Opnieuw zijn twee mensen uit de film over kamp Westerbork herkend. Het gaat om het echtpaar Marcus Pels en Hendrika Brandon. De identificatie van het echtpaar werd gedaan door amateuronderzoeker Koen Hulsbos.
De Joodse fotograaf en filmmaker Rudolf Breslauer maakte 80 jaar geleden in opdracht van kampcommandant Albert Gemmeker beelden van het doorgangskamp. Hij legde de bekende beelden vast van een transport dat vertrekt en filmde het dagelijkse leven in het kamp, zoals de werkzaamheden en een voetbalwedstrijd.
De film is in zijn geheel te zien op YouTube. Na een krappe 5 minuten is een man met hoed te zien die lachend in de camera kijkt, en naast hem een vrouw met zwart, licht golvend haar die van achter te zien is. Hetzelfde stel komt op 6 minuten opnieuw in beeld. Dat bleken Pels en Brandon.
'Kan niet missen'Hulsbos had al langer een foto van Marcus Pels en Hendrika Brandon in zijn bezit, een stel dat tijdens de Tweede Wereldoorlog in Amsterdam woonde. Van hen was duidelijk dat ze op de dag dat de film werd opgenomen naar Auschwitz werden getransporteerd, in de lente van 1944.
"Ik heb de film al heel vaak gezien maar op een gegeven moment dacht ik 'hé, dit stel komt twee keer in beeld'. Dat had ik daarvoor eigenlijk nooit doorgehad", zegt hij.
Hulsbos vergeleek daarop de uiterlijke kenmerken van de twee met drie bestaande foto's. "En toen dacht ik: dat kan niet missen", zegt de amateurfilmhistoricus.
Marcus Pels werd direct na aankomst in Auschwitz vergast. Hendrika Brandon overleefde de oorlog, net als hun dochter en zoon, die bij een pleeggezin waren ondergebracht. Katy (Keetje, 86 jaar) en Philip (83) leven nog steeds en wonen in Canada. Zij kregen de bewegende beelden te zien en bevestigden dat het hun ouders waren.
"Ze kunnen zich hun vader niet herinneren. Dus om daadwerkelijk beelden van hem te zien, hem gewoon levend te zien lopen, daar zijn geen woorden voor", zegt kleindochter Lisa Kaufman als woordvoerder van de familie. "Het was heel bijzonder om mijn oma te zien, met wie ik opgroeide."
Volgens Hulsbos moeten er nog meer mensen die in de film voorkomen te identificeren zijn. "Heel veel beeld is wel slecht natuurlijk. Maar het is wel heel dankbaar werk."
Van de 446 Joodse gevangenen die op het moment van de opnames op transport gingen heeft Hulsbos inmiddels 258 foto's verzameld. Na 80 jaar is nog bijna niemand geïdentificeerd. "Er zijn inmiddels zo'n twintig mensen van wie we een naam hebben."
Kinderen van de filmmakerEerder dit jaar bleek dat filmmaker Breslauer ook twee van zijn kinderen had vastgelegd in de Westerborkfilm. Het gaat om Ursula en Stefan, twee van de drie kinderen van Breslauer en zijn vrouw Bella. Slechts een paar seconden zijn ze te zien, arm in arm.
Het gezin Breslauer bestond naast vader Rudolf en moeder Bella uit de kinderen Ursula, Stefan en Max Michael. In 1942 kwam de familie in Kamp Westerbork terecht en twee jaar later werden ze gedeporteerd naar vernietigingskamp Auschwitz. Ursula was de enige van het gezin die het overleefde. Na de oorlog emigreerde zij naar Israël.
De politie van New York heeft een man gearresteerd die ervan wordt verdacht een medepassagier in de metro in brand te hebben gestoken. De vrouw overleefde dat niet.
"Dit was een van de meest verdorven daden die iemand tegen een ander mens kan begaan", zei commissaris Jessica Tisch op een persconferentie.
De man liep gisterochtend in het stadsdeel Brooklyn rond 07.30 uur af op een vrouw, die waarschijnlijk sliep in de coupé. Hij hield een brandende aansteker bij haar kleren, waardoor die in brand vlogen. Hoewel metropersoneel met een blusapparaat het vuur wist uit te krijgen, was dat te laat voor het slachtoffer.
