NOS Nieuws - Algemeen

Een cabine van een kabelbaan in de buurt van de Italiaanse vulkaan Vesuvius is neergestort doordat de kabel brak. Zeker vier mensen zijn om het leven gekomen. Ook is er een zwaargewonde.

Op het moment van het ongeluk waren twee cabines in bedrijf met in totaal zestien inzittenden, inclusief personeel. Een van de cabines ging omhoog en de andere in tegengestelde richting. Net voor het vertrek van de cabine die naar beneden ging, brak de kabel. Deze cabine kon nog de noodrem gebruiken. De passagiers werden gered door reddingswerkers.

De andere cabine, met vijf inzittenden, stortte echter naar beneden en kwam terecht op een hoogspanningsmast. De cabine werd door een brandweerhelikopter gevonden. Door het slechte weer werden de reddingswerkzaamheden bemoeilijkt, melden Italiaanse media.

Mensen werden door reddingswerkers naar beneden gehaald:

De doden zijn twee toeristenkoppels, zegt regiopresident Vincenzo De Luca tegen Rai News. "Het had veel erger kunnen aflopen", aldus De Luca. De eigenaar van de kabelbaan spreekt van "een tragedie". Het Openbaar Ministerie doet onderzoek naar de oorzaak van het ongeluk.

Het ongeluk gebeurde op de kabelbaan op de berg Monte Faito in het stadje Castellammare di Stabia, ongeveer 30 kilometer ten zuiden van Napels. De baan is sinds vorige week open voor het toeristenseizoen. De kabelbaan is populair vanwege het uitzicht op de vulkaan Vesuvius en de kust van Napels.

In de Spaanse stad Granada heeft de politie een illegale ondergrondse schietbaan van drie verdiepingen ontdekt. Die werd gebruikt om illegale wapens te testen, die daarna werden verkocht aan criminele bendes.

Naast een machinepistool, zes handvuurwapens, een semiautomatisch jachtgeweer en drie aanvalsgeweren, zijn ook munitie, een kogelvrij vest, twee marihuanaplantages en 60.000 euro aan contant geld in beslag genomen. De politie heeft drie mensen opgepakt op verdenking van verboden wapenbezit en lidmaatschap van een criminele organisatie.

De gevonden wapens lagen op een nabijgelegen braakliggend terrein in een industriegebied. Ze waren verpakt in plastic folie en verstopt in de aarde. De criminele organisatie verkocht wapens via beveiligde berichtenapps, waarbij de prijs voor een aanvalsgeweer rond de 10.000 euro lag.

Buurtbewoners konden de schoten niet horen doordat de schietbaan metersdiep onder een woning lag. De tunnel was met de hand uitgegraven, wat blijkt uit het gereedschap dat werd gevonden in het tunnelstelsel. De politie vond kogels in de aarden wanden, een teken van frequent gebruik van de baan.

De politie meldt dat het de eerste keer is dat er een clandestiene schietbaan in Spanje is ontmanteld die werd gerund door een criminele bende. De autoriteiten hielden de locatie al langere tijd in de gaten vanwege vermoedens dat er wapens werden getest op de plek.

In totaal doorzocht de politie elf woningen en opslagplaatsen in het zuidoosten van Spanje, dicht bij de Costa del Sol. Behalve in Granada werden ook huiszoekingen uitgevoerd in Loja en Moraleda de Zafayona.

Spanje en met name het kustgebied vormt een belangrijk knooppunt voor de drugshandel naar Europa. Dat heeft te maken met de historische banden met Latijns-Amerika en de nabijheid van Marokko, dat volgens de VN een van de grootste cannabisproducenten ter wereld is.

Dit is hoe de illegale schietbaan in Granada eruitziet:

Premier Schoof staat achter het besluit om niet vandaag, maar morgen de bijgestelde plannen voor dit en volgend jaar te presenteren. "Het is niet gek dat er een finale check wordt gedaan op de tabellen", zei hij op de persconferentie na de ministerraad.

Schoof kreeg op de persconferentie veel vragen over de gang van zaken rond de presentatie van de voorjaarsnota. Gisterochtend werden de onderhandelende partijen het daarover eens, na een onderhandelingssessie van ongeveer 25 uur. Vanmiddag werd bekend dat morgen de presentatie is.

Wel werden gisteren, meteen na de marathononderhandelingen, al enkele details bekend. De partijleiders Wilders (PVV), Yesilgöz (VVD), Van der Plas (BBB) en NSC-vicefractievoorzitter Van Vroonhoven spraken tegen de pers over hun binnengehaalde successen, oftewel "het zoet". Dat varieerde van lagere huren voor de sociale sector tot extra geld voor defensie en veiligheid.

Bekijk hier hoe de coalitiepartijen hun successen vierden:

Maar op vragen over hoe dit allemaal betaald moet worden, verwezen ze alle vier naar minister Heinen van Financiën, die de voorjaarsnota vandaag nog officieel aan de andere bewindspersonen moest voorleggen voor goedkeuring. De ministerraad ging akkoord, maar een overzicht van de financiering - "het zuur" genoemd - kwam nog niet naar buiten. Morgen gaat dit gebeuren op Goede Vrijdag, een doorgaans vrije dag voor bewindspersonen.

Schoof vindt dat geen gekke gang van zaken. De tabellen moeten goed doorgerekend worden, zei hij. "Het luistert heel nauw. Alles in de tabellen onder de streep moet precies kloppen."

Hij is blij met de inzet van de fractievoorzitters en begrijpt dat ze "behoefte hebben hun stempel te drukken" op hun binnengehaalde plannen.

Woensdag bleek dat sommige ministers zich ook nogal overvallen voelden door de gesloten deals van de vier partijen. Dat speelde zeker toen het nieuws doorsijpelde dat de 'kaasschaaf' over hun begroting zou gaan, wat betekent dat allerlei ministeries toch geld moeten zien te vinden.

'Niet iedereen staat te jubelen'

Premier Schoof zei daar vandaag over dat het voor bewindslieden toch geen grote verrassing moet zijn geweest. Al sinds januari is vooral minister Heinen bezig geweest met de voorbereiding van die voorjaarsnota en heeft hij allerlei gesprekken gevoerd met de bewindslieden. "De ministers hebben op hoofdlijnen ingestemd", zei Schoof. Hij begrijpt wel dat niet iedere minister staat "te jubelen".

Bij aanvang van de ministerraad bleek dat verschillende ministers niet helemaal op de hoogte waren van wat er op hun begroting zou gebeuren. Minister Agema had het over een "fout " van 200 miljoen op de zorgbegroting. Heinen was benieuwd hoe ze daarbij kwam.

Over de lange onderhandelingen zei Schoof dat hij in de nacht weleens heeft gedacht "dat het heel ingewikkeld" zou kunnen worden. Hij sprak over een "marathon" met "flinke tegenwind".

De gemeente Amsterdam roept op om tijdens Koningsdag drukke plekken te vermijden, zoals het centrum. Voornaamste aanleiding voor de oproep zijn zorgen over de toegankelijkheid voor hulpdiensten in noodsituaties.

Al jaren neemt het aantal feestvierders in de hoofdstad met Koningsdag toe. Daar komt bij dat Koningsdag net als vorig jaar op zaterdag is, waardoor mensen naar verwachting langer in de stad blijven, zegt de gemeente.

Nood- en hulpdiensten zitten volgens de gemeente volgende week zaterdag tegen de maximale belasting aan om de dag "beheersbaar, feestelijk en veilig" te houden.

Toegangswegen afgesloten

De afgelopen jaren nam de gemeente ook al maatregelen rondom Koningsdag, schrijft stadsomroep AT5. Zo werden bijvoorbeeld crowdmanagers ingezet. Daarnaast was het mogelijk om zogeheten druktemeldingen te ontvangen op je telefoon, waardoor je via een app kon bijhouden hoe druk het op welke plek was.

Desalniettemin werd het vorig jaar zodanig druk in de wijk Jordaan, dat de gemeente toegangswegen afsloot en opriep er niet meer heen te komen.

