NOS Nieuws - Algemeen

De Amerikaanse rivierkreeft veroorzaakt in Zuid-Holland toenemende schade. Het Hoogheemraadschap Schieland en Krimpenerwaard treft regelmatig lekkages aan bij stuwen die zijn veroorzaakt door de gravende dieren.

Met een stuw beheert het waterschap de waterstanden. Zo kan het peil hoog worden gehouden op plekken waar dit wenselijk is, en juist laag op de plekken waar dit nodig is. Het hoogheemraadschap ziet dat de rivierkreeft hieromheen graaft, wat leidt tot lekkages .

"Nu bepalen wij met een stuw de waterpeilen, maar als die geulen er zitten loopt het water vanzelf weg", zegt Freek de Boer van het hoogheemraadschap tegen Rijnmond. "We moeten dan extra water in het gebied toelaten of juist extra eruit malen. Dat kost veel energie en geld."

Het waterschap ziet ook een toename van het aantal lekkages. "Tegenwoordig krijgen we gemiddeld drie tot vijf meldingen per week binnen over lekkages die direct moeten worden gedicht", zegt het waterschap. "Zo'n vijf jaar geleden kwam dit maar één keer per maand voor."

Een oplossing om van de rivierkreeft af te komen, is lastig, zegt Paula Korteweg van het waterschap. "De kreeften vallen onder de visserijwet, wat inhoudt dat niet iedereen ze mag vangen. Alleen beroepsvissers, en dat maakt het lastig."

In deze video zie je wat voor schade ze aanrichten:

Het vangen van de exotische dieren werkt wel. Het waterschap heeft een test van meerdere jaren gedaan in de Krimpenerwaard. Daaruit is gebleken dat door gericht en intensief vangen de schade beperkt blijft en de waterkwaliteit verbetert. Maar dit is enorm arbeidsintensief. "En zoveel beroepsvissers zijn er niet om ze allemaal te kunnen vangen."

Het hoogheemraadschap pleit voor een landelijke aanpak. "Het probleem is groot", zegt Korteweg. "In ons werkgebied leven er inmiddels al miljoenen Amerikaanse rivierkreeften; dat is door ons als waterschap alleen niet aan te pakken. Kreeften houden zich tenslotte niet aan gemeentegrenzen."

Bijna 1700 veehouders hebben zich aangemeld voor de diverse vrijwillige uitkoopregelingen, die in het leven zijn geroepen om de stikstofuitstoot terug te dringen. Dat heeft het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur bekendgemaakt. De deadline voor de laatste twee regelingen sloot afgelopen vrijdag.

Met name de regeling voor piekbelasters trok relatief veel aanmeldingen: 920. Piekbelasters zijn bedrijven die veel stikstof uitstoten in of bij natuurgebieden. Die konden zich voor 120 procent van de waarde van hun bedrijf laten uitkopen. De deadline voor hun regeling lag eigenlijk al in april, maar die werd uiteindelijk toch opgerekt. Vorige week meldden zich nog tientallen piekbelasters, vlak voor de deadline.

Andere boeren konden tot 100 procent van de waarde van hun bedrijf krijgen. Die bredere regeling, waarvoor in totaal 665 aanvragen binnenkwamen, sloot al op 1 december vorig jaar.

Meer aanmeldingen dan budget

Afgelopen vrijdag was ook de deadline voor kleinere sectoren, waarvoor 104 ondernemers zich hebben aangemeld. Voor die regeling zijn er meer aanmeldingen dan er budget beschikbaar is, aldus het ministerie. Gekeken wordt nog of daar extra geld beschikbaar voor kan worden gemaakt.

Het totale aantal aanvragen biedt nog geen zekerheid over het aantal veehouders dat zal stoppen met zijn bedrijf. Eerst wordt de aanvraag behandeld door de overheid en niet alle aanvragen zijn op dit moment al bekeken.

Tot vandaag hebben 1442 ondernemers een goedkeuring voor de subsidie gekregen. 916 ondernemers hebben die overeenkomst ondertekend teruggestuurd. Meer dan de helft daarvan is piekbelaster.

Varkenshouders en melkveehouders maken het gros van de aanvragen uit. De meeste subsidieverzoeken komen uit de gemeenten Ede, Venray en Barneveld.

Minister Faber van Asiel en Migratie moet ook na 1 januari 2025 de huidige bed-bad-broodopvang van honderd uitgeprocedeerde asielzoekers in Utrecht blijven voortzetten. Dat heeft de rechtbank Midden-Nederland geoordeeld.

Vorige week bepaalde een rechter in Rotterdam hetzelfde over de opvang voor vreemdelingen daar. Daar ging het om 22 mensen die de bed-bad-broodopvang moeten blijven krijgen.

In september maakte Faber bekend dat het kabinet geen geld meer geeft aan gemeenten voor de Landelijke Vreemdelingenvoorzieningen (LVV), de officiële naam voor wat bekendstaat als de bed-bad-broodregeling. Honderd vreemdelingen die opgevangen worden in Utrecht hadden tegen dat besluit bezwaar gemaakt.

Volgens de rechtbank weegt het belang van de asielzoekers, die in het nieuwe jaar op straat dreigden te komen staan, zwaarder dan het financiële belang van de minister.

Genoeg bedden

Faber vindt dat de LVV niet door het Rijk hoeft worden betaald, en dat de uitgeprocedeerde vluchtelingen naar een vrijheidsbeperkende locatie (VBL) in Ter Apel kunnen.

Volgens de rechter is echter onduidelijk of dit wel kan. Zo is het is juridisch niet helder of de vreemdelingen voldoen aan de toegangsvoorwaarden van die locatie en is het de vraag of er genoeg bedden beschikbaar zijn.

Ook vraagt de rechter zich af of het Faber wel om financiën gaat. "Aan de opvang in een VBL zijn ook kosten verbonden en de minister heeft niet onderbouwd dat deze kosten minder zijn dan die van de LVV", zegt de rechtbank.

Amsterdam en Eindhoven

Morgen dient een soortgelijke zaak in Amsterdam. Ook in Eindhoven zijn eerder 27 asielzoekers naar de rechter gestapt, daar heeft de gemeente toegezegd de opvang voorlopig zelf te betalen.

Een McDrive in een dorp in plaats van langs de snelweg of in een winkelcentrum. Fastfoodketen McDonald's ziet dat wel voor zich en wil meer restaurants openen in buitengebieden. Maar het bedrijf stuit steeds vaker op bewoners die geen trek hebben in zo'n restaurant, en vooral niet in alles wat erbij komt kijken.

Stephanie Alexander woont in Rheden, een van de plekken waar de McDonald's een nieuw filiaal wil openen aan de Arnhemsestraatweg. Volgens haar zou de komst van de fastfoodgigant het karakter van het gebied veranderen.

"Mensen komen hier wonen voor de rust en de natuur, je kan de edelherten praktisch zien lopen vanaf je huis. Dit plan is een schoffering van de natuur, los van al het zwerfafval en verkeersonveiligheid die er ook nog bij komen kijken."

