Chipmachinefabrikant ASML uit Veldhoven gaat de gevolgen van de importheffingen merken, maar in welke mate en of het financiële impact gaat hebben, is nog niet duidelijk. Het bedrijf probeert met andere bedrijven in de chipsector de gevolgen zo klein mogelijk te houden.
Dat zei de topman van het bedrijf, Christophe Fouquet, bij de presentatie van de kwartaalcijfers, waar wereldwijd vanuit de financiële sector met veel belangstelling naar werd uitgekeken. Afgelopen weekend kwam weliswaar het bericht dat de importbeperkingen die de VS andere landen oplegt niet gelden voor de chipindustrie, maar daarna zei president Trump aan aparte maatregelen voor de chipsector te werken.
ASML heeft een sleutelrol in de chipindustrie. De beurskoers van het bedrijf zakte de afgelopen maand al met 8,5 procent, vanochtend nog eens met 6 procent.
GroeiverwachtingUit die cijfers blijkt nog niets van de impact. ASML boekte een omzet van 7,7 miljard euro, zoals het bedrijf voorafgaand aan het kwartaal had verwacht. Ook de groeiverwachting voor dit jaar is niet aangepast. Wel kwamen er minder nieuwe orders binnen dan analisten hadden verwacht.
Toch stelt het bedrijf dat de onzekerheid is toegenomen door de importheffingen die de Amerikaanse president recent invoerde. Mogelijk worden onderdelen en machines die vanuit de EU naar de VS worden geëxporteerd door de heffingen duurder. Ook onderdelen die vanuit de VS naar andere landen worden verstuurd, kunnen zwaarder worden belast.
"De onzekerheid in de macro-economie is vergroot, en de situatie zal voorlopig dynamisch blijven", zegt ASML-topman Fouquet.
Nieuwe beperkingenGisteravond heeft de Amerikaanse president Trump nieuwe beperkingen ingevoerd op Amerikaanse chips die naar China gaan. Producenten zoals Nvidia en AMD moeten voortaan toestemming vragen voor ze chips aan Chinese bedrijven mogen leveren.
De Amerikanen willen niet dat China de chips gebruikt voor het ontwikkelen van razendsnelle computers die kunnen worden ingezet voor onder meer het leger.
Volgens Nvidia levert de maatregel het bedrijf een kostenpost op van bijna 5 miljard euro.
De Kustwacht en reddingsmaatschappij KNRM hebben gisteravond voor niets een grote reddingsactie opgezet op de Dollard. Er werden onder meer een helikopter en reddingsboot ingezet om de bemanning van een boot te redden. Maar ter plekke bleek dat de drie opvarenden gewoon aan het barbecueën waren.
De eerste melding kwam gisteravond rond 19.30 uur binnen bij de brandweer, meldt RTV Noord. Voor de kust van Nieuwe Statenzijl in het uiterste oosten van Groningen zou bij slecht weer een boot in de problemen zijn.
Omdat de boot te ver uit de kust lag, kon de brandweer zelf niets doen. Daarom werd een helikopter van de Kustwacht opgeroepen. De KNRM stuurde een reddingsboot vanuit Eemshaven. De politie stond paraat en er werden twee ambulances klaargezet. Ook werd een droneteam opgeroepen.
NietsvermoedendToen er contact was gelegd met de opvarenden bleek dat zij helemaal niet in nood waren. Johan Bosklopper van de veiligheidsregio: "De drie zaten nietsvermoedend te genieten van een bbq. Hoe ze dat voor elkaar kregen in dit weer is ons een raadsel. Maar ze waren in elk geval niet in nood en wilden ook niet gered worden."
Volgens Bosklopper is de noodoproep ook niet door de opvarenden zelf gedaan: "We zijn gebeld door omstanders die meenden een boot in nood te zien. Daarop zijn we uitgerukt."
Snel na de conclusie dat het om loos alarm ging, zijn de hulpdiensten weer ingerukt. Bosklopper schat dat al met al zo'n 25 mensen zijn ingezet.
Goedemorgen! De vorige week overleden oud-toptrainer Leo Beenhakker wordt vandaag begraven. Voordat de uitvaart begint, rijdt de rouwstoet langs het Rotterdamse stadion de Kuip. En de Inspectie van het Onderwijs publiceert het jaarlijkse rapport Staat van het Onderwijs.
