NOS Nieuws - Algemeen

De ouders van 9-jarige André die omkwam op de kerstmarkt in Maagdenburg maken op sociale media indruk met hun bericht op Facebook waarin zij hun zoon herdenken. "Waarom?", vraagt zijn moeder zich af. "André heeft niemand iets gedaan."

"Laat mijn kleine teddybeer nog eens de wereld rondvliegen", schrijft moeder Désirée Gleissner van de 9-jarige André op Facebook bij een foto van het jongetje. "Vaarwel mijn engel", schrijft zijn vader Marco Gleissner.

Het bericht wordt massaal gedeeld en de steunbetuigingen voor de ouders onder het bericht stromen binnen. In een dag tijd is het bericht al ruim 180.000 keer gedeeld.

Vrijdagavond kwam André samen met vier volwassenen om het leven bij de aanslag op de kerstmarkt in Maagdenburg. Een 50-jarige man reed om 19.00 uur in op de menigte op de drukbezochte kerstmarkt in de Duitse stad. De politie spreekt van 200 gewonden, van wie er veertig slecht aan toe zijn.

De jongen woonde op een uur rijden van Maagdenburg in het dorp Warle. Hij was lid van de kinderbrandweer in het dorp in de deelstaat Nedersaksen. De Nedersaksische jeugdbrandweer (NJF) betuigt in een bericht medeleven aan de familie en herdenkt hun jeugdlid.

"André werd door deze zinloze daad uit het leven gehaald", schrijft de jeugdbrandweer. De NJF heeft een donatiepagina opgericht "om de familie in deze moeilijke tijd financieel te ondersteunen".

'Nooit helemaal uit te sluiten'

Hoe de aanslag heeft kunnen gebeuren en of dit voorkomen had kunnen worden door betere veiligheidsmaatregelen, is nog een groot vraagteken. Volgens de politie heeft de dader van de aanslag een vluchtroute gebruikt om de kerstmarkt op te komen. Het is onduidelijk hoe hij politie-eenheden die deze weg moesten bewaken heeft kunnen passeren.

In het licht van de gebeurtenissen in Maagdenburg worden de veiligheidsmaatregelen op kerstmarkten opnieuw onder de loep genomen. "We hebben altijd gezegd dat een risico op een aanval niet helemaal uit te sluiten is", zegt het hoofd van de federale recherche in Duitsland, Holger Münch.

Bekijk in de video hieronder een reconstructie van de aanslag in Maagdenburg:

In een interview met de Duitse zender ZDF gaat Münch in op de aanslag. Hij bevestigt dat de autoriteiten in november 2023 een tip binnenkregen over de vermoedelijke dader van de aanslag. "Er is toen passend onderzoek gedaan. Hij stond niet bekend om gewelddadigheden", zegt hij.

Verder onderzoek moet uitwijzen wat het motief van de dader was en of de veiligheidsautoriteiten steken hebben laten vallen. "We hebben hier een volkomen atypisch patroon en moeten het rustig analyseren".

De 50-jarige verdachte blijft in voorlopige hechtenis zitten. Hem wordt vijfvoudige moord en meervoudige poging tot moord ten laste gelegd.

De otter heeft zich voor het eerst in de duingebieden van Nederland laten zien, dat meldt het NPO Radio 1-programma Vroege Vogels. In het natuurgebied Meijendel bij Den Haag en Wassenaar is het dier gespot door een wildcamera van duinbeheerder Dunea.

De otter leeft voornamelijk meer landinwaarts. Er is eerder wel een otter op de Wadden gezien, maar nog nooit in het kustgebied van het vasteland.

Dit dier is over land naar Meijendel gekomen. "Waarschijnlijk met de hulp van faunapassages en natuurverbindingen" vertelt Niek Albers, duinwachter en coördinator Fauna bij duinbeheerder Dunea. "Otters zijn solitaire, rondzwervende dieren. Hopelijk gaat hij hier zijn territorium stichten. Maar het zou ook kunnen dat het dier doortrekt."

Faunaverbindingen

Het is nog een raadsel waarom deze otter zo ver naar het westen is getrokken. Albers heeft wel een theorie. "De laatste tijd is er beter nagedacht over natuurverbindingen en oeverbeheer. Misschien heeft de otter daardoor makkelijker naar het westen kunnen trekken. Het is wel een gevaarlijke weg geweest. Hij moet snelwegen over hebben gestoken."

Otters kunnen in een nacht 20 kilometer afleggen. Wat het dier gedreven heeft om tot aan het duingebied te komen is niet bekend. Mogelijk was het voedsel. "Het water in het duingebied hier heeft voldoende vis", zegt Albers.

"De komst van een otter hier zou ook goed nieuws zijn voor het zoetwaterecosysteem. De otter pakt de slomere visjes uit het water. Dan haal je de zwakkere vissen uit het ecosysteem en krijg je een sterkere vispopulatie."

"Als hij blijft, is dat helemaal een cadeautje."

Frankrijk heeft gisteren een nieuwe kernreactor in gebruik genomen. Het gaat om een uitbreiding van de kerncentrale Flamanville aan de kust van Normandië. Het is de eerste keer in 25 jaar dat een nieuwe reactor is aangesloten op het Franse stroomnet.