Haar tuin grenst aan de beoogde locatie, waardoor ze straks zomaar tegen een bestelpaal van een McDrive aan zou kunnen kijken. "Het Chinese restaurant dat er nu zit heeft het gebouw afgedekt met allerlei groen en daarnaast is het na 20.00 uur ook echt stil, omdat ze dan dicht zijn. Met een McDonald's die elke dag tot 01.00 uur open is verdwijnt die rust."

Vergunningen afgewezen

Ook elders in het land heeft McDonald's geprobeerd om voet aan de grond te krijgen, maar zonder succes. In Deurne is een vergunningsaanvraag afgewezen door het college van B en W. Volgens de gemeente past een filiaal van McDonald's niet in het bestemmingsplan.

Dat geldt ook in de gemeente Oost Gelre, waar het college vindt dat de kwaliteit van leefomgeving niet gewaarborgd kan worden. Daarom werken ze niet mee aan de aanvraag.

Volgens horecatrendwatcher Gijsbregt Brouwer is de wens van McDonald's om langs provinciale wegen te zitten begrijpelijk "Ze hebben tot een aantal jaar terug nauwelijks nieuwe restaurants geopend, maar ingezet op het verdienen binnen de vestigingen die ze al hadden. Denk aan schermen waarmee je zelf kon bestellen en McCafé's waar je goede koffie kan bestellen. Daar zijn ze erg goed in geworden, dus werd het weer tijd om te kijken of ze konden uitbreiden."

McDonald's heeft 264 vestigingen in Nederland. Vooral in de winkelstraten van grote steden en langs snelwegen is de bezetting goed. Brouwer wijst erop dat uit Amerikaanse data naar voren kwam dat ook provinciale wegen vatbaar zijn voor het concept van McDonald's.

In beroep

In Deurne en Oost Gelre voorlopig dus geen BigMacs en McFlurry's, maar in Rheden en Zutphen is er nog geen besluit. De vergunningsaanvraag voor de Arnhemsestraatweg in Rheden is door de gemeente afgewezen, maar McDonald's heeft vorige week in een e-mail aan de actievoerders, onder wie Stephanie Alexander, laten weten dat zij via een projectontwikkelaar in beroep gaan tegen het besluit.

De plannen voor een nieuw filiaal in Warnsveld, dat onder de gemeente Zutphen valt, leken eerder van tafel te zijn door een afwijzing van de gemeente. De benodigde documenten waren niet aangeleverd, waardoor er geen goedkeuring kwam voor een nieuwe vestiging.

Maar volgens een woordvoerder van de gemeente Zutphen heeft McDonald's laten weten dat ze ook daar via een projectontwikkelaar in beroep gaan. De gemeente wacht nu op de uitnodiging voor de eerste hoorzitting.

10 minuten met de auto

"Er hebben meer dan 15.500 mensen een petitie getekend om de komst van de McDonald's in Rheden tegen te houden. Het zou verstedelijking zijn van een natuurlijk gebied, dat mag gewoon niet gebeuren", zegt omwonende Alexander.

"En het gekke is dat als je vanaf het bos richting Duiven kijkt, je de gele bogen van de McDonald's in Duiven kan zien." Ze doelt op een restaurant van McDonald's in Duiven, een goede tien minuten met de auto. ''Zo dichtbij zit deze dus."

De krokodil uit de film Crocodile Dundee is overleden. Burt is ongeveer negentig jaar geworden, maakte het Australische reptielencentrum Crocosaurus Cove, waar hij sinds 2008 verbleef, bekend op Instagram. "Burt is dit weekend vredig doodgegaan. Het is het einde van een geweldig tijdperk."

Het dier was samen met acteur Paul Hogan te zien in de bekende film uit 1986. Hogan won met de rol een Golden Globe voor beste acteur in een musical of komedie. De film is de succesvolste Australische film ooit.

Burt werd op slag wereldberoemd en drukte zijn stempel op het imago van krokodillen wereldwijd. "Burt hielp met het in kaart brengen van de ruwe schoonheid van Australië en zijn natuur."

Hieronder is Burt te zien in een van de beroemde scènes uit de film:

De krokodil stond bekend om zijn temperament en onafhankelijke karakter. "Burt was uniek en herinnerde de verzorgers van de dierentuin aan de magie van deze wezens", schrijft het krokodillencentrum.

Op negentigjarige leeftijd was hij enorm groot en nadrukkelijk aanwezig, vooral tijdens de voedertijd. Jaarlijks reisden duizenden bezoekers af naar de Cove om Burt te bezoeken.

"Terwijl we treuren om het verlies van Burt, eren we zijn belangrijke rol in onze geschiedenis, die bewaard moet blijven voor toekomstige generaties," aldus de krokodillenopvang.

Koken, sporten, spelletjes doen of met elkaar praten: op een basisschool in de buurt van de Tarwekamp in Den Haag kan het allemaal in de kerstvakantie. Basisschool de Leeuwerikhoeve blijft rond de feestdagen zo veel mogelijk open om leerlingen "stabiliteit en rust" te bieden na de explosies eerder deze maand.

Op de Leeuwerikhoeve zitten veel kinderen die iets hebben meegekregen van de explosies, waarbij zes mensen om het leven kwamen. Ze hebben de vlammen gezien, ze ruiken de rook vanaf hun huis nu nog of kennen kinderen die familieleden zijn verloren.

De afgelopen weken heeft de school hen ritme kunnen bieden, constateert schooldirecteur Rob van der Gaag. "Als kinderen naar school komen, hebben ze stabiliteit en rust. Je kunt zien hoe het met ze gaat, en met ze praten." Er is in de klassen over de gebeurtenis gepraat, er zijn knuffels uitgedeeld en kinderen hebben tekeningen gemaakt voor de brandweer en de politie.

"In de kerstvakantie kan dan ineens een leegte ontstaan. Sommige ouders moeten gewoon werken, of kunnen geen leuke dingen doen met de kinderen. Het is belangrijk dat kinderen toch gezien worden en de kans krijgen om hun verhaal te vertellen", vindt Van der Gaag.

Het lukt volgens hem misschien niet alle dagen, maar de school doet zijn best om de kinderen iets van dagbesteding te bieden. "Dit is een bekende omgeving, hier zijn vriendjes en vriendinnetjes die ze kennen. Hier hoeven kinderen even niet bezig te zijn met dat gebouw dat tegenover hun huis staat. En als ze er nog wel over nadenken, dan kunnen ze dat uitspreken."

Blokker krijgt een nieuwe eigenaar. De winkelketen is half november failliet gegaan. Sindsdien zochten de curatoren een koper voor de huishoudwinkels. Die is nu gevonden, melden de curatoren. Maar wie het is maken ze nog niet bekend.

Volgens zakenkrant FD zou het gaan om Roland Palmer. Hij is een neef van Ab en Jaap Blokker, die Blokker ruim dertig jaar hebben geleid. Toen Jaap Blokker overleed in 2011 volgde Palmer hem op als bestuursvoorzitter. Palmer was niet bereikbaar voor commentaar.

Daarmee blijft nog onbekend hoeveel winkels zullen blijven bestaan. Dat hangt af van de onderhandelingen tussen de nieuwe eigenaar en de verhuurders van de panden waar nu de Blokker-winkels zitten. Dat kan nog enkele maanden duren, schreven de curatoren.

