NOS Nieuws - Algemeen

De rechtbank in Den Bosch heeft een taakstraf van 120 uur opgelegd aan een voormalig justitiemedewerker voor het kopiëren van vertrouwelijke informatie over de beveiliging binnen de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught en de gevangenis op Schiphol.

De man uit Hilversum mailde vier jaar geleden 29 pdf-bestanden met gevoelige informatie van zijn werk- naar zijn privémailadres. Daarin stonden onder meer de procedures rondom de beveiliging van de gevangenissen, namen van zijn collega's, kentekens en een mail van het Team Criminele Inlichtingen (TCI) over vermeende plannen voor een uitbraakpoging van Ridouan Taghi uit de EBI in Vught.

Mustapha F. (42) werkte jarenlang bij de Landelijke Bijzondere Bijstandseenheid (LBB), onderdeel van de Dienst Justitiële Inrichtingen. De LBB is verantwoordelijk voor de uitvoering van binnenlandse veiligheidsoperaties.

Herwaardering van functie

Volgens F. mailde hij de geheime bestanden naar zijn privémailadres voor een onderzoek naar de herwaardering van zijn functie. Met een werkstuk wilde hij in kaart brengen wat de werktaken en de bijbehorende risico's waren, schrijft Omroep Brabant.

Omdat de man thuis geen toegang had tot de beveiligde computers van DJI mailde hij de vertrouwelijke informatie naar zijn privémailadres. Volgens F. deed hij dat omdat hij het werkstuk alleen buiten werktijd kon maken.

De geheime informatie over een mogelijke ontsnappingspoging van Taghi met een helikopter zou hij als concreet voorbeeld van een veiligheidsincident hebben gebruikt. F. verzamelde deze incidenten in opdracht van de integriteitscommissie van het ministerie van Veiligheid en Justitie, zo vertelde hij tijdens de zitting.

De rechtbank oordeelde dat zijn uitleg niet onaannemelijk is. Uit het strafdossier komt naar voren dat de man daadwerkelijk over zijn werkstuk een presentatie heeft gegeven en dat de doorgestuurde bestanden daarin naar voren kwamen.

Veiligheid in geding

Toch is F. wel strafbaar, oordeelt de rechtbank. Door de niet-openbare gegevens naar een onbeveiligde laptop te mailen, kon de veiligheid van anderen in gevaar komen. Ook had F. geen toestemming van zijn werkgever om de gegevens naar zichzelf te sturen en is niet duidelijk geworden waarom hij de voorbeelden van veiligheidsincidenten niet binnen de beveiligde computeromgeving van de DJI kon verzamelen.

Bovendien vindt de rechtbank het gedrag van F. opmerkelijk voor iemand die gewend was te werken met strenge veiligheidseisen. "Het staat haaks op zijn inzet voor een veiligere werkomgeving", stelt de rechtbank. Er zijn geen aanwijzingen dat de oud-ambtenaar de bestanden naar anderen heeft doorgestuurd of dat hij te linken is aan een criminele organisatie.

Revolver

De man is ook veroordeeld voor het bezit van een revolver met munitie en een gasdrukpistool, die bij een doorzoeking van zijn woning werden aangetroffen. Die waren volgens F. afkomstig van een familielid, die naar een verzorgingshuis was gegaan.

De officier van justitie had een taakstraf van 240 uur en een voorwaardelijke celstraf van zes maanden geëist. De straf valt lager uit, onder meer omdat de man is ontslagen.

De hoge koffieprijs blijft een pijnpunt. Gisteren berichtte het FD dat het moederbedrijf van Douwe Egberts, JDE Peet's, z'n prijzen voor de tweede keer gaat verhogen. De fabrikant is nog in gesprek met supermarkten die de koffie inkopen, maar als de prijsstijging van 15 tot 25 procent doorgaat, betekent dat dat een pak koffie weer duurder wordt.

Hoeveel kost koffie nu?

Dat hangt ervan af. Allereerst verschilt de prijs van een A-merk natuurlijk met het huismerk van een supermarkt. Zo betaal je voor het huismerk van Albert Heijn zo'n 16 euro per kilo. Dat bedrag betaal je ook ongeveer voor het huismerk van PLUS, Jumbo rekent 13 euro voor een kilo huismerkkoffie. Een kilozak koffiebonen van Douwe Egberts kost bijna 22 euro. Fairtrade en biologische koffie kosten gemiddeld een paar euro meer per kilo.

Op de wereldwijde inkoopmarkt kost een kilo arabicabonen, de populairste koffiesoort ter wereld, ongeveer 6 dollar 70. Met de huidige wisselkoers is dat omgerekend bijna 6 euro.

De koffieprijs daalt, waarom stijgt de prijs in de supermarkt dan?

De koffiemarkt heeft te maken met een aantal vertragingen. De grafiek van de inkoopprijs hierboven gaat over een dagprijs, maar fabrikanten kopen niet elke dag los bonen in.

Zij maken afspraken over een bepaalde prijs en die contracten lopen tussen de 3 en 12 maanden, zegt Sebastiaan Schreijen, econoom bij RaboResearch. "Dat contract voor de producent loopt op een bepaald moment af en als de prijs dan hoger is, zijn ze voor het nieuwe contract meer kwijt." Als inkoopprijzen stijgen, voelt de consument dat pas maanden later. Voor prijsdalingen geldt hetzelfde, ook dat merkt de klant pas na een paar maanden.

De vertraging wordt ook veroorzaakt door de onderhandelingen tussen producenten en supermarkten. Het duurt soms maanden voor ze het eens worden over een prijs. Schreijen schreef in een analyse begin dit jaar al dat de prijsstijging voor koffie nog wel even door zou kunnen zetten, tot gemiddeld 20 euro per kilo. Dat is voor sommige merken al het geval.

Maar koffie wás toch al duurder geworden?

Klopt, eerder dit jaar kwam JDE Peet's na lange onderhandelingen met de supermarkten al met een verhoging van tientallen procenten. Volgens de fabrikant zijn deze prijsstijgingen het gevolg van tegenvallende oogsten, onder meer in Brazilië en Vietnam.

De brancheorganisatie van koffie en thee in Nederland ziet nog meer redenen voor de prijsstijging: "Ook verhoogde productiekosten, bijvoorbeeld van transport en landbouwbenodigdheden, worden doorberekend in de prijs van koffie. Parallel hieraan blijft de vraag naar koffie wereldwijd groeien, vooral in opkomende markten zoals China en India. Deze verhoogde vraag zet extra druk op de toch al beperkte voorraden, wat de prijzen verder opdrijft."

Fabrikant JDE Peet's maakte afgelopen jaar flinke winst dankzij de duurdere koffie.

ING-sectoreconoom Thijs Geijer zegt dat de prijsstijging van dit voorjaar nog niet volledig is doorberekend aan de consument. Supermarkten hebben volgens hem een deel van de gestegen prijzen voor eigen rekening genomen.

In dit koffiehuis in Delft blijven ze koffie drinken, hoe duur een bakkie ook wordt:

Komt mijn dagelijkse kopje koffie in gevaar?