Flamanville-3 is de grootste kernreactor van Frankrijk, met een vermogen van 1,6 gigawatt. Dat is genoeg om ruim anderhalf miljoen huishoudens van elektriciteit te voorzien.

De komende maanden doorloopt de reactor een opstartprogramma. Het plan is dat hij vanaf de zomer op volle capaciteit draait.

Twaalf jaar vertraging

President Macron noemt de ingebruikname een groots moment voor het land. Volgens hem wordt Frankrijks concurrentiekracht ermee versterkt en is kernenergie goed voor het klimaat. Bij het opwekken van kernenergie komt geen CO2 vrij.

Een andere kant is er ook: de bouw van de reactor duurde zeventien jaar, in plaats van de geplande vijf. Bij de bouw waren er onder meer problemen met het gebruikte staal en er waren zorgen over de veiligheid. Mede daardoor explodeerde het kostenplaatje: de reactor kostte ruim 13 miljard euro, vier keer meer dan begroot.

'Renaissance'

Frankrijk heeft nu 57 actieve kernreactoren, het grootste aantal in heel Europa. Onder president Hollande (2012-2017) wilde het land het aandeel kernenergie afbouwen, maar president Macron zwakte dat doel eerst af en kondigde vorig jaar een "renaissance" aan voor de kernenergiesector.

Frankrijk vaart daarmee een andere koers dan buurland Duitsland. Daar is vorig jaar juist de laatste kerncentrale gesloten. Ook in België denkt men al jaren na over de afbouw van kernenergie.

Het Nederlandse kabinet heeft plannen voor vier nieuwe kerncentrales. Twee daarvan moeten komen bij de bestaande kerncentrale in Borssele. Ook Terneuzen (Zeeland) en de Tweede Maasvlakte (Rotterdams havengebied) zijn in beeld als mogelijke locaties.

Donald Trump stelt een speciaal gezant aan voor het Verenigd Koninkrijk. Het wordt Mark Burnett, de televisieproducent die van de vastgoedmagnaat een realityster maakte met The Apprentice.

Trump gaf vanaf 2004 in het programma door een afvalrace kandidaten de kans voor hem te komen werken. Hij stopte pas met het programma toen hij presidentskandidaat werd.

In zijn aankondiging Burnett aan te stellen roemde Trump diens carrière in het zakenleven en de media. "Marks unieke mix van diplomatiek inzicht en internationale bekendheid maken hem ideaal voor deze belangrijke rol." Ook benadrukte hij dat Burnett (64) dertien Emmy's heeft gewonnen.

Waarom Trump kiest voor een speciaal gezant voor het VK is niet duidelijk. Amerikaanse presidenten gebruiken zo'n topdiplomaat meestal om een bepaald beleidsgebied extra aandacht te geven, zoals voor het conflict in het Midden-Oosten of het klimaat.

Weinig ervaring

Voor een land als Groot-Brittannië is het gebruikelijker dat de relaties verlopen via de ambassade. Er is momenteel geen speciaal gezant voor. Hoe het werk van Burnett zich zal verhouden tot dat van de reguliere ambassadeur is niet duidelijk. Voor die positie heeft Trump zijn donateur Warren Stephens gekozen.

In zijn aankondiging gaat Trump niet dieper in op de vraag waarom hij kiest voor zo'n speciale aanstelling. Wel legt hij uit dat Burnett zal helpen in het bevorderen van de handel, culturele uitwisseling en investeringen.

Trump laat bij aanstellingen voor zijn nieuwe ploeg vaker een voorkeur zien voor bekende namen die niet noodzakelijkerwijs veel ervaring hebben als bestuurders. Zo koos hij Fox-presentator Pete Hegseth als minister van Defensie, moet tv-arts Mehmet Oz verantwoordelijk worden voor socialezorgverzekeringen en heeft hij als minister van Onderwijs Linda McMahon op het oog, hoewel zij vooral ervaring heeft als topvrouw bij worstel-entertainmentbedrijf WWE.

Het Chinese vrachtschip Yi Peng 3, dat ervan verdacht wordt kabels te hebben vernield in de Oostzee, heeft zijn vaart weer vervolgd. De bulkcarrier lag een maand stil voor de kust van Denemarken.

Donderdag kreeg een team van experts uit Duitsland, Zweden, Denemarken en Finland toestemming om aan boord te gaan van het Chinese schip. Meer dan twintig experts zouden zo'n vijf uur aan boord zijn geweest. "We hebben met de bemanning kunnen praten en de technologie kunnen bekijken", zei de onderzoeksleider daarover.

Het is niet bekend of er bewijs is gevonden. Volgens de onderzoeksleider was het een "relatief open en transparant" bezoek en kon het team kijken en praten met wie ze wilden.

Sabotageactie

De vier landen denken dat het schip verantwoordelijk is voor de vernieling van twee datakabels in de Oostzee. De Amerikaanse krant The Wall Street Journal spreekt van opzet en stelt dat het schip ruim 150 kilometer het anker achter zich aan heeft gesleept om op die manier de kabels te beschadigen.

Een woordvoerder van de Zweedse kustwacht zei tegen persbureau Reuters dat het schip weer op weg is naar Port Said in Egypte. "We houden het schip in de gaten en zijn in direct contact met de betrokken autoriteiten", voegde hij daaraan toe.