Blijven kijkenToen agenten camerabeelden van het incident bekeken, bleek dat de dader nog enige tijd naar de hulppogingen had staan te kijken. Daardoor kon er al snel een signalement met duidelijke foto's worden verspreid.
Binnen enkele uren wist de metropolitie op aanwijzingen van drie tieners de verdachte op te pakken. Dat gebeurde zonder verzet op een andere metrolijn. Hij bleek een aansteker op zak te hebben. De naam van de verdachte is niet bekendgemaakt, maar het hoofd van de metropolitie zei wel dat hij in 2018 vanuit Guatemala naar de VS was gekomen. Volgens Amerikaanse media gaat het om een 33-jarige man.
Het is nog niet duidelijk wat het motief is van de man. De twee kenden elkaar niet en hadden in de metro geen contact gehad. De omgekomen vrouw is nog niet geïdentificeerd, maar woonde volgens de politiecommissaris wel in New York.
Een Australische piloot wordt uitgeleverd aan de Verenigde Staten wegens vermeende samenwerking met het Chinese leger. Daniel Duggan (56) werd in 2022 gearresteerd omdat hij ervan werd beschuldigd de wapenhandelswetten te hebben overtreden. Hij zou tussen 2009 en 2012 piloten van het Chinese leger hebben opgeleid.
Volgens de Amerikaanse autoriteiten heeft de piloot ongeveer 100.000 dollar gekregen om Chinese militaire piloten illegaal te trainen in het landen en opstijgen van een vliegdekschip, zonder toestemming te vragen aan de Amerikaanse overheid. Als hij schuldig wordt bevonden, riskeert hij een gevangenisstraf van maximaal 65 jaar.
Duggan, die 13 jaar geleden Australisch staatsburger werd, zat sinds zijn arrestatie in een gevangenis in New South Wales. Afgelopen vrijdag gaf de procureur-generaal toestemming voor zijn uitlevering. Duggan ontkent de beschuldigingen.
De piloot werd geboren in Massachusetts in de Verenigde Staten, maar woonde ten tijde van zijn arrestatie al meer dan twintig jaar niet meer in dat land. De VS beweren dat hij nog Amerikaans staatsburger was toen hij de training verzorgde.
InterviewZijn familie maakt vandaag bekend dat de vader van zes kinderen al volgende week kan worden uitgeleverd. Zij noemden het besluit van de federale overheid onmenselijk, meldt de Australische nieuwszender ABC.
"Het is heel moeilijk om aan de kinderen uit te leggen waarom dit hun vader overkomt, vooral nu, in deze tijd van het jaar", aldus zijn vrouw in een verklaring. "We zijn allemaal doodsbang dat we hem heel lang niet meer zullen zien. Mijn kinderen zijn heel, heel verdrietig."
Een rechtbank in New South Wales oordeelde in mei dat Duggan in aanmerking kwam voor uitlevering aan de Verenigde Staten. Een maand later gaf de piloot een interview aan ABC vanuit de zwaarbewaakte gevangenis waar hij gevangen zat, ondanks het feit dat hij wist dat alles wat hij zei tegen hem gebruikt kon worden als hij werd uitgeleverd.
Politieke kwestieHij beweerde dat hij "geen idee" had waarom hij was gearresteerd. "Het enige dat ik wist, was dat de Verenigde Staten mijn uitlevering wilde", zei hij.
Hij sprak van een politieke arrestatie. "Als deze testpiloten uit Nieuw-Zeeland, Australië, de Verenigde Staten, Frankrijk, Groot-Brittannië of enig ander land ter wereld zouden komen, weet ik zeker dat ik nu helemaal niet in de gevangenis zou zitten. Alles wat met China te maken heeft, wordt nu als slecht beschouwd."
De angst van het Westen dat kennis van gevechtspiloten wordt overgedragen aan China, speelt al langer. In 2022 werd duidelijk dat China voormalige Britse luchtmachtpiloten rekruteerde om de eigen gevechtsvliegers op te leiden.
