NOS Nieuws - Algemeen

In het zuiden van Frankrijk bij Narbonne woeden meerdere bosbranden. Volgens de lokale autoriteiten is ongeveer 400 hectare aan bos in de as gelegd.

Een camping in Bizanet werd ontruimd, net als de abdij van Fontfroide, een toeristische trekpleister in de regio. Zo'n 90 mensen zijn geëvacueerd. De snelweg tussen Toulouse en Narbonne was gisteren afgesloten vanwege de branden, maar werd vanochtend rond 07.00 uur weer vrijgegeven.

De veiligheidsdienst in het departement Aude meldt dat er acht blusvliegtuigen zijn ingezet. Volgens Franse media waren er op het hoogtepunt van de operatie 600 brandweerlieden aan het werk om de negen brandhaarden te blussen. Negen van hen zijn lichtgewond geraakt: één was gevallen en anderen hadden last van de hitte en rook.

De branden zijn sinds vanochtend onder controle. Wel wordt er nog nageblust.

Dit zijn beelden van de bosbranden:

Volgens de lokale autoriteiten werden de brand gistermiddag veroorzaakt door een barbecue die op een aanhangwagen stond en nog niet volledig gedoofd was. De kolen waren op de grond gevallen, waardoor het groen langs de weg in brand was gevlogen. De bestuurder van de wagen is gearresteerd.

In Frankrijk is er op dit moment een stevige hittegolf gaande, net als in een groot deel van Zuid-Europa. In meer dan 80 departementen geldt weercode oranje.

Zaterdag werd het in meerdere steden en dorpen in het zuiden van het land al meer dan 40 graden. Daardoor is het brandgevaar ook extreem hoog.

Goedemorgen! Vanwege de tropische temperaturen geldt vanaf vandaag in het hele land het hitteplan. En in Londen begint het tennistoernooi van Wimbledon.

Eerst het weer: het wordt een zonnige en hete zomerdag, met alleen wat kleine stapelwolken. Het wordt 26 graden in het noorden tot 33 graden in het zuiden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Canada zet een streep door de door Trump vervloekte techbelasting. Door het intrekken van die belasting gaan Canada en de VS de onderhandelingen over een handelsdeal volgens de Canadezen weer opstarten.

De gesprekken lagen sinds dit weekend stil, nadat Trump de belastingen een "regelrechte aanval" op de VS noemde. Canada was van plan grote techbedrijven met terugwerkende kracht vanaf 2022 een techbelasting van 3 procent te laten betalen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

In juli 1975, bijna vijftig jaar geleden, ging voor het laatst een Apollocapsule de ruimte in. Het was het symbolische einde van de race naar de maan. Drie Nederlanders liepen destijds stage bij de NASA. In deze video blikken ze terug.

Fijne dag!

Nederlandse nieuwbouw houdt nog onvoldoende rekening met de hitte-extremen die horen bij een veranderend klimaat. Huizen zijn uitstekend geïsoleerd, laten met hun hoge ramen veel licht en warmte binnen, maar manieren om de hitte weer naar buiten te krijgen, zijn er weinig. Zelfs als het buiten allang weer behaaglijk is, baden bewoners nog dagen in het zweet in hun woon- en slaapkamer.

Voor een land waar altijd is gebouwd om de warmte binnen te houden, zijn de zomerse hitte-extremen van tegenwoordig een uitdaging. Onderzoeksplatform Investico becijferde vorig jaar dat zo'n tien miljoen Nederlanders in een huis wonen dat het risico loopt om te warm te worden.

Nieuwbouwwoningen in Nederland zijn vaak al gedateerd, vertelt hoogleraar Climate Design & Sustainability Andy van den Dobbelsteen van de TU Delft. "Onze regelgeving loopt altijd zo'n 15 jaar achter, dus we bouwen eigenlijk altijd voor het klimaat van 15 jaar geleden. Daarbij wordt veel te weinig rekening gehouden met hitte."

Zijn oplossing: meer mediterrane bouw met dikkere muren en minder grote ramen. "Daar moesten ze al veel eerder ontwerpen voor een warmer klimaat, met zo min mogelijk middelen." Van den Dobbelsteen verwacht dat de hitte van vandaag en morgen in veel huizen nog lang "nazingt".

Bouwen voor de winter

"Bij de bouw in Nederland zie je nog steeds dat te veel wordt gekeken naar de wintersituatie", zegt ook onderzoeker Klimaatbestendige Stad Lisanne Corpel van de Hogeschool van Amsterdam. "In de winter wil je juist dat je woning warmte opneemt, want dan hoef je minder te stoken. Maar in de zomer loop je dan tegen problemen aan en kan de warmte flink oplopen."

Ook grote glaspartijen en beperkte mogelijkheden tot ventilatie dragen daaraan bij. "Deze architectonische keuzes maken dat inwoners onbedoeld worden blootgesteld aan toenemende risico's", zegt Corpel. "Deze structurele tekortkomingen worden bij individuen gelegd."

Aanhoudende hitte thuis maakt moe en leidt tot een verstoorde nachtrust, vertelt hittedeskundige Carolina Pereira Marghidan van het Rode Kruis en het KNMI. "Koelen is vooral 's nachts heel belangrijk. Als je 's nachts niet genoeg tijd hebt om af te koelen, dan stapelen de gezondheidsproblemen zich op."

Verhitte huurders

Victor Schutijser uit Driebergen, die sinds 2018 in een voormalig kantoorpand woont, is zo'n huurder met een hitteprobleem. "Ik verblijf een groot deel van de zomer maar uit pure nood op een camping. Thuis blijft het gewoon te heet en er is eigenlijk geen enkele oplossing die echt werkt. Ik probeer elk jaar wel wat nieuws."

Ook Linda, die een nieuwbouwwoning huurt in het oosten van Rotterdam, kan weinig doen tegen de hitte. "Ik heb maar aan één kant van mijn appartement ramen die open kunnen. Dus even de boel tegen elkaar openzetten voor frisse lucht is er niet bij." De voordeur openzetten om goed te luchten, kan niet. "Dan kom je op de gang en daar is het al helemaal heet."

