NOS Nieuws - Algemeen

De inwoners van Moerdijk kunnen in december een "voorkeursrichting" verwachten van de plannen die de landelijke politiek heeft met hun dorp. Dat zeggen de ministers Hermans van Klimaat en Groene Groei (VVD) en Keijzer van Wonen en Ruimtelijke Ordening (BBB).

De demissionaire ministers reageren daarmee op de onrust die is ontstaan nadat het college van burgemeester en wethouders dinsdagavond had aangekondigd dat het dorp wordt opgeheven. Het moet plaatsmaken voor de uitbreiding van het nabijgelegen haven- en industriegebied.

Dit uitbreidingsplan is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van het rijk, de provincie en de gemeente. Het is van belang voor de energievoorziening en de economie van heel Nederland, legt Hermans uit.

'Ze willen duidelijkheid'

"We zien een plek waar heel veel industrie zit die cruciaal is, die elke dag maakt wat we nodig hebben", zegt Hermans. "Er is een haven die ongelooflijk belangrijk is en het is belangrijke plek voor onze energievoorziening."

Maar een definitief besluit is nog niet genomen, benadrukt Keijzer. "Dat is aan een volgend kabinet. Dit kabinet is demissionair, nog een keer demissionair, we hebben ons ontslag aangeboden en er is een verkiezingsuitslag. Dan moet je je bescheiden opstellen."

Hermans zegt dat het kabinet een "voorkeursrichting" juist in het belang van de inwoners bekendmaakt. "Er wordt al jarenlang gesproken hoe je daar nou om moet gaan met de ruimte. De inwoners van Moerdijk leven al jaren met de gedachte dat dit zou kunnen gebeuren. Ze willen duidelijkheid."

Keijzer terughoudender

Toch stelt Keijzer zich terughoudender op dan Hermans. "We waren zeker nog niet zover om hier stappen te gaan zetten, deze hele discussie komt heel erg vroeg. Ik voel het ook bijna aan mijn lijf zo'n discussie. Ik voel heel erg wat daar heerst."

Voor het gemeentebestuur lijkt het opheffen van het dorp en het verplaatsen van de inwoners een uitgemaakte zaak, zo blijkt uit het voorstel.

Op de plek van Moerdijk moet een knooppunt in de energietransitie komen, met onder meer een nieuw 380 kV-hoogspanningsstation. Ook zijn er meerdere waterstoffabrieken gepland. Dwars door Moerdijk lopen straks ook de enorme buizen voor het vervoer van ammoniak en waterstof van de Rotterdamse haven naar Limburg.

Dit is haalbaar, maar dan moet het kabinet wel over de brug komen voor de inwoners, zeggen burgemeester en wethouders.

Coalitieonderhandelingen

Inwoners moeten met urgentie worden geholpen aan een nieuwe woning en een ruimhartige financiële compensatie krijgen. Ook moet er een fonds komen om de leefbaarheid van het dorp zolang het nog bestaat te waarborgen. De aanpak moet menselijk zijn met de nadruk op perspectief voor de inwoners.

Er zijn al verschillende bijeenkomsten met bewoners geweest, waar de emoties soms hoog oplopen. Zoals gisteren nog bij de commissievergadering van de Moerdijkse gemeenteraad.

Maar uiteindelijk gaat het kabinet over de grote ingreep en het eveneens grote bedrag dat daarvoor nodig is. Het demissionaire kabinet zal niet de definitieve knoop doorhakken. En daarmee is het dus een zaak van de coalitieonderhandelingen.

De Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties is bijeengekomen in Genève voor een spoedberaad over de nijpende situatie in de Sudanese stad Al-Fasher. VN-mensenrechtenchef Volker Türk was in zijn toespraak fel over het uitblijven van internationaal ingrijpen in Sudan.

"Mijn kantoor heeft alleen al in het afgelopen jaar twintig verklaringen uitgebracht over Al-Fasher", zei Türk. "We waarschuwden voor de wurgende, verstikkende belegering. We waarschuwden voor de verspreiding van hongersnood. En we waarschuwden dat de inname van de stad door de RSF zou leiden tot een bloedbad."

De oorlog in Sudan is de grootste humanitaire crisis ter wereld. De oorlog begon in 2023 met gevechten tussen het regeringsleger en de paramilitaire beweging Rapid Support Forces (RSF). Die oorlog breidde zich uit. Eind oktober werd de stad Al-Fasher ingenomen door de RSF.

De inname van de stad is een belangrijke stap voor de groep, omdat ze nu de hele regio in handen hebben. Tienduizenden Sudanese burgers zijn vermoord en de bloedvlekken op straat waren zo groot dat ze te zien waren op satellietbeelden.

De groep kon dat doen mede door internationale wapensteun van landen met geopolitieke belangen. Er werden wapens van onder meer Britse, Franse, Bulgaarse en Canadese defensiebedrijven gevonden na gevechten in Sudan. Ook voorzien de Emiraten de RSF van wapens in ruil voor goud.

'Te veel geposeerd en geacteerd'

Volgens Türk kan geen van de landen verbaasd kan zijn over de berichten dat de RSF de stad heeft ingenomen. Hij spreekt van een patroon van massamoorden, etnisch gemotiveerde executies, seksueel geweld waaronder massaverkrachtingen, ontvoeringen en nog veel meer afschuwelijke wreedheden. "Een patroon dat wij keer op keer hebben gedocumenteerd in dit conflict."

De internationale gemeenschap heeft volgens de mensenrechtenchef de verplichting om op te treden. "Er is te veel geposeerd en geacteerd, en te weinig actie ondernomen."

Concrete stappen

Türk vraagt landen concrete stappen te zetten, zoals het waarborgen van de veiligheid van burgers in de stad, het aandringen op een ongehinderde stroom van humanitaire hulp en het financieren daarvan. Ook moeten de landen volgens Türk iedereen die het internationaal humanitair recht en de mensenrechten heeft geschonden, verantwoordelijk houden.

Türk zegt dat zijn kantoor bewijs van de geweldpleging verzamelt voor juridische stappen. Ook zegt hij dat het Internationaal Strafhof de situatie nauwlettend in de gaten houdt. "Het internationaal recht mag niet voor onze ogen worden vernietigd", zegt hij. "Het lijden van het Sudanese volk moet stoppen."

Meerdere landen, waaronder Nederland, hadden om de spoedsessie gevraagd.

Een kwart van het personeel van ASN Bank moet weg. Bij Tata Steel vreest een op de vijf medewerkers voor zijn baan. Bij universiteiten moeten docenten, onderzoekers en ander personeel op zoek naar een andere baan. En daar blijft het de komende tijd niet bij, waarschuwt voorzitter Piet Fortuin van vakbond CNV.

Fortuin is somber op basis van de signalen van massaontslagen uit een op de drie cao-onderhandelingen die lopen. In combinatie met de laatste cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek, waarin er voor het eerst in vier jaar meer meer werklozen dan vacatures zijn, weet Fortuin het zeker: "Nederland staat aan de vooravond van duizenden ontslagen."

