Iran om tafel met Europese landen over nucleair programma na dreiging nieuwe sancties
Iran gaat weer om tafel met Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland om over het nucleaire programma te onderhandelen. De drie Europese landen hadden gedreigd met nieuwe sancties als Teheran voor 31 augustus geen "bevredigende oplossing" zou vinden voor de nucleaire kwestie. De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken belde vandaag met zijn Europese ambtgenoten en stemde in met het oppakken van de onderhandelingen.
De gesprekken tussen Iran en de zogenoemde E3, de Europese landen die ondertekenaar zijn van de nucleaire deal uit 2015, worden volgende week al hervat. De Franse minister van Buitenlandse Zaken Barrot schrijft op X dat "de tijd dringt". De Duitse buitenlandminister Wadephul heeft de gesprekken ook bevestigd en waarschuwt Iran dat de sancties weer van kracht zullen worden als er geen overeenkomst wordt bereikt.
De laatste keer dat de E3 en Iran bijeenkwamen was op 20 juni. De strijd tussen Iran en Israël was toen in volle gang en na het gesprek werd geen vooruitgang gemeld. De E3 beweert, samen met de VS, dat Iran het kernenergieprogramma gebruikt om nucleaire wapens te ontwikkelen. Dat zou in strijd zijn met het non-proliferatieverdrag. Iran houdt vol dat het atoomprogramma alleen bedoeld is voor civiele doeleinden.
AtoomprogrammaOnder afspraken uit 2015 met de VS en andere grote landen kreeg Iran toestemming uranium te verrijken voor nucleaire energie. Het land stemde ermee in zijn nucleaire programma te beperken, in ruil voor het opheffen en verlichten van sancties. In 2018 zegde president Trump eenzijdig de afspraken op, maar Iran en de E3 bleven deel uitmaken van de nucleaire deal.
Onder de Europese landen zijn de zorgen over het Iraanse atoomprogramma de afgelopen maanden toegenomen. Teheran schortte de samenwerking met het internationaal atoomagentschap IAEA begin juli op. Dat volgde op de grootschalige aanvallen van Israël en de Verenigde Staten op faciliteiten van het Iraanse nucleaire programma.
Tot de aanvallen hield het IAEA toezicht op het Iraanse nucleaire programma, maar daarna kreeg het geen toegang meer tot de faciliteiten. Daags voor de aanvallen had het atoomagentschap nog scherpe kritiek geuit op Teheran.
Het regime zou informatie achterhouden en hield zich niet aan de afspraken die moeten voorkomen dat het een kernwapen krijgt. Het land naderde het punt waarbij het voldoende verrijkt uranium zou hebben voor de ontwikkeling van atoombommen. Toch was er geen bewijs dat Iran daadwerkelijk aan een atoombom werkte.
Herstel toegangNa het gesprek met de E3 vanmiddag was de Iraanse buitenlandminister zeer kritisch op de dreigementen van de Europese landen. Desalniettemin zei hij dat de gesprekken inderdaad worden voortgezet. "De Islamitische Republiek Iran heeft het pad van de diplomatie nooit verlaten en staat open voor elke diplomatieke oplossing die de rechten en belangen van het Iraanse volk garandeert", verklaarde hij.
Het herstel van de toegang van de IAEA tot de Iraanse nucleaire faciliteiten wordt een belangrijk onderwerp bij de gesprekken volgende week. Persbureau AP meldt dat er, naast de onderhandelingen met Europese leiders, ook ontmoetingen tussen Iraanse diplomaten en IAEA-functionarissen zijn gepland. Die zullen in Wenen plaatsvinden.
Tot in hoeverre het Iraanse atoomprogramma werd beschadigd door de aanvallen van Israël en de VS is nog altijd onduidelijk. Dat er grote schade is aangericht, is evident. Niet iedereen is het echter met Trump eens dat het atoomprogramma volledig is verwoest, zoals de president achteraf beweerde. Iran zelf heeft gezegd dat de schade beperkt is, en dat het verrijkte uranium nog voor de aanvallen was weggehaald.