NOS Nieuws - Algemeen

Het Openbaar Ministerie heeft 8 jaar celstraf geëist tegen een 28-jarige man uit Roosendaal voor roekeloos rijden. Hij was betrokken bij een ongeluk in 2022 in Oud Gastel waarbij vier mensen om het leven kwamen. De officier van justitie wil daarnaast dat de man een rijverbod van vijf jaar krijgt.

Omar E. reed op 2 september 2022 met hoge snelheid over een voorrangsweg met een maximumsnelheid van 50 kilometer per uur. Volgens de computer aan boord van zijn auto reed hij vlak voor de botsing 155 kilometer per uur. Hij raakte een auto met daarin vijf leden van twee gezinnen uit Bosschenhoofd die onderweg waren naar een restaurant. Twee moeders en twee kinderen kwamen om.

Volgens het OM valt de andere bestuurder niets te verwijten, ondanks dat E. op een voorrangsweg reed. "Er was geen ongeval geweest als verdachte wel de regels had nageleefd. Het recht op voorrang kun je niet afdwingen", zo citeert Omroep Brabant de officier.

E. reed in een gehuurde Mercedes toen het ongeluk gebeurde. Hij was niet onder invloed van drugs of alcohol. Volgens zijn advocaat reed E. inderdaad te hard, maar valt hem het ongeluk niet te verwijten omdat de verkeerslichten het die dag niet deden. E. maakte in de rechtszaal excuses aan de nabestaanden.

Eerdere verkeersdelicten

E. was al vaker gepakt voor hardrijden, door rood rijden en voor het verlaten van de plek van een ongeluk. Volgens het OM werkt dat strafverzwarend en daarom eist justitie de hoogste straf voor roekeloos rijden. De man werd vorig jaar ook gearresteerd bij een inval in een drugspand.

Op 26 april doet de rechter uitspraak.

Het Openbaar Ministerie heeft tegen een groep verdachten in de zaak rond zelfdodingsmiddel 'X' celstraffen geëist tot 2,5 jaar, waarvan een jaar voorwaardelijk. Ze hebben volgens justitie geholpen bij de verstrekking van het middel en zouden daardoor schuldig zijn aan hulp bij zelfdoding. Voor een van de zeven verdachten is vrijspraak geëist.

Volgens de officier van justitie hebben de verdachten, gedreven vanuit "doorgeslagen idealisme", een distributiehandel in het middel opgezet. Twee verdachten zouden het daadwerkelijk hebben verhandeld. De andere verdachten hielpen bij de organisatie daarvan en zouden ervoor hebben gezorgd dat de distributie kon doorgaan. Door de handel in en rondom huiskamerbijeenkomsten is het middel bij honderden mensen terechtgekomen, wat in meerdere gevallen leidde tot de dood.

De officier van justitie zei dat de verdachten, die allen boven de 70 zijn, de drempel om het middel te verkrijgen "fors verlaagd" hebben. "Als je betaalde kon je het middel krijgen", zei hij. Dat zou soms via een appje of een e-mail zijn gegaan. "Of je nu oud was of jong, of je nu ziek was of gezond." Door het middel beschikbaar te stellen "voor iedereen" hebben de verdachten het risico genomen dat mensen met suïcidale gedachten "impulsief naar het middel grepen".

Twee verdachten kregen de hoogste straffen tegen zich geëist: 30 maanden cel waarvan 12 maanden voorwaardelijk. Zij hebben beiden volgens justitie het middel zelf geleverd; een van hen zou verantwoordelijk zijn voor zo'n 600 doses. Andere verdachten kregen lagere strafeisen; zij hadden zelf niet actief geleverd maar droegen er wel aan bij dat het distributiesysteem overeind bleef, aldus justitie. Een van de verdachten gaat wat het OM betreft vrijuit; zij zou geen actieve bijdrage hebben geleverd.

Huiskamergesprekken

De verdachten deden mee aan zogenoemde huiskamergesprekken, waar informatie over zelfdoding werd gegeven. Dat is legaal in Nederland, maar volgens het OM bleef het daar niet bij. Rond de huiskamergesprekken zouden de verdachten als groep de verstrekking van het middel mogelijk hebben gemaakt. Ze droegen hier volgens het OM ieder op hun eigen manier aan bij en zouden zich hierdoor schuldig hebben gemaakt aan deelname aan een criminele organisatie.

De zeven verdachten zijn allen verbonden (geweest) aan de Coöperatie Laatste Wil, twee van hen zijn oud-bestuursleden. De organisatie zelf, die zich sterk maakt voor het recht op zelfbeschikking, wordt niet vervolgd.

Hulp bij zelfdoding is strafbaar in Nederland tenzij aan heel strenge voorwaarden is voldaan. Voor euthanasie moet sprake zijn van ondraaglijk lijden, moet er geen behandeling meer mogelijk zijn en is betrokkenheid van een arts vereist.

Giftige stoffen

Middel 'X' is een poeder dat bestaat uit meerdere giftige stoffen die worden gebruikt in de chemische industrie. Zes jaar geleden introduceerde de Coöperatie Laatste Wil het als een humaan middel om op een zelfgekozen moment uit het leven te kunnen stappen. Gebruikers zouden binnen twintig minuten na inname in een coma raken en zonder pijn overlijden.

Over de vraag of het daadwerkelijk leidt tot een humane dood zijn sinds het begin sterke twijfels. Zo zouden er meerdere voorbeelden zijn waarbij mensen na inname in mensonterende situaties terechtkwamen. Op een website van de Rijksoverheid staat dat van tevoren onduidelijk is hoe de vergiftiging verloopt en dat "ernstige bijwerkingen" kunnen optreden tot het moment van overlijden. Na inname kan het wel 40 uur duren voor iemand overlijdt.

