NOS Nieuws - Algemeen

Op een Duitse luchtmachtbasis is vandaag een geavanceerd Israëlisch raketafweersysteem in gebruik genomen. De Arrow heeft volgens de fabrikant een bereik van 2400 kilometer. Het systeem kan ballistische raketten neerhalen op ruim 100 kilometer hoogte, boven de atmosfeer.

Het is de eerste keer dat het afweersysteem buiten Israël is opgesteld, schrijft krant The Jerusalem Post. Duitsland heeft er ruim 3,5 miljard euro voor betaald. Het is het duurste defensiepakket dat Israël ooit heeft verkocht.

Op drie plekken in Duitsland komen Arrow-systemen te staan. Het eerste is nu zo'n 80 kilometer ten zuiden van Berlijn onthuld. "Hiermee beschermen we niet alleen onszelf, maar ook onze partners", zei minister Pistorius van Defensie.

Duitsland neemt hiermee volgens Pistorius de verantwoordelijkheid op zich om Europese NAVO-landen te beschermen. Hij zei niet expliciet waartegen, maar Rusland wordt beschouwd als de grootste bedreiging voor het militaire bondgenootschap.

Volledig operationeel in 2030

Het systeem bij luchtmachtbasis Schönewalde/Holzdorf is overigens nog niet volledig operationeel. Met de huidige apparatuur en bezetting kunnen beperkte beschermingsoperaties worden uitgevoerd, aldus de Duitse autoriteiten. Tegen 2030 moeten de Arrows volledig in gebruik zijn.

Het Arrow-systeem is minder bekend dat het Israëlische Iron Dome, maar is minstens zo belangrijk gebleken voor Israël. Met de onderscheppingsprojectielen werden dit en vorig jaar vele tientallen Iraanse ballistische raketten neergehaald. Eén zo'n onderscheppingsraket kost circa 2 miljoen euro. Het systeem is ontwikkeld door het Israëlische defensiebedrijf IAI en de Amerikaanse onderneming Boeing.

Verschil tussen Iron Dome en Arrow

Iron Dome, waarover alleen Israël beschikt, biedt bescherming tegen korteafstandsraketten. Arrow kan ook raketten met een veel groter bereik neerhalen. De installatie in Schönewalde/Holzdorf kan in theorie ballistische raketten neerhalen van de noordkust van Noorwegen en tot aan het Griekse eiland Kreta.

De Arrow-deal tussen Israël en Duitsland ligt gevoelig. De Duitse regering had een deel van zijn wapenleveranties aan Israël stopgezet, onder zware binnenlandse en internationale druk vanwege de vele duizenden burgerslachtoffers in Gaza door Israëlische bombardementen. Na de instelling van de wapenstilstand tussen Hamas en Israël zei Berlijn vorige maand dat de wapenexport weer volledig werd hervat.

Duitsland behoort tot de trouwste bondgenoten van Israël wereldwijd. Na de aanslagen in Israël door Hamas op 7 oktober 2023 stuurde het land extra wapens en munitie naar Israël. De gedeeltelijke stopzetting van deze export in augustus dit jaar kwam daarom onverwacht.

De politie waarschuwt via sociale media voor fraude en ticketoplichting bij de Formule 1-race komend weekend in Abu Dhabi. Veel fans willen graag bij de allesbeslissende ontknoping zijn, drie coureurs maken namelijk nog kans maken op de wereldtitel, onder wie Max Verstappen. De politie vreest voor tientallen gedupeerden.

Teamleider van het Landelijk Meldpunt Internetoplichting (LMIO) Gijs van der Linden ziet allerlei malafide websites en verkopers. Dat gebeurt vaker bij grote sportevenementen, "verkopers maken misbruik van alle liefhebbers van de sport".

Wie nu bijvoorbeeld via Markplaats op zoek gaat naar kaartjes voor de wedstrijd, komt verschillende advertenties tegen. Soms van particuliere verkopers die zeggen niet te willen of kunnen gaan. Andere advertenties bieden verschillende pakketreizen aan: geïnteresseerden hoeven enkel maar een WhatsAppbericht te sturen. Ook zijn andere webwinkels actief die de wedstrijdkaarten aanbieden.

Dat is iets wat Van der Linden herkent. "We kunnen bij sites die we niet vertrouwen niet altijd zien voor hoeveel geld kaarten worden aangeboden. Je moet vaak eerst een WhatsAppbericht sturen, waarna een verkoper contact met je opneemt."

Het LMIO ziet een netwerk van malafide websites. Momenteel is het team in gesprek met justitie over hoe er actie kan worden genomen tegen de oplichters.

Ticketprijzen van 300 tot 3500 euro

De afgelopen jaren zijn bij de politie honderden aangiftes binnengekomen voor ticketfraude bij autosporten. Waarschijnlijk zijn er meer slachtoffers van ticketfraude, maar slechts één op de vijf doet aangifte. Na de race in Zandvoort in 2021, toen de Grand Prix daar na jaren weer voor het eerst werd gehouden, deden honderd mensen aangifte van online oplichting, zegt Van der Linden. "Kaarten, die dus niet echt waren, werden toen aangeboden voor bedragen van 300 tot 3500 euro."

Op dit moment is er in verband met de wedstrijd van komend weekend nog geen aangifte gedaan van ticketfraude, maar dat is niet gek, zegt Van der Linden. "Mensen komen er pas daar achter dat ze zijn opgelicht, wanneer ze met de gekochte tickets niet binnenkomen."

De politie kan in verband met onderzoek nog niet zeggen welke onbetrouwbare verkoopsites zij in het vizier hebben. Wie kaarten wil kopen voor de wedstrijd, en ook voor andere evenementen, doet er goed aan om te kopen via officiële verkoopsites, raden zij aan.

Gestegen ticketprijzen

Bij meerdere reisorganisaties zijn de prijzen voor het komende Formule 1-weekend de afgelopen dagen flink omhooggeschoten. Een weekendtrip voor twee personen kost bij GP Travel inmiddels ruim 2600 euro. Losse tickets voor de wedstrijd op zondag zijn niet meer beschikbaar.

Het Yas Marina Circuit in de hoofdstad van de Verenigde Arabische Emiraten heeft plek voor 60.000 man.

Iets bestellen bij een Chinese webshop wordt zeer binnenkort duurder. Het kabinet wil begin januari een pakkettoeslag invoeren voor pakketjes van buiten de Europese Unie, waardoor een gemiddelde bestelling zo'n 6 euro duurder wordt. Dat blijkt uit een conceptwetsvoorstel in handen van de NOS.

Door de enorme vlucht van het aantal pakketjes heeft de douane het zo druk dat de dienst niet meer aan haar eigenlijke werk toekomt: het controleren van vracht op veiligheid en het innen van invoerrechten en belastingen.

De toeslag gaat gelden voor pakketjes tot 150 euro. Die zijn nu nog vrijgesteld van douanekosten, maar er komen er inmiddels dagelijks ongeveer één miljoen van naar Nederland. 80 tot 90 procent daarvan komt van Chinese webwinkels als AliExpress, Temu en Shein. Ieder pakketje moet door de douane worden ingeklaard en dat is zo langzamerhand niet meer te doen.

Niet al die pakketjes gaan overigens naar Nederlandse consumenten. Een groot deel gaat uiteindelijk naar andere EU-landen, maar komt wel via Nederlandse havens en vliegvelden de unie binnen.

