NOS Nieuws - Algemeen

In Brussel heeft de politie twee jongens opgepakt die verdacht worden van betrokkenheid bij een vuurwerkincident waarbij een 13-jarig meisje enkele vingers verloor.

Bij het huis van het meisje in de Belgische hoofdstad werd begin november zwaar vuurwerk tegen het raam gegooid. Het raam brak en het vuurwerk belandde in de keuken. Het meisje wilde het vuurwerk vervolgens waarschijnlijk naar buiten gooien, maar het ontplofte in haar hand.

In het ziekenhuis werd ze geopereerd aan haar verwondingen. Daarbij bleek dat ze meerdere vingers zal moeten missen.

Gemeenschapsinstelling

Tijdens het onderzoek naar het incident kwamen bij de politie twee minderjarige jongens in beeld, schrijven Belgische media op basis van het Openbaar Ministerie in Brussel. Ze werden eind vorige week aangehouden.

Een jeugdrechter heeft de jongens geplaatst in een gemeenschapsinstelling, een voorziening voor opvang van probleemjongeren. Omdat het om minderjarigen gaat, worden verder geen details vrijgegeven.

In Paramaribo is een condoleanceregister voor de Surinaamse oud-president Desi Bouterse geopend. Het register ligt in het kantoor van de Nationale Democratische Partij, die werd opgericht door Bouterse.

Gisteren werd bekend dat de 79-jarige oud-legerleider is overleden. Zijn lichaam werd volgens de politie door onbekenden naar zijn woning in de wijk Leonsberg in Paramaribo gebracht. Lokale media schreven dat de oud-president overleed "na een kort ziekbed op een schuiladres".

Het condoleanceregister ligt in de lobby van het NDP-kantoor. Na het ondertekenen poseren veel bezoekers bij het officiële portret van Bouterse uit de tijd dat hij president was. NDP-aanhangers komen langs, net als leden van andere politieke partijen.

Ook de komende dagen kunnen mensen het condoleanceregister tekenen.

Partijgenoten en aanhangers van Bouterse kwamen na zijn overlijden naar zijn woning in de wijk Leonsberg in Paramaribo:

Het is vooralsnog onduidelijk wanneer de uitvaart van Bouterse is. De politie heeft het lichaam van de oud-president in beslag genomen voor onderzoek. Zodra het is vrijgegeven, wordt de datum van de uitvaart bekendgemaakt.

Voortvluchtig

Bouterse werd in december vorig jaar veroordeeld tot een gevangenisstraf van twintig jaar voor zijn rol bij de Decembermoorden. In 1982 werden vijftien tegenstanders van zijn militaire regime, onder wie journalisten en wetenschappers, geëxecuteerd in Fort Zeelandia in Paramaribo.

Begin dit jaar kwam Bouterse niet opdagen bij de gevangenis om zijn straf uit te zitten en sindsdien was hij spoorloos.

Deze maand is het op de meeste plaatsen behoorlijk grijs. Behalve een beetje zon aan het begin van de maand en in de dagen vlak voor kerst, is de zon heel weinig te zien geweest. Tussen 9 en 19 december was er in De Bilt zelfs een zonloze periode van elf dagen achter elkaar. Dat was al sinds 1990 niet meer gebeurd.

Deze maand heeft de zon tot nu toe 27 uur geschenen. Dat is minder dan de helft van de 58 uur die we normaal gesproken in de hele maand december hebben. Gemiddeld is dat maar een uurtje per dag.

De komende week, in de laatste dagen van dit jaar, gaan er maar weinig zonuren bij komen. Het blijft de komende dagen op de meeste plaatsen grijs, met slechts heel af en toe een glimp van de zon. Daarbij blijft het vrij zacht, met temperaturen overdag van 6 tot 8 graden.

Niet de somberste

Toch is deze decembermaand lang niet de somberste uit de meetreeks, die sinds 1901 wordt bijgehouden. Als er geen zon meer bij komt dit jaar, dan eindigt 2024 op de zestiende plaats van donkerste decembermaanden. De somberste maanden waren december 1911, met maar 14 uur zon, en 1934 met 16 uren zon. Van recentere datum is december 1988, met 17 uur zon in de hele maand.

December heeft de minste zonuren van het hele jaar. Deels is dat ook wel logisch, want de dagen zijn dan ook het kortst. Maar ook relatief gezien is het overdag een stuk vaker bewolkt in december dan in de overige maanden. In december schijnt de zon gemiddeld maar 18 procent van de tijd dat de zon op is.

Het overgrote deel van december is kortom bewolkt. In het voorjaar, de zomer en de herfst is dat heel anders. Tussen maart en oktober schijnt de zon in Nederland rond de 40 procent van de tijd, met uitschieters naar 45 procent in april en mei.

Een belangrijke oorzaak voor al die winterse bewolking is dat de waterdamp in koudere lucht veel makkelijker condenseert tot bewolking. Koude lucht kan maar heel weinig waterdamp bevatten voordat de lucht verzadigd is, en dus is er maar heel weinig vocht nodig voor de vorming van bewolking.

Omdat de oceaan en de Noordzee naar verhouding warm zijn in de winter, verdampt er vrij veel vocht dat in de atmosfeer terechtkomt. Daar condenseert het tot soms heel hardnekkige bewolking. Zeker met westen- of noordenwind, als de wind vanaf zee waait, kan de bewolking lang aanhouden.

Mocht je snakken naar wat zon, dan biedt de weersverwachting voor de komende dagen weinig hoop. Maar op de wat langere termijn zijn de statistieken positiever. De komende maanden gaat het met de zon op twee vlakken de goede kant op. Ten eerste worden de dagen vanaf nu weer langer. Daarnaast gaat de zon ook relatief weer vaker schijnen: in januari gemiddeld alweer 26 procent van de daglichtperiode, oplopend naar 31 procent in februari.