Goedemorgen! Vandaag is er een dag van nationale rouw in Frankrijk. En in Arnhem is een pro-formazitting in een zaak rond een wapendepot dat werd aangetroffen dat mogelijk verband heeft met de moord op Peter R. de Vries.
Eerst het weer: Vanuit het noordwesten zijn er enkele buien met tussendoor ook ruimte voor de zon. Verder neemt de wind in de loop van de dag geleidelijk in kracht af. Maxima vanmiddag liggen tussen de 6 en 8 graden. Vanavond wordt het op een enkele bui na droger met brede opklaringen. Vanaf morgen is het vrij rustig weer, maar wel overwegend grijs.
Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.
Wat kun je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd:De Georgische president Zoerabisjvili eist dat binnen een week een nieuwe datum bekend wordt gemaakt voor parlementsverkiezingen. Haar termijn loopt eind deze maand af, maar Zoerabisjvili wil niet vertrekken voordat er nieuwe parlementsverkiezingen zijn afgekondigd.
Vorige week werd oud-voetballer Kavelasjvili door een kiescollege gekozen als de nieuwe opvolger van Zoerabisjvili. Door een grondwetwijziging wordt de president niet langer gekozen door de bevolking zelf.
Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:Tijdens de feestdagen zijn er allerlei initiatieven om anderen te helpen in deze dure decembermaand. Van voedselpakketten tot een weggeefwinkel, ze dragen allemaal hun steentje bij.
In de video hieronder geeft wijkpastoor Nico van Splunter kerstpakketten weg met boodschappen en een cadeaukaart in de Rotterdamse wijk Bospolder-Tussendijken.
Fijne dag!
In de Servische hoofdstad Belgrado hebben gisteravond tienduizenden mensen gedemonstreerd tegen de Servische regering. Ze eisen dat de regering verantwoordelijkheid neemt voor de instorting van een dak van een treinstation in de noordelijke stad Novi Sad. Daarbij kwamen begin november vijftien mensen om het leven.
Al wekenlang vinden in het hele land anti-regeringsdemonstraties plaats, voornamelijk door studenten. Ze wijten het ongeluk aan corruptie binnen de overheid. Zowel bij de aanbesteding van openbare projecten als bij het toezicht op de uitvoering gaat het volgens de demonstranten mis.
Stilte en lawaaiHet protest van gisteren begon met vijftien minuten stilte, gevolgd door lawaai van fluitjes en vuvuzela's.
Burgers uit heel Servië, van boeren tot acteurs, waren naar Belgrado gekomen om de studenten te steunen.
Ook in onder meer de zuidelijke stad Nis werd gedemonstreerd.
De protestbeweging van de studenten lijkt zich ook uit te breiden naar middelbare scholieren. De regering besloot daarom om de schoolvakantie, die eigenlijk op 30 december zou beginnen, met een week te vervroegen. Volgens de officiële verklaring om de veiligheid van de schoolgaande kinderen te garanderen.
Na een grondige schoonmaakbeurt van meer dan twee maanden is de Trevifontein in Rome weer open voor publiek. De afgelopen tijd werden onder meer kalkafzettingen verwijderd en los materiaal tussen de stenen weggehaald.
Nieuw is dat het aantal toeristen dat de fontein kan bezichtigen wordt beperkt. Burgemeester Roberto Gualtieri kondigde aan dat er maar 400 toeristen tegelijk bij de fontein aanwezig mogen zijn. Dit moet zorgen voor een betere ervaring voor de bezoeker. Het gaat voorlopig nog om een proef.
Bezoekers zijn blij dat de fontein weer is opgeknapt:
De 18de eeuwse Trevifontein is een van de bekendste monumenten in de Italiaanse hoofdstad, onder meer dankzij de scène in La Dolce Vita uit 1960 waarin Anita Ekberg door het water waadt. De fontein trekt dagelijks zo'n 10.000 tot 12.000 toeristen. Velen gooien daarbij een muntje in het water. Het geld gaat naar een goed doel.