Het demissionaire kabinet komt met een verhoging van de CO2-heffing voor grote uitstoters. Dat staat in een Kamerbrief over klimaatmaatregelen bij de voorjaarsnota.

Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving kan de nieuwe heffing de uitstoot van de industrie met enkele megatonnen doen verminderen.

Het planbureau wijst ook op de risico's. De industrie kan straks honderden miljoenen euro's extra per jaar kwijt zijn. De kans bestaat dat bedrijven hun productie daarom zullen verplaatsen naar het buitenland.

"Dat verlaagt emissies binnen Nederland, maar draagt niet bij aan de verduurzaming van de Nederlandse industrie, en ook niet noodzakelijk aan emissiereductie wereldwijd", schrijven de onderzoekers. Om de verhuizingen te voorkomen stellen de onderzoekers een subsidie op maat voor de bedrijven voor.

De nieuwe heffing gaat alleen gelden voor de allergrootste uitstoters - bedrijven die meer dan 50.000 ton CO2 per jaar uitstoten. Vorig jaar ging dat bijvoorbeeld om een groep van ongeveer tachtig bedrijven.

Niet al die bedrijven zullen ook echt veel duurder uit zijn. Ze mogen namelijk eerst nog zogenoemde dispensatierechten aftrekken. Dat zijn een soort tegoedbonnen voor bedrijven. Die krijgen ze door bijvoorbeeld hun uitstoot te verlagen.

Na de aftrek begint het rekenen. Per ton CO2 boven de grens van 50.000 moeten de bedrijven in 2030 straks 216 euro betalen. Voor de verhoging zou dat nog 150 euro zijn in dat jaar.

Voor een grote uitstoter als kunstmestproducent Yara lijken de plannen mee te vallen. De Zeeuwse fabriek in Sluiskil stootte ruim 2,75 miljoen ton CO2 uit in 2023. Maar door onder meer het afvangen van CO2 gaat die uitstoot in 2026 met 1 miljoen ton verminderen.

Die maatregelen kostten Yara zo'n 200 miljoen euro, maar leveren ook veel dispensatierechten op die het bedrijf mag aftrekken. Yara wordt daardoor waarschijnlijk niet of nauwelijks geraakt door de extra heffing.

'Kunnen niet verduurzamen'

Voor andere bedrijven is dit wel "zeer ongelukkig", zegt Erik Klooster, van de Vereniging Energie voor Mobiliteit en Industrie. Met name voor bedrijven die niet zo makkelijk kunnen kunnen verduurzamen. Op veel plekken is het elektriciteitsnet op dit moment niet sterk genoeg voor een overstap van fossiel naar duurzame stroom.

Het kabinet heeft gekeken of er een extra uitzondering mogelijk was voor bedrijven die wel willen verduurzamen, maar dat niet kunnen. Maar dat is juridisch niet mogelijk. Wel bestaan er al regelingen om een uitzondering te krijgen als het bedrijf wel wil vergroenen, maar niet kan.

'Weer stap in de verkeerde richting'

"Ik ken geen regeling die nu werkt", zegt Klooster. "In de praktijk zien we bedrijven hierdoor in de problemen komen."

Al met al ziet Klooster het opnieuw als een stap in de verkeerde richting voor het Nederlandse concurrentieklimaat. "Ik hoor van leden dat ze nu al moeite hebben om kapitaal van het hoofdkantoor naar Nederland te krijgen."

Iets vergelijkbaars klinkt bij Yara in Sluiskil. "De Nederlandse fabriek zullen we niet snel sluiten, dat blijft het vlaggenschip", zegt een woordvoerder. "Maar de productie uitbreiden doen we op dit moment in Texas. Daar is het gas goedkoper en hebben ze een gunstigere industriepolitiek."

Vijf dikkopschildpadden die afgelopen winter in Nederland zijn aangespoeld en werden opgevangen in Diergaarde Blijdorp, zijn vrijdag doodgegaan. Door een technisch probleem was het water waarin de schildpadden zaten te warm geworden. Dat werd de dieren fataal.

"Een klap voor iedereen die zich de laatste maanden heeft ingezet voor het herstel van de aangespoelde dieren", aldus Blijdorp in een verklaring. De dierentuin laat aan regionale omroep Rijnmond weten dat de dieren nog leefden toen ze werden ontdekt door een verzorger, maar dat de temperatuur van het water was opgelopen tot 30 à 40 graden en dat de dieren niet meer gered konden worden. De oorzaak was een kapotte sensor in een van de tijdelijke bassins.

"Het is nu vooral belangrijk om te kijken naar hoe we zoiets kunnen voorkomen", zegt een woordvoerder tegen de omroep.

Nog drie in leven

De tropische dikkopschildpad komt niet in Nederland voor. Toch spoelden afgelopen winter zeker acht van de zeedieren aan in Nederland. Ze werden opgevangen in Blijdorp, de enige plek in ons land die zeeschildpadden mag opvangen en uitzetten.

Er verblijven nu nog drie dikkopschildpadden in de opvang. Die zaten vrijdag in andere bassins en bleven dus ongedeerd. Ze zijn nog altijd in afwachting om uitgezet te worden op de plek van herkomst.

Er zijn mensen die zeggen; het zat er al sinds 1979 aan te komen, en nu is het gebeurd. Dat Iran de Rubicon is overgestoken. Anderen zeggen; Netanyahu heeft bewust een reactie van Iran uitgelokt om zich zeker te stellen van Westerse steun. Weer anderen; dat dit mogelijk het begin is van een veel groter conflict, mogelijk zelfs een derde wereldoorlog. Of juist: dat er gecalculeerd en beheerst is geëscaleerd en dat het gelukkig meevalt.