Wie zijn baan de afgelopen jaren kwijtraakte, had door het enorme tekort aan personeel snel weer ergens anders onderdak. Zo was ASML er als de kippen bij om overbodig personeel van Philips in te lijven. Ruim 90 procent van de medewerkers van Blokker had binnen enkele weken na het faillissement van de winkelketen een nieuwe baan, meldde uitkeringsinstantie UWV.

Maar aan die hoogtijdagen voor werknemers lijkt nu een einde te komen.

Het UWV begrijpt de somberheid bij de vakbond dan ook wel. "Wij krijgen al een aantal maanden meer meldingen van bedrijven die werknemers willen ontslaan. Zeker het afgelopen kwartaal", zegt Rob Witjes, hoofd arbeidsmarktinformatie bij het UWV.

Witjes noemt de industrie en zakelijke dienstverlening als grootste sectoren waar dit gaande is. "Het aantal faillissementen neemt juist af. We zien nu dat er meer reorganisaties plaatsvinden om kosten te besparen of vanwege technologische ontwikkelingen."

Kort werkloos

Toch verwacht Witjes niet dat dit nu allemaal direct gaat leiden tot een toename van mensen in de bijstand: "De arbeidsmarkt is iets minder krap dan een jaar geleden. Maar hij is nog altijd krap genoeg om nog steeds veel kansen te bieden om van de ene naar de andere baan te gaan. Daardoor kun je werkloosheid hopelijk nog altijd voorkomen, of maar heel kort laten duren."

Ondanks een nationaal en wereldwijd politiek onrustig jaar, draait de economie nog altijd best aardig. De detailhandel blijft groeien doordat consumenten hun geld blijven uitgeven. Ook de export groeit.

De economie groeit weliswaar niet meer zo explosief, maar draait nog altijd beter dan gedacht. Zo goed dat de industrie weer meer investeert in het installeren en repareren van machines.

Verschillen per sector

"Het beeld is wel wat somberder, maar het verschilt heel erg per sector", reageert voorzitter Reinier Castelein van vakbond De Unie. "Bij bedrijven als Picnic en ASML zien we juist alleen maar uitbreiding. Defensie heeft veel personeel nodig."

"Maar in de bankensector komt er veel op medewerkers af, door AI en overnames", zegt Castelein. "ING heeft al aangekondigd dat ze verwachten dit jaar mensen te ontslaan. ASN meldde deze week een ontslaggolf en mogelijk volgt ABN Amro binnenkort."

Met name daardoor durft Castelein wel te spreken van een omslagpunt in de arbeidsmarkt, maar nog niet overal: "Je zult nu iets harder moeten werken om van werk naar werk te gaan. Maar verder zie je dat de arbeidsmarkt op en neer gaat, net als de economie. Het kan natuurlijk niet altijd zo goed gaan."

CNV pleit voor goede vertrekregelingen voor mensen die nu hun baan verliezen, met name ouderen. "Die zijn vaak de klos: zij komen ook in een krappe arbeidsmarkt moeilijk aan het werk", zegt Fortuin. De Unie wil dat er betere mogelijkheden komen om van werk naar ander werk te gaan. Over regionale afspraken wordt volgens Castelein op dit moment gesproken.

De Verenigde Staten voeren al maanden militaire acties uit in de wateren rond Centraal- en Zuid-Amerika. Volgens de Amerikaanse president Trump verdedigt zijn land zich zo tegen drugsboten die onder meer vanuit Venezuela op weg zijn naar de VS. Bewijs dat het daadwerkelijk om drugstransporten gaat, levert hij niet.

Met de aankondiging van een grote militaire operatie en de aankomst van het grootste vliegdekschip ter wereld in het gebied, is de spanning tussen de VS en Venezuela deze week verder opgelopen. Wat is Amerika daar van plan met zijn oorlogsvloot met marineschepen en een nucleaire onderzeeër? Vijf vragen over het conflict.

Gaat het de VS echt om de strijd tegen drugs?

Venezuela-kenner en journalist Edwin Koopman denkt van niet, al is Venezuela wel een belangrijk doorvoerland van cocaïne. 20 procent van de coke-export naar de VS komt langs Venezuela. "80 procent gaat dus via een andere route, maar het is toch ook niet niks. Alleen is het geen fentanyl, de drug die Trump de oorlog heeft verklaard."

De boten die de VS de afgelopen maanden naar de zeebodem heeft gejaagd, waren mogelijk wel degelijk drugstransporten, denkt Koopman. "Er is geen bewijs voor, want er zijn bommen op gegooid, maar je hangt niet voor niets zo'n enorme motor achter je boot. Los daarvan is het de vraag of je in internationale wateren zomaar boten kan bombarderen, dat is tegen het internationaal recht."

Wat beweegt het Witte Huis dan om de druk zover op te voeren?

De Amerikaanse regering maakt er geen geheim van dat de VS uit is op regime change: het verdrijven van president Maduro en diens regering.

"Je ziet dat Trump het vooral gemunt heeft op linkse leiders in Latijns-Amerika", zegt Koopman. "Ook met de linkse president van Colombia zoekt hij ruzie, en met rechtse leiders in de regio is hij juist bevriend. Zelfs als hun land een enorme exporteur is van cocaïne, zoals Ecuador."

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio speelt ook een rol. Vanwege zijn Cubaanse afkomst is hij altijd fel gekant geweest tegen linkse leiders in Latijns-Amerika. Trump zit anders in elkaar, die wil gewoon zaken doen.

Welke invloed heeft olie?

Er gaat veel olie uit Venezuela naar China, maar ook naar de VS: 100.000 vaten per dag. "Het heeft iets tegenstrijdigs, maar de VS heeft die olie wel nodig, anders gaan de prijzen aan de pomp omhoog", zegt Koopman. "Het Amerikaanse olieconcern Chevron heeft grote belangen in Venezuela, en dat bedrijf heeft ook invloed op Trump."

In deze video zie je waar het de VS om te doen is:

Gaat Amerika aanvallen?

Koopman denkt van niet. "Het is dreigen en bluffen, van beide kanten. Venezuela is een wespennest. De militairen zijn loyaal aan president Maduro, er is een drugsmaffia, er zijn bendes, milities met enorme aantallen wapens en het zijn allemaal groepen die er belang bij hebben dat de situatie blijft zoals hij is."

Bij een invasie riskeert de VS een nieuw Irak of Afghanistan, waar het Amerikaanse leger vastliep in slepende (burger)oorlogen. Aanvallen op zee zijn wel mogelijk, maar daar heeft Venezuela nauwelijks slagkracht en daarmee zal Maduro ook niet worden verdreven.

Er is wel een risico verbonden aan de mobilisatie in het Caribisch gebied, waarschuwen ook andere experts. Als er niets gebeurt, zal Amerika volgens hen toch iets moeten doen om die enorme troepenopbouw te rechtvaardigen. Koopman acht het ook goed mogelijk dat de Amerikanen uiteindelijk weer de aftocht blazen.

Venezuela ligt zo'n 80 kilometer verwijderd van Curaçao, Aruba ligt nog dichter bij. De VS heeft het Nederlandse ministerie van Defensie op de hoogte gebracht van de aanwezigheid van de Amerikaanse schepen in het gebied.

Wat doet Venezuela?

Maduro heeft een "enorme mobilisatie" van land-, zee- en luchtstrijdkrachten aangekondigd, en daarnaast ook burgermilities opgeroepen zich in staat van paraatheid te brengen.

