van de aanval en het uitvoeren van herstelwerkzaamheden."

Kind gedood

In de zuidoostelijke regio Zaporizja hebben Russische drones ook meerdere doelen geraakt. Bij een luchtaanval werd een zevenjarig meisje gedood.

In de afgelopen weken heeft Moskou zijn luchtaanvallen op Oekraïense energiecentrales en spoorwegen opgevoerd. Rusland probeert met zijn aanvallen in Oekraïne de bevolking te terroriseren en de energievoorziening en het spoor te ontwrichten. Oekraïne gebruikt het spoor ook voor het transport van militair materieel naar het front.

Voor de tweede keer in korte tijd wordt iemand vervolgd die Donald Trump tegen zich in het harnas heeft gejaagd. Werd eerder al oud-FBI-directeur James Comey aangeklaagd, nu wordt de aanklager die Trump vervolgde wegens fraude voor de rechter gesleept.

Letitia James leidde de succesvolle vervolging van Donald Trump wegens fraude: de rechter achtte in 2024 bewezen dat die zijn succes als zakenman had overdreven om gunstigere leningen te krijgen. Hoewel de aanvankelijke boete van 354 miljoen dollar uiteindelijk werd geschrapt, loopt er nog altijd een hoger beroep.

Door een rechtszaak aan te spannen belandde de 66-jarige aanklager uit New York op het vijandenlijstje van Trump. Met enige regelmaat betichtte hij haar van een heksenjacht en riep op juist haar te vervolgen.

Per ongeluk geen DM

Eind vorige maand nog beval hij via sociale media minister van Justitie Pam Bondi op om meerdere mensen die hij als politieke vijand ziet te vervolgen. "Pam, we kunnen niet meer wachten", schreef Trump. "Het recht moet zijn beloop krijgen, nu!!!!"

De krant Wall Street Journal berichtte gisteren dat Trump het bericht per ongeluk openbaar had verstuurd, het was volgens de krant bedoeld als persoonlijke vermaning via een DM. Naast James riep hij in het bericht ook op tot vervolging van Comey en Adam Schiff, de Democraat die de afzettingsprocedure tegen hem had geleid.

Vijf dagen later werd Comey aangeklaagd omdat hij in 2020 valse verklaringen zou hebben afgelegd over pogingen om de presidentsverkiezingen van 2016 te beïnvloeden. Toen Comey deze week werd voorgeleid ontkende hij schuld en sprak hij van een partijdige aanklacht.

Politieke vergelding

Ook James zegt in een eerste reactie dat de aanklacht tegen haar een leugenachtige wraakactie is. Ze zou valsheid in geschrifte hebben gepleegd door een huis te verhuren waar ze volgens haar hypotheekaanvraag zelf zou wonen. Dat bespaarde haar volgens de aanklacht zo'n 19.000 dollar.

"Deze aanklacht is ongegrond en uit de eigen opmerkingen van de president blijkt dat politieke vergelding zijn enige doel is." Volgens haar gebruikt Trump justitie om wraak te nemen op tegenstanders.

De aanklager die de zaken tegen haar en Comey leidt is de voormalig persoonlijk advocaat van Trump. Die werd deze zomer aangesteld bij justitie. Haar voorganger stapte op omdat hij vond dat er niet voldoende bewijs was voor vervolging.

Behalve Comey en James hangen er nog meer processen in de lucht tegen critici van Trump. Niet alleen tegen de al door Trump genoemde Schiff, maar tegen ook de in ongenade gevallen veiligheidsadviseur James Bolton en bestuurder Lisa Cook van de centrale bank, die niet tegemoet wilde komen aan Trumps eis de rente te verlagen.

Goedemorgen! Het CPB komt met de doorrekeningen van de verkiezingsprogramma's van een aantal politieke partijen en lijsttrekkers gaan met elkaar in debat in het eerste grote verkiezingsdebat op Radio 1.

Eerst het weer: vooral in het zuiden eerst veel bewolking die geleidelijk zuidwaarts wegtrekt, met daar lokaal kans op een beetje motregen. Erachter wisselen wolkenvelden en opklaringen elkaar af en is het overwegend droog. Maxima liggen tussen 16 en 18 graden bij een zwakke of matige west- tot noordwesten wind.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het kabinet van Israël heeft ingestemd met de "hoofdlijnen" van een akkoord voor de vrijlating van gijzelaars die door Hamas worden vastgehouden. Dat heeft het kantoor van premier Benjamin Netanyahu vannacht bekendgemaakt na een stemming in het kabinet.