Analyses zijn er volop, kortom, na de eerste rechtstreekse aanval van Iran op Israël. Alom klinkt ook de roep om de-escalatie. Maar naar wie luisteren Israël en Iran? Daarover hoor je in deze podcast voormalig Israël-correspondent Inez Polak en arabist Leo Kwarten.

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Elisabeth Steinz

Redactie: Lars Hulshof

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren.

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

De politie gaat binnenkort rondom de voormalige vliegbasis in Twente automatische drones testen die zelfstandig kunnen vliegen. Het gaat om een proef waarbij een drone voor het eerst buiten het zicht van de piloot mag vliegen.

In Nederland mogen drones in principe alleen vliegen als ze vanaf de grond zichtbaar zijn voor de piloot. Om een drone buiten het zicht te laten vliegen - Beyond Visual Line of Sight zoals dat heet - is een ontheffing nodig van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT).

Nu de ILT die ontheffing aan de politie heeft verleend, mag de politie in een gebied van 6 vierkante kilometer bij de voormalige vliegbasis testvluchten uitvoeren. Het toestel vliegt de route zelfstandig en keert na afloop weer terug naar zijn docking station.

Hoewel de drone zelfstandig vliegt, kijkt er altijd iemand op afstand mee die kan ingrijpen als er iets misgaat. Daarnaast benadrukt de politie dat beelden die de drone maakt, voldoen aan de wettelijke privacyeisen.

Sneller hulp bieden

Volgens Henk Fokkens, programmanager innovatie bij de politie, gaat het om een unieke pilot. "We zijn de eerste politiemacht binnen Europa die een ontheffing heeft gekregen", zegt hij tegen RTV Oost. "We doen dit experiment uiteindelijk voor de politie in heel Nederland."

Het doel van de pilot is dat de politie met behulp van drones sneller een actueel beeld krijgt van incidenten, zodat sneller en effectiever hulp geboden kan worden. Een drone kan bijvoorbeeld zelfstandig naar een incident vliegen en beelden doorzetten, waarmee de politie op afstand inschat hoeveel hulpverlening er nodig is. Een drone kan ook ingezet worden bij het opsporen van verdachten of vermiste personen.

Volgens projectleider Remco Aagtjes is gekozen voor de voormalige vliegbasis omdat het er rustig is. Het testen van drones in de buurt van drukke luchthavens als Schiphol brengt meer risico's met zich mee. In de buurt van Twente Airport kan het volgens Aagtjes wel. "Er lopen vooral koeien, schapen en het is een bosgebied. Dat maakt dat de risico's op de grond nog zo laag mogelijk zijn."

Pilot uitbreiden

Met de kennis en ervaring die nu tijdens de proef wordt opgedaan, wil de politie later ook oefenen boven bebouwd gebied. Dat is nu nog niet mogelijk.

Daarnaast mag de drone binnenkort ook worden getest bij daadwerkelijke hulpverlening. "De bedoeling is dat de drone op den duur gaat verhuizen naar Nijverdal, zodat we vanaf daar een gebied van ruim 20 kilometer rondom Nijverdal kunnen gaan bedienen qua hulpverlening", zegt Aagtjes. Wanneer deze fase start, is nog onbekend.

"Als de kogels ons niet doden, doet de honger het wel", zei een vrouw in Sudan recentelijk tegen de NOS. Het is vandaag precies een jaar geleden dat in het land een nieuwe burgeroorlog uitbrak. Sindsdien zijn tien miljoen mensen op de vlucht geslagen. Plunderingen, seksueel en etnisch geweld zijn aan de orde van de dag en hulp vanuit de internationale gemeenschap komt maar moeizaam op gang.

De VN schatte twee maanden geleden dat er 3,8 miljard dollar aan noodhulp nodig is. Tot vandaag was daar slechts 5 procent van gefinancierd.

In Parijs is vandaag een aantal landen bijeen om te praten over een steunpakket. Daar is ruim 2 miljard euro aan steun toegezegd aan Sudan, zei de Franse president Macron. Demissionair minister Schreinemacher voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking bekend dat Nederland 10 miljoen euro beschikbaar stelt voor noodhulp.

Start conflict

Vijf jaar geleden werd de autocratische leider Omar al-Bashir na ruim drie decennia afgezet. De coup werd uitgevoerd door het reguliere Sudanese leger SAF onder leiding van Abdel Fattah al-Burhan en de paramilitaire groep RSF van de rijke generaal Hemedti.

Gesprekken over een overstap van een militair naar een civiel regime bleven stranden. De partijen werden het niet eens over de verdeling van de macht van het leger. De RSF weigerde onder toezicht van het reguliere leger te staan.

Op 15 april 2023 braken gevechten uit tussen de RSF en de SAF in Khartoem, de hoofdstad van Sudan waar de Blauwe Nijl en de Witte Nijl samenkomen.

Beide partijen worden gesteund en bestreden door een aantal andere milities. Door die strijd zijn inmiddels miljoenen mensen ontheemd. Het aantal doden kan slechts worden geschat. Maar volgens VN-hulporganisatie UNHCR gaat het om tienduizenden.

Hulporganisaties luiden noodklok

Het conflict krijgt volgens het Rode Kruis te weinig aandacht door de andere crises in de wereld zoals in het Midden-Oosten en Oekraïne. Er komt ook maar weinig naar buiten over de situatie in Sudan omdat internationale journalisten er amper in komen. Veel Sudanese journalisten zijn gevlucht of durven geen verslag te doen uit angst dat ze beschuldigd worden van het kiezen van een kant.

Unicef zegt dat ondervoeding het leven bedreigt van bijna vier miljoen kinderen. Volgens Artsen zonder Grenzen, een van de weinige internationale hulporganisaties die er nog actief zijn, is in een vluchtelingenkamp waar ze werken 15 procent van de kinderen tussen de zes maanden en twee jaar oud zwaar ondervoed.