Dat hitte thuis een groeiend probleem is, merkt ook belangenorganisatie Woonbond. Waar de klachten van huurders vroeger gingen over kou in huis en slechte isolatie, springt de hitte er tegenwoordig uit. "Zeker als het dan een tijdje wat warmer wordt, zoals afgelopen week, zien we echt een piek", zegt een woordvoerder.

Huurders hebben vaak maar weinig opties om hun woning koeler te maken: zonneschermen mogen ze niet ophangen en ook het plaatsen van ventilatiesystemen is vaak niet toegestaan. Verhuurders komen hun maar mondjesmaat tegemoet, niet zelden pas na langdurig afwimpelen.

"Er is echt een verschil tussen kopers en mensen die in vergelijkbare huurwoningen wonen", zegt Corpel. Waar kopers prijzige aanpassingen aan hun huis kunnen doen, kijken huurders naar hun woningcorporatie. "Die hebben wel de wens wat te doen, maar vaak niet het budget." Zelfs als er budget is voor een woningaanpassing blijft het vaak de vraag wie er verantwoordelijk is voor het onderhoud van bijvoorbeeld zonneschermen en ventilatiesystemen.

Een structurele oplossing moet gezocht worden in de bouw, benadrukt hoogleraar Van den Dobbelsteen, en bij de regels daarvoor. "Demissionair minister Keijzer wil de regels nu zelfs versoepelen. Volgens mij zijn we het paard achter de wagen aan het spannen. We investeren in airco's die heel veel energie trekken en het stroomnet overbelasten, terwijl het begint bij de bouw."

Canada trekt de door de Amerikaanse president Trump vervloekte techbelasting in. Door het intrekken van de belasting starten Canada en de VS de onderhandelingen over een handelsdeal nu weer op, schrijft het Canadese ministerie van Financiën in een persverklaring.

Die onderhandelingen lagen sinds afgelopen weekend stil, toen Trump de zogenoemde Digital Services Tax omschreef als een "ongehoorde belasting" en een "regelrechte aanval" op de VS. Ook kondigde hij extra importheffingen aan het adres van Canada aan.

Canada wilde invloedrijke technologiebedrijven met terugwerkende kracht vanaf 2022 een techbelasting van 3 procent laten betalen. Volgens eerste berekeningen zou dat bedrijven 3 miljard dollar kunnen kosten. Vooral grote Amerikaanse bedrijven zouden door die belasting worden geraakt, zoals Meta, Alphabet, Amazon en Apple.

'Cruciale vooruitgang'

In de persverklaring over het schrappen van de belasting zegt de Canadese premier Carney dat in de onderhandelingen met de VS zijn regering altijd "de belangen van Canadese werknemers en bedrijven" voorop zal stellen.

Zijn minister van Financiën Champagne spreekt soortgelijke woorden, en zegt dat met het schrappen van de techbelasting er "cruciale vooruitgang" kan worden geboekt in de gesprekken met de VS. Carney hoopt nu over drie weken, op 21 juli, een handelsovereenkomst te hebben met de VS.

Trump startte al snel na zijn aantreden een internationale handelsoorlog, met importheffingen voor de belangrijkste handelspartners van zijn land, Mexico en Canada. Met zijn tweede plek is Canada goed voor 350 miljard import uit de VS en 400 miljard export ernaartoe. Trump kondigde in februari een tarief van 25 procent aan, al kwam er een uitzondering voor een groot aandeel van de handel.

Op meerdere plekken in Nederland zijn gisteravond en afgelopen nacht lichtende nachtwolken waargenomen. Dat zijn wolken die hoog in de atmosfeer voorkomen en licht lijken te geven, omdat ijskristallen in de wolken zonlicht weerkaatsen.

Het zeldzame weerfenomeen werd onder meer waargenomen boven Krommenie, Cruquius, Oud-Zuilen, Buurmalsen, Meppel en Vegelinsoord. In de nacht van zaterdag op zondag werden de wolken ook al gezien.

De NOS ontving meerdere foto's van de lichtende nachtwolken via NOS Ooggetuige:

Het KNMI schrijft op de eigen website dat er sprake moet zijn van een aantal specifieke omstandigheden voor lichtende nachtwolken, bijvoorbeeld de aanwezigheid van veel waterdamp in de zogenoemde mesosfeer, waar de wolken ontstaan, en een zo laag mogelijke temperatuur.

Op die manier ontstaan er ijskristallen rond stof van bijvoorbeeld meteorieten of vulkaanas. Die ijskristallen weerkaatsen vervolgens het zonlicht, waardoor de wolken oplichten. De wolken ontstaan op zo'n 85 kilometer hoogte. Daarmee zijn lichtende nachtwolken met afstand de hoogste wolken op aarde.

In Nederland is volgens het KNMI de grootste kans op het zien van lichtende nachtwolken de huidige periode tussen ongeveer 15 juni en 15 juli, als het hoog in de atmosfeer op z'n koudst is en er ook veel waterdamp is.

In de Amerikaanse staat Idaho zijn twee brandweerlieden doodgeschoten. Ook raakte een brandweerman gewond. Dat meldt de lokale sheriff.

De brandweerlieden werden in de loop van de middag, rond 13.30 uur (Amerikaanse tijd), opgeroepen voor een natuurbrand nabij de stad Coeur d'Alene. Eenmaal ter plaatse werden ze vanuit het bos onder vuur genomen door een sluipschutter.

De politie startte vervolgens een klopjacht op de schutter, waarbij 300 agenten werden ingezet, onder wie scherpschutters in twee helikopters. Ondertussen moesten brandweerlieden ook nog het vuur blijven bestrijden, omdat inmiddels een gebied ter grootte van tien voetbalvelden in brand stond.

Lichaam gevonden

In de avond troffen gespecialiseerde agenten van een SWAT-eenheid in een natuurgebied een overleden man aan, nadat ze het signaal van een mobiele telefoon hadden opgepikt. In de buurt van het lichaam vonden ze een vuurwapen.

