Aggregator

Trumps vredesdeal tussen Rwanda en Congo onder druk, onrust neemt toe

1 hour 16 minutes ago

Twee weken geleden tekenden de presidenten van Rwanda en de Democratische Republiek Congo een vredesakkoord. Maar sindsdien loopt het conflict in het oosten van Congo alleen maar verder uit de hand.

"Steeds opnieuw worden er ergens handtekeningen gezet, maar hier in Oost-Congo merken we er niets van", vertelt fotograaf Moses Sawasawa aan de NOS. "Wij Congolezen denken dat het doel van dit plan veel verder gaat dan het stoppen van geweld. De VS willen vooral toegang tot mineralen zoals coltan, kobalt en goud."

Al decennialang woedt er in het oosten van de Democratische Republiek Congo een bloedige strijd. Het Congolese leger vecht tegen allerlei gewapende groepen om macht, land en bodemschatten. Het gevolg is een enorme humanitaire crisis. Eén van die groepen, de door Rwanda gesteunde M23, startte begin dit jaar een offensief waarbij belangrijke steden als Goma en Bukavu werden ingenomen. Vorige week namen ze, een stuk zuidelijker, de strategisch gelegen stad Uvira in, op de grens met Burundi.

Vlak nadat M23 Uvira veroverde, arriveerde Sawasawa in de stad om de gevolgen van de overname op camera vast te leggen. De strijders oogden blij, met Uvira in handen hadden ze de controle over de landgrens tussen Congo en Burundi. Daarbij zou de groep nu sneller toegang hebben tot gebieden met veel kobaltmijnen, verder zuidwaarts.

De fotograaf zag hoe mensen massaal op de vlucht sloegen, op zoek naar veiligheid. "De sfeer in de stad was gespannen, en de achtergebleven inwoners waren bang", vertelt Sawasawa. Bang voor de uitbreiding van gevechten, maar ook bang voor het verlies van hun inkomen omdat winkels bijvoorbeeld niet open konden.

Druk opvoeren

"Rwanda's acties in Oost-Congo zijn een duidelijke schending van het vredesakkoord", benadrukte de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken na de inname van Uvira. Begin deze week schreef een woordvoerder van M23 op X dat hun troepen zich zouden terugtrekken uit de stad. Het binnentrekken van Uvira, zo kort na het bezoek van de Rwandese president Kagame aan Washington, ging de Amerikanen blijkbaar te ver, zegt Richard Moncrieff, directeur Grote Meren gebied van de International Crisis Group: "Vermoedelijk heeft Washington daarna de druk op Rwanda opgevoerd, zodat M23 de stad zou verlaten. Maar wat er precies gezegd is, is niet bekend."

Volgens Moncrieff is de terugtrekking van M23 opmerkelijk: "Nog steeds ontkent Rwanda aanwezig te zijn in Oost-Congo, en tot nu toe heeft het steeds geweigerd om troepen terug te trekken. Dit is de eerste keer dat de rebellenbeweging water bij de wijn doet na diplomatieke druk."

Het gaat de beweging dan ook voor de wind. Ze blijven oprukken, verdienen veel geld met het delven van grondstoffen en worden daarbij bijgestaan door Rwanda. "M23 heeft nauwelijks redenen om te stoppen", zegt Moncrieff.

Harde hand

Terugtrekking uit Uvira of niet, Sawasawa is sceptisch en zegt dat de inwoners van het gebied weinig vertrouwen hebben in welke vredesovereenkomst dan ook. "Langs de frontlinies houden de gevechten aan, vluchtelingenkampen zijn overvol en er heerst honger."

Daarbij is het leven er in de gebieden waar M23 de dienst uitmaakt alleen maar uitdagender geworden. Sawasawa woont in Goma, waar de rebellen bijna een jaar geleden met geweld binnentrokken. "Het dagelijkse leven lijkt redelijk normaal en er wordt niet meer gevochten, maar mensen ervaren veel stress", vertelt hij. "Inwoners hebben geen bewegingsvrijheid, er zijn handelsbeperkingen en veel mensen zijn bang om te zeggen wat ze denken."

Ook Moncrieff zegt dat M23 met hard hand regeert. "Op sommige vlakken zijn ze efficiënter dan de Congolese regering, maar er heerst absoluut een klimaat van angst."

"Eindelijk komt er vrede, op een plek waar al zo lang wordt gevochten", zei Trump begin deze maand trots, na de ondertekening van weer een nieuw vredesakkoord. En: "Ze gaan elkaars handen vasthouden en economisch profiteren van de VS, zoals elk ander land doet". Hij doelde daarmee op de afspraak dat Amerikaanse bedrijven grondstoffen gaan delven, die nodig zijn voor de productie van bijvoorbeeld mobiele telefoons en elektrische auto's.

"Naast het verder oppoetsen van Trumps imago als 'vredespresident', staan commerciële belangen voorop", zegt Moncrieff. "En om een veilig investeringsklimaat te creëren, is vrede noodzakelijk."

Volgens Sawasawa is het in Washington gesloten vredesakkoord daarom eigenlijk een businessdeal. "De VS geeft niet om het decennialange lijden van Congolese burgers. De enige reden waarom ze rust en stabiliteit willen in deze regio, is omdat ze dan beter zaken kunnen doen."

Dagen vanaf nu weer steeds langer, met ook nog eens veel meer zon

1 hour 59 minutes ago

Vandaag was de kortste dag van het jaar. De zon stond vanmiddag om 16.03 uur Nederlandse tijd precies boven de Steenbokskeerkring op het zuidelijk halfrond. Na vandaag draait het noordelijk halfrond langzaam weer naar de zon toe. De eerste weken neemt de daglichtperiode maar heel langzaam toe, en toch kan je deze week het idee krijgen dat het heel snel gaat met het langer worden van de dagen.

Dat komt doordat het in de loop van deze week heel zonnig wordt. Juist doordat de zon in de winter zo laag staat, ervaar je een heel groot verschil in daglicht tussen bewolkte en zonnige dagen.

De komende weken worden de dagen langzaam weer langer. Iedere dag met hooguit een minuut. Maar dat merk je maar nauwelijks. Het verschil tussen een bewolkte dag en een zonnige dag in je beleving van de daglente is veel groter.

