Wie vandaag kijkt naar de ontvangst van Mohammed bin Salman in het Witte Huis, zal vooral ceremoniële pracht en praal zien. Maar achter de fanfare schuilen diplomatieke onderhandelingen waar honderden miljarden dollars, regionale veiligheid en prestige mee gemoeid zijn.
In ruil voor investeringen, hightech en defensiedeals wil Riyad harde Amerikaanse garanties die de machtspositie van Saudi-Arabië in de Golf zullen bestendigen.
'MBS' terug op wereldtoneel
Officieel is het bezoek van de kroonprins geen staatsbezoek. De 40-jarige Mohammed bin Salman, ook wel MBS genoemd, is namelijk nog altijd geen staatshoofd. Toch krijgt hij in het Witte Huis als feitelijk leider van Saudi-Arabië wel een ontvangst met eerbetoon op het hoogste niveau.
Voor beide landen staat er veel op het spel. Voor Trump is de top een kans om miljarden aan wapendeals en investeringen binnen te slepen, en de Abraham-akkoorden voor normalisering van de banden tussen Israël en de Arabische wereld nieuw leven in te blazen.
Nu de Veiligheidsraad de Amerikaanse VN-resolutie over Gaza heeft aangenomen, zal Trump de wind in de rug voelen om ook op andere dossiers diplomatiek te scoren.
Uit de schaduw van Khashoggi
Voor MBS is het bezoek een bevestiging dat hij weer helemaal wordt geaccepteerd op het wereldtoneel na jaren van kritiek op mensenrechten en de moord uit 2018 op Jamal Khashoggi, een kritische journalist die werd vermoord in het Saudische consulaat in Istanbul - volgens de CIA in opdracht van de kroonprins.
"Het idee dat MBS Washington zou bezoeken, lag niet voor de hand, omdat men vreesde voor de publieke reactie", zegt Michael Ratney, voormalig ambassadeur van de VS in Saudi-Arabië, in een podcast van het Center for Strategic and International Studies in Washington. "Vooral de Biden-regering was nerveus over de beeldvorming."
"Nu Trump hem uitnodigt, is dat een signaal dat de relatie tussen Saudi-Arabië en de Verenigde Staten weer volledig hersteld is", zegt Ratney.
Maar het gaat MBS vooral om harde veiligheids- en technologiegaranties in een regio die na Gaza en de Israëlische aanval op Qatar onvoorspelbaar blijft.
Centraal in de gesprekken staat een nieuw defensiepakket. Washington en Riyad werken aan een akkoord dat verder zou gaan dan eerdere Amerikaanse toezeggingen aan andere Golfstaten, waaronder aan Qatar. Saudi-Arabië wil vastleggen dat de VS het koninkrijk zal steunen bij grote aanvallen uit de regio. Die deal moet volgens de Saudiërs ook na Trumps presidentschap geldig blijven.
"Dit zal een hoge prioriteit hebben voor de Saudiërs, in het licht van voortdurende dreigingen vanuit Jemen, Iran en andere plekken", zegt Ratney.
Daarnaast ligt een grote wapendeal op tafel, waaronder de verkoop van F-35-straaljagers. Trump zei gisteren dat hij zal instemmen met de verkoop van de gevechtsvliegtuigen en breekt daarmee met het beleid van Washington om geen geavanceerde wapens aan Arabische landen te leveren.
"We gaan F-35's verkopen", zei de president tegen verslaggevers, terwijl hij de banden met Riyad prees. "Ze zijn een geweldige bondgenoot geweest."
Jacht op Amerikaanse technologie
De tweede grote pijler van de top draait om technologie. Onder het zogenoemde Vision 2030, een ambitieus ontwikkelingsplan, wil Saudi-Arabië een regionale hub worden voor kunstmatige intelligentie. Een investeringsforum in het Kennedy Center in Washington, een dag na het Witte Huis-bezoek, moet Amerikaanse bedrijven en Saudische instellingen aan elkaar koppelen.
Ook civiele nucleaire samenwerking staat op de agenda. Riyad wil Amerikaanse steun voor een kernprogramma om de binnenlandse energievraag te dekken en olie vrij te spelen voor export. Waar dat eerder gekoppeld was aan normalisatie van de relatie met Israël, lijken Trump en MBS die dossiers nu deels te scheiden.
Normalisatie met Israël
Toch blijft normalisatie met Israël voor Trump de belangrijkste diplomatieke trofee. Een doorbraak tussen Israël en Saudi-Arabië zou zijn Midden-Oostenbeleid een grote impuls geven. Maar Riyad houdt vast aan de eis van een "geloofwaardig" pad naar een Palestijnse staat en aan het vertrek van Israëlische troepen uit Gaza.
Zolang premier Netanyahu daar geen stappen toe zet, blijft een volledig akkoord waarschijnlijk buiten bereik. De top kan wel een impuls geven aan nieuwe gesprekken en steun voor wederopbouw. Voor Trump is het bezoek verder een kans om te tonen dat hij wereldleiders aantrekt en grote deals sluit.
Rudy Bouma, correspondent Verenigde Staten:
"De zakelijke en politieke belangen van president Trump in Saudi-Arabië lijken naadloos in elkaar over te lopen. Vorig jaar leverde het koninkrijk hem al zo'n 50 miljoen dollar op, en kort na zijn verkiezingsoverwinning werd bekend dat er ook een Trump-toren en Trump-woonwijk komt in Jeddah. De Trump Organisatie verdient miljoenen via de licenties op de familienaam. Saudi-Arabië is ook een belangrijke financier van LIV Golf, de golfcompetitie die ook op Trump-golfbanen wordt gehouden.
De oudste zoon van de president, Donald Trump Jr., sprak eind vorige maand nog op een investeringsconferentie in Riyad, waar hij zakelijke en politieke boodschappen vermengde. Ondertussen beheert Trumps schoonzoon Jared Kushner ongeveer twee miljard dollar aan Saudische investeringen via zijn fonds Affinity Partners, en bemiddelde hij deze zomer persoonlijk tussen Hamas en Israël.
Wat critici belangenverstrengeling noemen, ziet Trumps onderhandelaar Steve Witkoff als het slim inzetten van relaties in het Midden-Oosten. Toch klinkt ook binnen Trumps eigen MAGA-achterban kritiek. Sommigen vinden dat hij zich te veel richt op buitenlandse relaties in plaats van op de binnenlandse economie en invloedrijke MAGA-figuren vinden het problematisch dat hij nauwe banden onderhoudt met een islamitisch regime dat de sharia naleeft."
Als de verwachtingen uitkomen, vertrekt Mohammed bin Salman met een raamwerk voor een defensiepact, intenties voor nucleaire en technologische samenwerking en afspraken over nieuwe investeringen.
Trump kan dan claimen dat hij de relatie met een belangrijke bondgenoot heeft versterkt met miljardendeals en een stevig bondgenootschap in het Midden-Oosten. Maar zolang het Palestijnse vraagstuk blijft hangen, krijgt de top eerder het karakter van een rekensom dan van een diplomatieke doorbraak.