Een deel van de verhuurders heeft de winkelpanden al toegezegd aan andere ketens. Vastgoedbeheerder Wereldhave verhuurt nu bijvoorbeeld zeven panden aan Blokker, vier daarvan gaan naar nieuwe huurders. Het gaat om Wibra, Shoeby en vanHaren, meldde retailtrends.nl vorige week.

Wel duidelijk is dat de koper het bedrijf opnieuw wil opbouwen, samen met de franchise-ondernemers die 45 filialen draaiende houden. Ook neemt de nieuwe eigenaar de webwinkel over.

Nieuwe baan

De uitverkoop die nu gaande is gaat gewoon door. De meeste winkelmedewerkers hebben hun laatste werkdag nog steeds op 31 december.

Samen met verschillende vakorganisaties gaan de curatoren op zoek naar nieuw werk voor zoveel personeelsleden.

Een groep van tachtig mensen blijft nog wel langer in dienst, meldde Blokker vrijdag al. Het gaat om dertig mensen van het kantoorpersoneel en vijftig van het winkelpersoneel. Zij moesten het faillissement in goede banen leiden.

De waterschappen in Nederland zijn steeds meer mensuren kwijt aan de bever. De waterschappen waren vorig jaar in totaal ruim 30.000 mensuren kwijt aan de bever. In 2022 was dit nog zo'n 20.000 uur, blijkt uit cijfers van de Unie van Waterschappen (UvW) die Omroep Gelderland analyseerde. De UvW wil dat er een landelijke aanpak komt voor bevers.

De bever staat vooral bekend om het omver knagen van bomen zodat ze ervan kunnen eten en ermee hun burchten en dammen kunnen bouwen. Ze kunnen ook holen en gangen graven onder de grond. Als dat onder dijken, wegen, of spoorwegen gebeurt, kan dat gevaarlijke situaties veroorzaken.

Bekijk hier wat voor schade de bevers aanrichten:

Bevers veroorzaken de laatste jaren steeds meer problemen en dat kost de waterschappen tijd en geld. Het waterschap Limburg had vorig jaar het meeste werk aan de bever en besteedde ruim 9000 uur aan het knaagdier. Het waterschap Aa en Maas was er 8000 uur zoet mee.

Met name het dichten van beverholen kost de waterschappen tijd, maar ook het inspecteren van dijken en de preventieve maatregelen nemen tijd in beslag, ziet Dolf Moerkens van de Unie van Waterschappen. "De dijken worden steeds vaker geïnspecteerd", zegt hij. "Er zijn zelfs waterschappen die dat wekelijks doen."

Volgens de UvW kan een landelijk beleid helpen om sneller in te grijpen bij overlast door bevers. Momenteel hebben de provincies allemaal een eigen beleid, waardoor ze op verschillende manieren met het knaagdier omgaan. "Met een landelijk beleid kan bijvoorbeeld een ontheffing eenvoudiger worden aangevraagd", zegt Moerkens.

Daarnaast beslaat een werkgebied van een waterschap soms meerdere provincies. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het waterschap Rivierenland, dat opereert in Gelderland, Zuid-Holland, Noord-Brabant en Utrecht. Het waterschap heeft dan ook te maken met vier verschillende protocollen.

Wilbert Litjens zit namens de BBB in het bestuur van het waterschap Rivierenland. Hij ziet dat het waterschap veel tijd kwijt is aan het voorkomen van beverschade. "Je moet er niet aan denken dat door de bever een dijk doorbreekt als het hoogwater is", zegt hij tegen Omroep Gelderland. "Ik denk dat de bever een groter probleem is dan de wolf."

Ook hij pleit voor een landelijke aanpak. "Rivierenland beheert en onderhoudt 1000 kilometer aan rivierdijken en kades", zegt hij. "Dan heb je het over miljoenen euro's aan preventiemaatregelen." Volgens de Unie van Waterschappen wordt er in april over een landelijk beleid gesproken.

De noordkust van het Hawaïaanse eiland Oahu was voor professionele surfers dit weekend een paradijs. Met golven van wel twintig meter hoog werd gisteren een van de grootste surf-evenementen ter wereld georganiseerd: de Eddie Aikua Big Wave Invitational. Het evenement is relatief zeldzaam: dit was de elfde keer in veertig jaar.

De prestigieuze Eddie wordt alleen gehouden bij golven van minstens 40 voet hoog (12,19 meter), en enkel in de periode tussen december en maart.

Deze zondag was dat het geval en zo'n 48 uur van tevoren werd de wedstrijd aangekondigd. De groep surfers die van over de hele wereld was geselecteerd om mee te doen haastte zich daarna zo snel mogelijk naar Hawaï.

'The bay calls the day'

"Zulke hoge golven zijn in principe niet uniek in de winter, maar dat de condities perfect zijn om er op te surfen komt niet vaak voor", zegt Jaco van Delden tegen de NOS. Hij woont op Hawaï en helpt onder meer als fysiotherapeut bij de wedstrijd. De komst van de Eddie is onvoorspelbaar en daarom zeggen lokale betrokkenen ook wel: 'The bay calls the day'.

Niet alleen deelnemers kwamen op het evenement af, ook het publiek was groot. "Het aantal mensen dat komt kijken is als een soort Elfstedentocht", zegt van Delden. Lokale media meldden dat tienduizenden bezoekers een plekje op het strand hadden bemachtigd.

Dat maakt het meer dan een surfwedstrijd vindt van Delden. Hij zegt dat de wedstrijd bijna een familieaangelegenheid is en het publiek voelt als een grote vriendengroep. "Iedereen is blij en viert de mooie cultuur van Hawaï."

De editie is dit jaar door de plaatselijke Landon McNamara gewonnen. Tegen media op het eiland zegt de surfer: "Dit is een jeugddroom die uitkomt, iets waar ik als klein kind op dit strand al naartoe werk. Ik weet niet wat ik moet voelen".

Ook zegt hij dankbaar te zijn voor Eddie. Hij heeft het niet alleen over de wedstrijd, maar ook over de geroemde surfer Eddie Aikau, waarnaar het evenement is vernoemd. Hij was de eerste strandwacht aan de Hawïaanse noordkust en heeft volgens de organisatoren van de wedstrijd honderden mensen uit de hoge golven gered. Aikua is voor velen het gezicht van de Hawaïaanse surfcultuur.

In Australië is een 43-jarige man opgepakt die 98 kangoeroes zou hebben doodgeschoten. De dode dieren werden gevonden op een militaire basis ten noorden van Sydney.

De bijna honderd dode kangoeroes werden in oktober aangetroffen. Na politieonderzoek kon de verdachte afgelopen week bij een huiszoeking worden aangehouden. De politie van New South Wales zegt dat er ook drie vuurwapens in beslag zijn genomen. De verdachte zou de eigenaar zijn van een terrein naast de legerbasis. Een motief is niet bekend.

