NOS Nieuws - Algemeen

Chinese straaljagers hebben gisteren hun vuurleidingsradar gericht en vastgezet op Japanse gevechtsvliegtuigen boven internationale wateren. Het Japanse ministerie van Defensie reageert ontstemd en noemt het incident "betreurenswaardig" en "gevaarlijk".

Volgens de Japanse defensieminister ging het gebruik van de radar door de Chinezen "verder dan wat nodig is voor de veiligheid van vliegtuigen". Een vuurleidingsradar van een gevechtsvliegtuig wordt gebruikt om een wapen goed te kunnen richten op een doelwit.

Spanning loopt op

Het incident gebeurde in de buurt van de Japanse Okinawa-eilanden. Die liggen in de Oost-Chinese Zee, ten noordoosten van Taiwan. Volgens Japan waren de Chinese straaljagers opgestegen vanaf een vliegdekschip dat ten zuiden van de Okinawa-eilanden voer.

Volgens het Japanse persbureau Kyodo was het de eerste keer dat er een radarvergrendeling is geweest tussen Japanse en Chinese militaire vliegtuigen. Iets dergelijks gebeurde volgens Kyodo voor het laatst in 2013, toen een Chinees oorlogsschip een radar richtte op een Japanse torpedobootjager.

Japan heeft na de incidenten een protest ingediend bij China en wil dat het land maatregelen neemt om herhaling te voorkomen. Deze incidenten komen bovenop eerdere confrontaties tussen Japan en China waardoor de spanningen tussen de landen de afgelopen tijd flink zijn opgelopen.

Afgelopen week was er ook een incident rond de betwiste Senkaku-eilanden, in de buurt van Taiwan. Volgens de Chinese kustwacht was een Japanse vissersboot illegaal bij die door China geclaimde eilandengroep. De Japanse kustwacht meldde dat twee schepen van de Chinese kustwacht rond de eilanden waren onderschept, omdat ze een vissersboot benaderden.

'Militaire reactie'

Vorige maand zei de nieuwe Japanse premier Takaichi dat een eventuele Chinese aanval op Taiwan een militaire reactie vanuit Tokio zou kunnen betekenen. Dat stuitte op woede vanuit Peking. Taiwan wordt al decennia onafhankelijk bestuurd, maar China ziet het eiland als een afvallige provincie die desnoods met geweld onder gezag van de Communistische Partij gebracht moet worden.

Als reactie op de Japanse bemoeienis kwam China met een aantal economische drukmiddelen. Zo riep China zijn burgers op om niet naar Japan te gaan, wat binnen een paar dagen leidde tot annulering van een half miljoen vliegtickets.

Bij een brand in een restaurant en nachtclub in India zijn zeker 23 mensen omgekomen. De premier van de staat Goa vertelde verslaggevers ter plekke in de stad Arpora dat er "drie tot vier" toeristen zijn omgekomen. De meeste slachtoffers waren medewerkers van de club.

Hij zei ook dat twintig slachtoffers door verstikking om het leven zijn gekomen. Drie mensen overleden vanwege ernstige brandwonden. Gewonden zijn naar ziekenhuizen in de buurt gebracht. Hoeveel mensen gewond zijn geraakt, is niet bekend.

De brand ontstond volgens de eerste berichten nadat in de keuken een gasfles ontplofte. Daar zijn ook de meeste doden gevonden.

De regionale premier zegt dat er een onderzoek naar de oorzaak wordt ingesteld en dat de verantwoordelijken hard zullen worden gestraft.

De staat Goa, een voormalige Portugese kolonie, ligt aan de Arabische Zee en is populair bij toeristen, onder meer vanwege de stranden en het nachtleven. Goa trekt jaarlijks miljoenen toeristen.

Er is aangifte gedaan vanwege de doodsbedreigingen die cabaretier en acteur Niels van der Laan afgelopen week kreeg. Dat zei hij in het programma Even tot Hier dat hij samen met Jeroen Woe presenteert.

Donderdag werd bekend dat Van der Laan, die Hoofdpiet speelt in het Sinterklaasjournaal, meerdere doodsbedreigingen heeft ontvangen. Die kwamen na een aflevering waarin de hoofdpiet suggereerde dat ouders desnoods zelf stiekem cadeautjes kunnen kopen voor Pakjesavond, als het Sinterklaas en de pieten niet lukt.

Sommige ouders reageerde boos, omdat hij daarmee 'het geheim' rond het Sinterklaasfeest verklapte.

In Even tot Hier zei Van der Laan: "Er is aangifte gedaan en de concrete dreiging lijkt voorbij." In de uitzending werd vervolgens de draak gestoken met mensen die boos waren over de verhaallijn in het Sinterklaasjournaal en Van der Laan persoonlijk verantwoordelijk hielden. Zo zei hij: "De mens en de rol uit elkaar houden, dat is voor sommige mensen niet heel makkelijk."

Geloven

Ook zongen ze samen met acteur Edwin Rutten die verkleed was als Sinterklaas een lied waarin ze duidelijk maakten dat het Sinterklaasjournaal niet voor volwassenen is gemaakt, maar voor de kinderen die nog geloven. Er werd onder meer gezongen: "Mijn kind is nog jong, dus het gaat over z'n hoofd. Maar ik denk dat als ie ouder wordt, dat ie 't niet meer gelooft."

Demissionair minister Gouke Moes van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft vrijdag telefonisch met Van der Laan gesproken over de doodsbedreigingen. Tegenover persbureau ANP zei een woordvoerder van de presentator zaterdag dat het een "privégesprek" was, waarover ze verder geen details deelde.

Ten zuiden van het Griekse eiland Kreta is een migrantenboot gekapseisd. Daarbij zijn achttien mensen om het leven gekomen, melden de Griekse autoriteiten.

Een Turks vrachtschip trof eerder vandaag in de buurt van het onbewoonde eilandje Chrisi een half-gezonken opblaasboot aan en alarmeerde de Griekse kustwacht. Die vond in de boot de lichamen van de migranten. Het Duitse persbureau DPA schrijft dat zij mogelijk door onderkoeling zijn gestorven.

Twee opvarenden waren nog in leven. Zij zijn naar Kreta overgebracht.

Europese grensbewaker Frontex zocht nog met een schip en een vliegtuig naar mogelijke andere slachtoffers. De dienst werd ondersteund door een helikopter van de kustwacht. Ook drie vrachtschepen zochten mee, maar er werd niemand aangetroffen.