De politie gaat ervan uit dat dit de enige dader is. Het is nog onduidelijk hoe de man om het leven is gekomen. Na de vondst van het lichaam schrapte de politie restricties die omwonenden opdroegen binnen te blijven.

Volgens de politie werd het onderzoek ter plekke bemoeilijkt door de natuurbrand. Bewijsmateriaal moest snel worden veiliggesteld voordat het ten prooi viel aan het vuur. "We moesten het lichaam snel verwijderen. Niet ideaal, maar dat moest nu eenmaal omdat het vuur naderde."

Hinderlaag

Er is nog veel onduidelijk over het incident. Zo is de identiteit van de man nog niet vastgesteld en is ook een motief nog niet bekend. Wel lijkt het er volgens de politie op dat het vuur bewust is aangestoken, om de brandweerlieden in een hinderlaag te lokken.

"De brandweerlieden hadden geen schijn van kans", aldus de sheriff. "Door het kreupelhout zou het al moeilijk zijn geweest voor agenten, laat staan voor brandweerlieden die nietsvermoedend komen blussen."

De gewonde brandweerman vecht volgens de sheriff voor zijn leven, maar is wel in stabiele toestand. De gouverneur van Idaho, Brad Little, sprak na het schietincident op X van een "afschuwelijke en directe aanval op onze dappere brandweerlieden".

In een NS-trein tussen Alkmaar en Uitgeest zijn vanavond vier mensen gewond geraakt toen een elektriciteitskast ontplofte. Een passagier liep een hoofdwond op, drie andere reizigers raakten onwel door de rook.

De elektriciteitskast explodeerde volgens de NS rond 20.20 uur toen de trein in de buurt van Limmen reed. De elektriciteitskast staat volgens een woordvoerder van de Veiligheidsregio "niet in een coupé, maar in het halletje" van de trein.

De trein kon niet verder rijden en nadat die tot stilstand was gekomen, konden de meer dan 600 passagiers niet zomaar uitstappen. De reizigers moesten wachten op twee evacuatietreinen. Zij werden naar Alkmaar gebracht, laat NS weten.

Naar het ziekenhuis

Bij de explosie was geen vuur, maar wel rook ontstaan. Ondertussen waren de airco en de luchtcirculatie in de trein uitgeschakeld, maar tijdens het wachten op de evacuatietreinen raakten toch drie reizigers in de trein onwel door de rook. Zij hoefden uiteindelijk niet naar het ziekenhuis. De passagier met de hoofdwond is wel naar het ziekenhuis gebracht.

Hoe het kon dat de elektriciteitskast ontplofte, is niet bekend. Tussen Alkmaar en Uitgeest rijden tot 23.30 uur geen treinen.

Duizenden mensen in Noorwegen hebben vrijdag onterecht te horen gekregen dat ze een grote geldprijs hadden gewonnen in een loterij. Later bleek dat er een fout was gemaakt en dat hun prijs vele malen lager zou uitvallen.

Heel even dachten deelnemers aan de Noorse Eurojackpot al aan een nieuw huis, een grote vakantie of een grondige renovatie, maar dezelfde dag nog hoorden de winnaars dat de bedragen niet klopten.

Het ging mis bij het omrekenen van bedragen in euro's naar Noorse kronen. Norsk Tipping, het bedrijf dat alle loterijen in Noorwegen organiseert, ontvangt het prijzengeld van de Europese loterij in euro's en keert het vervolgens in Noorse kronen uit aan de winnaars. Ergens in dat proces had een bedrag door honderd gedeeld moeten worden, maar door een fout werd het vermenigvuldigd met honderd.

Topvrouw afgetreden

Vrijdagavond werden de fouten ontdekt en zijn ze meteen van de website en uit de app gehaald. De topvrouw van Norsk Tipping bood uitgebreid haar excuses aan. "Het spijt me vreselijk dat we zo veel mensen teleurgesteld hebben en ik begrijp dat mensen boos op ons zijn. Tegen hen kan ik alleen maar zeggen: sorry!" Ze is per direct afgetreden.

Zaterdagavond zijn de juiste bedragen gepubliceerd en inmiddels hebben mensen hun prijs ontvangen. De te hoge bedragen zijn niet uitgekeerd.

Het is niet de eerste keer dat het misgaat bij Norsk Tipping, dat in Noorwegen de enige legale aanbieder van kansspelen is. De afgelopen maanden kwamen al meerdere problemen aan het licht. In mei kreeg het bedrijf een boete van vier miljoen euro voor een jarenlange technische fout bij trekkingen.

Een man van begin twintig is vanmiddag verdwenen in de Waal bij Ochten. De brandweer heeft naar hem gezocht, maar de actie is gestaakt; de brandweer gaat ervan uit dat de man is verdronken.

De brandweer kreeg vanmiddag rond 15.45 uur een melding dat omstanders en vrienden de man kopje onder hadden zien gaan. Er werd tevergeefs gezocht met een onderwaterdrone, een duikteam en een helikopter. Rijkswaterstaat houdt de kades de komende dagen in de gaten.

In de Waal bij Ochten verdronk vorig weekend ook al een 29-jarige man uit Fijnaart. Datzelfde weekend verdronken nog drie mensen in Nederland: een 16-jarige jongen in een zwemplas in het Gelderse Emst, een 26-jarige Arnhemmer in de Rijkerswoerdse Plassen en een 31-jarige Poolse man in de Maas bij Lomm in Limburg.

Een 60-jarige Duitser overleed gisteren tijdens het windsurfen in het Veerse Meer in Zeeland. Hulpverleners probeerden hem nog te reanimeren, maar de hulp mocht niet meer baten.

De komende dagen wordt het in ons land tropisch warm en wat opvalt is dat ook de luchtvochtigheid de komende dagen hoog is. Dat betekent dat het drukkend en benauwd zal aanvoelen.

Vandaag, dinsdag en vooral woensdag ligt de luchtvochtigheid overdag boven de 50 procent. Dat is een stuk hoger dan bijvoorbeeld tijdens eerdere warme dagen deze maand, toen de luchtvochtigheid rond de 30 procent lag.