Bij de rellen gisteren in een gevangenis in de Mozambikaanse hoofdstad Maputo zijn zeker 6000 gevangenen ontsnapt. Dat meldt de politiechef van Maputo. Tot nu toe was sprake van zo'n 1500 ontsnapte gevangenen.

Zeker vijftien mensen raakten gewond en 33 gevangenen kwamen om het leven bij de rellen.

Een groep gevangenen wist gisteren, opgezweept door demonstranten buiten de gevangenismuren, bewakers te overmeesteren en hun kalasjnikovs te bemachtigen. Daarna begonnen ze andere gedetineerden te bevrijden.

Volgens de politiechef zaten er ook 29 veroordeelde terroristen in de gevangenis, die nu op vrije voeten zijn. "We maken ons zorgen, als land, als Mozambikanen, als leden van defensie- en veiligheidstroepen", zei de politiechef.

De protesten buiten de gevangenis leidden tot het instorten van een muur, waardoor de gevangenen konden vluchten. Op videobeelden is te zien dat veel gevangenen probeerden zich te verstoppen in huizen rond de gevangenis. Sommigen slaagden daar niet in en werden opnieuw opgepakt.

Verkiezingsuitslag

Het is al langer onrustig in het land in zuidelijk Afrika en met name in de hoofdstad Maputo. Dat begon na de uitslag van de landelijke verkiezingen van 9 oktober.

Regeringspartij Frelimo behaalde volgens de kiescommissie 70 procent van de stemmen, maar de oppositie verwerpt die uitslag en zegt dat er met de stemmen is gefraudeerd. Ook door internationale waarnemers zijn onregelmatigheden vastgesteld.

Maandag bevestigde het hoogste rechtsorgaan van Mozambique de winst van Frelimo, waarna mensen de straat opgingen om dat besluit aan te vechten. Winkels werden geplunderd en voertuigen en gebouwen in brand gestoken, waaronder politiebureaus en kantoren van Frelimo. Bij de onlusten vielen zeker 21 doden. Sinds de verkiezingen zijn zeker 150 mensen omgekomen.

Sinds vandaag kunnen kijkers over de wereld zien hoe het Gi-hun, ook wel bekend als speler 456, vergaat in het tweede seizoen van Squid Game. Het eerste seizoen werd de bestbekeken Netflix-serie ooit.

Maker Hwang Dong-hyuk was eerst niet van plan met een vervolg te komen, maar deed het toch. Voor het geld, zo geeft hij toe.

"Het eerste seizoen was een wereldwijd succes, maar eerlijk gezegd heb ik er niet veel aan verdiend", zegt Hwang in een interview met de BBC op de vraag waarom hij van gedachten veranderde. "Een tweede seizoen helpt mij om het succes van de eerste serie te compenseren."

Want de Zuid-Koreaanse serie uit 2021 werd inderdaad onverwachts een gigantisch succes. Het kostte de streamingdienst Netflix ruim 20 miljoen euro om de serie te produceren en het bedrijf verdiende er volgens persbureau Bloomberg meer dan 864 miljoen euro mee.

In Squid Game worden honderden mensen met flinke schulden uitgenodigd om mee te doen aan een toernooi waarmee ze een hoofdprijs van omgerekend bijna 30 miljoen euro in de wacht kunnen slepen. Daarvoor moeten ze kinderspelletjes spelen, maar dat is bepaald niet zo onschuldig als het lijkt.

Het eerste seizoen van Squid Game was ook in Nederland populair onder kinderen:

Deelnemers die verliezen worden gedood. Hoofdpersoon Gi-hun, die kampt met een gokverslaving en gescheiden is van zijn vrouw, blijft als laatste over en wint de hoofdprijs.

In de laatste minuten van het eerste seizoen staat Gi-hun op het punt aan boord van een vliegtuig naar Los Angeles te stappen. Dan besluit hij om te keren en nogmaals mee te doen aan het dodelijke spel. In het tweede seizoen wil hij een eind maken aan het spel en voorkomen dat de laatste groep deelnemers omkomt.

Dit is de officiële trailer van het tweede seizoen:

Na het overweldigende succes van het eerste seizoen kwam Netflix vorig jaar met een realityshow, gebaseerd op de serie. In Squid Game: The Challenge speelden eveneens 456 deelnemers om een hoofdprijs van ruim 4 miljoen euro, maar dan uiteraard zonder dodelijke afloop. Netflix heeft een tweede seizoen al aangekondigd.

Acht of negen tanden verloren

Voor Hwang was het maakproces van de dramaserie Squid Game enorm stressvol. Tegen de BBC zegt hij "acht of negen" tanden te zijn verloren vanwege de stress. Om die reden bezwoer hij destijds niet nog een seizoen te maken, maar geld trok hem dus weer over de streep. Al bekent hij aan de BBC dat hij weer last heeft gekregen van zijn tanden en waarschijnlijk nog een paar tanden moet laten trekken.

Netflix heeft bevestigd dat kijkers ook na het zeven afleveringen tellende tweede seizoen nog geen afscheid hoeven te nemen van Squid Game. Volgend jaar verschijnt het derde seizoen van de serie, wat volgens de streamingdienst tevens het laatste zal zijn.

Manmohan Singh, voormalig minister-president van India, is op 92-jarige leeftijd overleden. Dat is bekendgemaakt door Narendra Modi, de huidige premier.

Singh kampte al enige tijd met gezondheidsproblemen. Vanavond werd hij opgenomen in een ziekenhuis, volgens persbureau Reuters nadat hij bewusteloos was geraakt. In het ziekenhuis overleed hij.