Het was de afgelopen dagen zeer slecht weer in het gebied. Er gelden nog steeds weerswaarschuwingen vanwege storm Byron, die veel regen en harde windstoten met zich meebrengt.

Libië

Migranten uit Afrika en het Midden-Oosten proberen vaak via Turkije de Griekse eilanden te bereiken, maar die route wordt tegenwoordig strenger bewaakt. De laatste maanden is het aantal migrantenboten dat vanuit Libië naar Griekenland vertrekt toegenomen. De eilanden Kreta, Chrisi en Gavdos liggen het dichtst bij de Afrikaanse kust.

De autoriteiten hebben nog niet kunnen vaststellen waar de gekapseisde boot vandaan kwam.

Het bestand tussen Hamas en Israël zit in een kritieke fase, zegt premier Thani van Qatar. Hamas moet nog één stoffelijk overschot van een gijzelaar overdragen voordat het tweede onderdeel van het akkoord kan beginnen. Maar Thani zegt dat er eigenlijk nog niet eens sprake is van een wapenstilstand in Gaza.

Acht Palestijnen werden vandaag gedood in de Gazastrook, schrijft het Palestijnse persbureau Wafa. Onder anderen een vrouw en haar kind zouden ten zuidwesten van Gaza-Stad door het Israëlische leger zijn gedood. Het leger zegt in een verklaring dat drie militanten werden gedood die de zogeheten 'gele lijn' waren overgestoken.

Het door Qatar, Egypte, Turkije en de VS bemiddelde akkoord ging op 10 oktober in. Sindsdien zijn er 367 doden geregistreerd in Gaza door Israëlische aanvallen. In dezelfde periode zijn volgens het Israëlische leger vijf militairen gedood door Palestijnse militanten.

'Dit is een pauze'

"Wat we voor elkaar hebben gekregen is een pauze", zei Thani vandaag op een bijeenkomst in de hoofdstad Doha. "We kunnen het nog geen staakt-het-vuren noemen." Het bestand heeft wel een einde gebracht aan twee jaar van zeer zware bombardementen en gevechten, maar het is wat Thani betreft tijd voor de volgende stappen.

Volgens Trumps twintigpuntenplan moet Israël zich in de tweede fase terugtrekken uit een deel van Gaza en moet er een vredesmacht komen om toe te zien op het bestand. In ruil daarvoor moet Hamas de wapens neerleggen. De gesprekken over deze complexe, en mogelijk zelfs onhaalbare stappen, zijn voor zover bekend nog niet begonnen.

Wapens inleveren 'bij einde Israëlische bezetting'

Pas als de Israëlische bezetting voorbij is, levert Hamas zijn wapens in, zegt een politiek kopstuk van de militante beweging. In een vanavond gepubliceerde verklaring waaruit persbureau AP citeert, staat ook dat deze wapens dan worden ingeleverd bij de "toekomstige soevereine Palestijnse staat". De functionaris benadrukt daarbij dat er nog geen consensus is bereikt over dit punt binnen Hamas.

In Qatar riep de Turkse minister van Buitenlandse Zaken de VS op om druk op te voeren op Israël. Volgens minister Fidan is Hamas het grootste deel van zijn verplichtingen nagekomen. Maar volgens Israël heeft Hamas het bestand aanhoudend geschonden. Turkije, een uitgesproken tegenstander van Israël, biedt aan om troepen bij te dragen aan de internationale vredesmacht, maar daar wil de Israëlische regering niets van weten.

Premier Thani van Qatar zegt dat ook de volgende fase een overgangsperiode moet worden. Volgens hem is een duurzame vrede alleen mogelijk als de Palestijnen een eigen staat krijgen. "Er is een oorzaak voor dit conflict en het draait niet alleen om Gaza." Premier Netanyahu en zijn regering zijn echter fel tegen de oprichting van een Palestijnse staat.

Het dodental door zware overstromingen en aardverschuivingen op het Indonesische eiland Sumatra is gestegen naar 916, meldt de Indonesische rampendienst. Ook worden 274 mensen vermist. De gouverneur van Atjeh, in Noord-Sumatra, vreest dat er nog meer doden zullen vallen door dreigende hongersnood in zijn provincie.

Verschillende delen van Atjeh zijn onbereikbaar geworden voor noodhulp. Gouverneur Muzakir Manaf zegt dat er veel behoefte is aan onder meer schoon drinkwater en tenten. Vooral in afgelegen gebieden die door hulpverleners nog niet zijn bereikt. Volgens Manaf zijn in Noord-Atjeh alleen al 41 bruggen verwoest.

"Mensen gaan niet dood door de overstromingen, maar van de honger", zegt hij. Van sommige delen van Atjeh is volgens hem niets meer over. "Veel dorpen en districten zijn alleen nog maar namen."

Zuidoost-Azië-correspondent Mustafa Marghadi:

"De frustratie groeit in Indonesië over de haperende hulpverlening. Sociale media stromen vol met verontwaardigde berichten onder video's van de verwoesting. Hulporganisaties roepen de regering al dagenlang op om de nationale noodtoestand uit te roepen, zodat lokale overheden makkelijker aan noodfondsen kunnen komen. Maar dat blijft president Prabowo weigeren.

Ook groeit de woede over de vele ontbossing op Sumatra die als katalysator lijkt te hebben gewerkt voor de aardverschuivingen. Er wordt al decennialang legaal en vooral ook illegaal oerbos gekapt. Iets waarvan politici zeiden dat de bevolking zich daar niet al te druk over moest maken. Maar na deze ramp heeft de regering aangekondigd de bomenkap harder aan te zullen pakken."

Sinds vorige week wordt Indonesië geteisterd door zware regenval tijdens het moessonseizoen. Daardoor zijn rivieren buiten hun oevers getreden.

Ook andere landen in Zuidoost-Azië hebben last van het extreme weer. In Sri Lanka, Thailand, Vietnam en Maleisië zijn dodelijke slachtoffers gemeld. In totaal zijn er meer dan 1790 mensen om het leven gekomen.

De Oekraïense president Zelensky reist maandag naar Londen. Hij heeft daar gesprekken met premier Starmer, de Franse president Macron en de Duitse bondskanselier Merz.

De Europese leiders zullen het hebben over de Amerikaanse poging om een einde te maken aan de Russische invasie van Oekraïne, schrijft Macron op sociale media. Hij veroordeelt de zware Russische luchtaanval op Oekraïne van afgelopen nacht, waarbij acht mensen gewond zijn geraakt. "We moeten druk blijven uitoefenen om Rusland te dwingen te kiezen voor vrede."