Heilig JaarDe Trevifontein was een van de vele monumenten in Rome die werd opgeknapt. De Italiaanse hoofdstad maakt zich op voor het 'Roma Giubileo 2025'; het Heilig Jaar dat dinsdag begint. Verspreid over de stad is er naar schatting zo'n 4,3 miljard euro geïnvesteerd in de renovatie.
Het jubileumjaar wordt elke 25 jaar uitgeroepen door het Vaticaan en zal zorgen voor honderdduizenden extra toeristen in de stad. Vorig jaar ontving Rome een recordaantal toeristen van meer dan 50 miljoen. De verwachting is dat de cijfers dit jaar nog hoger liggen.
Er moet binnen een week een nieuwe datum bekendgemaakt worden voor de parlementsverkiezingen in Georgië. Dat zei president Zoerabisjvili in een toespraak voor het parlement in Tbilisi, waarvoor tienduizenden Georgiërs zich hadden verzameld.
Haar termijn loopt eind deze maand af, maar Zoerabisjvili wil niet vertrekken voordat er nieuwe parlementsverkiezingen worden afgekondigd.
Vorige week werd oud-voetballer Kavelasjvili door een kiescollege gekozen als de nieuwe opvolger van Zoerabisjvili. Door een grondwetwijziging wordt de president niet langer gekozen door de bevolking zelf.
Voor 29 december moet er een nieuwe verkiezingsdatum zijn, zei Zoerabisjvili in haar toespraak. Op die dag zal de nieuwe president worden geïnaugureerd. Ze nodigde Ivanisjvili, oud-premier en oprichter van de pro-Russische regeringspartij Georgische Droom, uit om daar in het presidentieel paleis over de nieuwe verkiezingsdatum te spreken. Ook premier Kobachidze en de voorzitter van het Georgische parlement zijn uitgenodigd voor het gesprek.
Betwiste verkiezingsuitslagDe parlementsverkiezingen werden eind oktober gewonnen door Georgische Droom, maar oppositiepartijen en onafhankelijke waarnemers zetten vraagtekens bij de verkiezingsuitslag. Volgens hen is er gefraudeerd en was er sprake van intimidatie van kiezers. Meerdere oppositiepartijen weigerden hun zetels in het parlement in te nemen en haken regelmatig aan bij demonstraties.
Tijdens de toespraak vanavond waren er meerdere problemen met geluids- en uitzendapparatuur, melden lokale media. Dat zou onder meer komen doordat een aantal uren voor haar rede de politie een vrachtwagen met geluidsapparatuur in beslag had genomen. Daardoor waren delen van de toespraak niet goed te volgen. Zoerabisjvili zei haar toespraak op een later moment te zullen opnemen.
Op X herhaalde Zoerabisjvili dat ze binnen een week een nieuwe verkiezingsdatum wil. Ook zei ze trouw te zijn aan alle Georgiërs en het Georgische leger. Het is de vraag of Georgische Droom aan haar oproep gehoor zal geven. De presidentiële functie is vooral ceremonieel van aard, maar Zoerabisjvili heeft de steun van de EU en veel oppositiepartijen en demonstranten.
Het Europees Parlement wil dat het land binnen een jaar opnieuw verkiezingen houdt. Sinds de verkiezingen zijn er vrijwel dagelijks demonstraties geweest in steden verspreid over het land.
Die protesten groeiden toen Georgische Droom aankondigde de onderhandelingen met de EU op te schorten tot 2028. De EU had de toetredingsonderhandelingen met Georgië al gepauzeerd nadat de regering meerdere wetten naar Russisch voorbeeld had aangenomen.
Ook voor de komende dagen zijn er protesten gepland in het land. Op 28 december willen verschillende organisaties een "menselijke ketting" vormen in meerdere steden in het land.
Qatar zet de levering van vloeibaar gas (lng) aan de Europese Unie stop als de EU streng gaat handhaven op een nieuwe Europese wet. Dat zei de Qatarese energieminister Saad al-Kaabi tegen de Britse krant Financial Times.
Hij doelt daarmee op de zogenoemde Corporate Sustainability Due Diligence Directive, de wet die eerder dit jaar door de EU-lidstaten werd aangenomen en ook wel de anti-wegkijkwet wordt genoemd. Die dwingt bedrijven om problemen, zoals uitbuiting, moderne slavernij, milieuvervuiling en mensenrechtenschendingen in hun productieketen aan te pakken.