Manmohan Singh was econoom en bekleedde verschillende overheidsfuncties. In 1991 werd hij minister van Financiën namens de Congrespartij. In 2004 werd hij premier. Hij bleef dat tot 2014 en werd opgevolgd door Modi.

Blauwe tulband

Singh droeg vrijwel altijd een tulband vanwege zijn geloof, het sikhisme. Hij was de eerste sikh die de hoogste post van het land bekleedde.

Premier Modi zegt op X dat het land rouwt om "een van zijn meest vooraanstaande leiders", die als premier zich inspande "om het leven van mensen te verbeteren".

Manmohan Singh werd in 1932 geboren als zoon van een boer. Hij studeerde onder meer economie aan de Universiteit van Cambridge in Groot-Brittannië. Als minister van Financiën voerde hij in de jaren 90 grote hervormingen door waardoor de economie van India flink groeide.

Als premier van India streefde hij ernaar om het welzijn van Indiërs te verbeteren. Zo werd onder zijn leiding een wet aangenomen die ervoor zorgde dat miljoenen Indiërs op het platteland recht hadden op honderd betaalde werkdagen. Op deze manier waren arme burgers op het platteland verzekerd van een inkomen.

Daarnaast streefde hij naar vrede met buurland Pakistan. Ook probeerde hij een einde te maken aan een geschil over grenzen met China.

De nucleaire overeenkomst die hij in 2005 met de Verenigde Staten sloot, wordt gezien als een van zijn grootste prestaties. Daardoor kon India rekenen op de levering van Amerikaanse nucleaire technologie voor het eigen kernenergieprogramma.

In Bosnië en Herzegovina is de minister van Veiligheid opgepakt op verdenking van corruptie. De 46-jarige Nenad Nesic heeft toegezegd dat hij zal meewerken aan het politieonderzoek. Behalve de minister zijn nog vijf andere mensen gearresteerd, heeft de openbaar aanklager bekendgemaakt.

Het onderzoek gaat over de tijd dat Nesic aan het hoofd stond van Putevi RS, een overheidsbedrijf dat zich bezighoudt met infrastructuur. Tussen 2016 en 2020 was hij er directeur. Sinds 2023 is hij minister van Veiligheid.

Nesic wordt verdacht van samenzwering om strafbare feiten te plegen, het witwassen van geld, het misbruiken van zijn positie en het aanvaarden van steekpenningen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken verwacht dat er meer arrestaties zullen volgen. Er zijn huiszoekingen gedaan in Sarajevo, Banja Luka en Bijeljina.

Boze reacties

Nesic, een Bosnische Serviër, is behalve minister van Veiligheid ook partijvoorzitter van de Democratische Volksunie. In het Servische deel van Bosnië, Republika Srpska, vormt hij een coalitie met de partij van premier Dodik. Die reageerde woedend op de arrestatie van zijn bondgenoot en beweert dat het corruptieonderzoek als doel heeft om Republika Srpska "te destabiliseren".

Ook de premier van Servië, Milos Vucevic, heeft gereageerd. Hij vindt dat de arrestatie van Nesic "een gevoel van onzekerheid en onrust met zich meebrengt voor de Servische mensen in Bosnië en Herzegovina".

In Amersfoort wordt met veel mensen gezocht naar een 58-jarige man. Het gaat om Ahmed Oulad Sedik, die sinds maandag wordt vermist, meldt RTV Utrecht.

Oulad Sedik werd maandagmiddag voor het laatst gezien bij zijn woning in de wijk Dorrestein. Hij zou na een bezoek aan zijn dagbesteding zijn thuisgebracht. Zijn dochter Souhailla wilde hem die dag ophalen, maar zag dat zijn schoenen en jas weg waren. De man heeft volgens zijn familie een verstandelijke beperking, lijdt aan dementie en heeft diabetes.

"Door de jaren heen is mijn vader mentaal een 2-jarige geworden", legt dochter Souhailla uit. "Daarom maken we ons ook zo'n zorgen. Alle scenario's vliegen door je hoofd: is hij door iemand meegenomen? Is hij in de sloot gevallen? Hoe langer het duurt dat je hem niet vindt, hoe machtelozer je wordt."

De vermissing van de man maakt veel los in Amersfoort. Vandaag kwamen in een wijkcentrum zestig mensen bij elkaar om te helpen bij de zoekactie. Gisteravond zochten 160 mensen in een bos bij Amersfoort.

"Ik ken hem niet, maar de pijn raakt iedereen", zegt Yalcin, die meehelpt bij de zoekactie. "Deze man heeft hulp nodig. En snel ook. Daarom zijn al die mensen hier vandaag."

Ook de Amersfoortse burgemeester Bolsius heeft gereageerd op de vermissing. "Familie en vrienden zijn in enorme onzekerheid omdat het niet duidelijk is waar Ahmed is. We zien steeds meer Amersfoorters mee helpen met zoeken. Wie iets van hem gezien of gehoord heeft: neem onmiddellijk contact op met de politie."

Souhailla roept mensen op om zijn foto op sociale media te verspreiden, in de hoop dat mensen hem herkennen.

Op de snelweg E10 in het noorden van Noorwegen zijn zeker drie mensen omgekomen doordat een bus van de weg is geraakt en deels in een meer is terechtgekomen.

Elf mensen zijn in het ziekenhuis opgenomen. Vier van hen zijn zwaargewond, meldt de politie. Drie gewonden zijn met een helikopter naar het ziekenhuis vervoerd.

Het zou gaan om een lijnbus met, volgens de Noorse reddingsdiensten, 58 mensen aan boord. Onder hen zijn toeristen uit het buitenland. Volgens Noorse media waren er mensen uit acht landen aan boord van de bus, onder wie Nederlanders. Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken kan dit nog niet bevestigen.