Half november raakte twee communicatiekabels beschadigd. Het waren de Aurelion-communicatiekabel, tussen het Zweedse eiland Gotland en Litouwen, en een datakabel tussen de Finse hoofdstad Helsinki en de Duitse havenstad Rostock. Twee weken na de breuk, waren de kabels weer gerepareerd.

Het Chinese schip verliet op 15 november de Russische haven Ust-Luga en was op weg naar Port Said.

Over de dreigingen op de bodem van de Noordzee maakte Nieuwsuur eerder deze video:

Albanië heeft een verbod van TikTok voor een jaar aangekondigd. Het is de bedoeling dat de maatregel begin 2025 van kracht wordt.

"Er zal geen TikTok meer zijn in Albanië", kondigde premier Edi Rama het besluit aan. "Een jaar lang zal niemand het kunnen gebruiken." Hij hield de mogelijkheid open het verbod nog te verlengen.

Het verbod is een reactie op de dood van een 14-jarige jongen bij een steekpartij op een school, vorige maand. Naar verluidt was een ruzie via sociale media daar aan voorafgegaan. Ook werden er filmpjes van het incident gedeeld via sociale media.

'Kinderen gijzelen'

Premier Rama noemde TikTok als een van de oorzaken van het geweld. "Het probleem ligt niet bij onze kinderen, maar bij ons. Het probleem is dat TikTok en andere sociale media onze kinderen gijzelen."

Het TikTok-verbod is onderdeel van een breder pakket, met verder de inzet van agenten, trainingen en pogingen ouders meer te betrekken. De regering presenteerde de plannen na beraad de afgelopen weken met ouders en docenten.

De onder jongeren populaire sociale media liggen in meer landen onder vuur. Landen als België, Frankrijk en Duitsland hebben beperkingen aangekondigd, Australië wil zelfs iedereen onder de 16 weren van sociale media.

'Overreactie'

TikTok heeft "dringend om opheldering gevraagd" bij Albanië. Het Chinese bedrijf zegt dat de jongeren die betrokken waren bij het dodelijke incident helemaal geen TikTok-accounts hadden. Ook zouden de filmpjes van de steekpartij voornamelijk via andere sociale media zijn gedeeld.

Een oppositiepoliticus noemt het verbod een overreactie. Hij noemt het een inperking van de vrijheid van meningsuiting en de democratie.

De Amerikaanse marine heeft boven de Rode Zee per ongeluk een eigen straaljager neergehaald. De twee piloten hebben zich met een schietstoel in veiligheid gebracht. Het is het grootste incident met Amerikaanse militairen sinds de VS een jaar geleden begon om vanuit de Rode Zee Houthi-doelen in Jemen te beschieten.

De straaljager, een F/A-18 Super Hornet, was net opgestegen vanaf het vliegdekschip Harry S. Truman. Vanaf een ander gevechtsschip dat meevoer in het konvooi werd vervolgens een raket afgevuurd op het toestel. Hoe dat kon gebeuren is nog niet duidelijk.

De piloten zijn met hun schietstoel in het water beland en daar gered. Een van hen raakte lichtgewond.

Aanvallen op Houthi-doelen

De VS voerde gisteren opnieuw luchtaanvallen uit op doelen van Houthi-rebellen in Jemen. Volgens de legerleiding werden onder meer een commandocentrum en een raketopslag in de hoofdstad Sanaa geraakt. Ook werden meerdere drones en een antischeepsraket uit de lucht gehaald.

Volgens de Houthi's zijn ook doelen in de havenstad Hodeida getroffen. Informatie over slachtoffers aan Jemenitische kant is er niet.

In oktober vorig jaar begonnen Houthi's handelsschepen op de drukbevaren Rode Zee aan te vallen met raketten en drones. Dat gebeurde in de nasleep van de aanval van Hamas op Isräel. De Houthi's zijn bondgenoten van onder meer Hamas en Iran.

Amerika leidt een coalitie van landen die terugslaan. Nederland deed enige tijd mee mee met de Zr. Ms. Tromp, die de scheepvaart bewaakte, en het ondersteuningsschip Zr. Ms. Doorman.

Goedemorgen! Vandaag staat er in de eredivisie een topper op de rol: koploper PSV ontvangt Feyenoord. En in de Verenigde Staten spreekt Trump voor het eerst sinds zijn verkiezing weer voor een groot publiek.

Eerst het weer: het is vandaag wisselend bewolkt en er vallen regelmatig buien, soms met hagel en onweer. Er waait een matige westenwind die vanavond langs de kust oprukt tot een stormachtige noordwestenwind.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd:

De aanslag op de kerstmarkt in Maagdenburg is zaterdagavond herdacht in de kathedraal van de stad. Bij de dienst waren onder anderen nabestaanden van slachtoffers en reddingswerkers.

Vrijdagavond reed een man met auto in op de kerstmarkt in Maagdenburg. Hierbij kwamen vijf mensen om het leven. Ook zijn er tweehonderd gewonden, onder wie veertig ernstig gewond.

Burgemeester Simone Borris zei tijdens de herdenkingsdienst diep geschokt te zijn en bedankte de reddingswerkers. "We zijn hier samen om elkaar te steunen en te verdragen wat onbegrijpelijk is. Samen zijn we hier om haat en geweld niet het laatste woord te laten hebben."

