De groep mensen in Nederland die in voedselnood verkeert wordt maar niet kleiner, zo waarschuwt het Rode Kruis. Het gaat om mensen die dagelijks niet of onvoldoende te eten hebben. Toch blijkt uit cijfers dat de armoede in Nederland juist afneemt. Hoe zit dit precies?
1. Hoe groot is de armoede in Nederland?Statistisch gezien neemt de armoede alleen maar af. Zo leefden in Nederland begin jaren tachtig bijna drie van de veertien miljoen inwoners onder de armoedegrens. Vorig jaar waren dat er een kleine 640.000 op ruim zeventien miljoen inwoners, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In dertig jaar tijd is de gemiddelde Nederlander meer dan de helft rijker geworden. "Mensen die vinden dat het nu slecht gaat, zou ik willen voorhouden dat het beter gaat dan je denkt", zei CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen vorige maand nog.
2. Hoe kan het dan dat meer mensen niet kunnen rondkomen?Dat komt door een groeiende kloof tussen mensen die erop vooruitgaan en die achterblijven, schreef het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) vorige maand. Veel huishoudens plukken de vruchten van diverse overheidsmaatregelen met toeslagen en hogere lonen. Maar dat geldt volgens het Nibud vooral voor consumenten die door de inflatie moesten bezuinigen op vakanties of uitjes.
Voor huishoudens die de eindjes voor die tijd al amper aan elkaar konden knopen veranderde er niet veel. Het gaat niet alleen om laagopgeleiden met lage inkomens, maar ook om jongvolwassenen die bijvoorbeeld door hoge huren weinig overhouden. "Mensen die moeilijk kunnen rondkomen hebben meer dan gemiddeld moeite met het betalen van de dagelijkse boodschappen", constateert het Nibud.
3. Er is toch hulp voor mensen die niet kunnen rondkomen?Die is er. Maar volgens het Nibud is die toch onvoldoende en vaak ook complex. Het Rode Kruis ziet daarbij dat er veel schaamte is om de hulp überhaupt te gaan zoeken, waardoor veel armoede verborgen blijft. "Het zijn mensen die ondanks alle maatregelen tussen wal en schip zitten", zo vat Suzanne Segaar, hoofd Nationale Hulp Rode Kruis, het samen.
Volgens haar wordt voedsel door de hoge vaste lasten een sluitpost. "Wij zien ouders die een maaltijd overslaan zodat de kinderen wel te eten hebben. Het zijn gezinnen die de huur en gas wel betalen, maar te weinig hebben om boodschappen te doen. Of mensen die door kosten voor een medische ingreep niet meer rondkomen. Voor hen is er ook een drempel om bijvoorbeeld bij de voedselbank aan te kloppen. Niemand wil voedselhulp."
Elly's Place helpt mensen "die tussen wal en schip vallen" met voedselpakketten:
4. Waarom lopen de cijfers en de praktijk over armoede zo uiteen?Volgens Nadja Jungmann, lector schulden en incasso bij de Hogeschool Utrecht en bijzonder hoogleraar schuldenproblematiek aan de Universiteit van Amsterdam, wordt armoede nu vooral berekend op basis van het besteedbaar inkomen. Er wordt niet gekeken naar andere hoge kosten en schulden die verschillende huishoudens hebben: "Je kunt een laag inkomen hebben, maar door bijvoorbeeld een lage huur nog wel redelijk kunnen rondkomen. Maar je kunt ook een redelijk inkomen hebben, maar door schulden niet genoeg te besteden hebben. Toch zit je dan officieel niet in een armoedegroep."
5. Wat kan er aan die verborgen armoede gedaan worden?Jungmann pleit als lid van de adviescommissie sociaal minimum voor een verhoging hiervan. Maar zij stelt ook dat er een einde moet komen aan de huidige lappendeken van hulp, bij bijvoorbeeld gemeenten: "Mensen komen voor hulp in een bureaucratisch doolhof terecht, waarin ze verdwalen. Organiseer landelijk wat landelijk kan, bijvoorbeeld voor één bundel waar je verschillende voorzieningen kunt aanvragen."