De toeslag, die officieel een 'handling fee' heet, wordt 2 euro per productregel in de bestelling. Omdat in een gemiddeld pakket drie verschillende producten zitten, betekent het een gemiddelde kostenstijging van 6 euro.

Hoe werkt het?

Stel, je koopt vier dezelfde voetbalshirts bij een Chinese webshop, dan betaal je 2 euro toeslag. Als je in dezelfde bestelling ook nog twee paar dezelfde voetbalsokken bestelt, dan loopt de toeslag op naar 4 euro. Zie je ook nog een paar voetbalschoenen, dan is de totale heffing 6 euro.

Iedere nieuwe productregel in de bestelling kost 2 euro extra.

Met de huidige hoeveelheid pakketjes zou dat twee miljard euro per jaar opleveren, geld dat voor een deel naar de Nederlandse schatkist gaat, al is niet duidelijk hoeveel. De hoop is natuurlijk dat er veel minder besteld gaat worden.

De opbrengst kan voor een deel ingezet worden om de douane te versterken. Het kabinet wil met de toeslag ook de Nederlandse webwinkels en gewone winkels beschermen, die veel last hebben van de concurrentie uit China.

Niet wachten op EU

Binnen de EU wordt ook gewerkt aan een gezamenlijke regeling met hetzelfde doel, maar die kan op z'n vroegst op 1 november volgend jaar ingaan en wellicht pas in 2028. Frankrijk, België en Luxemburg vinden dat te lang duren en gaan op zeer korte termijn, het liefst volgende maand, een eigen heffing invoeren van twee euro per product.

Nu al is Nederland koploper als het gaat om de invoer van pakketjes van buiten de EU, maar als onze buurlanden de toeslag invoeren vreest het kabinet een waterbedeffect. Dan worden die pakketjes waarschijnlijk via Nederland verstuurd, mogelijk elke dag meer dan drie miljoen.

"De Nederlandse markt wordt dan nog meer dan nu overspoeld door een tsunami aan e-commerce-zendingen", staat in de toelichting. "De gevolgen hiervan zullen stilstaande containers in de haven van Rotterdam en het stilvallen van de doorvoer van goederen op Schiphol zijn."

Frankrijk, België en Luxemburg willen de toeslag per 1 januari invoeren, maar zowel in België als Frankrijk is het de vraag of dat ook echt op die datum lukt. Het zou ook een paar weken later kunnen worden. Het Nederlandse kabinet wil de heffing daarom pas in laten gaan als de buurlanden ook zo ver zijn.

Doorberekenen

De pakkettoeslag moet worden betaald door de vervoerders, zoals Post NL, DHL en FedEx. Maar die zullen die vrijwel zeker doorberekenen aan de consumenten. De vervoerders vinden dat ze te weinig voorbereidingstijd hebben als de heffing al in januari ingaat.

Het wetsvoorstel ligt op dit moment bij de Raad van State. Als die positief adviseert, wordt het besproken in de ministerraad. Ingewijden verwachten dat het daar zonder veel problemen zal worden goedgekeurd.

De Tweede Kamer nam vorige week nog een motie aan van de ChristenUnie, waarin het kabinet gevraagd wordt om zo snel mogelijk een toeslag op pakketjes van buiten de EU in te voeren.

De Roemeense marine heeft vanmiddag een zeedrone in de Zwarte Zee vernietigd. Het ministerie van Defensie van Roemenië meldt dat de aanval werd gedaan omdat het vaartuig een gevaar was voor de navigatie op zee.

De zogenoemde 'Sea Baby' werd zo'n 66 kilometer ten oosten van de Roemeense havenstad Constanta door de mariniers opgeblazen.

Een woordvoerder van het Roemeense ministerie van Defensie wilde tegen persbureau Reuters niet zeggen of het om een Oekraïense drone gaat, maar bevestigt dat het een Sea Baby was. Dit type drone werd ontwikkeld door Oekraïne, nadat Rusland het land in 2022 was binnengevallen.

Het ministerie schrijft dat Roemeense strijdkrachten samen met militaire diensten van omringende landen de zee al sinds het begin van de oorlog in Oekraïne in de gaten houden.

Het is niet bekendgemaakt of de Sea Baby een acuut gevaar vormde voor schepen die in de buurt van de zeedrone waren. Ook is niet bekend of er vaker aanvallen worden uitgevoerd tegen dit type onbemande vaartuigen.

Het Roemeense ministerie van Defensie deelde op X beelden van de aanval op de Sea Baby:

Het is opmerkelijk dat Roemenië vandaag een missie uitvoert waarbij een drone wordt vernietigd omdat zeedrones afgelopen vrijdag Russische olietankers hebben aangevallen. Een dag daarna eiste Oekraïne de aanval op door beelden ervan te delen.

Het betrof twee schepen die in de buurt van de Turkse kust voeren onder de vlag van Gambia. Volgens de database van OpenSanctions waren deze vaartuigen onderdeel van de Russische schaduwvloot. Deze schepen worden gebruikt om sancties tegen Moskou te ontlopen.

Daarnaast claimde gisteren een tanker die vaart onder Russische vlag dat deze was aangevallen. Dat schip voer zo'n 130 kilometer ten noorden van Turkije en had volgens de Turkse autoriteiten zonnebloemolie aan boord. Turkse media meldden dat dit schip was aangevallen door drones.

Hier bekijk je beelden van de aanval die Oekraïne deelde:

Negentig kinderen uit de Zuid-Oekraïense stad Otsjakiv komen volgend jaar naar de gemeente Utrechtse Heuvelrug voor een korte vakantie. De gemeente hoopt dat de kinderen in Nederland op adem kunnen komen van het oorlogsgeweld in hun thuisland en roept inwoners op om te helpen.

In Otsjakiv, een kuststadje tussen Odesa en Mykolajiv, krijgen kinderen al sinds het uitbreken van de grootschalige oorlog in 2022 ondergronds onderwijs. Een derde van de stad ligt door aanhoudende Russische artillerie- en droneaanvallen in puin.

Vanwege de voortdurende dreiging voor Russische aanvallen is buitenspelen vaak te gevaarlijk, zegt burgemeester van de Utrechtse Heuvelrug Frits Naafs. De burgemeester schetst een treurig beeld van het dagelijkse leven van de kinderen, schrijft RTV Utrecht.

Daarom schiet de gemeente nu te hulp. Vorig jaar ging de Utrechtse Heuvelrug een stedenband aan met Otsjakiv. Om de vriendschap kracht bij te zetten komen volgend jaar drie keer dertig kinderen van 7 tot 17 jaar naar Nederland. De kinderen zijn allemaal één of beide ouders door de oorlog verloren. Ze worden niet opgevangen in gastgezinnen, maar gezamenlijk op een locatie.

Medische spullen

Naast het aanbieden van de vakantie gaat de gemeente ook medische spullen naar de stad opsturen. Het gaat onder meer om couveuses, ic-bedden en operatiekamertafels afkomstig uit ziekenhuizen in de regio.

De gemeente wordt daarbij geholpen door Johan Oldenburg, een ondernemer uit Leersum die vaker hulp heeft verleend aan Oekraïne. De situatie van de Oekraïense kinderen grijpt hem aan. "Het is heel ellendig. Oekraïne heeft niet om deze oorlog gevraagd, maar zij zeker niet", zegt hij.