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De nieuwe interim-regering van de rebellengroepering HTS heeft beloofd alle religieuze gemeenschappen in Syrië te zullen beschermen. Christenen in het land, die zich opmaken voor Kerstmis, zijn optimistisch over wat ze tot nu toe hebben ervaren, maar helemaal opgelucht zijn ze nog niet.

Fijne dag!

Boeren die rauwe melk verkopen moeten die melk vanaf januari 2025 vaker laten testen op ziekteverwekkers. Dat schrijven nieuwe regels van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) voor. Boeren vrezen dat rauwe melk te duur wordt door de extra controles die zij moeten uitvoeren.

Boeren verkopen rauwe melk direct vanaf het erf, vanuit een melktap of in een boerderijwinkel. Dat gebeurt naar schatting op zo'n 200 boerderijen in het land. Er zit dan geen partij tussen boer en koper, zoals een supermarkt. Klanten nemen hun eigen fles mee, omdat de rauwe melk niet verpakt verkocht mag worden.

Op dit moment zijn er geen regels over de frequentie waarmee rauwe melk getest moet worden. Vanaf volgend jaar moeten boeren iedere maand testen, gedurende een halfjaar. Als de resultaten goed zijn, moet het daarna elke twee maanden. Kosten per test: 150 tot 175 euro.

'Melktap verdwijnt'

Meerdere boerenbelangenorganisaties vrezen dat de melktap door die toenemende kosten van het boerenerf verdwijnt. "Omdat de marge op een liter melk van de melktap al laag is en nu nog kleiner wordt", zegt een woordvoerder van landbouwactiegroep Agractie.

De organisatie vindt het belangrijk dat de verkoop van ongepasteuriseerde melk bij de boer blijft bestaan. "De melktap en verkoop van rauwe melk verbindt boerenbedrijven met mensen die anders niet op de boerderij komen."

Het ministerie van VWS zegt dat er nu te weinig regelgeving is rondom het verkopen van rauwe melk, en dat die er wel moet komen omdat de gezondheidsrisico's te groot zijn. "Net als bij rauw vlees."

Risico's te groot

De nieuwe wet gaat in na meerdere risicoanalyses van het ministerie. Daaruit blijkt dat veel mensen rauwe melk niet eerst verhitten zoals voorgeschreven. Volgens het ministerie komen daar gezondheidsrisico's bij kijken, omdat eventuele ziekteverwekkers in de melk dan niet worden gedood.

Online gaat het vaak over gezondheidsvoordelen die het nuttigen van rauwe melk zou hebben, zo bleek bijvoorbeeld uit een aflevering van onderzoeksprogramma Pointer Checkt. Er wordt beweerd dat het drinken van rauwe melk gezonder zou zijn dan het drinken van melk uit de supermarkt, en dat goede voedingstoffen bij verhitting verdwijnen uit rauwe melk.

Maar dat is nog niet overtuigend bewezen, zegt het Voedingscentrum. Daarom wordt vooralsnog afgeraden om rauwe melk te drinken.

Onduidelijkheid over ziektegevallen

Het ministerie zegt in antwoorden op Kamervragen van BBB dat naar schatting 52.000 mensen per jaar ziek worden door zuivel, "waarbij rauwe melk als belangrijkste bron wordt gezien". Het ministerie verwijst daarbij naar een rapport van het RIVM uit 2022.

Het RIVM nuanceert deze stelling. "We weten niet precies hoeveel voedselinfecties door rauwe melk komen, omdat we niet weten hoeveel rauwe melk er gedronken wordt", zegt onderzoeker Eelco Franz. "Maar dat het om een significant aandeel gaat, daar durf ik mijn hand wel voor in het vuur te steken."

Volgens Franz worden er jaarlijks maximaal 2000 drinkers van rauwe melk ziek van de drie ziekteverwekkers waar de testen zich op gaan concentreren. Die ziekteverwekkers kunnen bijvoorbeeld ook in yoghurt en kaas zitten. Toch ziet het RIVM genoeg voordelen van frequenter testen van rauwe melk.

Financiële compensatie

Boerenorganisaties als Agractie en LTO hopen vooral dat de tests op rauwe melk minder vaak hoeven worden uitgevoerd dan nu het plan is. Zo stelt LTO dat de frequentie van de tests niet pas na een halfjaar maar al eerder kan worden gehalveerd als de resultaten goed zijn. "Een veehouder laat dan immers zien te kunnen voldoen aan de gestelde kwaliteitseisen", schrijft LTO op de eigen website.

Ook willen de organisaties dat de overheid boeren financieel tegemoet komt in de kosten voor het testen, zodat de verkoop van rauwe melk winstgevend blijft.

De renovatie van de Heinenoordtunnel op de A29 tussen Rotterdam en Bergen op Zoom is afgerond. Dat meldt Rijkswaterstaat op X.

De Heinenoordtunnel is een belangrijke verbinding voor de havens van Rotterdam en Antwerpen. De tunnel was dit en vorig jaar meerdere keren afgesloten vanwege de renovatie. Deze ging zaterdagavond om 23.30 uur weer open na de laatste afsluiting.

Bij de renovatie werden de betonnen wanden gerepareerd, en er werd nieuw asfalt aangelegd. Ook kreeg de tunnel nieuwe verlichting, nieuwe ventilatoren, nieuwe matrixborden, nieuwe camera's en nieuwe luidsprekers.