Hoewel er langzaam beweging komt in de internationale gemeenschap strijden de partijen een jaar later nog onverminderd door. De gevechten niet ver van Khartoem lijken zelfs in hevigheid te zijn toegenomen.

Het grootste deel van de vluchtelingen is binnen Sudan op drift. Ook zijn er honderdduizenden gevlucht naar buurlanden, vooral naar Zuid-Sudan en Tsjaad. De vluchtelingen die de grens met Tsjaad oversteken komen veelal uit de westelijke regio Darfur, waar veel Sudanezen van Afrikaanse afkomst slachtoffer zijn van etnisch geweld door Sudanese milities van Arabische afkomst.

Volgens het Rode kruis zijn 25 miljoen mensen in nood. Ze hebben water, voedsel en medicijnen nodig. Door het conflict zijn ziekenhuizen gesloten. Doordat waterleidingen kapot zijn moeten mensen uit de rivieren drinken, wat een grote kans op ziektes met zich meebrengt.

Onze correspondent sprak vorig jaar in een vluchtelingenkamp met mensen uit Darfur, die vertelden over de verschrikkingen daar:

Tesla neemt wereldwijd afscheid van meer dan 10 procent van alle arbeidskrachten, meldt persbureau Reuters op basis van een mail van topman Elon Musk aan het personeel. Bij het bedrijf werken wereldwijd ruim 140.000 mensen.

De autofabrikant maakt een moeilijke tijd door. De laatste cijfers laten zien dat de vraag naar Tesla's is teruggelopen. Met name de verkoop van het laatste model, de Cybertruck, valt tegen. Daarnaast is de concurrentie van elektrische auto's uit China groot.

Het bedrijf geeft vooralsnog geen antwoord op vragen over de ontslagen. Ook topman Musk geeft nog geen reactie via X, waar hij ook de baas van is.

Twee spoorlijnen in Gelderland en Overijssel worden komende jaren omgebouwd voor het rijden met elektrische treinen. Het demissionaire kabinet maakt daar 98 miljoen euro voor vrij, zo is te lezen in de voorjaarsnota die het kabinet vandaag heeft gepresenteerd.

Het gaat om het traject tussen Zutphen en Oldenzaal en de spoorlijn tussen Almelo en Mariënberg. Met de elektrificatie verdwijnen de dieseltreinen die daar nu over het spoor rijden. Over een paar jaar moeten die zijn vervangen door elektrische treinen.

Demissionair staatssecretaris Heijnen zegt dat ze hiermee een stap wil zetten voor de toekomst. De dieseltreinen die er nu rijden stoten namelijk veel CO2 en stikstof uit. "Daarnaast is elektrisch materieel stiller en zorgt het voor minder overlast door trillingen." Ook trekken elektrische treinen sneller op dan dieseltreinen.

Dat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat nu geld uit het klimaatfonds vrijmaakt voor de ombouw is het resultaat van jarenlang lobbyen door de provincies Overijssel en Gelderland. Ook zij betalen voor een gedeelte mee aan het elektrificeren van de spoorlijnen.

De meeste spoorlijnen in Nederland werden vlak voor of net na de Tweede Wereldoorlog al voorzien van een bovenleiding, waardoor er elektrische treinen konden gaan rijden. Veel regionale spoorlijnen kregen die bovenleiding niet, waardoor er tot de dag van vandaag nog dieseltreinen rijden.

De laatste jaren is begonnen met de elektrificatie van deze rustigere lijnen, zoals in 2017 nog bij Kampen en tussen Zwolle en Wierden. Komende jaren elektrificeert spoorbeheerder ProRail ook de Maaslijn tussen Nijmegen en Roermond.

Wanneer de projecten over een paar jaar zijn afgerond, ligt er nog zo'n 400 kilometer spoor waar reizigers met dieseltreinen worden vervoerd. Die trajecten liggen vooral in de provincies Groningen en Friesland en in de Achterhoek. Volgens het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zijn er nog geen plannen om deze lijnen ook te elektrificeren. Wel zijn er al langere tijd tests met treinen die niet op diesel rijden, maar op waterstof of batterijen.

Vanwege onstuimig weer zijn op Schiphol tientallen vluchten geannuleerd. Het zijn vooral vluchten binnen Europa.

Negentig retourvluchten komen vooralsnog te vervallen, het merendeel van KLM. Volgens een woordvoerder van Schiphol gaat het om vluchten van vanmiddag en vanavond. "Dan worden er zware windstoten verwacht en het kan ook gaan onweren. Voor daarna houden we de weersomstandigheden in de gaten", zegt een woordvoerder.

De vluchten worden geschrapt omdat vanwege de weersomstandigheden maar één baan open is. Dat heeft volgens de woordvoerder met de windrichting te maken.

Code geel

Het KNMI heeft voor vandaag al gewaarschuwd voor onweersbuien met zware windstoten tussen de 75 en 100 kilometer per uur. Voor het hele land geldt code geel, in de kustprovincies vanaf 13.00 uur. Voor andere provincies vanaf 14.00 uur of 15.00 uur.

Ook fietsers, vrachtwagens en auto's met een aanhanger of caravan kunnen last hebben van de windstoten. Het KNMI waarschuwt weggebruikers alert te zijn.

In de Australische stad Sydney zijn meerdere mensen gewond geraakt bij een steekincident in een kerk, onder wie de voorganger. Volgens de politie heeft niemand levensbedreigende verwondingen opgelopen. De aanvaller is opgepakt.

De steekpartij leidt tot onrust in de stad. Plaatselijke media berichten dat zich honderden mensen hebben verzameld bij het gebedshuis in stadsdeel Wakeley en dat de menigte in de omgeving van de kerk steeds groter wordt. Zij zouden in de veronderstelling zijn dat de dader van de steekpartij nog binnen is. De oproerpolitie probeert mensen op afstand te houden. Vanuit een politiehelikopter worden omstanders opgeroepen te vertrekken.

