De invoering van de coronapas was geen schending van de grondrechten, oordeelt de rechtbank in Den Haag, maar het was wel een ingrijpende maatregel.
Drie tegenstanders van het coronatoegangsbewijs (CTB) spanden eind 2022 een rechtszaak aan. Ze zagen de pas vooral als drukmiddel om mensen tot vaccinatie te dwingen en eisten een schadevergoeding, maar ze krijgen die niet.
Het coronatoegangsbewijs werd ingevoerd op 25 september 2021 en afgeschaft op 25 februari 2022. Mensen mochten in die periode alleen horeca of evenementen bezoeken met een coronapas, het bewijs dat ze waren gevaccineerd, een negatieve testuitslag hadden of een herstelbewijs.
Geen schending, wel inmengingHet CTB was één van maatregelen waarmee het kabinet probeerde om het coronavirus te lijf te gaan. De bedoeling was om het aantal ernstig zieken te beperken en ook de overbelasting van de zorg tegengaan.
De rechtbank zegt dat de pas werd ingevoerd in een tijd waarin nieuwe varianten van het coronavirus opdoken, waarvan onduidelijk was hoe besmettelijk die waren. Ook was niet duidelijk wat de gevolgen van een coronabesmetting waren op de lange termijn.
Hoewel de rechtbank concludeert dat de grondrechten niet geschonden zijn, zegt die wel dat er sprake was van inmenging in de grondrechten. Dat is alleen toegestaan als de overheid daar goede redenen voor heeft en die ook kan bewijzen.
Afwegen van grondrechtenDe Staat voerde voor de rechtbank aan dat er tijdens de coronapandemie sprake was van botsende grondrechten en dat de maatregel is ingevoerd op nadat deskundigen advies hadden gegeven. Zodra het kon, is de maatregel weer ingetrokken, zei de Staat.
De rechtbank vindt dat de Staat een afgewogen keuze heeft gemaakt. "Sommigen werden door de coronapas gehinderd in hun deelname aan de samenleving, terwijl anderen daardoor juist werden beschermd."
Al toen de pas net was ingevoerd, in oktober 2021, waren tegenstanders naar de rechter gestapt. Toen oordeelde de rechtbank dat het toegangsbewijs niet discriminerend of onwettig was.
De Nederlandse vrouw (27) die is aangehouden op verdenking van betrokkenheid bij een aanslag op de Spaanse politicus Alejo-Vidal Quadras komt uit Den Bosch, bevestigt het Nederlandse Openbaar Ministerie.
De vrouw is op basis van een Europees arrestatiebevel vorige week vrijdag in Den Bosch aangehouden. Ze wordt onder meer verdacht van het financieren en voorbereiden van de aanslag vorig jaar november. Een rechter beslist binnen 90 dagen of de vrouw wordt overgeleverd aan Spanje.
De Nederlandse vrouw is de vijfde persoon die is gearresteerd, meldt het Spaanse dagblad El País. De krant schrijft verder dat de Spaanse politie nog twee andere verdachten heeft geïdentificeerd, onder wie de schutter. Zij zijn nog voortvluchtig.
Gebroken kaakVidal-Quadras (78) werd op 9 november vorig jaar neergeschoten in het centrum van Madrid. Getuigen zeggen dat de schutter een helm droeg en op een zwarte Yamaha-motor wegreed.
De voormalige leider en medeoprichter van de rechts-populistische partij Vox werd in zijn gezicht geraakt. Hij brak zijn kaak, maar overleefde de aanslag. In februari gaf Vidal-Quadras nog een persconferentie in Madrid over zijn herstel.
MotiefVidel-Quadras was van 2004 tot 2007 de vicepresident van het Europees Parlement. In de jaren 90 was hij de president van de Catalaanse afdeling van de christendemocratische Partido Popular. In 2014 stapte hij over naar de nieuwe partij Vox.
De Spaanse politie heeft geen motief genoemd voor de aanslag. Vidal-Quadras zelf denkt dat Iran erachter zit, vanwege zijn banden met de Iraanse oppositie.
In de Spaanse pers wordt ook gespeculeerd over een band met Marokkaans-Nederlandse drugscriminelen. Dat zou een verband met Iran overigens niet uitsluiten. Zo werd een handlanger van crimineel Ridouan Taghi tot levenslang veroordeeld voor de liquidatie van een Iraanse vluchteling. Inlichtingendienst AIVD zag daarin de hand van Iran.