De president heeft ook nog steeds de steun van het leger, zegt Koopman. "De oppositie won de verkiezingen glansrijk, maar Maduro negeerde de uitslag en bleef zitten." De VS en de oppositie spraken van fraude. In de aanloop naar de parlementsverkiezingen dit jaar werden tientallen oppositieleiders opgepakt. Velen zagen de stembusgang als een schijnvertoning en gingen niet stemmen.

"De dreiging van de VS speelt Maduro nu in de kaart. Bij zijn eigen aanhang is veel twijfel over hem. Venezuela is sterk verarmd onder zijn bewind, maar door de dreiging van Amerika steunt iedereen in zijn eigen gelederen hem weer."

Venezuela krijgt verder militaire steun uit Rusland. Ook buurlanden die de afgelopen jaren niet gelukkig waren met de ondemocratische ontwikkelingen in Venezuela, zouden geneigd zijn Maduro te steunen bij een aanval. "Het gaat dan alleen om politieke steun", benadrukt Koopman, maar ook daardoor staat de Venezolaanse leider weer wat sterker. "De VS hoopt dat Maduro op de vlucht slaat, maar de kans dat dit gebeurt, is niet zo groot."

Drie Chinese ruimtevaarders zijn met ruim een week vertraging weer terug op aarde. De taikonauten waren zes maanden op het Chinese ruimtestation Tiangong. De terugkeercapsule liep schade op, mogelijk door ruimtepuin.

De terugkeer stond aanvankelijk gepland voor 5 november, maar uit onderzoek bleek dat er kleine scheurtjes waren ontstaan in een ruit van de capsule, de Shenzhou-20.

De drie taikonauten konden terugkeren met de Shenzhou-21. Die capsule arriveerde volgens planning op 4 november met drie collega's op het ruimtestation. Zij zouden het team van Shenzhou-20 aflossen. Beide teams waren op Tiangong om wetenschappelijke experimenten uit te voeren.

Zo zag de landing eruit:

Een snelle terugkeer van de bemanning van Shenzhou-20 was gewenst, omdat het ruimtestation niet bedoeld is voor zes personen voor langere tijd. Toch vormde de vertraging geen levensbedreigende situatie. Er stond nog een extra capsule, de Shenzhou-22, klaar op een lanceercomplex om de drie op te halen. De onbemande Shenzhou-22-capsule zou er ruim acht dagen over doen om het ruimtestation te bereiken. Ook zou China indien nodig een vrachtcapsule met voorraden kunnen sturen.

Het team dat arriveerde in Shenzhou-21 is nu nog op het ruimtestation. Het Chinese ruimtevaartbureau CMSA zegt dat de Shenzhou-22 gelanceerd zal worden om de overige ruimtevaarders op te halen op een "gepast moment in de toekomst".

Het is jagers van de provincie Gelderland nog niet gelukt om een wolf dood te schieten die eerder dit jaar een hardloopster beet op de Hoge Veluwe. Daar is een vergunning voor afgegeven, maar die dreigt te verlopen.

De rechter gaf in mei toestemming om de wolf dood te schieten na het incident in park De Hoge Veluwe. Daarna bleek het dier spoorloos. Inmiddels zegt de provincie dat de wolf wel weer is gesignaleerd. Maar de wolf afschieten is voorlopig nog niet gelukt. De tijd begint te dringen, want de vergunning is geldig tot 1 januari.

Omroep Gelderland schrijft dat er strenge voorwaarden gelden om het dier te doden. Zo moet absoluut zeker zijn dat de juiste wolf wordt afgeschoten. Over de exacte werkwijze wil de provincie geen uitspraken doen.

Onduidelijk of er nieuwe vergunning komt

Als de vergunning verloopt, mag die niet meer gebruikt worden. Het is nog niet duidelijk of Gelderland de vergunningsprocedure daarna opnieuw gaat doorlopen en een vergunning gaat afgeven. Dat hangt ook af van de uitkomst van een bezwaarprocedure die tegen de vergunning loopt.

"Maar de afgegeven vergunning is tot 1 januari gewoon geldig, we vertrouwen erop dat de faunabeheereenheid volop bezig is met de uitvoering", zegt de provincie.

De aardbeving bij het Groningse Zeerijp van vannacht is niet alleen een fysieke klap voor de Groningers, maar vooral ook een mentale. Commissaris van de Koning René Paas zegt dat er "in één klap een eind is gemaakt aan de hoop dat het stoppen van de gaswinning zware aardbevingen zou voorkomen".

Inmiddels zijn er bij het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) 66 schademeldingen gedaan. In twaalf gevallen hebben bewoners melding gemaakt van een zogeheten Acuut Onveilige Situatie.

"Deze worden zo spoedig mogelijk ingepland om ter plaatse te beoordelen of er meteen maatregelen genomen moeten worden", meldt het instituut.

Het instituut gaat door met het registreren van schademeldingen en hoopt aan het einde van de dag met een update te komen over de omvang van de schade. Sinds het begin van de middag zijn steunpunten rondom Zeerijp in de plaatsen Loppersum en Garrelsweer open.

Schoof en Jetten

Ook demissionair premier Dick Schoof heeft op X gereageerd en zegt dat het kabinet meeleeft. "De schrik zit er goed in na de zware aardbeving van vannacht. Een bewijs van de impact die de gaswinning in de provincie nog altijd heeft."

Schoof schrijft dat er volop wordt doorgewerkt aan de versterking, de schadeafhandeling en het economisch toekomstperspectief voor alle Groningers.

D66-leider Jetten gaat naar de provincie Groningen om te spreken met inwoners van het gebied dat is getroffen door een aardbeving. "Ik ga er nu heen", zei hij na afloop van een ontmoeting met de informateurs.

'Luisterend oor' van staatssecretaris

Ook staatssecretaris Eddie van Marum van Binnenlandse Zaken bezoekt vandaag het aardbevingsgebied. Hij gaat daar kijken wat nodig is en welke hulp Den Haag kan bieden, zei hij voorafgaand aan de ministerraad. Volgens hem heeft burgemeester Ben Visser van de gemeente Eemsdelta nog niet om hulp gevraagd. Van Marum wil vooral "een luisterend oor" bieden. "Mocht er hulp nodig zijn, dan staan we klaar."

De beving van afgelopen nacht was de op twee na krachtigste ooit gemeten in Groningen.

Bij de nieuw geopende supermarkt in Loppersum deelden Groningers vanochtend hun ervaringen:

Een inwoner van het gebied vertelt nuchter dat zijn huis "nogal schudde vannacht" en dat het nog niet versterkt is. "Ik ga straks thuis een rondje om het huis lopen en als er dan nog meer schades zijn, dan melden we die wel weer."

Een andere inwoner zegt elke keer weer enorm te schrikken. "Ik word er helemaal gek van, het martelt je geestelijk. Een hele tijd heb je rust gehad en denk je dat het over is en dan krijg je weer zo'n klap. Mijn huis wordt niet versterkt en ik zit constant met die angst. Maar mijn vrouw wil hier niet weg."