Eens over 'volgende stappen'

De afgelopen dagen hebben Amerikaanse diplomaten in Florida overlegd met een Oekraïense delegatie. Zelensky zegt op X dat hij "een lang en substantieel" telefoongesprek heeft gehad met beide teams. Hij noemt het een constructief gesprek, maar zegt niet of er concreet iets is bereikt. "We zijn het eens geworden over de volgende stappen voor de gesprekken met de VS."

De Oekraïense topdiplomaat Oemerov zou in Florida te horen hebben gekregen hoe de bijeenkomst tussen Trumps speciaal gezant Witkoff en de Russische president Poetin deze week is verlopen. Voor zover bekend hebben die gesprekken in Moskou niets opgeleverd.

'Einde oorlog hangt van Rusland af'

Alles hangt af van Ruslands bereidheid om vrede te sluiten, tot die gezamenlijke conclusie kwamen de Amerikaanse en Oekraïense onderhandelingsteams gisteren. Die formulering roept de vraag op of er een stap voorwaarts is gezet in de meest recente poging van het Witte Huis om de oorlog te laten stoppen.

Hoewel Poetin beweert open te staan voor onderhandeling, herhaalt hij ook steeds dat de Russische oorlogsdoelen in Oekraïne zullen worden behaald. In de optiek van Moskou is Oekraïne aan de verliezende hand en heeft dus Kyiv belang bij onderhandelingen en Rusland niet.

Dat neemt volgens NOS-correspondent Geert Groot Koerkamp niet weg dat ook Poetin belang heeft bij een onderhandelde vrede. Bijvoorbeeld vanwege de trage opmars aan het front en sombere economische perspectieven voor zijn land.

De Oekraïners en de Russen zijn momenteel in gesprek met de Amerikanen. Andere Europese landen zijn bij deze bemiddelingen niet direct betrokken en praten vooral met de Oekraïners. Europese NAVO-landen zijn volgens diplomaten bezorgd dat de VS een ongunstige deal voor Oekraïne zal sluiten.

De Chinese veiligheidsdienst in Hongkong heeft buitenlandse media gewaarschuwd om geen "valse informatie" te verspreiden over de verwoestende brand in een woontorencomplex vorige week, meldt persbureau Reuters.

Internationale media mogen geen "lastercampagne" voeren tegen de manier waarop de regering omgaat met de dodelijkste brand in Hongkong in zeventig jaar. Dat was de boodschap die een aantal - niet bij naam genoemde - media vandaag te horen heeft gekregen toen die media bij de dienst langs moesten komen. Bloomberg heeft inmiddels bevestigd dat het persbureau bij de bijeenkomst aanwezig was. Reuters was niet uitgenodigd.

Volgens de persbureaus is het zeldzaam dat een groep buitenlandse media op het matje wordt geroepen voor hun verslaggeving over een specifieke nieuwsgebeurtenis in Hongkong.

De veiligheidsdienst heeft de betrokken media laten weten dat de bijeenkomst gehouden is op basis van een wet uit 2020. Die wet werd ingevoerd na de massale prodemocratische protesten in de voormalige Britse kolonie en stelt de regering in staat om maatregelen te nemen tegen buitenlandse entiteiten.

Frustratie

Morgen zijn er verkiezingen in Hongkong. De autoriteiten laten die doorgaan, maar onder de bevolking is veel frustratie over het doorzetten van de stembusgang en de afhandeling van de grote flatbrand waarbij zeker 159 mensen omkwamen. De verwachte opkomst voor de verkiezingen, waarbij alleen gestemd kan worden op China-gezinde politici, is laag.

De politie arresteerde vandaag een 71-jarige man die verdacht wordt van het plaatsen van "opruiende informatie" op sociale media. Ook een man die een online petitie was gestart voor een onafhankelijk onderzoek naar de ramp zou zijn opgepakt, melden verschillende media. De politie heeft zijn arrestatie niet bevestigd.

Vanwege de brand in de Wang Fuk Court-torens zitten nu 21 mensen vast. De aanhoudingen houden verband met de renovatie van het complex, waarbij ondeugdelijke materialen zouden zijn gebruikt.

Langs de grens tussen Pakistan en Afghanistan zijn vrijdagavond laat weer zware vuurgevechten uitgebroken. Dat hebben autoriteiten uit beide landen bevestigd. Er zijn aan Afghaanse kant zeker vijf mensen gedood.

Vertegenwoordigers van het Afghaanse Taliban-regime zeggen dat de doden vielen door Pakistaanse artillerie. Een woordvoerder van de Pakistaanse premier Sharif sprak van "niet uitgelokte beschietingen" door Afghaanse troepen aan de grens.

"Pakistan blijft alert en is toegewijd aan het waarborgen van zijn territoriale integriteit en de veiligheid van onze burgers", aldus de Pakistaanse woordvoerder.

De spanningen tussen de twee landen zijn opgelopen sinds oktober, toen er tientallen doden vielen bij gevechten op de grens. Dat was de zwaarste geweldsuitbarsting sinds de Taliban de macht overnamen in Afghanistan in 2021.

Nog dezelfde maand kwam er een staakt-het-vuren, maar de gevechten bij de grens laaien sindsdien regelmatig op. Verschillende keren zijn de twee landen om de tafel gaan zitten voor vredesonderhandelingen. Een serie overlegrondes in Qatar, Turkije en Saudi-Arabië moest de spanning uit de lucht halen, maar tot nu toe zonder succes.

Vredesonderhandelingen

Volgens Pakistan voeren militanten vanuit Afghanistan de afgelopen jaren steeds vaker aanslagen uit in Pakistan, en weigeren de Taliban daartegen op te treden. De aanslagen worden volgens de Pakistaanse regering gepleegd door de Taliban en de daaraan gelieerde Tehrik-e-Taliban Pakistan.

De regering in Kabul verwerpt de beschuldigingen en zegt dat het niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor de veiligheid in Pakistan.

Vorig weekend praatten de buurlanden verder in Saudi-Arabië. Er werd afgesproken het staakt-het-vuren te handhaven, maar een doorbraak bleef opnieuw uit.

In Londen zijn vier activisten aangehouden vanwege het besmeuren van de vitrine van de Keizerlijke Staatskroon. Op beelden is te zien dat twee jongeren custard en kruimeldeeg tegen het glas gooien. Bezoekers van het museum in de Tower of London reageerden geschrokken.