Volgens The Sydney Morning Herald wordt met stenen en andere spullen gegooid naar de politie. Een politievakbond meldt dat daardoor ook politiemensen gewond zijn geraakt.

Video van incident

De aanval gebeurde tijdens een kerkdienst in een buitenwijk van de stad, zo is te zien op video's op sociale media. Volgens Australische media was de voorganger Mar Mari Emmanuel. Hij is bisschop van de conservatieve Assyrische kerk, en zeer actief op sociale media. Op Instagram heeft hij ruim 121.000 volgers. Op filmpjes is te zien dat de bisschop wordt aangevallen. De aanvaller lijkt daarbij meerdere malen op hem in te steken. Het motief voor de aanval is nog onduidelijk.

Afgelopen weekend werden zes mensen gedood bij een steekpartij in een winkelcentrum in Sydney. Voor zover bekend is er geen link met het incident van vandaag.

GroenLinks-PvdA-leider Timmermans roept op om niet te demonstreren op 4 mei. Dat doet hij in Vrij Nederland in een manifest tegen antisemitisme. "Laten we waakzaam en strijdbaar blijven. Het is nodig. Het zal altijd nodig blijven. Antisemitisme kan niet worden getolereerd en moeten we veel structureler en concreter bestrijden, willen we de woekering ervan stoppen."

In het manifest gaat hij in op het toenemende aantal antisemitische incidenten in ons land sinds de aanval van Hamas op Israël op 7 oktober vorig jaar. "Waar antisemitisme toeneemt, neemt de haat jegens de ander toe. En waar de haat toeneemt is geen enkele minderheid veilig", aldus Timmermans.

Inclusief burgerschap

Hij pleit in het onderwijs en de maatschappij voor meer aandacht voor inclusief burgerschap. Wat we delen is volgens hem niet voor iedereen meteen duidelijk. Volgens Timmermans is het echter wel belangrijk dat alle Nederlanders op dezelfde manier over een aantal dingen denken.

"Diversiteit is niet bedreigend als het kan groeien op een bodem van consensus over de gedeelde spelregels. Sterker nog, diversiteit kan de gedeelde consensus verrijken, bijsturen, inclusiever maken. Zo kunnen antisemitisme en vreemdelingenhaat worden bestreden."

Joelende demonstranten bij Holocaustmuseum

Vorige maand werd de opening van het Holocaustmuseum in Amsterdam verstoord. Overlevenden van de Holocaust en nabestaanden werden daarbij geconfronteerd met joelende demonstranten, die volgens verschillende getuigen ook antisemitische leuzen gebruikten.

De protestactie was gericht tegen de aanwezigheid van de Israëlische president Herzog. Bij het museum en op het Waterlooplein waren honderden mensen op de been. Dertien mensen werden aangehouden. Verschillende partijen spraken na die verstoringen al hun zorgen uit over de aanstaande dodenherdenkingen op 4 mei. Ze zijn bang dat die mogelijk ook verstoord gaan worden.

Timmermans: "Op 4 mei herdenken we de doden en dat doen we in stilte, bewaar je protesten voor een ander moment. Op 5 mei vieren we de bevrijding en dat doen we met z'n allen, doe mee! Dit alleen al zou een goed begin zijn."

Uit protest tegen het geweld waar medewerkers mee te maken krijgen zet NS zaterdagavond om 22.30 uur alle treinen drie minuten stil. Het besluit volgt op een ernstig incident afgelopen weekend, waarbij een conducteur in een dubbeldekkertrein werd mishandeld.

De vrouw werd volgens spoorwegvakbond VVMC van een trap gegooid, geschopt en geslagen. Ook een machinist kreeg klappen. NS-directeur Wouter Koolmees zegt dat de NS "klaar is met agressie en geweld tegen onze collega's". Het incident van afgelopen weekend was volgens hem de druppel die de emmer deed overlopen.

"We willen een signaal afgeven, tot hier en niet verder", zegt Koolmees:

De NS heeft aangifte gedaan. Een minderjarige verdachte werd opgepakt; hij is gisteravond vrijgekomen maar blijft verdachte. De jongen zou deel hebben uitgemaakt van een groep jongens die betrokken was bij de mishandeling, die zaterdag rond 22.30 uur plaatsvond. De trein reed tussen Delft en station Den Haag Hollands Spoor. Meer aanhoudingen worden niet uitgesloten, zegt een politiewoordvoerder.

Het is het recentste incident in een reeks van geweld tegen treinpersoneel. De NS registreerde afgelopen jaar 1042 meldingen van geweldsincidenten, 8 procent meer dan in 2022. "Dan hebben we het niet over een woordenwisseling, maar over bedreigingen, spugen en belagen", zei een NS-woordvoerder erover. Het was het derde jaar op rij dat de geweldscijfers omhoog gingen.

Zaterdagavond staan alle NS-treinen dus drie minuten stil, waarbij wordt omgeroepen waarom dat zo is, vertelt Koolmees tegen de NOS. Hij benadrukt dat het afgelopen moet zijn met agressie en geweld tegen treinpersoneel. De vrouw die zaterdag werd mishandeld is volgens Koolmees zwaargewond geraakt. "Ze is afgevoerd naar het ziekenhuis en zit in het gips."

Identiteitscontrole

Koolmees zegt dat er afgelopen tijd al meer is geïnvesteerd in veiligheid, zoals in beveiligers en bodycams. Maar ook de politiek is volgens de oud-minister aan zet. "We lopen tegen grenzen aan van wat wij kunnen. We willen sneller inzicht kunnen krijgen in persoonsgegevens, nu zijn we daarvoor afhankelijk van de politie en dat kost tijd en capaciteit. Ook levert het meer risico op agressie op. Als we sneller de persoonsgegevens hebben, hoeven we mensen niet vast te houden. Dan kunnen we een boete uitdelen en door."