Een vrouw die in een vernieuwde woning woont, kreeg de beving een stuk minder mee dan andere buurtgenoten. "Ik ben wel even wakker geweest, maar ik dacht dat er een raam openklapte. In de ochtend pas bedacht ik me dat het een aardbeving was."

Paas zegt dat het nog weken duurt voordat de schade in beeld is. "De belofte was dat de afhandeling van de schade en de uitvoering van de versterking milder, menselijker en makkelijker zouden worden. Dit is een moment om dat te bewijzen", zegt de commissaris van de Koning.

Theodor Kockelkoren is inspecteur-generaal bij het Staatstoezicht op de Mijnen en vertelt dat de versterkingsoperatie nog in volle gang is. "6500 adressen zijn al versterkt, maar tegelijkertijd moeten er nog 8500 gedaan worden."

"De versterking van een huis zorgt ervoor dat het beter bestand is tegen aardbevingen." Het is niet zo dat het volledig bestand is, maar als een zware aardbeving zich voordoet, hebben mensen meer tijd om hun huis uit te vluchten.

Het enorme Groningen-gasveld ging in april vorig jaar definitief dicht, maar kleinere gasvelden in de provincie bleven open. Het KNMI verwacht dat het aantal bevingen zal afnemen, maar waarschuwt dat dit nog jaren kan duren.

Door aardverschuivingen op het Indonesische eiland Java zijn minstens twee mensen om het leven gekomen. Reddingswerkers zijn nog op zoek naar 21 vermisten.

De aardverschuivingen werden veroorzaakt door hevige regenval in het gebied. Drie dorpen in het district Cilacap, op zo'n 400 kilometer ten zuidoosten van hoofdstad Jakarta, zijn het zwaarst getroffen.

De voortgang van de zoekacties verloopt traag omdat de grond in het getroffen gebied instabiel is en de toegangswegen smal.

Op beelden die door de nationale reddingsdienst zijn gedeeld, is te zien hoe reddingswerkers zoeken naar slachtoffers die begraven liggen onder het puin en de modder:

Het is regenseizoen in Indonesië. Dat duurt van oktober tot en met maart en veroorzaakt vaker overstromingen en aardverschuivingen op de archipel.

In januari dit jaar kwamen zeker 21 mensen in Midden-Java om het leven toen ze werden meegesleurd door modderstromen na stortbuien.

Goedemorgen! Vandaag houden informateurs Wijers en Buma de eerste gesprekken over de formatie. Nederland speelt tegen Polen om zich te kwalificeren voor het WK voetbal volgend jaar.

Maar eerst het weer: veel bewolking met vooral in het noorden en midden flink wat regen. In het zuiden is het droger met in Limburg soms ook een beetje zon. Maxima lopen uiteen van 9 of 10 graden in het noorden tot lokaal 17 graden in het zuiden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

In Groningen is vannacht een aardbeving geweest met een kracht van 3,4. Volgens het KNMI is dit de op twee na zwaarste beving ooit gemeten in de provincie. De aardbeving werd in een groot deel van Groningen gevoeld. Over schade is nog niets bekend.

De beving was om 01.16 uur. Het epicentrum lag bij Zeerijp, 10 kilometer ten westen van Delfzijl. De beving deed zich voor op 3 kilometer diepte.

De laatste zware aardbeving in Groningen was in 2019 in Westerwijtwerd en had ook een kracht van 3,4, maar was een fractie zwakker dan die van vannacht. De zwaarste beving ooit in Groningen had een kracht van 3,6, in 2012 bij Huizinge.

Vorig jaar waren er zes aardbevingen in Groningen met een kracht boven 1,5. Dat is het niveau waarop aardbevingen voelbaar zijn. Bevingen in de provincie zijn het gevolg van gaswinning uit het Groningerveld die sinds de jaren 60 plaatsvond. Hoewel de gaswinning al ruim twee jaar stilligt, zijn aardbevingen nog steeds mogelijk.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De lancering van de New Glenn-raket vanaf Cape Canaveral in de VS is geslaagd. De 98 meter hoge raket van het ruimtebedrijf van Jeff Bezos, heeft twee satellieten bij zich voor een NASA-missie naar Mars.

Medewerkers waren uitzinnig tijdens de lancering:

Fijne dag!

Ook lobbyisten voor de fossiele industrie weten in groten getale de weg te vinden naar de klimaattop in Brazilië. Ruim 1600 lobbyisten met banden met de fossiele industrie hebben toegang gekregen tot de bijeenkomst, blijkt uit een analyse van de coalitie Kick Big Polluters Out (KBPO).

KBPO is een wereldwijde samenwerking van honderden actiegroepen en organisaties die aandacht wil voor de invloed die grote vervuilers uitoefenen op beleid. Een op de 25 aanwezigen in Belém vertegenwoordigt volgens de coalitie de fossiele industrie.

"Het mag duidelijk zijn dat je een probleem niet oplost door de macht te geven aan de veroorzakers van het probleem", zegt de Filipijn Jax Bonbon van non-profitorganisatie IBON Internationaal. "Het is woest makend om hun invloed door de jaren heen te zien groeien. Ze beschimpen het hele proces en de gemeenschappen die het zwaar hebben door de gevolgen van klimaatverandering."

'Beïnvloeding'

KBPO maakt op basis van de voorlopige aanwezigenlijst een paar rekensommetjes waarmee de coalitie de omvang van de fossiele vertegenwoordiging inzichtelijk wil maken. Zo stelt de coalitie vast dat alleen gastland Brazilië (3805 deelnemers) een delegatie heeft gestuurd die groter is dan het aantal fossiele lobbyisten.

Het aantal vertegenwoordigers van de kwetsbaarste landen (1061) is fors lager dan het aantal bezoekers namens de fossiele industrie. "Fossiele lobbyisten wordt toegestaan om klimaatbeleid te beïnvloeden, wat leidt tot valse oplossingen en voortdurende vervuiling. Dat hebben de afgelopen dertig jaar wel laten zien", zegt Sara Fleischer van Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) in Nederland.

Exxon en Shell

De coalitie heeft de volledige voorlopige aanwezigenlijst bekeken en heeft daar alle lobbyisten met een mogelijk fossiel belang uit gedestilleerd. Daarbij zijn alle aanwezigen meegeteld "van wie redelijkerwijs kan worden aangenomen dat ze het doel hebben de formulering of implementatie van beleid te beïnvloeden in het voordeel van de fossiele industrie".

Van tal van aanwezigen kan dat inderdaad worden aangenomen, zoals van mensen die er zijn namens ExxonMobil en Shell. Maar er worden ook organisaties meegeteld die ondanks hun grote fossiele belangen een rol kunnen hebben in bijvoorbeeld klimaatbestendiger bouwen en de energietransitie.

KBPO stelt bijvoorbeeld vast dat het Nederlandse baggerbedrijf Van Oord ook is vertegenwoordigd op de klimaattop. Die baggermaatschappij speelt weliswaar een grote rol in de fossiele industrie, en staat dus ook voor die fossiele belangen, maar houdt zich daarnaast bezig met de aanleg van windparken en kustbescherming. En dat geldt voor wel meer bedrijven op de lijst.