Verder werd er een middentunnelkanaal gebouwd. Dit is een afgesloten ruimte tussen de twee tunnelbuizen, die weggebruikers kunnen gebruiken als vluchtroute als dat nodig is.

De aanslag op de kerstmarkt in Maagdenburg is zaterdagavond herdacht in de kathedraal van de stad. Bij de dienst waren onder anderen nabestaanden van slachtoffers en reddingswerkers.

Vrijdagavond reed een man met auto in op de kerstmarkt in Maagdenburg. Vijf mensen kwamen daarbij om het leven, er vielen 200 gewonden. Veertig van hen zijn er slecht aan toe.

Burgemeester Simone Borris zei tijdens de herdenkingsdienst diep geschokt te zijn en bedankte de reddingswerkers. Bisschop Gerhard Feige deed een oproep aan de aanwezigen om zich niet af te sluiten door haat. "We zijn hier samen om elkaar te steunen en te verdragen wat onbegrijpelijk is. Samen zijn we hier om haat en geweld niet het laatste woord te laten hebben."

Grote belangstelling

Buiten stond het plein vol met mensen die op een groot scherm meekeken met de herdenkingsdienst. Ter nagedachtenis aan de overledenen waren er tientallen brandende kaarsen en bloemen bij het zijportaal van de kathedraal geplaatst, net als in de rest van de stad.

Correspondent Charlotte Waaijers was aanwezig bij de herdenkingsdienst:

Serious Request, de jaarlijkse inzamelactie van NPO 3FM, heeft na drie dagen 5.135.904 euro opgehaald voor kinderen met metabole ziekten. Dat betekent dat de radiodj's de afgelopen 24 uur ruim 1,2 miljoen euro hebben ingezameld. Gisteren was de tussenstand nog 3.881.622 euro.

Het Glazen Huis staat dit jaar op het Rodetorenplein in Zwolle. De dj's zitten de hele week opgesloten en bezoekers kunnen geld doneren en nummers aanvragen. Ook zijn er elke avond optredens op het plein, waar het erg druk is. De gemeente moet het Rodetorenplein geregeld afsluiten omdat er niemand meer bij kan.

Vorig jaar stond de teller van de actie na drie dagen op ruim 1,8 miljoen euro. Toen haalde Serious Request uiteindelijk 7,5 miljoen euro op voor de Stichting ALS. Dat was de hoogste eindstand sinds 2016.

Metakids

Het geld van de goedendoelenactie gaat dit jaar naar Metakids, een organisatie die zich inzet voor onderzoek naar metabole ziekten bij kinderen. Dat zijn de dodelijkste ziekten onder kinderen. Een op de vier patiënten wordt niet ouder dan 18 jaar.

Een van de kinderen met een metabole ziekte is de 4-jarige Jelte. Omdat zijn ouders niet weten hoe lang hij nog te leven heeft, vieren ze elke maand zijn verjaardag:

Het is de 21ste editie van Serious Request. In 2014 haalde de actie een recordbedrag van ruim 12,3 miljoen euro op voor slachtoffers van seksueel geweld in conflictgebieden.

Serious Request duurt nog tot en met kerstavond. Dan mogen dj's Wijnand Speelman, Sophie Hijlkema en Barend van Deelen het Glazen Huis verlaten.

Kristrun Frostadottir is de nieuwe premier van IJsland. De leider van de Sociaaldemocratische Alliantie is met haar 36 jaar de jongste premier in de geschiedenis van het land.

De partij van Frostadottir vormt samen met de Volkspartij en de Liberale Hervormingspartij een coalitie. Alle leiders van de drie partijen zijn vrouwen. Het is ook de eerste keer dat zowel de premier als de president vrouw zijn. De 56-jarige Halla Tomasdottir won in juni dit jaar de presidentsverkiezingen.

In haar ambtstermijn wil Frostadottir de hoge inflatie en rentetarieven verlagen en het aantal ministeries verkleinen om zo te bezuinigen op administratiekosten.

Ook wil het nieuwe kabinet voor 2027 een referendum houden over een eventueel EU-lidmaatschap. De IJslandse publieke omroep RUV schrijft dat het kabinet een panel wil samenstellen van onafhankelijke experts om de voordelen en nadelen in kaart te brengen van het behouden van de eigen valuta - de IJslandse kroon - ten opzichte van de euro.

Vervroegde verkiezingen

Op 30 november vonden vervroegde verkiezingen plaats in IJsland na de val van het kabinet-Benediktsson. Premier Bjarni Benediktsson vroeg in oktober, na amper een halfjaar regeren, om de ontbinding van het kabinet omdat er binnen de coalitie onenigheid was over onderwerpen als migratie, energie en huisvesting.

"Wat er nu gebeurd is, is iets waar we niet op konden rekenen en wat we misschien niet konden voorkomen." Tot die conclusie kwam wethouder openbare veiligheid Ronni Krug in een vandaag belegde persconferentie over de toedracht van de fatale aanslag op de kerstmarkt in zijn stad.

Volgens de autoriteiten is de gearresteerde verdachte Taleb Al Abdulmohsen met een gehuurde auto door een vluchtroute en toegang voor hulpdiensten gereden. Op de persconferentie, waar ook de Duitse politie en het OM aanwezig waren, leidde de vraag of de beveiliging rond de kerstmarkt wel op orde was tot enige ergernis bij Krug.