Hulp gevraagd aan inwoners

De eerste groep met kinderen komt op 18 januari. De gemeente roept inwoners en ondernemers op om te helpen bij de opvang van de kinderen. Zo moet er gekookt worden en wil de gemeente de kinderen tot rust laten komen door activiteiten zoals knutselen en muziekles. "Het moet geen kermis worden", zegt burgemeester Naafs.

Hij is blij dat de gemeente op deze manier kan helpen en hoopt dat veel inwoners ook een steentje bij willen dragen. "We kunnen echt van betekenis zijn."

De EU moet de bevroren Russische tegoeden gebruiken om Oekraïne te financieren. Dat staat in een voorstel dat de Europese Commissie vandaag presenteert, ondanks stevig verzet van België. De leiders van de 27 EU-landen moeten het later deze maand eens worden over hoe zij Oekraïne van geld willen voorzien.

Oekraïne komt volgens het IMF de komende twee jaar 135 miljard euro tekort. De Commissie stelt vandaag voor om tweederde van dat tekort, 90 miljard euro, op te vangen. "De rest is aan internationale partners", aldus Commissievoorzitter Von der Leyen. De Europese steun is bedoeld om de Oekraïense maatschappij draaiende te houden en om militair in te zetten.

Het gaat om Russisch geld dat de EU als sanctie bevroren heeft nadat Rusland in 2022 Oekraïne was binnengevallen. De Commissie stelt voor dit geld via een leenconstructie aan Oekraïne te geven. Oekraïne zou het alleen terug hoeven te betalen als Rusland na de oorlog de schade van de oorlog aan Oekraïne terugbetaalt. EU-landen staan garant voor de risico's.

Verzet België

Voor het inzetten van de Russische tegoeden is volgens de Commissie steun van een ruime meerderheid van de lidstaten nodig. De regeringsleiders en staatshoofden van de EU-landen komen op 18 december bij elkaar in Brussel. Zij moeten dan een besluit nemen over hoe de EU-landen Oekraïne willen financieren, want Oekraïne heeft het geld in het tweede kwartaal van 2026 al nodig.

De Commissie dringt al langer aan op het gebruik van de bevroren Russische tegoeden. Maar die optie stuit op stevig verzet uit met name België. Het grootste deel van die tegoeden staat namelijk geparkeerd in Brussel, bij de financiële instelling Euroclear. België vreest daarom op te moeten draaien voor de kosten wanneer Rusland naar de rechter stapt omdat het zijn geld terug wil.

De Belgische premier Bart de Wever schreef vorige week een brief aan Commissievoorzitter Von der Leyen, waarin hij nogmaals zijn zorgen uiteenzette over het plan. "Het voorstel is fundamenteel verkeerd", schreef hij daarin. Naast rechtszaken is De Wever ook bang internationale verdragen te schenden en het vertrouwen in de euro aan te tasten.

Afgelopen weken probeerden ambtenaren van de Europese Commissie de Belgen te overtuigen dat EU-landen de risico's eerlijk zullen delen. Dat is vooralsnog niet gelukt. "We gaan geen risico van honderden miljarden op Belgische schouders laden. Vandaag niet, morgen niet, nooit", zei De Wever vanochtend. De Belgische minister van Buitenlandse Zaken Prevót vindt het voorstel van de Commissie vandaag nog niet bevredigend. "We hebben een frustrerend gevoel niet te worden gehoord."

Maar de Europese Commissie blijft inzetten op deze constructie. "We hebben heel goed naar de Belgische zorgen geluisterd", zegt Von der Leyen. "We hebben in dit voorstel veiligheidsgaranties ingebouwd om de lidstaten te beschermen en de risico's zo klein mogelijk te maken."

Gezamenlijk lenen

Omdat het onduidelijk is of het plan voor de Russische tegoeden zal slagen, legt Von der Leyen vandaag ook een alternatief op tafel: gezamenlijk lenen. Geld uit de EU-begroting dient als garantie voor die lening. Maar voor dat plan is steun van alle EU-landen nodig.

Of die steun er komt, is zeer onzeker. Landen als Nederland en Duitsland zijn traditioneel geen voorstander van gezamenlijke leningen. Daarnaast moeten ook meer Ruslandgezinde landen als Slowakije en Hongarije akkoord gaan.

Uitkeringsinstantie UWV is jarenlang tekortgeschoten bij het aansturen van de controles op WIA-uitkeringen. Maar ook het arbeidsongeschiktheidsstelsel deugt niet. De Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) moet daarom fundamenteel worden aangepast. Dat concludeert de Algemene Rekenkamer na onderzoek in opdracht van het ministerie.

In september 2024 werd bekend dat tienduizenden mensen jarenlang een te hoge of te lage WIA-uitkering kregen. Iemand heeft recht op een WIA-uitkering als diegene langer dan twee jaar ziek is en daardoor niet of minder kan werken. Bij de berekening hoeveel iemand nog kan werken, werden fouten gemaakt.

"Er is een veelvoud aan dingen waar het is misgegaan", vertelt Pieter Duisenberg, president van de Algemene Rekenkamer. "Men was heel druk bezig met het wegwerken van de wachtlijsten en niet met het juist vaststellen van de uitkeringen. Ook de politiek heeft niet opgelet en keek vooral naar de aantallen."

De wet staat daarnaast bekend als enorm complex en werd door de Algemene Rekenkamer eerder al als "onuitvoerbaar" bestempeld. "Het is cruciaal om de WIA eenvoudiger te maken. Voor de uitvoerbaarheid voor het UWV, voor de politiek om het te kunnen controleren, maar vooral ook voor de mensen thuis. Nu is het voor hen ook te complex om te checken of wat je krijgt klopt."

Duisenberg is blij dat D66 en CDA het onderwerp aanstipten in hun formatiestuk dat ze gisteren presenteerden. Hierin geven de partijen aan het stelsel te willen vereenvoudigen en de instroom te verminderen.

Voorzitter van de Landelijke Cliëntenraad Fatma Koser Kaya pleit ook voor de vereenvoudiging. "Met een eenvoudiger WIA besparen we ook nog eens geld in de uitvoering én voorkomen we fouten. Het is al lang duidelijk dat financiële prikkels niet leiden tot een kortere route naar werk. Betere begeleiding wel."

Waar ging het mis?

Naast de ingewikkeldheid van het systeem, en dus de foutgevoeligheid, veroorzaakte de coronacrisis in 2020 nog extra problemen, concludeert de Rekenkamer.

De meeste fouten werden gemaakt in de periode tussen 2020 en 2024. Bij het thuiswerken vonden er minder kwaliteitscontroles plaats en was er onderling minder hulp. Volgens de Rekenkamer werden er hierdoor meer fouten gemaakt en werden deze ook lange tijd niet opgemerkt.

"Hierdoor was niet duidelijk wat de gevolgen van fouten waren voor uitkeringsgerechtigden, zijn signalen genegeerd en werden veel meer fouten gemaakt dan voorheen", aldus de Rekenkamer. Ook hadden medewerkers te maken met verouderde IT-systemen en is er al tijden een tekort aan verzekeringsartsen. Bij een kwart van de beoordelingen uit deze periode is door ontoereikende rapportages ook niet meer na te gaan of ze juist zijn.

Het UWV laat weten zich te herkennen in de conclusies van de Rekenkamer. "Wij vinden dit bijzonder pijnlijk. Cliënten verwachten van het UWV dat hun uitkering juist wordt vastgesteld."