Als bedrijven dat niet doen, riskeren ze een boete van maximaal 5 procent van de jaarlijkse wereldwijde omzet. Ook kunnen er civiele procedures worden gestart.
Voor grote bedrijven, met minimaal 5000 werknemers en jaarlijks 1,5 miljard euro omzet, geldt de nieuwe regelgeving vanaf 2028. Voor Europese bedrijven met een minimale jaaromzet van 450 miljoen euro en duizend man personeel gelden de regels per 2029.
Als een EU-land besluit een boete op te leggen aan QatarEnergy, de staatsoliemaatschappij waar Kaabi CEO van is, zegt hij de levering van lng aan alle EU-landen stop te zetten. Het staatsbedrijf is een van de grootste lng-exporteurs ter wereld en levert aan onder andere Nederland, Duitsland en Frankrijk. "Als ik 5 procent van mijn gegenereerde omzet verlies door naar Europa te gaan, dan ga ik niet naar Europa", zegt de energieminister.
"5 procent omzet van QatarEnergy betekent 5 procent omzet van de Qatarese staat. Dit is het geld van de mensen, ik kan dat soort bedragen niet verliezen. Niemand zou het verlies van dat soort bedragen accepteren."
Kaabi zegt dat de Europese wet in de huidige vorm onhaalbaar is voor bedrijven als QatarEnergy. Met de anti-wegkijkwet zou het energiebedrijf 100.000 bedrijven moeten onderzoeken. "Gezien onze omvang en de miljarden die we uitgeven, heb ik dan waarschijnlijk duizend mensen nodig of moet ik miljoenen neerleggen voor een dienst om controles uit te voeren bij elke leverancier."
Boete over Europese omzetKaabi zegt bestaande contracten niet te verscheuren, maar zal naar juridische mogelijkheden kijken als er grote boetes worden opgelegd.
Toch is er volgens de energieminister ook ruimte voor een compromis. Zo zou hij openstaan voor een boete van maximaal 5 procent over de gegenereerde inkomsten uit Europa. "Maar het slaat nergens op als je aan mijn totale omzet wil zitten."
De Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) is vanavond na de voetbalwedstrijd Willem II-NEC in Tilburg opgeroepen om vuurwerk in ingegraven buizen te ontmantelen. Het vuurwerk werd aangetroffen op een braakliggend terrein tegenover het Koning Willem II Stadion.
Oplettende buurtbewoners zagen verdachte personen pijpen in de grond plaatsen, waarop de politie werd ingeschakeld. "Het zag er dermate serieus uit dat besloten werd om de EOD in te schakelen. Zij hebben het meegenomen en op een veilige plek tot ontploffing gebracht", zegt een politiewoordvoerder.
De politie onderzoekt wie verantwoordelijk zijn voor het plaatsen van het illegale vuurwerk.
Tijdens de wedstrijd legden Willem II-supporters de wedstrijd minutenlang stil door vuurwerk af te steken:
De trekking van de wereldberoemde Spaanse kerstloterij El Gordo ('de dikke') heeft vandaag op verschillende plekken in het land voor veel vreugde gezorgd. 193 Spanjaarden konden de champagnefles al voor de feestdagen ontkurken: zij wonnen allen de hoofdprijs van 4 miljoen euro.
De winnaars komen onder meer uit een migrantenwijk in de hoofdstad Madrid. Ook een basketbalvereniging uit de hoofdstad won de hoofdprijs. Het bedrag wordt onder de ruim 700 leden van de vereniging verdeeld, meldt de Spaanse omroep TVE.
Met een totale som prijzengeld van 2,7 miljard euro is het de grootste loterij in de wereld. En ook een van de oudste: de loterij wordt sinds 1812 door de Spaanse overheid georganiseerd.
Winnaars in overstromingsgebiedOok in de regio Valencia vielen inwoners in de prijzen. De regio werd eind oktober getroffen door zware overstromingen waarbij 223 mensen omkwamen. In Paiporta, een dorp vlak bij Valencia, werden dit jaar tien keer zo veel loten voor de kerstloterij verkocht.