"Ik denk dat onze beveiliging goed was omdat het gecoördineerd was", zei Krug. "Denk terug aan de Love Parade in Duisburg. Toen was er geen goede vluchtweg." Bij dat drama in 2010 raakten bijna honderden bezoekers in de verdrukking; 21 mensen kwamen om het leven. "Bij evenementen moet je zowel veiligheid bieden in zin van bescherming, maar ook dat men weg kan in geval van nood", zei de wethouder.

Krug meldde dat het veiligheidsplan in november nog is herzien, in het licht van de mesaanval in Solingen. Hij zei dat met de politie was afgesproken dat de door de verdachte gebruikte toegangsroute niet beveiligd was met paaltjes of slagbomen. Wel stond er een politiebusje.

'Ontevredenheid als motief'

Tom-Oliver Langhans, het hoofd van de politie van Maagdenburg, benadrukte dat alles gisteren heel snel gebeurde. Om 19.02 uur kwam bij de politie de eerste noodoproep binnen, waarbij de beller in eerste instantie uitging van een ongeval. "Drie minuten na de eerste noodoproep was de verdachte aangehouden", zei Langhans.

Daarnaast zei hij dat Al Abdulmohsen eerst met een matig hoge snelheid het terrein opreed. Pas toen hij de Alter Markt bereikte, de locatie van de kerstmarkt, verhoogde hij zijn snelheid aanzienlijk, aldus Langhans.

Het onderzoek naar het motief van de dader is nog in volle gang. Het enige wat de politie daarover kan zeggen is dat zijn "ontevredenheid over de Duitse omgang met Saudische vluchtelingen een optie kan zijn".

Moord en poging tot moord

Over zijn berichten op het sociale medium X, waar de Saudiër regelmatige flinke kritiek zou hebben geuit op de islam en het massaal toelaten van vluchtelingen in Duitsland, kon de politie niets zeggen. Wel heeft de politie vastgesteld dat de dader alleen handelde. Voor een tweede dader zijn geen aanwijzingen.

Het dodenaantal staat vooralsnog op vijf. Ook zijn er nog 200 gewonden, van wie er 40 zeer ernstig gewond zijn. Het kind dat door de aanslag op de kerstmarkt is omgekomen was negen jaar oud.

De hoofdofficier van Justitie van Maagdenburg maakte op de persconferentie bekend dat Al Abdulmohsen, vooralsnog wordt beschuldigd van vijf moorden en van 200 pogingen tot moord.

Bij een ongeluk op de A67 gisteravond is een man uit een auto geslingerd en daarna door meerdere auto's aangereden. Hij was op slag dood. De politie heeft de bestuurder opgepakt van de auto die het ongeluk kreeg. Het gaat om een 20-jarige Belg.

Het ongeluk gebeurde rond 22.30 uur op het stuk van de snelweg tussen de Belgische grens en Eindhoven, meldt Omroep Brabant.

Volgens de politie botste de bestuurder tegen de vangrail in de middenberm. Vermoedelijk moest de auto uitwijken, waardoor de bestuurder de macht over het stuur verloor, aldus de politie. Een van de vier inzittenden werd uit de auto geslingerd en geraakt door drie auto's die op de snelweg reden. De drie andere inzittenden van de auto raakten lichtgewond.

De politie onderzoekt het ongeval. De bestuurders van de auto's die het slachtoffer hadden geraakt, werden opgevangen in het politiebureau in Eersel voor slachtofferhulp.

Een actie van Extinction Rebellion (XR) in de Eregalerij van het Rijksmuseum is rond 18.30 uur beëindigd door de politie. Negen activisten die na een groter protest waren achtergebleven zijn uit het museum gehaald. De demonstranten hadden zich aan elkaar vastgelijmd, maar de politie kon de lijm met cola verwijderen.

"We wilden in deze langste nacht van het jaar graag een nachtwake voor het klimaat houden voor De Nachtwacht," zegt een woordvoerder van XR. Het schilderij van Rembrandt is een van de topstukken in de Eregalerij.

De milieuactivisten protesteerden tegen de sponsorrelatie die het Rijksmuseum heeft met ING. "ING is de grootste fossiele geldschieter van Nederland", aldus de actievoerders van XR op X. "Wij vertrekken pas als het Rijksmuseum de sponsorrelatie met ING stopt", schreven ze erbij.

ING had eerder al laten weten dat de eisen van de klimaatactiegroep onrealistisch zijn en dat de bank de aanpak van XR te ver vindt gaan.

Lijm

De actie van vandaag begon om 14.30 uur en verliep rustig. Volgens XR waren er 200 demonstranten aanwezig, waaronder kinderen. Daarna ketenden een aantal actievoerders zich met lijm vast aan elkaar en aan een bankje in het midden van de Eregalerij, meldde AT5. Ze droegen T-shirts met teksten als "No art on a dead planet" en "Rijks, zeg NEE tegen ING."

Rond sluitingstijd liet de politie weten dat de activisten zich moesten losmaken en weggaan; als ze dat niet deden, zouden ze door de politie worden verwijderd.