De gemeente wil dergelijke situaties dit jaar voorkomen. Daarom is er de oproep om Koningsdag niet in het centrum, maar dichter bij huis te vieren. "Zo helpt u mee om de stad veilig en toegankelijk te houden voor iedereen."

Zelfs voordat president Trump op de pauzeknop drukte en importheffingen voor 75 landen bijstelde naar 10 procent zagen exporteurs en producenten in India al de voordelen van hogere heffingen. India's maakindustrie groeit lang niet zo snel als de overheid zou willen. Trumps importheffingenlijst maakte van India opeens de interessantste optie in de regio om te produceren. Ook nu de hogere heffingen zijn uitgesteld is het optimisme in India nog niet verdwenen.

Economen zijn voorzichtig optimistisch over de kansen van India in deze roerige tijden. Daarvoor moet het wel snel handelen om hardnekkige obstakels te verwijderen die snelle groei van bijvoorbeeld de textiel-, metaal- en elektronica-industrie nu nog tegenhouden.

Kansen

In de eerste versie van Trumps lijst met heffingspercentages kwam India er al relatief goed van af met een tarief van 27 procent. Landen als Bangladesh, Vietnam en Taiwan werden veel hoger belast. Daardoor werd India aantrekkelijker als locatie om vanuit de importeren.

Volgens de Times of India zouden in de laatste dagen van maart vijf vliegtuigen vol iPhones vanuit de Foxconn-fabriek in Chennai naar de Verenigde Staten zijn gevlogen. Om de importheffingen vanuit China te ontlopen, werd de productie in die fabriek volgens de krant opgevoerd. Nu wordt er ook op zondag gewerkt.

"India's grootste concurrent China wordt hard geraakt. In theorie is alles wat daar gemaakt wordt nu, voor de Amerikaanse markt in ieder geval, voor het grijpen door andere landen", zegt econoom Sanjay Kathuria.

Fabriek van de wereld

Als huidige vijfde economie wil India in de komende jaren bij de top drie van economische wereldmachten horen, maar dan moet het meer gaan produceren. Meer dan de helft van de bevolking is nu nog werkzaam in de landbouw, naar Chinees voorbeeld moet er een draai gemaakt worden naar de industrie om productie te verhogen.

Dat is een uitdaging volgens Kathuria: "Een derde van de goederen die wereldwijd geproduceerd worden in fabrieken komt uit China. Om die industrie over te nemen, moet je als land een divers en complex systeem hebben."

Sinds zijn aantreden in 2014 heeft premier Modi als doel om de economie te laten groeien door een uitbreiding van de productiesector. Met behulp van buitenlandse investeringen en eigen investeringen in de hightechproductiesector.

'Make in India' moet honderd miljoen banen opleveren en zo de werkloosheid tegengaan. 23 miljard dollar werd geïnvesteerd om het aandeel van de maakindustrie te verhogen naar een kwart van het bruto binnenlands product. Maar het afgelopen fiscale jaar was het 14 procent, dat is zelfs 1 procentpunt lager dan tien jaar geleden. "Dat komt doordat het niet lukt de arbeidsintensieve productie te laten groeien", zegt Kathuria.

Obstakels verwijderen

Als India een groter onderdeel wil worden van de wereldwijde goederenhandel moet het een aantal obstakels aanpakken. Te beginnen bij het verlagen van de hoge eigen importheffingen op bijvoorbeeld chemicaliën. "Om heffingen op goederen vanuit de Europese Unie te verlagen, moet India nu vaart zetten achter het vrijhandelsakkoord waar het sinds 2013 al met de EU aan werkt", zegt econoom Alicia Garcia Herrero van het Bruegel Instituut in Brussel.

Met 1,4 miljard inwoners zou je het niet snel denken, maar een ander probleem voor India is de omvang van de beroepsbevolking. Die is nu nog te klein en te laag opgeleid. Kathuria: "India heeft tegenwoordig meer inwoners dan China maar het heeft minder arbeidskrachten, omdat een groot deel van de vrouwen thuis zit." Volgens hem is het potentieel enorm. "Als maar 33 procent van de vrouwen werkt, wordt dat niet benut."

Als laatste wijst Kathuria naar de productiviteit van de industrie, die moet door beter gebruik van technologische innovatie veel verder omhoog om een competitief productieland te worden. Door investeringen in infrastructuur en het aanpakken van bureaucratische rompslomp staat India er nu wel beter voor dan onder de eerste termijn van president Trump.

Garcia Herrero denkt dat India eerst zijn pijlen richt op een handelsovereenkomst met de VS. "Maar daarna is de EU zeker interessant, omdat het juist investeringen oplevert in de maaksector, bijvoorbeeld van de Duitse auto-industrie."

"Alles is kapot, waar moeten we nu naartoe?", zegt een patiënt van het Al Ahli ziekenhuis in Gaza tegen nieuwsorganisatie EVN. Hij zit buiten op een ziekenhuisbed, omringd door verwoesting. Achter hem zijn zwartgeblakerde muren te zien, andere bedden liggen verstopt onder brokstukken en hulpverleners doorzoeken het puin in de hoop nog bruikbare spullen te vinden.

De Israëlische aanval van afgelopen zondag heeft het laatste volledig functionerende ziekenhuis in de Gazastrook vernietigd achtergelaten. "Het ziekenhuis is nu gesloten en we weten niet of we ergens in de komende dagen weer open kunnen", zegt chirurg Tayseer al-Tanna via de telefoon.

De dokter vertelt dat een groot deel van de medewerkers en patiënten tijdig is geëvacueerd. Anders had het dodenaantal veel hoger kunnen liggen. Wel stierf een jongen van 12 met een hoofdwond tijdens de evacuatie; zijn lichaam kon de abrupte verplaatsing niet aan.

Herstel van het ziekenhuis zal weken, misschien wel maanden duren, zegt Fadl Naeem, een andere arts in het Al Ahli ziekenhuis tegen hulporganisatie Medical Aid for Palestinians. Hij vertelt dat sommige onderdelen van het ziekenhuis niet kunnen worden vervangen, omdat die materialen de grens naar Gaza niet over mogen van Israël.

33 ziekenhuizen beschadigd

Al Ahli is niet het enige ziekenhuis dat de afgelopen week werd geraakt door een Israëlische aanval. Afgelopen dinsdag werd ook het Kuwait veldziekenhuis in Al Mawasi aangevallen. Eén Palestijn werd gedood, tien andere raakten gewond. Het is een aanval in een lange reeks van bombardementen en beschietingen op ziekenhuizen. Israël zegt de ziekenhuizen aan te vallen omdat er Hamasleden zitten.

Volgens de autoriteiten in Gaza zijn sinds het begin van de oorlog 1300 gezondheidszorgmedewerkers gedood en zijn alle 36 ziekenhuizen in Gaza doelwit geweest van aanvallen. De Wereldgezondheidsorganisatie heeft vastgesteld dat 33 daarvan beschadigd zijn geraakt.

Hulpgoederen zijn sinds 2 maart de strook niet meer ingekomen door Israëls blokkade. Volgens het lokale ministerie lopen zo'n 60.000 Gazaanse kinderen daardoor risico op ondervoeding. Het Internationaal Gerechtshof in Den Haag bepaalde dat Israël er alles aan moet doen om de inwoners van Gaza van basisvoorraden te voorzien en genocide moet voorkomen.

"Maar daar komt niets van terecht", zegt Hizkia de Jong van Artsen zonder Grenzen. "De evacuatiebevelen komen vaak kort van tevoren. Zie dan maar eens adequaat je ziekenhuis te evacueren, met mensen aan de zuurstof. Niets blijft bij die aanvallen gespaard."

In strijd met internationaal recht

De Jong vertelt ook dat de Israëlische autoriteiten het zouden moeten vertellen aan hulporganisaties wanneer ze een doelwit gaan aanvallen, "maar dat doen ze niet altijd". Hulporganisaties benadrukken dat de acties van Israël ingaan tegen het internationaal recht.

En dat bevestigt Göran Sluiter, hoogleraar internationaal strafrecht aan de Universiteit van Amsterdam. "Een aanval op een ziekenhuis zoals zondag is zeker in strijd met het internationaal recht. Ook als er een Hamasstrijder in het ziekenhuis zat."