Zonlicht

Op een bewolkte dag is er de hele dag maar weinig licht. Die hoeveelheid zonlicht wordt uitgedrukt in watt per vierkante meter. Midden op een bewolkte winterdag gaat het om ongeveer 40 tot 60 watt per vierkante meter. Al vanaf 14.30 of 15.00 uur is er minder dan 20 watt per vierkante meter zonlicht over. Vanaf dat moment ervaar je buiten al dat het schemerig wordt.

Maar op een zonnige winterdag is er midden overdag ongeveer 250 watt per vierkante meter, bijna vijf keer zo veel als op een bewolkte dag dus. Bovendien is er om 15.00 uur nog steeds zo'n 120 watt per vierkante meter over. Pas na vieren duikt de hoeveelheid zonlicht onder de 20 watt per vierkante meter, dat is dus bijna anderhalf uur later dan op een bewolkte dag. Daardoor lijken zonnige winterdagen veel langer licht.

Maandag krijgen we te maken met veel sluierbewolking, maar de zon schijnt er redelijk doorheen. Alleen in het noordoosten is het vooral grijs.

Dinsdag wordt het al wat kouder, en tegen de trend in is er dan vrij veel bewolking. Vanaf woensdag gaat de zon steeds vaker schijnen, en op beide kerstdagen wordt het behoorlijk zonnig, van zonsopgang tot zonsondergang. Tegelijk wordt het ook wat kouder.

's Nachts gaat het vanaf woensdag licht vriezen, en op een paar plekken wordt het misschien -5 of -6 graden. Overdag, dankzij de kracht die de laagstaande zon toch nog heeft, wordt het 1 tot 3 graden boven nul. De kans op een witte kerst is trouwens vrijwel nihil. Er zijn geen wolken, en dus ook geen sneeuw.

Ook na de kerst lijkt het nog even koud en zonnig te blijven, maar de weersverwachting is voor die lange termijn nog wel onzeker.

Overschilderaar Arnulf Rainer op 96-jarige leeftijd overleden

1 hour 59 minutes ago

De Oostenrijkse kunstenaar Arnulf Rainer is op 96-jarige leeftijd overleden. Hij groeide na de oorlog uit tot een van de meest geroemde moderne kunstenaars door zijn Übermalungen, waarbij hij werken van zichzelf en anderen haast onherkenbaar bewerkte.

Rainer werd in 1929 geboren in de buurt van Wenen. Hij ontwikkelde zich volgens eigen zeggen in een kunstzinnig vacuum, omdat zijn land door de Eerste en Tweede Wereldoorlog aansluiting met de internationale kunstwereld was verloren. Hij werd in zijn jeugd tot twee keer toe aangenomen aan prestigieuze kunstopleidingen, maar vertrok meteen weer uit onenigheid met de docenten. Zijn tijd in een nazi-internaat had in hem vooral opstandigheid losgemaakt.

Aanvankelijk voelde hij zich aangetrokken tot de Franse surrealisten, tot hij zijn held André Breton in levende lijve ontmoette op een Frankrijkreis. Teleurgesteld in de in zijn ogen gezapige kunstenaar richtte hij zich voortaan op meer abstractere kunst, geïnspireerd door Pollock en De Kooning. Dat leidde uiteindelijk tot de unieke anti-kunst van zijn Übermalungen.

'Iconofiel'

Rainer nam het liefst een bestaande afbeelding om daar zijn eigen draai aan te geven. Verwoed bedekte hij het oorspronkelijke beeld met verf, pen of houtskool, vaak tot er nauwelijks iets meer door de overschildering heen was te zien. Rainer zei ooit dat een leeg vel papier hem niet inspireerde.

Een iconoclast wilde Rainer zichzelf evenwel niet noemen, juist een iconofiel. "Ik schilder een schilderij niet over omdat ik het haat, maar omdat ik ervan hou. Het is een versmelting, geen vernietiging. Vergelijk het met een huwelijk."

Voor zijn werken gebruikte Rainer foto's van de verwoestingen in Hiroshima, afbeeldingen van beroemde dodenmaskers, zelfportretten van Rembrandt en Van Gogh, kiekjes van zijn babydochter Carla of selfies waarop hij grimassen trekt. "Ik bewerk in een zenuwachtige roes een stapel foto's tot ik er genoeg van heb, daarna bekijk ik alles rustig en wat niet goed is, gaat weg. Van de honderd blijven er meestal dertig over."

Er waren critici die er schande van spraken dat hij meesterwerken of kruisbeelden zo ontsierde, heiligschennis heette het. In 1961 werd hij veroordeeld omdat hij een werk van collega Helga Pape na een prijsuitreiking op zijn eigen wijze onder handen had genomen.

Anderen zagen er een commentaar in op het na-oorlogse Oostenrijk, of meditaties over vergankelijkheid en modern beeldgebruik. Rainer vertegenwoordigde zijn geboorteland op de Biënnale van Venetië in 1978 en zijn werk werd tentoongesteld in het Guggenheim en het Centre Pompidou.

In Nederland was hij onder meer in het Van Abbemuseum en het Haags Gemeentemuseum te zien. In 2009 kreeg hij in zijn geboorteplaats Baden een eigen museum.

Outsiderart

Rainer zette zich als verzamelaar ook in voor de art brut, of outsider-art, werk van kunstenaars aan de randen van de maatschappij, zoals psychopaten, schizofrenen of gevangenen. De kunstenaar voelde zich verwant met die vaak eveneens autodidacte collega's: "Ik onderscheid me van een geesteszieke doordat ik mijn ervaringen op een begrijpelijke manier kan overbrengen."

Terugblikkend zei hij zelf ook vaak miskend te zijn. "Van mij zei men altijd: dat is een waanzinnige, een gek. Maar ik antwoordde: bewijs het maar eens! Het is alleen een kwestie van tijd. En ik heb gelijk gekregen."

Honderden mensen bij nationale chanoeka-viering op de Dam in Amsterdam

2 hours 35 minutes ago

In Amsterdam hebben enkele honderden mensen de nationale viering van het joodse feest Chanoeka bijgewoond. Op de Dam werden de kaarsen van een negenarmige kandelaar aangestoken. De viering is zonder incidenten verlopen.