Het ongeluk gebeurde in het noorden van het land, bij de eilandengroep Lofoten. De bus was onderweg van Narvik naar de Lofoten.

Beelden van de reddingsactie:

Alle mensen zijn uit de bus gehaald, melden de reddingsdiensten. Een deel van de passagiers is geëvacueerd naar een school in de buurt.

De reddingswerkzaamheden worden bemoeilijkt door de zware weersomstandigheden op de plek van het ongeluk.

Een nabijgelegen ziekenhuis heeft een rampenplan in werking gesteld. Er zijn extra personeel, ambulances en helikopters opgeroepen om gewonden naar het ziekenhuis te vervoeren.

Finland denkt dat Rusland verantwoordelijk is voor de beschadiging van enkele onderzeese kabels, gisteren in de Oostzee. Volgens de Finse autoriteiten is sprake van "ernstige sabotage". Een anker van het Russische schip Eagle S zou de schade aan onder meer de stroomkabel Estlink 2 hebben veroorzaakt, wat leidde tot een storing.

De Finse kustwacht enterde vandaag de Eagle S en voer het schip naar Finse wateren. De vracht is in beslag genomen. Het schip, de rederij en de bemanning worden onderzocht door de Finse politie.

De olietanker voer vanuit Rusland onder de vlag van de Cookeilanden. Reuters meldt op basis van gegevens van Marinetraffic dat het schip om 10.26 uur de stroomkabel passeerde. Dat was op hetzelfde tijdstip waarop de eerste melding van de storing binnenkwam. Eerder werd gedacht dat een containerschip uit Hongkong bij de zaak betrokken was, maar dat blijkt niet te kloppen.

Finland denkt dat de Eagle S bij de Russische schaduwvloot van oude olietankers hoort die sancties probeert te omzeilen. Het land zegt dat het maanden zal duren voordat de Estlink 2-kabel is hersteld en dat de beschadiging mogelijk invloed heeft op de stroomvoorziening deze winter.

Ook Estland denkt aan opzet. De Estse minister Tsahkna van Buitenlandse Zaken wijst erop dat beschadigingen aan de onderzeese infrastructuur in de Oostzee steeds vaker voorkomen. De beschadigingen moeten volgens hem gezien worden als "aanvallen op onze essentiële infrastructuren".

Vorige maand raakten twee datakabels in de Oostzee beschadigd. De ene ligt tussen Finland en Duitsland en de andere tussen Zweden en Litouwen. Het team dat het onderzoek naar die kwestie leidt, denkt dat een Chinees vrachtschip verantwoordelijk is voor de vernieling.

Het vliegtuig van Azerbeidzjan Airlines dat gisteren neerstortte in Aqtau in Kazachstan is hoogstwaarschijnlijk neergehaald door Russische luchtverdediging. Dat zeggen bronnen binnen de Azerbeidzjaanse overheid tegen persbureau Reuters en tegen de zender Euronews. De bronnen baseren zich naar eigen zeggen op de eerste onderzoeken naar het incident, waarbij tientallen mensen om het leven kwamen.

De raket zou zijn afgeschoten door een Pantsir-S luchtverdedigingssysteem tijdens een Oekraïense drone-aanval in dezelfde regio. Het vliegtuig zou zijn aangezien voor een vijandig toestel. De raket ontplofte naast het vliegtuig en raakte passagiers en personeel.

Ook het Britse luchtvaartbeveiligingsbedrijf Osprey Flight Solutions noemt het aannemelijk dat een Russische raket de oorzaak is van de crash.

Andere Russische en Oekraïense militaire experts kwamen tot dezelfde conclusie. Een Russisch Telegramkanaal zegt een volledige transcriptie te hebben van het gesprek tussen de piloten en de verkeerstoren.

Hieruit zou blijken dat de Embraer 190 eerst zijn gps-verbinding verloor en het contact met de verkeersleider wegviel. Daardoor werd het onmogelijk voor de bemanning om zoals gepland in de Tsjetsjeense hoofdstad Grozny te landen.

Het toestel moest uitwijken in de richting van Kazachstan, aan de andere kant van de Kaspische Zee, omdat Rusland de luchthavens tijdelijk zou hebben gesloten vanwege de drone-aanval.

Vervolgens was er de explosie naast het vliegtuig. Het vliegtuig raakte onbestuurbaar en moest een noodlanding maken. Op Telegram zijn ook beelden te zien van de staart van het vliegtuig met gaten erin, die lijken te zijn veroorzaakt door een raketinslag.

De vluchtgegevens laten zien dat het toestel tientallen keren op en neer is gegaan. "De piloten hebben echt gevochten om dat ding omhoog te krijgen, en ze zijn nog over de Kaspische Zee gevlogen in een poging om aan de overkant te komen", legt luchtvaartdeskundige Joris Melkert uit.

"De beelden van de staart duiden erop dat er iets is geëxplodeerd. Net als bij MH17, maar dan op kleinere schaal. Als het een raket zou zijn, is het wel de methode die daarbij past: niet het vliegtuig direct raken, maar de raket ernaast laten ontploffen, zodat de metalen deeltjes van de raket in tientallen stukjes door de romp gaan."

Een vogel lijkt Melkert zeer onwaarschijnlijk: een tweemotorig vliegtuig moet door kunnen vliegen met een vogel in de motor.

Noodlanding

De bronnen zeggen dat het beschadigde vliegtuig geen toestemming had om op Russische luchthavens te landen, ondanks het verzoek van de piloot om een noodlanding te maken.

Het toestel was onderweg van Bakoe naar Grozny in Tsjetsjenië. Er kwamen 38 inzittenden om het leven en 29 mensen overleefden de crash, al zijn enkelen van hen er slecht aan toe.