Sluiter legt uit dat een ziekenhuis alleen een legitiem doelwit zou kunnen zijn wanneer er een grote groep Hamasmilitanten zou zitten en er nauwelijks meer zorg zouden worden verleend in het ziekenhuis. "Maar het is de vraag of daarvan in dit geval sprake is."

Israël geeft weinig informatie over zijn doelwitten. Daarnaast is bekend dat de Israëlische autoriteiten regelmatig liegen over hun aanvallen. "Kijk maar naar de aanval op het hulpverlenerskonvooi in Rafah", zegt Sluiter. "Eerst zei Israël dat het onherkenbare ambulances waren, vervolgens verschijnt er beeld van de aanval en wordt duidelijk dat van Israëls verhaal niets klopt."

Bij het Internationaal Gerechtshof loopt een genocide-zaak tegen Israël en bij het Internationaal Strafhof liggen arrestatiebevelen tegen de Israëlische premier Netanyahu en de voormalig defensieminister Gallant voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid.

Daarvan lijkt Israël zich weinig aan te trekken. "Al decennialang legt Israël uitspraken van internationale tribunalen naast zich neer", zegt Sluiter. "In 2003 was er een uitspraak dat de muur langs de Westelijke Jordaanoever onrechtmatig was. Israël heeft daar niets mee gedaan."

Wat kan de internationale gemeenschap dan wél doen? Er is geen centraal orgaan dat de naleving van internationaal recht controleert. Sluiter ziet mogelijkheden in het uitoefenen van politieke druk. "Denk aan sancties, of het erkennen van de Palestijnse staat, wat een aantal landen al doet. De vraag is of Nederland zich daarbij gaat aansluiten."

Als het aan het Openbaar Ministerie ligt, moet een man uit Beilen vier jaar de cel in voor het misbruiken van minderjarige meisjes op het internet. Elf meisjes tussen de 9 en 14 jaar deden aangifte.

De 35-jarige man werd in januari vorig jaar opgepakt. Zijn naam was komen bovendrijven bij een ander onderzoek, waarbij een 40-jarige man was opgepakt omdat hij online een meisje van 12 had misleid om af te spreken en haar vervolgens verkrachtte. In de contactenlijst op zijn telefoon stonden de gegevens van de man uit Beilen.

'Tweehonderd'

Op de computer van de 35-jarige man stonden seksuele chatgesprekken met zeker twintig meisjes. Negen van hen dwong hij tot het uitvoeren van seksuele handelingen, schrijft RTV Drenthe.

De 35-jarige man zei vandaag in de rechtszaak dat hij met "wel 200" meisjes heeft gechat op verschillende websites. Hij zou al jaren lang contact zoeken met jonge meisjes op het internet.

De slachtoffers waren in de veronderstelling dat ze met een minderjarige jongen aan het chatten waren. Sommigen van hen stuurden hem op zijn verzoek en aandringen foto's en video's van seksuele handelingen. De man wordt ook verdacht van het maken en verspreiden van kinderporno.

Volgens de officier van justitie heeft de Beilenaar misbruik gemaakt van de nieuwsgierigheid en de jonge leeftijd van de meisjes. Hij verweet de man ook dat die niet heeft nagedacht over de schade die hij aanrichtte bij de slachtoffers. "Hij was alleen maar met zichzelf bezig."

Gevoel van macht

De man is psychisch onderzocht en er is onvoldoende bewijs om te stellen dat hij een seksuele afwijking heeft. Volgens de onderzoekers was hij gericht op een vorm van controle en het gevoel van macht.

Behalve een celstraf van vier jaar wil het OM dat de man zich laat behandelen en contact met minderjarigen vermijdt. Ook zou hij na zijn straf nog begeleid moeten worden.

De officier van justitie vond in eerste instantie een gevangenisstraf van maximaal zes jaar op de plaats, maar verlaagde dat iets vanwege de lichamelijke beperking van de verdachte. De man zit in een rolstoel. "Een detentie is zwaar voor iedereen, maar gelet op zijn medische achtergrond pakt dat voor hem zwaarder uit."

De rechter doet over twee weken uitspraak in de zaak.

Het kabinetsplan om de kinderopvang bijna gratis te maken wordt weer met twee jaar uitgesteld. Dat is besloten in de onderhandelingen over de voorjaarsnota, zeggen bronnen. Het idee is nu dat de wijzigingen in de kinderopvang in 2029 ingaan. Eerder was de bedoeling nog 2027.

Het vorige kabinet had hetzelfde voornemen om de kinderopvang voor alle werkenden nagenoeg gratis te maken, maar stelde die plannen ook al uit (van 2025 naar 2027). Toen was de reden dat de sector niet genoeg personeel kon vinden, en dat geldt nog steeds.

Het nieuwe uitstel betekent een financiële meevaller voor het kabinet. Voor de invoering van (bijna) gratis opvang was 2,9 miljard euro gereserveerd.

Meteen naar de crèche

Het plan is om een heel nieuw financieringssysteem op te tuigen. De huidige kinderopvangtoeslag verdwijnt dan, het geld gaat meteen naar de crèche en ingewikkelde terugvordering verdwijnt. Van ouders wordt dan alleen nog een kleine eigen bijdrage gevraagd.

In november zette het kabinet de plannen voor gratis kinderopvang in 2027 nog door, hoewel er toen ook sprake was van groeiende personeelstekorten in de branche.

Nu is er een tekort van zo'n 6000 werknemers en dat is naar verwachting in 2033 gegroeid naar 42.000. In de aanloop naar een ander kinderopvangstelsel bestaat verder de kans dat de vraag zal stijgen, met prijsstijgingen tot gevolg. Ruim 900.000 kinderen maken gebruik van een crèche, de peuterschool, buitenschoolse opvang of opvang bij een gastouder.

De spoorlijn waar ze in Noord-Nederland al jaren van dromen, de Lelylijn, dreigt verder uit het zicht te raken. De afgelopen twee kabinetten werd de spoorverbinding tussen Noord-Nederland en de Randstad steeds realistischer. Er lag zelfs al 3,4 miljard euro voor klaar, maar na de onderhandelingen van de voorjaarsnota van gisteren blijft daar bijna niets meer van over.

De vier coalitiepartijen halen geld uit het potje om daarmee de Nedersaksenlijn aan te leggen. Dat is een spoorlijn tussen Groningen en Enschede via Emmen, waarvoor 1,9 miljard nodig is. Dat geld was er niet, maar komt er nu dus wel door het potje van de Lelylijn.

Verrassing

"Ik was verrast om te horen dat de financiering uit dit potje kwam", zegt Klaas Sloots, de burgemeester van Stadskanaal. "Aan de andere kant ben ik niet verrast, omdat alle vooronderzoeken naar de Nedersaksenlijn zeer positief waren." De komst van de lijn zou een gunstig effect op de economie in het gebied hebben, zegt hij.

Volgens de burgemeester biedt de spoorlijn perspectief voor jongeren in Oost-Groningen, Drenthe en Overijssel. "Deze jongeren kunnen blijven wonen waar ze vandaan komen."

Toch begrijpt Sloots het onbegrip vanuit bepaalde noordelijke gebieden van het land. "Het was goed geweest als er een paar zinnen vanuit het kabinet over de financiering van de Lelylijn op lange termijn was geweest. Ik snap dat ze in Friesland balen." Volgens de burgemeester duurt het negen jaar voordat de Nedersaksenlijn volledig af is.

De teleurstelling bij René Paas, de commissaris van de Koning in Groningen, is groot. "We willen heel graag dat de Nedersaksenlijn van de grond komt, maar het is onbegrijpelijk dat die wordt betaald door de geldpot voor de Lelylijn te plunderen."

Met de komst van de Lelylijn zou de huidige twee uur durende reistijd tussen Groningen en Amsterdam tot een uur sneller moeten worden. Dit zou volgens Paas ook "de psychologische afstand" tussen de Randstad en Noord-Nederland verkleinen. "Het is echt belangrijk een landsdeel met weinig aanleg van infrastructuur op een stevige manier te laten aansluiten bij de rest van het land."

