Snellere test om levensbedreigende bacteriële hersenvliesontsteking op te sporen
Onderzoekers van het Amsterdam UMC hebben een veel snellere methode ontdekt om te bepalen of een patiënt een bacteriële of virale hersenvliesontsteking heeft. Vooral wanneer een patiënt een bacteriële hersenvliesontsteking heeft, is een snelle diagnose en behandeling cruciaal.
"Eén op de zes mensen overlijdt daaraan en dat kan echt binnen een aantal uur zijn", zegt hoogleraar neurologie Matthijs Brouwer van het Amsterdam UMC.
Patiënten krijgen bijvoorbeeld hoofdpijn, hoge koorts en een stijve nek. Bij de helft van hen duren die klachten korter dan 24 uur. Daarna raken ze in coma. "Dus het is echt een heel agressief ziektebeeld", zegt Brouwer. "Het is daarom cruciaal dat de ziekte binnen die periode wordt vastgesteld."
Circa duizend mensen per jaarDagelijks krijgen in Nederland zo'n tien tot vijftien mensen een hersen- of hersenvliesontsteking, zegt Brouwer. Van deze patiënten heeft 20 tot 30 procent een bacteriële hersenvliesontsteking. Dat komt neer op zo'n duizend mensen per jaar.
Tot nu toe was het vaststellen van een bacteriële hersenvliesontsteking lastig. Het duurde ongeveer twee dagen omdat er hersenvloeistof op kweek moest worden gezet. Met de nieuwe test is binnen een half uur tot een uur al bekend of iemand een bacteriële of virale hersenvliesontsteking heeft.
Bacterieel of viraalVoor de test wordt gebruik gemaakt van een eiwit dat ook wordt gebruikt om in bloed te meten of iemand een bacteriële infectie, zoals een longontsteking, heeft. Datzelfde eiwit blijkt in hersenvocht ook heel goed te kunnen aantonen of er sprake is van een bacteriële hersenvliesontsteking.
Bij een virale hersenvliesontsteking is vaak geen behandeling nodig. "Die virussen gaan vanzelf weer over en reageren niet zo goed op medicatie", zegt Brouwer. Als er sprake is van een bacteriële hersenvliesontsteking moet de patiënt snel antibiotica en ontstekingsremmers krijgen. "Ieder uur dat je daarmee wacht, neemt de kans op overlijden toe. Dus dat is echt wel een medische noodsituatie."
Simpel en goedkoopHet Amsterdam UMC is in juni vorig jaar begonnen met een proef om het eiwit in het hersenvocht te meten. "Nu hebben we de resultaten op een rijtje gezet en blijkt dat dat eiwit een heel goed onderscheid maakt tussen die verschillende vormen van hersenvliesontsteking."
De methode is dus heel simpel "maar dat het zo goed werkt en ook nog eens goedkoop is, maakt het ook zo mooi", aldus Brouwer. Een test kost tussen de 3 en 5 euro. "En omdat in ziekenhuizen die infrastructuur er al is voor bloed, kunnen we ook zo snel die uitslagen voor hersenvocht krijgen."
Ook andere ziekenhuizen kunnen deze methode volgens Brouwer moeiteloos gebruiken. "We hebben er nu over gepubliceerd en we hopen dat als ze het zien, ze het vanaf morgen kunnen invoeren."
Hersenstichting positiefDe Hersenstichting is positief over de ontwikkeling van deze nieuwe diagnostische test. "Bij een bacteriële hersenvliesontsteking moet je snel handelen. Snelle herkenning en behandeling kan levens redden en blijvende hersenschade voorkomen. Als deze test inderdaad snel en accuraat kan vaststellen of het om een bacteriële infectie gaat, dan juichen wij dit van harte toe."
Ook andere neurologen zijn positief en denken dat de test snel kan worden ingevoerd in ziekenhuizen. Maar het zou nog beter zijn als de klachten van mensen met een hersenvliesontsteking al eerder zouden worden herkend bij de huisarts. Veel mensen komen daar binnen met lichte, vage klachten en zijn al doodziek als ze bij de eerste hulp komen waar de test kan worden gedaan.