Er komt voorlopig geen einde aan de grote vraag naar koffie wereldwijd. Door die grote vraag zal het verbouwen van de plant voor veel boeren interessant blijven, ondanks de problemen die door klimaatverandering worden veroorzaakt (droogte, extreme regen), zegt ING-econoom Geijer. "Om de kosten te drukken, kun je minder koffie gaan drinken, of overstappen van een A-merk op een huismerk."

Uit een kilo filterkoffie kun je volgens Geijer zo'n 143 kopjes zwarte koffie halen. Omgerekend gaat het dan per kopje globaal om 9 tot 15 cent. In de horeca betaal je natuurlijk meer. In dat geval betaalt de klant ook voor de huur van een pand en de gestegen personeelskosten.

Rabobank-econoom Schreijen: "Uiteindelijk is koffie een van de goedkoopste dranken, op water en thee na. Sappen, frisdranken en bier zijn veel duurder."

Wordt koffie in de supermarkt ooit weer goedkoper?

De sterkste stijging is nu waarschijnlijk wel voorbij, maar zowel Schreijen als Geijer verwacht niet dat de prijs van koffie snel of veel gaat zakken. Volgens Geijer zullen mensen gewend raken aan de hogere prijs.

Toch zullen prijsverlagingen (tijdelijke kortingen en aanbiedingen) blijven bestaan. En als klanten op grote schaal overstappen naar het huismerk, kan dat ertoe leiden dat A-merken de adviesprijs voor hun koffie verlagen.

Marius Borg Høiby, zoon van de Noorse kroonprinses Mette-Marit, wordt verdacht van 23 misdrijven en overtredingen. Daaronder zijn drie verkrachtingen en vier gevallen van seksueel misbruik.

De Noorse politie maakte bekend dat het onderzoek naar Høiby na tien maanden is afgerond en dat de zaak aan het Openbaar Ministerie is overgedragen. Dat zal beslissen of Høiby wordt vervolgd.

De 28-jarige Høiby werd vorig jaar meermalen opgepakt voor zaken als verkrachting, mishandeling en het negeren van een straatverbod.

Slachtofferaantal onbekend

De Noorse politie maakte niet bekend hoeveel slachtoffers er zijn. Een van de advocaten van Høiby stelt dat het er tussen 15 en 20 zijn, meldt de Noorse publieke omroep NRK.

Høiby ontkent dat hij schuldig is aan verkrachting. Hij zou veertien keer zijn verhoord door de politie. Het Noorse koninklijke huis zal niet reageren zolang de zaak loopt.

Høiby is de oudste zoon uit een eerder huwelijk van kroonprinses Mette-Marit en stiefzoon van kroonprins Haakon. Hij heeft geen koninklijke titel. Høiby blijft op vrije voeten in afwachting van een mogelijk proces.

De stroomstoring in de regio Den Bosch is na drie uur weer voorbij. Dat meldt netbeheerder Enexis. Door de storing hadden ongeveer 25.000 huishoudens in de omgeving van Den Bosch en Boxtel zo'n drie uur geen stroom.

Volgens de veiligheidsregio ging het om een gebied van "pakweg Den Bosch tot Boxtel". De storing ontstond rond 17.10 uur. Over de oorzaak is nog niets bekend.

Ook in Vught, Cromvoirt, Boxtel, Esch, Sint-Michielsgestel, Den Dungen en Berlicum werd melding gemaakt van de storing.

Vanwege de stroomstoring vielen stoplichten en informatieborden bij bushaltes uit. Tankstations, winkels en supermarkten besloten de deuren te sluiten. Ook zaten meerdere mensen vast in de lift, schrijft Omroep Brabant.

Het grootste mediamerk in Nederland, DPG Media, wordt nog groter door de overname van RTL Nederland, zo maakte toezichthouder ACM eerder vandaag bekend. Met de televisiezenders van RTL, de weerapp Buienradar en de streamingsdienst Videoland krijgt DPG nu de beschikking over alle platforms om mediagebruikers te bereiken.

Kan de consument nog wel om DPG heen en blijft er voldoende te kiezen in het Nederlandse medialandschap? We vroegen het aan hoogleraar media en journalistiek Mark Deuze, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam.

"Ik vraag me af of ze er veel van gaan merken", zegt Deuze. "De titels moeten na de overname behouden blijven. Dus lees je een vaste krant of kijk je altijd naar RTL Nieuws, dan zal je niet veel merken. Behalve misschien dat alle advertenties op elkaar lijken."

Inhoudelijk meer op elkaar lijken

Wel kunnen de titels inhoudelijk meer op elkaar gaan lijken, denkt hij. "In Nederland is het al normaal dat media elkaars inhoud overnemen." Zo neemt het Nederlands Dagblad kopij af van de Volkskrant, en Het Parool buitenlandartikelen van Trouw. "Het ligt wel voor de hand dat dat nu nog meer gaat gebeuren, ook omdat waarschijnlijk nog meer redacties zullen worden samengevoegd."

Nieuw te vormen stichtingen moeten op aangeven van ACM gaan controleren of de pluriformiteit behouden blijft. Deuze heeft daar weinig vertrouwen in. "Het is vaak een zooitje ex-politici dat daar maar een beetje zit en de bestaande structuur in stand houdt."

De makers zullen, meer dan consumenten, last hebben van de overname, verwacht de hoogleraar. "Officieel zijn er geen vaste tarieven op de markt. Daar moet iedere keer over onderhandeld worden met de makers. Maar informeel bepaalt de sterkste speler op de markt hoeveel freelancers betaald krijgen. De andere spelers ijken hun betaling daarop. Die gaan heus geen vijf cent meer betalen per woord als dat niet hoeft."

DPG Media was al een van de twee grote spelers op de Nederlandse mediamarkt en heeft zijn positie met de overname verder versterkt. "Daardoor kan de onderhandelingspositie van freelancers verder onder druk komen te staan", denkt Deuze. "Maar dat hoeft niet te gebeuren als ze zich meer en beter gaan organiseren om zelf ook een blok te vormen."

Concurrentiepositie

Volgens DPG is de overname belangrijk om beter te kunnen concurreren met grote internationale techbedrijven als Google en Meta. "Als je de techbedrijven als concurrent beschouwt is het logisch. Dan is schaalvergroting een van de weinige strategieën die je heb."

Maar Deuze vindt dat niet heel realistisch. "Het voelt een beetje als een 20ste-eeuws businessmodel met reclame-inkomsten uit massamedia. Is dat nog wel reëel? Is het niet beter om te denken aan andere verdienmodellen, zoals werken met lidmaatschapsstructuren of fondsen?"

Israëlische militairen krijgen opdracht te schieten op Palestijnen bij de distributiepunten in de Gazastrook, hoewel zij geen bedreiging vormen. Dat meldt de Israëlische krant Haaretz op basis van gesprekken met Israëlische militairen.

Volgens de VN zijn de afgelopen maand zeker 400 mensen gedood bij distributiepunten.