Het aantal meldingen van kinkhoest ligt op het hoogste niveau in tien jaar. Begin deze week stond het aantal meldingen op 7187, meldt het RIVM.
Half april lag het aantal meldingen nog op 5303. De laatste twee weken zijn er dus zo'n 1800 bijgekomen. Onder die nieuwe meldingen waren 50 baby's.
In totaal zijn er dit jaar nu 375 besmette baby's geteld. Van die baby's tot vijf maanden werd meer dan de helft opgenomen in het ziekenhuis. Van de baby's van zes tot elf maanden moest iets meer dan een kwart naar het ziekenhuis.
In de tweede helft van april overleed ook iemand van boven de 70 jaar aan kinkhoest, schrijft het RIVM. Dit jaar overleden al vier baby's en iemand van boven de 80 jaar aan de ziekte.
Met name pasgeboren kinderen zijn kwetsbaar, zet Tjalling Leenstra, hoofd van de Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding van het RIVM. "Daarom is er de mogelijkheid om baby's vanaf twee maanden te vaccineren. En voor de periode tot twee maanden is er een vaccinatie voor zwangere vrouwen vanaf 22 weken." Zo kunnen zij de afweer doorgeven aan hun kind, zegt Leenstra.
Hoge piekHet RIVM ziet elke twee tot vier jaar een piek in het aantal kinkhoestmeldingen. In 2012 was ook een grote piek te zien, met 13.828 meldingen. Daarna was er in 2014 een piek met 9206 meldingen.
In de coronajaren 2020, 2021 en 2022 waren er heel weinig meldingen. Het RIVM denkt dat de maatregelen tegen het coronavirus hielpen tegen de verspreiding van kinkhoest, maar daardoor bouwden weinig mensen immuniteit op tegen de ziekte. Mede daardoor zou het aantal meldingen nu snel stijgen.
Of de stijging doorzet, is onduidelijk, zegt Leenstra. "We zien in de afgelopen maand elke twee weken ongeveer 1800 meldingen. Daarmee is het nu stabiel. Op termijn zal het afnemen, maar wanneer precies weten we niet."
NOS op 3 maakte eerder deze explainer over besmettelijke ziektes en vaccinatie:
De politie heeft twee tieners opgepakt in de buurt van station Purmerend. De twee jongens van 13 en 14 jaar oud uit Purmerend worden ervan verdacht dat ze gisteravond op het station een conducteur hebben bespuugd, geslagen en geschopt.
Het incident vond plaats rond 21.00 uur. Waarom de twee jongens de conducteur te lijf gingen, is niet duidelijk. De man raakte zodanig gewond dat hij zich moest laten behandelen door ambulancepersoneel, meldt de regionale omroep NH. Hij heeft aangifte gedaan.
Volgens de politie gingen de twee tieners er na de mishandeling samen met een groepje andere jongens vandoor. Handhavers van de gemeente Purmerend wisten de twee snel te achterhalen en over te dragen aan de politie. Het duo zit nog steeds vast.
De NS noemt de mishandeling een schokkend incident. "Het is echt bij de konijnen af wat mensen allemaal menen met onze medewerkers te kunnen doen", zegt een woordvoerder.
Treinen drie minuten stilDe NS registreerde het afgelopen jaar 1042 meldingen van geweldsincidenten, acht procent meer dan in 2022. Het was het derde jaar op rij dat de geweldscijfers omhoog gingen.
Op 13 april werd een conductrice in een trein op station Den Haag Hollands Spoor mishandeld. NS zette in het weekend daarop alle treinen drie minuten stil en ook andere OV-bedrijven deden daaraan mee.
Voor NS-directeur Wouter Koolmees was dat incident van 13 april de druppel die de emmer deed overlopen. Hij zei toen dat hij "klaar is met agressie en geweld tegen onze collega's".
Naar aanleiding van het nieuwe incident herhaalt de NS een oproep voor meer bevoegdheden. "Een incident begint eigenlijk altijd met iemand die geen kaartje en ID bij zich heeft. Daarom willen we zelf de identiteit van geweldplegers kunnen controleren."
De jaarlijkse belastingaangifteperiode zit er weer op, want het is 1 mei. In maart en april ontving de Belastingdienst een recordaantal van 10,3 miljoen aangiften.
Vorig jaar waren dat er tot 1 mei 9,8 miljoen. De eerste paar dagen ziet de Belastingdienst altijd een piek. Dit jaar kwamen er op 1 en 2 maart al bijna 1,1 miljoen aangiftes binnen. De allereerste aangifte kwam op 1 maart al 3,5 minuut na middernacht binnen.