De autoriteiten in Kazachstan, die onderzoek doen naar de crash, zeggen dat ze nog geen conclusie kunnen trekken over de oorzaak. Ook vanuit Rusland is er nog geen officiële reactie. In Russische media wordt vooral gesproken over slecht weer of een zwerm vogels als oorzaak van de crash.

Bekijk hieronder beelden van de crash en hoe daarna mensen het vliegtuig levend verlaten:

Nederlandse stranden liggen deze dagen vol met zeesterren. De dieren zijn waarschijnlijk aangespoeld door een sterke aanlandige wind.

Zeesterren leven vaak dicht bij de kust. Ze hebben kleine zuignapjes, maar bij een stevige onderstroom in het water zijn ze te zwak om zichzelf tegen te houden. Dat is de afgelopen dagen waarschijnlijk het geval geweest.

Vogels

Zodra het water hoger komt te staan, zullen de sterren terug de zee in worden gespoeld, schrijft de regionale omroep NH. Maar als ze eenmaal het water uit zijn, gaan ze snel dood. De zeedieren zijn dan nog wel nuttig voor vogels, die ze opeten.

Zeesterren zijn vaak te vinden op mosselbanken, strekdammen en dijken. De zuignappen waarmee zeesterren zich vasthouden, gebruiken ze ook om mosselen te openen. Daar eten ze er tientallen van per dag.

Tapijt

Het gebeurt vaker dat Nederlandse stranden het decor zijn van een zeesterrentapijt. Twee jaar geleden lag het strand van Bloemendaal aan Zee nog bezaaid met duizenden van de diertjes. "Zeesterren komen wel vaker voor in groepen langs de kust", zei zeebioloog Johan Craeymeersch daar toen over. "Als de wind langere tijd vanuit een bepaalde richting komt en het heel hard waait, spoelen ze aan."

Doorgaans spoelen de dieren een à twee keer per kwartaal in grotere aantallen aan. Dat levert geen problemen op voor het ecosysteem.

Dat zal wel het geval zijn als het vaker gaat gebeuren, bijvoorbeeld door veranderende weersomstandigheden door de klimaatverandering. Als zeesterren vaker aanspoelen, breidt de mosselpopulatie flink uit. Bovendien kunnen zwakkere mosselen dan overleven, waardoor ziektes uitbreken.

Alle gewonden die nog in het ziekenhuis liggen na de aanslag in Maagdenburg vrijdag, verkeren in stabiele toestand. Dat heeft de directeur van de intensive care van het ziekenhuis in Maagdenburg gezegd tegen de Süddeutsche Zeitung.

Na de aanslag op de kerstmarkt werden tientallen mensen naar het ziekenhuis gebracht. Het merendeel van hen is inmiddels ontslagen. De vijftien die nu nog in het ziekenhuis liggen, zijn allemaal stabiel, zegt de directeur.

Rol politie

Het onderzoek naar de aanslag is nog in volle gang. De politie kijkt daarbij ook naar de eigen rol. Volgens Duitse media stond een politieauto niet op de afgesproken plek, bij de ingang van de kerstmarkt. Die auto had een blokkade moeten vormen, maar stond toen de aanslag werd gepleegd op een taxistandplaats.

Het veiligheidsplan van de organisatie achter de kerstmarkt wordt ook tegen het licht gehouden. Als wordt vastgesteld dat de organisatie fouten heeft gemaakt, kunnen betrokkenen worden vervolgd.

De publieke zender MDR meldt dat aangifte is gedaan tegen de politie en de gemeente Maagdenburg. Door wie, is niet bekend.

Saudische man

Vrijdagavond reed een man met gehuurde auto in op de kerstmarkt in de Oost-Duitse stad. Daarbij kwamen vijf mensen om het leven en raakten meer dan 200 mensen gewond. Kort na de aanslag werd een 50-jarige Saudiër opgepakt, die sinds 2006 in Duitsland woont.

Hij werkte als psychiater en werd in 2013 veroordeeld voor het dreigen met een aanslag, toen hij overhoop lag met een artsenorganisatie. De man profileert zich online als anti-islamactivist. De Duitse minister van Binnenlandse Zaken Faeser omschreef de man als islamofoob. De Duitse autoriteiten hebben nog niets bekendgemaakt over een mogelijk motief.

De Amerikaanse zeerarend is nu ook officieel de nationale vogel van de Verenigde Staten. President Biden heeft daarvoor deze kerst een wet ondertekend.

De vogel was al 250 jaar het symbool voor The land of the free and the home of the brave, maar dat was al die tijd niet officieel vastgelegd.

Na de Onafhankelijkheidsoorlog van 1776 verscheen de Amerikaanse arend (of adelaar) op de koperen en zilveren munten van de Verenigde Staten. Het kersverse Congres deed er vervolgens zes jaar over om het eens te worden over de arend als wapenembleem. Founding Father Benjamin Franklin zag er niks in: "Het is een vogel met een slecht karakter". Franklin gaf de voorkeur aan een voor hem respectabeler vogel: de wilde kalkoen.

Het werd toch de zeearend die verscheen op het presidentiële zegel, met een olijftak in de ene klauw en pijlen in de andere. Arenden symboliseren al eeuwenlang kracht, vrijheid en moed en zijn in tal van landen terug te vinden als wapenembleem.

Jack Davis, de vicevoorzitter van het National Eagle Center: "Voor bijna 250 jaar hebben we de zeearend een nationale vogel genoemd, terwijl hij dat niet was. Maar nu is de titel officieel. De vogel verdient niets minder".