Als de lucht zo veel vocht bevat, kan zweet minder makkelijk verdampen. Er is in de lucht niet zo veel ruimte meer voor. Juist het verdampen van zweet onttrekt warmte aan je lichaam, dus als dat minder goed lukt, kan je lichaam z'n warmte ook minder goed kwijt. Dan voelt het voor ons dus benauwd aan.

Het Hitteplan van het KNMI en het RIVM is vandaag in het hele land van kracht. Daar staat ook in dat je het beste zware inspanning tijdens het warmste deel van de dag kunt vermijden. Dat geldt ook voor mensen met een goede gezondheid.

Twee luchtsoorten

Als het in Nederland echt warm wordt, zijn er twee mogelijke luchtsoorten. De ene is continentaal tropische lucht. Dat is lucht die uit het zuidoosten van Europa komt en dus een lange weg over het Europese continent aflegt voor die bij ons aankomt. Die lucht is warm, maar ook heel droog.

Wat we de komende dagen krijgen, is maritiem tropische lucht. Die luchtsoort komt oorspronkelijk van de Atlantische Oceaan en stroomt dan via Spanje en Frankrijk naar ons land. Doordat de lucht boven de oceaan is ontstaan, zit er veel meer vocht in de lucht.

Op dit kaartje zijn de twee luchtsoorten te zien:

Vanaf woensdag in de loop van de dag draait de wind naar het westen en dan krijgen we de luchtsoort die zorgt voor wat minder warm zomerweer: maritiem polaire lucht. Als polaire lucht het land instroomt en de maritiem tropische lucht verdrijft, ontstaan vaak zware onweersbuien, vooral door al het vocht dat in de lucht zit.

Vlak voor de buien die waarschijnlijk woensdag komen, bereiken de temperatuur en de benauwdheid hun hoogtepunt. Het kan in het zuiden en oosten dan plaatselijk 38 graden worden.

De oppositiepartij Liga van Sociaaldemocraten (LSD) in Hongkong heeft zichzelf ontbonden. LSD zegt geen andere keuze te hebben vanwege "enorme politieke druk". De partij zegt dat het de laatste actiegroep was die nog demonstreerde tegen de overheid, door op straat kraampjes op te zetten.

Partijleider Chan Po-ying gaf geen toelichting bij de politieke druk die de partij ervoer. Wel is hij trots op de bijdrage van de partij aan de pro-democratiebeweging in Hongkong. De partij werd in 2006 opgericht, maar zal "het jubileum niet halen", schrijft de partij in een verklaring.

Het is de derde grote pro-democratiepartij in Hongkong die zichzelf in de afgelopen jaren heeft opgeheven. In februari hief de grootste oppositiepartij, de Democratische Partij, zichzelf al op. Sinds Peking in 2020 de nationale veiligheidswet in Hongkong invoerde, zijn tientallen politieke en maatschappelijke partijen gestopt, schrijft de Hongkong Free Press.

Nieuwe wetten

Voor overtredingen als ondermijning kan volgens de wet een levenslange gevangenisstraf worden opgelegd. De wet werd ingevoerd na massale protesten tegen de beperkingen van de democratie die China in 2019 had ingesteld.

Veel vooraanstaande activisten werden na invoering van de wet vervolgd of gevangen gezet. Ook de oprichter van LSD werd in 2021 vervolgd en kreeg een gevangenisstraf van zes jaar. Mediakanalen die kritisch waren op de Chinese regering stopten. De jaarlijkse pro-democratieprotesten namen flink af na invoering van de wet.

In 2024 werd een tweede reeks wetten aangenomen door de regering van Hongkong, genaamd Article 23. Onder deze wetten worden misdrijven als verraad, sabotage, opruiing en spionage bestraft met gevangenisstraffen die variëren van enkele jaren tot levenslang.

Belofte geschonden

Hongkong is een voormalige Britse kolonie en wordt sinds 1997 bestuurd door de Chinese overheid. Volgens critici botsen de nieuwe veiligheidswetten van China met de vrijheden die binnen Hongkong gelden, ondanks de belofte van Peking om deze vrijheden te bewaren, schrijft persbureau AP.

De Chinese regering en de regering van Hongkong zeggen dat de wetten nodig zijn om de "stabiliteit in de regio te bewaren". Er zijn tot nu toe 332 mensen gearresteerd op grond van de nieuwe wetten. De VS en het VK hebben de wetten bestempeld als onderdrukkingsmiddel.

In het centrum van Istanbul zijn tientallen mensen opgepakt, omdat ze wilden meedoen aan een Pride-mars. De mars en andere lhbti-evenementen zijn al jaren verboden in Turkije, maar elk jaar proberen mensen deze toch te organiseren.

Volgens Turkse media werden sommige mensen al door de politie tegengehouden toen ze nog onderweg waren naar de locatie van de mars. Getuigen melden dat daar meer agenten dan deelnemers waren.

Vlak na de start van de mars werden demonstranten omsingeld door de politie. Pride-vlaggen werden afgepakt en mensen werden hardhandig gearresteerd. Ook enkele journalisten, die verslag deden van het evenement, zouden zijn opgepakt.

Volgens lhbti-rechtenplatform Kaos zijn er 54 mensen gearresteerd, van wie er zeven inmiddels weer zijn vrijgelaten. De politie heeft nog geen mededelingen gedaan over arrestanten.

De mars was de afsluiter van de Pride-week in Istanbul. Vorige week zondag werden ook al mensen opgepakt die meededen aan een demonstratie voor rechten voor trans personen.

'Om de veiligheid'

Organisatoren van de Pride-mars zeggen dat elk jaar strenger wordt opgetreden tegen het evenement. Onder het mom van veiligheid is de mars sinds 2015 in Turkije verboden. Een jaar eerder deden er nog 100.000 mensen aan mee. Sinds het verbod worden jaarlijks mensen gearresteerd die toch willen meelopen.