De juwelenafdeling van het museum is gesloten vanwege de actie. Het aangevallen kroonjuweel is van onschatbare waarde. Het werd door Charles gedragen bij zijn kroning twee jaar geleden. De vier gearresteerde personen worden verdacht van vernieling.

De actie is opgeëist door de groep Take Back Power. De activisten vragen aandacht voor ongelijkheid in het Verenigd Koninkrijk. Ze willen directe politieke inspraak voor burgers en dat rijke mensen meer belasting betalen. "De democratie is afgebrokkeld", schrijft de actiegroep op X, in een woordspeling op kruimeldeeg (crumble).

Bekijk hier beelden van de actie:

De actiegroep haalde eerder deze week ook al een stunt uit. In de hotellobby van het luxueuze The Ritz in de Britse hoofdstad werd paardenmest gedumpt onder een kerstboom. "Ongelijkheid is shit", stond op borden voor de ingang van het hotel.

Celstraf voor besmeuren Zonnebloemen

Het besmeuren van kunstwerken of andere museale stukken om een punt te maken, is de laatste jaren een beproefd middel geworden. Activisten van Just Stop Oil, die tegen de fossiele industrie zijn, gooiden in 2022 soep op De Zonnebloemen van Vincent van Gogh in National Gallery.

Het kunstwerk raakte niet beschadigd, omdat het beschermd wordt door glas. De goudgekleurde lijst van de Zonnebloemen liep wel voor zo'n 10.000 euro schade op. Een van de twee daders werd later veroordeeld tot twee jaar cel. De ander moest twintig maanden de cel in.

Een pakketpunt van PostNL in Tilburg is vandaag voortijdig dichtgegaan. Eigenaresse Elenne van Put heeft daartoe besloten omdat ze de voortdurende agressie van ongeduldige klanten beu is.

"Je wordt uitgescholden voor 'vies, vuil, kankerwijf' en je krijgt dreigementen naar je hoofd als: 'als ik m'n pakket niet krijg, kom jij ook niet meer thuis'", zegt Van Put bij Omroep Brabant.

Pakketpunten overal in Nederland hebben het extreem druk in deze tijd van het jaar. Dat geldt ook voor Van Puts pakketpunt op een bedrijventerrein in Tilburg. Alleen al deze week werden daar 900 pakketten afgeleverd die niet bij de bestellers thuis (of bij de buren) bezorgd konden worden.

"Op een gegeven moment hadden we 2000 pakketten liggen", zegt Van Put. Ze wijst erop dat al die pakketten verwerkt moeten worden, maar dat dat vaak nog niet is gebeurd als mensen hun bestelling komen ophalen.

Toestroom kost tijd

"Mensen krijgen direct een melding zodra hun pakket hier is afgeleverd, maar het ligt dan waarschijnlijk nog op een rolcontainer. Bij een pakketpunt met zestig pakketjes, kan je die er gemakkelijk tussenuit halen. Maar met zo'n grote toestroom kost dat tijd", zegt ze.

Maar tijd gaven veel ongeduldige klanten Van Put en haar medewerkers niet. Haar personeel werd van de week meermalen bedreigd.

Steeds grimmiger

Dinsdag kwam zelfs de politie eraan te pas. "Mensen accepteerden niet dat we dichtgingen en de sfeer werd steeds grimmiger", zegt Van Put. "Het voltallige personeel stond ondertussen achter te trillen als een rietje. En uiteindelijk hebben vijf agenten iedereen weggestuurd."

Toen het personeel woensdag weer allemaal nare verwensingen naar het hoofd geslingerd kreeg, was voor Van Put de maat vol. Ze sloot het pakketpunt. Toen ze donderdag weer openging, vroeg ze handhavers om toezicht te houden.

Ziek naar huis

"Er werken stagiairs bij ons met een afstand tot arbeidsmarkt, zoals vluchtelingen of kinderen die huiselijk geweld hebben meegemaakt", vertelt ze. "Deze week is een van die stagiairs, die in z'n eerste week zat, door dit alles ziek naar huis gegaan."

Na een week vol agressie heeft Van Put vandaag het pakketpunt opnieuw gesloten. Dat betekent even rust.

Wel ziet Van Put op tegen komende maandag. "We krijgen een stortvloed aan pakketten. Maar bovenal, de mensen die vandaag voor een gesloten deur staan, zonder sinterklaascadeau, gaan maandag finaal uit hun plaat", vreest ze. "Maar onze grens is bereikt. Als het weer uit de hand loopt, is dat heel vervelend voor Tilburg, maar dan gaan we definitief dicht."

Venezolanen wereldwijd gaan de straat op. Ook in Utrecht zijn vanmiddag tientallen Venezolanen samengekomen, om hun stem te laten horen 'voor vrede en vrijheid'.

Hoe die vrede eruitziet, is niet duidelijk voor veel Venezolanen, maar de weg naar vrijheid wel. "Met verkiezingen gaat het niet gebeuren", zegt María (25) deze week tegen de NOS. Ze doelt op de opgelopen spanningen tussen Venezuela en de Verenigde Staten, waarbij de VS uit zou zijn op een machtswissel in het Latijns-Amerikaanse land.

"Het is misschien niet de beste optie, maar het is de enige kans op verandering", zegt ze. Mariá vluchtte in 2017 uit Venezuela. In datzelfde jaar kende het land de grootste migratiestroom in decennia, mede door de economische en politieke crises die het land kende. Aan alles ontstond een tekort. "Zelfs als je een stuk brood kon vinden, kon je door de torenhoge inflatie het de volgende dag opeens niet meer betalen", vertelt ze.

Angst voor vervolging

Een golf van protesten werd door het regime van leider Nicolás Maduro met harde hand de kop ingedrukt. Inmiddels zijn volgens de Verenigde Naties bijna acht miljoen Venezolanen het land ontvlucht.

Over haar thuisland praten is voor Mariá niet makkelijk. Het blijft een groot gemis. "Ik verlang ernaar om terug te keren", zegt ze.

Veel Venezolanen durven helemaal niet te praten over de situatie daar, de angst voor vervolging van het regime, zowel in het binnen- als buitenland, is groot. Ook tegenover de NOS willen maar enkele Venezolanen hun verhaal doen, de angst om hun familie in gevaar te brengen neemt met de dag toe. Veel personen die eerst zich nog durfden uit te spreken, durven dat nu niet meer.