De man is onder meer aangeklaagd voor zware dierenmishandeling, het verwonden van beschermde dieren en overtredingen van de wapenwet. Hij is op borgtocht vrijgekomen en moet in januari voor de rechter verschijnen. Hij riskeert per aanklacht een gevangenisstraf van zes maanden en een boete van 10.000 Australische dollar (ongeveer 6000 euro).

In juni van dit jaar werden ook al tientallen dode kangoeroes aangetroffen in het zuidoosten van Australië. Veel van die dieren hadden schotwonden en een deel was bewust overreden.

Kangoeroejagers

De kangoeroe is een beschermde diersoort in Australië. Toch geeft de overheid vergunningen af om ze dood te schieten, voor het vlees of voor de huid. Producten gemaakt van kangoeroes vormen een belangrijk exportproduct voor het land. Er zijn duizenden professionele kangoeroejagers in het land actief.

De Australische overheid zegt dat er zo veel kangoeroes zijn dat de dieren een plaag vormen. Veel natuurorganisaties betwisten de cijfers die de overheid hanteert, en zeggen dat het helemaal niet zo goed gaat met de soort. Zij willen dat het afschieten stopt.

Het doden van kangoeroes gebeurt volgens hen te vaak op een wrede manier en in de buidel van gedode dieren blijken vaak nog jonge kangoeroes te zitten die vervolgens ook doodgemaakt worden.

Honda en Nissan zijn in gesprek om in 2026 te fuseren. Dat hebben de autofabrikanten vandaag bekendgemaakt. Door de fusie ontstaat de op twee na grootste autogroep ter wereld qua autoverkoop, na Toyota en Volkswagen.

Door een fusie kunnen Honda en Nissan beter concurreren met Chinese fabrikanten, is het idee. Die blijken beter en sneller in staat om elektrische auto's te ontwikkelen.

"De opkomst van Chinese autofabrikanten en nieuwe spelers op de markt heeft de auto-industrie flink veranderd", aldus Honda-CEO Toshihiro Mibe vandaag over de beoogde fusie. "We moeten de capaciteit opbouwen om tegen 2030 tegen hen te kunnen vechten, anders worden we verslagen."

Ook Mitsubishi?

Als de fusie van Honda, de op één na grootste autofabrikant van Japan, met Nissan, de nummer 3, doorgaat, dan betekent dat de grootste herstructurering in de wereldwijde auto-industrie sinds 2021. In dat jaar fuseerden Fiat-Chrysler en PSA Peugeot tot het bedrijf Stellantis.

Mogelijk gaat ook het kleinere Mitsubishi Motors, waarvan Nissan de grootste aandeelhouder is, mee in de fusie. Hierover neemt het autobedrijf eind januari een besluit.

De topbestuurders van de drie autofabrikanten hielden een gezamenlijke persconferentie in Tokio. Honda en Nissan mikken met de mogelijke fusie op een gezamenlijke omzet van 30 biljoen yen (183 miljard euro).

Banenverlies

Vorige week woensdag meldde de Japanse zakenkrant Nikkei al dat Honda en Nissan praatten over een fusie. Het bericht werd toen niet tegengesproken door de twee automakers.

Iemand met kennis van de onderhandelingen zei toen tegen de Financial Times dat een fusie op politieke weerstand zou kunnen stuiten in Japan. De kans is namelijk aanwezig dat er veel banen verloren gaan.

Nissan presenteerde vorige maand al plannen om de productie met 20 procent te verminderen. Een aangekondigde reorganisatie bij Nissan zou 9000 banen kosten.

Protesten tegen de bouw van een Chinese dam op een heilige plek in Tibet zijn eerder dit jaar hardhandig neergeslagen, blijkt uit onderzoek van de Britse nieuwszender BBC. Honderden Tibetanen werden opgepakt en er zou zwaar geweld tegen hen zijn gebruikt. Protesten zijn erg zeldzaam in het door China streng gecontroleerde Tibet.

Ondanks de angst voor het Chinese regime besloten dorpelingen en monniken in februari dit jaar toch de straat op te gaan. Autoriteiten grepen snel in, arresteerden honderden mensen en vielen huizen in de vallei binnen.

Demonstranten zouden wekenlang zijn vastgehouden en zwaar zijn mishandeld. Een anonieme bron van wie twintig familieleden werden vastgehouden vertelt aan de BBC dat sommige arrestanten verwondingen over het hele lichaam opliepen. "Inclusief aan hun ribben en nieren, doordat ze werden geschopt en geslagen. Sommigen van hen werden ziek door alle verwondingen."

VN-rapporteurs spreken over demonstranten die zo "zwaar zijn geslagen door de Chinese politie dat een ziekenhuisopname nodig was."

China viel in de jaren vijftig Tibet binnen en spreekt zelf van "de bevrijding van Tibet". De Chinese soevereiniteit over Tibet werd ondertekend door zowel China als Tibet in 1951.

De Gangtuo-dam

De protesten volgden op het plan van China voor de bouw van de Gangtuo-dam en een waterkrachtcentrale in een vallei aan de grens met Tibet. Als deze gebouwd wordt, zou het stuwmeer van de nieuwe dam een deel van de regio Sichuan onder water zetten. Dit gebied is cultureel en religieus belangrijk voor Tibetanen. Er staan verschillende kloosters en er liggen heilige relikwieën. Ook zouden meer dan 4000 Tibetanen die in het gebied wonen, moeten verhuizen om plaats te maken.

Dertien onafhankelijke mensenrechtenrapporteurs van de Verenigde Naties stuurden in september dit jaar een brief aan de Chinese overheid waarin zorgen worden geuit over de arrestaties en de komst van de dam. Volgens de brief zijn Tibetanen niet goed geïnformeerd door China over de bouw; de informatie was beperkt en niet in de Tibetaanse taal geschreven. Bewoners zouden op korte termijn zonder opvang uit hun huizen worden gezet.

Na de protesten werd de toegang voor journalisten in Tibet ernstig beperkt, waardoor het onderzoek maanden duurde. De Chinese ambassade in Engeland heeft de protesten en het hardhandige optreden in Tibet niet bevestigd of ontkend na vragen van de BBC. "China is een rechtstaat en het recht van burgers om zich op een vreedzame manier te uiten, wordt gewaarborgd," was de reactie van de ambassade.

Volgens de BBC, die het gebied via satellietbeelden in de gaten houdt, is de bouw nog niet begonnen, noch de sloop van huizen en kloosters.

Mensenrechtenschendingen

De Chinese regering wordt al langer beschuldigd van mensenrechtenschendingen in Tibet. Volgens een rapport van de Tibet Action Institute uit 2021 is er een uitgebreid netwerk van Chinese kostscholen waar Tibetaanse kinderen gescheiden worden van hun familie en onderwijs in het Mandarijn krijgen.

"We zien een versnelde vernietiging van Tibetaans religieus, cultureel en taalkundig erfgoed," zegt Tenzin Choekyi, onderzoeker bij de rechtengroep Tibet Watch, tegen de BBC.

De impact op zo'n 800.000 kinderen tussen de zes en achttien jaar is enorm. Ze houden volgens het rapport een psychologisch en emotioneel trauma eraan over en lopen het risico hun moedertaal en culturele identiteit kwijt te raken. Vorige week lekte nog een video waarop een Chinese schooldirecteur een Tibetaanse scholier meermaals slaat.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en woningcorporatiekoepel Aedes roepen gemeenten en woningcorporaties op om versneld een aantal statushouders aan huisvesting te helpen.