Eind vorig jaar nam een meerderheid in de Tweede Kamer nog een motie aan die stelde dat het geld voor de Lelylijn juist niet voor de Nedersaksenlijn gebruikt mocht worden. "De coalitie heeft losliggend geld gepakt. Het Lelylijn-project duurde het langst en kostte het meest geld, maar daar kregen we een beter functionerend Nederland voor terug", aldus de commissaris van de Koning.

Vorig jaar bleek nog dat het potje van 3,4 miljard euro niet genoeg was om de Lelylijn aan te leggen. Uit onderzoek van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat bleek zeker 13,8 miljard euro nodig te zijn.

Er zijn geen aanwijzingen dat de explosie en brand in een appartementencomplex in Heerhugowaard vorige week het gevolg zijn van een aanslag. Dat meldt een woordvoerder van het Openbaar Ministerie. Een van de vijf verdachten zit nog in voorarrest.

Het zou niet gaan om een explosief dat van buiten naar binnen is gegooid. "En er is ook geen sprake van een gerichte actie richting een woning of bedrijf in het gebouw", aldus het OM.

In het complex ging een explosief af en daardoor ontstond brand. In het gebouw zitten 66 woningen en drie bedrijven. Twee appartementen werden verwoest en een deel van de gevel is weg. Vijf mensen raakten lichtgewond.

Vijf verdachten

Na de explosie werden vijf verdachten aangehouden. Een 19-jarige man uit Opmeer zit nog altijd in voorarrest, dit werd afgelopen maandag met twee weken verlengd. Hij wordt verdacht van het veroorzaken van de explosie.

Vier minderjarigen uit de gemeente Dijk en Waard zijn inmiddels weer op vrije voeten, maar blijven verdacht van betrokkenheid bij de explosie en brand.

Ooggetuigen hoorden vorige week een harde explosie:

Voor planeetonderzoekers en astrobiologen is het de heilige graal: leven vinden buiten de aarde. Een team van de universiteit van Cambridge zegt daar nu aanwijzingen voor te hebben gevonden bij een verre planeet rond een andere ster. In de atmosfeer zitten waarschijnlijk gassen die op aarde alleen door levende organismen worden gemaakt. Maar experts zijn sceptisch. "Er kunnen ook niet-biologische verklaringen voor zijn", zegt astrobioloog Inge Loes ten Kate. "Dit is geen smoking gun."

'De planktonplaneet: piepklein buitenaards leven op verre wereld', kopte de Britse tabloid The Sun vandaag in hoofdletters op de voorpagina. "Dat is nou precies wat we niet willen", verzucht Ten Kate. Want of zich op exoplaneet K2-18b echt een zee vol algen en plankton bevindt, is allerminst zeker.

De wetenschappers weten dat ook en erkennen dat meer onderzoek nodig is. Tegelijkertijd heeft onderzoeksleider Nikku Madhusudhan het wel over "het sterkste bewijs" van biologische activiteit buiten ons zonnestelsel ooit gevonden. "Over tientallen jaren kijken we misschien terug naar dit moment, en zullen we het beoordelen als het moment dat het levende universum binnen handbereik kwam", orakelt hij in The Guardian.

Het probleem is dat we weinig weten van de planeet, die zo ver weg staat dat het licht er 124 jaar over doet om ons te bereiken. Alleen dat hij veel groter is dan de aarde. "Maar ze weten niet hoe hij eruitziet", merkt planeetonderzoeker Daphne Stam (TU Delft) op in het NOS Radio 1 Journaal. "Ze hebben alleen een 'vingerafdruk' van de atmosfeer, en daarin die stofjes gevonden."

Het kan zijn dat K2-18b een oceaanwereld is, overdekt met water vol buitenaardse algen. "Maar anderen zeggen: nee, het is een planeet die vooral uit gas bestaat, zoals Neptunus. Of een die helemaal bedekt is met magma. Dus weten we dus ook niet welke chemische processen er zijn. Die kunnen ook niks met leven te maken hebben."

Ten Kate, hoogleraar aan de UvA en de Universiteit Utrecht, vindt daarnaast dat de metingen gecheckt moeten worden door een ander team dat niks met dit onderzoek te maken heeft. "Er zitten veel aannames in. Het is een ontzettend interessante exoplaneet, maar je moet zo voorzichtig zijn met dit soort claims. Het is nu overal in het nieuws en dan moeten allemaal mensen gaan zeggen: we weten het eigenlijk niet zeker. Ik vind het jammer dat het zo gebracht is, want er zitten nog te veel haken en ogen aan."

Het was beter geweest als het team de resultaten had besproken met wetenschappers uit andere disciplines, zoals Ten Kate zelf doet in het mede door haar opgezette Origins Center. "Waarom zijn ze niet met een groep biologen, geologen en astronomen bij elkaar gaan zitten om het samen helemaal door te denken. En dan met een goed doorwrocht artikel te komen met de mogelijke processen en een tabel waarin ze alles afkaarten. Ik snap dat dat niet sexy is, maar zo hoort het wel."

Het eerste nieuws over de ontdekking werd overigens al in september vorig jaar naar buiten gebracht. De appgroep van vakgenoten ontplofte, herinnert Ten Kate zich. De vraag was vooral of de metingen wel klopten. Er was een kans van 32 procent dat dat niet zo was. Inmiddels, na meer onderzoek, is die kans verkleind tot 0,3 procent, maar dat is voor de wetenschap niet genoeg. Daar is 99,99999 procent zekerheid voor nodig.

Sterrenkundige Lucas Ellerbroek volgt het nieuws rond exoplaneten al sinds de ontdekking van de eerste in 1992 en evenals Ten Kate kent hij de onderzoeksleider in Cambridge. "Ik respecteer hem. Hij is een goede wetenschapper, maar hij kan weten wat het losmaakt als hij dit soort dingen zegt. Dan krijg je dus zo'n tabloid-voorpagina."

Op zijn best, zegt Ellerbroek, is het inderdaad leven. "Maar dan nog zal het heel lang duren voordat er bewijs voor is. Om dat in beeld te brengen, heb je niet de volgende ruimtetelescoop nodig, maar de telescoop daarna. Dat gaat tientallen jaren duren."

Intussen zijn er ook nog andere veelbelovende exoplaneten, zoals die in het Trappist-1-stelsel, dat een beetje op ons zonnestelsel lijkt. "Daar gaat de James Webb komend jaar naar kijken. Er staat ons dus misschien wel meer nieuws te wachten."

De man die vorige maand ten onrechte vanuit de VS is overgebracht naar een gevangenis in El Salvador zal als het aan de regering-Trump ligt nooit meer in de Verenigde Staten wonen. "Mocht hij ooit weer in de VS terechtkomen, dan wordt hij onmiddellijk opnieuw gedeporteerd", aldus Witte Huis-woordvoerder Karoline Leavitt.

Op een persconferentie bestempelde Leavitt de 29-jarige man die de VS op last van het hooggerechtshof moet terughalen als een "illegale vreemdeling, MS-13-bendelid en buitenlandse terrorist". Democratische politici hebben hem ten onrechte neergezet als een onschuldige vader uit Maryland, stelde ze.

Vervolgens gaf Leavitt het woord aan een moeder uit diezelfde Amerikaanse staat. Haar dochter werd in 2023 vermoord door een illegale migrant uit El Salvador. "We zijn Amerikaanse burgers", zei Patty Morin. "We moeten onze families, onze grenzen en onze kinderen beschermen."

Onterecht uitgezet

De zaak van de 29-jarige Salvadoraanse asielzoeker Kilmar Armando Ábrego García staat volop in de aandacht vanwege de oplopende machtsstrijd tussen president Trump en de rechterlijke macht. Trump legt uitspraken van rechters naast zich neer. In reactie kondigde een federale rechter gisteren aan de regering te willen vervolgen.

De zaak draait om de uitzetting van Ábrego García, die volgens de Amerikaanse immigratiedienst niet had mogen plaatsvinden. Met zeker 200 anderen werd de man vorige maand met veel machtsvertoon overgevlogen naar El Salvador. Een bevel van de rechter om de vliegtuigen te laten omkeren werd genegeerd.