De Turkse president Erdogan uit steeds meer vijandige taal ten opzichte van lhbti'ers. Hij noemde hen al eens "pervers" en "vijanden van de staat" en maakte er in 2023 een groot verkiezingsthema van. Erdogan bestempelde 2025 als "het jaar van het gezin" en beschuldigt lhbti'ers ervan dat zij de oorzaak zijn van het dalende geboortecijfer en dat zij traditionele waarden ondermijnen.

Mensenrechtenorganisaties melden een toename in discriminatie en geweld tegen lhbti'ers in Turkije. Zij waarschuwen aanhoudend dat de woorden en daden van de regering dat in de hand werken.

Historische opkomst Mexico

Deze hele maand werden wereldwijd talloze Pride-evenementen gehouden, ook op andere plekken waar veel geweld tegen lhbti'ers voorkomt.

In Mexico, een van de gevaarlijkste landen in Latijns-Amerika voor lhbti'ers, deden 800.000 mensen mee aan de Pride-mars in Mexico-Stad. Volgens het stadbestuur was dat een historisch hoog aantal.

Beelden van de Pride-marsen in de VS, India en Turkije:

Douwe Bob heeft zijn optreden op een Joods voetbaltoernooi in Amsterdam op het laatste moment afgeblazen vanwege "een zionistische poster en pamfletten". Dat zegt de zanger in een verklaring op sociale media.

De artiest zou vanmiddag spelen op het Jom Ha Voetbaltoernooi op het terrein van voetbalclub AFC in Amsterdam-Zuid. Daar pakte hij de microfoon, niet om te zingen, maar om te zeggen dat het optreden niet doorging, is te zien op een video die rondgaat op sociale media.

"We hebben uitingen gezien op posters, dat we hebben besloten het niet te gaan doen", zegt Douwe Bob tegen het publiek. "Ik hou van de Joodse gemeenschap, ik ben tegen zionisme en dat is wat daar wordt verkocht, daardoor kan ik hier nu niet spelen. Sorry."

De organisatie van het voetbaltoernooi vindt het "ontzettend jammer dat dit optreden niet is doorgegaan, vooral voor de fans die zich hier zo op verheugden", staat in een verklaring op de website.

'Niet de afspraak'

Het Jom Ha Voetbaltoernooi is een jaarlijks evenement voor spelers die een Joodse moeder, Joodse grootouders of een Joodse partner hebben, of spelers die lid zijn van de Liberaal Joodse Gemeente, het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap of de Portugees Israëlietische Gemeente.

Douwe Bob wilde daar optreden om te verbinden. "Juist nu", zegt hij op sociale media. Maar op het terrein werd de zanger naar eigen zeggen "geconfronteerd met een zionistische poster en pamfletten". Douwe Bobs manager Ewout Rameijer licht toe dat het uitingen waren van andere organisaties die op het toernooi stonden met een kraampje.

'Misverstand'

Een woordvoerder van het voetbaltoernooi zegt tegen persbureau ANP dat er sprake is van een misverstand over de betekenis van de term 'zionisme'. "Ik denk dat Douwe er iets heel anders mee bedoeld heeft of gedacht wat het was, dan waar het werkelijk voor staat."

Maar volgens manager Rameijer doet het er niet toe wat er precies op de poster stond. Het probleem is volgens hem dat er überhaupt politieke uitingen waren bij het toernooi, wat volgens hem tegen de afspraak was. "Er is ons verzekerd dat er geen politieke uitingen zouden zijn. Dat heeft in mijn ogen ook niets te maken met een voetbaltoernooi en kinderen."

Jom Ha Voetbal zegt op de website te streven naar saamhorigheid en verbinding via sport en muziek. "Jom Ha Voetbal is en blijft een plek waar mensen samenkomen ongeacht achtergrond of leeftijd."

Commotie op sociale media

Op sociale media ontstond direct veel commotie over de video. VVD-leider Yesilgöz spreekt van "Jodenhaat". "Kinderen wordt een optreden geweigerd om wie ze zijn: Joods."

BBB-leider Van der Plas schrijft: "Voor de ogen van Joodse kinderen, die elke dag naar hun zwaar beveiligde school moeten, omdat hun leven onveilig is door antisemitisme."

Manager Rameijer zegt hierover dat Douwe Bob "een vehikel" is geworden voor een politieke discussie. Hij noemt het "smerig" dat Douwe Bob wordt verweten dat hij niet wilde optreden voor Joodse kinderen. "Hij wilde juist voor hen optreden." Douwe Bob baalt naar eigen zeggen "als een stekker voor de kids". "Die zijn hier de dupe van."

Bij een busongeluk in de Kilimanjaro-regio in het noorden van Tanzania zijn zeker 37 mensen om het leven gekomen. Twee bussen botsten op elkaar op de Moshi-Tanga-snelweg in het Same-district. Ongeveer 30 mensen raakten gewond. De nationaliteiten van de slachtoffers zijn nog niet bekend.

Volgens president Samia Suluhu Hassan kreeg een van de bussen plotseling een lekke band, waardoor de chauffeur de macht over het stuur verloor. Na de botsing vlogen de bussen in brand. "Vanwege de ernst van de verwondingen zijn 36 lichamen nog niet geïdentificeerd", zegt de president.

Hassan betuigt haar medeleven aan de familieleden en nabestaanden. "Moge God de zielen van de overledenen vrede schenken en een spoedig herstel aan de gewonden. Moge Hij de families troosten in deze moeilijke tijd."

Deze maand kwamen op een andere snelweg in Tanzania al 28 mensen om het leven toen een vrachtwagenchauffeur de macht over het stuur verloor en tegen twee andere voertuigen botste.

Verkeersveiligheid

De president zegt dat zij strengere regels voor verkeersveiligheid wil. Volgens haar zijn Tanzanianen te vaak het slachtoffer van verkeersongelukken. Ook de Tanzaniaanse regering heeft in de afgelopen jaren vaker opgeroepen om het aantal verkeersdoden terug te dringen, maar ondanks meerdere overheidscampagnes lijken de slachtofferaantallen niet terug te lopen.