De NS wil betere toegang krijgen tot landelijke systemen voor identiteitscontrole en toegang tot bepaalde politiesystemen. "Dit ontlast de politie, voorkomt escalatie en zorgt dat personen zich moeten verantwoorden voor hun gedrag."

Arriva doet mee aan de actie van de NS en zet eveneens om 22.30 uur alle treinen drie minuten stil. De vervoerder verzorgt een deel van het treinverkeer in Groningen, Friesland, Drenthe, Gelderland, Overijssel en Limburg.

In grote delen van Kazachstan en over de grens in Rusland bereiden inwoners zich voor op meer overstromingen. Het waterpeil in rivieren in de regio stijgt nog altijd en op verschillende plekken is de situatie verslechterd. De autoriteiten waarschuwen vooral voor problemen in de regio's Tjoemen en Koergan, waar waterstanden recordhoogten breken.

Kremlin-woordvoerder Peskov zei vandaag dat er maatregelen zijn genomen, maar dat grote gebieden nog altijd het risico lopen onder water te komen staan.

De Russische Oeral-regio en het noorden van Kazachstan kampen met de zwaarste overstromingen in decennia. Die zijn het gevolg van het snelle smelten van sneeuw gecombineerd met zware regenval. De rivier de Ob, en zijriveren als de Irtysj en de Tobol, zijn als gevolg daarvan op sommige delen veranderd in kolkende watermassa's.

Zee van water

In Rusland zijn duizenden woningen ondergelopen. Onder meer in de regio Koergan is de nood hoog; daar is het waterpeil van de Tobol in 24 uur tijd met meer dan een meter gestegen tot 6,5 meter. De gouverneur zegt dat "een zee van water" het gebied bedreigt.

Ook de regio Orenburg, waar de Oeral stroomt, kampt met zware overstromingen. De smeltende sneeuw is afkomstig van de gelijknamige bergregio. Veel wegen zijn niet begaanbaar, bruggen zijn verwoest of beschadigd, waardoor hulp het gebied moeilijk kan bereiken.

Alles bij elkaar zijn volgens de autoriteiten in Rusland bijna 200 plaatsen getroffen, verspreid over tientallen regio's waaronder Samara, Omsk en Novosibirsk. In de regio Koergan zijn mensen opgeroepen te evacueren, uit vrees voor meer overstromingen. Om plunderingen te voorkomen patrouilleert de politie samen met leden van sportverenigingen, bericht persbureau DPA.

Sinds het begin van de wateroverlast hebben naar schatting 125.000 mensen in het noorden van Kazachstan en de Russische Oeral-regio hun huis moeten verlaten. Grote delen van de Kazachse stad Petropavlovsk staan blank, zegt een journalist van Reuters, die ter plekke is. De stad ligt aan de Isjim, een zijrivier van de Irtysj, die weer doorloopt in de Ob.

In Petropavlovsk valt de stroom geregeld uit en er staan rijen mensen voor drinkwater, dat met vrachtwagens wordt uitgedeeld. Het belangrijkste drinkwaterreservoir van de stad is ondergelopen.

Investeringsfonds CVC Capital Partners krijgt binnenkort een notering aan de Amsterdamse beurs. CVC is eigenaar van onder meer cosmeticaketen Douglas, horlogemerk Breitling en Franse en Spaanse voetbalcompetities.

Het in Luxemburg gevestigde CVC heeft momenteel 186 miljard aan investeringen uitstaan. Vorige maand bracht het fonds de keten Douglas zelfstandig naar de beurs in de Duitse stad Frankfurt.

CVC heeft ook een Nederlandse link. Zo nam het enkele jaren terug de in Rotterdam gevestigde theedivisie van Unilever over. In 2013 probeerde CVC het ineenstortende SNS Reaal te redden, wat mislukte.

250 miljoen euro

Bij de beursgang verkopen enkele huidige investeerders van CVC een deel van hun aandelen. Daarbij hopen zij 250 miljoen euro op te halen. Ook geeft het fonds enkele nieuwe aandelen uit, voor minimaal 1,25 miljard euro. De exacte datum van de beursgang wordt later bekend.

De gemeente Amsterdam investeert 4 miljoen euro in openbare toiletten.

Het besluit volgt op een jarenlange discussie over het gebrek aan openbare toiletten voor vrouwen in de stad.

Aanleiding was een uitspraak in een rechtszaak tegen de Amsterdamse student Geerte Piening. Zij kreeg in 2015 een boete voor wildplassen. Piening vocht die boete aan bij de rechter. Ze vond dat ze geen andere keus had dan wildplassen, omdat er in het centrum van Amsterdam te weinig openbare toiletten zijn voor vrouwen.

Maar de rechter oordeelde dat de boete terecht was omdat de vrouw ook naar een urinoir voor mannen had kunnen gaan:

De uitspraak leidde tot ophef. Vrouwen gingen uit protest massaal wildplassen of voerden actie bij urinoirs. Volgens de demonstranten was plassen in een urinoir geen oplossing, omdat de meeste urinoirs niet bedoeld zijn voor vrouwen.

Na de protesten volgde in 2018 in de gemeenteraad een motie van D66. Met het voorstel Baas in Eigen Blaas pleitte de partij voor meer openbare toiletten die voor iedereen toegankelijk zijn. De motie werd aangenomen. Om hoeveel toiletten het gaat, kan de gemeente nog niet vertellen. Naar verwachting worden de eerste toiletten nog dit jaar geplaatst, meldt de regionale omroep NH.