Volgens militairen en officieren die met de Israëlische krant spraken, vuurt het leger op mensen die buiten openingstijd nog in de buurt zijn van distributiecentra. "Het is een plek geworden met eigen regels. Het verlies van een mensenleven betekent niets. Het is niet eens een 'ongelukkig incident', zoals ze vroeger zeiden", citeert Haaretz een reservist die tot deze week in het gebied actief was.

Het willekeurig schieten op burgers duidt op genocidaal geweld, net als het blokkeren van humanitaire hulp.

Premier Netanyahu en defensieminister Katz spreken zich in een persverklaring fel uit tegen het artikel van Haaretz. Volgens hen zijn het "gemene leugens", bedoeld om "het meest morele leger ter wereld" in diskrediet te brengen.

"Het is een slachtveld", zegt een militair. "Waar ik gestationeerd was, werden elke dag tussen de één en vijf mensen gedood." Hij beschrijft hoe de menigte wordt behandeld als vijandige troepenmacht. Er worden geen gewone maatregelen genomen om mensenmassa's onder controle te houden, zoals het inzetten van traangas. "Onze vorm van communicatie is schieten."

De militair zegt geen enkel geval te kennen waarbij vanuit de menigte geschoten werd. "Er is geen vijand, er zijn geen wapens." Onder militairen wordt volgens hem naar het kinderspel 'Annamaria Koekkoek' verwezen als het gaat om wat zich afspeelt bij de distributiepunten.

Dat spel komt voor in de populaire serie Squid Game. Daarbij moeten mensen proberen de overkant te bereiken. Als ze een speciaal teken krijgen moeten ze onmiddellijk stoppen, anders zijn ze af. In de serie worden mensen die niet op tijd stoppen gedood.

Het schieten zou bedoeld zijn als waarschuwing, zegt een militair. Maar hij zag mensen na zo'n schot terugrennen, waarna anderen het vuur op hen openden. "Als we ze zien terugrennen naar Gaza, waarom zouden we dan op ze schieten?"

Inconsistente instructies

Een officier noemt ook het gebrek aan consistentie een probleem. Zo is onduidelijk wanneer een distributiepunt opent en geeft het leger soms instructies die niet kloppen.

Daardoor komen mensen soms te vroeg aan bij het distributiepunt. Dan gaat de hulpverlening die dag niet door of wordt op de wachtende Palestijnen geschoten.

'Veilige gebieden'

Volgens de militairen moeten zij op afstand blijven van de Palestijnse bevolking en de distributiepunten. Volgens een veteraan worden militairen echter ook ingezet om aannemers die huizen in de Gazastrook slopen te beveiligen.

De aannemers krijgen ongeveer 5000 sjekel (omgerekend ongeveer 1260 euro) voor elk huis dat ze slopen, zegt de veteraan. "Dit zijn gebieden waar Palestijnen mogen zijn, wij zijn degenen die dichterbij kwamen en besloten dat ze ons in gevaar brachten", zegt hij. "Dus omdat een aannemer nog eens 5000 sjekel extra kan verdienen, wordt het als acceptabel gezien om mensen te doden die simpelweg op zoek zijn naar eten."

Bereiken Israëlische oorlogsdoelen

Al voor de omstreden Gaza Humanitarian Foundation (GHF) begon met de noodhulpverlening, uitten de VN en andere hulporganisaties kritiek op deze Amerikaans-Israëlische samenwerking.

Ze hekelen niet alleen de manier waarop de hulp wordt verstrekt, maar zien het ook als een manier om delen van Gaza te ontvolken. De hulpverlening wordt zo een instrument in het bereiken van Israëlische oorlogsdoelen, zei Michiel Servaes, directeur van Oxfam Novib, hierover.

Het Iraanse regime heeft honderden mensen opgepakt op verdenking van spionage en andere hulp aan Israël tijdens de recente luchtoorlog. Er worden arrestaties gemeld in Teheran, Shiraz, Isfahan en de Koerdische regio in het westen. Mensenrechtenorganisaties spreken van meer dan 700 arrestaties.

Iraanse staatsmedia meldden eerder deze week drie executies. Andere bronnen spreken van veel meer dan drie doden en melden dat mensen zonder proces zijn geëxecuteerd.

"Familieleden van ons zijn Teheran ontvlucht naar de Kaspische Zee", zegt Sharareh Atabaki, docent maatschappij en recht aan de Hogeschool Utrecht, die in 1982 naar Nederland emigreerde. "Ze vertrekken uit angst. Ook angst om te worden vermoord."

De Amerikaanse mensenrechtenactivist Kenneth Roth vraagt aandacht voor de arrestaties op X:

Iran verdenkt de arrestanten van samenspanning met Israël. Volgens Koerdische bronnen zijn het vooral Koerden. The Jerusalem Post meldt honderden arrestaties in de Joodse gemeenschap in Shiraz.

Arrestanten worden onder meer beschuldigd van het binnensmokkelen van drones die Israël op afstand heeft laten opstijgen vanaf Iraans grondgebied.

"Ik krijg sporadisch contact met mensen in Iran", vertelt Atabaki. "Internet en telefoon liggen vaak plat. Maar ik weet dat onze kennissen daar op de hoogte zijn van de vele arrestaties en moorden."

Ministerie: 'Geen interviews geven'

Haar man Touraj Atabaki, emeritus hoogleraar sociale geschiedenis, spreekt dagelijks mensen uit zijn netwerk van academici in zijn geboorteland.

"Alle docenten, van jonge academici tot gepensioneerden, hebben de afgelopen dagen een telefoontje gehad van het ministerie van Informatie", zegt hij. "Ze werden gewaarschuwd geen interviews te geven of informatie door te spelen. Dat maakt ze erg nerveus."

Het regime staat onder hoogspanning, zegt hij. "De hardliners zijn niet bang voor revolutie. Ze zijn bang voor gematigden, liberalen, reformisten. Dat zijn mensen die loyaal zijn aan de Islamitische Republiek, maar hervormingen en goede contacten met de Verenigde Staten willen."

Volgens de historicus zien zij een kans aan de macht te komen nu de hardliners door de oorlog reputatieschade hebben opgelopen. "Daarom verspreidt het regime een complottheorie dat de reformisten heimelijke steun krijgen van Amerika en de EU. En daarom vermijden reformisten angstvallig alle contact met het buitenland."

Smokkel en spionage

De plekken waar militaire hardware Iran is binnengesmokkeld zijn aan de grens met Irak in Iraans Koerdistan en aan de grens met Pakistan. "Daar wordt veel gesmokkeld door jonge mannen voor een paar dollar per dag", zegt Erwin van Veen van Clingendael. "Waarschijnlijk zijn zo de drones binnengebracht. Dat kan voor een deel de massaliteit van de arrestaties verklaren."

Een rol speelt ook dat Israël achter de thuisadressen en vergaderplekken is gekomen van de hoge militairen en kernwetenschappers die tijdens de luchtoorlog zijn gedood. "De Mossad kan ze gekregen hebben door cyberspionage of afluisteren", zegt Van Veen. "Maar ook door een spion. Je hebt maar een persoon nodig die in de kringen zit en je hebt die informatie."