In het naastgelegen Catarroja, waar als gevolg van de overstromingen 25 doden vielen, vernamen zussen Mariam en María José Bort in alle vroegte dat zij in hun winkel winnende loten hadden verkocht. "We konden 36 dagen na de overstromingen weer opengaan. Het moest zo zijn", zegt een van de zussen tegen de Spaanse krant El País.
KersttraditieHet is een Spaanse kersttraditie om met de familie, vrienden of collega's mee te doen aan El Gordo. Een heel lot kost maar liefst 200 euro, maar de meeste mensen kopen een décimo, oftewel een tiende lot. Mensen die zo'n lot hebben gekocht en de hoofdprijs winnen, ontvangen 400.000 euro in plaats van 4 miljoen euro.
De balletjes met de winnende lotnummers worden door schoolkinderen getrokken, die de nummers zingend bekendmaken. De ceremonie begint altijd om 09.00 uur 's ochtends en duurt minstens drie uur, omdat er ook veel kleinere prijzen worden uitgereikt.
Op Amerikaanse kostscholen voor inheemse kinderen zijn tussen 1828 en 1970 drie keer zoveel kinderen overleden als onderzoek van het Amerikaanse ministerie van Binnenlandse Zaken eerder uitwees. Dat meldt The Washington Post op basis van een diepgravend onderzoek dat de krant een jaar lang uitvoerde. Veel kinderen overleden onder verdachte omstandigheden.
De krant telde 3104 kinderen die overleden tijdens hun tijd op de kostschool. Het onderzoek van het ministerie concludeerde in juli van dit jaar dat er in die periode minstens 973 kinderen waren omgekomen.
The Washington Post baseert de getallen onder meer op overheidsdocumenten, oude kaarten, overlijdensadvertenties en interviews met mensen die vroeger zelf op de kostscholen hebben gezeten. De overheid vond 74 begraafplaatsen, maar de krant vond er nog eens 66 door gebruik te maken van extra bronnen. De overheid gaf al aan dat de getallen mogelijk hoger lagen, omdat er alleen gekeken was naar overheidsdocumenten.
AssimilatieOp de kostscholen werden kinderen van inheemse afkomst gedwongen afstand te nemen van hun eigen cultuur, taal en religie, onder de leus "dood de indiaan, red de mens". Ze moesten zich aanpassen aan de dominante witte cultuur. In de VS werden ruim 400 van die scholen opgezet door de overheid, soms samen met religieuze instanties. President Biden bood in oktober officieel excuses aan voor "een van de gruwelijkste hoofdstukken uit de Amerikaanse geschiedenis".
Geschiedkundigen vermoeden echter ook nu dat het dodental nog vele malen hoger ligt. Dat komt onder meer doordat veel graven niet werden gemarkeerd. Soms worden ze per toeval ontdekt, in andere gevallen weten oud-leerlingen van de scholen zich te herinneren waar de graven zijn. Waarschijnlijk zijn er andere begraafplekken die in de vergetelheid zijn geraakt.
Verdachte omstandighedenVeel van de inheemse kinderen overleden aan infectieziektes, ondervoeding en ongelukken. Velen overleden onder verdachte omstandigheden, blijkt uit krantenartikelen uit die tijd en andere officiële documenten. Zo werden kinderen soms zo ernstig mishandeld dat ze daaraan overleden.
Een van de oude krantenartikelen uit het onderzoek meldt dat een tienjarige overleed nadat hij was neergeschoten op school. In een ander geval schrijft een docent dat een meisje uit het raam was gevallen "en als lijk naar huis is gebracht".
Volgens de krant laten de ruim 800 graven op of vlak bij het terrein van de voormalige kostscholen zien dat veel van de kinderen nooit zijn teruggegeven aan hun familieleden. In sommige gevallen gebeurt dat nu alsnog.