Eerst het weer: Er is vandaag vooral in het oosten veel bewolking met kans op wat regen. Verder naar het westen is de bewolking dunner, schijnt de zon af en toe en blijft het droog. Maxima liggen vanmiddag tussen 12 en 15 graden. De komende dagen blijft het licht wisselvallig met later iets oplopende temperaturen.
Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.
Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?De vier partijen die onderhandelen over de voorjaarsnota hebben nog geen overeenstemming bereikt over het bijstellen van de begroting voor dit jaar. PVV, VVD, BBB en NSC hebben de hele nacht onderhandeld op het ministerie van Financiën. Het overleg, dat in de ochtend voortduurt, werd alleen even kort onderbroken voor stemmingen in de Tweede Kamer.
Gisteravond laat sloot ook premier Schoof aan bij de onderhandelingen. Hij was eerder op de avond bij het staatsbanket met de sultan van Oman.
Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:Een hitserie op de Zweedse televisie: Den Stora Algvandringen, oftewel De Grote Elandentrek. Zes jaar geleden voor het eerst op tv en vorig jaar goed voor negen miljoen kijkers. Overal in de bossen hangen camera's om de elandentrek vast te leggen.
Wie aan Nederland denkt, denkt aan fietsen. Nederlanders en fietshelmen zijn een minder goede combinatie. We vinden ze lelijk, niet lekker zitten, en bijna niemand draagt ze.
Dat moet veranderen, vindt minister Madlener van Infrastructuur, want elk jaar belanden veel mensen na een fietsongeluk op de spoedeisende hulp. Vorig jaar waren dat 74.300 fietsers, van wie 48.900 met ernstig letsel, blijkt uit nieuwe cijfers van VeiligheidNL. En de groep met ernstig letsel wordt steeds groter.
Vandaag begint de landelijke "Zet 'm Op"-campagne, met als doel dat meer Nederlanders vrijwillig kiezen voor een fietshelm. "Dit soort veranderingen kunnen slagen", zegt gedragswetenschapper Inge Merkelbach van de Erasmus Universiteit. "Maar het zal een traject van de lange adem worden."
Meer bescherming op de fiets is hard nodig, zegt David Baden. Als arts op de spoedeisende hulp van het Diakonessenhuis in Utrecht ziet hij dagelijks fietsers die een ongeluk hebben gehad.
Van alle fietsslachtoffers vorig jaar had ongeveer de helft (49 procent) een botbreuk. Maar een fietsongeluk kan ook leiden tot licht hersenletsel (13 procent) of ernstige schade aan de hersenen of de schedel (4 procent).
Oncomfortabel en onprettigOm het aantal fietsslachtoffers te verminderen, wil minister Madlener dat over tien jaar ongeveer een kwart van de Nederlanders een helm draagt. Nu is dat nog maar 4 procent.
Dat is geen gemakkelijke opgave, zegt gedragswetenschapper Merkelbach. "Verandering leidt altijd tot weerstand." Zeker bij ingesleten gewoontes zijn veranderingen volgens haar lastig, en fietsen zonder helm is voor Nederlanders doodnormaal.
Als een verandering ook nog oncomfortabel wordt gevonden, is de weerstand nog groter, zegt Merkelbach. "Je moet een fietshelm aanschaffen, het doet iets met je kapsel, en niemand anders draagt hem. Dat vinden mensen onprettig: we willen niet de odd one out zijn."
Hoe gaan die koppige Nederlanders dan toch een fietshelm dragen? In het plan van minister Madlener wordt "zelfovertuiging" genoemd als belangrijkste tactiek.
Nieuwe gewoonteOm mensen zelf te laten kiezen voor een helm, zijn de komende tijd in het hele land acties waarbij je een helm kunt uitproberen. Ook moet de helm aantrekkelijker worden door verbetering van het design en kortingsacties.
De campagne richt zich in eerste instantie vooral op ouders van jonge kinderen, forenzen en ouderen. Mensen van 55 jaar en ouder vormen immers bijna de helft (41 procent) van alle fietsslachtoffers op de spoed. Vaak zijn dit mensen op een e-bike, ziet Baden. "Dat heeft te maken met verminderde spierkracht, een verminderd reactievermogen en juist een sneller bewegend voertuig."