Het nationale symbool werd in de vorige eeuw bedreigd met uitsterven doordat boeren, vissers en jagers de vogel geregeld afschoten. Ze gebruikten toen bestrijdingsmiddelen die de eieren van de arend onvruchtbaar maakten. Daarop werd in 1940 The National Emblem Act van kracht. De zeearend werd een beschermde diersoort en het werd verboden om het dier te verkopen of af te schieten.

Waren er in de jaren zestig nog 400 zeearendkoppels (de dieren blijven net als de zwaan hun leven lang samen), tegenwoordig zijn er 71.000 stellen, en ruim 300.000 individuele zeearenden in Noord-Amerika.

Andere wetten

President Biden ondertekende vlak voor het eind van het jaar en zijn termijn als president nog tientallen wetten. Zo is er nu een federale Anti-ontgroeningswet. Daarmee is het voor studentenverenigingen in de VS verplicht om misstanden, zoals geweld of misbruik, bij een ontgroening te melden.

In heel wat huizen is het gourmetstel voor de kerstdagen weer van zolder gehaald en wordt er volop vlees mee bereid. Waarom is eten zo belangrijk tijdens de feestdagen? En hoe kan het dat gourmetten een officieuze kerstmaaltijd is geworden? Traditie-expert Ineke Strouken legt het uit.

"Onze band met eten rond de kerstdagen komt uit de negentiende eeuw. Met Sint Maarten begon vroeger het 'slechte seizoen', dan werd nog één keer volop gegeten." Daarna moest men zuinig aan doen. Met Sinterklaas werd dan weer uitgepakt met een goede maaltijd.

"Tussen 21 december en 6 januari versierden mensen hun huizen, kroop iedereen bij elkaar en was er veel eten en licht. Dan mochten de kaarsen flink branden. Dat doen we nu nog steeds in de kerstperiode." Strouken noemt die weken de 'dikke vreetavonden'.

Lekker makkelijk

Ze weet ook waar de gourmet-lust met kerst vandaan komt. "In de jaren zeventig is dat begonnen, met oranje gourmetstellen. Na de Tweede Wereldoorlog werd Kerstmis belangrijker als familiefeest en was er meer geld om feestelijk uit te pakken. Met kerst is samenzijn en eten voor ons heel belangrijk. Veel mensen nodigen natuurlijk familie uit. Gourmetten is makkelijker dan een heel kerstdiner organiseren, want je hebt daar minder werk aan."

Later werd de kerstgekte alleen maar groter. "Vanaf eind jaren 80 kwamen er producten zoals kerstsokken en zelfs wc-papier met kerstversiering. Tegenwoordig zijn het vooral glitterjurken die we aan de kersttafel zien, en is die hype van kerst-opdrukken weer verdwenen."

Eerste kerstdag was volgens Strouken vanouds vooral een religieuze dag. "Op Tweede kerstdag ging je erop uit, om een wandeling te maken bijvoorbeeld. Nederlanders hebben veel tweede feestdagen, bijvoorbeeld ook met Pasen. Met kerst is de eerste dag meer ingetogen. Het inwonend personeel mocht tot de eerste decennia van de vorige eeuw op tweede kerstdag naar huis om met hun eigen familie te zijn. Zij kregen dan een mand mee met hapjes, een kerstkaart, een spelletje en iets houdbaars. Uit die traditie is het kerstpakket ontstaan."

Overal ter wereld wordt Kerstmis anders gevierd. In Rusland wordt het in de orthodoxe kerken pas gevierd op 7 januari. "Elk land heeft een eigen kerstmaaltijd. Panettone in Italië, bij ons kalkoen of konijn met gestoofde peertjes. In Polen en Scandinavië eten ze met Kerstmis juist weer vis." In Australië is ham het traditionele kerstgerecht.

Zelf heeft Ineke Strouken vanavond geen traditionele maaltijd op tafel staan, alleen de kersttulband bakt ze met de feestdagen. "En bij ons thuis geldt: geen Kerstmis zonder worstenbroodjes!"

De nieuwe machthebbers in Syrië zeggen dat aanhangers van de verdreven president Assad gisteravond 14 "medewerkers van het ministerie van Binnenlandse Zaken" hebben gedood. Het zou gaan om zwaarbewapende mannen die in de provincie Tartous in een hinderlaag liepen toen ze daar een voormalige officier van het Assad-regime wilden arresteren. Tartous is een machtsbasis van de alawieten, waartoe ook Assad behoort.

De nieuwe minister van Binnenlandse Zaken meldt dat tien anderen gewond raakten. Volgens het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten (SOHR), een in het Verenigd Koninkrijk gevestigde mensenrechtenorganisatie die de situatie in Syrië monitort, werden er ook drie belagers gedood.

De gezochte officier - wiens naam niet genoemd wordt - is het voormalige hoofd van het militaire gerecht van Syrië, aldus SOHR. Hij zou een van de verantwoordelijken zijn voor mensenrechtenschendingen in de Sednaya-gevangenis, ook wel bekend als "het slachthuis van Assad". Duizenden Syriërs zouden daar zijn opgesloten door zijn toedoen.

'Operatie om orde te herstellen'

Het Syrische staatspersbureau SANA schrijft dat de autoriteiten na de hinderlaag "een operatie zijn gestart om de orde te herstellen in de regio". Daarbij zouden meerdere arrestaties zijn verricht. Het is onduidelijk of de voormalige officier ook is opgepakt.

Eerder deze maand wist rebellengroep HTS het Assad-bewind verrassend snel ten val te brengen. Na de machtsgreep werden gevangenen van de beruchte detentiecentra van Assad massaal vrijgelaten. Assad vluchtte naar Rusland, maar in delen van Syrië zijn aanhangers van de gevluchte dictator nog actief.