Volgens de Rekenkamer schoot dus ook het ministerie tekort. Daar was te weinig aandacht voor de bedrijfsvoering bij UWV en werd er niet altijd doorgevraagd. Ook had de minister een te afwachtende houding bij het vereenvoudigen van de regelgeving.

Tienduizenden mensen

Bij 43.000 mensen is mogelijk een fout gemaakt. Eerder dit jaar hebben zij hiervan bericht gekregen. Sindsdien zijn 3000 mensen op de hoogte gesteld dat er bij hen in ieder geval geen fout is gemaakt, laat het UWV weten.

Het UWV schat dat mensen met een te lage WIA-uitkering gemiddeld 2745 euro bruto te weinig ontvingen gedurende de hele periode, variërend van kleine bedragen tot ruwweg 25.000 euro. De Rekenkamer acht dit realistische bedragen.

De andere 40.000 mensen zitten nog in onzekerheid. Het UWV laat weten druk bezig te zijn met de berekeningen. Eerder werd bekend dat mensen die te veel geld hebben ontvangen, dit niet terug hoeven te betalen. Mensen die te weinig hebben ontvangen, worden hiervoor gecompenseerd.

De Rekenkamer voegt toe dat er waarschijnlijk 400 mensen zijn die helemaal geen uitkering hebben gekregen terwijl ze er wel recht op hadden, en 1600 die wel een uitkering kregen, maar hier eigenlijk geen recht op hadden.

Een nabetaling kan invloed hebben op de hoogte van je inkomen en dat kan weer gevolgen hebben voor bijvoorbeeld je recht op huurtoeslag. Het UWV werkt samen met het ministerie aan een regeling om nadelige gevolgen, zoals terugvorderingen van huur- of zorgtoeslag, te voorkomen.

Het UWV wacht op die regeling met het informeren van mensen die een verkeerde uitkering hebben ontvangen, zodat gelijk duidelijk is wat hier de gevolgen van zijn. "We weten dat dit niet snel genoeg gaat voor iedereen die met onduidelijkheid zit. We willen dit zorgvuldig doen en zo goed mogelijk oplossen." Halverwege 2026 begint het UWV met het herstellen van verkeerd vastgestelde uitkeringen.

Meer dan tweederde van de NAVO-bondgenoten heeft steun toegezegd aan Oekraïne. Dat kondigde NAVO-secretaris-generaal Rutte aan op een persconferentie na een ontmoeting in Brussel met de buitenlandministers van de NAVO-leden. In totaal gaat het om meer dan 4 miljard dollar, zei Rutte.

Het geld gaat naar zaken op de Prioritised Ukraine Requirements List (PURL), een lijst waarop Oekraïne aangeeft welke luchtverdediging, munitie en andere spullen het hardst nodig zijn. Nederland kondigde eerder deze week aan daar 250 miljoen euro aan bij te dragen.

Rutte zei dat Rusland "steeds roekelozer gedrag ten opzichte van de NAVO" vertoont. Hij noemde onder meer het schenden van het NAVO-luchtruim en cyberaanvallen. "Deze incidenten onderstreepten de noodzaak van voortdurende waakzaamheid."

Defensief bondgenootschap

"We willen allemaal dat het bloedvergieten stopt", zei Rutte. Hij zei dat het echter niet zeker is dat de recente pogingen om tot een akkoord te komen zullen slagen. Daarom moet de NAVO Oekraïne blijven steunen, benadrukte hij. Hij prees de toewijding van de Amerikaanse president Trump en het doorbreken van de "patstelling" in de onderhandelingen.

De NAVO is een defensief bondgenootschap en blijft dat, zei Rutte ook. "Maar vergis u niet, we zijn bereid om te doen wat nodig is om onze bevolking van 1 miljard en ons grondgebied te verdedigen."

Dat geldt voor alle bondgenoten, zei Rutte. Gevraagd of er een "plan b" is voor als de VS zich terugtrekt antwoordde Rutte ontkennend. Zo'n plan is volgens hem niet nodig.

Rutte kreeg meerdere kritische vragen van journalisten over wat er precies besproken wordt. Hij zei niet overal even duidelijk op te kunnen antwoorden omdat hij de onderhandelingsgesprekken niet in gevaar wilde brengen.

Ontmoeting in Moskou

Gisteren ontmoette VS-gezant Witkoff de Russische president Poetin in Moskou voor besprekingen over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne. Voorafgaand aan die ontmoeting beschuldigde Poetin de Europese landen ervan de onderhandelingen te saboteren. Hij verweet Europa dat het inspanningen van de Amerikaanse regering belemmert en geen vrede wil. Andersom geldt hetzelfde verwijt.

"Poetin denkt dat hij het langer volhoudt dan wij, maar wij gaan nergens heen", zei Rutte hierover. Hij noemde de toegezegde steun als teken hiervan.

Grote afwezige vandaag is de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio. Hij stuurde zijn onderminister naar Brussel. "Hij werkt heel hard, ik accepteer dat hij er morgen niet is", zei Rutte gisteren hierover.

Op Sumatra groeit de frustratie over de hulpverlening na de dodelijke overstromingen en aardverschuivingen van de afgelopen dagen. Er zijn al 804 doden geteld, en er worden nog zeker 650 mensen vermist. Maar de grootste frustratie is dat nog duizenden mensen na een krappe week nog steeds niet zijn geholpen.

De overstromingen in Indonesië zijn van zeldzame proporties, het is de grootste natuurramp in zeker 8 jaar. Sumatra is een van de grootste eilanden op aarde en nagenoeg het hele noorden is na zware moessonregens getroffen door overstromingen en aardverschuivingen. Er is enorm veel schade. "Mijn huis is vernield. En ik hoop dat de overheid ons zal helpen," zegt Rosmina uit Noord-Sumatra tegen persbureau AFP.

Logistieke uitdagingen

Maar Sumatra is logistiek lang niet zo ontwikkeld als het naburige Java. Vooral in de centrale delen van het eiland zijn weinig wegen. En als er één weg is beschadigd door deze ramp, kunnen hulpverleners direct een heel gebied niet bereiken. "Het is logistiek een hele uitdaging om op de ramp te reageren", zegt Ade Soekadis van de hulporganisatie Mercy Corp Indonesia tegen Channel News Asia.

De overheid heeft in die gevallen helikopters en ander vliegend materieel ingezet om afgelegen gebieden te helpen, maar volgens de lokale overheden is dat niet genoeg. Er ontstaan tekorten aan rijst en brandstof. "Het is ook heel moeilijk om schoon water te vinden", zegt slachtoffer Zamzani tegen AFP. Maar een lokale politicus in Atjeh meldt ook een tekort aan medicijnen. "Mensen worden ziek," zegt hij tegen het Indonesische Kompas TV.

Geen noodtoestand

Veel hulporganisaties roepen president Prabowo daarom op om de nationale noodtoestand uit te roepen. Maar dat weigert hij voorlopig te doen. Volgens hem hebben de lokale overheden de situatie onder controle en is er geen noodzaak voor een nationale noodtoestand. De voorzitter van gezamenlijke parlementen in Indonesië onderschrijft dat ook. "De rampendienst, het leger en de politie reageren snel. De situatie is nu adequaat."