Checkpoints

In Venezuela is de repressie door het regime-Maduro toegenomen sinds de spanningen. In grote steden, zoals in de hoofdstad Caracas, worden mensen op straat en bij controleposten gefouilleerd, telefoons worden doorzocht voor mogelijke informatie die kan lijken op steun aan de Amerikaanse president Trump, schrijft de Miami Herald. Waar Maduro zegt zijn burgers te willen beschermen tegen buitenlandse inmenging, is volgens María het tegendeel waar: "Ze zijn alleen maar bezig met stelen, ze geven niet om wat er met ons gebeurt".

Het wantrouwen tegen het regime bereikte in de zomer van 2024 een kookpunt. De kiescommissie riep Maduro uit tot winnaar van de presidentsverkiezingen. Een groot aantal landen erkende die uitslag niet vanwege grootschalige stembusfraude.

(Zelf)censuur

Gesprekken over het regime, de spanningen en een mogelijke invasie worden online vermeden. In het land zelf heerst een strikte censuur. Journalisten, activisten en politieke tegenstanders worden stelselmatig gearresteerd en vaak zonder recht op een eerlijk proces gevangen gehouden.

Volgens mensenrechtenorganisatie Foro Pénal worden nu ruim 800 politieke gevangenen in het land vastgehouden. Van een deel van deze personen is de verblijfplaats onbekend, wat volgens de organisatie wijst op gedwongen verdwijningen.

'Achtbaan van emoties'

"Vrijheid van meningsuiting bestaat niet in Venezuela", zegt Dianny (32), die nu vijf jaar in Nederland woont. Ook zij voelt de spanning met de dag oplopen: "Elke dag is een achtbaan van emoties". De hoop heeft ze nooit verloren, al is die nu gevestigd op de druk die de Verenigde Staten uitoefenen. "Dat is het enige land dat ons kan helpen uit deze situatie, de internationale gemeenschap is stil."

Onder het regime-Maduro, en ook zijn voorganger Hugo Chávez, zijn ze veel verloren, zeggen María en Dianny. "Mensen moesten weg, niet omdat ze dat wilden", zegt Dianny, "dat verandering nu dichtbij lijkt, geeft hoop".

Het is geen toeval dat Venezolanen vandaag de straat op gaan. Volgende week wordt de Nobelprijs voor de Vrede uitgereikt aan de Venezolaanse oppositieleider María Corina Machado, al is het de vraag of zij die zelf in ontvangst kan nemen. Het Nobel-instituut in Oslo zegt vandaag tegen persbureau AFP dat ze haar aanwezigheid heeft bevestigd.

Bij de bekendmaking benadrukte Machado al snel dat ze de prijs niet in haar eentje verdient. Daarom organiseert haar partij vandaag in meer dan honderd steden demonstraties onder de noemer 'de Nobel is van ons allemaal'.

Meer weten over Venezuela? NOS op 3 maakte onlangs deze uitlegvideo:

Marco Borsato gaat het komende jaar niet optreden, laat zijn management weten aan persbureau ANP.

De 58-jarige zanger werd donderdag door de rechtbank in Utrecht vrijgesproken van ontucht, vanwege gebrek aan bewijs.

Zelf zei Borsato al tijdens de rechtszaak niet te weten of hij ooit nog zou optreden. Hij zei dat hij sinds 2019 "geen microfoon meer heeft aangeraakt". "Het lukt me ook niet. De zin en de lust om te zingen is er niet meer", zei Borsato in de rechtszaal. "Ik weet niet of ik ooit nog in staat ben om mijn vak uit te oefenen, zelfs als de rechtbank mij zal vrijspreken."

André Rieu

Vanochtend meldde De Telegraaf dat de Maastrichtse violist André Rieu op zoek is naar een nieuwe gastartiest die kan optreden bij zijn jaarlijkse concertreeks op het Vrijthof, komende zomer. Als de interviewer de naam van Marco Borsato als mogelijke gast laat vallen, reageert Rieu positief.

"Met hem ben ik al eens eerder bezig geweest", aldus Rieu. "Helemaal in het begin was het. Toen is het niets geworden, volgens mij omdat we verschillende platenmaatschappijen hadden die bezwaar maakten. Maar nu? Heb je zijn nummer, dan ga ik hem zeker bellen."

"Even een statement maken, het zou geweldig zijn", voegt André Rieu daaraan toe. "Marco Borsato op het Vrijthof, ik zou dat helemaal zien zitten."

Concrete plannen

Hoe serieus Rieu is, is niet helemaal duidelijk. Bij de regionale omroep L1 Nieuws zegt zijn zoon Pierre Rieu dat er geen concrete plannen zijn. Bij het ANP zegt Pierre Rieu er werk van te gaan maken.

Maar wat het management van Borsato betreft, kan hij zich de moeite besparen. "Marco treedt het komende jaar niet op", staat in een korte verklaring.

Het is nog mogelijk dat het Openbaar Ministerie in hoger beroep gaat tegen de vrijspraak.

Europa moet het in de nieuwe veiligheidsstrategie van de Verenigde Staten flink ontgelden. In dat plan stippelt elke nieuwe president de Amerikaanse veiligheidsprioriteiten voor de komende jaren uit. In de nieuwste versie zet president Trump Europa neer als zwak en zonder veel zelfvertrouwen. Ook dreigt volgens hem de Europese beschaving te verdwijnen.

Amerika-kenner Kenneth Manusama is niet verrast door het rapport van de president. Volgens hem past dit precies in de nationaal-conservatieve strategie die de regering-Trump al langer voert.

"Het betekent dat ze zich terugtrekken achter de dijken en zich minder gaan bemoeien met andere landen. Het gevolg is dat multilaterale relaties worden afgewezen." Manusama wijst erop dat de EU, de NAVO en de VN niet of nauwelijks worden genoemd in het document. "Dat is alarmerend voor de internationale orde."

Rusland en China komen wel veel voor in het plan. "De VS wil een beeld schetsen van hoe de wereld geregeerd moet worden door drie grootmachten. Maar eigenlijk geven ze China een vrijbrief. Zolang de handelsstromen maar niet in gevaar komen, vinden ze het prima wat China doet. Daarnaast staan ze eigenlijk bijna aan de kant van Rusland. Ze zien de EU als een probleem in de relatie met de Russen."

Wat moet Europa doen?

Het veiligheidsplan gaat dan ook gevolgen hebben voor de EU, denkt Louise van Schaik, afdelingshoofd EU & Global Affairs bij Clingendael. "Dat deze strategie nu zwart op wit staat, zal ervoor zorgen dat veel Europeanen verontwaardigder wakker worden."