De aanwezigen op de Dam luisterden naar toespraken en hielden lichtjes vast. Alle sprekers verwezen naar de aanslag van een week geleden op Bondi Beach in Sydney. Bij die aanslag kwamen vijftien mensen en een van de daders om het leven.

Het 'feest van de lichtjes' ontstond ruim 2000 jaar geleden toen de Joodse tempel in Jeruzalem opnieuw werd ingewijd na een periode van onderdrukking. Tijdens Chanoeka wordt iedere dag een extra kaarsje aangestoken van de kandelaar, de chanoekia.

Verhalen van Joodse Nederlanders

Een gevoel van uitsluiting en onderdrukking is voor sommige Joodse Nederlanders weer actueel door oplevend antisemitisme. Vorig jaar en in 2023 registreerde de politie 880 antisemitische incidenten, ruim meer dan in 2022. Toen was dat aantal 549.

De NOS sprak Joodse Nederlanders over hun ervaringen met antisemitisme. Hun verhalen zijn hier te lezen.

Ook in andere plaatsen is het lichtjesfeest gevierd. In onder meer Den Haag en Delft is de laatste dag van het achtdaagse feest gemarkeerd.

Woensdagavond waren ongeveer 2000 mensen bij een pro-Israëlmanifestatie op de Dam. Toen pakte de politie vier mensen op voor het verstoren van de bijeenkomst. Tegenbetogers gooiden onder meer met rode verf.

Congresleden VS woedend over gedeeltelijke vrijgave Epstein-documenten

4 hours 7 minutes ago

Leden van het Congres in de Verenigde Staten zijn woedend dat slechts een deel van de Epstein-files is vrijgegeven. Het ministerie van Justitie maakt sinds vrijdag stapsgewijs documenten openbaar van de veroordeelde zedendelinquent, die veel connecties had met bekende en rijke Amerikanen.

Congresleden maken zich boos omdat het ministerie zich niet aan de afspraken houdt. Vorige maand werd door het Congres een wet aangenomen, die ook door president Trump is ondertekend, waarin staat dat alle documenten binnen dertig dagen moeten worden vrijgegeven. Tot nu toe zijn er duizenden bestanden gepubliceerd, een fractie van de vele honderdduizenden documenten die in de loop der jaren in het kader van verschillende juridische onderzoeken zijn verzameld.

In de wet staat dat geen enkel document mag worden achtergehouden, vertraagd of gecensureerd "op grond van gêne, reputatieschade of politieke gevoeligheid, ook niet ten aanzien van een overheidsfunctionaris, een publiek figuur of een buitenlandse hoogwaardigheidsbekleder".

Democraten én Republikeinen boos

Het Republikeinse lid van het Huis van Afgevaardigden Thomas Massie zegt nu dat het ministerie de wet overtreedt die hij samen met zijn Democratische collega Ro Khanna indiende. Massie suggereert dat de minister van Justitie steenrijke donateurs probeert te beschermen.

Khanna en Massie overwegen een procedure in het Congres op te starten waarmee minister Bondi een dwangsom zou kunnen worden opgelegd voor elke dag dat ze de documenten niet vrijgeeft, zeggen ze tegen CBS News. Het is onduidelijk hoe groot de kans van slagen daarvan is.

Ook de Democratische leider in de Senaat Chuck Schumer is niet te spreken over de handelswijze van het ministerie. "De wet is glashelder: de regering-Trump had dertig dagen om ALLE Epstein-documenten vrij te geven, niet slechts enkele. Dit bewijst eens te meer dat het ministerie van Justitie, Donald Trump en Pam Bondi (de minister) er alles aan doen om de waarheid te verhullen."

De trage vrijgave komt onder meer doordat het ministerie van Justitie druk bezig is met het weglakken van veel informatie. Van de duizenden documenten zijn er honderden helemaal zwartgelakt. In veel andere documenten zijn namen en passages niet meer leesbaar. Tot nu toe zijn de namen van meer dan 1200 personen weggehaald: slachtoffers van Epstein en hun familieleden.

Bestanden offline gehaald

Daar komt bij dat Amerikaanse media de afgelopen uren ontdekten dat er ook gepubliceerde bestanden offline zijn gehaald. Het zou om zeker vijftien bestanden gaan, waaronder een foto waarop Trump te zien is met Ghislaine Maxwell, de handlanger van Epstein. Bestand 468 toont een bureau met diverse ingelijste foto's erop. In de open lade ligt onder meer de foto van Trump, een van de weinige van de vrijgegeven documenten waarop hij te zien is.

Het bestand is niet meer vindbaar op de speciale overheidswebsite waarop de Epstein files worden geplaatst. Sinds gisteravond Nederlandse tijd springt de website van dossier 'EFTA00000467' naar 'EFTA00000469'.

Schumer maakt zich ook daar boos over. "Als ze dit al verwijderen, stel je dan eens voor hoeveel ze nog meer proberen te verbergen." Hij spreekt van mogelijk de grootste doofpotaffaire in de Amerikaanse geschiedenis. De Democratische commissie van het Huis van Afgevaardigden die zich de afgelopen maanden hard heeft gemaakt voor vrijgave van de documenten, roept op tot meer transparantie:

Onderminister Todd Blanche van het ministerie van Justitie verklaart tegen NBC dat dit is gedaan vanwege zorgen over de vrouwen in de foto. "Na het vrijgeven van die foto kwamen we erachter dat er zorgen waren over die vrouwen in de foto en daarom hebben we de foto offline gehaald." Wat hij daar precies mee bedoelt, is onduidelijk. Blanche zegt dat de foto in kwestie weer online wordt gezet als de gezichten van slachtoffers zijn weggelakt.

Hij benadrukt dat het niets te maken heeft met het feit dat Trump op de foto te zien is. De onderminister zegt dat geen informatie over Trump wordt weggelakt in de vrijgegeven bestanden, "tenzij dat van de wet moet, bijvoorbeeld als het gaat om informatie over slachtoffers".

'Sommige bestanden niet goed bekeken'

Behalve Congresleden roept ook Gloria Allred, advocaat van enkele misbruikslachtoffers van Epstein, op tot transparantie. Ze zegt tegen CNN dat het systeem "de overlevenden in de steek heeft gelaten". Eerder liet ze al weten dat het ministerie haar had gevraagd welke van haar cliënten hun namen weggelakt zouden willen hebben.