Ook kinderen tot elf jaar belanden regelmatig in het ziekenhuis. "Zij beginnen net met fietsen", zegt Baden. "Ze zijn de vaardigheid nog aan het leren, en hebben nog minder zicht op de gevaren van het verkeer."
Het is slim om de fietshelm te introduceren bij deze nieuwe generatie fietsers, vindt Merkelbach. "Bij een groep die nog niet eerder heeft gefietst, is het makkelijker om een nieuwe gewoonte aan te leren."
OnhandigIn Utrecht, dé fietsstad van Nederland, peddelen vrijwel alle fietsers nog rustig zonder helm door de straten. Ook ouderen, kinderen en hun ouders. Willem (63) is onderweg met een ov-fiets en denkt er "wel eens over na", maar gebruikt tot nu toe alleen een helm met mountainbiken.
Hij vindt een helm vooral onhandig. "Dan moet ik hem meenemen in de trein."
Ook Erik Zomerhuis (40) rijdt helmloos langs de gracht, zijn dochtertje Noor zonder helm voorop. Hij heeft wel nagedacht over het aanschaffen van een helm, toen Noor werd geboren, "maar het is er nooit van gekomen".
Hoewel hij er zelf geen draagt, vindt hij het goed als mensen dat wel doen. Voor hem zou de stap om er een te dragen kleiner worden als meer Nederlanders dat zouden doen. "In Denemarken is het heel gewoon, eigenlijk is het gek dat wij het niet gewoon vinden."
Lydia McLeod (28) is een van de weinige fietsers in het centrum die wel een helm draagt. "Ik ben opgegroeid in Schotland", verklaart ze. "Het is daar normaal, en ik blijf het doen hier."
Ze vindt het "een beetje" dom dat de meeste Nederlanders er niet aan willen. "Vooral als ik zie dat kinderen wel een helm dragen, maar hun ouders niet. Dan denken die kinderen: als ik ouder ben, hoeft het niet meer."
Na dertien jaar beschikt 11 Luchtmobiele Brigade weer over zware mortieren. De 120mm mortieren waren dertien jaar geleden wegbezuinigd, maar gezien de recente ontwikkelingen wil Defensie weer beschikken over dergelijke zware wapens.
"Het vergroot de gevechtskracht van de brigade ontzettend", zegt adjudant Sander tegen RTV Drenthe.
Vanwege hun veiligheid worden militairen alleen met hun voornaam genoemd. Sander herinnert zich nog goed dat de eenheid de zware mortieren kwijtraakte. "Dat was een aderlating voor onze brigade. Ik was alles tussen emotioneel en teleurgesteld." Hij is "superopgelucht" dat het systeem weer terug is.
De 11 Luchtmobiele Brigade is gespecialiseerd in snel optreden. De militairen worden per helikopter of vliegtuig naar een locatie gebracht en zijn snel inzetbaar bij crises. De 120mm mortieren zijn relatief makkelijk door de lucht te vervoeren.
CeremonieTijdens een ceremonie worden de twee nieuwe mortierpelotons vandaag officieel geïntroduceerd. Ze zijn verdeeld over Assen en Schaarsbergen en zullen in het veld veel samen optrekken.
Na zoveel jaar afwezigheid moest de kennis over de mortieren worden bijgespijkerd. Daarom is geoefend met de zogeheten 'call for fire'. "We hebben vooraan in het terrein onze mensen zitten. Zij zien een bepaald doel. De informatie geven ze aan ons door. Dan doen wij onze berekeningen en kunnen de collega's uiteindelijk de granaat op het dek laten vallen", schetst eerste luitenant Martijn.
Wiel uitvinden"We hoeven echt niet opnieuw het wiel uit te vinden, maar de situatie in de wereld is veranderd en ik merk dat de technologie ook echt veranderd is", vervolgt Martijn. "Sommige zaken zullen we gaan overnemen, maar sommige zaken zullen we op een andere manier gaan toepassen."
Volgens defensie zullen omwonenden weinig merken van oefeningen met zware mortieren. Die vinden uitsluitend plaats op grote schietterreinen zoals het Artillerie Schietkamp bij 't Harde of in het buitenland. "Je hebt best wat gebied nodig om dit soort effecten neer te leggen zonder daarbij schade aan te richten", legt Martijn uit.
PVV, VVD, NSC en BBB onderhandelen al langer dan een etmaal over de voorjaarsnota, er is nog geen overeenstemming. Het overleg werd gisteren kort onderbroken voor stemmingen in de Tweede Kamer, maar daarna ging het de hele nacht door.