Het gaat volgens de belangenverenigingen om gemiddeld twee woningen per gemeente. Uitgaande van gemiddeld twee mensen per woning, zouden op die manier zo'n 1300 statushouders versneld kunnen doorstromen vanuit asielzoekerscentra.

De VNG en Aedes willen daarmee helpen te voorkomen dat er opnieuw ernstige problemen ontstaan bij het aanmeldcentrum in Ter Apel.

Eerder deze maand deed de organisatie die verantwoordelijk is voor de huisvesting van asielzoekers, het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA), een noodoproep aan gemeenten. Zonder hulp zou de bezetting in het Groningse aanmeldcentrum opnieuw boven de 2000 komen.

Elke dag dat er meer mensen verblijven dan dat maximum moet het COA een dwangsom van 50.000 euro betalen aan de gemeente Westerwolde, met een maximum van 5 miljoen euro.

Pleisters plakken

Sharon Dijksma, VNG-voorzitter en burgemeester van Utrecht, erkent desgevraagd dat de oproep niet de alomvattende oplossing is voor de asielproblematiek. "Maar het alternatief is dat het COA ons nu alweer vraagt om crisisnoodopvang te realiseren", zegt ze.

"Dat betekent dat we honderden plekken in land, in bijvoorbeeld sporthallen, hotels en cruiseschepen, moeten realiseren. Dat zijn dure oplossingen." Ze wil het geld liever steken in "het bouwen van goedkope en betaalbare woningen, voor iedereen".

Volgens haar worden daarmee ook de zogenoemde spoedzoekers, oftewel mensen die acuut op zoek zijn naar een woning vanwege bijvoorbeeld een scheiding, mee geholpen.

Daarnaast kost het "pleisters plakken met noodopvang" gemeenten veel tijd en energie, legt Dijksma uit. "En we merken dat het hele asielstelsel vastloopt. Er zitten veel mensen in asielzoekerscentra die allang aan de slag zijn en zich zouden kunnen wortelen en vestigen op een eigen plek in Nederland. Dat gebeurt nu niet. En de oplossing voor dat probleem is veel inefficiënter, duurder en eigenlijk voor gemeenten niet meer te doen."

Kleine stap

Volgens het COA is de doorstroom momenteel een groot probleem in de asielopvang. Zo verblijven er nu ruim 19.000 statushouders in de opvanglocaties. Zolang zij geen reguliere (huur)woning kunnen vinden, stokt de doorstroom. Ook hoopt het COA dat noodopvanglocaties langer open kunnen blijven. Die zijn alleen relatief duur en zoals de naam al zegt: tijdelijk.

De VNG en Aedes willen de organisatie nu dus te hulp schieten en vragen concreet aan gemeenten "met een gemiddelde grootte" de komende periode vier statushouders versneld te huisvesten, oftewel twee woningen per gemeente. "Gemeenten en corporaties wordt gevraagd afhankelijk van de lokale situatie mogelijkheden te bekijken, per gemeente kunnen verschillende oplossingen gekozen worden", staat in een gezamenlijk persbericht.

VNG-voorzitter Dijksma spreekt van "een kleine stap per gemeente" die relatief weinig invloed heeft, maar een groot effect kan hebben op de druk op het aanmeldcentrum in Ter Apel.

Op korte termijn moet de oproep namelijk leiden tot een uitstroom van statushouders uit de asielzoekerscentra. De leeggekomen plekken kunnen dan worden opgevuld met asielzoekers uit Ter Apel.

"Dit biedt een aanzienlijke verlichting voor de opvanglocaties, waarvan een aantal begin volgend jaar sluit. Zo moeten acute problemen in de opvang worden voorkomen", zo staat in het persbericht.

Aedes-voorzitter Martin van Rijn erkent wel dat de woningnood hoog is. "En de enige manier waarop we die echt te lijf kunnen is door zo snel mogelijk bij te bouwen." Maar dat kost tijd, erkent hij. "Goede huisvesting helpt mensen het meest, dus we moeten er zo snel mogelijk vanaf dat we miljarden in opvangvoorzieningen steken. Dat geld kunnen we veel beter gebruiken voor huizen en flexwoningen, waarin alle mensen die urgent een woning nodig hebben, terechtkunnen."

Het is verder "essentieel dat een goede verdeling van statushouders over gemeenten blijft bestaan", zegt VNG-voorzitter Dijksma. "Gemeenten kunnen daarmee COA-locaties ontlasten. We zien dat de problemen in de opvang snel toenemen en we kunnen ons niet veroorloven dat opnieuw asielzoekers op straat terechtkomen."

Het kabinet wil juist af van de verdeling van statushouders over gemeenten, de zogeheten 'taakstelling'. Ook wil het kabinet de voorrang voor asielzoekers bij de toewijzing van sociale huurwoningen schrappen.

Daarnaast zou de spreidingswet, die de verdeling van asielzoekers over het land regelt, moeten verdwijnen. De VNG heeft zich al meermaals kritisch uitgelaten over de asielplannen van het kabinet.

De Israëlische geheime dienst Mossad heeft ruim tien jaar gewerkt aan de omstreden pieper- en walkietalkie-aanval in Libanon. Dat zeggen twee betrokken Mossad-agenten buiten dienst in een interview met een Amerikaanse tv-zender. Het duo onthult hoe en met welk doel de operatie is opgezet. In september leidde die tot enkele duizenden slachtoffers onder zowel leden van Hezbollah als burgers.

"Al die mensen zonder handen en ogen" zijn volgens agent 'Gabriel' een heldere boodschap. "Met ons kan je niet sollen. Ze zijn het levende bewijs van onze superioriteit in het Midden-Oosten", schept de Israëliër op over de reeks bomaanslagen. Hij en 'Michael', nepnamen voor de agenten die inmiddels buiten dienst zijn, zijn onherkenbaar in beeld bij het interview met 60 Minutes van CBS News.

De Mossad maakte ook nepadvertenties om Hezbollah te overtuigen piepers te kopen:

Volgens Michael kocht Hezbollah tien jaar geleden al 16.000 explosieve portofoons. Die bleven echter jarenlang op de plank liggen omdat ze alleen voor tijden van oorlog bedoeld waren. In 2022 werd besloten ook piepers aan de man te brengen.

"Ze kregen een mooie prijs", zegt Michael daarover. De apparaten hadden een speciaal afgestelde ringtone. De Mossad heeft naar eigen zeggen onderzocht welk geluid het meest urgent klinkt, zodat de pieper tevoorschijn zou worden gehaald door de gebruiker.

De explosieve lading zat in de batterij van piepers en walkietalkies. "Het zijn wapens net zoals een kogel of mortier", zegt Michael, die naar eigen zeggen aanvoerder was bij de operatie. De apparaten werden iets groter gemaakt zodat de explosieven erin pasten. In YouTube-spotjes specifiek gericht op Hezbollahstrijders werd dat nadeel goedgepraat met belofte dat de apparaten beter bestand waren tegen stof en water.