Transparantie

De analyse van de aanwezigenlijst laat volgens KBPO verder zien dat ook meerdere rijke landen fossiele lobbyisten meenemen in hun officiële delegatie. Frankrijk nam er volgens de coalitie 22 mee, onder wie vijf van TotalEnergies. Japan had er 33, onder wie mensen van Mitsubishi. Noorwegen bracht 17 lobbyisten mee, onder wie zes hoge medewerkers van het nationale gas- en oliebedrijf Equinor.

De coalitie stelt dat het aantal vertegenwoordigers van de fossiele industrie standaard hoog ligt bij klimaattoppen, al sinds de eerste bijeenkomst. Daarom bepleit ze regels te maken die belangenverstrengeling beter tegengaan, en aanwezigen dwingen nog transparanter te zijn over de belangen die ze vertegenwoordigen.

Meer dan 200 Kenianen vechten op dit moment aan de kant van Rusland in de oorlog tegen Oekraïne. Dat heeft de Keniaanse buitenlandminister Mudavadi gezegd. In ruil daarvoor wordt hun een vergoeding beloofd.

Volgens de Keniaanse regering zijn er wervingsbureaus actief in Kenia en Rusland die namens Rusland Kenianen proberen te rekruteren. Het zijn bijvoorbeeld jonge mensen die in het leger of bij de veiligheidstroepen hebben gewerkt.

18.000 dollar

De rekruten denken dat ze in Rusland gaan werken, maar vaak wordt er niet bij gezegd in welke sector. Hun wordt 18.000 dollar beloofd om naar Rusland te reizen en daar te werken. Dat is bijna dertig keer het gemiddelde maandloon in Kenia.

Mudavadi zegt dat de regering in september ongeveer twintig Kenianen heeft "gered" die op het punt stonden naar de oorlog te worden gestuurd. De regering zegt ook een aantal Kenianen te hebben teruggehaald uit Oekraïne, die gewond en/of getraumatiseerd terugkeerden.

Mudavadi maakt zich zorgen over het toenemende aantal staatsburgers dat wordt gerekruteerd voor wat hij "dwangarbeid" noemt. Een jonge Keniaanse atleet werd in september gevangengenomen in Oekraïne en zei dat hij was misleid om zich bij het Russische leger aan te sluiten.

"Deze misdaden vormen niet alleen een ernstige bedreiging voor de nationale veiligheid van Kenia, maar ook voor de mondiale veiligheid." Eén persoon die wordt verdacht van het sturen van Kenianen naar Rusland, is gearresteerd in Kenia en wordt vervolgd.

Huurlingentroepen

Oekraïne meldde vorige week dat meer dan 1400 burgers uit Afrikaanse landen aan de Russische kant meevochten. Zuid-Afrika is onlangs een onderzoek gestart naar hoe zeventien van zijn burgers in de Donbas-regio in Oost-Oekraïne terecht zijn gekomen.

"Zeventien mannen zijn onder lucratieve arbeidsovereenkomsten verleid om zich aan te sluiten bij huurlingentroepen die betrokken zijn bij de oorlog tussen Rusland en Oekraïne", schrijft de Zuid-Afrikaanse president Ramaphosa in een verklaring. Het is onduidelijk voor welk leger de mannen werden gerekruteerd.

Ook Oekraïne heeft kritiek gekregen omdat het buitenlanders, onder wie Afrikanen, probeert te rekruteren om aan zijn kant te vechten. Oekraïne kampt met een tekort aan mankracht, waarschuwde de burgemeester van Kyiv deze week nog. Hij opperde om de leeftijd voor de verplichte dienstplicht omlaag te brengen van 25 jaar naar 23 of 22 jaar. In augustus stond de Oekraïense overheid mannen van 18 tot 22 jaar toe om het land te verlaten. Dat heeft geleid tot een recordaantal jonge mannen die het land is ontvlucht, blijkt uit cijfers van het Europese statistiekbureau Eurostat.

In Groningen is vannacht een aardbeving geweest met een kracht van 3,4. Volgens het KNMI is dit de op twee na zwaarste beving ooit gemeten in de provincie. De aardbeving werd in een groot deel van Groningen gevoeld. Over schade is nog niets bekend.

De beving was om 01.16 uur. Het epicentrum lag bij Zeerijp, 10 kilometer ten westen van Delfzijl. De beving deed zich voor op 3 kilometer diepte. Om 06.39 uur werd er een naschok met een kracht van 2 waargenomen.

Daniel Theelen volgt het gasdossier voor RTV Noord en zegt dat er honderden meldingen binnenkwamen op de bevingsmelder van de regionale omroep. "De beving werd gevoeld van de Duitse grens tot de Drentse grens. Het was bij ons meteen duidelijk dat het foute boel was."

Een inwoner van Loppersum zegt dat de beving zwaarder was dan vorige keren. "Ik hoorde de aardbeving echt aankomen; een soort gerommel en lichte beweging. Daarna kwam de echte beving en toen trilde het een poosje."

Een andere inwoner uit Loppersum woont in een kleine woonboerderij en noemt de beving beangstigend. "Vorige aardbevingen waren meer een knal en nu voelde je echt het hele huis trillen. Ik verwachtte niet meer zulke zware aardbevingen, maar het gebeurt dus nog steeds."

Schrikken

Jasper Jacobs uit Zeerijp zegt tegen RTV Noord dat hij wakker schrok van de beving. "Het was echt flink schrikken. Het was een vreselijk harde knal. Op deze manier hebben we het nog nooit meegemaakt."

In het huis van Jacobs legde een camera de beving vast:

Max Siccama zat op het moment van de beving in de auto. "Ik verloor twee keer de grip op de weg door twee grote schokken."

Debora Veldman uit 't Zandt was net haar baby van drie maanden de fles aan het geven toen de beving begon. "Allemaal spullen vielen om in ons huis en de lampen buiten, die normaal gesproken alleen op beweging reageren, sprongen aan. Je schrikt je dood. Als je dan een baby'tje in je handen hebt, is dat heel eng."

Theelen vertelt dat het de laatste jaren in Groningen juist rustiger leek te worden. "In Groningen was er dan ook de hoop dat het stoppen van de gaswinning ervoor zou zorgen dat zware bevingen voorbij waren. Daarom is deze klap van vannacht niet alleen fysiek, maar mentaal ook een zware."

De laatste zware aardbeving in Groningen was in 2019 in Westerwijtwerd en had ook een kracht van 3,4, maar was een fractie zwakker dan die van vannacht. De zwaarste beving ooit in Groningen had een kracht van 3,6, in 2012 bij Huizinge.

Gaswinning

Vorig jaar waren er zes aardbevingen in Groningen met een kracht boven 1,5. Dat is het niveau waarop aardbevingen voelbaar zijn. Bevingen in de provincie zijn het gevolg van gaswinning uit het Groningerveld die sinds de jaren zestig plaatsvond.

Hoewel de gaswinning uit dat grote gasveld al ruim twee jaar stilligt, zijn aardbevingen nog steeds mogelijk, vertelt KNMI-seismoloog Läslo Evers. "Het komt doordat er nog steeds spanning in de ondergrond zit door de toenmalige gaswinning. Zo nu en dan wordt die spanning ontladen door breuken in het gasveld; dat is een aardbeving."