Bronnen rond de onderhandelingen zeggen dat het er vanochtend even op leek dat het overleg afgerond zou worden, maar dat bleek toch niet zo te zijn.
Het overleg is met minister Heinen van Financiën en gisteravond laat sloot ook premier Schoof aan bij de onderhandelingen. Hij was eerder op de avond bij het staatsbanket met de sultan van Oman.
Het overleg over de bijstelling van de begroting verloopt van het begin af aan moeizaam. Vorige week lieten PVV en BBB al weten dat het "een hele klus" zou worden. Wilders zei dat er een "oceaan" van verschillen was. Het idee is dat de plannen donderdag in de ministerraad worden besproken. De ministerraad is deze week een dag eerder dan normaal vanwege Goede Vrijdag.
Het is onduidelijk hoe ver de onderhandelende partijen nu precies zijn. Het kabinet zou een oplossing hebben gevonden voor het btw-probleem. Dat werd veroorzaakt toen de btw-verhoging op theaters, musea, boeken en sport in november voorlopig van tafel ging. Het gat van 1,2 miljard euro in de begroting dat daardoor ontstond, zou nu worden opgevuld door de inkomstenbelasting minder te verlagen dan gepland, zo valt te horen rond de onderhandelingen.
Maar er liggen nog veel andere zaken op tafel, zoals meer geld voor gevangenissen, defensie, de klimaatdoelen en het stikstofprobleem. De partijen willen graag allemaal iets doen om de koopkracht van mensen te verbeteren, bijvoorbeeld via de verlaging van de energiebelasting, maar onduidelijk is nog waar ze precies op uitkomen.
Ook over de manier van begroten zitten partijen niet op één lijn: PVV, BBB en NSC vinden het bespreekbaar om de begrotingsregels op te rekken om meer mogelijk te maken, de VVD wil vasthouden aan de huidige begrotingsregels.
De voorjaarsnota: normaal gesproken een abc'tje, maar dit jaar is dat wel anders. Politiek verslaggever Marleen de Rooy legt het uit in de onderstaande video:
Criminelen hebben via een zelf gegraven tunnel voor zeker 10 miljoen dollar aan juwelen, horloges en andere kostbaarheden gestolen uit een juwelierszaak in Los Angeles.
De diefstal vond zondagavond (Amerikaanse tijd) plaats, maar werd de volgende ochtend pas opgemerkt door het personeel van de juwelier toen ze een gat ontdekten in de muur. De criminelen hadden door meerdere lagen beton een tunnel gegraven vanuit een verlaten, naastgelegen pand.
De eigenaren vermoeden dat de criminelen wekenlang gestaag door de muren heen hebben gegraven, zeggen ze tegen tv-zender NBC Los Angeles. Toen ze eenmaal in de winkel waren, ging er geen alarm af. De beveiligingscamera's waren uitgeschakeld door de inbrekers.
Serieus graafwerkZe plunderden vervolgens de zaak en ook kraakten ze twee kluizen. Waarschijnlijk hebben ze uren in de winkel, die vooral gouden juwelen verkoopt, doorgebracht.
De politie heeft nog niemand aangehouden en de FBI is inmiddels ook aangesloten bij het onderzoek, schrijft de Los Angeles Times. "Ze zijn door een paar hele dikke, oude muren gegaan", zei politieagent Raul Jovel tegen de krant. "Dit was serieus graafwerk."
Na de Hollywood-achtige inbraak vluchtten de inbrekers via hun eigen tunnel uit de juwelier, waarna ze wegreden in een auto.
De Amerikaanse oud-president Biden heeft voor het eerst sinds het aantreden van zijn opvolger Trump een publieke speech gegeven. In Chicago sprak Biden iets minder dan een half uur op een conferentie voor een organisatie die mensen met een beperking ondersteunt.
In zijn speech viel de 82-jarige Biden de regering-Trump fel aan. "In minder dan honderd dagen heeft deze nieuwe regering zoveel schade en verwoesting aangericht. Het is werkelijk adembenemend", zei Biden, die Trump overigens geen enkele keer bij naam noemde.
Volgens Biden is onder meer de Social Security Administration (SSA), de overheidsinstantie die in de VS uitkeringen aan onder anderen ouderen en gehandicapten verstrekt, "met een bijl" aangevallen.