Het CBS en Budgetvoorlichting werken overigens samen met het Sociaal en Cultureel Planbureau aan een nieuwe armoedegrens. Hierin moet niet alleen worden gekeken naar besteedbaar inkomen, maar ook naar vermogen en de feitelijke uitgaven aan vaste lasten van verschillende groepen huishoudens.
Sterrenkundigen hebben een enorm zwaar zwart gat ontdekt in de Melkweg. Het is het op één na grootste in de Melkweg en het staat verrassend dichtbij, op zo'n 2000 lichtjaar afstand.
Black Hole 3, kortweg BH3, vormt geen enkel gevaar, want 'dichtbij' is een relatief begrip in de kosmos. Een ruimtevaartuig met de snelheid van een spaceshuttle zou er zo'n 100 miljoen jaar over doen om er te komen. In 2022 werd al een kleiner zwart gat ontdekt dat nog dichterbij staat, zo'n 1560 lichtjaar, maar ook dat is nog altijd gigantisch ver weg.
De ontdekking is gedaan met de Europese astronomische satelliet Gaia, die sinds 2013 bezig is data te verzamelen voor een 3D-kaart van het Melkwegstelsel. Daar werken ook Nederlandse sterrenkundigen aan mee van de Universiteit Leiden en de Rijksuniversiteit Groningen. "Dit is een hoogtepunt voor ons, een van de grootste ontdekkingen met Gaia tot nu toe", zegt onderzoeker Amina Helmi.
BH3 werd bij toeval ontdekt tijdens het analyseren van de data van Gaia. Een ster in het sterrenbeeld Arend blijkt een vreemde wiebelbeweging te maken, die wordt veroorzaakt door het zwarte gat waar hij omheen draait. Met de Very Large Telescope van de Europese sterrenwacht in Chili (ESO) werd de massa van het zwarte gat daarna nog eens gemeten, evenals de bijzondere chemische samenstelling van de ster die hem vergezelt.
Het is niet het eerste zwarte gat dat met de satelliet wordt ontdekt in de Melkweg - BH1 en BH2 gingen hem voor - maar wel de grootste, en dat maakt het bijzonder. BH3 heeft 33 keer de massa van de zon, voor andere zwarte gaten is dat gemiddeld maar 10 keer. Het zwaarst bekende zwarte gat in ons sterrenstelsel, Sagittarius A, heeft miljoenen keren de massa van de zon en staat in het midden van de Melkweg, meer dan 25.000 lichtjaar ver weg.
"We komen bij het gereedmaken van de gegevens wel vaker bijzondere dingen tegen, maar dit was zo verrassend dat we er nu mee naar buiten komen", laat Anthony Brown van de Universiteit Leiden weten. "Zodat wetenschappers wereldwijd zo snel mogelijk dit bijzondere zwarte gat nader kunnen onderzoeken."
Collega Amina Helmi van de Rijksuniversiteit Groningen verwacht dat de ontdekking sterrenkundigen helpt om beter te snappen hoe zo'n zwaar zwart gat kan ontstaan. "Eerder heeft mijn eigen onderzoeksgroep met Gaia een groep sterren ontdekt die zijn ingevangen door onze Melkweg. En nu blijkt daar dus ook een zwart gat aanwezig. Dat is heel bijzonder." Zo'n sterstroom - een lange sliert van sterren - met een zwart gat hadden astronomen nog niet eerder gezien. De impact op het onderzoek is daarom groot, denkt ze. "Dit geeft heel veel clues."
Helmi verwacht dat met Gaia nog wel meer zwarte gaten zullen worden ontdekt. Maar het ligt voor de hand dat die niet zo zwaar zijn als BH3 en zo relatief dichtbij staan. "Anders hadden we ze wel al kunnen opmerken." De astronomen verwachten dat meer telescopen de komende tijd op BH3 worden gericht om het fenomeen verder te onderzoeken.
Delta, het journalistieke platform van de TU Delft, heeft een artikel over het functioneren van het universiteitsbestuur offline gehaald. Hoofdredacteur Saskia Bonger zegt te zwichten voor juridische druk van de universiteit.
De druk zou daarnaast komen van een directeur die in het artikel wordt verweten niet goed te functioneren. De man kwam vorig jaar in dienst bij het Innovation & Impact Centre van de universiteit, maar volgens Delta waren er vanaf het begin twijfels bij het personeel.