Rusland heeft luchtaanvallen uitgevoerd op Oekraïne waarbij meerdere doden en gewonden zijn gevallen.

Zeker vijf mensen werden gedood bij een drone-aanval op een flatgebouw in Kyiv. Vijf anderen zijn daarbij gewond geraakt, meldt de Oekraïense noodhulpdienst op Telegram.

In verschillende delen van Kyiv waren de luchtaanvallen te horen, die om 00.45 uur lokale tijd (23.45 uur Nederlandse tijd) begonnen. Burgemeester Klytsjko spreekt van een "massale aanval" op de hoofdstad. Hij zegt dat 29 inwoners van de stad gewond zijn geraakt. Onder hen zijn twee kinderen van 7 en 10 jaar oud. Negen mensen zijn naar het ziekenhuis gebracht, onder wie een zwangere vrouw.

Berekenende aanval

In Tsjornomorsk in de regio Odesa zijn twee doden gevallen en tien mensen gewond geraakt na een Russische aanval in de buurt van een markt. Onder de gewonden is een kind, meldt de dienst.

Volgens het Oekraïense ministerie van Energie zijn ook energiecentrales geraakt door de aanvallen. Daardoor zitten delen van Kyiv, Odesa en Donetsk zonder stroom.

President Zelensky spreekt op X van een "opzettelijke berekenende aanval die als doel had om maximale schade aan te richten aan mensen en de infrastructuur". Hij zegt dat Rusland ongeveer 430 drones en 18 raketten heeft ingezet.

Meerdere gebouwen in Kyiv zijn door de aanval getroffen en er zijn explosies en branden ontstaan:

Zo brak er brand uit op het dak van een appartementencomplex en viel er puin op een school in het oosten van de hoofdstad. Meerdere gebouwen zitten zonder verwarming, omdat ook delen van het verwarmingsnetwerk zijn geraakt.

Bewoners kregen de oproep om naar de schuilkelders te gaan.

Ook Oekraïne heeft drone-aanvallen uitgevoerd, melden de Russische autoriteiten op Telegram. Daarbij zouden een oliedepot en infrastructuur in de Zwarte Zeehaven Novorossiejsk zijn geraakt. Ook zouden drie appartementencomplexen in de omgeving beschadigd zijn.

Op het laatste moment is de executie van een ter dood veroordeelde man in de Amerikaanse staat Oklahoma niet doorgegaan. Gouverneur Kevin Stitt heeft de 46-jarige Tremane Wood gratie verleend en zijn straf omgezet in levenslang zonder kans op vervroegde vrijlating.

Het besluit werd genomen terwijl Wood in de cel naast de executiekamer zat te wachten op de dodelijke injectie en zijn laatste maaltijd al op had. De Amerikaan zou eigenlijk de doodstraf krijgen voor een steekpartij tijdens een mislukte overval in 2002 waarbij de 19-jarige Ronnie Wipf om het leven kwam.

Het is de tweede keer in bijna zeven jaar tijd dat de Republikeinse gouverneur Stitt gratie verleent. Volgens Stitt krijgt Tremane met levenslang dezelfde straf als zijn broer Zjaiton "voor de moord op een onschuldige jongeman" en houdt de straf "een gewelddadige crimineel voor altijd van straat".

'Ik ben geen monster'

Tremane probeerde in 2002 tevergeefs Wipf te overvallen, samen met zijn broer Zjaiton. Hij heeft altijd ontkend dat hij Wipf heeft gedood. "Ik ben geen monster. Ik ben geen moordenaar en dat ben ik ook nooit geweest", zei hij. Volgens de advocaat van Tremane werd Wipf doodgestoken door Zjaiton.

Familieleden van de overleden Wipf steunden het gratieverzoek. De advocaat van Wood zegt "dankbaar" te zijn voor het besluit van gouverneur Stitt. "Dit besluit respecteert de wensen van de familie van Ronnie Wipf en het overlevende slachtoffer, en we hopen dat het hen enige rust zal brengen."

Dodelijke steekpartij

De mislukte overval en dodelijke steekpartij speelden zich af in de eerste uren van 2002. Ronnie Wipf vierde oud en nieuw met een vriend in een bar in Oklahoma City waar Tremane en zijn broer Zjaiton ook waren.

Tijdens het feest raakten Wipf en zijn vriend aan de praat met twee vrouwen, de ex-vriendin van Tremane en de vriendin van Zjaiton. Wipf en zijn vriend nodigden de vrouwen uit in hun hotel, maar voor vertrek beraamden de gebroeders Wood en de vrouwen een plan voor een overval.

De vrouwen zouden zich voordoen als sekswerkers en geld aan Wipf en zijn vriend vragen. Het tweetal had geen cash op zak en reed daarom naar een geldautomaat.

Tremane en Zjaiton wachtten intussen bij het hotel totdat ze konden toeslaan. Toen Wipf en zijn vriend terug waren stormden de gemaskerde broers met een mes en een pistool de hotelkamer binnen. Er brak een gevecht uit en Wipf werd doodgestoken.

Tremane en zijn broer Zjaiton werden beiden veroordeeld, maar in plaats van de doodstraf kreeg Zjaiton levenslang zonder vrijlating. Hij stierf in 2019 in de gevangenis. De advocaat van Tremane Wood zegt dat Zjaiton voor zijn dood aan meerdere mensen heeft bekend dat hij Wipf heeft gedood.

De VS gaat vier Europese activistengroepen als terroristische organisatie bestempelen, meldt het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken in een verklaring. Dat betekent dat Amerikaanse burgers, organisaties en bedrijven de groepen niet mogen steunen. Ook worden tegoeden van de groeperingen in de VS volgende week bevroren.

Een van die groeperingen is het Duitse Antifa Ost, een antifascistische beweging die volgens de VS aanslagen heeft gepleegd op mensen die zij als "fascisten of extreemrechtse activisten beschouwen". De VS verwijst daarbij onder meer naar de rellen in Boedapest in 2023, waar een antifascistische demonstratie tegen een extreemrechtse bijeenkomst uitliep op geweld.

Anarchistisch

Ook een Italiaanse groep en twee Griekse anarchistische groepen worden aangemerkt als buitenlandse terroristische organisatie. Volgens de VS is de Griekse Revolutionary Class Self-Defense verantwoordelijk voor twee aanslagen met zelfgemaakte bommen bij Griekse treinkantoren in 2024 en het Griekse ministerie van Arbeid in 2025.

De Amerikaanse buitenlandminister Rubio zegt dat het bestempelen van die groepen als "terroristisch" passen in de plannen van president Trump om "zelfbenoemde antifascistische netwerken, entiteiten en organisaties te ontwrichten".

Volgens de Amerikaanse regering volgen de groeperingen anarchistische of marxistische ideologieën. Ze gebruiken deze overtuigingen om zowel binnenlandse als buitenlandse gewelddadige aanvallen uit te voeren en te rechtvaardigen, staat in de verklaring.

Internationale protestbeweging

Trump kondigde, naar aanleiding van de dood van de radicaal-rechtse activist Charlie Kirk, al aan dat hij met harde hand linkse "terreurnetwerken" wil aanpakken. Volgens hem is hun retoriek "verantwoordelijk voor het terrorisme dat we vandaag de dag in ons land zien".