Zorgen om sociale zekerheidRuim zeventig miljoen Amerikanen ontvangen een uitkering van de SSA. Volgens zakenman Elon Musk, die van Trump de opdracht heeft gekregen om te snoeien in de Amerikaanse overheid, wordt er via de SSA volop gefraudeerd met uitkeringen. Voor die claim droeg hij geen bewijs aan.
Als het aan Musk ligt, vertrekken er zeker 7000 werknemers bij de instantie en gaan er tal van kantoren dicht. De vrees is dat dit zal leiden tot flinke verstoringen in het socialezekerheidsstelsel in de VS, met bijvoorbeeld langere wachttijden en -lijsten en meer rompslomp voor mensen met recht op een uitkering.
Verder zijn er zorgen over de ongebreidelde toegang die het team van Musk heeft tot de systemen van de SSA, en daarmee dus tot de gegevens van tientallen miljoenen Amerikanen. Witte Huis-woordvoerder Leavitt benadrukte vandaag nog dat president Trump de toegang tot sociale zekerheid voor "zich aan de wet houdende, belastingbetalende" Amerikanen zal beschermen.
Biden beschuldigde de regering-Trump in zijn speech van "eerst schieten, en daarna mikken". Biden: "Ze willen het vernielen, zodat ze het kunnen beroven. En waarom willen ze dat? Zodat ze belastingvoordelen kunnen geven aan miljardairs en grote bedrijven."
Volgens Amerikaanse media is het geen verrassing dat de Democraat in zijn eerste grote speech als oud-president vol inzette op sociale zekerheid. Politiek analisten verwachten dat dit in november volgend jaar een van de belangrijkste thema's zal worden bij de tussentijdse verkiezingen voor het Congres.
Amerikanen gaan dan naar de stembus voor een nieuw Huis van Afgevaardigden en ook kiezen ze 33 nieuwe senatoren in de 100-koppige Senaat. De Republikeinen hebben op dit moment in beide huizen de meerderheid.
De grootste bekende inktvissoort, de zogenoemde kolossale inktvis, is voor het eerst gefilmd in zijn natuurlijke omgeving. Het dier werd in maart door onderzoekers op beeld vastgelegd nabij de afgelegen Zuidelijke Sandwicheilanden, in de zuidelijke Atlantische oceaan.
Met een onbemande onderzeeër troffen de onderzoekers op een diepte van 600 meter een pasgeboren, doorzichtig exemplaar van zo'n 30 centimeter lang aan. De beelden werden gemaakt en gedeeld door het Amerikaanse zee-onderzoeksinstituut Schmidt Ocean Institute.
De bewuste beelden:
Volwassen dieren, die niet doorzichtig zijn, kunnen inclusief tentakels naar schatting 12 tot 14 meter lang worden. Ze wegen dan zo'n 500 kilo, waardoor ze waarschijnlijk de zwaarste ongewervelde diersoort ter wereld zijn.
Maar wetenschappers weten verder vooral nog veel niet van de gigantische zeedieren, die leven in de diepzee rond Antarctica. Zo is de levenscyclus, het gedrag en hoe de inktvis precies jaagt nog een mysterie.
Exact een eeuw geleden werd de kolossale inktvis pas voor het eerst ontdekt, toen er tentakels in een maag van een potvis werden gevonden. Daarna is het dier slechts een paar keer waargenomen, meestal ging het dan om overleden dieren die waren aangetroffen door vissers.
Een van de wetenschappers die door het Schmidt Ocean Institute werd gevraagd het beeld van de kolossale inktvis te verifiëren, Kat Bolstad van de Auckland University of Technology, zegt in een persbericht dat het spannend was om de beelden als eerste te mogen bekijken.
"En het maakt je nederig als je bedenkt dat de kans groot is dat ze geen idee hebben van het bestaan van mensen", zegt Bolstad. "Al honderd jaar komen we ze voornamelijk tegen als prooiresten in de magen van walvissen en zeevogels."
WeerhakenNiet zelden zitten potvissen vol littekens die waarschijnlijk zijn veroorzaakt door de weerhaken die aan het uiteinde van de tentakels van de inktvissoort zitten.
Die weerhaken, bedoeld om prooien vast te houden, zijn kenmerkend voor de kolossale inktvis en zijn ook goed te zien op de beelden van het jonge dier.