"Toen ze met ons handelden, hadden ze geen enkel besef dat ze zakendeden met Mossad", zegt Gabriel. "Voor hen leek alles normaal, 100 procent koosjer, inclusief zakenmensen, reclameafdeling, ingenieurs, showroom, alles." Andere potentiële klanten werden volgens de geheim agenten afgewimpeld met een hogere prijs.

Woordvoerder ingehuurd

De sjiitische beweging dacht daarom dat het zakendeed met het Taiwanese bedrijf Gold Apollo. In werkelijkheid was het de Israëlische geheime dienst die een nepversie van het bedrijf had opgezet. De Mossad beweert dat het Taiwanese bedrijf er niets vanaf wist, maar er was wel een woordvoerder van het echte Gold Apollo "gehuurd" om geen argwaan te wekken bij Hezbollah.

Op 17 september klonk bij al deze geprepareerde piepers tegelijk de ringtone. Het doel was dat het machientje werd opgepakt en in de hand van de eigenaar explodeerde. En dat werd massaal gedaan. Vervolgens werden een dag later de walkietalkies tot ontploffing gebracht, omdat die nu na al die jaren in gebruik waren genomen door Hezbollah.

In deze video zie je het verwoestende effect van de gelijktijdige bomaanslagen:

De twee mannen beweren dat de bomaanslagen alleen gericht waren tegen Hezbollah-strijders. Ze stellen dat er vooraf grondig getest is om ervoor te zorgen dat de exploderende apparaten alleen het doelwit zouden verwonden. Maar in de praktijk werden ook talloze burgers verwond of gedood.

VN-experts spraken van oorlogsmisdaden, omdat bij het laten exploderen van duizenden apparaten tegelijk onmogelijk in alle gevallen onderscheid kon worden gemaakt tussen militanten of burgers. Volgens de Libanese autoriteiten raakten 4000 burgers bij de aanval gewond. Ziekenhuizen konden de toestroom van patiënten niet of nauwelijks aan.

Er vielen volgens Libanon 42 doden, onder wie een aantal kinderen. Hezbollah erkende dat er ook leden van de strijdgroep en politieke beweging waren gedood, maar net als met het aantal gemelde gewonden werd in de overheidscijfers geen onderscheid gemaakt tussen burgers en militanten.

Angst aanjagen

"Het doel was niet om Hezbollah-terroristen te doden", zegt Gabriel. De inzet was volgens hem juist zo veel mogelijk leden en militanten van de organisatie te verwonden. Dat kost meer geld, zorgcapaciteit, en jaagt minstens zo veel angst aan - zo redeneert de Israëlische agent.

"De dag na de piepers explodeerden, werden mensen in Libanon bang om de airco aan te zetten, omdat ze bang waren dat die zou exploderen."

Het is onduidelijk in hoeverre de lezing van de twee mannen door de redactie van het programma is gecontroleerd. Details komen overeen met wat eerder bekend werd over de aanval. Zo bevestigen de Mossad-agenten dat er in Hongarije een bedrijf was opgezet dat de explosieve apparaten had verkocht aan Hezbollah. Premier Netanyahu heeft vorige maand openlijk erkend dat Israël achter de aanval zat.

'Blijven gissen'

Kort na de aanval begon Israël met intensieve luchtbombardementen op Libanon. Het doelwit was Hezbollah, maar er vielen ook vele burgerdoden. In enkele weken tijd werden ruim duizend mensen gedood volgen de Libanese autoriteiten.

Daarna volgde een Israëlisch grondoffensief, bedoeld om een einde te maken aan beschietingen door Hezbollah richting Israël. Onlangs werd een wapenstilstand getekend, maar nog altijd zijn er schermutselingen. De Israëlische bombardementen in het zuiden en in Beiroet hebben tot grote verwoesting geleid.

Alles bij elkaar heeft Hezbollah zware klappen te verduren gekregen. Gabriel erkent in het interview dat de militante beweging in het buurland niet is verslagen, maar het wel "erg lastig" heeft gekregen. Michael zegt dat er wordt gewerkt aan een nieuwe geheime operatie tegen Hezbollah-leden, al zal de Mossad het niet nog eens met piepers proberen. "Ze moeten blijven gissen wat het volgende zal worden."

De Nederlandse oud-coffeeshophouder Johan van Laarhoven klaagt de Nederlandse staat aan. Hij vindt dat hij ten onrechte ruim vijf jaar in een Thaise cel heeft gezeten, zegt hij in een interview in NRC. De omstandigheden daar waren erbarmelijk. Zijn advocaat bevestigt tegenover de NOS dat er een civiele zaak is gestart.

Van Laarhoven werd in 2014 door de Thaise autoriteiten opgepakt, nadat de Nederlandse justitie informatie over hem had gevraagd aan Thailand. Zo kwam hij op de radar in Thailand. Hij werd verdacht van het witwassen van drugsgeld, belastingontduiking en lidmaatschap van een criminele organisatie tussen 2002 en 2014.

Het Nederlandse Openbaar Ministerie sloot een overeenkomst met hem en twintig andere verdachten. Ze hebben boetes betaald en werkstraffen gehad. Ook betaalden ze 7,75 miljoen euro terug aan de staat, geld dat met criminele activiteiten zou zijn verdiend.

De 64-jarige Van Laarhoven wil nu via de civiele zaak compensatie van de Nederlandse staat voor wat hem is overkomen. "Na deze ervaring ga ik jaren eerder dood. Hoe kun je dat vergoeden?" Hij doet tegenover NRC nogmaals uit de doeken hoe zijn verblijf in de cel in "de hel van Bangkok" eruit zag. Van Laarhoven spreekt over een volle zaal van tegen elkaar aan liggende mannen, gewelddadige groepsverkrachtingen en celgenoten die met scheermesjes hun aderen doorsnijden.

Naam zuiveren

Van Laarhovens advocaat Jan Sneep bevestigt tegenover de NOS dat er na de strafzaak, waarin de deal werd gesloten, nu een civiele rechtszaak is gestart vanwege "een onrechtmatige overheidsdaad". Er zijn volgens Sneep getuigen gehoord. "Wat er toen mis is gegaan, is een draak met meerdere koppen. Hij is toen op verkeerde gronden vastgezet."

Van Laarhoven stelt in NRC dat hij gedwongen werd tot de schikking met het OM: "Ik kon niet anders, want ik ben niet de enige verdachte. Nu kan ik nooit aantonen dat ik onschuldig ben." De leiding van het OM Zeeland-West-Brabant wil in de krant geen verdere toelichting geven op de afhandeling van de strafzaak.

Volgens zijn advocaat wil Van Laarhoven alsnog "erkenning voor het leed dat hem is aangedaan". Hij dient daarom een miljoenenclaim in, al draait het niet alleen om het geld, stelt Sneep: "Hij wil dit ook om zijn naam te zuiveren. Van Laarhoven heeft fysiek en psychisch nog steeds last van en kan moeilijk verkroppen wat er gebeurd is."

De advocaat zegt dat de dagvaarding is opgesteld en verwacht dat de zaak begin volgend jaar verdergaat.