Mensen die in de eerste maand al aangifte doen, hebben daar voordeel bij: ze krijgen ook snel bericht terug van de Belastingdienst, voor 1 juli. De dienst heeft de eerste aanslagen al op 25 april gestuurd. "De belastingaangiften kwamen dit jaar vlot en zonder noemenswaardige problemen binnen", zegt Heleen Bisschoff-Moonen van de Belastingdienst.
Hulp bij aangifte doenMensen konden op verschillende manieren hulp krijgen, zoals bij de Belastingtelefoon, via videobellen, bij belastingkantoren, steunpunten en bibliotheken. Nieuw dit jaar was de Belastingdienstbus, die 9 plekken in het land aandeed. Van al die mogelijkheden is gezamenlijk honderdduizenden keren gebruik gemaakt.
Mensen konden ook vragen om meer tijd om hun aangifte te doen. Dat is 3,1 miljoen keer gedaan. Ze hebben dan tot eind augustus de tijd.
Als mensen geen uitstel hebben gevraagd en ze hebben nog geen aangifte gedaan, kunnen ze uiteindelijk een boete krijgen van 385 euro. Ze krijgen dan wel eerst een herinnering en daarna nog een aanmaning. Als zo'n 10 werkdagen na die aanmaning nog geen aangifte is gedaan, volgt de boete.
In de Georgische hoofdstad Tbilisi zijn 63 mensen gearresteerd die demonstreerden tegen een controversieel wetsvoorstel over 'buitenlandse agenten'. Al weken zijn er betogingen tegen het plan, dat bedoeld zou zijn om kritische organisaties in het land de mond te snoeren.
De duizenden betogers werden uiteengedreven met traangas, waterkanonnen, rubberen kogels en flitsgranaten. Volgens de politie was de demonstratie niet langer vreedzaam en moest de openbare orde worden hersteld.
Georgische media melden dat er gewonden zijn gevallen en het ministerie van Binnenlandse Zaken spreekt van zes gewonde agenten. Afgelopen maandag werd ook een betoging met geweld beëindigd.
De wet draait om organisaties die steun uit het buitenland ontvangen. Veel projecten in Georgië zijn daarvan afhankelijk. Als meer dan 20 procent van hun financiering uit het buitenland komt, moeten zij zich registreren als 'buitenlands agent'. De regering wil zo meer controle hebben over buitenlandse invloeden.
Rusland of EuropaDe wet lijkt op een wet die jaren geleden in Rusland is ingevoerd en waarmee de bewegingsruimte van maatschappelijke organisaties flink is ingeperkt. In Georgië wordt het voorstel daarom door critici 'de Russische wet' genoemd.
De Europese Commissie heeft teleurgesteld gereageerd op de wet. In december werd Georgië nog kandidaat-lid van de Europese Unie.
Vorig jaar werd het plan ook al ingediend, maar na twee dagen van fel protest weer ingetrokken. Nu ligt de wet dus opnieuw op tafel. Het parlement in Georgië moet de wet drie keer goedkeuren voordat die kan worden ingevoerd. De tweede stemming vindt waarschijnlijk vandaag plaats, nadat vorige week een eerste keer werd ingestemd.
Honderdduizenden Nederlanders slikken veel te lang verslavende slaap- en kalmeringsmiddelen. Hoewel de richtlijn van de huisartsen voorschrijft dat medicijnen uit de groep benzodiazepine maximaal tien keer geslikt mogen worden, zijn er 125.000 patiënten die ze meer dan een jaar slikken.
272.000 mensen slikken ze langer dan acht maanden en ruim 400.000 mensen doen dit langer dan vier maanden, schrijft Trouw. Onderzoeksjournalisten van Investico vroegen de cijfers voor het eerst op bij de Stichting Farmaceutische Kengetallen, die bijhoudt welke medicijnen apotheken uitgeven.
"Het venijnige is dat ze in het begin echt heel goed werken", legt Bijou van der Borst van Investico uit. "Als iemand in de rouw bij de huisarts komt en al een week niet heeft geslapen, dan kom je met zo'n pil snel in slaap. Ook dempt het heel goed de angst."
Problemen ontstaan bij langer gebruik. Omdat de werking afneemt, ligt verslaving op de loer. Afkicken is door heftige bijwerkingen bijzonder moeilijk en moet dus intensief worden begeleid door een huisarts. Dat lijkt volgens Investico en Trouw dan ook de reden te zijn dat herhaalrecepten toch worden voorgeschreven.