De Amerikaanse regering beschuldigt Ábrego García van lidmaatschap van een bende die Trump op de terreurlijst heeft gezet. De advocaat van de man weerspreekt die beschuldiging. Hij wijst erop dat zijn cliënt in 2011 op 16-jarige leeftijd juist vluchtte voor het bendegeweld in zijn land en een beschermde status genoot.

Absurd idee

In lijn met eerdere uitspraken heeft het Amerikaanse hooggerechtshof onlangs bepaald dat de regering de terugkeer van Ábrego García moet "faciliteren". Zowel Trump als de Salvadoraanse president Bukele, deze week op bezoek in Washington, zegt daar geen basis voor te zien. Bukele noemde het idee om de man te laten gaan "absurd".

Voor Bukele, een harde rechts-populist, vormen de gevangenen uit de VS een aantrekkelijke inkomstenbron. Kort na Trumps aantreden kwam hij met de VS overeen om veroordeelde criminelen over te nemen. Hij sprak van het "outsourcen" van het Amerikaanse gevangenissysteem. "De kosten zijn voor de VS relatief laag, maar de opbrengst is voor ons substantieel."

In een poging de zaak in beweging te krijgen is de Democratische senator Chris Van Hollen gisteren naar El Salvador gevlogen. Daar had hij een ontmoeting met vicepresident Ulloa. Anders dan een Republikeins Congreslid een dag eerder kreeg hij geen toestemming om de megagevangenis waar Ábrego García vastzit te bezoeken.

"Waarom blijft de regering van El Salvador een man gevangenhouden terwijl die geen enkel bewijs heeft dat hij een misdaad heeft begaan en ook geen enkel bewijs van de Verenigde Staten heeft gekregen?", zei Van Hollen tegen verslaggevers ter plaatse. "Ze zouden hem gewoon moeten laten gaan."

Republikein Moore mocht wel een kijkje nemen in de omstreden gevangenis en ging er met opgestoken duimen op de foto:

In reactie op Van Hollens bezoek kwam het Witte Huis met een nieuwe reeks beschuldigingen aan het adres van Ábrego García. Woordvoerder Leavitt noemde de Salvadoraan een "klaarblijkelijke vrouwenmepper". Ze wees op een contactverbod dat in 2021 tegen hem was uitgevaardigd, nadat zijn vrouw had beweerd dat hij haar had geslagen, gekrabd en haar shirt had afgerukt.

In een reactie heeft de vrouw, een Amerikaans staatsburger, te kennen gegeven dat ze het contactverbod "uit voorzorg" had aangevraagd. Ze zei dat de twee hun onderlinge problemen gezamenlijk hebben weten op te lossen, onder meer met behulp van therapie. Sinds de uitzetting van haar man maakt ze zich hard voor zijn terugkeer.

Verdachte trui

Leavitt maakte ook een punt van de kleding die Ábrego García in 2019 droeg bij een aanhouding door de politie. De print op zijn trui, met geldbiljetten die de ogen, oren en mond van presidenten bedekken, zou volgens agenten "kenmerkend zijn voor de latino bendecultuur". Leavitt sprak van "een bekend MS-13-bendesymbool".

Zulke uiterlijke kenmerken zouden strafpunten opleveren op een checklist van de Amerikaanse immigratiedienst. Organisaties die opkomen voor burgerrechten noemen het gebruik van zulke lijsten problematisch. Familieleden gaven eerder aan te vermoeden dat hun geliefden vanwege onschuldige tatoeages zijn opgepakt.

Tegenover de BBC reageerde de advocaat van Ábrego García kort op de nieuwe beschuldigingen uit het Witte Huis. "Mag de overheid openlijk de wet overtreden als iemand ervan wordt beschuldigd de wet te hebben overtreden?"

Het kabinet heeft de voorjaarsnota, de actualisering van de begroting, goedgekeurd. Maar naar welke zaken extra geld gaat en hoe dat precies betaald wordt, wordt pas morgen duidelijk. Dat heeft minister Heinen van Financiën gezegd na afloop van de ministerraad.

Ook de vakministers deden er na de bijeenkomst op het Catshuis het zwijgen toe en verwezen naar Heinen. Die zei dat hij eerst op het ministerie nog de puntjes op de i gaat zetten en dat de nota dan morgen wordt verspreid. Dan is het Goede Vrijdag en zijn veel mensen, ook politici en journalisten, vrij.

Onhandig, erkende Heinen, "maar anders moet ik het over het weekend heen tillen en dan moet u nog langer wachten".

Gisteren waren de partijleiders van de regeringspartijen er als de kippen bij om te benadrukken waar ze blij mee zijn. Inmiddels komen er via ingewijden wel enkele details naar buiten over hoe de miljardenwensen van PVV, VVD, NSC en BBB betaald moeten worden.

Premier Schoof zei na afloop van de ministerraad dat de aanpassingen aan de begroting deels betaald zullen worden door meevallers en deels door het minder verlagen van de inkomstenbelastingen dan gepland. Maar details en het hele pakket worden morgen dus pas bekend.

Energienota paar euro per maand omlaag

PVV-leider Wilders toonde zich gisteren zeer ingenomen met de afspraken over een lagere energierekening voor burgers. Ook oppositiepartijen hadden daarop aangedrongen. Nu wordt duidelijk dat de maandelijkse rekening voor een gemiddeld huishoudens met een paar euro's omlaaggaat.

Het geld daarvoor, zo'n 600 miljoen euro, wordt gehaald uit het Klimaatfonds, dat eigenlijk bedoeld is voor verduurzaming van huizen en bedrijven. De verantwoordelijk minister, Hermans, was daar aanvankelijk niet van op de hoogte en voelde zich overvallen, zeggen bronnen.

Gisteren werd al bekend dat er iets verandert aan de belastingkortingen die werkenden krijgen; die gaan omlaag. Dat moet 1,2 miljard euro opleveren om een voorgenomen verhoging van de btw op sport, cultuur en krantenabonnementen terug te draaien.

Minister Heinen van Financiën ging er niet specifiek op in, maar ondanks de verlaging van de kortingen gaat de totale inkomstenbelasting volgens hem uiteindelijk nog steeds omlaag. Dat was ook al eerder afgesproken. "Nee, is echt niet ten nadele van de hardwerkende Nederlander, de lastenverlichting blijft staan."

Meer geld voor ontwikkelingshulp

Ook is inmiddels duidelijk dat er vanaf volgend jaar meer geld gaat naar ontwikkelingshulp. De koppeling met de stand van de economie wordt hersteld, en dat levert enkele tientallen miljoenen euro's extra op voor PVV-minister Klever.

Dat lijkt een gebaar naar de Eerste Kamer. Die nam eerder dit jaar een motie aan om de koppeling met het bruto binnenlands product (bbp) te herstellen. Een meerderheid dreigde daarbij volgend jaar tegen de begroting te stemmen als dat niet gebeurde.

Gisteren reageerden de woningcorporaties al afwijzend op de afspraak dat de huren in de sociale sector de komende twee jaar bevroren worden. Dat betekent lagere inkomsten voor de corporaties, die daardoor minder geld hebben voor het bouwen van broodnodige nieuwe huizen, is hun kritiek.

Volgens woonminister Keijzer worden de corporaties wel gecompenseerd, maar ze erkende dat er sprake is van botsende belangen. De bevriezing van de huren is volgens haar "goed nieuws voor de huurders, maar het heeft ook consequenties voor hun kinderen en kleinkinderen die wachten op een huis".

Minister Heinen zei dat er bij de onderhandelingen tot op het laatste moment druk op hem was om de begrotingsregels op te rekken, maar dat hij daar niet aan heeft toegegeven.

Heinen was ook benieuwd naar berekeningen van Agema die vanmorgen over een meevaller sprak die ze zelf niet mag houden:

Met een gespannen glimlach poseert de Japanse minister en onderhandelaar Ryosei Akazawa in de Oval Office. Hij staat naast een zichtbaar ontspannen president Trump. De twee spraken bijna een uur met elkaar over de nieuwe Amerikaanse importheffingen. "Hij vertelde me dat Japan de hoogste prioriteit heeft", vertelde onderhandelaar Akazawa, enigszins verrast, achteraf tegen verslaggevers.