Volgens de Tanzaniaanse regering kwamen er in 2021 door verkeersongelukken 1368 mensen om het leven. De Wereldgezondheidsorganisatie schat dat dit cijfer significant hoger ligt met meer dan 10.000 dodelijke verkeersslachtoffers.

Lucien Roelandt uit Axel is 94, maar verslaat nog altijd de paardensport voor de Zeeuwse krant PZC. Hij mag zich daarom de oudste sportverslaggever van het land noemen.

Vroeger gebruikte hij pen en papier, maar inmiddels werkt de verslaggever op leeftijd vaak achter zijn laptop in een ruitersportwinkel in Nieuw- en Sint Joosland. Daar neemt hij interviews af met ruiters en amazones. De foto's maakt hij sinds een paar jaar ook zelf. "En ik word er steeds beter in", zegt hij tegen Omroep Zeeland.

Geen verstand van

De Zeeuws-Vlaming werkt sinds de jaren 80 bij de krant. Eerst schreef hij over voetbal, maar zo'n 32 jaar geleden werd hem gevraagd om de vaste verslaggever van de Zeeuwse paardensport te worden. "Ik antwoordde dat ik daar helemaal geen verstand van had. Maar dat was juist goed, de toenmalige chef wilde iemand die er met een frisse blik naar keek."

Sindsdien bezocht hij honderden concoursen. "Ik durf nu wel te zeggen dat ik er verstand van heb, maar je moet er wel op de juiste manier instappen. Je moet niet denken dat je de wijsheid in pacht hebt. Het is vooral belangrijk dat je heel goed kunt luisteren."

De bezoeken aan de concoursen houden hem jong, zegt hij. "Ik vind het gezellig, ik ben lekker onder de mensen. Volgende maand is weer Jumpin' de Weel in Nisse. Daar verheug ik me nu al op: tien dagen van huis."

Honderd

Eerder zei hij al tegen zijn eigen PZC dat hij wil doorgaan met verslaggeving tot zijn honderdste. "Dat plan heb ik nog steeds. Ik loop wel steeds iets minder makkelijk, maar ben voor de rest gezond. Zolang het goed gaat, blijf ik het doen."

De Duitse sociaal-democratische coalitiepartij SPD wil dat de regering gaat werken aan het verbieden van de partij AfD. De SPD heeft op zijn partijconferentie een motie daarover aangenomen. De Duitse inlichtingendienst beschouwt de AfD sinds vorige maand als een rechts-extremistische organisatie en een gevaar voor de democratie.

Nu de binnenlandse inlichtingendiensten dat hebben bevestigd, is er geen ruimte voor "tactische spelletjes", zegt Lars Klingbeil. Hij is een van de partijvoorzitters van SPD en ook vicekanselier in het Duitse kabinet. Hij wil dat de AfD als ongrondwettelijke partij wordt bestempeld, door alle instanties die hiertoe bevoegd zijn.

De SPD gaat in de Duitse deelstaten werkgroepen aanstellen, die bewijzen moeten verzamelen om de ongrondwettelijkheid van de AfD aan te tonen. Bij voldoende bewijs zullen de sociaal-democraten om een verbod vragen bij het Duitse constitutionele hof. Zo'n verzoek kan alleen worden ingediend door de regering, de Bondsdag of de Bondsraad. "Het is onze historische taak om ze weer uit het parlement te krijgen", zegt Klingbeil.

De AfD kwam de laatste jaren regelmatig negatief in het nieuws. Zo waren er geheime gesprekken over massadeportaties, heeft de partij het Duitse naziverleden gerelativeerd en zijn er banden met gewelddadige organisaties.

Het is komende maand 50 jaar geleden dat voor het laatst een Apollo-capsule de ruimte in ging. Het was het einde van een tijdperk: de Apollo had voor het eerst mensen naar de maan gebracht.

Drie Nederlanders, toen nog studenten, maakten dat tijdperk van heel dichtbij mee. "Er werd toen geschiedenis geschreven, maar daar was je niet bewust mee bezig, we richtten ons op praktische zaken", zegt Gerrit van der Wees nu.

Het verhaal van Van der Wees (80), Frits Olivier (83) en Gerard van Putten (83) is uniek en was tot nu toe onbekend. Voor zover bekend waren er in die jaren, buiten incidenteel wat verslaggevers, geen Nederlanders aan het werk bij NASA in Houston.

Van der Wees kreeg in 1968 van de TU Delft het aanbod een jaar lang op stage te gaan bij NASA. Zo kwam hij in Houston terecht, op dat moment het kloppend hart van de Amerikaanse ruimtevaart, waar duizenden medewerkers maar één doel hadden: een Amerikaan als eerste op de maan zetten.

Foto van de aarde

Het Apolloproject veranderde de kijk op de aarde, herinnert Van der Wees zich. "Een van de belangrijkste momenten voor mij was Apollo 8, waarbij vanuit de capsule een foto werd gemaakt van de aarde. Die foto is voor de mensheid heel belangrijk geweest. We zagen dat het maar een kleine plek is waar we met zijn allen tot elkaar moeten komen."

Na een jaar werd hij opgevolgd door Frits Olivier, die de spanning rond de rampvlucht van Apollo 13 van dichtbij meemaakte. Gerard van Putten beleefde de voorbereiding van de laatste maanvluchten. Allen gingen ze om met de Apollo-astronauten en hielpen ze onderdelen testen. "Het spannendste jaar van mijn leven", zegt Olivier nu.

De drie kwamen deze week bijeen in de Space Expo in Noordwijk:

De Apollo-Sojoez-missie van 1975, een handdruk tussen een Rus en een Amerikaan in de ruimte, symboliseerde het einde van de space race.

Astronaut André Kuipers herinnert zich de vlucht nog wel, want ook toen had hij al een passie voor ruimtevaart. "Bij Apollo denk ik vooral aan de maanmissies natuurlijk. Apollo-Sojoez kwam wat later, maar dat weet ik ook nog."