Medewerkers zagen hem niet aan het werk, hij was snel afgeleid en overleggen werden afgezegd, schrijft Delta. Daardoor voelden zij zich niet gehoord en niet serieus genomen.
Directeur kwam niet opdagenMedewerkers die bij de vertrouwenspersoon aan de bel trokken, kregen via de mail te horen dat leden van het managementteam niets over de kwestie mochten zeggen. "Anders zullen maatregelen worden genomen." Dat viel verkeerd bij de medewerkers, die het opvatten als dreigen met ontslag.
De betreffende directeur is niet meer aan het werk. Officieel loopt zijn contract wel door. Ook daarover had het personeel volgens Delta veel vragen, maar men kreeg geen antwoorden.
"De melders voelen zich niet serieus genomen", zegt hoofdredacteur Bonger. "Ze weten dat er dingen spelen, maar krijgen geen antwoorden, terwijl ze het wel moeten oplossen als een directeur bij een vergadering met externe partijen niet komt opdagen."
Daarop zegt een deel van de medewerkers het vertrouwen op in verschillende bestuurders, onder wie de voorzitter van het college van bestuur, Tim van der Hagen. Het personeel weet niet meer tot wie ze zich kunnen richten, als ze zich op het werk sociaal onveilig voelen.
Persoonlijk aansprakelijkDe beschuldigde directeur, die inmiddels dus thuiszit, heeft Delta via een advocatenkantoor gesommeerd het artikel te verwijderen. Als dat niet zou gebeuren, zou aangifte worden gedaan van smaad of laster.
In het offline gehaalde artikel staat dat de directeur meerdere keren om een reactie is gevraagd, maar dat hij niet heeft gereageerd.
Ook de TU Delft zelf wilde het artikel in eerste instantie offline hebben. De universiteit zei maandagavond dat niet geciteerd mag worden uit vertrouwelijke documenten die in het artikel worden aangehaald. Als de redactie niet zou ingrijpen, zou de TU de makers - allen in dienst van de TU - persoonlijk aansprakelijk stellen voor eventuele schade die de universiteit zou lijden.
Hoofdredacteur Bonger spreekt van een zwarte dag en heeft het artikel na enkele uren offline gehaald. "Ik werk al twintig jaar voor Delta, maar dit heb ik nog niet eerder meegemaakt."
Vanmorgen kwam voorzitter Tim van der Hagen namens het college van bestuur met een statement. Hij bied daarin excuses aan en schrijft dat het bestuur van Delta nooit had mogen verzoeken om het artikel in te trekken.
"TU Delft zit midden in het proces van het opstellen van het verbeterplan sociale veiligheid. Dat maakt het voorval extra pijnlijk", schrijft hij.
Onderzoek naar wanbeheerDaarmee refereert Van der Hagen aan een onderzoek van de onderwijsinspectie, dat vorige maand naar buiten kwam. Daarin wordt geconcludeerd dat de TU te weinig doet aan de sociale veiligheid van medewerkers. Bij de universiteit zou sprake zijn van wanbeheer. De inspectie kreeg bijna 150 meldingen over intimidatie, uitsluiting, racisme, seksisme en pesten.
De verantwoordelijken waren vrijwel allemaal personen in een hogere functie dan de mensen die de melding deden.
Bonger ziet sinds de publicatie van dat rapport nog geen verbetering: "Dat de TU kiest voor deze aanpak, is een bevestiging van de situatie waarin de TU zich volgens de onderwijsinspectie bevindt."
Een 59-jarige Nederlandse tantramasseur is donderdag door de politie in Portugal opgepakt omdat hij zich had geprobeerd te onttrekken aan een gevangenisstraf. De man werd tot aan de Hoge Raad veroordeeld voor seksueel misbruik van vrouwelijke cliënten, maar vluchtte het land uit.
De Hoge Raad bevestigde begin vorig jaar dat Nico D. zich tussen 2013 en 2017 tijdens tantrische sessies schuldig had gemaakt aan "ontuchtige seksuele handelingen" met zes vrouwen die aan zijn zorg waren toevertrouwd. De straf die hij daarvoor kreeg was 2,5 jaar cel, waarvan 10 maanden voorwaardelijk. Daar haalde de Hoge Raad alleen drie weken vanaf omdat het Openbaar Ministerie de geldende termijnen had overschreden.