Van der Borst: "De regels zijn dat je maar vijf tot tien tabletjes mag uitschrijven en assistenten geen herhaalrecepten uitschrijven. Maar het gebeurt toch, dat zie je aan de cijfers."
"Huisartsen zijn natuurlijk van goede wil. Zij zien dat deze middelen veel bijwerkingen hebben, maar voor hen is het moeilijk om de tijd te vinden om te helpen met het goed afbouwen. Een arts moet echt iemand elke week spreken om die erdoorheen te praten. Dat het zwaar gaat worden, maar dat het wel de moeite waard is."
Goede hulp nodigWant blijven slikken kent ook nadelen. Gebruikers zijn versuft, kunnen somber worden en concentratieproblemen hebben. Ook is er bij ouderen een groter risico op vallen en alle klachten die daarbij horen.
Een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid zegt daarom in een reactie tegen Trouw dat langdurig gebruik onwenselijk is. Onderzoeksjournalist Van der Borst hoopt dat deze nieuwe cijfers over langgebruikers verandering brengen. "Eerst was het verhaal 'we weten niet hoeveel langgebruikers er zijn', dus is het makkelijk om er niets aan te doen. Maar nu we dit weten, is het belangrijk dat er voor deze mensen goede hulp komt om af te bouwen."
Een bus met zeventig Leusdenaren is vanochtend vertrokken naar het concentratiekamp Neuengamme in Duitsland. De groep bestaat vooral uit familieleden van mensen die in de Tweede Wereldoorlog vanuit het dorp werden weggevoerd naar het kamp bij Hamburg. Ze willen met eigen ogen zien wat daar met hun familie is gebeurd.
"We weten wat voor soort kamp het was, maar niet veel over hoe het er binnen echt was", zegt initiatiefnemer Henri Schouten (71) van de busreis tegen RTV Utrecht.
Hij is blij dat de reis een officieel tintje heeft: ook burgemeester Bouwmeester en een aantal gemeenteraadsleden zitten in de bus. "Het is niet zomaar iets wat we gaan doen, voor sommigen wordt het de eerste keer dat ze de plek bezoeken waar familieleden zijn omgebracht", zegt Schouten.
In de loop van de oorlog zijn naar schatting 37 mensen uit Leusden en de omliggende dorpen naar Neuengamme gedeporteerd. "De precieze aantallen zijn wat lastig, omdat gemeente- en provinciegrenzen zijn veranderd later", aldus Schouten. Feit is dat het om relatief veel mensen gaat voor zo'n kleine gemeenschap. Degenen die zijn weggevoerd werden onder erbarmelijke omstandigheden te werk gesteld in het kamp. Er zaten krijgsgevangenen en verzetsstrijders, maar ook homoseksuelen en Roma.
Manhattan aan de ElbeNaast het kamp stond een kleine steenfabriek. Daar moesten de gevangenen werken, terwijl ze nauwelijks te eten of te drinken kregen. Ook moesten ze een kanaal van anderhalve kilometer graven om een verbinding te maken met een zijtak van de Elbe. Bij die graafwerkzaamheden zijn veel mensen omgekomen.
Later bleek dat de gevangenen werden ingezet voor een droom van Hitler en zijn architecten. "Hamburg moest het Manhattan aan de Elbe worden", zegt Schouten. "Maar de werkomstandigheden waren gruwelijk, alsof gevangenen geen mensen waren."
Schouten kent het kamp goed, sinds 1965 bezoekt hij het regelmatig. Zijn opa is een van de in totaal 7.000 Nederlanders die in het kamp zijn omgekomen. "Het was een sterke man, een boer, die in korte tijd geknakt is door het zware werk", stelt Schouten. Op de achterblijvers had de dood van zijn opa enorme impact. "Ik herinner me nog goed dat mijn oma na de oorlog veel voor het raam heeft gezeten, wachtend totdat hij het erf van de boerderij weer op zou lopen", zegt hij. "Het bericht dat hij overleden was, hadden we allang gehad."
Administratie vernietigdZelf heeft Schouten inmiddels een aantal antwoorden, maar nog steeds is weinig duidelijk over wat er precies is gebeurd met de Leusdenaren die in Neuengamme terechtkwamen. De Duitsers hebben veel van de kampadministratie vernietigd. "We weten dat deze mensen hier zijn omgekomen, maar naar veel details is het gissen."
Schouten verwacht een emotionele reis. "Je kan heel veel vinden op internet, maar de ware schaal van de verschrikkingen wordt hier pas duidelijk."