Het instituut meldt verder dat op een andere expeditie in januari eveneens in water nabij Antarctica een andere inktvissoort - de van kleur veranderende Galiteuthis glacialis - voor het eerst is gefilmd.
Schmidt Ocean Institute-directeur Jyotika Virmani noemt de twee waarnemingen op twee opeenvolgende expedities speciaal, "en het laat zien hoe weinig we hebben gezien van deze magnifieke bewoners van de Zuidelijke Oceaan", aldus Virmani.
De provincie Gelderland bevriest anderhalf jaar lang in vier gebieden vergunningsaanvragen voor activiteiten waarbij extra stikstof vrijkomt. Dat staat in documenten die Omroep Gelderland in handen heeft. Morgen worden de stukken gepubliceerd door de provincie.
Het gaat om vergunningen voor activiteiten als woningbouw, recreatie, bedrijventerreinen en agrarische bedrijven rond een aantal beschermde natuurgebieden. Daaronder vallen de Veluwe, Landgoederen Brummen, Willinks Weust en Bekendelle.
Het besluit gaat alleen over nieuwe plannen, niet over bestaande activiteiten, meldt Omroep Gelderland.
De huidige stikstofuitstoot in de natuurgebieden moet al drastisch omlaag en met dit besluit wil de provincie tegengaan dat er nog meer stikstof wordt uitgestoten. Daarnaast wil de provincie voorkomen dat een ondernemer nu een vergunning krijgt om iets te doen, maar die later weer wordt ingetrokken.
UitzonderingenActiviteiten waarbij tijdelijk stikstof wordt uitgestoten zijn uitgezonderd van het besluit. Net als activiteiten met een 'dwingende reden', zoals dijkversterkingen, verkeersveiligheidsprojecten of plannen van Defensie.
Gemeenten rond de Veluwezoom hadden ook om een uitzondering gevraagd voor woningbouw, maar die komt er niet. "Er zijn maar heel beperkt uitzonderingen gemaakt. We willen niet allemaal uitzonderingen die dan toch weer leiden tot extra stikstofuitstoot", schrijft het college in de stukken.
Nederlandse universiteiten nemen zelf maatregelen om de instroom van internationale studenten in het hoger onderwijs te beperken. Daarmee willen ze een alternatief bieden voor een wetsvoorstel van de regering.
Met het wetsvoorstel Internationalisering in balans (WIB) wil het kabinet het aantal internationale studenten op Nederlandse universiteiten terugdringen. In het voorstel is een taaltoets opgenomen, de Toets anderstalig onderwijs (TAO). In de WIB staat dat een opleiding als Nederlands wordt gezien als twee derde van de opleiding in het Nederlands wordt aangeboden.
De universiteiten willen dat die toets niet gaat gelden voor de bestaande opleidingen. Ze noemen de TAO "onwerkbaar" en komen daarom met een eigen pakket aan maatregelen.
TweetaligVanaf volgend jaar willen de universiteiten onder meer 2000 internationale studenten minder laten instromen. In de Randstad worden de studies psychologie voortaan in het Nederlands gegeven. In de krimpregio's blijft die studie wel tweetalig.
Ook komt er een maximum aantal studenten (numerus fixus) voor opleidingen die in het Engels worden gegeven, zoals economie en bedrijfskunde, en wordt de voertaal van sommige opleidingen het Nederlands.
De numerus fixus bij psychologie blijft bestaan. Universiteiten maken voortaan onderling afspraken over hoeveel studenten zij toelaten.
TaalvaardigheidDe universiteiten zetten daarnaast ook in op het verbeteren van de taalvaardigheid van internationale docenten en studenten. Zo worden er cursussen Nederlands aangeboden aan medewerkers en krijgen studenten modules om hun Nederlands te verbeteren.
De universiteiten willen van de overheid de ruimte krijgen om deze maatregelen in te voeren. "De toets anderstalig onderwijs is veel te rigoureus en legt een zware administratieve last op universiteiten, zonder dat dit bijdraagt aan de kwaliteit of toegankelijkheid van het onderwijs", zegt Caspar van den Berg, voorzitter van Universiteiten van Nederland (UNL).