Niet alleen hooggeplaatste Iraniërs en smokkelaars vrezen vervolging of erger. Dat ontdekte Turkije-correspondent Mitra Nazar in gesprekken met mensen die Iran waren ontvlucht voor het staakt-het-vuren tussen Iran en Israël inging.

Volgens onze bronnen zijn er verschillende motieven om mee te werken met Israël, zoals frustratie met het regime, de slechte economie, de corruptie en het feit dat hervormers buitenspel zijn gezet. Sommigen spioneren voor geld.

Sharareh Atabaki denkt echter dat lang niet alle arrestaties te maken hebben met Israël. "Het regime pakt elke mogelijkheid om angst te zaaien. Nu weer."

Nu het kabinet is gevallen, de zomervakantie bijna begint en nieuwe verkiezingen in aantocht zijn, moeten Tweede Kamerleden nadenken over de vraag: wil ik komende jaren opnieuw op een blauwe zetel zitten? Veel tijd om na te denken is er niet; bij meerdere partijen is de deadline voor aanmelding voor de kieslijst zelfs al verlopen.

Voor heel wat huidige Kamerleden blijkt het antwoord op bovenstaande vraag "nee", ondanks het feit dat ze nog maar zo'n anderhalf jaar in de Tweede Kamer zitten. Vooral bij regeringspartij NSC is de uittocht groot: daar hebben zeven van de twintig Kamerleden al bekendgemaakt na de verkiezingen te stoppen.

Zo wil pensioenboegbeeld Agnes Joseph niet verder als NSC-Kamerlid. Over de reden wil ze niet meer zeggen dan dat het een "persoonlijke afweging" is. Mogelijk speelt mee dat partijgenoot en demissionair minister Van Hijum van Sociale Zaken, met wie ze hard botste tijdens het pensioendebat, de nieuwe lijsttrekker van de partij wordt. Haar politieke vriend en partijoprichter Pieter Omtzigt verliet eerder dit jaar juist de politiek.

In gesprek met ouderenpartij

Toch kan het zomaar zijn dat de Haagse carrière van Joseph nog een vervolg krijgt. Ouderenpartij 50Plus, die nu één zetel in de Eerste Kamer heeft, zou haar graag als nieuw gezicht willen en is daarover met haar in gesprek, zo wordt onthuld in de podcast De Stemming van Vullings en De Rooy. 50Plus haalde bij de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen geen enkele zetel binnen en is nog op zoek naar een nieuwe stemmentrekker.

Dit zijn de Kamerleden die tot nu toe bekend hebben gemaakt zich niet opnieuw verkiesbaar te stellen voor hun partij:

Ook Aant-Jelle Soepboer zal straks niet meer voor NSC in de Tweede Kamer-bankjes te vinden zijn. In de wandelgangen is wel te horen dat hij mogelijk als gezicht van de Fryske Nasjonale Partij (FNP) zal terugkeren; voor die partij was hij eerder wethouder. De FNP beslist binnenkort of het voor het eerst meedoet aan de Tweede Kamerverkiezingen.

NSC'ers Annemarie Heite, Olger van Dijk en Jesse Six Dijkstra vertrekken allemaal vanwege een "persoonlijke afweging". Folkert Idsinga, die nog een paar maanden staatssecretaris was voor NSC, vindt het tijd voor wat anders. "Het waren mooie en intensieve jaren", laat hij weten.

Zijn collega Harm Holman zegt dat het altijd al de bedoeling was om het bij één termijn in de Kamer te houden. "Dat was een deal met mijn vrouw. Ik ga nu van mijn pensioen genieten."

Of de in november opgestapte Rosanne Hertzberger opnieuw op de NSC-lijst wil, is nog niet bekend. Wel keert ze tot de verkiezingen terug in de Tweede Kamer. In de fractie viel een plek vrij vanwege de overstap van Kamerlid Daniëlle Jansen, die demissionair minister van Volksgezondheid is geworden. Nu de PVV geen deel meer uitmaakt van het kabinet, ziet Hertzberger geen reden meer om niet terug te keren in de Tweede Kamer.

'Zware wissel'

Bij andere partijen hebben tot nu toe maar een paar Kamerleden aangekondigd dat zij zich niet opnieuw verkiesbaar stellen. BBB'er Cor Pierik wil niet nog eens op de lijst, omdat hij het Kamerwerk niet altijd leuk vond. "De feiten zijn niet altijd leidend", schrijft hij. "Komt bij dat er ook in de familiesfeer steeds meer zaken op mij afkomen, die ik meer aandacht wil geven."

Ook bij VVD'er Hester Veltman vervloog het enthousiasme voor het Kamerwerk het afgelopen jaar. "Bij dit werk is het van belang dat je echt het gevoel hebt 100 procent op je plek te zitten", schrijft ze. "En dat gevoel heb ik niet."

Voor CDA'er Eline Vedder spelen vooral de persoonlijke omstandigheden mee. Zij woont in Drenthe en moest vaak op en neer reizen naar Den Haag. "Het werken op afstand trekt een te zware wissel op mijn gezin en mijn gezondheid", laat ze weten.

Nieuwe gezichten

Ondertussen maken anderen juist bekend wel belangstelling te hebben voor een plek in de Tweede Kamer. Zo wil de Amsterdamse onderwijswethouder Marjolein Moorman, die enige tijd werd genoemd als mogelijke nieuwe partijleider, graag voor GroenLinks-PvdA op de lijst en heeft oud-staatssecretaris Ingrid Coenradie gesolliciteerd bij JA21.

De kans is groot dat zij hoog op de lijst terechtkomen, maar helemaal zeker is dat nog niet. Het is bij de meeste partijen aan een kandidatencommissie om, na heel wat sollicitatiegesprekken, een lijst op te stellen met daarop de nieuwe talenten. Partijleden kunnen dan op het congres nog pogingen doen de volgorde aan te passen, maar grote wijzigingen zijn er er doorgaans niet.

Wie de kandidaat-lijsttrekkers zijn, is al wel duidelijk: die zijn vrijwel allemaal al door het bestuur naar voren geschoven. Daar zijn weinig verrassingen te bespeuren; bijna alle partijen kozen dezelfde voorman- of vrouw als bij vorige verkiezingen. Het lijkt erop dat tijdens de komende debatten maar twee nieuwe gezichten te zien zijn: dat van NSC-lijsttrekker Eddy van Hijum en SP-lijsttrekker Jimmy Dijk.

Op de wegen in en rond Amsterdam was het tijdens de avondspits veel drukker dan normaal. Dat kwam omdat vanaf vandaag de zuidkant van ringweg A10 dicht is vanwege werkzaamheden.

Dat leidde volgens de ANWB tot "heel veel vertraging". Op sommige stukken stond het verkeer helemaal vast, aldus de ANWB. Rond 19.30 stonden er hier en daar nog files met enkele minuten vertraging.

Niet alleen op de niet afgesloten delen van de A10 was het aansluiten, ook op de A9 en de A5 was er vertraging. Die liep op tot zeker drie kwartier. Maar tegen het einde van de spits ging het nog om een paar minuten.