Nu zegt ze dat sommige bestanden niet gecensureerd genoeg zijn, omdat ze namen en foto's van slachtoffers heeft gezien die volgens haar weggelakt hadden moeten worden, mede omdat het ook om naaktfoto's gaat. "Dat is echt onacceptabel", aldus Allred.

Over die onvolkomenheden zei het ministerie vrijdag dat er sprake is van een enorme klus om alle bestanden door te spitten en privacygevoelige informatie weg te halen. "Machinale en menselijke fouten" kunnen voorkomen, verklaart het ministerie. De vrijgave van alle bestanden zou enkele weken kunnen duren, zei onderminister Blanche vrijdag.

Intussen is er het hele weekend nog geen reactie gekomen vanuit het kamp van president Trump. Vandaag heeft hij ook geen publieke evenementen op het programma staan.

Honderden migranten steken Kanaal over, record voor decemberdag

4 hours 29 minutes ago

Nooit eerder staken op een decemberdag zo veel migranten Het Kanaal over. Gisteren zijn ruim 800 migranten de zee tussen Frankrijk en Engeland overgestoken, blijkt uit cijfers van het Britse ministerie van Binnenlandse Zaken. Ook afgelopen nacht vertrokken mensen op boten richting Engeland, vaak in kleine, geïmproviseerde bootjes.

Franse maritieme autoriteiten moesten bij achttien vertrekkende boten in actie komen. Zo werden in de nacht van zaterdag op zondag tachtig mensen gered van een boot met motorpech, schrijven Franse media. De geredde migranten zijn teruggebracht naar Calais. In totaal bereikten dertien boten de Britse kust.

Naar verwachting wilden veel reizigers al eerder vertrekken naar het Britse Kent, maar kon dat eerder niet door het slechte weer. Sinds halverwege november was er geen enkele migrant gearriveerd, maar vorige week zaterdag en afgelopen woensdag waren er al 737 en 497 personen overgekomen.

Uit cijfers van de Britse overheid valt af te lezen dat vooral in de zomermaanden vaker grote groepen migranten de oversteek wagen. In de maanden juli, augustus en september is het warmer, en is de zee vaak rustiger. Op 6 september kwamen er de meeste migranten aan op één dag, namelijk 1101.

Eén-in-één-uitprincipe

Afgelopen zomer sloot de Britse Labour-regering een overeenkomst met de Franse regering, om migranten die illegaal naar het Verenigd Koninkrijk kwamen, terug te sturen naar Frankrijk. In ruil daarvoor zou het VK migranten opnemen van Frankrijk, volgens een één-in-één-uitprincipe.

In een reactie op de migrantenstroom van dit weekend zegt de Labour-regering al actie te ondernemen. "We hebben bijna 50.000 mensen die hier illegaal verbleven het land uit gezet, en dankzij onze historische overeenkomst met de Fransen worden degenen die met kleine bootjes aankomen nu teruggestuurd."

Dit jaar staken ruim 41.000 mensen Het Kanaal over, in 2024 waren dat 36.816 mensen. In 2022 kwamen er de meeste migranten aan in Engeland, ruim 45.000.

Franse media schrijven dat er dit jaar 29 migranten zijn omgekomen tijdens overtochten op zee.

VS wil opnieuw schip voor kust Venezuela onderscheppen, derde in elf dagen

5 hours 11 minutes ago

De Verenigde Staten zijn opnieuw bezig met het onderscheppen van een schip voor de kust van Venezuela. Volgens Amerikaanse functionarissen gaat het om een olietanker die op de sanctielijst staat.

Eerder vandaag meldden persbureaus Reuters en Bloomberg op basis van bronnen dat het schip al was onderschept, maar de functionarissen zeggen enkel dat het schip achtervolgd wordt. Het zou de derde keer in elf dagen zijn dat de VS een schip in beslag neemt. De schepen die eerder werden onderschept zijn ook olietankers.

Het schip waar het vandaag om gaat, vaart volgens Bloomberg onder Panamese vlag. Het voer volgens het persbureau in internationale wateren, maar staat dus wel op een Amerikaanse sanctielijst.

Blokkade

De Amerikaanse president Trump maakte deze week bekend dat hij een blokkade instelt voor olietankers die onder Amerikaanse sancties vallen en van en naar Venezuela varen. Sindsdien bleven veel olietankers in Venezolaanse wateren om te voorkomen dat ze in beslag worden genomen.

Het schip dat gisteren in beslag is genomen, na het ingaan van de blokkade, stond niet op een Amerikaanse sanctielijst. Volgens de Amerikanen zou het olie aan boord hebben gehad die wel onder Amerikaanse sancties valt.

De eerste twee olietankers waren volgens de VS betrokken bij "illegale olietransporten om het narcoterroristische drugsnetwerk van het regime van Maduro te ondersteunen".

'Internationale piraterij'

De Amerikaanse president Trump zegt dat de Venezolaanse president Maduro leiding geeft aan een kartel dat op grote schaal drugs naar de VS vervoert. Experts zeggen dat de VS de rol van Venezuela bij de drugstoevoer overdrijft. Venezuela noemde het in beslag nemen van schepen "een grove daad van internationale piraterij".

Volgens Maduro is Trump uit op olie, gas, goud en andere waardevolle grondstoffen van Venezuela.

De afgelopen maanden hebben de Amerikanen in de regio een grote troepenmacht opgezet. Sinds begin september heeft Amerika tientallen boten gebombardeerd die volgens de VS drugs zouden vervoeren. Daarbij zijn zeker honderd mensen gedood. Trump zegt dat hij daarmee de drugshandel en de stroom van drugs naar de Verenigde Staten wil bestrijden. Er werd geen bewijs geleverd dat de boten echt drugs aan boord hadden.

Explosie en dreigende teksten bij Haags tuincentrum: 'Ik begrijp er niks van'

5 hours 39 minutes ago

Bij een tuincentrum in Den Haag is vannacht een explosie geweest. De ingang van het tuincentrum raakte beschadigd. Bij het pand zijn ook briefjes met een dreigende tekst achtergelaten.