Dat nu, zeven jaar na de rechtszaak, het eerste nieuwe openbare toilet in zicht is, voelt als een overwinning voor Piening. "Het heeft wel wat lang geduurd maar dat het er komt, is heel goed", zegt ze tegen AT5.

Op een industrieterrein in het Drentse dorp Schoonebeek heeft vanochtend een grote brand gewoed. De brand is inmiddels onder controle.

Volgens RTV Drenthe woedde de brand bij een verfproducent. Bij de uitslaande brand kwam veel rook vrij, die in de wijde omgeving te zien was. Uit voorzorg werden enkele panden ontruimd. In de omgeving werd ook een NL-Alert verstuurd waarin onder meer was opgeroepen om uit de rook te blijven en ramen en deuren te sluiten.

Omstanders zeiden tegen RTV Drenthe dat er op het terrein van het bedrijf enkele containers met brandbare stoffen stonden. Volgens de regionale omroep heeft de brandweer de containers gekoeld om explosiegevaar te voorkomen.

Hoe de brand is ontstaan, is nog niet duidelijk. Er was voor zover bekend niemand in het pand aanwezig op het moment dat het vlam vatte. Ook zijn er geen gewonden gevallen.

De rook was in de wijde omgeving te zien:

Als de openingsceremonie van de Olympische Spelen op 26 juli in Parijs gevaar loopt, bijvoorbeeld vanwege een terreurdreiging, liggen er zeker twee noodscenario's klaar. Dat heeft president Macron gezegd op de Franse televisie.

"Als er risico's zijn, hebben we een plan B en zelfs een plan C", zei Macron. In beide gevallen gaat het om een complete verhuizing van de openingsceremonie naar een veiliger locatie.

Het de bedoeling dat op 26 juli in Parijs duizenden sporters uit alle deelnemende landen met boten over de Seine naar de Eiffeltoren varen. Het is voor het eerst in de olympische geschiedenis dat zo'n opening wordt georganiseerd. Maar het brengt veiligheidsrisico's met zich mee. Het is in de open lucht, de bootjes leggen een afstand af van zes kilometer, en in de omgeving staan veel woonhuizen en gebouwen.

In Frankrijk geldt een terreurdreiging: er zouden aanslagen gepleegd kunnen worden. En er wordt ook rekening gehouden met protesten. Bovendien leidt de situatie in het Midden-Oosten tot spanningen in Frankrijk, dat een grote Joodse en een grote moslimgemeenschap heeft.

Alternatieve locaties

Daarom zijn zeker twee alternatieve scenario's bedacht, zei Macron op televisie. De openingsceremonie kan in geval van nood helemaal plaatsvinden aan de voet van de Eiffeltoren. Dat is een vastomlijnd gebied en dus makkelijker te beveiligen dan een parcours van zes kilometer.

Als er dan nog steeds te veel risico's zijn, kan de ceremonie ook worden verhuisd naar het Stade de France, het grote stadion ten noorden van Parijs. Dat is een afgesloten complex, met hekken en toegangspoorten, en daardoor nog beter te beveiligen, is de gedachte.

"We zijn niet naïef en zullen alle mogelijke middelen inzetten om een mooie ceremonie te organiseren. Niet alleen voor de opening maar ook voor de afsluiting, en voor de opening en afsluiting van de Paralympics", zei Macron.

Minder groots dan eerder gepland

Het is voor het eerst dat openlijk gezegd wordt dat er concrete noodscenario's klaarliggen om in te spelen op een terreurdreiging rond de openingsceremonie. Eerder werden wel al vergaande veiligheidsplannen aangekondigd. Zo zullen er tijdens die openingsceremonie 45.000 agenten worden ingezet en wordt een groot deel van het centrum van Parijs afgezet.

Aanvankelijk was alle publiek welkom, maar dat is aangepast. Er zijn nu ruim 100.000 gereserveerde plaatsen voor betalende en geregistreerde bezoekers en nog eens meer dan 200.000 plaatsen voor toeschouwers die zijn uitgenodigd door officiële instanties. Toeristen die op de bonnefooi komen, kunnen niet bij de openingsceremonie komen.

Het demissionaire kabinet wil miljarden uittrekken voor belangrijke zaken die "niet kunnen wachten". Dat schrijft demissionair minister Van Weyenberg van Financiën in een brief aan de Tweede Kamer. De NOS berichtte gisteravond al over de belangrijkste voornemens: miljarden extra voor Groningen, toeslaggedupeerden en asielopvang.

De voornemens staan in de voorjaarsnota 2024, waar het kabinet mee akkoord is gegaan. De vraag is wel of partijen in de Kamer, waaronder de formerende partijen, met alle plannen instemmen.

Voor aanvang van de formatiegesprekken zei PVV-leider Wilders dat wat het demissionaire kabinet doet "eigenlijk wel een beetje over het graf heen regeren" is. Van Weyenberg laat in een reactie aan de NOS weten dat het kabinet "doet wat nodig is". De Kamer kan dat volgens hem "wel of niet steunen". Hij zegt er "alle vertrouwen in te hebben" dat daar steun voor is. "Waar echt wat nodig is, wachten we niet."

Volgens Van Weyenberg staan de financiën er "beter voor dan vorig jaar op Prinsjesdag werd verwacht". Dat komt aan de ene kant door een licht verbeterde economie, aan de andere kant is niet al het geld uitgegeven dat was gereserveerd. Een voorgenomen bezuiniging op de jeugdzorg van ruim 500 miljoen euro in 2025 gaat niet door.

Groningen en Defensie

Het kabinet wil voor bewoners in het getroffen aardbevingsgebied in Groningen 500 miljoen euro extra beschikbaar stellen. Voor de hersteloperatie toeslagen wil het kabinet 1,3 miljard over twee jaar beschikbaar maken, en voor Defensie is in 2028 extra geld gereserveerd voor munitie en luchtverdediging.