NOS-correspondent Daisy Mohr kon na de val van het Assad-regime een kijkje nemen in de Sednaya-gevangenis:

De spanningen in Syrië lijken de laatste dagen op te lopen. Gisteravond hebben de nieuwe machthebbers een avondklok ingesteld in de stad Homs vanwege demonstraties van minderheden.

Ook in Latakia en Qardaha, de geboortestad van Assad, gingen minderheden de straat op. In en rond die steden wonen veel alawieten.

Angst onder minderheden

Aanleiding voor de demonstraties is een video van een alawitisch heiligdom dat in brand werd gezet in Aleppo. Het is onduidelijk wanneer dit filmpje is gemaakt. De nieuwe regering spreekt van een oud filmpje en zegt niet te weten wie verantwoordelijk is.

De video wakkert de angst aan bij minderheden, zoals sjiieten en alawieten. Hoewel de soennitische rebellengroep HTS zichzelf al langere tijd presenteert als gematigd en tolerant, vrezen minderheden dat de regering beloftes over religieuze tolerantie niet zal nakomen.

Vergeldingsacties

Bovendien zijn alawieten bang voor vergeldingsacties. Onder Assad leverde deze minderheid decennialang de militaire en politieke elite. HTS heeft beloofd minderheden te beschermen, maar een deel van de bevolking eist gerechtigheid.

Het lukt HTS dan ook niet helemaal wraakacties te voorkomen. Als gevolg van die spanningen zijn er sinds de val van Assad enkele tientallen alawieten gedood. Toch stellen experts dat het sektarische geweld tot nog toe vrij beperkt is gebleven.

Opnieuw is een bestelbus van een dakdekker in Den Bosch door brand beschadigd. Dat gebeurde vanochtend vroeg. De politie houdt rekening met brandstichting.

De melding van de brand aan de Monseigneur van Schaikstraat kwam vanochtend rond 6.00 uur binnen. Niemand raakte gewond, maar de schade aan de bus is groot. De motorkap is volledig gesmolten.

De brand sloeg ook over naar een auto die dicht bij de bestelbus geparkeerd stond. Het blussen van dat vuur was volgens Omroep Brabant moeilijk, omdat de brandstoftank van de auto gescheurd was.

Het is onbekend of beide voertuigen van dezelfde eigenaar zijn. De politie heeft nog geen contact gehad met de bezitter(s), laat een woordvoerder weten. Volgens hem is het onderzoek nog bezig.

Tweede keer

Het is de tweede keer deze week dat de voorkant van een bestelbus van een dakdekker in Den Bosch door brand beschadigd raakte. Op kerstavond gebeurde dat ook al; dat was toen de vierde aanslag bij dezelfde dakdekker.

Op camerabeelden is te zien dat iemand komt aanfietsen en iets over het voertuig lijkt te gooien. Kort daarna is een steekvlam te zien.

Onderling conflict

In Den Bosch is een conflict gaande tussen dakdekkers. Dit jaar zijn al meer dan twintig keer explosieven geplaatst in zowel auto's als huizen.

Een dakdekker zei in oktober bij Omroep Brabant dat de ondernemers elkaar willen uitschakelen, om zo werk over te nemen. Volgens de man laait deze concurrentiestrijd vooral op in tijden van droog weer. "Als het niet vaak regent, is er weinig werk."

De Zuid-Koreaanse oppositie heeft een motie ingediend om de premier en waarnemend president van het land, Han Duck-soo, af te zetten. Han trad aan als interim-president, toen zijn partijgenoot Yoon werd geschorst voor het afkondigen van de staat van beleg begin deze maand.

De oppositie heeft de afzettingsmotie ingediend, omdat Han weigert om nieuwe rechters voor het constitutionele hof te benoemen. Die rechters zijn voorgedragen door de grootste oppositiepartij, die een meerderheid heeft in het parlement.

Yoons presidentiële bevoegdheden werden opgeschort na een stemming in het parlement. Om hem ook echt uit zijn ambt te ontheffen, moeten zes rechters van het negenkoppige Constitutionele Hof vóór stemmen.

Momenteel zijn drie van de negen zetels vacant. De oppositie vreest dat de zes zittende rechters niet unaniem voor Yoons afzetting zullen stemmen.

Volgens de Zuid-Koreaanse grondwet selecteert het parlement de rechters van het constitutioneel hof, maar moet de president de benoemingen goedkeuren.

Hand boven het hoofd

Dat is normaal gesproken een formaliteit, maar Han weigert het te doen. Hij stelt dat een waarnemend president zich moet onthouden van belangrijke beslissingen. Pas als de oppositie en de regerende partij het eens zijn over de nieuwe rechters, wil Han zijn handtekening zetten. De oppositie beschuldigt hem van het beschermen van zijn partijgenoot.

De oppositie beschuldigt Han ook van het steunen van de machtsgreep van Yoon. Hij heeft eerder al zijn excuses aangeboden, omdat hij de staat van beleg niet blokkeerde. De waarnemend president vetoede ook meerdere wetsvoorstellen van de oppositie, waaronder een voorstel voor een onderzoek naar Yoons daden.

Onenigheid over procedure

Naar verwachting stemt het parlement deze week nog over de afzettingsmotie. De oppositie en de regering zijn het oneens over de hoeveelheid stemmen die nodig zijn om Han weg te stemmen.

Om een president op non-actief te stellen is een twee derde meerderheid nodig, maar volgens de oppositie geldt dat niet voor de afzetting van een interim-president. Zij stellen dat een gewone meerderheid van 151 stemmen voldoende is. De regeringspartij stelt dat er ook een twee derde meerderheid nodig is om Han weg te stemmen.

De grootste oppositiepartij beschikt over 170 zetels, in totaal heeft de oppositie er 192. Als blijkt dat er wel een twee derde meerderheid nodig is om Han af te zetten, is de oppositie dus afhankelijk van parlementsleden van de regeringspartij. Het is onduidelijk of die voor het wegsturen van hun partijgenoot zullen stemmen.