Aangekondigd

Het is de derde actie van XR in korte tijd bij het Rijksmuseum. Op 7 september pakte de politie 33 demonstranten op die de toegangspoorten blokkeerden en de ingang van het museum besmeurden met gele verf. Ruim twee maanden later was er een nieuwe blokkade van de ingang; daarbij werd niemand aangehouden.

XR had de actie van vandaag aangekondigd, maar niet gezegd wat de actie in zou houden. Eerder werd ook een protest aangekondigd tijdens Museumnacht op 2 november. Het Rijksmuseum noemde die voorgenomen actie toen een "bedreiging" en zag zich genoodzaakt die avond dicht te blijven.

Bij een aanrijding tussen een bus en vrachtwagen in het zuidoosten van Brazilië zijn zeker 38 mensen om het leven gekomen. Eerder stond het dodental op 30. Dertien mensen zijn gewond naar het ziekenhuis gebracht, melden de Braziliaanse autoriteiten.

Het ongeval gebeurde op de snelweg in de deelstaat Minas Gerais. De bus was vanuit São Paulo vertrokken met 45 passagiers.

Het is nog onduidelijk wat de oorzaak van het ongeluk is. Volgens enkele ooggetuigen verloor de chauffeur door een klapband de controle over het stuur en botste de bus tegen een vrachtwagen aan. Anderen vertelden aan reddingswerkers dat de bus eerst door losgeraakt gesteente werd getroffen.

Een derde voertuig werd ook door de bus geraakt. De drie inzittenden hebben het ongeluk overleefd.

Acht verdachten die zijn opgepakt in verband met een politie-inval in een cocaïnewasserij in het noordoosten van Friesland blijven nog minstens veertien dagen vastzitten. Dat meldt Omrop Fryslân.

De politie ontmantelde afgelopen dinsdag een cocaïnewasserij in een oude melkfabriek. Tegelijkertijd viel de politie binnen bij loodsen en woningen elders in Nederland en in België. In totaal werden acht verdachten opgepakt, onder wie drie Colombianen.

De politie vermoedde al sinds oktober dat de verdachten deel uitmaakten van een groep drugscriminelen uit Nederland en Zuid-Amerika, die zich bezighield met het op grote schaal produceren van cocaïne en de handel in ketamine en BMK, een verboden stof die gebruikt wordt voor de productie van methamfetamine (ook bekend als crystal meth).

Allerlei chemicaliën

Het is niet bekendgemaakt hoe het spoor naar de oude melkfabriek in Oudwoude (Aldwâld) leidde. Wel bleek bij de inval meteen dat de ruimte 'professioneel' was ingericht als cocaïnewasserij. In zo'n wasserij wordt de drug bewerkt voor verdere verkoop. Cocaïne wordt vaak verstopt in andere producten en in de wasserij wordt cocaïne weer uit die producten gehaald. Dat is een gevaarlijk proces waarbij allerlei chemicaliën worden gebruikt.

In de oude fabriek werd 1,7 kilo uitgewassen cocaïne aangetroffen en 360 kilo ander materiaal waarin de cocaïne nog was verwerkt. De politie gaf deze beelden vrij van de cocaïnewasserij. Zes verdachten, drie Colombianen en drie Nederlanders, werden op heterdaad aangehouden.

Na de inval voerden gespecialiseerde schoonmaakbedrijven de drugs en de chemicaliën voorzichtig af. Tegelijkertijd deed de politie dinsdag een inval in een loods aan de Jupiterkade in Den Haag. Daar werd 250 kilo ketamine aangetroffen.

Woningen doorzocht

De politie zegt ook te zijn binnengevallen in een loods in Losser (Twente). Een aantal woningen en een garagebox in Leiden, Den Haag, Noordwijkerhout, Rotterdam, Vlaardingen, Rijswijk en Vlimmeren (België) zijn doorzocht.

Dezelfde bende zou bovendien te linken zijn aan een inval in twee garageboxen in Rijswijk en Zoetermeer, waarbij eerder deze maand al 400 kilo ketamine en 1800 kilo BMK (met een geschatte straatwaarde van rond de 9 miljoen euro) in beslag werd genomen. Daarbij zijn nog eens twee verdachten opgepakt.

Alle in beslag genomen drugs zijn vernietigd.

Er is mogelijk meer bewijs dat werknemers van Century Aluminum in Vlissingen-Oost gedurende korte of langere tijd zijn blootgesteld aan kankerverwekkende stoffen.

Omroep Zeeland onderzocht samen met het tv-programma Zembla eerdere klachten daarover van een oud-werknemer van het bedrijf. In de reportage, die morgenavond op televisie te zien is, vraagt een Zembla-journalist aan de huidige locatiemanager van Century of er sprake was van blootstelling. Hij antwoordt dat de werknemers "waarschijnlijk wel" gevaar hebben gelopen door de kankerverwekkende stoffen.

Bij Century Aluminum, onderdeel van een groter concern, worden anoden geproduceerd. Dat zijn grote koolstof blokken die in Century's fabriek in IJsland worden gebruikt in het productieproces van de aluminiumsmelters.