De nationale noodtoestand is heel zeldzaam in Indonesië. Die werd uitgeroepen na de tsunami in 2004 en tijdens de covid-pandemie. Zelfs na de tsunami in 2018 waarbij meer dan 4000 doden op Sulawesi vielen, werd de noodtoestand niet uitgeroepen. Desondanks voeren hulporganisaties de druk op om het nu toch te doen, zodat lokale overheden sneller aan hulpfondsen komen om slachtoffers te helpen.

In deze video vertelt een vrouw uit het getroffen gebied over de overstromingen:

Op de achtergrond borrelt er nog meer woede bij de bevolking. Al decennia wordt oerbos legaal en illegaal gekapt op Sumatra. Reliwati Siregar zag dit allang aankomen. Hij komt uit Tapanuli, het gebied in Sumatra waar een kwart van de doden zijn gevallen. "Kwaadaardige handen hebben de bossen hier gekapt. En nu betalen we de prijs", zegt hij tegen persbureau Reuters.

Veel milieudeskundigen zijn het met hem eens dat ontbossing de aardverschuivingen hebben versterkt. Bossen hadden de zompige grond op hun plaats kunnen houden. En Tapanuli is een van de plekken waar veel bos is gekapt.

Maar de ontbossingsdiscussie lijkt er een voor later. Op dit moment moeten de reddingsdiensten de getroffen Sumatranen eerst van voedsel, medicijnen en onderdak voorzien. Voor Hamida Telaumbaunua bijvoorbeeld, die tegen Channel News Asia zegt dat ze haar huis en haar hele inboedel kwijt is. "Het is zwaar om na te denken over wat de toekomst ons brengt. Ik ben nu hier, en dat is ok. Maar later... ik weet niet wat er zal gebeuren."

Meer Aziatische landen geteisterd door noodweer

Behalve Indonesië gaan de afgelopen weken nog meer landen in de regio gebukt onder de gevolgen van extreem weer. In Sri Lanka kwamen minstens 165 mensen om het leven en zijn honderden nog vermist na hoogwater en aardverschuivingen door zware regenval.

Ook in Thailand worden dodelijke slachtoffers gemeld. Daar zijn minimaal 185 mensen om het leven gekomen door noodweer met overstromingen en aardverschuivingen als gevolg. Daarnaast vielen ook in Vietnam en Maleisië doden door de gevolgen van overstromingen.

Er zijn weinig plekken op NAVO-grondgebied waar je beter zicht hebt op Rusland dan in Narva. Alleen de gelijknamige rivier scheidt de derde stad van Estland van het Russische Ivangorod aan de overkant.

Langs beide oevers staan forten, daarbovenop de NAVO- en Estse vlag aan de ene kant, wapperend aan de overkant het Russische wit-blauw-rood. Aan allebei de kanten staan vissers in het water, via een 100 meter lange grensbrug kunnen Esten en Russen de oversteek maken. Om af te schrikken staan over de hele lengte betonblokken.

"Het is volstrekt logisch dat hier permanent militairen komen", zegt burgemeester Katri Raik, oud-minister van Binnenlandse Zaken van Estland. Ze wijst door haar raam. "De Russen zitten 200 meter van het stadhuis. We willen onze Estse soldaten hier hebben, en ook onze NAVO-partners."

Militaire basis

In april besloot de regering dat het stadje een eigen militaire basis krijgt, ook al is 130 kilometer verderop al een NAVO-basis met onder anderen Britse militairen. Een paar honderd mannen en vrouwen moeten Narva gaan beschermen, inmiddels is een terrein aangewezen waar die gelegerd worden.

NAVO-landen in het oosten delen een 2500 kilometer lange grens met Rusland. Bekijk in deze special hoe landen die proberen te verdedigen:

Narva dankt zijn bekendheid vooral aan de twijfelachtige eer in een mogelijk 'Narva-scenario' terecht te komen, waarbij Poetin de stad in bezit wil krijgen. In 2022 zinspeelde de Russische president daar al eens op. Bijna iedereen spreekt Russisch en een deel van de inwoners steunt het Kremlin, hoewel niemand weet om hoeveel mensen dat gaat. Betrouwbare cijfers ontbreken.

Duidelijk is wel dat niet iedereen enthousiast is over de voorgenomen militaire basis. "Waarom uitgerekend zo dicht op de Russische grens?", verzucht de gepensioneerde Irina, die samen met haar vriendin net terugkomt van Engelse les. "We hebben al NAVO-troepen in Estland, waarom moeten hier nóg meer soldaten, je weet dat ze daar in Rusland boos om worden." Haar vriendin knikt instemmend maar zwijgt.

Het is een gevoelig onderwerp, mensen met aarzelingen over de basis kiezen hun woorden zorgvuldig. In Estland zijn publieke pro-Russische uitingen als Sovjetvlaggen verboden. Veel inwoners op straat in Narva houden liever hun mond over mogelijke sympathieën voor het Kremlin.

Je uitspreken vóór een militaire basis blijkt eenvoudiger. "Onze generatie is niet gewend om te vechten", zegt een jongeman. "We hebben die militairen nodig om ons te beschermen. Dat is geen provocatie van Rusland, maar een goede zet van ons land."

'Dag in dag uit propaganda'

De burgemeester kent de gemengde gevoelens onder haar ongeveer 50.000 inwoners maar al te goed. "Veel mensen kijken Russische televisie. Dag in dag uit zenden die propaganda uit over de NAVO. Ze blijven herhalen dat de oorlog Oekraïnes eigen schuld is. Logisch dat mensen gaan denken dat ons rustige stadje vernietigd wordt als hier een militaire basis komt."

Estland staat bekend als 'hardliner' binnen de NAVO. Decennialang bezetten de Russen de Baltische staat; die ervaringen delen de Esten graag in het bondgenootschap. Met argusogen kijken ze naar de gesprekken tussen de Amerikanen en de Russen over een einde aan de oorlog in Oekraïne.

De burgemeester van Narva volgt de vergadering van de NAVO-ministers van Buitenlandse Zaken in Brussel vandaag nauwgezet. "Vrede kan alleen betekenen dat Oekraïne zijn eigen land terugkrijgt", zegt ze. "En mijn inwoners zijn bezig met de vraag waar de Russische troepen daarna heengaan, komen ze dan deze kant op?"

Ze maakt zich zorgen over de rol van de Amerikanen in het bondgenootschap. Buitenlandminister Rubio ontbreekt vandaag in Brussel. Volgens topman Rutte moet daar niets achter gezocht worden en is Rubio druk met andere dingen. Maar het is zeer uitzonderlijk dat de VS niet zijn hoogste diplomatiek buitenlandvertegenwoordiger stuurt.

En hoewel Rutte keer op keer bezweert dat de VS "volledig toegewijd" is, weet de burgemeester niet zo zeker of Trump bereid is haar stad te verdedigen als het erop aankomt. "Dat hangt ervan af wat voor dag hij heeft, het is onvoorspelbaar geworden", zegt ze. "Maar laat het duidelijk zijn: Narva is deel van Estland, van Europa en van de NAVO. Er wordt veel gesproken over de vraag of Narva de volgende prooi van Poetin is. Het antwoord is 'nee'."

In Spanje is een 56-jarige Nederlander aangehouden die verdacht wordt van het leiden van een criminele organisatie en het organiseren van internationale drugstransporten. Ook zijn zoons van 31 en 23 werden door de Nederlandse politie opgepakt, in Den Haag en Haarlem.