Terugblik op de laatste Apollo-missie in 1975:

Komend jaar vliegen vier Amerikanen met de Artemis II-missie voor het eerst sinds 1972 weer naar de maan. Ze gaan er nog niet landen, dat is voorbehouden aan Artemis III, gepland voor 2027. Probleem: net als bij het Apollo-project is de maanlander niet op tijd klaar. Dat lukte in 1969 pas een paar maanden voor de eerste maanlanding, terwijl de Sovjets de Amerikanen op de hielen zaten met hun eigen maanprogramma.

NASA bevindt zich nu in eenzelfde situatie. De Artemis-raket en maanruimteschip Orion zijn er klaar voor, maar de beoogde maanlander niet. Dat is een speciale versie van Starship, de nieuwe megaraket van SpaceX.

Bij de laatste drie testvluchten ging het ruimteschip waarmee straks astronauten op de maan moeten landen verloren. Ship 36, de volgende, explodeerde al vóór de lancering. Intussen is China bezig om voor 2030 een Chinese ruimtevaarder op de maan te zetten.

"Er gaan met Starship nu wel heel veel raketten de mist in", signaleert Kuipers. "Het is ook ambitieus, zo'n enorme raket op de maan neerzetten. Ik had lange tijd bewondering voor SpaceX, maar of dit op tijd goedkomt? Ik verwacht dat er een ommezwaai komt en ze gaan kijken naar alternatieven van Blue Origin bijvoorbeeld."

Om prestige

Maar ook de lander van Blue Origin is nog verre van vluchtwaardig. "Het komt allemaal vele jaren later dan oorspronkelijk gepland", zegt Kuipers. "Intussen gaat China gestaag voort. Ik verwacht dat China eerder op de maan staat."

Inmiddels wil de regering-Trump niet meer verder met Artemis. Voor de vluchten na Artemis III wil hij geen geld meer uittrekken. Trump heeft duidelijk gemaakt dat hij vol wil gaan voor de eerste Amerikaan op Mars.

Kuipers zet vraagtekens bij de manier waarop het gaat. "Het draait niet meer om wetenschap, alleen maar om prestige. Make America Great Again. Ruimtevaart is fantastisch en nuttig voor onderzoek naar de aarde. Nu wil hij op al die dingen bezuinigen, wetenschap, aardobservatie, alleen maar om zich op de borst te kunnen kloppen met 'wij zijn de eersten op Mars'. Het gaat niet om de mensheid, nee, alleen om die Amerikaanse vlag. Dat is wel droevig."

Wie de komende warme dagen verkoeling wil zoeken op officiële zwemplekken, moet ook dit jaar extra opletten. Op tientallen locaties geldt een waarschuwing voor blauwalg of zwemmersjeuk. Op twee locaties is het vanwege de veiligheid zelfs verboden om te zwemmen.

Op veertig officiële zwemlocaties in natuurwater geldt momenteel een waarschuwing. Er is blauwalg vastgesteld, een bacterie die kan leiden tot misselijkheid, diarree en huidirritatie, of kunnen mensen last krijgen van zwemmersjeuk. Dat is huiduitslag die veroorzaakt wordt door parasieten die in het water voorkomen.

Gezond verstand

Blauwalg komt elk jaar voor op zwemlocaties. De bacterie gedijt goed in ons land, omdat hier veel dieren en mensen zijn die stikstof en CO2 uitstoten waar de bacterie van kan groeien.

Zwemmen wordt niet altijd afgeraden, maar experts zeggen wel dat je je gezond verstand moet gebruiken. Zo is het bijvoorbeeld verstandig om naar de kleur van het water te kijken. Is er een drijflaag of is het water erg groen, dan is het beter om geen duik te nemen.

Op 42 andere locaties wordt zwemmen wel expliciet afgeraden. Daar is het water niet schoon genoeg om in te zwemmen. Op sommige plekken is daardoor kans op maag- en darmklachten, bijvoorbeeld door de enterokokken-bacterie.

Er zijn ook plekken waar zwemmen om een andere reden wordt afgeraden. Zo kunnen mensen in de plas bij het Vrijenburgbos in Barendrecht in combinatie met andere bronnen te veel pfas binnenkrijgen.

Op twee plekken in ons land geldt een zwemverbod. Zo zijn in de plas op vakantiepark De Betteld in Zelhem in Gelderland "extreem hoge waardes" aan pfas gemeten. Bij It Nannewiid bij Oudehaske in Friesland is de situatie te onveilig om te zwemmen, omdat er in de omgeving wordt gebouwd.

De cijfers zijn afkomstig van officiële zwemlocaties. Op die plekken wordt het water gedurende het zwemseizoen regelmatig gemeten en gecontroleerd.

Robots die een dansje doen, halve marathons lopen en elkaar bevechten in de ring. In China wordt het ene na het andere mega-evenement georganiseerd om te laten zien hoe geavanceerd Chinese robots zijn. De filmpjes ervan zijn enorm populair in binnen- en buitenland.

Maar achter al dit hoogtechnologische spektakel schuilt een ongemakkelijke waarheid. Robots worden in China te weinig verkocht. Overproductie van vooral minder geavanceerde robots dreigt.

Daarom moet het roer om. Er moet meer geld komen uit de private sector om betere robots te maken en bedrijven moeten proberen meer in het buitenland te verkopen.

Een van de sleutelsectoren

China is veruit de grootste robotmarkt wereldwijd. In 2023 produceerde China 276.000 industriële robots, meer dan de helft van de wereldwijde productie. De Chinese groei komt echter niet door vraag vanuit de markt, maar door overheidsbeleid.

Tien jaar geleden werd in China de robotindustrie aangemerkt als een van de tien sleutelsectoren voor de economische ontwikkeling. Daardoor werd nergens ter wereld meer geïnvesteerd in robotica dan in China.

Het land had dit jaar een robotica-grootmacht moeten zijn, niet alleen qua aantallen, maar juist ook qua technologische kwaliteit. Die ambitie lijkt niet waargemaakt, want veel Chinese robots zijn niet geavanceerd genoeg, of te duur voor de eigen markt. Het gevolg is dat bijvoorbeeld in Zuid-Korea en Singapore het aantal in gebruik genomen robots per hoofd van de bevolking veel hoger is dan in China.