Een anonieme Israëlische functionaris zegt tegen persbureau AP dat het staakt-het-vuren onmiddellijk is ingegaan. Ook Israëlische media, waaronder Haaretz en The Times of Israel, melden dat. Het Israëlische leger heeft dan, volgens afspraak, 24 uur de tijd om zich terug te trekken tot een gebied waarin het 53 procent van Gaza controleert.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

In het Scheepvaartmuseum in Amsterdam is de tentoonstelling Oceanista - Fashion & Sea geopend. Een tentoonstelling over de invloed van de maritieme wereld op de mode. Denk aan strepen, knopen en visserstruien op de catwalks.

Het is de eerste keer dat in het Amsterdamse museum mode te zien is. "We tonen in het museum altijd al hoe de scheepvaart verbonden is met de samenleving", zegt projectleider Marloes Vreugdenhil. "En mode heeft zo veel verbanden met het maritieme. Het voelt als een logische combinatie. We hopen dat bezoekers straks hun kledingkast in kijken en denken: 'Hé, die blauwe strepen of die gele regenjas komen voort uit de scheepvaart'."

Fijne dag!

De politie laat steeds meer zaken liggen omdat er geen tijd en personeel is om onderzoek te doen. Vorig jaar ging het om zeker 45.000 aangiften. Dat is meer dan een verdubbeling ten opzichte van 2020, blijkt uit gegevens die de politie heeft verstrekt aan onderzoeksprogramma Pointer en de NOS.

Hoewel het aantal geregistreerde misdrijven de afgelopen jaren vrijwel gelijk bleef, is het aantal zaken dat de politie uit capaciteitsgebrek terzijde schoof fors toegenomen. Daarbij gaat het niet alleen om lichte vergrijpen.

Vorig jaar werden zeker 3700 "high impact crimes", waaronder inbraken, mishandelingen en bedreigingen, vroegtijdig beëindigd door capaciteitsproblemen. Dat zijn er twee keer zoveel als in 2020.

Aangiften van veelvoorkomende criminaliteit blijven nog vaker onaangeroerd liggen. Het gaat dan om delicten als fietsendiefstal, online oplichting, autokraak en winkeldiefstal. Daarvan legde de politie er vorig jaar zo'n 42.000 opzij door tekorten, tweeënhalf keer zoveel als in 2020.

Zorgelijk

Gert Veurink, politiechef bij de eenheid Oost-Nederland en landelijk portefeuillehouder opsporing, erkent de situatie. "Er zal altijd meer werk zijn dan we aankunnen, maar zo groot als de problemen nu zijn vinden wij zorgelijk."

In de eerste helft van dit jaar zijn al zeker 24.000 zaken vroegtijdig beëindigd wegens tijd- en personeelsgebrek.

Voor slachtoffers leidt dit soms tot schrijnende situaties. Want ook heftige zaken, zoals mishandelingen of zedenzaken, krijgen volgens de politie niet altijd de prioriteit en aandacht die ze verdienen.

Soms gaat bewijs verloren omdat er niet genoeg capaciteit is om een plaats delict uit te kammen, data te analyseren of getuigen te horen. Dat verkleint de kans op een succesvolle rechtszaak.

De politie leverde inzicht in de afhandeling van zes typen 'high impact crimes' en acht soorten veelvoorkomende criminaliteit:

Er worden ook steeds meer zaken om andere redenen voortijdig gestaakt. Zo kiezen de politie en het OM nu vaker voor een andere afdoening, zoals een waarschuwend gesprek, doorverwijzen naar hulpverlening of een civiele schadeprocedure. Dat moet kostbare capaciteit besparen.

Ook kiest de politie scherper welke aangiften genoeg aanknopingspunten bieden voor een opsporingsonderzoek en welke niet. "Zaken die het meest kansrijk zijn, of met slachtoffers, krijgen altijd prioriteit", zegt politiechef Veurink.

Zo steekt de politie veel energie in het oplossen van moordzaken, wat ook bijna altijd lukt. "Kleinere zaken en zaken zonder aanknopingspunten vallen als eerste af. Maar helaas zijn de problemen zo groot dat het daar niet bij blijft."

1500 rechercheurs met pensioen

Een van de oorzaken van de krapte is het extra werk dat de politie er de laatste jaren bij heeft gekregen, zegt Veurink. "Denk aan alle inzet bij demonstraties en de NAVO-top, de vele meldingen over personen met verward gedrag, bewaken en beveiligen. Dat maakt dat we steeds meer moeten kiezen."

