De vermoorde politiek activist Charlie Kirk (31) groeide de afgelopen jaren uit tot een prominente stem van conservatief Amerika. Hij wordt gezien als een invloedrijk maar omstreden figuur, die erin slaagde jonge kiezers te mobiliseren voor Donald Trump toen die in 2024 presidentskandidaat was.
Het internet en de campussen van hogescholen en universiteiten waren zijn speelveld. Behalve succesvolle socialemedia-accounts en een podcast ging hij ook actief de dialoog aan op Amerikaanse campussen met andersdenkenden om zijn conservatieve denkbeelden te verspreiden. Tegenstanders noemen die racistisch, xenofoob en misogyn.
"Campussen zijn een plek geworden waar iedereen er anders uitziet, maar precies hetzelfde denkt", zei hij eerder dit jaar nog. "Conservatisme is ondervertegenwoordigd. Dan bedoel ik westerse waarden, de vrije markt, de rechtsstaat, individueel initiatief, de grondwet. Noem maar op."
Omdat veel Nederlanders hem waarschijnlijk niet kennen, laten we in deze video enkele standpunten van Charlie Kirk zien. Hij ging vaak met politieke tegenstanders in debat:
Gisteren werd Kirk op de Utah Valley University aan de tand gevoeld, waar hij zijn nieuwe 'American Comeback Tour' aftrapte. Het optreden voor studenten daar zou zijn laatste worden. Tijdens een vraag over vuurwapengeweld werd hij in de hals geschoten. President Trump maakte later zijn dood bekend.
Het politieke leven van Kirk gaat terug tot 2012. Als 18-jarige richtte hij toen de activistische jeugdorganisatie Turning Point USA op. Hij zette zich af tegen liberale ideeën en richtte zich met zijn standpunten tot andere jongeren, vooral op onderwijsinstellingen.
Later ontwikkelde Kirk zich ook tot succesvol podcaster en socialemediapersoonlijkheid. Op Instagram heette hij charliekirk1776 - een verwijzing naar het jaar van de Amerikaanse onafhankelijkheid. Hij had er voor zijn dood ruim 7 miljoen volgers. Die zagen er onder meer filmpjes van zijn toespraken en debatten met studenten, over onderwerpen als gender, traditionele familiewaarden en religie. Persbureau AP noemt Kirk een culture warrior, een cultuurstrijder.
Felle reacties
Ook op TikTok en X bereikte Kirk miljoenen mensen, net als met zijn podcast The Charlie Kirk Show. Daarin ging het eveneens vaak over de Amerikaanse politiek, conservatieve waarden, wapenbezit en het christendom.
In zijn laatste podcast sneed hij bijvoorbeeld rassengeweld in de VS aan, met name zwarte criminelen die witte vrouwen aanvallen. "Weer zo'n willekeurige zwarte man die weer een witte vrouw vermoordt", zei hij over verschillende recente zaken. "Zie je het patroon? Links vindt het maar niks als ik dit soort dingen zeg." Dit soort uitspraken leidden vaak tot felle reacties van tegenstanders, die er bijvoorbeeld op wijzen dat slachtoffer en dader veel vaker dezelfde huidskleur hebben.
Kirks werkwijze werd vorige maand nog door tekenfilmserie South Park op de hak genomen. Als Cartman in die aflevering in de ban raakt van commentatoren als Kirk publiceert hij filmpjes met titels in diens aanvallende stijl, zoals "Eric Cartman overtroeft woke progressieve studenten". Kirk noemde de parodie hilarisch en een bewijs van zijn succes.
Omstreden uitspraken
Eerder leidden discriminerende uitspraken al tot ophef. Zo zei hij: "Als ik een zwarte piloot zie, hoop ik maar dat die bekwaam is" als kritiek op beleid dat minderheden zou voortrekken. Dat witte Amerikanen meer privileges zouden hebben, deed hij af als "een racistische leugen".
Ook op gebied van genderkwesties was hij fel. Vrouwen behoorden zich volgens hem te richten op het krijgen van kinderen en zouden maar "boos en bitter" worden van anticonceptiemiddelen. Ook erkende hij maar twee geslachten en deed hij alle alternatieven af als "seksuele anarchie".
Burgerrechtenwetgeving uit de jaren 60 noemde hij "een enorme fout" omdat die had geleid tot een bureaucratie die uit was op diversiteit en inclusie. George Floyd zette hij weg als een "smeerlap" die aan een overdosis was gestorven. De in de grondwet vastgelegde scheiding van kerk en staat was volgens hem een verzinsel van humanisten. Empathie vond hij een gevaarlijk newageconcept.
Met zijn manier van optreden en zijn invloed op jongeren speelde hij zich al jaren geleden in de kijker bij Trump en zijn zoons. In de presidentscampagne van 2016 was Kirk persoonlijk medewerker van Donald Trump junior. Zowel in Trumps eerste als tweede termijn was hij een geregeld bezoeker van het Witte Huis en Trumps buitenverblijf Mar-a-Lago in Florida.
"Charlie was niet zomaar een vriend, hij was als een kleine broer voor me - en voor miljoenen wereldwijd", laat Trumps zoon Donald jr. weten. "Hij was een ware inspiratie."
VS-correspondent Rudy Bouma over Kirk:
"Charlie Kirk voerde actief campagne voor Trump, die op zijn beurt meerdere evenementen van de jonge activist bezocht. Kirk zette de politieke strijd met de Democraten neer als een religieuze strijd en hij zette dominees onder druk om actiever campagne te voeren voor Trump.
Kirk haalde fel uit naar 'woke' en 'diversiteit' en noemde Black Lives Matter 'een terroristische organisatie die de westerse beschaving wil vernietigen'. Hij werd gehaat door veel liberalen, die vonden dat hij desinformatie over covid-19 verspreidde en Trumps leugens over verkiezingsfraude normaliseerde."
Bij de presidentsverkiezingen van vorig jaar had Kirk volgens Amerikaanse media een aandeel in het 'binnenhalen' van de staat Arizona voor Trump. In die staat registreerden zich veel nieuwe kiezers. De Democraat Joe Biden won er in 2020, maar nu ging de staat met 5 procentpunten verschil naar Trump.
Donald Trump jr. zegt het op X zo: "Het lijdt geen twijfel dat Charlies werk en zijn stem mijn vader hebben geholpen het presidentschap te winnen. Hij heeft de koers van dit land veranderd."
Charlie Kirk was getrouwd met Erika Frantzve, een voormalige Miss Arizona. Het stel had twee kinderen. "Charlie was een man met een diep, diep geloof", reageerde president Trump in een video op zijn dood. "We kunnen ons troosten met de gedachte dat hij bij God in de hemel is."