De zuidkant van de A10 tussen de knooppunten De Nieuwe Meer (A4) en Watergraafsmeer (A1) is tot 12 juli afgesloten.

Meer files

Ook in andere delen van het land was het druk op de weg. Op de A27 tussen Utrecht en Noord-Brabant liep de vertraging in beide richtingen op tot een uur door een ongeluk. Verder was de A15 van Nijmegen naar Gorinchem een tijdje dicht bij Tiel door een ongeluk.

Een man uit Almere moet stoppen met zijn onrechtmatige beschuldigingen aan het adres van de basisschool van zijn zoon. Dat heeft de rechtbank in Lelystad bepaald in een kort geding dat was aangespannen door de Almeerse Scholen Groep.

De man stuurde e-mails aan het schoolbestuur met beschuldigingen over kindermishandeling en verwaarlozing. Het bestuur werkte volgens de vader ook mee aan de ontvoering van zijn kind en faciliteerde misbruik.

Van alle mails stuurde hij kopieën naar instanties, zoals de gemeente Almere, de politie, ombudsmannen, het ministerie van Veiligheid en Justitie en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. Hij plaatste bovendien meerdere negatieve Google-recensies over de school en het schoolbestuur.

Vrijheid van meningsuiting

De man kwam tijdens een zitting eerder deze maand niet opdagen. Volgens de regels bij een kort geding hoefde de rechtbank daarom geen rekening te houden met stukken die door hem waren ingediend.

Het schoolbestuur wees erop dat de vrijheid van meningsuiting belangrijk is, maar in sommige gevallen beperkt mag worden als dat nodig is om de goede naam en rechten van anderen te beschermen.

Volgens de Almeerse Scholen Groep gaat het hier om zo'n geval, temeer omdat er voor de beschuldigingen geen enkel bewijs is.

Reviews verwijderen

De rechter stelt dat de uitingen van de vader onrechtmatig zijn en moeten stoppen. Hij moet al zijn uitingen over de school binnen een week verwijderen. Ook mag hij geen nieuwe recensies meer plaatsen of berichten over de school en het bestuur verspreiden.

Als hij doorgaat met de onrechtmatige beschuldigingen en reviews, moet hij een dwangsom van 1000 euro per overtreding betalen, tot een maximum van 15.000 euro. Ook mag hij geen medewerkers van de overkoepelende scholengroep meer benaderen, schrijft Omroep Flevoland.

Vader van leerling

Omdat de man vader van een leerling is, wordt de mogelijkheid tot contact met de school niet helemaal verbroken. Hij krijgt één e-mailadres toegewezen waarnaar hij nog mails mag versturen. Voorwaarde is dat deze berichten noodzakelijk zijn en te maken hebben met de schoolactiviteiten van zijn zoon.

Tijdens het weekend begint de stijgende lijn van de temperatuur. Zaterdagochtend voelt misschien wel een beetje als een valse start omdat er dan nog vrij veel bewolking is. Als je voor dan plannen buiten hebt is het goede nieuws dat het wel droog blijft. In de loop van de dag wordt het geleidelijk zonniger en warmt het op naar 22 tot 28 graden.

Zondag is de bewolking een stuk minder aanwezig en gaan er een paar graden bovenop. Tropische temperaturen van 30 of 31 graden worden in Noord-Brabant en Limburg verwacht.

Voor deze twee provincies geldt vanaf zondag een hitteplan. In de rest van het land is het met 23 tot 30 graden nog niet tropisch, maar zal het in de volle zon met weinig wind waarschijnlijk al wel zo aanvoelen.

Dinsdag kans op extreme hitte

Warm, warmer, warmst, is de tendens voor de dagen daarna. Dinsdag is in het binnenland kans op extreme warmte met temperaturen rond 35 graden. Daarna komt de afkoeling. Onzeker is nog wanneer dat precies gaat gebeuren en ook hoe snel en heftig dat gaat.

Eerder deze week veroorzaakten in Frankrijk onweersbuien veel schade. Die buien ontstonden door het warme weer. Bomen waaiden om en straten en metrostations liepen onder water. Ook Berlijn werd getroffen door noodweer.

Of de buien die na dinsdag in Nederland ontstaan ook zo heftig worden, valt nog niet te zeggen. Op de langere termijn zitten een paar minder hete en vrij zonnige dagen in de verwachting.

Chinese diplomaten en leden van de geheime dienst hebben vorig jaar de vicepresident Hsiao Bi-khim van Taiwan geïntimideerd en een aanval op haar beraamd tijdens een bezoek aan Tsjechië. Dat zegt de Tsjechische militaire inlichtingendienst.

Volgens Tsjechische media werd Hsiao in Praag achtervolgd door een Chinese diplomaat. Die reed door rood om de auto van Hsiao te volgen en zou een auto-ongeluk hebben willen veroorzaken. Dat plan is niet ten uitvoer gebracht.

De Tsjechische militaire inlichtingendienst zegt dat Chinese diplomaten "acties hadden ondernomen die in strijd waren met de diplomatieke regels". Ook zegt de dienst dat Hsiao werd gevolgd en dat is geprobeerd om haar agenda tijdens het bezoek te achterhalen. Daarnaast wordt zonder nadere details gesproken over "fysieke actie" tegen de Taiwanese vicepresident.

Banden met Taiwan

Tsjechië onderhoudt net als andere EU-landen geen officiële diplomatieke banden met Taiwan. Wel heeft Praag warme banden met het eiland.

China ziet Taiwan al sinds het ontstaan van de Volksrepubliek China als een afvallige provincie die moet worden ingelijfd. Het Chinese leger houdt de laatste jaren regelmatig militaire oefeningen om druk uit te oefenen op Taiwanese leiders. Het Taiwanese ministerie van Defensie maakte vorige maand bekend zich voor te bereiden op een Chinese invasie in 2027.

Relatie Tsjechië/China

De relatie tussen China en Tsjechië is de laatste jaren flink bekoeld. Vorige maand beschuldigde Tsjechië China achter een cyberaanval te zitten op het ministerie van Buitenlandse Zaken. Ook bezocht de voormalige Taiwanese president Tsai Ing-wen in oktober Praag. Tsjechische politici hebben op hun beurt een bezoek gebracht aan Taiwan.

China spreekt de beschuldigingen uit Tsjechië tegen en zegt dat Chinese diplomaten zich altijd aan de wetten en regels houden van het gastland. Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat juist Tsjechië zich heeft bemoeid met binnenlandse aangelegenheden van China door het bezoek van Hsiao door te laten gaan.

Volgens Taiwan heeft China de "persoonlijke veiligheid van vicepresident Hsiao en haar entourage ernstig bedreigd". Het eiland eist dat China publiekelijk excuses maakt.

De commotie over de afschaffing van de jongerendagkaart van NS blijft aanzwellen. Een petitie is in een paar dagen tijd bijna 50.000 keer ondertekend, maar het vervoersbedrijf blijft bij zijn besluit.