De Amerikaanse president Biden gaat de doodstraf van 37 van de in totaal 40 mensen die in een federale dodencel zitten omzetten in een levenslange gevangenisstraf. De maatregel kan niet ongedaan gemaakt worden door Donald Trump, die volgende maand wordt beëdigd als nieuwe president van de Verenigde Staten.

Met deze maatregel worden de levens gespaard van mensen die veroordeeld zijn voor moord, onder meer op politieagenten en militairen of bewakers en gevangenen in federale gevangenissen. Ook mensen die betrokken waren bij dodelijke bankovervallen of drugsdeals vallen onder de maatregel.

Voor drie mannen blijft de doodstraf staan. De eerste is Dylann Roof, die in 2015 de racistische moorden uitvoerde op negen zwarte leden van een kerk in Charleston, South Carolina. De andere twee zijn de dader van de aanslag op de Boston-marathon in 2013, Dzjochar Tsarnajev, en Robert Bowers, die in 2018 elf gemeenteleden doodschoot in de Tree of Life Synagogue in Pittsburgh, de dodelijkste antisemitische aanval in de geschiedenis van de VS.

Volgens de Amerikaanse non-profitorganisatie Death Penalty Information Center zitten er momenteel ongeveer 2250 mensen in een Amerikaanse dodencel. Het besluit van Biden gaat alleen over de federale 'death row,' waar hij als president het laatste woord over heeft.

"Vergis u niet: ik veroordeel deze moordenaars, rouw om de slachtoffers van hun misdaden en heb medelijden met alle families die onvoorstelbaar en onherstelbaar verlies hebben geleden", zegt Biden in zijn verklaring. "Maar op basis van mijn geweten en mijn ervaring als pro-Deoadvocaat, voorzitter van de commissie juridische zaken in de Senaat, vicepresident en nu president, ben ik er meer dan ooit van overtuigd dat het voltrekken van de doodstraf op federaal niveau moet stoppen."

Hij zegt verder dat hij zijn loopbaan "heeft gewijd aan het verminderen van geweldsmisdrijven en het garanderen van een eerlijk en effectief rechtssysteem". Ook benadrukt hij dat de 37 veroordeelden om wie het gaat geen kans krijgen op vervroegde vrijlating.

Niet teruggedraaid

De stap van Biden frustreert de plannen van Donald Trump om executies juist op grotere schaal uit te voeren. In tegenstelling tot uitvoeringsbesluiten kunnen besluiten tot clementie niet worden teruggedraaid door de opvolger van een president.

Trump hervatte de federale executies na een onderbreking van bijna twintig jaar tijdens zijn eerste ambtstermijn van 2017 tot 2021. Hij deed dat in een hoog tempo. In 2020 kwam het aantal executies van de federale justitie in de VS op tien, het hoogste aantal sinds 1896.

Biden schortte de federale executies juist weer op toen hij in januari 2021 aantrad.

Het Nederlandse bedrijf Spar International heeft de licentie voor Spar-winkels in Iran ingetrokken. De Volkskrant schrijft vandaag dat de Iraanse Spar de afgelopen jaren werd gebruikt om de sancties tegen het Iraanse regime te omzeilen.

Spil van het verhaal is het Oostenrijkse bedrijf Blue River. In 2017 vroeg dat bedrijf, waarin een Iraans echtpaar de adviesraad vormt, een licentie aan om Spar-winkels in Iran te openen. Die krijgen ze, en in 2020 openen de eerste vier winkels in Teheran.

Tegen Iran gelden dan strenge sancties vanuit Europa. De Iraanse banken zijn uitgesloten van het internationale betaalsysteem en er is een lange lijst van personen die niet naar Europa mogen reizen. Handel is verboden met alle organisaties die relaties hebben met de Iraanse Revolutionaire Garde. Alleen voor medicijnen en voedsel geldt dat niet.

Apparatuur en visa

Dat de Spar een voedselbedrijf is, maakte het mogelijk om die sancties te omzeilen. Een klokkenluider die jaren voor het bedrijf werkte, zegt tegen de Volkskrant dat onder de Spar-licentie via Oostenrijk allerlei apparatuur werd aangeschaft die een kleine supermarktketen helemaal niet nodig heeft. Het ging bijvoorbeeld om beeldtelefoons, opslagapparatuur en servers die normaal ingezet worden in moderne datacentra.

Daarnaast reisden familieleden van gesanctioneerde personen onder de Spar-licentie naar Europa. Een dochter van een politiefunctionaris ging eerst naar Oostenrijk, en reisde van daaruit verder door Europa. Volgens de klokkenluider hadden ze geen enkele zakelijke relatie tot de Spar. Blue River, dat de visa regelde, spreekt dat tegen.

Blue River introduceerde ook een betaalsysteem, Spar-pay, waarmee mensen buiten Iran online tegoeden konden kopen voor de Spar-winkels in Iran. Later deed het bedrijf een poging om via dat systeem ook contant geld het land in te krijgen, door de vouchers inwisselbaar te maken bij banken. Voor zover bekend is dat niet gelukt.

'Onregelmatigheden'

De klokkenluider meldde zijn bevindingen in oktober 2023 bij de directie van Spar International. De documenten die de misstanden aantonen, zijn ingezien door de Volkskrant.

Maanden later zei Spar International geen reden te zien voor onderzoek. Na vragen van de Volkskrant besloot het bedrijf vorige week de licentie voor Iran alsnog in te trekken, gebaseerd op een onderzoek dat in december 2023 gestart zou zijn.

Spar International bevestigt aan de NOS dat in een onderzoek van een "gerenommeerd internationaal adviesbureau" "mogelijke onregelmatigheden" zijn geconstateerd, net als "een aantal schendingen van de licentieovereenkomst". Het bedrijf zegt dat "in het onderzoek en het rapport geen enkele inbreuk op sancties of personen van belang in belangrijke internationale sanctiedatabanken aan het licht kwamen".

Spar zegt ook geen directe zeggenschap te hebben over de bedrijfsvoering van vergunninghouders.

Opnieuw zijn twee mensen uit de film over kamp Westerbork herkend. Het gaat om het echtpaar Marcus Pels en Hendrika Brandon. De identificatie van het echtpaar werd gedaan door amateuronderzoeker Koen Hulsbos.

De Joodse fotograaf en filmmaker Rudolf Breslauer maakte 80 jaar geleden in opdracht van kampcommandant Albert Gemmeker beelden van het doorgangskamp. Hij legde de bekende beelden vast van een transport dat vertrekt en filmde het dagelijkse leven in het kamp, zoals de werkzaamheden en een voetbalwedstrijd.

De film is in zijn geheel te zien op YouTube. Na een krappe 5 minuten is een man met hoed te zien die lachend in de camera kijkt, en naast hem een vrouw met zwart, licht golvend haar die van achter te zien is. Hetzelfde stel komt op 6 minuten opnieuw in beeld. Dat bleken Pels en Brandon.