Afgelopen oktober begon een team van de politie-eenheid Midden-Nederland, gespecialiseerd in de opsporing van gevluchte veroordeelden, met een onderzoek naar zijn verblijfplaats. Daaruit kwam uiteindelijk naar voren dat hij in Portugal verbleef. Nederland heeft de Portugese autoriteiten inmiddels om zijn uitlevering gevraagd.
Nico D. is niet de enige tantramasseur die werd veroordeeld voor misbruik van cliënten; dat gebeurde eerder ook met Edwin M. Hij kreeg een zwaardere straf: drie jaar cel, waarvan een half jaar voorwaardelijk.
Een stuk puin dat begin maart door het dak van een huis in Florida schoot, blijkt afkomstig van het internationaal ruimtestation ISS. Dat zegt het Amerikaanse ruimtevaartagentschap NASA. Het gaat om ruimtepuin dat niet helemaal in de atmosfeer is verbrand.
Op 8 maart boorde het object, met een lengte van 10 centimeter en een gewicht van 700 gram, door het dak van een huis in de kuststad Naples. Niemand raakte gewond. De eigenaar van het huis vertelde toen aan televisiezender WINK dat hij werd opgebeld door zijn zoon. "Ik stond te trillen en geloofde het niet. Hoe groot is de kans dat iets met zo'n kracht op je huis terechtkomt en zoveel schade aanricht."
Het voorwerp werd voor analyse naar het Kennedy Space Center gebracht. Het vermoeden bestond al dat het om ruimtepuin ging.
NASA bevestigt nu dat het object deel uitmaakte van een pakket batterijen dat in 2021 werd losgemaakt van het ISS. Het totale pakket woog op dat moment 2600 kilo en de verwachting was dat het volledig zou opbranden in de atmosfeer. Toch bereikte een metalen steun van het pakket de aarde.
Een van de astronauten van het ISS plaatste op X een foto van een totale pakket dat de ruimte in werd gestuurd:
Op de dag dat het stuk puin het huis in Florida raakte, was de terugkerende ISS-accu ook boven Nederland te zien. Satellietexpert Marco Langbroek wist het object toen vast te leggen. De Europese ruimtevaartorganisatie ESA berekende dat de accu boven Noord-Amerika de dampkring binnen zou komen.
Het is overigens aan de orde van de dag dat er ongecontroleerd ruimtepuin terug naar aarde komt. In de afgelopen vijftig jaar gebeurde dat gemiddeld een keer per dag. Wat niet opbrandt, komt vaak in de oceaan of onbewoond gebied terecht. Heel grote objecten, zoals oude ruimtestations, worden aan het einde van hun levensloop op afstand naar een afgelegen deel van de Stille Oceaan gedirigeerd.
De man die op tweede kerstdag in 2022 in Rotterdam een gezin doodreed, is veroordeeld tot acht jaar cel. Tegen de 30-jarige Suraj A. uit Den Haag was door het Openbaar Ministerie een gevangenisstraf van twaalf jaar geëist.
"U heeft met uw handelen groot verdriet en onherstelbaar leed veroorzaakt", zegt de rechtbank in Rotterdam. De rechter sprak ook over de nabestaanden, die volgens hem met de vraag blijven zitten waarom dit ongeluk is gebeurd. "U heeft daarover op geen enkele wijze duidelijkheid gegeven." Verder sprak de rechter over de diepe indruk die het ongeluk ook op getuigen en hulpdiensten heeft gemaakt.
Blanco strafbladDe rechtbank ging niet mee met de eis van het OM, onder andere omdat die "met name is gericht op vergelding". De rechtbank kwam tot een lagere straf, onder meer omdat Suraj A. een blanco strafblad had. Rijnmond schrijft dat de nabestaanden "zeer emotioneel" reageerden nadat ze het vonnis hadden gehoord.
Verder wilde het OM dat de man de komende tien jaar niet meer achter het stuur zou zitten. Daar was de rechter het niet mee eens, is te lezen in het vonnis. De uitleg daarvoor luidt onder meer dat A. zich niet eerder "buitensporig" heeft gedragen in het verkeer.