De verdachten kwamen in beeld na het kraken van het criminele communicatiesysteem Sky ECC in 2021. In Nederland werden daarbij door de politie 80 miljoen berichten onderschept. Er is volgens een woordvoerder van de politie sindsdien "zoveel bewijsmateriaal dat alleen de daders er nog bij moeten worden gezocht".

De 56-jarige man woont in Spanje, waar hij is opgepakt is niet bekendgemaakt. Hij staat aangemerkt als High Value Target. Daarom hecht ook Spanje veel belang aan zijn aanhouding. Hij werd opgepakt door de Landelijke Eenheid Opsporing en Interventies in samenwerking met de Spaanse politie.

Dure horloges

Tot nog toe worden de verdachten in verband gebracht met zes onderschepte cocaïnetransporten van in totaal bijna 600 kilo. Die werden onderschept in Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Spanje.

In Nederland zijn tien panden doorzocht en in Spanje één. Daarbij werden zaken als gegevensdragers (zoals telefoons of harde schijven), dure horloges, auto's en een kleine hoeveelheid drugs inbeslaggenomen. Verder nam de politie 150.000 euro in beslag, deels in contanten, deels op rekeningen. In Spanje werden ook gegevensdragers, administratie en een auto in beslag genomen.

De twee verdachten in Nederland zitten vast voor verhoor en worden vrijdag voorgeleid aan de rechtercommissaris. De vader zit vast in Spanje. Het is nog onbekend wanneer hij wordt voorgeleid en overgeleverd.

In Duitsland zijn bendes actief die gebruikt frituurvet van restaurants en snackbars stelen. Het nieuwsprogramma Die Tagesschau meldt dat de dieven de frituurolie vervolgens over de Nederlandse grens smokkelen en verkopen.

Zij breken bij binnenplaatsen van bars en (fastfood)restaurants in en gieten de afgewerkte olie over in lege jerrycans, of stelen hele tonnen gebruikt frituurvet.

Horecaondernemers verkopen normaal gesproken hun gebruikte frituurvet aan recyclingbedrijven, die het vervolgens weer verkopen of verwerken voor de productie van biobrandstof. De verkoop van 1000 kilo verwerkt frituurvet levert volgens het Duitse nieuwsprogramma zo'n 900 euro op.

Volgens een recyclingondernemer die Tagesschau sprak heeft de diefstal hem dit jaar al 40.000 euro gekost. Landelijk zou het gaan om miljoenen euro's per jaar.

Landelijk probleem

Omdat het aanvankelijk vooral om losse incidenten leek te gaan, was de omvang van het probleem lange tijd onduidelijk voor de Duitse politie. Wel is gebleken dat de diefstallen in het hele land voorkomen.

Ondanks druk van de deelstaatministers van justitie, is er landelijk nog geen actie ondernomen om de diefstallen aan te pakken. Daarom heeft de recyclingondernemer die het Duitse nieuwsprogramma sprak zelf stappen ondernomen. Zo heeft hij tonnen waarin hij het frituurvet vervoert uitgerust met gps-volgsystemen. Hij ontdekte dat het gestolen frituurvet naar Nederland wordt gesmokkeld.

Het is niet duidelijk waarom de gebruikte olie naar Nederland wordt gebracht. Frans van Rooij van de Nederlandse branchevereniging voor frituurders ProFri denkt niet dat het gestolen vet uit Duitsland legaal in Nederland wordt doorverkocht, omdat hier strenge regels voor de inkoop zijn.

"Bedrijven die het oude vet innemen en verwerken, moeten dat ook registreren. Die kunnen gestolen vet echt niet zomaar innemen." Hij heeft ook geen meldingen ontvangen van ondernemers van wie het oude frituurvet is gestolen. Dat komt volgens hem doordat in Nederland strengere regels gelden voor het bewaren van het vet. Zo moeten afvalcontainers worden opgeslagen en afgesloten.

Strengere regels

Dat het vet een gewild product is voor kwaadwilligen, verbaast hem niet. "Frituurolie is duurder geworden. Sinds de oorlog in Oekraïne begon, is de prijs enorm gestegen." Ook nu is de olie nog twee keer zo duur als voor de oorlog, zegt hij.

Ook de politie in Nederland denkt dat frituuroliediefstal niet vaak in Nederland voorkomt. Een woordvoerder laat weten dat de politie diefstallen wel registreert, maar daarbij niet vermeldt om welk product het gaat. "Maar ik durf met bijna 100 procent zekerheid te zeggen dat frituurdiefstal in Nederland niet voorkomt."

Een uitzendbureau uit Rotterdam heeft een boete van 427.500 euro gekregen omdat het zestig buitenlanders zonder vergunning heeft laten werken tijdens de Dutch Grand Prix in Zandvoort vorig jaar. Dat maakt de Nederlandse Arbeidsinspectie bekend.

De mensen kwamen voornamelijk uit Colombia en werkten als afwasser of keukenhulp. Ook voerden ze volgens de inspectie andere werkzaamheden uit in de horeca en de catering tijdens het evenement.

Ook het zogeheten 'inlenende' bedrijf, dat de mensen heeft ingezet, krijgt een boete. Dat moet 405.000 euro betalen. De inspectie zegt dat het bedrijf naliet te controleren of ze daadwerkelijk mochten werken.

Daarnaast hebben het uitzendbureau uit Rotterdam en het bedrijf ook een zogenoemde 'waarschuwing preventieve stillegging' gekregen. Dat houdt in dat de inspectie de werkzaamheden kan stilleggen als binnen vijf jaar soortgelijke overtredingen worden geconstateerd.

Op de Utrechtse Heuvelrug hebben jagers een wolf doodgeschoten, meldt de provincie Utrecht. Het gaat mogelijk om het dier dat betrokken was bij een aantal incidenten in de regio.

Uit DNA-onderzoek moet blijken of het inderdaad gaat om wolf GW3237m, in de volksmond Bram genoemd. De uitslag van het onderzoek wordt waarschijnlijk volgende week vrijdag bekend.

In juli gaf de provincie op advies van deskundigen toestemming om wolf GW3237m af te schieten, nadat eind mei een wandelende vrouw was gebeten door een wolf op landgoed Den Treek in Leusden. Uit DNA-onderzoek bleek dat wolf GW3237m achter de aanval zat.

Vorig jaar augustus liep hij ook een kind omver in Austerlitz en in juli van dit jaar beet hij een kind in de bossen nabij de Pyramide van Austerlitz. Het 6-jarige jongetje liep daarbij bijt- en schaafwonden op aan zijn rug en onder zijn oksel.

'Schanddaad'

Dierenrechtenorganisatie Animal Rights veroordeelt het doodschieten van de wolf en spreekt van een "schanddaad". Een woordvoerder wijst erop dat niet vaststaat dat de doodgeschoten wolf het dier is met de codenaam GW3237m. Het afschieten van de verkeerde wolf zal volgens hem "gegarandeerd juridische consequenties hebben". De Faunabescherming noemt de dood van het dier "onnodig" en stelt dat in Duitsland al twaalf keer de verkeerde wolf is doodgeschoten.

De organisaties tekenden in juli protest aan tegen de afschotvergunning die de provincie had afgegeven en noemden die "buiten proportie". De rechter stelde de provincie toen in het gelijk. Wolven zijn beschermd en mogen niet zomaar worden gedood, maar volgens de rechtbank had de provincie voldoende onderbouwd waarom wolf GW3237m mocht worden gedood.