Trump ondertekende in september een decreet om Antifa als "binnenlandse terreurorganisatie" te willen bestempelen. De VS kent geen wet om binnenlandse terreurgroepen te verbieden.

'Onbegrijpelijk'

Antifa, een afkorting voor antifascisme, is een internationale protestbeweging die fascisme bestrijdt. Ook in Nederland is de Antifa-beweging actief, maar niet op een georganiseerde manier.

De Tweede Kamer nam onlangs een motie aan om Antifa in Nederland als terroristische organisatie te bestempelen, wat het nodige stof deed opwaaien. Een voormalig AIVD-medewerker noemde de motie "onbegrijpelijk" en benadrukte dat Antifa tegenwoordig veel kleiner is dan in de jaren tachtig.

In navolging van Trump heeft de Hongaarse premier Orbán de Antifa-beweging ook als terroristische organisatie aangemerkt. Hij noemt de beweging een "gewelddadige en criminele organisatie die het op vreedzame mensen in Hongarije heeft gemunt".

In de VS wordt de term Antifa vaak gebruikt als verzamelnaam voor links antifascistisch activisme. Trump heeft de beweging herhaaldelijk verantwoordelijk gesteld voor geweld en onrust. Zo hield hij in zijn eerste termijn Antifa verantwoordelijk voor plunderingen bij protesten tegen politiegeweld na de dood van George Floyd, maar daarvoor gaf hij geen bewijs.

In het Belgische Turnhout is een 41-jarige man aangehouden voor betrokkenheid bij een aanrijding op de A2 bij Eindhoven met een gestolen auto waarbij twee agenten zwaargewond raakten. Een van de twee motoragenten ligt nog steeds in het ziekenhuis, meldt de politie.

De man zonder vaste woon- of verblijfplaats werd rond 17.00 uur door een Belgisch arrestatieteam aangehouden. Rechercheurs uit Nederland waren hier ook bij betrokken. Na de aanhouding is de tijdelijke verblijfplaats van de verdachte doorzocht. Volgens de politie zijn hierbij "enkele goederen" in beslag genomen. Het is niet duidelijk wat voor goederen het zijn.

Het Nederlandse Openbaar Ministerie heeft de Belgische autoriteiten gevraagd de man over te leveren.

Aanrijding

De aanrijding was ruim twee weken geleden op de A2 bij Eindhoven. Agenten kregen een melding binnen dat er een gestolen voertuig met een Duits kenteken reed in Geldrop en zetten de achtervolging in. De bestuurder veroorzaakte hierna een aanrijding waarbij twee politiewagens en twee motoragenten geraakt werden en sloeg daarna op de vlucht.

De politie heeft niet bekendgemaakt hoe de verdachte is opgespoord.

De BBC biedt Donald Trump in een brief excuses aan voor een misleidende montage in een documentaire over de Amerikaanse president. De Britse publieke omroep wil echter geen schadevergoeding betalen. De president had gedreigd met een schadeclaim van een miljard dollar.

De brief aan het Witte Huis is geschreven door BBC-topman Samir Shah. Hij erkent dat onterecht de suggestie is gewekt dat Trump op 6 januari 2021 expliciet aanspoorde tot geweld. Dat gebeurde doordat twee teksten uit dezelfde toespraak achter elkaar waren geplakt terwijl er meer dan vijftig minuten tussen zat.

'Geen grond voor schadeclaim'

"Hoewel de BBC oprecht betreurt hoe de video is gemonteerd, weerspreken we krachtig dat er grond is voor een smaadclaim", aldus de verklaring. Vanwege het schandaal stapten afgelopen weekend de algemeen directeur van de omroep en de hoofdredacteur van de nieuwsafdeling op.

Zondag kreeg de BBC een brief van Trumps advocaten. Er werd een volledige intrekking van de documentaire geëist, een verontschuldiging en een "gepaste compensatie" voor de president.

Brief van Trumps advocaten

Trump heeft openlijk gedreigd met een schadeclaim van 1 miljard dollar, maar die is niet officieel ingediend. De BBC zegt dat ze de documentaire in de huidige vorm niet meer zal uitzenden en dat daar ook geen plannen voor waren.

Op 6 januari 2021 bestormden aanhangers van Trump het Capitool. Hij had de verkiezingen verloren van Joe Biden. Trump beweerde ten onrechte dat er op grote schaal stemfraude was gepleegd. In een toespraak had hij zijn achterban opgeroepen naar het parlementsgebouw te gaan.

'Fight like hell'

"We gaan lopen naar het Capitool en onze heldhaftige senatoren en congresleden toejuichen", zei hij in de toespraak. Ruim vijftig minuten later zei hij: "En we gaan vechten. We fight like hell." In de BBC-documentaire waren de twee fragmenten samengevoegd waardoor het leek alsof Trump zijn aanhang opriep om te gaan vechten bij het Capitool.

De documentaire was gemaakt door de zelfstandige productiemaatschappij October Films voor de BBC.

De lancering van de New Glenn-raket vanaf Cape Canaveral in de VS is geslaagd. De 98 meter hoge raket van Blue Origin, het ruimtebedrijf van Jeff Bezos, heeft twee Marssatellieten bij zich voor een NASA-missie naar de rode planeet.

Zondag werd ook al gepoogd de raket te lanceren, maar de lancering werd toen afgebroken vanwege een bewolkte hemel en een geomagnetische storm.

Op live-beelden van Blue Origin was te zien hoe de raket opsteeg van zijn lanceertoren in een vlammenzee en met enorme dampwolken, vlak nadat de zeven motoren waren ontbrand die meer dan 1270 kilo vloeibare brandstof per seconde verbruiken.

Na eerdere tegenslagen waren de medewerkers van Blue Origin door het dolle tijdens de lancering:

Negen minuten na de lancering koppelde de herbruikbare lanceerraket van de New Glenn zich los om vervolgens terug te vliegen naar de aarde en met succes te landen op een schip in de Atlantische Oceaan. Het was de eerste keer dat dit lukte, bij een testvlucht in januari ging de lanceerraket verloren.

Countdown

De lancering was om 21.55 uur, ruim een uur later dan gepland. De countdown voor de oorspronkelijke lancering werd vlak voor de lancering afgebroken. Waarom is niet duidelijk. Daarna werd het hele lanceringsproces gereset en was er alsnog een lift off.

Het is de eerste keer sinds 2020 dat een NASA-missie vertrekt naar Mars. De twee Marssatellieten aan boord van New Glenn heten Blue en Gold. Het is de bedoeling dat ze 3D-beelden gaan maken van de zonnewind rond Mars. 20 minuten na de lancering werden ze losgekoppeld van New Glenn om te beginnen aan hun 22 maanden durende reis naar Mars.

Wetenschappers willen te weten komen hoe die wind de atmosfeer van de planeet enerzijds van energie voorziet, maar tegelijkertijd ook kapotmaakt.

Op de commissievergadering van de Moerdijkse gemeenteraad over het opheffen van het dorp Moerdijk klonken weinig harde verwijten, maar vooral zachte smeekbedes en loftuitingen over de houding van de bewoners van het dorp.