Zeker bij de recherche is een groot personeelstekort, en dat wordt alleen maar erger. Van de 10.000 rechercheurs gaan er de komende jaren ruim 1500 met pensioen.

Met versnelde opleidingstrajecten probeert de politie de gaten zo snel mogelijk te dichten. "We kunnen sinds deze zomer mensen van buiten werven die niet eerst de hele politieopleiding hoeven te doorlopen", vertelt Veurink. Ook het gebruik van meer technologie moet helpen om de opsporing van verdachten te verbeteren.

Punt is wel dat de politie er financieel belabberd voor staat. Recent pleitte de politie voor 350 miljoen euro extra per jaar om de grootste problemen het hoofd te bieden. Of dat geld er komt, is aan een volgend kabinet.

Vertrouwen

Om te voorkomen dat slachtoffers van niet-onderzochte misdrijven het vertrouwen in de politie verliezen, is het belangrijk dat zij in een vroeg stadium horen wat de politie voor hen kan betekenen, zegt hoogleraar criminologie Maarten Kunst. Hij is bij de Universiteit Leiden gespecialiseerd in slachtofferrechten.

"Dat moet natuurlijk wel op een positieve en constructieve manier", zegt hij. "Slachtoffers moeten niet alleen te horen krijgen wat ze niet van de politie hoeven te verwachten, maar ook wat ze wel mogen verwachten. Dat laatste moet de politie dan ook waarmaken."

Doorverwijzen naar de juiste hulp of nazorg zou nadrukkelijker een politietaak moeten worden, vindt Kunst. Dat kan erbij helpen dat slachtoffers toch enigszins tevreden zijn, ook al wordt hun aangifte niet opgepakt. "Hiervoor is ook capaciteit nodig, maar vermoedelijk veel minder dan voor opsporingswerk."

De regering van Venezuela heeft een verzoek ingediend voor een spoedzitting van de VN-Veiligheidsraad over de militaire acties van de VS in de wateren voor de kust van het Zuid-Amerikaanse land.

In een brief beschuldigde Venezuela de VS ervan te proberen om president Maduro ten val te brengen. De brief is gestuurd aan de huidige voorzitter van de Veiligheidsraad en de Russische ambassadeur van de VN, Rusland is een belangrijke bondgenoot van Venezuela.

De VS zou "vrede, veiligheid en stabiliteit op regionaal en internationaal niveau" bedreigen. De regering van Maduro waarschuwt ook voor een mogelijke "gewapende aanval" op Venezuela "binnen zeer korte tijd".

Een dag voordat Venezuela de brief stuurde had het Congres in Amerika een wetsvoorstel weggestemd. In dat voorstel zou de macht van Trump worden beperkt zodat de VS niet zomaar dodelijk geweld kan gebruiken tegen mensen die betrokken zijn in de drugshandel. Het leger van de VS heeft tot nu toe vier dodelijke aanvallen uitgevoerd in het Caribisch gebied. Trump omschrijft dat als "een gewapend conflict" met drugskartels.

'Regime change'

Venezuela ziet die strijd als een voorwendsel voor militaire operaties tegen het land. "De achterliggende bedoeling is dezelfde als die de Verenigde Staten al meer dan 26 jaar drijft in hun beleid tegenover Venezuela: het nastreven van regime change om de controle te krijgen over de enorme natuurlijke rijkdommen van het land", schrijft de Venezolaanse VN-ambassadeur in de brief.

Het Zuid-Amerikaanse land meldt in de brief niets over de 21 doden die vielen bij de Amerikaanse aanvallen. Volgens de VS vervoerden die boten drugs en zouden ze richting de VS varen.

Het leger van Myanmar erkent dat het een luchtaanval heeft uitgevoerd op een boeddhistisch festival bij een school. Bij die aanval kwamen zeker 32 mensen om het leven, waaronder verschillende kinderen. De aanval zou zijn uitgevoerd met bommen die door paragliders werden afgeworpen.

Volgens het leger waren gewapende verzetsgroepen verantwoordelijk voor de doden. Die zouden volgens het leger "burgers als menselijk schild gebruiken in hun anti-regeringscampagnes". Zowel de junta als het verzet meldden dat er in de buurt van de school geen gevechten plaatsvonden op het moment van de aanval.