Jaarlijks reizen honderdduizenden jongeren van 12 tot 18 jaar volgens NS met de populaire jongerendagkaart. Voor 8,50 euro kunnen ze in de daluren het hele land doorreizen. Er wordt meer gebruik van gemaakt dan verwacht, en daarbij reizen de jongeren veel verder dan waar het bedrijf voor de invoering in 2020 rekening mee hield.

Per 1 juli wordt de kaart afgeschaft. Als alternatief krijgen de jongeren 40 procent korting tijdens de daluren. Daarmee zijn ze vaak veel duurder uit dan met de jongerendagkaart.

Lopend vuurtje

Eén van de jongeren die de kaart vaak gebruiken is de 17-jarige Luka. Hij startte dinsdag na aankondiging van de NS een petitie tegen de afschaffing. Hij is "heel erg verrast" door het succes van zijn actie. "Het ging als een lopend vuurtje. Ik was al blij geweest met een paar honderd handtekeningen. Nu zijn het er bijna 50.000 en heb ik bijna 90.000 views op Tiktok."

In zijn vriendengroep kwam er direct veel kritiek op het besluit van NS. "Toen dacht ik: we kunnen wel tegen elkaar klagen, maar dat schiet niet zo op. Daarom ben ik die petitie gestart."

Inmiddels is hij door verschillende media benaderd, en is er in de Tweede Kamer een motie ingediend waarin de staatssecretaris wordt gevraagd met NS in gesprek te gaan. Volgens RTL Nieuws is een Kamermeerderheid tegen de afschaffing van de jongerenkaart.

Rep en roer

Luka krijgt heel veel reacties van andere jongeren op zijn oproep. Zelf gebruikt hij de kaart vooral om leuke dingen te doen, zoals naar concerten en pretparken gaan. "Maar ik krijg ook berichten van mensen die de kaart bijvoorbeeld gebruiken om naar hun stage te gaan, of naar school. Die moeten nu veel meer gaan betalen. Datzelfde geldt voor jongeren met gescheiden ouders die ver van elkaar wonen."

Ook NS heeft contact met hem gezocht. "Ze waren in rep en roer omdat ze zoveel berichten binnenkregen", zegt hij. "Ze gaven aan met mij in gesprek te willen."

Niet overwogen

Een woordvoerder van NS zegt een "meer dan gemiddeld" aantal reacties te ontvangen. "Het zijn vooral reacties van reizigers die hun zorgen en/of onvrede delen."

Het besluit om de kaart af te schaffen wordt op dit moment niet heroverwogen. "Het is te vroeg om daar een antwoord op te geven. We wisten wel dat het impact zou hebben op jongeren, en dat ze er niet blij mee zouden zijn." Als alternatief krijgen de jongeren dus 40 procent korting in de daluren.

Het afschaffen van de jongerenkaart is één van de bezuinigingsmaatregelen van NS. Het bedrijf zit al jaren financieel in zwaar weer. Vorig jaar leed het een verlies van 140 miljoen euro.

Ten onder aan eigen succes

Volgens de zegsvrouw is de kaart ten onder gegaan aan zijn eigen succes. "Toen we hem in 2020 introduceerden, dachten we dat we er jaarlijks 6,5 miljoen euro op moesten toeleggen. Maar dat is inmiddels opgelopen tot 26 miljoen euro."

Er moet niets worden gezocht achter de korte afschaffingstermijn: de kaart is nog te koop tot 1 juli, een week na de aankondiging. Tot uiterlijk 31 juli kan er nog mee worden gereisd.

Volgens Luka is het extra zuur dat de afschaffing nu net voor de zomervakantie valt. "Veel jongeren gebruiken juist dan ook die kaart." Hij zelf had al een aantal concerten gepland staan. "Maar nu ik volle mep moet betalen wordt dat ineens toch wel heel veel geld."

Martin Österdahl treedt af als executive supervisor van het Eurovisie Songfestival en het Junior Eurovisie Songfestival. Dat heeft de European Broadcasting Union (EBU) bekendgemaakt.

De Zweed was sinds 2020 het gezicht van het muziekevenement. Hij organiseerde vijf Eurovisie Songfestivals, waaronder dat in Rotterdam in 2021.

Volgens de EBU loodste de 51-jarige Österdahl het festival door roerige tijden. Aan het begin van zijn bewind was de coronacrisis en in 2023 kon het festival vanwege de oorlog niet plaatsvinden in Oekraïne, dat de vorige editie had gewonnen.

Vorig jaar, in het Zweedse Malmö, waren er veel klachten over een onveilige werksfeer achter de schermen. De organisatie besloot toen Joost Klein uit te sluiten van de finale na een ruzie met een cameravrouw. Bij de editie van vorige maand in Basel was er veel te doen over de deelname van Israël.

Boegeroep

In Nederland werd Österdahl ook bekend omdat hij vorig jaar de punten namens Nederland uitdeelde. Aanvankelijk zou Nikkie de Jager dat doen, maar zij trok zich terug toen bekend werd dat Joost Klein niet meer mocht meedoen.

Tijdens de finale werd Österdahl uitgejoeld door het publiek:

Österdahl heeft zich als executive supervisor ingezet voor het vergroten van digitale betrokkenheid en inclusiviteit. "Ik ben enorm trots op de veranderingen die we hebben doorgevoerd om het Eurovisie Songfestival te moderniseren en te versterken", zegt hij hierover.

"Het ESC is nu een evenement waar honderdduizenden mensen zich inschrijven om tickets te kopen, een show die door honderden miljoenen wordt bekeken, die in contact komt met een jong publiek over de hele wereld en een uniek platform vormt voor wereldwijd succes van de ene op de andere dag."

Het bekende vakantieschip De Zonnebloem is zo goed als hersteld en gaat weer varen. Deze week wordt het schip, dat speciaal is aangepast voor mensen met een lichamelijke beperking, klaargemaakt voor het eerste vertrek sinds eind maart.

Het schip liep toen averij op tijdens een riviercruise over de Rijn in Duitsland. De Zonnebloem werd aangevaren door een vrachtschip. De voorkant raakte zwaar beschadigd, maar niemand raakte gewond.

De reparatiewerkzaamheden hebben elf weken geduurd. "Er pasten twee auto's in het gat", vertelt de woordvoerder van De Zonnebloem.

Dat De Zonnebloem zo lang op het droge moest staan, betekende slecht nieuws voor de ongeveer 700 mensen die met het schip op vakantie zouden gaan. "Verhalen van de collega's die moesten afbellen zijn hartverscheurend", vervolgt de woordvoerder.

"Zo'n vakantie betekent veel voor mensen. Ze wonen niet meer samen als echtpaar, omdat de mantelzorg niet meer haalbaar is. Op het schip wordt de zorg helemaal overgenomen door vrijwilligers, zodat ze bijvoorbeeld weer samen in een hut kunnen slapen."

De organisatie achter het schip is op zoek gegaan naar vervangende bestemmingen voor de gedupeerde vakantievakantiegangers. Voor sommige mensen werd een plek later dit jaar gevonden, voor anderen werd een andere vakantie of activiteit geregeld.