De ontploffing was rond 03.00 uur bij het pand aan de Loosduinse Hoofdstraat. Niemand raakte gewond, wel raakte een glazen deur beschadigd.

Voor de ingang zijn een aantal A4'tjes gevonden met de tekst "Hollander 20 stuks tijd om te betalen!!!". Wat de achtergelaten boodschap betekent, is onderdeel van het onderzoek, aldus de politie.

Eigenaar staat voor een raadsel

Maarten Kester, de eigenaar van het tuincentrum, zegt tegen Omroep West voor een raadsel te staan. "Ik zou niet weten wat ermee bedoeld wordt", reageert hij. Financiële problemen of conflicten heeft het bedrijf naar eigen zeggen niet. "We hebben alles onder controle, ik begrijp er niks van."

Hij heeft op camerabeelden gezien wat er vannacht is gebeurd. "Er klimt iemand over het hek heen, legt de briefjes met dat vage verhaal neer, plakt de bom op de deur, steekt het aan en maakt een foto."

Het gat in de deur is vanochtend vroeg ontdekt. "Je verwacht wel wat anders op de zondag", zegt Kester. "Ik ben heel blij dat er niemand binnen is geweest."

Er is nog niemand aangehouden. "De camerabeelden zijn duidelijk, maar de dader is helemaal in het zwart gekleed en draagt een capuchon", zegt Kester. Toch heeft hij er vertrouwen in dat de politie de dader snel vindt, omdat "hij zoveel sporen heeft achtergelaten".

Het tuincentrum is vandaag gewoon opengegaan voor klanten. De hoofdingang was tijdens het politieonderzoek afgezet, waardoor mensen via een tijdelijke ingang naar binnen moesten. "De beschadigde deur doet het gelukkig nog. Het gat moet worden gerepareerd, maar alles draait weer", aldus Kester.

Mensen die iets gehoord of gezien hebben rond het tijdstip dat de explosie gebeurde, worden gevraagd zich bij de politie te melden.

Bijna evenveel explosies als vorig jaar

Dit jaar zijn er in Nederland al meer dan 1300 aanslagen met explosies gepleegd op woningen en andere panden, blijkt uit de meest recente cijfers van het Offensief Tegen Explosies, waarin onder andere de politie en gemeenten zijn vertegenwoordigd. Naar verwachting valt het aantal aanslagen bijna even hoog uit als in 2024. Heel vorig jaar waren het er 1543.

De politie heeft dit jaar meer dan 300 verdachten opgepakt voor explosies, onder wie een groot aantal minderjarigen.

Camiel Jansen nieuwe Componist der Nederlanden

6 hours 23 minutes ago

Camiel Jansen is benoemd tot Componist der Nederlanden. Dat is bekendgemaakt in TivoliVredenburg in Utrecht. Jansen volgt Anne-Maartje Lemereis op, die de titel de afgelopen twee jaar droeg.

De selectiecommissie was unaniem in zijn keuze en roemt zijn verbeeldingskracht, muzikale diepgang en maatschappelijke betrokkenheid. Volgens de jury maakt Jansens combinatie van muzikale diepgang, maatschappelijke betrokkenheid en jeugdig enthousiasme hem een ideale vertegenwoordiger van het Nederlandse componeren.

De komende twee jaar zet de 34-jarige Jansen zich als ambassadeur in voor het Nederlandse muziekleven: van componisten en musici tot docenten, leerlingen en jonge makers. Onder Jansens eigen motto 'Een klank voor de kloof' verbindt hij volgens de jury mensen met nieuwe composities, educatieve projecten en samenwerkingen.

Docent en presentator

"Het is een ongelofelijke eer dat ik dit mag doen", zegt Jansen in een reactie. Hij wil zijn platform gebruiken om tegenstellingen tussen groepen weg te nemen. "Ik voel de urgentie om met muziek te laten zien dat we dichter bij elkaar staan dan we denken. Daarom wil ik projecten organiseren die klank geven aan de kloof, in de concertzaal, én op straat. Ik kijk er enorm naar uit."

Jansen is componist, contrabassist en presentator. Naast zijn werk als componist is hij docent aan het Conservatorium van Amsterdam en presentator bij radiozender NPO Klassiek.

Componist der Nederlanden is een initiatief van Buma Cultuur en BumaStemra. Sinds 2015 wordt er elke twee jaar een componist benoemd die zich inzet voor de zichtbaarheid en diversiteit van nieuwe Nederlandse muziek.

Ruim 7000 kilo illegaal vuurwerk gevonden na controle bestelbus

6 hours 55 minutes ago

De politie heeft eergisteren duizenden kilo's illegaal vuurwerk gevonden na een controle op de A15. Twee verdachten zijn aangehouden.

Ter hoogte van het dorp Kesteren controleerden agenten vrijdag een bestelbusje. In de laadruimte van de wagen vonden zij vier pallets illegaal vuurwerk, in totaal zo'n 1600 kilo.

Na de ontdekking werd ook een loods in Enschede doorzocht, waar nog eens ruim 5500 kilo illegaal vuurwerk bleek te liggen, meldt Omroep Gelderland.

De politie meldt vandaag dat twee personen zijn aangehouden: de 32-jarige bestuurder van het busje, die uit Barendrecht komt, en een 44-jarige man uit Duitsland. "Het vuurwerk wordt vernietigd", laat de politie verder weten.

Israël keurt 19 nederzettingen goed op bezette Westelijke Jordaanoever

7 hours 2 minutes ago

De Israëlische regering heeft goedkeuring gegeven voor de oprichting van negentien nieuwe nederzettingen op de bezette Westelijke Jordaanoever. De afgelopen drie jaar werden al vijftig nederzettingen goedgekeurd.

Vijf van de nederzettingen bestonden al, maar hadden onder de Israëlische wetgeving nog geen formele status. In twee gevallen gaat het om nederzettingen die in 2005 nog waren ontmanteld. De Israëlische kolonies in het bezette gebied zijn volgens het internationaal recht illegaal.

Het besluit werd bekendgemaakt door de ultrarechtse minister van Financiën Smotrich, die zelf als kolonist op de Westelijke Jordaanoever woont. Hij wil met de nederzettingen de oprichting van "een Palestijnse terreurstaat" voorkomen.