Het dorp in de gemeente Moerdijk, die veel groter is dan het dorp met die naam, moet verdwijnen vanwege de uitbreiding van het nabijgelegen industriegebied, blijkt uit een voorstel van het college van burgemeester en wethouders.

In de commissievergadering vanavond spraken inwoners en gemeenteraadsleden zich uit over het collegevoorstel.

Zes inwoners maakten gebruik van hun spreekrecht. De meesten van hen wonen niet in het dorp Moerdijk, maar vertegenwoordigen andere plaatsen binnen de gemeente, zoals Fijnaart, het vestingstadje Klundert en Zevenbergschen Hoek. Zij betuigden hun medeleven aan de Moerdijkers, maar vroegen vooral aandacht voor hun eigen woonplaats.

'Wees ruimhartig'

"Ook voor Zevenbergschen Hoek is de impact groot", zei Albert van Loon namens inwoners van Zevenbergschen Hoek. Hij riep de raad op om de leefbaarheid van zijn dorp serieus te nemen en te versterken. "Wees ruimhartig en beknibbel niet, versterk ons dorp nu."

"Laat het niet gaan over spookdorpen", pleitte Pim Meijer, namens Dorpstafel Moerdijk. "Met elke bewoner die vertrekt brokkelt een stukje van de sociale structuur af."

Hij riep de gemeente op niet alleen duidelijkheid te bieden aan de mensen die twijfelen of ze moeten vertrekken, maar ook aan de mensen die juist niet van plan zijn om te vertrekken. "Laat hen niet aan hun lot over, maar geef het college pas een mandaat als er concrete garanties zijn."

Vanuit Klundert klonken zorgen over toenemende geluidsoverlast vanwege de uitbreiding. Dat geldt ook voor inwoners van Noordschans en Tonnekreek.

De gemeenteraad moet het collegevoorstel nog goedkeuren. Daarover zal volgende week gestemd worden. Afgaande op wat de raadsleden in de commissievergadering zeiden over het plan, lijkt het erop dat de meesten voor zullen stemmen.

Wel benadrukken de partijen dat ze dit met pijn in het hart doen en de bewoners goed willen compenseren. Veel politici slikten hun tranen weg tijdens hun betoog.

Goed bestuur

"Konden we maar gewoon 'nee' zeggen", zei VVD'er Jolijn Koevoets. Ze prees de "dappere en nette houding" van de Moerdijkers. Ze zei het verdriet van de inwoners te begrijpen, maar "hoe onwenselijk ook, het voorstel van het college voldoet wel". Ze roept op om de randvoorwaarden zo goed mogelijk te maken voor de bewoners en hen ruimhartiger dan nu wordt voorgesteld te compenseren.

"Het voorstel staat haaks op ons partijprogramma", zei Hadewych de Ridder van Moerdijk Lokaal. Daarin stelt de partij dat de industrie niet verder mag uitbreiden. Ze noemt het voorstel de "minst slechte keuze van slechte keuzes". Ze zegt dat het getuigt van "goed bestuur" om dit besluit te nemen "en niet eindeloos te kibbelen".

Het plan waarover nu wordt gesproken treft alleen het dorp Moerdijk. Bij een andere optie worden meer dorpen geraakt, betoogde ook de lokale PvdA-fractie.

Oppositiepartij wil meer onderzoek

Een ander geluid klonk vanuit oppositiepartij Onafhankelijk Moerdijk. Volgens raadslid Arno Fens heeft zijn partij geen politiek bezwaar, maar een principieel bezwaar.

"We zijn niet tegen ontwikkeling en begrijpen dat energietransitie en ontwikkeling kansen biedt voor onze regio", zei Fens. Hij hamerde erop dat het echter de plicht is van elk bestuursorgaan om eerst alle kennis te verzamelen.

Volgens zijn partij is dat nog niet voldoende gebeurd om een mandaat te kunnen verlenen aan het college. Hij noemde hierbij de gevolgen voor de luchtkwaliteit, stikstof, natuur en gezondheid.

"We pleiten niet voor vertraging of tegenhouden", benadrukte Fens. Pas na onderzoek kan het voorstel worden goedgekeurd. "Dan pas kunnen we trots zeggen dat we niet alleen juridisch juist, maar ook moreel juist hebben gehandeld."

Reactie wethouder

"Wat een bewogen week", vatte wethouder Dingemans (VVD) de gebeurtenissen van de afgelopen dagen samen. Hij zei te begrijpen dat het voor de partijen voelt als een "duivels dilemma".

Ook zei hij dat het college de volledige verantwoordelijkheid op zich wil nemen om ervoor te zorgen dat de Moerdijkers op korte termijn een leefbaar dorp overeind kunnen houden en op de langere termijn perspectief hebben voor hun toekomst.

In Estland is een optreden van de Amerikaanse nu-metalband Limp Bizkit afgelast. De organisator heeft geen reden gegeven, maar het besluit lijkt te zijn genomen vanwege oude pro-Russische uitlatingen van frontman Fred Durst.

Kort na de aankondiging van het concert op 31 mei volgend jaar sprak minister van Buitenlandse Zaken Margus Tsahkna er schande van. "Degenen die Ruslands agressie en invasie van een buurland goedpraten, zijn niet welkom in Estland. Er is geen plek voor hen op Estse podia en zij zouden hier geen geld mogen verdienen", zei hij vorige week in een verklaring.

Hoewel Estland geen buurland is van Oekraïne, geldt het Baltische land als een van de meest uitgesproken bondgenoten van Kyiv in Europa. Ook het ministerie van Cultuur noemde het concert van Limp Bizkit onacceptabel en had erover contact opgenomen met de organisator, schrijft publieke omroep ERR.

Organisator Baltic Live Agency spreekt vandaag van "omstandigheden waar de organisator geen controle over heeft". De band, die tientallen miljoenen albums verkocht rond de millenniumwisseling, heeft niet op de ophef in Estland gereageerd.

Krim=Rusland-vlag

In 2014 bezette en annexeerde Rusland het Oekraïense schiereiland de Krim. Volgens de Estse omroep ERR stond Durst kort daarna op een podium met een vlag waarop "Krim=Rusland" in het Russisch stond.

Russische media meldden in 2015 dat de Amerikaanse rapper en zanger Poetin een "aardige kerel met duidelijke morele principes" had genoemd. "Ik denk dat ik een vriend van president Poetin kan zijn", citeerde krant Izvestia uit een briefwisseling die Durst had met de door Rusland geïnstalleerde leider van de Krim: Sergej Aksjonov.

Russische ex-vrouw

Aksjonov had Durst en andere internationale beroemdheden uitgenodigd om naar de Krim te komen. Het bezette Oekraïense gebied werd aangeprezen als een toekomstig Beverly Hills van Rusland. De Amerikaanse muzikant had hier wel oren naar, afgaand op zijn citaten in Russische media.

Durst wilde wel een huis op het schiereiland. Ook sprak hij de wens uit om een Russisch paspoort te krijgen. Op de Krim wilde hij graag films en tv-series opnemen. Daarbij speelt waarschijnlijk een rol dat zijn toenmalige vrouw Russisch is en geboren was op de Krim.

Vanwege zijn pro-Russische uitspraken had Oekraïne de zanger destijds voor vijf jaar de toegang tot het land ontzegd.