De directe ontmoeting kwam voor de Japanse delegatie compleet onverwacht. Pas kort voor het overleg werd duidelijk dat Trump persoonlijk zou aanschuiven bij de gesprekken over tarieven, militaire kosten en handel tussen de twee landen. "Ik zie het als een teken dat Japan serieus wordt genomen", aldus Akazawa.

Het doel van de onderhandelingen is duidelijk. Japan wil het algemene importtarief van 24 procent op Japanse goederen verlaagd zien en vrijstelling krijgen van de 25 procent heffing op buitenlandse auto's. De VS wil het handelsoverschot met Japan verkleinen. Hoewel China nog altijd de grootste handelspartner van Japan is, vormt de VS de belangrijkste afzetmarkt. Volgens experts kunnen de Amerikaanse importheffingen ervoor zorgen dat de Japanse economie met wel 0,8 procent krimpt dit jaar.

Hakken in het zand

Japanse media volgen de onderhandelingen daarom alsof het een WK-finale met eigen team betreft, met liveblogs die om de minuut worden ververst en constante verslaggeving ter plekke. Zo veel staat er op het spel voor Tokio. In het overleg uitte Akazawa daarom ook ongebruikelijk scherp de Japanse frustratie over alle nieuwe invoerheffingen, van sectorgerichte maatregelen op staal en aluminium tot de algemene heffing van 10 procent.

Minister Akazawa kwam wel goed voorbereid. De voormalig topambtenaar van het ministerie van Infrastructuur en Transport, en persoonlijk adviseur van de Japanse premier Shigeru Ishiba, werd bijgestaan door een bataljon hoge functionarissen van de ministeries van Financiën, Economie, Handel en Buitenlandse Zaken. Eerder op de dag had hij al ontmoetingen met vertegenwoordigers van Japanse bedrijven in de VS om informatie in te winnen.

Terwijl de spanningen in Japan hoog opliepen sloeg Trump na afloop op sociale media een opvallend optimistische toon aan: "Een grote eer om de Japanse delegatie te ontmoeten. Grote vooruitgang!" Toch houdt zijn regering de hakken in het zand. De autoheffingen zijn volgens Washington van nationaal veiligheidsbelang en dus onbespreekbaar. Alleen over andere tarieven lijkt nog enige onderhandelingsruimte te bestaan. Voor Japan een pijnlijke boodschap, bijna een derde van zijn export naar de VS bestaat uit auto's en auto-onderdelen.

Afreizen naar VS

Tegelijkertijd neemt in Washington ook de kritiek op de Amerikaans-Japanse defensierelatie toe. "Wij betalen honderden miljarden om hen te verdedigen. Zij betalen niets", zei Trump vorige week nog. "Als wij worden aangevallen, hoeven ze niets terug te doen." Het zijn frustrerende uitspraken voor beleidsmakers in Tokio, mede omdat ze feitelijk onjuist zijn.

Sinds 2016 staat een herinterpretatie van de Japanse grondwet het land toe om de VS militair bij te staan in geval van een aanval. Daarnaast draagt het land jaarlijks ongeveer twee miljard dollar bij aan het onderhoud van Amerikaanse troepen op eigen bodem. Toch blijft Japan in hoge mate afhankelijk van de VS voor zijn nationale veiligheid, waardoor elke aanval op de veiligheidssamenwerking des te gevoeliger ligt.

Dankzij de positieve toon van Trump keert Akazawa daarom met een voorzichtig optimistische boodschap terug naar huis, al zijn er nog geen concrete oplossingen bereikt. Daarvoor staat een volgende gespreksronde voor later deze maand gepland. "Ik overweeg op het meest geschikte moment zelf naar de VS te reizen en president Trump direct te spreken", laat premier Ishiba weten op een persconferentie vanmiddag.

MAGA-pet

Japan kondigde eerder dit jaar zijn grootste investeringen ooit in de VS aan en is inmiddels al vijf jaar op rij de grootste buitenlandse investeerder in het land. De investeringen waren een manier om de kersverse president Trump te paaien, maar daardoor blijft er voor beleidsmakers in Tokio nu weinig onderhandelingsruimte over. Mogelijke concessies liggen onder meer in verhoogde LNG-aankopen uit Alaska, extra import van Amerikaanse auto's en landbouwproducten, en maatregelen om de yen te stabiliseren.

Landbouw en monetair beleid zijn echter politiek gevoelig in het binnenland. Een door Washington afgedwongen verzwakking van de dollar of verplichte invoer van Amerikaanse rijst zou voor de regeringspartij pijnlijk kunnen uitpakken in aanloop naar de verkiezingen voor het Japanse Hogerhuis later dit jaar. Juist op het platteland, waar de LDP-partij van premier Ishiba zijn grootste achterban heeft, is er veel verzet tegen dit soort maatregelen.

Akazawa vertrok uiteindelijk niet helemaal met lege handen: na afloop kreeg hij van Trump een knalrode Make America Great Again-pet cadeau, compleet met handtekening van de president. Premier Ishiba noemde het gesprek "constructief". Hij erkende dat er nog altijd verschillen van inzicht zijn, maar is opgelucht dat de deur niet volledig dichtgegooid is. In een X-bericht bedankte hij Trump persoonlijk: "Ik hoop dat het gesprek zal bijdragen aan een verdere verdieping van onze relatie."

Kenniscentrum voor seksualiteit Rutgers heeft een kort geding tegen de ultraconservatieve katholieke stichting Civitas Christiana gewonnen. Die stichting moet per direct stoppen met de verspreiding van het Zwartboek Lentekriebels dat in aanloop naar de Week van de Lentekriebels werd verspreid en waarin Rutgers in verband wordt gebracht met pedofilie.

Ook moet de katholieke stichting stoppen met "onrechtmatige uitingen" over Rutgers, de Week van de Lentekriebels en het lespakket Kriebels in je Buik. Berichten die al zijn gepubliceerd, moeten worden verwijderd. Civitas Christiana moet ook een rectificatie plaatsen.

"Dit kort geding ging niet over een verschil van mening over opvoeding, maar over het verspreiden van nepnieuws dat kinderen juist in gevaar brengt in plaats van beschermt", zegt adjunct-directeur Luc Lauwers van Rutgers.

Rutgers werd ervan beschuldigd dat ze kinderen seksualiseert met het lesprogramma dat ze op basisscholen verspreidt. "Civitas Christiana mag iets vinden van het lesmateriaal van Rutgers, maar wat niet mag is dat ze daar allerlei uitlatingen en beschuldigingen over doet die feitelijk niet kloppen", zegt de persrechter. "Lesmateriaal wordt aangehaald, maar dat wordt onvolledig gedaan, onjuist en misschien zelfs wel misleidend. Dat mag niet."

Civitas Christiana is het oneens is met de uitspraak. De stichting noemt het van "groot belang" dat ze "kritiek" kan blijven geven "op de werkwijze van Rutgers en haar visie op seksuele voorlichting". Ze zegt daar dan ook mee door te gaan, "natuurlijk binnen de grenzen van de uitspraak van vandaag".

De stichting beraadt zich op stappen tegen de uitspraak.

Rutgers noemt de uitspraak "een belangrijke stap in het tegengaan van desinformatie, het verspreiden van leugens en online haat".

"En bovenal een opsteker voor ouders, leerkrachten en scholen, die allemaal willen dat kinderen gezond en veilig op kunnen groeien en de informatie krijgen die zij nodig hebben om te kunnen bepalen wat wel en niet oké is", zegt Lauwers van Rutgers.

Gisteren werd bekend dat Civitas Christiana alle lasterlijke beschuldigingen richting kinderboekenschrijver Pim Lammers gaat verwijderen. Dat is de stichting overeengekomen met Singel Uitgeverijen en Lammers, die naar de rechter waren gestapt.