A. stond terecht op verdenking van drievoudige doodslag en rijden onder invloed. Volgens het OM reed de man met driemaal de toegestane hoeveelheid alcohol in zijn bloed en met hoge snelheid het jonge gezin dood. De rechtbank achtte hem vandaag op alle punten schuldig.
Ter plekke overledenHet ongeluk gebeurde een kleine anderhalf jaar geleden op de kruising van een afrit van de A15 met de Groene Kruisweg in Rotterdam-Zuid: het Groene Kruisplein. Om 06.00 uur 's werd Michelangela (35) door Rinold (36) naar haar werk gebracht. Hun zevenjarige dochtertje Rinaigela ging mee, omdat ze nog niet alleen thuis kon blijven. Suraj A. reed met hoge snelheid op hen in.
De auto van het gezin vloog over de kop en kwam ondersteboven in een berm terecht. Alle drie gezinsleden overleden ter plekke.
De rechter zei vanmiddag onder andere dat A. de verkeersregels "in ernstige mate heeft overtreden". Ook was er geen bewijs waaruit bleek dat hij het ongeval probeerde te voorkomen. "Geen remsporen en het verkeerslicht stond op rood."
Tijdens de zitting twee weken geleden zei Suraj A. zich niets van het ongeluk te kunnen herinneren. "Ik worstel met de gedachte dat er een verschrikkelijk ongeluk is gebeurd", zei hij onder andere. "Hoe kan het dat ik daarbij betrokken ben geraakt? Dat er drie mensen zijn overleden vind ik echt verschrikkelijk."
De nabestaanden van het gezin en het OM beschreven het gedrag in de rechtszaak van Suraj A. toen als berekenend en niet gemeend. "Hij is vooral bezig met zichzelf en herleidt elke vraag naar hoe zielig hij is", zeiden vriendinnen van het gezin eerder deze maand tegen de NOS. Ze geloofden niet dat hij zich niks herinnert.
Het kabinet houdt vast aan het plan om contante betalingen boven 3000 euro te verbieden. De demissionaire ministers Van Weyenberg en Yesilgöz schrijven aan de Tweede Kamer dat Nederland anders mogelijk Europees geld misloopt.
Het voorstel om contante betalingen boven 3000 euro niet meer toe te staan, werd al in 2019 gelanceerd. Het toenmalige kabinet wilde met de maatregel witwassen door criminelen aanpakken. En ook het huidige (demissionaire) kabinet beschouwt het plan als een middel in de strijd tegen witwassen. "Criminelen gebruiken hiervoor vaak grote sommen contant geld", benadrukken Van Weyenberg en Yesilgöz.
Kritiek Autoriteit PersoonsgegevensHet wetsontwerp waarin het verbod is opgenomen, bevatte nog meer voorstellen om witwassen tegen te gaan. Het kreeg kritiek van onder meer de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Volgens de AP zitten er allerlei privacyrisico's aan de wet.
De Tweede Kamer heeft de wet controversieel verklaard, wat betekent dat die in principe niet op korte termijn wordt behandeld. Het kabinet schrijft nu aan de Kamer dat het het voorstel voorlopig wil beperken tot het verbod op contante betalingen.
Van Weyenberg en Yesilgöz wijzen erop dat een limiet op contante betalingen inmiddels is opgenomen in de voorwaarden die de EU stelt aan financiële steun aan Nederland na de coronacrisis. Als Nederland daar niet aan voldoet, dreigt een korting van 600 miljoen euro, schrijven de ministers: "De deadline om deze maatregel uit te voeren staat op 31 maart 2025."
Op de Afsluitdijk is vanochtend een dode gevallen bij een botsing tussen een auto en een vrachtwagen. Vanwege het ongeluk was de Afsluitdijk in beide richtingen urenlang afgesloten. Rond 15.20 uur ging de weg weer open, meldt de ANWB.
Het ongeluk gebeurde rond 11.00 uur ter hoogte van Den Oever. Verschillende hulpdiensten werden opgeroepen, waaronder een traumahelikopter. Het dodelijke slachtoffer is de bestuurder van de personenauto, meldt Omrop Fryslân.
De oorzaak van het ongeluk is nog niet duidelijk, de politie doet onderzoek.