"Het maakt nogmaals duidelijk dat deze Amerikaanse ideologie heel negatief naar samenwerking kijkt. Het is een verdeel-en-heersstrategie. Vroeger waren ze juist voor eenwording met sterke bondgenoten."

Van Schaik benadrukt dat Europa in eigen huis echt zijn zaken op orde moet hebben. "We hebben de laatste jaren echt kwetsbaarheden laten gebeuren. Niet alleen op het gebied van veiligheid. Alles moest lekker goedkoop. Waarom zouden we bijvoorbeeld zelf een cloud regelen als de Amerikanen die al hebben? Maar vervolgens kunnen ze wel overal meekijken."

'Dit heel serieus nemen'

In de veiligheidsstrategie staat ook dat veel Europese landen op het punt staan dat hun beschaving wordt uitgewist door migratie. "Ze zijn bang dat de VS daar ook aan ten onder gaat en willen Europa ervan redden", legt Manusama uit.

Volgens Manusama heeft het Witte Huis dezelfde agenda als radicaal-rechtse partijen als de PVV en de AfD in Duitsland. "Dat zagen we al tijdens de speech van vicepresident Vance in München eerder dit jaar. Toen hadden we gewaarschuwd moeten worden." Vance zei toen onder meer dat massamigratie en censuur grote problemen zijn in Europa. "Eigenlijk wordt het beleid uit dit plan al een tijdje uitgevoerd. We moeten het heel serieus nemen."

Vanuit Europa zijn de officiële reacties richting de VS doorgaans vriendelijk en constructief. Zo ook nu: EU-buitenlandchef Kallas heeft de Amerikaanse kritiek vanzelfsprekend en deels gegrond genoemd.

"Maar binnenskamers hoor je wel andere dingen", zegt Van Schaik. "Europa moet vooral niet stilzitten en er te veel aandacht aan besteden. We moeten doorgaan met onze eigen strategie om meer onafhankelijk te worden." Manusama noemt de Amerikaanse veiligheidsstrategie een nieuwe wake-upcall voor Europa. "We kunnen niet meer rekenen op de VS en moeten onze eigen democratie beschermen. In zekere zin is dit het nieuwe normaal geworden."

Van Schaik kijkt ook met wat verontwaardiging naar het beleid van de Amerikanen en vraagt zich af waar het land heen gaat. "Ze geloven niet meer in samenwerking. Maar stel dat ze in een conflict komen: dan komen ze erachter dat ze wel heel erg alleen zijn komen te staan. Als ik deze strategie zo lees, zegt het misschien ook meer over de VS die als grootmacht aan het imploderen is. Het is erg roekeloos allemaal."

Hoewel speciaal opgeleide jagers dit jaar ruim 800 ratten hebben doodgeschoten op Terschelling, verspreidt het plaagdier zich steeds verder over het eiland. De rat wordt nu ook aangetroffen bij de dorpen West-Terschelling en Midsland en in het duingebied.

"Dat is zorgelijk, want in de bebouwde omgeving kunnen zij ziektes overbrengen", aldus de gemeente Terschelling.

Terschelling was het enige Waddeneiland - en überhaupt het enige gebied in Nederland - waar de rat tot vorig jaar zomer niet voorkwam. Toch werden in augustus 2024 twee dode ratten aangetroffen.

De gemeente en Staatsbosbeheer vermoedden dat de twee (levend) waren meegevaren op een veerboot en sloegen alarm.

Ze eten broedvogels op

"Het kan in ieder geval voor broedvogels heel vervelend zijn. Ratten gaan ook achter broedvogels en hun eieren aan. Die eten ze gewoon op", zei boswachter Remi Hougee. "Weidevogels, strandbroeders, scholeksters; allemaal dieren die niet blij worden van ratten."

Toen uit kort onderzoek bleek dat er zich veel meer ratten op het eiland bevonden, besloot de gemeente eerst twee en daarna nog drie rattenschutters op het eiland op te leiden en in te zetten. Zij kregen lichte persluchtbuksen mee, uitgerust met nachtkijkers. Het is de meest effectieve en diervriendelijke manier om ratten te doden, zei de gemeente.

Verspreiden over het land

Tussen februari en november dit jaar hebben de rattenschutters ruim 800 ratten gevangen en gedood, laat de gemeente nu weten. De populatie neemt af, maar het slechte nieuws is dat de ratten zich wel verspreiden over het eiland.

Begin dit jaar zaten de ratten voornamelijk op plekken waar eten te vinden was, zoals boerderijen, kippenhokken, het bedrijventerrein en langs sloten. In het voorjaar trokken ze naar de polder, waar ze, zoals gevreesd, een grote bedreiging vormden voor weidevogels en hun eieren. "Zelfs bij de Waddendijk werden gangen aangetroffen", aldus de gemeente.

Omdat er nu minder voedsel in de polder is, trekken de ratten weer naar de bebouwde omgeving. "Het is nog geen plaag, maar als dat het wordt, dan hebben we wel een probleem", aldus Jan van Rees, een van de schutters, bij Omrop Frsylân.

De gemeente roept nu de eilanders op om mee te helpen. Dat kan door voedsel en (kippen-)voer afgesloten te bewaren, etensresten in afsluitbare containers te gooien en geen rommel te laten slingeren. Ook vraagt de gemeente om typische rattenschuilplaatsen zoals compostbulten weg te halen.

Een grootschalige Russische aanval met drones en raketten in acht Oekraïense regio's heeft behoorlijk wat schade aangericht, met name aan energie-infrastructuur. Daardoor ontstonden stroomstoringen en moesten kerncentrales hun productie beperken, melden Oekraïense autoriteiten en het Internationaal Atoomenergieagentschap.

Volgens het Oekraïense leger werden vannacht 653 drones en 51 raketten richting het land gestuurd. 585 drones en 30 raketten zouden zijn neergehaald. Bij de aanvallen zijn verspreid over het land zeker acht mensen gewond geraakt, zegt de minister van Binnenlandse Zaken.

In de regio's Tsjernihiv, Zaporizja en Lviv werden energie- en warmtecentrales geraakt. Een deel van de haven in Odesa zit zonder stroom en draait op generatoren.

In de zuidelijke regio Odesa zitten nog altijd 9500 inwoners zonder warmte en 34.000 zonder water, melden de autoriteiten op Telegram. In Dnipropetrovsk werden woningen verwoest.

Ook een depot bij een belangrijk spoorwegknooppunt bij Kyiv werd geraakt. Inwoners van de hoofdstad vluchtten naar de ondergrondse metro om dekking te zoeken. De metro wordt vaker gebruikt als schuilkelder.