Sterke toename

In totaal hebben nu 210 nederzettingen groen licht gekregen van het Israëlische kabinet, meldt Peace Now, die de ontwikkelingen in het gebied monitort. In 2022, aan het begin van de regeertermijn van het huidige kabinet onder leiding van premier Netanyahu waren er nog 141 goedgekeurde nederzettingen. De afgelopen jaren zijn er volgens de Verenigde Naties in het gebied vele duizenden woningen voor kolonisten gebouwd.

Het nieuws komt op het moment dat de VS druk uitoefent op Israël en Hamas om een begin te maken met de tweede fase van het staakt-het-vuren in Gaza, dat sinds 10 oktober van kracht is. De illegale nederzettingen worden gezien als obstakel voor een mogelijke Palestijnse staat, omdat er daardoor steeds minder grondgebied voor de Palestijnen overblijft.

De Westelijke Jordaanoever

Israël veroverde de Westelijke Jordaanoever, inclusief Oost-Jeruzalem, in 1967, tegelijk met de Gazastrook. Sindsdien houdt Israël het gebied bezet. In delen ervan hebben Palestijnen een vorm van zelfbestuur. Op de Westelijke Jordaanoever wonen zo'n drie miljoen Palestijnen. Daarnaast wonen er intussen zo'n 700.000 Israëlische kolonisten. Volgens internationaal recht zijn de nederzettingen waarin zij wonen illegaal.

Veel Palestijnen zien de Westelijke Jordaanoever als deel van hun toekomstige staat, met Oost-Jeruzalem als hoofdstad, ook al wordt het perspectief daarop steeds kleiner.

Afgelopen najaar registreerde de Verenigde Naties honderden aanvallen van Joodse kolonisten op Palestijnse bewoners van de Westelijke Jordaanoever. Gemiddeld waren het er acht per dag.

Kolonisten staken auto's en huizen in brand, vernielden landbouwgrond en bedreigden Palestijnen. Die zijn voor hun veiligheid afhankelijk van het Israëlische leger, maar dat doet nauwelijks iets om geweld te voorkomen. Ook worden de daders van de aanslagen maar zelden vervolgd.

Volgens premier Netanyahu is een kleine, extremistische groep kolonisten verantwoordelijk voor het geweld, maar dat wordt door mensenrechtenorganisaties weersproken. Zij maken zich grote zorgen over de terreur en spreken van "systematisch geweld" door kolonisten die structureel steun krijgen van de regering.

Onze correspondent Nasrah Habiballah maakte eerder deze uitlegvideo:

Drie mensen gewond bij instorten balkon tijdens feestje in Zwolle

7 hours 30 minutes ago

In Zwolle is afgelopen nacht het balkon van een studentenwoning ingestort terwijl er mensen op stonden. Drie personen raakten gewond, bevestigt de veiligheidsregio na berichtgeving van de regionale omroep Oost.

Het gaat volgens de veiligheidsregio om een balkon van hout dat niet tijdens de bouw van de woning is gemaakt, maar later is toegevoegd.

Op het moment van instorten stonden er volgens de hulpdiensten tijdens een feestje ongeveer tien mensen op het balkon. De houten constructie kon het gewicht van de mensen niet aan. Het balkon stortte in en de mensen vielen zo'n drie meter naar beneden.

Snijwonden

Om 03.00 uur kwam er een melding van het incident binnen bij de hulpdiensten. Brandweer, politie en ambulancepersoneel kwamen helpen. Twee mensen hadden snijwonden en één persoon had pijnlijke ribben. Ze zijn behandeld bij de huisartsenpost.

Mensen die aanwezig waren op het feestje waren volgens de veiligheidsregio erg geschrokken en zochten steun bij elkaar op straat.

'Miljoenen liters ontlasting van festivals illegaal geloosd in Brabant'

7 hours 32 minutes ago

Op het terrein van een bedrijf in het Brabantse Wintelre zouden jarenlang miljoenen liters ontlasting van grote festivals illegaal zijn gedumpt. Dat blijkt uit stukken die Omroep Brabant bij meerdere overheden heeft opgevraagd via de Wet open overheid (Woo).

Volgens Omroep Brabant is het Openbaar Ministerie een strafrechtelijk onderzoek begonnen naar de ondernemer die daarachter zou zitten. Een woordvoerder van het OM kan niet bevestigen of ontkennen dat er een onderzoek loopt.

De lozingen gebeurden op het terrein van mestverwerker en varkenshouderij Daas in Wintelre, schrijft de omroep. Tankwagens met ontlasting en afvalwater van grote festivals zouden hun inhoud overhevelen naar een container. Vanuit deze container zou de ontlasting via een illegale aansluiting in het riool belanden.

Ook varkensmest

Naast het lozen van afvalwater van evenementen zijn deze illegale aansluitingen ook gebruikt om varkensmest te dumpen. Dat wordt volgens Omroep Brabant duidelijk uit een rapport dat is opgesteld door de gemeente Eersel, waar Wintelre onder valt.

Uit documenten van de gemeente Eersel blijkt dat in 2023 bijna 9 miljoen liter aan afvalwater is geloosd op deze plek, zonder dat daar toestemming voor was gegeven, schrijft Omroep Brabant. De gemeente heeft daartegen opgetreden, waarna de container is weggehaald.

Ondernemer Pierre Daas ontkent tegenover de omroep dat er sprake is van illegale lozingen. "Mest wordt afgevoerd conform mestwetgeving en alle lozingen worden geregistreerd en gemeld. Conform de afspraken wordt er een vergoeding voor de lozingen betaald."

Een bedrijf uit Gilze zou de ontlasting afleveren op het terrein van Daas. Dit bedrijf haalt afvalwater op van grote evenementen in Nederland en België, zoals Paaspop, Intents Festival, Concert at Sea, Zwarte Cross en Graspop.

Of medewerkers van het bedrijf wisten dat het afvalwater illegaal werd geloosd, is niet duidelijk. Wel wordt het bedrijf herhaaldelijk in de opgevraagde documenten genoemd, aldus Omroep Brabant. Het bedrijf heeft niet gereageerd op vragen. Ook de genoemde festivals zijn door de regionale omroep benaderd, maar hebben nog niet gereageerd.