De Europese Centrale Bank (ECB) verlaagt de rente in de eurozone opnieuw met een kwart procentpunt. Daarmee wil de ECB de economie meer ondersteunen, vooral omdat de economische vooruitzichten onzeker zijn geworden door de handelsoorlog die de Amerikaanse president Donald Trump wereldwijd heeft ontketend. De ECB vreest vooral dat consumenten en bedrijven onzeker worden, en daarom minder gaan uitgeven.

De renteverlaging van de ECB is de zevende sinds juni vorig jaar, waarmee die uitkomt op 2,25 procent. Bij de vorige renteverlaging in maart hintte ECB-president Christine Lagarde nog op een pauze. Toen leek de dalende rente voldoende om de hoge prijzen in de eurozone te laten dalen.

Inmiddels is de wereld enorm veranderd. Begin deze maand legde de Amerikaanse president Trump flinke handelstarieven op aan landen, waaronder één van 20 procent voor goederen uit de Europese Unie. Inmiddels geldt er een tarief van 10 procent, en is er een pauze van negentig dagen ingesteld waarin de VS wil onderhandelen met andere handelsblokken.

Geen schokvrije wereld

In een toelichting sprak Lagarde van "exceptionele" zaken die spelen. Naast de handelsoorlog wees zij ook naar de Russische oorlog in Oekraïne en de "tragische gebeurtenissen" in het Midden-Oosten. De manier waarop de ECB het afgelopen jaar naar de inflatie keek werkt alleen in een "schokvrije wereld". "Iedereen die denkt dat we momenteel in schokvrije wereld leven moet zijn hoofd laten nakijken", benadrukte ze over de politieke en economische onrust.

Vooral de onzekerheid over wat er gaat gebeuren zorgt voor de grootste zorgen, aldus Lagarde. Zo is bijvoorbeeld helemaal niet duidelijk of de hoge Amerikaanse importtarieven op Europese goederen in juli van tafel gaan of alsnog ingevoerd worden. Ondertussen dalen de energieprijzen wel, wat de inflatie juist tegengaat. "Voor iedereen is vertrouwen, voorspelbaarheid en een redelijk niveau van zekerheid belangrijk om beslissingen te nemen", legde Lagarde uit.

Ondertussen groeien ook de zorgen over het stelsel van Amerikaanse banken, de Fed. President Trump wil dat de Fed de rente verlaagt en voert hierover de druk op voorzitter Jerome Powell stevig op. Powell haalde zich gisteren in een toespraak de woede van Trump op de hals door te verklaren dat de Amerikaanse economie door de handelsoorlog van de president problemen krijgt, en dat de Fed niet van plan is om snel de problemen op te lossen.

Lagarde wilde niet diep ingaan op vragen over wat er kan gebeuren als de Fed zijn onafhankelijkheid zou verliezen. Zij benadrukte alleen dat de onafhankelijkheid van de ECB een fundamenteel onderdeel van de eurozone is. Het vormt volgens haar een "obstakel" voor nieuwe lidstaten die dit niet willen erkennen.

Rente omlaag

In 2023 bracht de ECB in snel tempo de rente omhoog naar een record van 4 procent. Dat was om iets te doen aan de toen hoge inflatie door de gestegen energieprijzen. Met een hoge rente wordt geld lenen duurder, wat de economie weer wat afremt. Daarmee moeten de prijzen dalen, is het idee. Een lagere rente heeft het tegenovergestelde effect. Omdat geld lenen goedkoper wordt, ondersteunt dat de economie.

Voor spaarders betekent de serie van renteverlagingen slecht nieuws. Spaargeld dat banken niet in leningen kunnen omzetten parkeren zij elke nacht bij de ECB in Frankfurt. Daar krijgen ze nu nog 2,25 procent over. ING en ABN Amro keren de afgelopen anderhalf jaar een rente van 1,5 procent uit op een vrij opneembare spaarrekening, Rabobank 1,7 procent.

ING is de eerste van de drie grote banken die rente gaat verlagen. Morgen zakt die naar 1,25 procent. Prijsvechters, vooral buitenlandse banken, bieden nog wel hogere spaarrentes. Maar ook die zakken inmiddels door de dalende rente bij de ECB. De verwachting van economen is dat de ECB in de nabije toekomst nog meer renteverlagingen doorvoert.

Bij Fontys was tot voor kort sprake van een groot datalek waarbij gevoelige informatie zoals medische gegevens van studenten door anderen in te zien waren. Omroep Brabant ontdekte het lek. De onderwijsinstelling heeft alle documenten inmiddels verwijderd.

Als iemand zich aanmeldde voor een cursus bij Fontys, kreeg diegene een e-mailadres en logingegevens voor het interne netwerk. Via de zoekfunctie van het intranet kon diegene vervolgens bij een grote hoeveelheid documenten met persoonlijke informatie, bleek uit onderzoek van de regionale omroep.

Interne e-mails en verslagen

Het ging onder meer om lijsten met pasfoto's, adressen en 06-nummers van studenten. Maar ook om interne e-mails tussen medewerkers en verslagen van gesprekken tussen mentors en studenten. In sommige e-mails stond medische informatie over bijvoorbeeld mentale problemen of dyslexie.

Verder ontdekte Omroep Brabant cijferlijsten, ondertekende stageovereenkomsten, uitspraken van de examencommissie en lijsten met studieadviezen.

Fontys geeft toe dat er fouten zijn gemaakt. "Dit datalek had niet mogen gebeuren en daar willen we onze oprechte excuses voor aanbieden", aldus een woordvoerder. De hogeschool neemt de situatie "zeer ernstig" op. Het college van bestuur stelt een onderzoek in.

Van openbaar naar privé

Volgens de hogeschool kon het lek ontstaan doordat medewerkers per ongeluk bepaalde documenten openbaar deelden via het interne netwerk. Alle openbare bestanden zijn omgezet naar privé, waardoor ze niet meer toegankelijk zijn voor anderen.

Studenten die bang zijn dat hun informatie is gedeeld, kunnen zich melden bij Fontys. Een datalek binnen een organisatie moet altijd gemeld worden bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Die instantie kan nog niet ingaan op het verdere verloop van de zaak.

Het is niet duidelijk hoeveel mensen de gegevens hebben bekeken. Omroep Brabant heeft alle documenten die zijn ingezien zelf ook verwijderd, aldus de omroep.

De voormalige Franse president François Hollande vindt dat Amerikaanse wetenschappers in Frankrijk versneld een vluchtelingenstatus moeten kunnen krijgen. Hollande, die tegenwoordig Kamerlid is, heeft daarvoor een wetsvoorstel ingediend. Daarin staat dat snel langdurige visa moeten worden verleend aan "wetenschappers en onderzoekers van wie de persoonlijke en wetenschappelijke vrijheid wordt bedreigd".

Parijs moet zorgen voor "snelle, duurzame en simpele" procedures, aldus de ex-president. "Deze wetenschappers verdienen een speciale status, een status als erkend vluchteling. Net zoals we klimaatvluchtelingen erkennen."

Het wetsvoorstel is een reactie op bezuinigingen die de Amerikaanse president Trump oplegt aan verschillende universiteiten en onderzoeksinstituten. Zo raakte de beroemde Harvard Universiteit 2 miljard aan overheidssubsidies kwijt, onder meer omdat het in de ogen van Trump niet hard genoeg optreedt tegen antisemitisme en het diversiteitsprogramma's niet wil beëindigen.

Braindrain

Veel wetenschappers in de Verenigde Staten voelen zich onder druk staan. Dat zijn met name degenen die zich met politiek gevoelige onderwerpen bezighouden, zoals het klimaat, geneeskunde en inclusiviteit. Ze zeggen dat Donald Trump bezig is met een heksenjacht. De Amerikaanse president zou af willen van onderzoek naar onderwerpen die hem niet bevallen.

Wetenschappelijk tijdschrift Nature deed vorige maand een peiling waaruit bleek dat 75 procent van de Amerikaanse onderzoekers "nadenkt" over verhuizen naar het buitenland. Canada en Europa zouden de favoriete bestemmingen zijn.