'Reactie op Oekraïense aanvallen'

Het Russische ministerie van Defensie zegt dat de massale aanval een reactie is op Oekraïense aanvallen. Volgens het Kremlin zette Rusland de raketten en drones in op "militair-industriële doelen, energievoorziening en havens die worden gebruikt voor militaire doeleinden".

De aanvallen komen uren voor een nieuwe ontmoeting tussen de VS en Oekraïne om een einde te maken aan de bijna vier jaar durende oorlog. President Trumps speciale gezant Witkoff en een belangrijke Oekraïense onderhandelaar gaan vandaag in de Amerikaanse stad Miami voor de derde dag op rij met elkaar in gesprek over de toekomst van Oekraïne. Een doorbraak is er de afgelopen dagen niet gekomen.

Beelden uit Kyiv en Dnipro van vanochtend:

Het aantal tbs'ers dat in een gewone gevangenis op hun behandeling wacht is in vijf jaar tijd fors toegenomen. Dat bevestigt het ministerie van Justitie en Veiligheid na berichtgeving van het AD. Lang wachtende tbs-veroordeelden hebben recht op een schadevergoeding.

Het aantal wachtende tbs-veroordeelden is in vijf jaar vervijfvoudigd, blijkt uit cijfers van het ministerie. Op dit moment zijn dat er 250. In 2020 ging het om 49 personen, sindsdien liep het jaarlijks op.

Soms duurt het langer dan twee jaar voordat een veroordeelde aan zijn tbs-behandeling kan beginnen. Het komt voor dat het OM de rechtbank vraagt een tbs-maatregel te verlengen, terwijl de behandeling nog niet eens is begonnen.

Tbs'ers die langer dan vier maanden in de gevangenis wachten tot er een plek vrijkomt, hebben recht op schadevergoeding. Dat kost de samenleving steeds meer geld. In 2021 ging het nog om 25.250 euro voor alle lang wachtende tbs-veroordeelden. Vorig jaar was dat opgelopen tot 356.554 euro. Gemiddeld kwam dat per gevangene neer op 2875 euro, en één gevangene kreeg vorig jaar zelfs 19.250 euro.

Gijzelnemer Vught

Volgens Judith Serrarens, voorzitter van de Vereniging van TBS-Advocaten, is de situatie ernstig. "Omdat ze behandeling nodig hebben. Je krijgt tbs omdat een psychiatrische behandeling dringend noodzakelijk is. Dan moet je niet in een gevangenis zitten waar die zorg ontbreekt", zegt ze tegen de NOS. "Die vergoeding kan niet goedmaken dat je tijd verliest met wachten. Dat is heel erg frustrerend voor die mensen."

Veel tbs-veroordeelden zitten in gewone gevangenissen tot er een tbs-plek vrijkomt, maar ongeveer de helft wacht daarop in een Penitentiair Psychiatrisch Centrum. In zo'n PPC krijgen ze ook een behandeling, die is gericht op zorg en stabilisatie. Maar die is niet te vergelijken met de behandeling in een tbs-kliniek, weet Serrarens.

Ook de man die gisteren in een PPC in Vught twee medewerkers gijzelde, wachtte op een tbs-behandeling. Het gaat om de 29-jarige Corné H., bevestigt zijn advocaat, Petra Breukink. H. had al overgeplaatst moeten zijn, maar er was geen plek was in een tbs-kliniek met de juiste behandeling.

H. werd vorig jaar veroordeeld tot negen maanden cel en tbs voor een gijzeling in een café in Ede. De rechter zei bij de uitspraak het belangrijk te vinden dat H. zo snel mogelijk aan zijn tbs-behandeling begon. In Vught wachtte hij echter al bijna een jaar op een plek.

"Dat er geen plaats is, dat vind ik falen", zegt advocaat Breukink. Ze wijst erop dat H. al langer op tbs wacht dan zijn celstraf van negen maanden duurde. "Hij moet naar een tbs-kliniek."

De Dienst Justitiële Inrichtingen liet vandaag weten aangifte te doen tegen H. voor de gijzeling in Vught.

Systeem verstopt

Serrarens wijst erop dat er ook veel misverstanden bestaan over de schadevergoeding voor de wachtende tbs-veroordeelden. Die zien van die vergoeding vaak maar weinig terug. Van het geld worden eerst vorderingen aan de Staat betaald. Die zijn er vaak omdat tbs-veroordeelden vaak een schadevergoeding aan nabestaanden moeten betalen. "Die vergoeding is een doekje voor het bloeden. Van wat er overblijft krijgen ze ook niets in handen. De kliniek beheert het geld en het wordt vastgezet voor resocialisatie op langere termijn."

De oorzaken van de stijging van het aantal wachtende tbs-veroordeelden zijn al langer bekend. Rechters leggen vaker tbs op, er zijn minder tbs-plekken en ook de uitstroom gaat niet zoals gewenst. Veel gemeenten en instellingen zijn terughoudend met het opvangen van ex-tbs'ers.

"Het hele systeem is verstopt", zegt Serrarens. "Er zijn in het verleden tbs-klinieken gesloten. En aan het einde van de behandeling is de doorstroom moeilijk. Er zijn te weinig huizen en te weinig bedden voor beschermd wonen. En er speelt nog een ander probleem: personeelsgebrek."

De regering wil het probleem aanpakken met meer tbs-plekken. Tussen nu en 2030 moeten er 200 behandelplekken bij komen. Daar is geld voor vrijgemaakt in de begroting van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Of het aantal echt gehaald wordt, hangt volgens het ministerie ook af van de vraag of er voldoende personeel geworven wordt en op lokaal niveau de benodigde vergunningen worden afgegeven.

De boot die begin september werd aangevallen door het Amerikaanse leger in internationale wateren bij Venezuela was mogelijk niet op weg naar de VS, maar naar Suriname. Twee bronnen binnen het Amerikaanse Congres hebben tegen CNN gezegd dat Suriname de eindbestemming was. Zij waren aanwezig bij een briefing van de marine-admiraal die de aanvallen heeft bevolen. Persbureau AP meldt het nieuws ook.

Volgens CNN werd op de briefing bekendgemaakt dat de "drugsboot" onderweg was naar een groter vaartuig, dat als eindbestemming Suriname had. "Volgens inlichtingen verzameld door de Amerikaanse strijdkrachten was het de bedoeling dat de aangevallen boot een 'ontmoeting' zou hebben met het tweede schip en drugs zou overbrengen, maar kon het leger het tweede schip niet lokaliseren", schrijft CNN.