In een verklaring stelt het leger dat het verzet de bevolking zou hebben gedwongen deel te nemen aan een protest en hen als menselijk schild gebruikte. Daarom zouden de "veiligheidstroepen hebben gekozen voor een contra-terrorismeoperatie met een plan om het aantal burgerslachtoffers te beperken".

Tegen persbureau AP ontkennen een verzetsstrijder en een dorpsbewoner die bij de festiviteiten aanwezig waren de beschuldigingen van het leger. Ze benadrukken dat de bewoners vrijwillig deelnamen aan het festival.

De aanval vond maandagavond plaats in de centrale regio Sagaing. Lokale media en verschillende internationale persbureaus maakten er melding van.

Lichtfestival

De mensen waren bij elkaar gekomen ter ere van het Thadingyut-festival, ook bekend als het Lichtfestival. Het markeert het einde van de boeddhistische vastentijd. De wake bij kaarslicht was georganiseerd als een vreedzaam protest tegen de junta en de aanstaande nationale verkiezingen.

Een getuige zei tegen een lokaal medium dat er verzetsstrijders onder de doden waren. Een woordvoerder van VN-chef António Guterres noemde woensdag het "willekeurig gebruik van luchtaanvallen onaanvaardbaar".

De regio is vaker doelwit van het leger, omdat grote delen ervan onder controle staan van vrijwilligersmilities die na de staatsgreep zijn opgericht om het militaire regime in Myanmar te bestrijden. Nadat vreedzame protesten bloedig werden onderdrukt, grepen veel tegenstanders van het leger naar de wapens. Grote delen van het land verkeren inmiddels in burgeroorlog. Het verzet bestaat vooral uit lokale gewapende groepen die zijn aangesloten bij de overkoepelende People's Defense Force.

Het kabinet van Israël heeft ingestemd met de "hoofdlijnen" van een akkoord voor de vrijlating van gijzelaars die door Hamas worden vastgehouden. Dat heeft het kantoor van premier Benjamin Netanyahu vannacht bekendgemaakt na een stemming in het kabinet.

Het besluit is een belangrijke stap richting de uitvoering van een staakt-het-vuren en een uitwisseling van de nog levende gijzelaars en de stoffelijke overschotten van de overleden gijzelaars tegen Palestijnse gevangenen, een plan dat is bemiddeld door de Amerikaanse president Trump. Tijdens en voorafgaand aan de bijeenkomst van het kabinet werd Gaza nog onder vuur genomen.

Liveblog

Volg het laatste nieuws over het Gaza-akkoord in ons liveblog.

Een anonieme Israëlische functionaris zegt tegen persbureau AP dat het staakt-het-vuren onmiddellijk is ingegaan. Ook Israëlische media, waaronder Haaretz en Times of Israel, melden dat. Het Israëlische leger heeft dan, volgens afspraak, 24 uur de tijd om zich terug te trekken tot een gebied waarin het 53 procent van Gaza controleert. Nieuwszender Al Jazeera meldt dat er vanochtend toch nog Israëlische aanvallen waren op Gaza.

Ultrarechtse kabinetsleden

Hoewel ultrarechtse bewindsleden openlijk forse kritiek hebben geuit op het plan ging een meerderheid van de regering akkoord. In de korte verklaring van het kantoor van Netanyahu lag de nadruk uitsluitend op de vrijlating van de gegijzelden.

Correspondent Nasrah Habiballah over de uitkomst:

"In het kabinet-Netanyahu zitten meerdere ultrarechtse hardliners. Denk aan minister van Nationale Veiligheid Ben Gvir of minister van Financiën Smotrich. Zij zijn vanaf het begin tegen welk akkoord dan ook. Zij willen, zoals ze zelf zeggen, doorvechten om Hamas te vernietigen. Deze ministers hebben uitgebreid hun zegje willen doen en het kabinetsoverleg duurde daardoor lang.

Tegelijkertijd is het nooit echt spannend geweest. Het was van tevoren duidelijk dat er voldoende steun zou zijn om die deal erdoorheen te krijgen."

Over de overige onderdelen van Trumps voorstel om een einde aan de oorlog te maken werd niets gezegd. Veel details blijven nog onduidelijk. Zo is nog niets bekend over de ontwapening van Hamas. Ook over de toekomst van de Gazastrook zijn nog volop vraagtekens.

Premier Netanyahu sprak gisteravond zijn dank uit aan de Amerikanen voor hun hulp bij het akkoord:

Gisternacht was al duidelijk dat zowel Israëls als Hamas' delegatie in Egypte akkoord was gegaan met de eerste fase van Trumps plan om de oorlog te stoppen. Of het bereikte akkoord helemaal overeenkomt met Trumps voorstel is nog niet duidelijk.