Hubertus

Naast wolf GW3237m mag ook de 'probleemwolf' die de naam Hubertus kreeg worden doodgeschoten, oordeelde de rechter al in mei. De provincie had volgens de rechter voldoende aannemelijk gemaakt dat wolf GW4655m op Nationaal Park De Hoge Veluwe meerdere keren voor gevaar had gezorgd. Zo beet hij in april een hardloopster.

De vergunning voor het afschieten zou op 1 januari verlopen, maar werd door de provincie deze week met een halfjaar verlengd. Ook is het vergunningsgebied uitgebreid met Vliegbasis Deelen.

Sinds augustus adviseren de gemeente en natuurorganisaties om de landgoederen, bos- en natuurgebieden op de Utrechtse Heuvelrug tussen de A12 en A28 te mijden. Tot de uitslag van het DNA-onderzoek bekend is, blijft dat advies van kracht.

Israël zegt dat het de komende dagen zijn blokkade opheft van de grensovergang tussen Gaza en Egypte bij Rafah. Voor veel zieke of gewonde Palestijnen is er in Gaza onvoldoende hulp. De openstelling maakt het mogelijk om die in het buitenland te vinden.

Het is aan Egypte om deze Palestijnen toe te laten. Volgens het Israëlische leger worden daarover afspraken gemaakt. De Egyptische regering zegt dat dit nog niet is gebeurd. Ook zegt Egypte dat de grens volgens het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas van beide kanten moet opengaan; tienduizenden Gazanen die in Egypte verblijven zouden daardoor terug kunnen. Het Israëlische leger verklaarde dat de grens alleen opengaat voor vertrek uit Gaza.

16.500 inwoners

De openstelling is een afspraak uit het staakt-het-vuren dat in oktober van kracht werd. Volgens de VN hebben 16.500 inwoners van Gaza hulp in het buitenland nodig.

Voor het uitbreken van de Gazaoorlog, in 2023, was de grensovergang bij Rafah voor de meeste inwoners de enige plek waar ze Gaza konden verlaten. In mei 2024 nam het Israëlische leger Rafah in en ging de overgang dicht, ook voor humanitaire hulp.

In november 2023 liet Israël gewonde Palestijnen en buitenlanders via Rafah uit Gaza vertrekken:

Israël stelde als voorwaarde voor het weer openen van de grens dat Hamas alle Israëlische gijzelaars moest overdragen. Dat is met de resten van twee overleden gijzelaars nog niet gebeurd, omdat ze onvindbaar zouden zijn.

Hamas en de terreurgroep Islamitische Jihad zeggen dat de resten van een van hen zijn teruggevonden en dat ze vanmiddag aan Israël worden overgedragen.

Voormalig ING-topman Ralph Hamers hoeft definitief niet voor de rechter te verschijnen vanwege de witwasproblemen bij ING Nederland. Dat heeft het gerechtshof Den Haag besloten.

Vervolging van Hamers is volgens het Hof "niet zinvol" meer. Dat komt enerzijds omdat de problemen inmiddels zo lang geleden hebben plaatsgevonden, dat ze bijna verjaard zijn. Door een uitgebreid onderzoek van het Openbaar Ministerie vindt het hof anderzijds dat er een duidelijk signaal is afgegeven aan topbankiers: "De norm is bevestigd dat ook bestuurders van een bank niet vrijuit gaan als zij hun verantwoordelijkheid niet nemen."

Vijf jaar terug gaf het gerechtshof het OM opdracht om te onderzoeken of Hamers als hoogste baas leidinggaf aan strafbare feiten bij ING. Via ING Nederland konden criminelen tussen 2010 en 2016 bankrekeningen gebruiken om honderden miljoenen euro's wit te wassen. ING schikte deze zaak in 2018 met een recordboete van 775 miljoen euro.

Onvoldoende bewijs

Pieter Lakeman, voorzitter van de Stichting Onderzoek Bedrijfsinformatie (SOBI), spande met succes bij het gerechtshof een procedure aan over het besluit van het OM om niemand bij ING te vervolgen. Na jaren van onderzoek concludeerde het OM een jaar geleden dat er "onvoldoende bewijs" was gevonden om Hamers persoonlijk aan te klagen.

Bij het eerdere besluit om justitie onderzoek naar Hamers te laten doen, verweet het hof de ING'er nog dat hij niet zelf was komen opdagen bij de zittingen. Indertijd was hij topman van de Zwitserse grootbank UBS. Hamers' advocaat stelde dat hij het hof expliciet had gevraagd of zijn cliënt naar Den Haag moest komen, maar dat hij te horen had gekregen dat dit niet nodig was.

In het vandaag verschenen besluit schrijft het hof dat het belangrijk was dat Hamers nu wel is verschenen. "Hij heeft vragen beantwoord en inzicht gegeven in zijn rol als topman bij een complexe internationale bank." Verder erkent het hof dat ING inmiddels de witwascontroles heeft verbeterd.

Demonstreren bij abortusklinieken mag, maar burgemeesters mogen beperkingen opleggen om wanordelijkheden te voorkomen. Dat staat in een uitspraak van de Raad van State, de hoogste Nederlandse bestuursrechter.

Zo mag een betoging direct voor de ingang van de kliniek worden verboden, zolang demonstranten maar een plek krijgen binnen zicht- en gehoorafstand van de kliniek. Bezoekers van de kliniek kunnen dan zelf bepalen of ze een directe confrontatie aangaan met de betogers, zegt de Raad van State.

"Iedereen heeft het recht om te demonstreren, maar dat recht is niet onbeperkt", vat de Raad van State samen. Het demonstratierecht kan worden beperkt om de gezondheid te beschermen, in het belang van het verkeer en/of om wanordelijkheden te voorkomen.

De Raad van State tekent daarbij aan dat er bij een demonstratie bij een abortuskliniek sneller sprake is van wanordelijkheden dan bij een ander protest. "Rond een abortuskliniek hoort een bepaalde mate van orde en rust te heersen, net als bij een ziekenhuis."

Groningen, Heemstede en Amsterdam

De Raad van State deed vandaag uitspraak in vier zaken over demonstraties bij abortusklinieken in Groningen, Heemstede en Amsterdam. In alle vier de zaken had de burgemeester bepaald dat de demonstratie niet voor direct voor de ingang van abortusklinieken mocht plaatsvinden. De betogers waren het daar niet mee eens.

In drie van de vier gevallen is de alternatieve protestlocatie die door de burgemeester was aangewezen volgens de Raad van State binnen de zicht- en gehoorafstand van de bezoekers. Alleen in het geval van het protest van Verein Donum Domini in Heemstede was dat niet zo. De locatie die door de burgemeester was aangewezen "ligt voor de demonstranten te ver weg van de abortuskliniek om hun demonstratierecht goed uit te kunnen oefenen", aldus de hoogste bestuursrechter.

Juridische strijd

Gemeenten worstelen al langer met de activisten bij klinieken, die vrouwen aanspreken en ervan proberen te overtuigen af te zien van een abortus. Ze staan geregeld voor de kliniek met borden als 'abortus is moord'.

In september riep burgemeester Dijksma van Utrecht de landelijke politiek op om met nieuwe wetgeving te komen. Actiegroep Jezus Leeft was een maand daarvoor in het gelijk gesteld door de Raad van State, in een hoger beroep dat was aangetekend door Dijksma.