Twee aanvallen

Op 2 september kregen Amerikaanse strijdkrachten de boot in het vizier. Omdat werd vermoed dat opvarenden drugs smokkelden richting de VS werd het vuur geopend, waarbij de boot werd opgeblazen. Kort erna werd een tweede aanval uitgevoerd, waarbij twee overlevenden die zich vastklampten aan het wrak van de boot werden gedood.

CNN schrijft dat de nieuwe informatie over eindbestemming Suriname het argument van de regering-Trump onderuithaalt dat het noodzakelijk was om de boot meerdere keren aan te vallen om de VS te beschermen tegen een "acuut gevaar". Zo schreef de president op de dag van de aanval dat "terroristen zich in internationale wateren bevonden en illegale drugs vervoerden, op weg naar de Verenigde Staten".

Volgens CNN zei marine-admiraal Frank Bradley op de briefing wel dat er nog steeds een mogelijkheid was dat de drugs uiteindelijk vanuit Suriname in de VS zouden zijn beland.

De aanval leidt al weken tot controverse in de Amerikaanse politiek. Critici wijzen erop dat het doden van schipbreukelingen een oorlogsmisdaad kan zijn.

President Trump deelde beelden van de aanvallen op zijn socialemediaplatform:

Afgelopen week kregen Congresleden uitleg van marine-admiraal Bradley. Hij zou hebben benadrukt dat minister Hegseth van Defensie geen bevel had gegeven om "iedereen te doden", wat eerder werd gesuggereerd door The Washington Post.

Hegseth zei ook al dat hij niet direct betrokken was bij de omstreden tweede aanval. Hij zag naar eigen zeggen de eerste aanval live, maar daarna zou hij zijn vertrokken. Hij zou pas uren later hebben gehoord dat Bradley bevel had gegeven voor een tweede aanval. Wel zegt Hegseth nog steeds achter die beslissing van Bradley te staan.

Bradley vertelde de Congresleden donderdag achter gesloten deuren dat hij opdracht gaf tot een tweede aanval op het wrak omdat volgens zijn bronnen er nog balen cocaïne in de romp lagen. Bradley zei dat het doel van de tweede aanval was om te voorkomen dat de cocaïne later door kartels kon worden geborgen.

De regering-Trump heeft meermaals gesteld de fatale aanvallen uit te voeren om Amerikanen te beschermen tegen dreigend gevaar. Ze zijn volgens hem onderdeel van een bredere antidrugs-campagne op zee. De aanval op 2 september was de eerste keer dat het Amerikaanse leger een vermoedelijke drugsboot volledig vernietigde. Inmiddels zijn meer dan twintig boten tot zinken gebracht en meer dan tachtig mensen gedood.

Bij de Zuid-Afrikaanse stad Pretoria zijn vannacht zeker twaalf doden gevallen bij een schietincident. Volgens de politie liggen dertien mensen in het ziekenhuis. De daders zijn spoorloos.

Het schieten gebeurde in een pand in Saulsville, ten westen van Pretoria. Onder de doden zijn twee tieners van 12 en 16, en een kind van 3. De anderen zijn volwassenen.

Volgens de politie waren er op zijn minst drie gewapende schutters die rond 04.00 uur het gebouw binnengingen. Er was een illegaal café gevestigd waar een groep mensen aan het drinken was. Het pand zou ook fungeren als hostel. De schutters schoten in het wilde weg, zegt de politie.

De hulpdiensten werden rond 06.00 uur gewaarschuwd. De politie is op zoek naar de daders. Over een motief is nog niets bekend.

Illegale bars

Illegale alcoholverkoop is in Zuid-Afrika een groot probleem. De politie meldt dat dit soort illegale bars vaker het toneel zijn van schietpartijen. Bij een grote operatie zijn dit jaar in een paar maanden bijna 12.000 van dit soort bars gesloten.

In Moerdijk is opschudding ontstaan over een mail waarin ene 'Joshua' juridische ondersteuning belooft tegen een eenmalige bijdrage van 24,95 euro. Experts zijn er zeker van dat de verzender van de mail misbruik wil maken van de onrust in het dorp, dat mogelijk wordt opgeheven.

"Dit is nog extremer dan ik gewend ben. Het lijkt me duidelijk een scam", zegt hoogleraar onteigeningsrecht Jacques Sluysmans bij Omroep Brabant. Sluysmans geeft aan vaker dubieuze partijen te zien opduiken bij onteigenings- en letselschadezaken, want "daar valt geld te halen".

De mail dook van de week op in de mailbox bij veel Moerdijkers. Aanleiding was het besluit dat de gemeente op 19 november nam om het dorp op te heffen. Het idee is dat er op die manier ruimte komt voor industrie. Provincie en Rijk hebben daar nog niet mee ingestemd: zij willen eerst meer onderzoek doen en komen naar verwachting over een half jaar met een definitief besluit.

Groepskorting

Voor de ruim 1100 bewoners van het Brabantse dorp zijn het onzekere tijden. Zij vrezen vroeg of laat uitgekocht of onteigend te worden. Precies op die angst lijkt 'Joshua' in zijn mail in te spelen. Tegen betaling van een eenmalige bijdrage belooft hij juridische ondersteuning en toegang tot een besloten WhatsApp-groep.

Ook schermt de afzender, zonder achternaam, met "groepskorting" bij toekomstige juridische processen. Hij schrijft daarover dat hij offertes gaat opvragen bij "gespecialiseerde advocaten", met als doel "collectieve tarieven te krijgen".

Alarmbellen

"Dit is wel heel vaag. Het begint er al mee dat de afzender een Gmail-adres gebruikt, dan gaan alle alarmbellen wel rinkelen", reageert hoogleraar Sluysmans. "Als je heel zorgvuldig leest, zie je dat het enige concrete dat hij belooft toegang tot een appgroep is, de rest is vaag. Als honderd mensen hierin trappen heb je 2500 euro verdiend met een appgroep."

Marianne Quik van Stichting Bewonerscollectief Moerdijk waarschuwt online voor de e-mail. Ze wijst erop dat niemand in Moerdijk deze 'Joshua' kent, en dat hij geen telefoonnummer, website, KVK-nummer of contactadres in zijn mail noemt. "Een klassieke scam", zegt ook zij.

Wat haar vooral stoort, is dat misbruik wordt gemaakt van mensen in een lastige positie. Zij noemt de timing zo vlak na het besluit over het opheffen van het dorp typisch voor "scams die sociale onrust benutten".