In buurland Canada werd de inheemse bevolking op vergelijkbare wijze meer dan honderd jaar onderdrukt. Ook daar werden de afgelopen jaren meerdere massagraven van kinderen vlak bij voormalige kostscholen gevonden. In Canada schatten autoriteiten dat minstens 4100 kinderen tijdens hun schooltijd zijn overleden of verdwenen, aldus The Washington Post.
In de Rotterdamse wijk Bospolder-Tussendijken is weggeefwinkel Yess al vier jaar een onmisbare plek. De winkel wordt tijdens de coronapandemie opgericht in een van de armste wijken van Nederland. Het begint met voedselpakketten, maar al snel merkt wijkpastor Nico van Splunter dat alleen dat niet genoeg is. Hij begint de weggeefwinkel, waar mensen kosteloos boodschappen kunnen doen. Tegelijkertijd wordt het gezien als ontmoetingsplaats. Volgens de oprichter is de behoefte van buurtbewoners al jaren enorm, en dat het hele jaar door.
Rond de feestdagen willen Van Splunter en de vrijwilligers, vaak mensen die zelf weten hoe het is om van een klein bedrag rond te moeten komen, iets extra's geven. "We hebben 1200 tassen uitgedeeld op scholen en zo'n 600 kerstpakketten gemaakt voor buurtbewoners die het niet breed hebben", vertelt hij. "Mensen zijn heel dankbaar dat we aan hen denken, vooral in deze tijd van het jaar. Ze zeggen dat het hen op de been houdt, dat is heel mooi om te zien."
Van Splunter maakte deze dame blij met een pakket:
Meer mensen helpen anderen in de dure decembermaand, maar ook daarbuiten. Informele voedselinitiatieven - burgers die anderen aan boodschappen of maaltijden helpen zonder tussenkomst van instanties - werden populair in coronatijd, blijkt uit onderzoek van onder meer Regioplan in Amsterdam en Bureau Bartels in Rotterdam.
"Toen bleek dat er een grote groep mensen is die geen beroep kan of wil doen op overheidshulp. Zij verloren inkomsten en kwamen daardoor in de problemen", zegt Anna Custers, lector armoede-interventies aan de Hogeschool van Amsterdam.
Omdat de initiatieven niet geregistreerd worden, valt niet te zeggen hoeveel het er zijn. Ook is onduidelijk of ze in aantal toenemen. Deskundigen zeggen wel: het merendeel van de informele initiatieven die zijn ontstaan in coronatijd bestaat nog. Dat komt volgens Custers deels doordat de prijs van boodschappen en de stookkosten de afgelopen jaren alleen maar zijn gestegen. Ondanks subsidieregelingen van de overheid blijft de behoefte aan voedselhulp daarom bestaan.
Ook speelt een rol dat het aanmeldproces voor de voedselbank is veranderd. In Amsterdam is dat bijvoorbeeld overgedragen aan het buurtteam van de gemeente, zegt Custers. "Met het idee dat als je voedselhulp nodig hebt, er vaak ook andere problemen spelen. Voedselhulp is dan ook een pad naar andere ondersteuning. De gedachte is nu dat er een brede uitvraag wordt gedaan tijdens het aanmeldproces: wat speelt er en wat heb je nog meer nodig?"
Dat proces, al is het met de beste bedoelingen bedacht, schrikt sommigen af. "Mensen willen niet altijd hun hele hebben en houwen op tafel leggen en vrezen ook voor inmenging. Ze zijn bijvoorbeeld bang dat jeugdzorg gaat onderzoeken hoe het met hun kinderen gaat als ze weten dat er sprake is van armoede in het gezin."
Hoewel dat in de praktijk niet gebeurt, kan dit een reden zijn dat mensen voor informele initiatieven kiezen, zegt Custers. "Mensen willen heel graag hun autonomie behouden. Dat zie je ook bij schuldenproblematiek."
Tot slot zijn er mensen zonder bsn-nummer of ongedocumenteerden. Zij komen niet in aanmerking voor armoederegelingen van de gemeenten en zijn dus ook aangewezen op de informele voedselinitiatieven.
"Informele initiatieven zullen altijd naast de formele overheidsinitiatieven blijven bestaan", concludeert Custers. "Omdat er een groep is die de overheid simpelweg niet bereikt."
