De uiteindelijke Amerikaanse plannen voor een einde aan de oorlog tussen Rusland en Oekraïne zullen ook elementen bevatten die de Oekraïense belangen weerspiegelen. Dat heeft de Oekraïense president Zelensky laten weten.
In Genève wordt vandaag door de Amerikaanse buitenlandminister Rubio en een hoge delegatie van Oekraïne gesproken over het 28-puntenplan van president Trump dat deze week naar buiten kwam. Ook de Amerikaanse speciale gezant Witkoff zit aan tafel, net als een aantal Europese landen. Namens Oekraïne is een groep veiligheidsfunctionarissen aanwezig, onder leiding van president Zelensky's topadviseur Jermak.
"Onze delegatieleden hebben al wat beknopte informatie gedeeld over de resultaten van hun eerste ontmoetingen", schrijft Zelensky op X over de gesprekken met Amerikaanse en Europese delegaties in Zwitserland. "Er wordt aan gewerkt om alle elementen uit het plan echt effectief te laten zijn bij het behalen van het belangrijkste doel voor ons volk: het eindelijk stoppen van het bloedvergieten en de oorlog."
Nadelig
Trumps plan bevat onderdelen die zeer nadelig zijn voor Oekraïne en eerder door Kyiv als onbespreekbaar zijn afgedaan. In het originele voorstel staat dat Oekraïne de hele Donbas moet opgeven, inclusief gebied dat Rusland niet bezet houdt. Ook zou het land nooit lid mogen worden van de NAVO en moet het zijn eigen leger flink verzwakken.
Wel zou Oekraïne veiligheidsgaranties ervoor terugkrijgen van Amerika en Europese bondgenoten, maar het is nog onduidelijk hoe die eruit moeten gaan zien. Voor Kyiv komt het plan neer op een gedeeltelijke overgave aan Rusland.
De Russische president Poetin noemde het plan "de basis voor een oplossing van het conflict", al zei ook hij dat hij een aantal aanpassingen wilde.
Zelensky kondigde gisteren nog aan dat hij met een alternatief Oekraïens plan zou komen. Het is onduidelijk gebleven wat daarin zou komen te staan. Vandaag verwijt Trump het Oekraïense leiderschap een gebrek aan dankbaarheid voor Washingtons steun tegen de Russische invasie. Dat schrijft hij op zijn platform Truth Social.
Wat staat er in het Amerikaanse 28-puntenplan?
Dit is een aantal van de afspraken die in de gelekte stukken over het 28-puntenplan staan:
Ondertussen is er ook onduidelijkheid over hoe het 28-puntenplan tot stand is gekomen en in hoeverre er daadwerkelijk ruimte is voor aanpassingen.
Een groep Democratische senatoren zegt dat minister Rubio ze heeft verteld dat het plan eigenlijk van Rusland komt, en dus niet is bedacht door de Amerikanen zelf. Ook zou Rubio het hebben gehad over een "wensenlijst", met dus voornamelijk Russische wensen, schrijft onder meer CBS News.
Een woordvoerder van Rubio ontkent dat en noemt het "ronduit onjuist". De minister schrijft op X dat het vredesvoorstel door de VS is opgesteld. "Het is gebaseerd op input van Russische zijde, maar ook op eerdere en lopende input van Oekraïne."
Ook de Poolse premier Tusk heeft vragen over de herkomst van het plan. Op sociale media schrijft hij dat Europese leiders, Canada en Japan, ondanks enige scepsis, bereid zijn om aan de slag te gaan met het 28-puntenplan. "Maar voordat we aan het werk gaan, zou het goed zijn als we weten wie het plan heeft opgesteld en waar dat is gebeurd."
Trump zei vrijdag dat Zelensky het plan zal moeten accepteren. Al krabbelde hij gisteren een beetje terug, en leek hij toch ruimte te laten voor onderhandelingen. "Nee, dit is niet mijn laatste aanbod", zei hij tegen Amerikaanse verslaggevers. "We proberen een eind aan de oorlog te maken, linksom of rechtsom."
Europese landen willen aanpassingen
Ook Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk nemen deel aan de gesprekken in in Genève. Bronnen melden aan persbureau DPA dat "Europa" voorafgaand aan de meeting veranderingen aan het voorstel van Trump heeft ingediend bij de VS. Onduidelijk is welke Europese landen daarbij betrokken waren en om wat voor aanpassingen het gaat.
Europese Commissievoorzitter Von der Leyen zegt dat "de grenzen van Oekraïne niet met geweld gewijzigd kunnen worden". Ook vindt ze dat er in een overeenkomst in ieder geval geregeld moet worden dat door Rusland ontvoerde kinderen terugkeren naar Oekraïne. "We zullen niet rusten tot ze allemaal herenigd zijn met hun families." Verder wees ze erop dat een soeverein land zelf mag beslissen over zijn defensie.
Gisteren was er tijdens de G20-top in Zuid-Afrika spoedberaad van de Europese landen. De Duitse bondskanselier Merz zei na afloop dat "oorlogen niet beëindigd kunnen worden door grootmachten, over de hoofden van betrokken landen".
De Franse president Macron zegt dat het 28-puntenplan moet worden "versterkt". Wat er veranderd moet worden, zegt hij niet. Wel benadrukt hij Oekraïne te steunen. "De veiligheid en vrijheid van heel Europa staan op het spel."
President Zelensky benadrukt dat Rusland in de tussentijd volop doorgaat met aanvallen. Zo kwamen deze week 33 mensen om het leven door een aanval op een flat in Ternopil. "Parallel aan het diplomatieke traject moeten we er alles aan doen om onze verdediging tegen deze kwaadaardige Russische aanvallen te versterken."