'Kan niet missen'

Hulsbos had al langer een foto van Marcus Pels en Hendrika Brandon in zijn bezit, een stel dat tijdens de Tweede Wereldoorlog in Amsterdam woonde. Van hen was duidelijk dat ze op de dag dat de film werd opgenomen naar Auschwitz werden getransporteerd, in de lente van 1944.

"Ik heb de film al heel vaak gezien maar op een gegeven moment dacht ik 'hé, dit stel komt twee keer in beeld'. Dat had ik daarvoor eigenlijk nooit doorgehad", zegt hij.

Hulsbos vergeleek daarop de uiterlijke kenmerken van de twee met drie bestaande foto's. "En toen dacht ik: dat kan niet missen", zegt de amateurfilmhistoricus.

Marcus Pels werd direct na aankomst in Auschwitz vergast. Hendrika Brandon overleefde de oorlog, net als hun dochter en zoon, die bij een pleeggezin waren ondergebracht. Katy (Keetje, 86 jaar) en Philip (83) leven nog steeds en wonen in Canada. Zij kregen de bewegende beelden te zien en bevestigden dat het hun ouders waren.

"Ze kunnen zich hun vader niet herinneren. Dus om daadwerkelijk beelden van hem te zien, hem gewoon levend te zien lopen, daar zijn geen woorden voor", zegt kleindochter Lisa Kaufman als woordvoerder van de familie. "Het was heel bijzonder om mijn oma te zien, met wie ik opgroeide."

Volgens Hulsbos moeten er nog meer mensen die in de film voorkomen te identificeren zijn. "Heel veel beeld is wel slecht natuurlijk. Maar het is wel heel dankbaar werk."

Van de 446 Joodse gevangenen die op het moment van de opnames op transport gingen heeft Hulsbos inmiddels 258 foto's verzameld. Na 80 jaar is nog bijna niemand geïdentificeerd. "Er zijn inmiddels zo'n twintig mensen van wie we een naam hebben."

Kinderen van de filmmaker

Eerder dit jaar bleek dat filmmaker Breslauer ook twee van zijn kinderen had vastgelegd in de Westerborkfilm. Het gaat om Ursula en Stefan, twee van de drie kinderen van Breslauer en zijn vrouw Bella. Slechts een paar seconden zijn ze te zien, arm in arm.

Het gezin Breslauer bestond naast vader Rudolf en moeder Bella uit de kinderen Ursula, Stefan en Max Michael. In 1942 kwam de familie in Kamp Westerbork terecht en twee jaar later werden ze gedeporteerd naar vernietigingskamp Auschwitz. Ursula was de enige van het gezin die het overleefde. Na de oorlog emigreerde zij naar Israël.

De politie van New York heeft een man gearresteerd die ervan wordt verdacht een medepassagier in de metro in brand te hebben gestoken. De vrouw overleefde dat niet.

"Dit was een van de meest verdorven daden die iemand tegen een ander mens kan begaan", zei commissaris Jessica Tisch op een persconferentie.

De man liep gisterochtend in het stadsdeel Brooklyn rond 07.30 uur af op een vrouw, die waarschijnlijk sliep in de coupé. Hij hield een brandende aansteker bij haar kleren, waardoor die in brand vlogen. Hoewel metropersoneel met een blusapparaat het vuur wist uit te krijgen, was dat te laat voor het slachtoffer.

Blijven kijken

Toen agenten camerabeelden van het incident bekeken, bleek dat de dader nog enige tijd naar de hulppogingen had staan te kijken. Daardoor kon er al snel een signalement met duidelijke foto's worden verspreid.

Binnen enkele uren wist de metropolitie op aanwijzingen van drie tieners de verdachte op te pakken. Dat gebeurde zonder verzet op een andere metrolijn. Hij bleek een aansteker op zak te hebben. De naam van de verdachte is niet bekendgemaakt, maar het hoofd van de metropolitie zei wel dat hij in 2018 vanuit Guatemala naar de VS was gekomen. Volgens Amerikaanse media gaat het om een 33-jarige man.

Het is nog niet duidelijk wat het motief is van de man. De twee kenden elkaar niet en hadden in de metro geen contact gehad. De omgekomen vrouw is nog niet geïdentificeerd, maar woonde volgens de politiecommissaris wel in New York.

Een Australische piloot wordt uitgeleverd aan de Verenigde Staten wegens vermeende samenwerking met het Chinese leger. Daniel Duggan (56) werd in 2022 gearresteerd omdat hij ervan werd beschuldigd de wapenhandelswetten te hebben overtreden. Hij zou tussen 2009 en 2012 piloten van het Chinese leger hebben opgeleid.

Volgens de Amerikaanse autoriteiten heeft de piloot ongeveer 100.000 dollar gekregen om Chinese militaire piloten illegaal te trainen in het landen en opstijgen van een vliegdekschip, zonder toestemming te vragen aan de Amerikaanse overheid. Als hij schuldig wordt bevonden, riskeert hij een gevangenisstraf van maximaal 65 jaar.

Duggan, die 13 jaar geleden Australisch staatsburger werd, zat sinds zijn arrestatie in een gevangenis in New South Wales. Afgelopen vrijdag gaf de procureur-generaal toestemming voor zijn uitlevering. Duggan ontkent de beschuldigingen.

De piloot werd geboren in Massachusetts in de Verenigde Staten, maar woonde ten tijde van zijn arrestatie al meer dan twintig jaar niet meer in dat land. De VS beweren dat hij nog Amerikaans staatsburger was toen hij de training verzorgde.

Interview

Zijn familie maakt vandaag bekend dat de vader van zes kinderen al volgende week kan worden uitgeleverd. Zij noemden het besluit van de federale overheid onmenselijk, meldt de Australische nieuwszender ABC.

"Het is heel moeilijk om aan de kinderen uit te leggen waarom dit hun vader overkomt, vooral nu, in deze tijd van het jaar", aldus zijn vrouw in een verklaring. "We zijn allemaal doodsbang dat we hem heel lang niet meer zullen zien. Mijn kinderen zijn heel, heel verdrietig."

Een rechtbank in New South Wales oordeelde in mei dat Duggan in aanmerking kwam voor uitlevering aan de Verenigde Staten. Een maand later gaf de piloot een interview aan ABC vanuit de zwaarbewaakte gevangenis waar hij gevangen zat, ondanks het feit dat hij wist dat alles wat hij zei tegen hem gebruikt kon worden als hij werd uitgeleverd.

Politieke kwestie

Hij beweerde dat hij "geen idee" had waarom hij was gearresteerd. "Het enige dat ik wist, was dat de Verenigde Staten mijn uitlevering wilde", zei hij.

Hij sprak van een politieke arrestatie. "Als deze testpiloten uit Nieuw-Zeeland, Australië, de Verenigde Staten, Frankrijk, Groot-Brittannië of enig ander land ter wereld zouden komen, weet ik zeker dat ik nu helemaal niet in de gevangenis zou zitten. Alles wat met China te maken heeft, wordt nu als slecht beschouwd."

De angst van het Westen dat kennis van gevechtspiloten wordt overgedragen aan China, speelt al langer. In 2022 werd duidelijk dat China voormalige Britse luchtmachtpiloten rekruteerde om de eigen gevechtsvliegers op te leiden.