De papieren archieven in het Joegoslaviëtribunaal in Den Haag lijken eindeloos. Ze beslaan een lengte van 2,6 kilometer. Verder zijn er talloze voorwerpen, kaarten en honderden meters aan audio- en videotapes. Verder een groot digitaal archief en meer dan 120.000 uur aan analoge dragers.
Dat alles is gebruikt voor rechtszaken tegen 161 verdachten van oorlogsmisdaden tijdens de Joegoslavië-oorlog in de jaren 90 van de vorige eeuw. Onder hen de politieke leider van Servië, Slobodan Milosevic en de Bosnisch-Servische leider Radovan Karadzic. Ook het archief van de aanklager is er ondergebracht. Jaarlijks krijgt het archief rond de 150 aanvragen voor toegang.
Deze foto is een bewijsstuk uit het proces tegen Milosevic. De Kroatische leider Tudjman (F.T.) heeft op de achterkant van een menu een kaartje getekend met een mogelijke territoriale verdeling van de regio en militaire strategie. Daaruit moest de betrokkenheid van de politieke leiders blijken.
Nadat het Joegoslaviëtribunaal in 2017 formeel werd gesloten, zijn de archieven overgedragen aan een speciale organisatie van de Verenigde Naties, die verantwoordelijk is voor het beheer en de toegankelijkheid.
Maar de VN wil de huur van het onderkomen van het tribunaal in Den Haag, waar ook de zittingszaal nog intact is, opzeggen. Nederland zoekt nu een nieuwe bestemming voor het monumentale gebouw. Daarmee ligt de vraag op tafel wat er met dit immense archief moet gebeuren.
Griffier Abubacarr Tambadou, die verantwoordelijk is voor het beheer, kan er wakker van liggen: "Het is belangrijk dat de archieven goed worden bewaard. Om lessen te trekken uit het verleden en om te laten zien dat iedereen vroeg of laat verantwoording moet afleggen voor zijn daden."
Goed onderkomenDe VN hoopt dat de archieven in Europa kunnen blijven, omdat ze dan bereikbaar blijven voor onderzoekers, slachtoffers en andere betrokkenen bij de oorlog. Er zijn wel voorwaarden voor goed beheer: een bouwkundig goed onderkomen en technische expertise zodat het in goede staat blijft.
Daarmee lijkt Nederland een logische keuze om het archief onder te brengen, ook vanwege de grote Nederlandse betrokkenheid bij de Joegoslavië-oorlog. Betrokkenen wijzen er ook op dat het goed zou passen bij de reputatie van Den Haag als stad van internationaal recht.
In goede handenVanuit Bosnië wordt de zoektocht naar een nieuw onderkomen voor de archieven van het tribunaal nauwlettend gevolgd. Ismena Cuasevic van het Informatiecentrum voor het Joegoslaviëtribunaal in Sarajevo hoopt ook dat Nederland zich zal opwerpen als nieuwe beheerder.
"Als wij in Bosnië deze archieven zouden bewaren, dan zouden andere partijen zoals Servië, Kroatië of Kosovo ook aanspraak kunnen maken. We zijn er niet zeker van dat het dan in goede handen zou zijn. De oorlog is weliswaar voorbij, maar de informatieoorlog nog niet".
De overheid is wel betrokken bij het overleg met de VN over de toekomst van de archieven, maar houdt de kaarten nog tegen de borst. De Rijksgebouwendienst, die het gebouw beheert, heeft een onderzoek ingesteld naar de cultuurhistorische waarde van het voormalige Aegongebouw, dat dateert uit 1952 en een van de eerste naoorlogse kantoorgebouwen in ons land is.
Daarna begint de zoektocht naar een nieuwe gebruiker, met aandacht voor de vraag "hoe het verleden ingepast kan worden in het heden en de toekomst," aldus een woordvoerder.
Ingewijden wijzen erop dat het een duur gebouw is op een internationale toplocatie, waardoor een museum op die plek kostbaar zou zijn. En ook beheer en onderhoud van het archief kost veel geld. Om die reden is de Nederlandse overheid vooralsnog niet enthousiast over een museum op die plek.
Inmiddels begint de tijd te dringen. De VN-Veiligheidsraad heeft de huidige VN-organisatie opgedragen om uiterlijk op 31 december met een advies te komen over de toekomst van de archieven. Tot dan wil ook griffier Tambadou geen officiële uitspraken doen die de delicate zoektocht naar een definitief onderkomen kunnen doorkruisen.