VS stuurt militairen naar Israël

De VS stuurt zo'n tweehonderd militairen naar Israël om te helpen bij het ondersteunen en monitoren van een staakt-het-vuren in de Gazastrook. Dat melden Amerikaanse functionarissen aan persbureau AP. De Amerikaanse militairen worden volgens de functionaris niet in Gaza ingezet. Ze maken deel uit van een bredere internationale groep, met Qatar en Egypte, en met hulporganisaties en partijen uit de private sector.

In Israël zal een Amerikaans commandocentrum worden opgezet om de coördinatie tussen militairen en civiele organisaties te verbeteren, zeggen de functionarissen. Het centrum zal zich bezighouden met het doorlaten van humanitaire hulp en met logistieke en veiligheidssteun aan Gaza.

De oorlog begon met de bloedige aanslagen van Hamas in Israël op 7 oktober 2023. Ongeveer 1200 mensen kwamen daarbij om en 251 mensen werden gegijzeld. Als reactie daarop ontketende Israël een verwoestende reeks bombardementen en een grondoffensief op de Gazastrook. Volgens het Gazaanse ministerie van Volksgezondheid zijn meer dan 67.000 Palestijnen gedood en zijn bijna 170.000 mensen gewond geraakt.

Werkgeversorganisatie VNO-NCW maakt zich grote zorgen over de oplossing die demissionair BBB-minister Wiersma wil kiezen om Nederland van het stikstofslot te halen. Vanochtend werd via de NOS duidelijk dat daarover in het kabinet onenigheid is.

De BBB wil de ondergrens voor de stikstofuitstoot verhogen, zodat bouwprojecten en uitbreidingsplannen kunnen doorgaan, maar de ministers van de VVD willen eerst zekerheid dat die aanpassing juridisch standhoudt. Ze zijn bang dat ondernemers anders later in problemen komen.

VNO-NCW deelt die vrees, staat in een brandbrief aan premier Schoof die in handen is van de NOS. De werkgeversorganisatie wil dat het verhogen van de ondergrens eerst juridisch wordt getoetst in een proefproces.

'Grote problemen'

Volgens VNO-NCW kunnen bedrijven in grote problemen komen als de plannen van Wiersma doorgaan. In adviezen van de landsadvocaat staat dat verleende vergunningen later alsnog illegaal kunnen blijken.

De werkgeversorganisatie schrijft dat meer dan 90 procent van de vergunningsaanvragen die nu niet kunnen doorgaan onder de grens valt die Wiersma wil trekken.

Als die in één keer vergunningsvrij door kunnen gaan vergroot dit de stikstofuitstoot en bestaat het risico dat de projecten bij de rechter later alsnog sneuvelen. Dit kan schade opleveren aan projecten die al gestart zijn en bijvoorbeeld niet afgemaakt mogen worden.

"Het gaat niet alleen om woningen, maar ook om fabrieken, uitbreiding van bedrijven en stroomkabels die in aanbouw zijn; hier moeten dan de werkzaamheden stilgelegd worden, met grote schade als gevolg", schrijft de organisatie in de brief.

Het kabinet spreekt dinsdag weer over de plannen.

De BBB stelt dat met de ondergrens er gebouwd kan worden "aan een veiliger Nederland", maar dat de VVD dat tegenhoudt. Op X zegt de BBB daarom geen tegenwerking meer te dulden.

De vier leden van de band Agua Marina zijn neergeschoten tijdens een optreden in de Peruaanse hoofdstad Lima. Ook een drankverkoper bij het concert werd geraakt. De leadzanger van de band is er slecht aan toe.

De bekende Peruaanse band, die al bijna vijftig jaar bestaat, trad op voor zo'n 2000 mensen in de open lucht.

Tijdens het concert reden twee mannen op een motor over de weg achter het podium en losten twintig tot dertig schoten. De achterkant van het podium was alleen een doek.

Kijk hier het moment van de schietpartij:

In het publiek begonnen mensen te rennen of lieten zich op de grond vallen. De politie was er snel bij en vond tientallen kogelhulzen. De toestand van leadzanger Wilson Ruiz is kritiek. De andere gewonden zijn stabiel.

De autoriteiten maakten al snel bekend dat het optreden niet de juiste vergunning had, anders waren de veiligheidsmaatregelen gecontroleerd. De organisator van het evenement zegt dat hij wél een vergunning had van de gemeente.