Zo mochten twee mensen als eersten mee met de nieuwe Zonnebloem-luchtballon. Ook die ballon is aangepast, zodat reizigers met een rolstoel over de rand van de mand kunnen kijken.

Rustige start

De eerste afvaart van De Zonnebloem is op 7 juli. Het schip vaart dan met 45 jongeren vanaf Arnhem naar Duisburg en Düsseldorf.

"Normaal hebben we zeventig gasten, maar deze jongerenreis is voor jongeren die meer zorg nodig hebben. Een kleinere groep, ook voor onze vrijwilligers en de bemanning. Die zijn ook vreselijk geschrokken van het ongeluk, dus fijn dat we als het ware een proefvaart kunnen doen met een kleine groep."

De woordvoerder spreekt van een rustige start. "Daarna gaan we helemaal los."

De politierechter heeft een 39-jarige paardenhouder uit Leusden veroordeeld tot een taakstraf van 30 uur voor dierenmishandeling. De man krijgt de straf omdat hij een te mager paard had geleverd voor de intocht van Sinterklaas in Dordrecht. Het paard bleek niet in staat om de goedheiligman te dragen.

"Het sinterklaasfeest is een jaarlijks terugkerend kinderfeest met een gezond en sterk paard. Dat is het beeld dat we in Nederland verwachten, maar wat de kinderen in Dordrecht niet kregen", stelde de officier van justitie in de rechtszaal. "Ouders en kinderen zagen het paard letterlijk door de benen zakken."

De paardenhouder verzorgt met zijn paarden al jaren diverse intochten. Bij de intocht van Sinterklaas in Dordrecht in november 2022 zagen politieagenten hoe het paard Montussa aan het eind van de rit in de problemen kwam, door zijn benen zakte en met sinterklaas op zijn rug viel, meldt RTV Utrecht. Uit onderzoek bleek daarna dat de heupbeenderen van het paard uitstaken en dat de nek, flanken en billen ingevallen waren.

De politie verhinderde een tweede intocht in Dordrecht diezelfde middag met hetzelfde paard. Maar tijdens de zitting vandaag bleek dat de paardenhouder hetzelfde paard een dag later wel weer inzette bij de intocht in Roermond.

De paardenhouder zei vandaag zo aangegrepen te zijn door de aanklacht dat hij zijn berechting niet kon afwachten. Bij aanvang van de zitting gaf hij een envelop met zijn verweren.

In zijn brief schreef de man dat de intocht in Dordrecht tot volle tevredenheid van de organisatie was verlopen. Dat het paard wat scheef liep, kwam volgens de paardenhouder door het lage tempo van de intocht. De val van het paard zou zijn veroorzaakt door pepernoten, waarover het paard uitgleed. Dat laatste achtte de rechter niet aannemelijk.

Het paard Montussa is juli vorig jaar geëuthanaseerd, blijkt uit een Facebookbericht van de paardenhouder.

Vanaf zondag geldt het hitteplan voor de provincies Limburg en Noord-Brabant, zo heeft het RIVM bekendgemaakt na overleg met het KNMI. Het weerinstituut waarschuwt voor extreem hoge temperaturen op dinsdag; het kan dan lokaal 35 graden worden.

Het RIVM wil zorgmedewerkers door het instellen van het hitteplan bewust maken van de gevaren van hitte. Wie werkt met kwetsbare groepen, moet extra alert zijn op de hoge temperaturen.

Minder snel dorst

Volgens het RIVM vormen 75-plussers de grootste risicogroep. Zij kunnen hun lichaamstemperatuur minder goed reguleren en hebben minder snel dorst. Ook mensen met een chronische aandoening, personen in sociaal isolement, dak- en thuislozen, en (zeer) jonge kinderen worden als kwetsbare groepen beschouwd. Zij lopen een verhoogd risico op ernstige gezondheidsproblemen zoals uitdroging en hitteberoerte. Het hitteplan is bedoeld als oproep aan iedereen: "Zorg voor elkaar."

Mogelijk wordt het hitteplan begin volgende week uitgebreid naar de rest van het land. Het is de eerste keer dat het hitteplan wordt geactiveerd in drie jaar.

Grote steden

De gemeente Amsterdam treft ook maatregelen vanwege de verwachte hitte. De inloophuizen voor dak- en thuislozen zullen langer open blijven. De locaties bieden beschutting, water en zonnebrand. Ook gaan er veldwerkteams de stad in om dak- en thuisloze mensen op straat te informeren over de gevaren van middelengebruik in combinatie met de hitte. De maatregelen gelden voor maandag en dinsdag, maar kunnen worden verlengd.

De gemeente Rotterdam zegt al 24-uursopvang te bieden. "Op sommige plekken, zoals op de Heer Vrankestraat, waar geen dagopvang is voor dak- en thuislozen, is er een locatie dichtbij op de Volkelstraat waar mensen naartoe kunnen", laat een woordvoerder weten aan de NOS.

Het omstreden driedaagse huwelijksfeest in Venetië van Amazon-oprichter Jeff Bezos en zijn verloofde Lauren Sanchez is gisteren officieel van start gegaan. Dat betekende veel lachende gezichten van het aanstaande echtpaar en de beroemde gasten. Tegelijkertijd was er ook protest.

De multimiljardair en Sanchez zwaaiden naar omstanders toen ze 's avonds hun luxehotel verlieten om met een watertaxi te varen naar de receptie voorafgaand aan hun bruiloft. En ook de gasten lieten zich zien.

Bekijk de video van dag 1 van de festiviteiten en de protesten:

Kim en haar zus Khloe Kardashian gingen naar de receptie met hun moeder Kris Jenner. Ook Kylie en Kendall Jenner, de dochters uit het tweede huwelijk van Kris Jenner, behoorden tot de genodigden.

Bekijk hier de foto's:

Bezos heeft zo'n 250 gasten uitgenodigd uit de showbusiness, politiek en financiële wereld. Voor de festiviteiten zijn verschillende locaties en hotels afgehuurd.

Een van de feesten in de stad vindt plaats in de kloostergangen van Madonna dell'Orto. Dat is een middeleeuws complex waar meesterwerken van de 16e-eeuwse schilder Tintoretto te zien zijn.

De bruiloft leidt ook tot protest. Tegenstanders zien het als een voorbeeld van hoe Venetië een decorstuk wordt voor superrijke buitenlanders. Afgelopen maandag rolde Greenpeace een groot spandoek uit met de tekst: "Als je Venetië kan huren voor je bruiloft, dan kan je ook wel meer belasting betalen." Rijke Amerikanen zoals Bezos betalen niet tot nauwelijks inkomstenbelasting, meldde onderzoeksplatform ProPublica eerder.

Gisteren waren er ook protesten. Zo beklom een demonstrant een van de palen op het San Marcoplein en ontvouwde een spandoek met de daarop de tekst: "De 1 procent verwoest de wereld", verwijzend naar de rijkste 1 procent van de wereldbevolking.

Ook waren er een verspreid over de stad verschillende installaties van levensgrote poppen van Bezos te zien, gemaakt door kunstcollectief Konn Artiss. Een pop werd in een van de beroemde grachten van de stad gegooid, drijvend op een Amazon-doos.