Probleem lijkt dat de ontwikkeling te veel door de staat gestuurd is. Onderzoeken hebben uitgewezen dat veel bedrijven automatiseren om in aanmerking te komen voor subsidies, en niet om hun efficiëntie te vergroten. Vraag en aanbod sluiten vaak niet op elkaar aan.

Aardbeien plukken

Om dit op te lossen worden private bedrijven nu aangespoord om te investeren in de robotindustrie. Markgerichte bedrijven zouden beter in staat zijn om technologische innovatie te creëren. Om dit te bevorderen lijkt iedere grote Chinese stad dit jaar wel een robotevenement te organiseren om de eindeloze kansen van de robotica te etaleren.

Een bedrijf dat kampt met onvoldoende afname is SH Robotics. Dit bedrijf heeft een zelfsturend wagentje ontwikkeld met een robotarm die aardbeien kan plukken. "Het oogsten is een delicaat proces", vertelt hoofdonderzoeker Xiong Ya, "want als de robot te grof te werk gaat, raken de aardbeien beschadigd." Een menselijke hand blijkt moeilijk na te maken.

De robot werkt wel, maar plukt minder snel dan een mens en is duur. "De robot is pas rendabel als een bedrijf er meerdere in gebruik neemt en een mens toezicht laat houden", legt Xiong uit. Maar daar hebben de meeste Chinese agrarische bedrijven het geld niet voor.

Export lijkt een uitweg te bieden. China exporteerde in 2023 zo'n 20 procent meer robots dan het jaar daarvoor. Ongeveer dezelfde groei wordt verwacht voor 2024 en de jaren erna.

Ook ForwardX, een bedrijf dat robots maakt voor distributiecentra, draagt daaraan bij. "De export naar de VS is in twee jaar vervijfvoudigd. We zijn nu ook actief in Europa en verwachten daar een vergelijkbare groei", zegt operationeel directeur Ya Xin.

Ook in Europa

Die groei is mogelijk door de hoge loonkosten in de VS en Europa. Dit laatste ziet ook Xiong. "In het Westen is menselijke arbeid veel duurder dan in China en zijn bedrijven vaak groter. Onze robots zijn daar veel sneller rendabel."

Toch is het maar de vraag of China heel veel robots op de Europese markt kwijt zal kunnen. Europese bedrijven en beleidsmakers zeggen steeds vaker dat de zwaar gesubsidieerde en goedkope Chinese robots Europese fabrikanten dreigen te ondermijnen. Dus dreigen maatregelen om de Chinese import te beperken.

En dus is China er alles aan gelegen om niet alleen zo snel mogelijk veel robots te verkopen in het buitenland zolang dat nog kan, maar ook om snel kapitaal aan te trekken om de robots voor binnenlandse afnemers aantrekkelijker te maken.

Tientallen mensen zijn volgens Iran gedood bij de Israëlische luchtaanval op de Evin-gevangenis. Het cellencomplex aan de rand van Teheran werd afgelopen maandag gebombardeerd. Het dodental is volgens een woordvoerder van de Iraanse justitie opgelopen tot 71.

In Evin zitten duizenden gevangenen, voor een deel gaat het om politieke gevangenen. De gevangenis is berucht vanwege de erbarmelijke omstandigheden en martelingen die er plaatsvinden. Volgens de hoge functionaris van justitie zijn gevangenen, bewakers, militairen, administratieve medewerkers en bezoekende familieleden van gedetineerden omgebracht bij de luchtaanval. Deze informatie is niet onafhankelijk bevestigd.

Onder meer de ingang van de gevangenis werd getroffen bij een luchtaanval, zo is vastgesteld aan de hand van openbare bronnen. De hoge functionaris stelt dat ook omliggende panden schade hebben opgelopen. Daarbij zouden ook doden zijn gevallen, maar er worden geen exacte aantallen genoemd.

Internationaal veroordeeld

De luchtaanval werd door VN-mensenrechtenexperts veroordeeld als een schending van het humanitair oorlogsrecht. Ook de Franse regering haalde uit naar Israël, omdat er twee Franse burgers vast hebben gezeten in Evin.

"Dit is het ergste wat er kan gebeuren", zei de zus van de Franse gedetineerde Cécile Kohler kort na de aanval. Volgens Euronews heeft haar familie inmiddels te horen gekregen dat Kohler en haar partner Jacques Paris nog leven. Meer informatie kregen ze niet van de Iraanse autoriteiten. "We hebben nog geen concreet teken van leven vernomen", wordt de zus van Kohler geciteerd.

De Israëlische minister van Defensie stelde dat de gevangenis een legitiem doelwit was, verwijzend naar het feit dat die onderdeel is van de repressie door het Iraanse regime. In de twaalfdaagse luchtoorlog werden ook atoominstallaties, nucleaire wetenschappers en militaire bevelhebbers gebombardeerd. Door Israëlische luchtaanvallen verspreid over Iran zijn volgens VN-onderzoekers honderden burgers gedood.

De Israëlische autoriteiten hadden gehoopt op een revolutie in Iran die het bewind van de ayatollahs omverwerpt. In de praktijk heeft de door Israël begonnen oorlog geleid tot een nieuwe repressiegolf in Iran. Honderden mensen zijn opgepakt op verdenking van spionage voor Israël. Een aantal van hen is al geëxecuteerd.

'Ik zag lichamen van zestien medewerkers'

Vanwege de censuur in Iran is het moeilijk te achterhalen wat er in Evin is gebeurd sinds het bombardement. "Ik zag de lichamen van zestien gevangenismedewerkers die in ambulances werden geladen", zei een anonieme getuige afgelopen maandag tegen de nieuwssite Iran International. "Het dodental is hoog."

Iran International bericht kritisch over het Iraanse regime en opereert vanuit Londen. Volgens de nieuwssite is een onbekend aantal politieke gevangenen verplaatst na de luchtaanval. Ook waren er geweerschoten gehoord in de nasleep van het bombardement. Familieleden die naar het complex waren gekomen werden weggestuurd door agenten en militairen.