Golven van afpersing

Het lijkt erop dat de band Agua Marina slachtoffer is van het zoveelste geval van afpersing in Peru. Het land, en dan vooral de hoofdstad, gaat al lange tijd gebukt onder afpersingen door gewelddadige bendes.

In Lima werd al meermaals de noodtoestand uitgeroepen om het leger te kunnen inzetten tegen de bendes. Dat gebeurde in maart van dit jaar nog, nadat Paul Flores, ook een bekende zanger, werd vermoord na een concert. Ook andere bands zijn al doelwit geweest.

In januari werd een journalist doodgeschoten die verslag deed van de lange reeks afpersingen. Ook was er een bomaanslag bij het Openbaar Ministerie, dat onderzoek doet naar afpersing. In 2024 hadden de bendes het gemunt op buschauffeurs.

El Monstruo

Onlangs maakte de manager van Agua Marina bekend dat de groep sinds vorig jaar wordt afgeperst. Een crimineel, die bekend staat als 'El Monstruo', had de groep bedreigd en eiste geld zodat de band "zonder ongemakken" zou kunnen optreden, bleek uit een audio-opname.

Volgens de artiestenvakbond worden bijna alle ondernemers in de muziekindustrie op dit moment afgeperst.

Nabestaanden van de slachtoffers van de scheepsramp met het Nederlandse schip Van Imhoff hebben 83 jaar na dato excuses aangeboden gekregen van het kabinet. Dat schrijven de ministers Brekelmans van Defensie en Rijkaart van Binnenlandse Zaken in een brief aan de Tweede Kamer.

De excuses werden mondeling overgebracht, bij een presentatie van een boek over de scheepsramp.

Op 19 januari 1942 werd het schip bij het Indonesische eiland Sumatra door een Japans vliegtuig gebombardeerd. De Nederlandse bemanning verliet het zinkende schip en liet de honderden Duitse gevangenen achter in het ruim.

Nederland zegt nu dat te betreuren, evenals de Nederlandse houding in de jaren die volgden.

476 Duitse gevangenen zaten in het ruim van het schip opgesloten in kooien van prikkeldraad. 411 van hen zijn verdronken, 65 van hen wisten zichzelf te redden. Het waren gewone, Duitse burgers, maar na de inval van nazi-Duitsland in Nederland twee jaar eerder, werden zij als potentiële spionnen in kampen gevangen gezet.

De bijna 500 Duitse burgers waren in 1940 in Nederlands-Indië gevangengenomen. Omdat de Japanse aanval werd verwacht, werden ze naar een interneringskamp buiten Indonesië gevaren.

Doofpot

De scheepsramp en de nasleep hebben volgens Brekelmans en Rijkaart "ernstig leed" veroorzaakt. "Dat heeft de levens van de nazaten ingrijpend en onherstelbaar getekend", staat in de kamerbrief.

In de jaren na de ramp deed de overheid er alles aan de gebeurtenissen in de doofpot te stoppen. Van erkenning was geen sprake.

In 1965 maakte journalist Dick Verkijk een reportage van de ramp, voor het VARA-programma Achter het Nieuws. De VARA verbood, daartoe aangezet door de regering, de uitzending. Verkijk werd ontslagen en zijn film verdween.

Delen van de film werden in 2017 alsnog vertoond, evenals een blootlegging van de gehele affaire van de overheid rond de scheepsramp.

Dick Verkijk overleed in maart van dit jaar op 95 jarige leeftijd.

'Innerlijke rust'

Met de excuses hopen beide ministers "erkenning, afsluiting en misschien innerlijke rust" te creëren voor nabestaanden.

De aanleiding voor de excuses is de afronding van een onderzoek naar de ramp, wat samenviel met de presentatie van het boek De ramp met de Van Imhoff.

Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie verdiepte zich in de scheepsramp, en de nasleep daarvan. Tijdens de boekpresentatie noemde de directeur van dat instituut, Ben Schoenmaker, de excuses van de staat "erg belangrijk. Zeker voor de nabestaanden."

Bij de boekpresentatie waren ook de ambassadeurs aanwezig van Duitsland en Oostenrijk. Zij bedankten het onderzoeksinstituut en de drie auteurs van het boek.

Geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog?

Abonneer je dan hier op onze nieuwsbrief.

De politie heeft een 40-jarige man aangehouden vanwege de dood van een 58-jarige vrouw uit Amsterdam. Het slachtoffer overleed vanochtend in een woning in Zaandam.