Rioolproblemen

In Wintelre waren langere tijd problemen met de riolering. Die zijn veroorzaakt door aangekoekte dierlijke mest en het afvalwater, zo staat in de documenten. Ambtenaren schrijven volgens de regionale omroep daarin dat dat "zeer waarschijnlijk als gevolg is van de activiteiten" van het bedrijf van Daas.

De rioolproblemen leidden in de omgeving tot overlast, blijkt verder uit de stukken. "Wij hebben al jarenlang overlast van stank via het riool", schreef een omwonende in november 2023 aan de gemeente.

"Deze overlast wordt veroorzaakt doordat enkele huizen verder bijna dagelijks vrachtwagens vol worden geloosd op het riool. Hier hebben wij al meerdere malen een melding van gemaakt, maar de heer Daas is daar niet van onder de indruk", aldus de omwonende.

Mestfraude

In een reactie op persvragen over de opgevraagde stukken is de gemeente Eersel minder stellig dan de eigen ambtenaren eerder in de documenten. De gemeente laat aan de omroep weten dat er meerdere verstoppingen zijn geweest, maar "daarvan is niet met zekerheid vast te stellen dat deze afkomstig zijn van Daas". Het afgelopen jaar zouden zich geen verstoppingen of andere problemen meer hebben voorgedaan.

De mestverwerker kwam eerder in het nieuws voor het overtreden van de milieuregels. Zo bleek afgelopen zomer dat een stuk grond in Eindhoven vervuild is geraakt, omdat een mestzak van het bedrijf van Daas was gaan lekken. Daardoor kwam naar schatting 180.000 liter afvalwater in de grond terecht. In 2019 is de eigenaar van het bedrijf veroordeeld voor het overtreden van de meststoffenwet en valsheid in geschrifte.

Minuut stilte in Australië na aanslag, premier Albanese uitgejouwd

9 hours 29 minutes ago

In Australië is om 18.47 uur lokale tijd een minuut stilte gehouden voor de slachtoffers van de dodelijke aanslag op Bondi Beach in Sydney. Een week geleden werden bij een viering van het joodse lichtjesfeest Chanoeka vijftien mensen doodgeschoten, ruim veertig anderen raakten gewond. De minuut stilte was exact een week nadat de eerste schoten werden gelost.

De Australische premier Albanese was aanwezig bij de herdenking bij het stadsstrand. Daar kwamen volgens internationale persbureaus meer dan 10.000 mensen op af. Bij aankomst werd de premier door mensen in het publiek uitgejouwd. Op een later moment viel zijn naam tijdens een toespraak, waarop een mengeling van applaus, gefluit en boegeroep volgde. Albanese zat op de eerste rij en droeg een keppeltje. Hij hield geen toespraak.

De regering van Albanese kreeg de afgelopen week veel kritiek van vooral de Joodse gemeenschap in het land, die vindt dat de regering te weinig heeft gedaan tegen antisemitisme. Het aantal antisemitische incidenten is volgens de Raad van de Australisch-Joodse Gemeenschap in een jaar tijd verdrievoudigd tot ruim 1600.

Man die het wapen afpakte

David Ossip, de voorzitter van de Joodse Raad van Afgevaardigden van de deelstaat New South Wales, was een van de sprekers op het podium. Hij zei dat het land zich nu op een donkere plek bevindt, maar dat Chanoeka mensen leert dat licht zelfs op de guurste plekken kan schijnen.

De vader van Ahmed Al Ahmed was ook aanwezig. De 43-jarige Ahmed pakte tijdens de aanslag een wapen af van een van de schutters. Hij belandde in het ziekenhuis met schotwonden. De beelden van Ahmed die het wapen afpakte gingen de wereld rond. De vader zei op verzoek van zijn zoon dat "De Heer dicht bij mensen met een gebroken hart is".

Bekijk hier de minuut stilte op Bondi Beach:

Niet alleen op Bondi Beach werd stilgestaan bij de slachtoffers van de chanoekaviering. Vandaag was voor het hele land een dag van bezinning afgekondigd. Vlaggen hingen halfstok en televisie- en radiozenders namen een minuut stilte in acht.

Nieuwe wetten

Voorafgaand aan de herdenking kondigde Albanese een onderzoek aan naar het werk van de inlichtingendiensten. Hij wil weten of politie en inlichtingendiensten de juiste bevoegdheden hebben en of ze goed genoeg samenwerken om het land veilig te houden.

Albanese beloofde eerder deze week al dat er nieuwe wetten komen waarmee mensen die haatzaaiende taal gebruiken en geweld verspreiden kunnen worden vervolgd. Verder wil hij de wapenwetten in Australië aanscherpen en kunnen mensen met een vuurwapen dat vrijwillig inleveren. Ze krijgen daar dan een vergoeding voor.

Bij de aanslag schoten twee mannen, een vader en zoon, met meerdere vuurwapens op mensen die op het populaire stadsstrand waren samengekomen voor Chanoeka. De vader werd door de politie doodgeschoten. De zoon ligt gewond in het ziekenhuis en wordt daar bewaakt door de politie. In de auto van de schutters werden IS-vlaggen en explosieven gevonden.

Cultuur snuiven op sociale media: 'Het is ook een vorm van nationalisme'

9 hours 42 minutes ago

Expats in Nederland die zich verbazen over grote fietsenstallingen, koks die Caribische recepten delen en ouders die opvoedervaringen uitwisselen: socialemediakanalen staan er vol mee. Leuke en informatieve video's over cultuur vinden een groeiend publiek. Een van de genoemde redenen: gebruikers zoeken in een globale samenleving naar authenticiteit.

Het lijkt bijna een soort verzet tegen de globalisering, zegt socialemediakenner Joey Scheufler tegen de NOS. Op sociale media kan het juist van waarde zijn om iets van je eigen cultuur of persoonlijke ervaringen te delen.

"Dat zie je bijvoorbeeld met de video's van expats die delen wat ze gek vinden aan het leven in Amsterdam", legt Scheufler uit. "Dat werkt goed, omdat die mensen dat echt ervaren. Als ze opgaan in de rest, is het niet meer leuk om naar te kijken."