In verschillende westerse landen zijn plannen gelanceerd om Amerikaanse wetenschappers op te vangen. Ook Frankrijk gaat dat doen. De minister voor Hoger Onderwijs, Philippe Baptiste, riep Franse onderzoeksinstellingen vorige maand al op om met plannen en voorstellen te komen. "Amerikaanse onderzoekers vragen zich af of hun toekomst nog wel in Amerika ligt", aldus Baptiste. "Natuurlijk kunnen we een aantal van hen in Frankrijk opvangen."

'Virtueel' opvangen

Franse instellingen en universiteiten zijn bezig met het voorbereiden en financieren van de opvang. De beroemde ingenieursopleiding CentraleSupélec heeft 3 miljoen gereserveerd voor het aannemen van vijf Amerikanen. De Sorbonne Universiteit in Parijs denkt erover na om Amerikanen 'virtueel' onderdak te bieden: ze kunnen dan op afstand, vanuit de VS, voor de Franse topuniversiteit werken.

De Universiteit Aix-Marseille, in Zuid-Frankrijk, kondigde vorige maand al aan fysiek onderdak te willen bieden aan Amerikanen, onder de noemer 'Safe Place for Science'. "We willen wetenschappelijk asiel verlenen aan alle collega's die worden afgeremd, ontslagen of geen subsidie meer krijgen", zei universiteitsvoorzitter Eric Berton.

Bij zijn universiteit hebben zich tot nu toe 298 onderzoekers aangemeld. Ze komen van vooraanstaande instituten zoals NASA en de Yale en Standford-universiteiten. Volgende week worden de eerste toelatingsprocedures gestart. In mei volgen gesprekken met dertig à veertig geselecteerde kandidaten. Een maand later zullen de eerste Amerikanen arriveren en hun werk beginnen aan de Zuid-Franse universiteit.

Kapers op de kust

Oud-president Hollande wil dat Frankrijk zijn reputatie als 'land van vrijheid' eer aan doet en de Amerikaanse wetenschappers daarom ruimhartig opvangt. Maar er spelen niet alleen nobele motieven: er is ook concurrentie. Andere landen zoals China, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland willen ook graag de succesvolste Amerikaanse wetenschappers in huis halen.

Een Amerikaanse braindrain met onderzoekers die de oceaan oversteken, zou een enorme impuls kunnen zijn voor het wetenschappelijk onderzoek in Europa. "We kunnen nu ineens talent aantrekken dat we onder normale omstandigheden nooit zouden kunnen aantrekken", zei directeur Patrick Cramer van het Duitse Max Planck instituut kort geleden.

"We zijn niet de enigen die Amerikanen willen", constateert Hollande. "We moeten snel zijn want nú worden mensen ontslagen en nu sluiten onderzoekscentra hun deuren."

De Palestijnse fotograaf Samar Abu Elouf heeft de World Press Photo voor beste foto van het jaar gewonnen. Op het prijswinnende beeld is een gewonde jongen uit Gaza te zien. Mahmoud Ajjour van 9 verloor zijn armen in de oorlog tussen Hamas en Israël.

De winnaar werd bekendgemaakt tijdens de persopening van de World Press Photo-tentoonstelling in De Nieuwe Kerk in Amsterdam. Volgens directeur Joumana El Zein Khoury is het "een stille foto die luid spreekt. Het beeld vertelt het verhaal van één jongen, maar ook van een grotere oorlog die generaties lang impact zal hebben."

Mahmoud raakte gewond bij een Israëlische aanval, schrijft de jury van de jaarlijkse persfotoprijs. Hij spoorde zijn familie aan om door te lopen toen zijn armen werden getroffen door een explosie. De jongen werd uiteindelijk geëvacueerd naar Qatar. Daar leerde hij om met zijn voeten deuren te openen en spelletjes te spelen op zijn mobiel.

Fotograaf Abu Elouf is afkomstig uit Gaza en is in december 2023 naar Qatar geëvacueerd. Ze leeft in Doha in hetzelfde appartementencomplex als Mahmoud. Ze maakte de foto voor The New York Times.

Correspondent Daisy Mohr bezocht eind vorig jaar de compound waar Ajjour in Qatar woont. Daar woont ook de 11-jarige Dareen, die net als Ajjour zwaargewond werd geëvacueerd:

Vorig jaar werden ook foto's die te maken hadden met de oorlog in Gaza onderscheiden. Toen won de Palestijnse fotograaf Mohammed Salem de World Press Photo met een foto van een Palestijnse vrouw die het lichaam van haar 5-jarige nichtje vasthoudt. Het meisje werd thuis gedood door een Israëlische raketaanval op Khan Younis, in het zuiden van de Gazastrook.

De jury gaf dat jaar twee foto's een "buitengewone speciale vermelding". Het ging om een foto van een Palestijn in Gaza na een luchtaanval en een foto van een Israëlische militair na de aanval van Hamas op 7 oktober vorig jaar. De foto's "weerspiegelen de ernst van de oorlog tussen Israël en Hamas en het extreme lijden van burgers", aldus de jury destijds.

Finalisten bekendgemaakt

El Zein Khoury maakte vandaag ook de twee foto's bekend die net niet foto van het jaar werden. De Amerikaanse fotograaf John Moore (1967) werd bekroond met zijn werk Night Crossing waarmee hij volgens de organisatie "de complexe realiteit van migratie laat zien". Op de foto is een groep Chinese migranten te zien die door Zuid- en Centraal-Amerika reisden op weg naar Noord-Amerika.

"De buitenaardse sfeer van het beeld, in combinatie met de tederheid tussen ouder en kind, nodigt uit tot reflectie en roept vragen op over de onzekerheid die voor hen ligt. In één enkele foto weet de fotograaf zowel enorme kwetsbaarheid als veerkracht over te brengen", aldus de jury.

De Mexicaanse fotograaf Musuk Nolte (1988) werd bekroond met zijn foto Droughts in the Amazon. Het beeld toont een jonge man die onderweg is naar zijn moeder in Manacapuru, een dorp in de Amazone dat vroeger per boot bereikbaar was. Nu moet hij 2 kilometer lopen over een drooggevallen rivierbedding.

Een krachtige foto die "de gevolgen van klimaatverandering en het schrijnende contrast van droge, woestijnachtige taferelen in 's wereld grootste regenwoud verbeeldt', aldus de jury.

De foto's:

De World Press Photo-tentoonstelling wordt ieder jaar in De Nieuwe Kerk gehouden en reist daarna langs meer dan zestig locaties over de wereld. World Press Photo bestaat dit jaar 70 jaar. Daar wordt in de tentoonstelling aandacht aan besteed met een aparte presentatie.

De man die gisteren werd aangehouden voor de dood van de 63-jarige vrouw in Hellevoetsluis, is een zoon van het slachtoffer. Bronnen bevestigen aan de NOS dat het hoofd en het lichaam van het slachtoffer apart van elkaar zijn gevonden.

Het lichaam van de vrouw werd gisteren rond 14.45 uur ontdekt in haar huis. Kort na de vondst werd een 31-jarige man uit Diemen aangehouden op de A4 ter hoogte van Delft. In de auto waarin hij reed, lag volgens verschillende media het hoofd van de vrouw.

Uit het LinkedIn-profiel van de man is af te leiden dat hij manisch depressief is. Ook buurtbewoners zeggen tegen regionale media dat de man psychische klachten had. De verdachte wordt morgen voorgeleid.

Het politieonderzoek is nog in volle gang. Vandaag wordt buurtonderzoek gedaan bij de Molenstraat in Hellevoetsluis, waar de vrouw woonde en waar haar lichaam werd gevonden. Getuigen wordt gevraagd zich te melden.

Burgemeester reageert geschokt

Burgemeester Arno Scheepers heeft gereageerd op de dood van de vrouw. "Net als vele anderen ben ik geschokt en vol ongeloof over de gruwelijke gebeurtenis gistermiddag in de vesting van Hellevoetsluis, waarbij een inwoonster om het leven is gebracht."

"Mijn medeleven gaat in de eerste plaats natuurlijk uit naar de familie en vrienden van het slachtoffer. En naar haar buren in de Molenstraat. Zo'n tragedie maakt veel los en is eigenlijk niet te bevatten."