De vrouw werd rond 09.30 uur zwaargewond aangetroffen in een woning aan de Pinasstraat. Het slachtoffer overleed ter plekke.

Signalement

De politie ging al snel uit van een misdrijf en deelde een signalement van een man. Hij werd vanmiddag aangehouden. "Deze man voldoet aan het signalement in onze eerdere berichtgeving", aldus de politie.

Zijn rol wordt verder onderzocht. Buurtbewoners vertelden eerder vandaag aan NH dat hij de schoonzoon van het slachtoffer is, maar de politie kan dat niet bevestigen. De politie doet verder onderzoek en roept getuigen op informatie te delen.

NH meldt dat buurtbewoners zijn aangedaan door de dood van de vrouw. "Normaal is het hier vrij rustig. Met name rond die paar huizen zie je nooit iemand", vertelde een omwonende aan de omroep. Een andere buurtbewoner zei: "Weer is het slachtoffer een vrouw. Het begint op te vallen."

In het Friese Workum zijn vandaag drie vliegeniers uit de Tweede Wereldoorlog begraven. De Britten, die ruim 80 jaar geleden uit de lucht werden geschoten door de Duitsers, zijn in aanwezigheid van nabestaanden met militaire eer begraven.

Het zijn de pilot officers Arthur Smart en Charles Sprack en flight sergeant Edward Moore. Zij waren drie van de zeven bemanningsleden van de Lancaster ED603. De Britse bommenwerper deed op 12 juni 1943 mee aan een aanval op Bochum en werd daar geraakt door de Duitse luchtafweer.

Op de terugweg naar Engeland werd het beschadigde toestel opgepikt door een Duitse radar en neergeschoten. Het kwam in het IJsselmeer terecht, niet ver van de Afsluitdijk.

Lang vermist

Alle inzittenden kwamen om het leven. Vier van de zeven bemanningsleden spoelden aan op de Friese IJsselmeerkust. Drie van hen werden nooit teruggevonden.

Tot in 2023 een bergingsoperatie op touw werd gezet om hen te vinden. Tijdens de operatie werden in het wrak stoffelijke resten gevonden. Na onderzoek bleek het te gaan om de lichamen van de vermiste vliegeniers.

Bij de plechtigheid vandaag waren veel nabestaanden, onder wie een neefje van een van de bemanningsleden. De begrafenis was indrukwekkend, vertelt hij. "Het was een speciale dag waarbij ze zijn herdacht", zegt hij tegen Omrop Fryslân.

Volgens de nabestaande voelt het ook als afsluiting voor de bemanning zelf. "Ik denk dat ze nu vrede kunnen vinden omdat ze weer samen zijn."

Uitzondering voor Workum

Het besluit om de bemanning in Workum te begraven, had nog wel wat voeten in de aarde. Normaal gesproken worden vliegers uit de Tweede Wereldoorlog begraven op een groot militair ereveld in Nijmegen.

Omdat er al twee bemanningsleden in Workum lagen begraven, werd besloten om voor deze drie een uitzondering te maken. Zo konden de mannen herenigd worden. Dat was ook de wens van de nabestaanden.

Slotstuk van jarenlang onderzoek

De begrafenis was ook het slotstuk van een groot onderzoek van de Aircraft Recovery Group (ARG) uit Heemskerk. De stichting deed jarenlang onderzoek naar het wrak in het IJsselmeer en wist het toestel in de jaren negentig te identificeren.

"We wisten toen ook al heel snel dat er na de crash de lichamen van vier inzittenden aanspoelden, maar er drie vermist bleven", zegt onderzoeker Johan Graas tegen NH. "Zij waren voor ons de aanleiding om een groot onderzoek te starten."

De ARG achterhaalde wie de vermiste bemanningsleden waren en vond in 2016 bewijs dat hun stoffelijke resten zeer waarschijnlijk in het wrak lagen. De vermoedens van de stichting bleken te kloppen toen het toestel werd geborgen.

Dat ze nu na al die jaren worden begraven, doet Graas goed. "Dat is toch wel heel bijzonder en heel emotioneel. Dat geeft ons ook de voldoening om dit werk te doen", zegt hij. "Maar het gaat erom dat die jongens, die mannen die vermist waren, nu een officieel graf krijgen. En daar ben ik eigenlijk wel trots op."

Geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog?

Abonneer je dan hier op onze nieuwsbrief.