Petroleumcokes

De oud-werknemer probeert al jaren te bewijzen dat werknemers in de fabriek in Vlissingen blootgesteld werden aan kankerverwekkende stoffen. In de meetkamer van de zogenoemde pastafabriek, waar gewerkt wordt met stoffen zoals petroleumcokes en steenkoolteerpek, zou het personeel onvoldoende beschermd zijn geweest, stelt hij. Omroep Zeeland sprak in 2022 met de man, die anoniem wil blijven.

Uit onderzoek bleek toen dat de Nederlandse Arbeidsinspectie het bedrijf al sinds 2019 in de gaten hield. Er werden tal van problemen gemeld. Zo waren sommige stukken van een lopende band niet afgeschermd, wat zorgde voor stofontwikkeling. De roosters van de afzuiginstallatie zaten vol zwart stof. Ook bevestigde toenmalig onderzoek de bewering van de oud-werknemer dat het stof in de meetkamer en de kantine lag.

Handschoenen die gebruikt werden beschermden werknemers niet tegen zogenoemde PAK's (stoffen die ontstaan door onvolledige verbranding en kankerverwekkend zijn). Er werden ook vraagtekens gezet bij het gebruik van de filters in de speciale maskers die de werknemers droegen.

Tijdelijk stil

Nu geeft de fabrieksmanager dus toe dat de werkomstandigheden "waarschijnlijk" niet goed waren. Dat roept de vraag op of het bedrijf zijn werknemers ook nu nog blootstelt aan kankerverwekkende stoffen. Daar lijkt het wel op. Vorige maand nog legde de Arbeidsinspectie de pastafabriek tijdelijk stil nadat in urinemonsters van werknemers kankerverwekkende stoffen werden aangetroffen.

De locatiemanager stelt dat hij nog maar een halfjaar in deze functie aan het werk is, en nog niet alle zaken heeft kunnen aanpakken.

Feiten

De uitzending van Zembla gaat niet alleen over de fabriek in Vlissingen-Oost, maar ook over het werken met onveilige stoffen en de effecten die dat kan hebben op de gezondheid.

De oud-werknemer van Century spreekt in de uitzending het vermoeden uit dat een aantal van zijn collega's misschien ziek is geworden en zelfs zou zijn overleden. In een schriftelijke reactie speekt Century dat tegen: "Een verband tussen het overlijden van de werknemers en het werk dat ze hebben gedaan, is niet op onderzoek of feiten gebaseerd."

Zembla wordt morgenavond uitgezonden om 22.05 uur, op NPO2.

Meer dan 250 mensen hebben vanochtend afscheid genomen van drie leden van één gezin die om het leven zijn gekomen bij de explosie van een flatgebouw aan de Tarwekamp in Den Haag.

"We zijn bevangen door intens verdriet. Ontroostbaar omdat we Li, Renai en Sofia moeten missen", zei een vriend van de familie tijdens de plechtigheid. "En we zijn boos om het zinloze onrecht dat hen is aangedaan."

Bij de explosie van de flat twee weken geleden kwamen zes mensen om het leven, onder wie de 44-jarige moeder Li, de 45-jarige vader Renai en hun 17-jarige dochter Sofia.

Het gezin woonde iets meer dan tien jaar in Nederland, aldus de familie in een verklaring die vanmiddag is verspreid. De ouders waren ''hardwerkende middenstanders", hun dochter Sofia een leergierig en initiatiefrijk kind dat "precies wist wat ze wilde worden: arts. Zodat ze levens kon redden", aldus de verklaring.

Alleen een achtjarige zoon overleefde de explosie. "Drie gezinsleden abrupt uit het leven gerukt. Een 8-jarig jongetje op slag wees", stelt de familie. "We zijn diepbedroefd dat drie lieve en onschuldige familieleden op deze onbeschrijfelijke manier zijn vermoord. Het is gewoon niet te bevatten", stelt de familie. "We kunnen het niet accepteren en de pijn is groot."

Golf van hulp

Tegelijkertijd memoreerde de familie de steun uit de buurt. "We voelen dat veel mensen met ons meeleven en dat biedt troost."

Ook burgemeester Van Zanen woonde de plechtigheid bij. "Li, Renai en Sofia zijn veel te vroeg uit het leven gerukt. Net als drie andere slachtoffers van de ramp aan de Tarwekamp", zei hij. "Zes kostbare en unieke levens zijn verloren gegaan. Ik ben er nog steeds kapot van."

"Als een warme deken spreidt zich een overweldigende golf van hulp en saamhorigheid uit over de getroffen families", vervolgde de Haagse burgemeester. "Ik hoop van harte dat die saamhorigheid uw familie de kracht geeft het leven weer op te pakken en verder te gaan".

Asian Heritage, een organisatie die zich inzet voor Chinese Nederlanders, heeft bij een inzamelingsactie voor het betrokken gezin bijna 100.000 euro opgehaald. Dat geld gaat onder andere naar de uitvaarten, hotels en de ticketkosten voor familie die is overgevlogen vanuit China. Ook wil Asian Heritage de 8-jarige zoon financieel ondersteunen. De jongen wordt nu opvangen door zijn tante, de zus van zijn overleden vader.

Eerder deze week werd bekend dat het motief voor de explosies wellicht in de relationele sfeer ligt. Een van de vier opgepakte verdachten is de ex-vriend van de eigenares van de bruidswinkel die werd verwoest, aldus het AD. Volgens de krant was de 33-jarige Moshtag B. mogelijk de opdrachtgever van de aanslag.