Door sociale media komen gebruikers sneller in aanraking met andere culturen, vertelt Scheufler. Uit een rapport van Ipsos uit 2023 blijkt dat Europese TikTokgebruikers de app onder meer gebruiken om online cultuur te snuiven.

Van de ondervraagden gaf 59 procent aan dat ze via TikTok getuige konden zijn van bijzondere momenten die ze in het echte leven niet snel zouden meemaken. "Cultuur verbindt mensen met gedeelde interesses en normen en waarden, zowel lokaal als globaal", aldus de Ipsos-onderzoekers.

Algoritme

Dat die video's de belangstelling wekken van gebruikers én goed scoren op de tijdlijn heeft te maken met een relatief nieuw algoritme, zegt Scheufler. "Voorheen was op andere platformen, zoals YouTube en Instagram, voornamelijk het aantal volgers belangrijk voor het bereik van een maker", legt hij uit.

In het nieuwe algoritme wordt elke video in principe getoond, en als veel gebruikers langer naar een bepaald onderwerp kijken, toont het algoritme de video vaker. "Het is een soort sneeuwbaleffect", aldus Scheufler. Volgens hem werkt het nu beter om te laten zien wie je echt bent in plaats van een gelikt beeld te tonen. "Nu gaat het ook om echtheid en authenticiteit."

Video's van deze influencers gaan de hele wereld over:

TikTok, dat sinds het begin van de coronapandemie snel aan populariteit heeft gewonnen, is een pionier geweest in het introduceren van dat nieuwe algoritme, schreef het Amerikaanse Time Magazine in 2023.

Voortbestaan van cultuur

Ook influencers uit Aruba, Bonaire en Curaçao bereiken met video's over hun cultuur mensen over de hele wereld. "Klein zijn betekent niet dat je niets te zeggen hebt en dat je niets betekent in deze wereld", zegt cultureel antropoloog Rose Mary Allen. Zelf kijkt de hoogleraar van de Universiteit van Curaçao wel eens kookvideo's over de Caribische keuken.

De 74-jarige Allen is blij om te zien dat cultuur populair is op sociale media. Iets wat ze ook bespeurt bij jonge makers van de ABC-eilanden. "Het geeft je moed en kracht. Zelf behoor ik tot een wat oudere generatie, maar als jongeren het blijven doorgeven, blijft de cultuur voortbestaan."

Het is volgens Allen vanuit de antropologie te verklaren dat filmpjes over cultuur een aantrekkingskracht hebben. Online verbinden socialmediagebruikers vanuit de hele wereld zich met elkaar, en zo ontstaat er een globale cultuur. "Maar daarbinnen wil iemand ook zijn eigen cultuur laten zien aan een ander", aldus Allen. "Het is een vorm van nostalgie, maar ook een vorm van nationalisme."

Caribische keuken

Een van de makers van zulke filmpjes is de 44-jarige Jurino Ignacio, die jaren geleden voor zijn studie vanuit Curaçao naar Nederland kwam. Hij deelt al ruim dertien jaar zijn Antilliaanse recepten.

De kok begon in eerste instantie met het delen van recepten voor zijn drie kinderen op zijn eigen website. Later maakte hij de overstap van foto's bij die recepten naar kookvideo's op sociale media. Sinds 2021 is hij online bekend als de Super Dushi Chef, waar hij video's maakt met een knipoog, en daarmee trekt hij een groot publiek.

Met ruim 900.000 gecombineerde volgers op zijn socialemediakanalen is zijn bereik groot. Mensen met verschillende achtergronden maken via zijn kanalen kennis met de Caribische keuken. "Mensen zijn verliefd geraakt op onze eilanden. Sommige volgers vertelden me dat ze na het zien van de video's zelfs op vakantie zijn gegaan naar Curaçao."

Hij sluit al zijn video's af met de herkenbare kreet "het is super dushi", oftewel "het is superlekker". En die slogan blijft hangen. Hij wordt zelfs aangesproken als hij bijvoorbeeld even boodschappen gaat doen. "Ik krijg er nu kippenvel van, maar ik ben ook dankbaar."

Volgens Ignacio brokkelt zo, mede door sociale media, een grote muur rondom verschillende landen af. En maken mensen op een respectvolle manier kennis met andere culturen.

Vogelgriep bij pluimveebedrijf in Venray, 23.000 kalkoenen afgemaakt

11 hours 24 minutes ago

Bij een kalkoenenhouder in Ysselsteyn, in de gemeente Venray in Limburg, is vogelgriep ontdekt. Alle 23.000 kalkoenen op het bedrijf worden gedood. Op die manier wil de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) verdere verspreiding van het virus tegengaan.

In de gemeente Venray zijn veel pluimveebedrijven gevestigd. In 10 kilometer rond het bedrijf liggen 54 andere pluimveebedrijven. In die zone geldt nu een vervoersverbod. Dat betekent dat er geen vogels, broedeieren en consumptie-eieren mogen worden vervoerd zegt de NVWA. Ook mag er geen mest of gebruikt strooisel worden vervoerd.

De bedrijven die binnen 3 kilometer van de uitbraak in Ysselsteyn liggen worden de komende tijd nauwlettend in de gaten gehouden. Ook doet de NVWA traceringsonderzoek. Daarbij wordt onderzocht of er in de dagen voordat de vogelgriep bij dit bedrijf werd ontdekt, eieren of materialen van en naar dit bedrijf zijn vervoerd.

Op steeds meer plekken vogelgriep

Vorige maand werd in Tienray, op een kleine 20 kilometer van Ysselsteyn, ook vogelgriep ontdekt. Een aantal bedrijven dat in de 10 kilometerzone van het bedrijf in Ysselsteyn ligt, had al een vervoersverbod vanwege de besmetting in Tienray.

In Nederland geldt sinds 16 oktober een landelijke ophok- en afschermplicht voor alle commercieel gehouden vogels, zoals kippen, eenden en kalkoenen. Desondanks neemt het aantal gevallen van vogelgriep snel toe.

Sinds eind november geldt er ook een landelijk bezoekverbod voor bedrijven waar kippen of kalkoenen worden gehouden. En sinds begin deze maand is er een landelijk tentoonstellingsverbod. Tentoonstellingen, wedstrijden of markten met vogels mogen daardoor niet doorgaan.