Duitse autofabrikanten en hun toeleveranciers, nog altijd de belangrijkste industrietak van het land, hebben het zwaar. En dat drukt de stemming in het land.

Om hoop te bieden houdt bondskanselier Merz vandaag een crisistop in het Kanzleramt. Daar klinkt opnieuw de roep van de Duitse autolobby om de Europese afspraken over het inperken van de CO2-uitstoot te versoepelen.

Juist op dat punt heeft de regering van Merz geen duidelijk antwoord.

Industrie glijdt weg

Om te zien hoe slecht het gaat met Duitse autobedrijven, volstaat een greep uit het nieuws. Bij VW, BMW en Mercedes-Benz stortte de winst in. In een jaar tijd zijn 51.500 banen verdwenen in de auto-industrie.

Volgens economisch instituut IW staan de komende vijf jaar nog eens 90.000 banen op de tocht. Zo maakte 's werelds grootste autotoeleverancier Bosch onlangs bekend 13.000 banen in Duitsland te schrappen.

Een groot probleem is dat de Duitse auto-industrie het sterk van de export moeten hebben, en juist daar kampt met toenemende concurrentie uit China en hoge Amerikaanse handelstarieven.

Europees akkoord

Een manier om bedrijven meer lucht te geven, is volgens de industrie om Europese klimaatafspraken te versoepelen. In een gezamenlijke verklaring noemen de Duitse autobelangenvereniging en vakbond de klimaatdoelen in feite onhaalbaar.

Duitsland heeft er enkele jaren geleden in Brussel zelf mee ingestemd dat er vanaf 2035 in Europa geen nieuwe auto's meer verkocht mogen worden die CO2 uitstoten. Dat moet helpen om in 2050 klimaatneutraal te zijn, een doel dat Duitsland onderschrijft. Fabrikanten die niet aan de uitstooteisen voldoen moeten boetes betalen.

De Duitse instemming was toen al niet van harte. Op het laatste moment ging Duitsland bij de stemming alsnog dwarsliggen om een uitzondering voor 'e-fuels' te bedingen, wat tot irritatie leidde bij andere lidstaten.

Aus of niet aus

Nu komt er opnieuw verzet uit Duitsland. Merz wil zich in Brussel inzetten om het verbod van tafel te krijgen: een Aus vom Verbrenner-Aus. Maandag ontving de Europese Commissie een brief met een oproep tot een "onmiddellijke koerswissel voor de auto-industrie", ondertekend door de Italiaanse minister van Industrie en de Duitse minister van Economische Zaken, een CDU-partijgenoot van Merz.

Die brief was een verrassing voor regeringspartner SPD, waarvan de partijtop aan het Europees verbod wil vasthouden. Eveneens op maandag stelde de SPD-minister voor Milieu duidelijk dat het verbod moet blijven.

"De Duitse economische zwakte is, ook in de auto-industrie, niet veroorzaakt door te veel klimaatbescherming", stelde minister Schneider. "Integendeel: elektrisch rijden is de toekomst, en daar richt ook de industrie zich op. Om die omslag te maken zijn planningszekerheid nodig, en betrouwbare wettelijke voorwaarden."

'Geen stellingname'

Een gezamenlijk regeringsstandpunt over het Europees verbod bleef voor de crisistop van Merz uit. Op een persconferentie voorafgaand aan de bijeenkomst liet hij vooral weten op te staan voor wensen van de industrie.

"We presenteren geen kant-en-klare politieke stellingname, we willen met de auto-industrie praten om te horen wat we moeten doen om uit de zware crisis in Duitsland te komen", zei Merz. "Wat is daarvoor aan nationale en Europese wetgeving nodig?"

Wat de bondskanselier meer kan doen dan een luisterend oor bieden blijft onduidelijk, want Europese wetgeving heeft hij uiteraard niet zelf in de hand.

En dus kwam zijn regering vandaag eerst met hulpmaatregelen voor de binnenlandse markt die elektrisch rijden aantrekkelijker moeten maken. Minder dan een op de vijf nieuwe auto's die dit jaar in Duitsland verkocht zijn, is elektrisch. Daarmee lijken de eigen klimaatdoelen voorlopig onhaalbaar.

Om Duitse kopers die nu nog de kat uit de boom kijken over de streep te trekken, wordt de vrijstelling van motorrijtuigenbelasting voor elektrische auto's verlengd. Daarnaast moet het voor midden- en lage inkomens aantrekkelijker worden om op uitstootvrije auto's over te stappen, hoe precies is nog niet bekend.