China zet toerisme in als wapen tegen Japan: 'Dit is nog maar het begin'
Waarschuwingsborden hangen langs de weg in het dorpje Fujiyoshida aan de voet van Japans bekendste berg, Mount Fuji. "Niet stilstaan op het zebrapad", staat er in grote letters, in het Chinees en het Engels. "Thai, Indonesiërs, Filipijnen, Taiwanezen", somt reisagent Wangping Aw op terwijl ze om zich heen naar de toeristen kijkt. "Geen Chinezen vandaag."
Op 7 november verklaarde de Japanse premier Sanae Takaichi in het parlement dat een Chinese blokkade rond Taiwan zou kunnen neerkomen op een "levensbedreigende situatie" voor Japan. Daarmee suggereerde ze dat het land in dat geval militair betrokken kan raken bij een Chinese aanval op Taiwan.
China reageerde woedend en riep zijn burgers op om "in de nabije toekomst" niet meer naar Japan te reizen. Chinese luchtvaartmaatschappijen boden vrijwel direct gratis annuleringen en omboekingen aan.
"Dit is een vorm van economische dwang", zegt Mong Cheung, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Waseda-universiteit in Tokio. Hij volgt de relatie tussen beide landen al jaren. "Voor de Chinezen is dit een makkelijke manier om de Japanse premier onder druk te zetten, het kost ze weinig."
Miljarden te bestedenChinezen zijn veruit de grootste groep buitenlandse toeristen in Japan. In 2024 gaven zij volgens het toerismebureau van Japan 1730 miljard yen uit, omgerekend zo'n 9,5 miljard euro.
Tussen januari en september bezochten 6,7 miljoen Chinese toeristen Japan, op een totaal van 28,3 miljoen buitenlandse bezoekers.
Sinds de Chinese reiswaarschuwing is dat beeld abrupt gekanteld. Voor december hebben Chinese luchtvaartmaatschappijen bijna een op de vijf vluchten naar Japan geschrapt, goed voor ruim 156.000 stoelen. Hotelboekingen door Chinese toeristen zijn volgens boekingsplatform Tripla met meer dan de helft gedaald. Hotels in Osaka bevestigen die trend en melden een afname van 50 tot 70 procent tot het einde van het jaar.
"Vooral de grote touroperators lijden hieronder", zegt reisagent Aw. "Wie voor het eerst naar Japan wil, moet in China een visum aanvragen via een reisagent, maar reisagenten verwerken momenteel niets. Dus komen de mensen niet." Ze wijst naar een parkeerplaats langs een bekend meer bij Mount Fuji, waar één middelgrote bus staat. "Het is lunchtijd. Normaal staat het hier vol", zegt ze.
De voorzitter van de Japanse Vereniging voor Reisagenten, Hiroyuki Takahashi, bevestigde deze week dat "er een complete stop is van groepsreizen uit China". Enkele dagen later herhaalde de Chinese overheid zijn oproep, nu vooral gericht aan individuele reizigers.
Druk opvoeren"Dit is pas het begin", zegt Cheung. "China heeft nog meer kaarten in handen, van economische sancties tot beperkingen op zeldzame grondstoffen, en in het uiterste geval het vastzetten van Japanse burgers op eigen grondgebied." Ook kan Peking zogenoemde grijsgebiedtactieken inzetten, zoals kustwachtschepen, gevechtsvliegtuigen of drones naar betwiste wateren sturen. Dat gebeurde deze week al.
Toch lijken deze middelen voor China niet het gewenste effect te hebben. Premier Takaichi weigert haar woorden terug te nemen. "Ze staat politiek sterker door haar koers", zegt Cheung. "Ze is populair bij het publiek en gebruikt dit conflict om haar machtsbasis te verstevigen."
Minder afhankelijk wordenTegelijk past de toerismesector zich aan. Bedrijven proberen hun klantenbestand te verbreden en minder afhankelijk te worden van China. "Wij richten ons nu op Australische, Amerikaanse en Taiwanese bezoekers", zegt Aw. "Ik merk bij collega's in de sector dat iedereen daar actief mee bezig is. Uiteindelijk is het ook gewoon slimme business om niet te afhankelijk te zijn van één land."
Volgens Cheung verliest toerisme daardoor op termijn aan kracht als drukmiddel. "Deze ruzie kan nog zeker een jaar duren", zegt hij. "Maar China heeft nog genoeg andere manieren om de druk op Japan op te voeren."