Voor de periode tot 2026 wil het kabinet 4,4 miljard vrijmaken voor Oekraïne. Afgelopen vrijdag maakte het kabinet al bekend dat er nog dit jaar 1 miljard euro extra naar militaire steun voor Oekraïne gaat. Dat leidde tot boosheid bij de formerende partijen PVV en BBB. "We zien elke dag op televisie hoe zwaar Oekraïne het heeft, die hebben echt onze steun nodig. Het gaat ook over onze Nederlandse veiligheid", aldus Van Weyenberg tegen de NOS.

Asiel

Voor de opvang van asielzoekers gaat ruim een miljard euro naar het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers): 375 miljoen extra voor 2024 en 700 miljoen voor 2025.

Het grootste deel daarvan is vooral voor de noodopvang in onder meer wooncontainers, hotels, grote schepen en voor het beschikbaar houden van bestaande crisisopvang. Het asielbudget werd begin dit jaar al verhoogd met 600 miljoen euro, maar dat is dus niet genoeg. Van Weyenberg: "Dit was wat nodig was, en dan maak je dat vrij."

Tegenvallers

Het kabinet kampte ook met tegenvallers. Zo werden het afschaffen van de salderingsregeling en het afschaffen van de zwaardere energiebelasting voor bedrijven door de Kamer teruggedraaid. Het kostte de Staat een half miljard euro.

Het kabinet wil dit opvangen door een hogere energiebelasting voor de hogere schijven en het verminderen van de mkb-winstvrijstelling. Staatssecretaris Van Rij wijst erop dat het kabinet deze nu ingevulde dekking in augustus kan heroverwegen voor de komende Prinsjesdag.

Uitgaven verschuiven

Ook heeft het kabinet een deel van de begrotingsmiddelen van 2024 naar volgende jaren geschoven. Met dit zogeheten "kasschuiven" wordt de begroting volgens het kabinet "realistischer" gemaakt. In totaal wordt ruim 5 miljard uit 2024 verschoven en ruim 4 miljard naar 2025.

De zaak moet nog beginnen, maar is bij voorbaat al historisch te noemen: vandaag start in New York de eerste strafzaak tegen Donald Trump en daarmee ook de allereerste strafzaak tegen een voormalige president in de Amerikaanse geschiedenis.

Trump staat terecht voor het betalen van zwijggeld aan pornoactrice Stormy Daniels. Hij probeerde zo volgens de aanklacht een seksschandaal te voorkomen in de aanloop naar de presidentsverkiezingen van 2016 die door Trump werd gewonnen. Openbaar aanklager Alvin Braggs heeft 34 aanklachten tegen Trump opgesteld. Als hij schuldig wordt bevonden kan Trump maximaal tot 4 jaar cel krijgen.

Juryleden

De rechtszaak begint met de selectie van de 12 juryleden die zich uiteindelijk moeten buigen over de vraag of Trump inderdaad 130.000 dollar heeft betaald aan Daniels. Toen Daniels voor de verkiezingen details over de affaire naar buiten wilde brengen, zou Trump haar via zijn advocaat en vertrouweling Michael Cohen zwijggeld hebben betaald.

De betalingen zouden in de boekhouding zijn opgenomen als 'juridische kosten', wat neerkomt op valsheid in geschrifte. Ook zou er sprake zijn van het aanwenden van campagnegeld voor de betalingen. Als aangetoond kan worden dat het zwijggeld werd betaald om negatieve publiciteit te voorkomen en zo de uitkomst van de verkiezingen te beïnvloeden, dan was er sprake van een strafbaar feit.

Cohen werd eerder veroordeeld tot drie jaar cel vanwege zijn rol in de affaire. In 2021 werd hij vervroegd vrijgelaten, omdat hij nu meewerkt met de aanklagers. Hij heeft gebroken met Trump en is, naast Stormy Daniels, een van de belangrijke getuigen in de rechtszaak.

Intieme details

Amerikaanse media zijn benieuwd of Stephanie Clifford, zoals Stormy Daniels echt heet, intieme details gaat onthullen over haar affaire met Trump. Haar getuigenverklaring en die van Cohen kunnen schadelijk zijn voor Trump, die in november opnieuw president wil worden. Trump is overigens in nog veel meer rechtszaken verwikkeld.

Zuiveren

De oud-president, die altijd heeft ontkend van de betalingen te hebben geweten, zegt te willen getuigen om zijn naam te zuiveren. Dat brengt risico's met zich mee, aangezien de rechter hem al een spreekverbod heeft opgelegd omdat hij getuigen en familieleden van betrokkenen bij de zaak heeft bedreigd op zijn socialemediaplatform Truth Social.

Van dat spreekverbod lijkt hij zich weinig aan te trekken, want op datzelfde platform haalde hij gisteravond nog uit naar de "verwarde rechter" en de "corrupte openbaar aanklager", die een politiek proces zouden voeren om hem uit te schakelen.

Het zal voor zowel de advocaten van Trump als voor de aanklagers lastig worden in New York juryleden te vinden die onbevooroordeeld zijn. Daarom zullen potentiële juryleden vragen moeten beantwoorden als "bent u wel eens bij een campagnebijeenkomst van Donald Trump geweest?" en "volgt u Donald Trump op sociale media?" of "volgt u anti-Trump-groepen op sociale media?" en "heeft u een mening over dat hij vervolgd wordt in deze zaak?"

Verwacht wordt dat de rechtszaak zes tot acht wekenduurt. In een Amerikaanse strafzaak is de verdachte verplicht iedere dag in de rechtszaal te verschijnen, tenzij de rechter een uitzondering maakt. Trump zal dus waarschijnlijk de komende twee maanden vier dagen per week in de rechtszaal zitten en die dagen geen campagne kunnen voeren.