Eerste zitting in rechtbank

Naar verwachting houdt het constitutionele hof later deze week de eerste hoorzitting over de politieke toekomst van Yoon. Het is nog onduidelijk of de geschorste president zelf zal getuigen.

Tot nu toe werkte hij niet mee. Toen hij eerder deze maand werd opgeroepen door openbare aanklagers, kwam hij niet opdagen. Ook werden doorzoekingen van zijn kantoor tegengewerkt.

Ondertussen gaan demonstranten in Seoul nog vrijwel elke dag de straat op om Yoons vertrek te eisen.

Een daghap voor 8 euro of een driegangenmenu voor minder dan twee tientjes vinden consumenten fijn, maar uit eten gaan voor een prikkie is uitzonderlijk. In de afgelopen vijf jaar werd een avondje uit dan ook zo'n 30 procent duurder. Toch zijn er restaurants die inzetten op low-budget, ook met de feestdagen. Al staan zij onder toenemende druk.

In het centrum van Breda serveren Fred en Marloes van Weerd al ruim 50 jaar lang stamppotten in hun restaurant: drie gangen voor 12,50 euro. "Waar vind je het nog?", zegt Fred. "Vroeger waren er veel meer van dit soort restaurants. Nu zijn we vrijwel de enige. Ja, ik had meer kunnen verdienen, maar dan was het niet zo gezellig geweest."

Budget-stamppot

Het werk wordt na zoveel jaar te zwaar voor de twee, binnenkort gaan ze met pensioen. Maar jarenlang lukte het dus wel om gasten een betaalbare hap voor te schuiven. Met als hoofdgerecht altijd een variatie op de stamppot. "We doen het door goed in te kopen, veel zelf te doen", aldus Fred. Dat de hypotheek is afbetaald, scheelt ook.

De klandizie bij Den Boerenstamppot is sterk, gasten zijn dankbaar voor de lage prijzen die steeds vaker een zeldzaamheid zijn. Uit cijfers van het Foodservice Instituut (FSIN) blijkt dat het percentage mensen die uit eten gaan te duur vindt, fors hoger is dan vier jaar geleden. Grofweg de helft van de Nederlanders vindt het nu te duur.

Wie de cijfers van het CBS erop naslaat, ziet niet alleen dat in vijf jaar tijd restaurants 27 procent duurder zijn geworden, maar ook dat fastfood en afhaalmaaltijden zelfs zo'n 38 procent in prijs zijn gestegen. De horecaprijzen stegen meer dan de gemiddelde inflatie van zo'n 23 procent.

"Het is zeker duurder geworden", beaamt Inga Blokker van FSIN. "Toch zijn de prijsstijgingen nodig. Horecaondernemers versmallen de marges en leveren vaak al geld in. Ze bevinden zich in een spagaat: ze willen de consument bedienen die graag buiten de deur eet en tegelijk willen ze zelf overeind blijven."

Ook low-budget-restaurants ontkomen niet aan prijsverhogingen. Bij Den Boerenstamppot begonnen ze ooit met 5 gulden, om de paar jaar zijn ze iets omhooggegaan. De Groningse Eeterie De Globe serveert al 25 jaar een daghap à 8 euro en dit jaar een kerstbuffet van drie gangen voor 18 euro, maar ook dat staat onder druk.

"Het is een uitdaging", beaamt Julia Castro, betrokken bij De Globe. "En het blijft moeilijk. Alles wordt duurder. Het pand delen we met een andere organisatie, dat scheelt in de kosten." Zij besparen ook op andere zaken. "We hebben geen vaste kaart, kopen minimaal in en zijn creatief met koken, vooral met restjes van de vorige dag."

Voor de rijken

Inga Blokker sluit niet uit dat uit eten in de toekomst alleen nog voor rijken is weggelegd. "Dat zou heel erg jammer zijn, maar het is wel een risico. Want je hebt te maken met stijgende prijzen en duur, schaars personeel."

Volgens Blokker wordt het in ieder geval niet goedkoper om buiten de deur te eten. "Maar hopelijk ook niet duurder. Het is aan de horecaondernemer: kan die het waarmaken om voor deze prijzen ons een lekker maaltje voor te zetten? Dat is zeker niet eenvoudig."

Bij een valet parking in de buurt van Schiphol heeft de politie vannacht één verdachte opgepakt, heeft de politie bevestigd. Het gaat om een jongen van 16 jaar uit Amstelveen. Een andere verdachte is nog voortvluchtig.

In november gingen bij dezelfde parkeerservice zo'n veertig auto's in vlammen op. Op camerabeelden van een naastgelegen bedrijf waren twee mensen met jerrycans te zien.

Op beelden van de politieactie van vandaag is te zien dat iemand wordt meegenomen en afgevoerd. De politie was met meerdere eenheden ter plaatse.

Beelden van de aanhouding van een verdachte met het mogelijke explosief:

De agenten hebben veldonderzoek gedaan en zouden een fles wasbenzine hebben gevonden waaraan een cobra was bevestigd. De politie bevestigt dat er zwaar vuurwerk en een brandbare vloeistof zijn aangetroffen.

Wel zegt een woordvoerder dat de politie "het gebied rondom dit bedrijf goed in de gaten houdt".

Drie keer raak

Na de grote en verwoestende brand in november, heeft nog twee keer brand gewoed op het terrein van de parkeerservice, meldde het Noordhollands Dagblad eerder. Op 17 december brandden twee auto's uit. Kort daarna werden twee minderjarigen opgepakt. Vier dagen later ging opnieuw een auto op het terrein in Rijsenhout in vlammen op.