De zaak ging over het voornemen van de actiegroep om in mei 2021 te demonstreren voor een abortuskliniek. De burgemeester gaf de betogers toestemming om in een laad- en loszone 70 meter verderop te demonstreren, zodat de bezoekers van de kliniek niet fysiek zouden worden belaagd of emotionele schade zouden ondervinden.

Jezus Leeft wilde voor de kliniek demonstreren en maakte bezwaar tegen het besluit van de burgemeester. De actiegroep kreeg gelijk tot aan de hoogste bestuursrechter die 70 meter te ver vond. Daarop demonstreerde Jezus Leeft weer voor de deur van de abortuskliniek in Utrecht.

Ook spoorwegovergangen in goederenlijnen waar maar weinig treinen rijden, moeten goed worden beveiligd. Gebeurt dat niet, dan moeten die 'stille' overwegen worden opgeheven.

Dat stelt de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) naar aanleiding van een ongeluk vorig jaar zomer in Hooge Zwaluwe, meldt Omroep Brabant. Bij het ongeluk kwam de 25-jarige treinmachinist Lars Bussing om het leven.

Het ongeluk gebeurde op woensdagmiddag 28 augustus 2024 op een stuk goederenspoor dat slechts tweemaal per week wordt gebruikt. Een vrachtwagenchauffeur reed de onbeveiligde overweg Zanddijk op, terwijl de goederentrein op langzame snelheid dichterbij kwam.

Uit het onderzoek dat de OVV heeft gedaan, blijkt dat de 25-jarige machinist drie keer een waarschuwingssignaal gaf met de toeter, maar de chauffeur zag de trein pas toen hij al op het spoor stond.

Begroeiing

Volgens het onderzoek had de vrachtwagenchauffeur de trein niet verwacht. Mogelijk had hij door de begroeiing zelfs de indruk dat dit stuk spoor helemaal niet in gebruik was. Hij richtte zijn aandacht dan ook vooral op de versmalling van de overweg en mogelijke tegenliggers.

Er stonden bij de overweg alleen waarschuwingsborden en geen spoorbomen.

Machinist Bussing bestuurde de trein radiografisch. Hij zat niet in de cabine, maar stond voorop de locomotief met een 'afstandsbediening', omdat hij van daar dacht beter zicht te hebben op het spoor en het wegverkeer.

Bij het ongeluk raakten ook twee collega's van Bussing gewond. De vrachtwagenchauffeur liep lichte verwondingen op.

Veiligheidsrisico's

De Onderzoeksraad stelt nu dat verschillende instanties in gebreke zijn gebleven. Zo wisten spoorbeheerder ProRail, de gemeente Drimmelen en Bussings werkgever DB Cargo dat er veiligheidsrisico's waren bij de onbewaakte spoorwegovergang in Hooge Zwaluwe, maar greep niemand in, mogelijk omdat onduidelijk was wie waarvoor verantwoordelijk was.

De OVV vindt dat er nu wel iets moet gebeuren op de 'stille' overwegen in het goederenspoor. De raad wijst op de tegenstelling met "het veelgebruikte reizigersnet", waar ProRail in 2018 is begonnen om alle 180 onbewaakte overwegen te beveiligen met slagbomen en lichtsignalen of ze weg te halen. Op trajecten waar passagierstreinen rijden, zijn op dit moment nog maar negen onbeveiligde openbare overwegen in Nederland.

ProRail zou ook op sporadisch gebruikte stukken spoor voor goederenlijnen, zoals dat in Hooge Zwaluwe, dezelfde keuzes moeten maken en "actief beveiligen", vindt de raad. Lukt dat niet, bijvoorbeeld omdat het te duur is, "dan moet ProRail overwegen de overweg of het baanvak op te heffen", zegt Scott Douglas van de OVV.

Petitie

De familie van Bussing begon na het ongeluk een petitie waarin de plaatsing van spoorbomen bij de overweg werd geëist. "Het laatste wat we willen, is dat een andere familie doormaakt wat wij moeten doorstaan", zei een van de initiatiefneemsters eerder bij Omroep Brabant.

DB Cargo heeft inmiddels radiografisch rijden op hoofdspoorlijnen verboden.

De Chinese politie heeft de zoektocht naar slachtoffers van de hevige brand die vorige week woedde in een appartementencomplex in Hongkong afgerond. Er woonden zo'n 4600 mensen in bijna 2000 appartementen.

Alle zeven gebouwen van het appartementencomplex die werden getroffen zijn doorzocht, meldt de politie. Het aantal dodelijke slachtoffers is opgelopen tot 159. De zoekactie duurde lang omdat het zicht in de gebouwen daags na de brand nog slecht was.

Nog 31 mensen worden vermist. De politie zegt dat naar hen nog wordt gezocht onder het puin. Het is niet duidelijk of alle slachtoffers kunnen worden geïdentificeerd omdat sommige stoffelijke overschotten volledig kunnen zijn vergaan.

Bamboesteigers

De gebouwen werden de afgelopen tijd gerenoveerd, maar daarbij werden veel materialen gebruikt die niet voldeden aan de regels. Zo werden netten gebruikt bij de werkzaamheden die niet overal brandwerend genoeg waren.

Ook hingen de netten op moeilijk bereikbare plekken, waardoor deze niet opgemerkt werden bij controles. Het vuur kon zich ook snel verspreiden via steigers van bamboe, die veel worden gebruikt bij bouwwerkzaamheden in de Chinese metropool. Bamboe is een sterk en goedkoop materiaal dat in China zelf groeit en daarom een veelgebruikt product. Ook is het buigzaam en makkelijk in te korten, wat van pas kan komen in krappe ruimtes.

In de video hieronder wordt uitgelegd hoe het vuur zich zo snel kon verspreiden.

De politie heeft in het onderzoek naar de brand nog eens zes mensen gearresteerd, waarmee het aantal aanhoudingen op 21 komt. De zes die vandaag zijn aangehouden zijn werknemers van een onderaannemer die verantwoordelijk zou zijn voor de brandalarminstallaties.

Ze worden ervan verdacht de brandweer ten onrechte te hebben verteld dat de alarmen tijdens de renovatiewerkzaamheden niet zouden worden uitgeschakeld. Vijf van hen blijven voorlopig vastzitten. Een van de verdachten is op borgtocht vrijgelaten.

De politie in Nieuw-Zeeland wacht tot de natuur zijn werk doet bij de verdachte van de diefstal van een Fabergé-medaillon. De 32-jarige man zou het medaillon in de vorm van een ei vrijdag bij een bezoek aan een juwelier in Auckland hebben doorgeslikt om het te kunnen meenemen zonder betrapt te worden.

Het bewijs daarvoor is er nog niet. "De man is na zijn aanhouding medisch onderzocht en een agent heeft opdracht gekregen om hem constant in de gaten te houden. In dit stadium is de hanger nog niet teruggevonden."

De hanger had een waarde van 33.000 Nieuws-Zeelandse dollar, omgerekend ruim 16.000 euro.

Bond-film

Het 8,4 centimeter lange medaillon is er een van vijftig, naar voorbeeld van het Fabergé-ei dat in de James Bond-film Octopussy (1983) een belangrijke rol speelt. De buitenkant is groen van kleur en het is afgezet met een gouden belijning, blauwe saffieren en witte diamanten. Als je het eitje opent, komt een 18 karaats gouden octopusje tevoorschijn.

Op de site van Fabergé is te zien dat deze medaillons een ketting hebben. Of de man ook een ketting zou hebben doorgeslikt, is niet bekendgemaakt.