Bekijk hier de foto's:

Bezos en Sanchez trouwen vandaag op het eilandje San Giorgio, tegenover het San Marcoplein. Op zaterdag volgt er nog een feest, waarvan de locatie eerder deze week op het laatste moment werd gewijzigd.

Het dagelijks bestuur van de Tweede Kamer, het presidium, gaat geen verder onderzoek doen naar oud-Kamervoorzitter Bergkamp, de toenmalige griffier Roos en andere betrokkenen bij de affaire-Arib. Dat schrijft Kamervoorzitter Bosma namens het bestuur aan de Kamer. De verwachting van het bestuur is dat een nieuw onderzoek niet meer feiten oplevert dan de Rijksrecherche al boven water heeft gekregen.

Wel trekt het presidium de conclusie dat de handelwijze van de toenmalig griffier van Bergkamp en de directeur Huisvesting "niet acceptabel" is. Daarom wordt nu onderzocht of de arbeidsovereenkomsten van de twee kunnen worden "herzien". Maar daar is tijd voor nodig en de uitkomst zal vanwege privacyoverwegingen waarschijnlijk niet bekend worden gemaakt, zegt Bosma.

Over de rol van oud-Kamervoorzitter Bergkamp spreekt het presidium geen oordeel uit, ook al is de zaak onder haar voorzitterschap ontspoord.

Informatie achtergehouden

De voormalige griffier van Bergkamp, Simone Roos, en de directeur Huisvesting Jaap van R. hebben destijds bij het presidium aangedrongen op een onderzoek naar het gedrag van Arib na twee anonieme brieven met klachten van medewerkers. Het presidium heeft daar na advies van de landsadvocaat toen opdracht voor gegeven. Dat was op 28 september 2022.

Achteraf is gebleken dat de twee ambtenaren informatie hebben achtergehouden. Zo was Van R. in het geheim nauw betrokken bij het schrijven van een van de brieven. Griffier Roos was daar op een gegeven moment van op de hoogte, maar vertelde dat niet aan het presidium, schrijft Bosma.

Wekenlang verzwegen

Ook hebben Roos en Van R. verzwegen dat er al wekenlang contacten waren met de NRC-journalisten over Arib en onrust in de ambtelijke organisatie van de Tweede Kamer, staat in de brief van het presidium. "Verder had de directeur al in de zomer van 2022 contact met de NRC-journalist aan wie later - door een onbekend iemand - de vertrouwelijke informatie is gelekt."

Het besluit tot een onderzoek lekte naar NRC nog voordat Arib zelf op de hoogte was. De krant publiceerde er een artikel over dat uiteindelijk leidde tot het vertrek van Arib uit de politiek.

"De toenmalige directeur Huisvesting had vóór, op en na 28 september veelvuldig telefonisch contact met de NRC-journalist en heeft daarin over ongewenste omgangsvormen binnen de Kamerorganisatie gesproken", schrijft Bosma. "Ook heeft hij op donderdag 29 september in het Kamergebouw ongeveer een uur met de NRC-journalist gesproken."

De directeur heeft er alles aan gedaan om deze gesprekken geheim te houden. Ook vernietigden Bergkamp en griffier Roos verschillende documenten en app-verkeer uit de periode voorafgaande aan het krantenartikel.

Het presidium heeft Roos en Van R. uitgenodigd om een toelichting te geven op de bevindingen van de Rijksrecherche maar daar willen zij niet aan meewerken. Roos zegt dat zo'n gesprek vanwege privéomstandigheden niet kan plaatsvinden, en Van R. heeft laten weten dat hij niet op de uitnodiging ingaat "zolang het strafvorderlijk traject niet is afgerond". Van R. is nog steeds verdachte van lekken, een ambtsmisdrijf.

Snel debat

Het presidium baseert zich in de brief aan de Kamer op nieuwe feiten die bovenkwamen in het strafdossier van de voormalige woordvoerder van Bergkamp. Het Openbaar Ministerie verdacht haar van het lekken naar de pers. De Rijksrecherche deed onderzoek naar dit ambtsmisdrijf.

De vrouw werd twee weken geleden vrijgesproken omdat niet kwam vast te staan dat zij degene was die de informatie naar NRC had gelekt. Er waren meer mensen van het team rond Bergkamp en andere 'Kamerbewoners' die dat gedaan konden hebben.

Het OM gaat niet in hoger beroep omdat de verwachting is dat vervolgonderzoek niet zal leiden tot een andere uitspraak van de rechter. Ook heeft het OM niet aangegeven dat er nader onderzoek naar 'lekkende' Kamerleden nodig is, zegt Bosma. Het blijft dus vooralsnog bij mogelijke maatregelen tegen Roos en Van R.

Een Kamermeerderheid wil snel een debat over de kwestie. PVV-Kamerlid Markuszower kondigt aan dat hij daar alsnog om een onderzoek zal vragen "naar deze stinkende doofpot". Ook BBB wil dat "de onderste steen boven komt, ook over de rol van oud-Kamervoorzitter Bergkamp".

NRC laat in een reactie weten dat in de brief van het presidium een aantal onvolkomenheden staat, zoals de tijdspanne waarin er contact is geweest met bepaalde bronnen.

De totale schade door extreem weer bedroeg 280 miljoen euro in 2024, minder dan het jaar ervoor toen er voor ruim 413 miljoen aan schade werd gemeld. Dat blijkt uit de jaarlijkse Klimaatschademonitor van het Verbond van Verzekeraars. Zo was er minder stormschade dan in 2023 en ook waren er vorig jaar geen zware hagelbuien.

Volgens het KNMI ontstaat de meeste weerschade in de zomer. Dan komt tijdens regenbuien meer water naar beneden doordat warmere lucht meer vocht kan bevatten dan koude lucht.

Als zo'n zware zomerbui dan ook nog eens langzaam overtrekt, kan dat tot grote wateroverlast leiden. Zoals vorig jaar zomer gebeurde in Enschede. Een zware bui veroorzaakte zo veel waterschade dat vijftig huizen onbewoonbaar werden verklaard.

In de zomer zijn ook hagelstenen door weersinvloeden groter dan in de winter. En harde wind veroorzaakt meer schade doordat de bomen in blad staan en dus meer wind vangen. Ze kunnen daardoor sneller omvallen of afbreken.

Aanpassen aan veranderend klimaat

Door klimaatverandering neemt de kans op extreme zomerbuien toe, zegt het KNMI. Met daarbij dus een grotere kans op schade door windstoten en wateroverlast. Ook is er een kans dat hagelstenen in extreme buien nog groter worden.

Nederland zal zich moeten aanpassen aan een veranderend klimaat, stelt Richard Weurding, directeur van het Verbond van Verzekeraars. "Klimaatadaptief bouwen is belangrijk om bijvoorbeeld grote buien, die zeer lokaal kunnen neerkomen, aan te kunnen."

Daarnaast zetten verzekeraars samen met de overheid en consumentenorganisaties in op het voorkomen en verminderen van schade. Bijvoorbeeld door vroeg te waarschuwen voor extreem weer.