NOS Nieuws - Algemeen

"Thuis knipte mijn vader mijn verschroeide haar af. Mijn huid was zwart, gebarsten, mijn gezicht onherkenbaar", vertelde Shigeko Sasamori in een getuigenis aan het Hiroshima Vredesinstituut. Ze was 13 toen de Verenigde Staten op 6 augustus 1945 een atoombom op Hiroshima gooiden. Sasamori overleefde het ternauwernood, maar bleef voor de rest van haar leven getekend. "Wat er toen gebeurde, is nauwelijks in woorden te vatten."

Toch probeerde ze het. Sasamori werd een vooraanstaand vredesactivist, reisde de wereld over om haar verhaal te vertellen en werkte onvermoeibaar voor de afschaffing van kernwapens. Ze ontbrak zelden bij de jaarlijkse vredesherdenking in Hiroshima. Maar vandaag is haar stoel leeg. Sasamori overleed in december op 92-jarige leeftijd. Haar afwezigheid is symbolisch: met haar verdwijnt langzaam de generatie die nog zelf de littekens van de kernbom met zich meedragen.

Ceremonie

Het is vroeg in de ochtend, maar al snikheet in het Vredespark van Hiroshima. Overlevenden en nabestaanden zijn vanaf zonsopkomst gekomen om te bidden. Tijdens de ceremonie, die om acht uur begint, vegen de aanwezigen voortdurend met kleine handdoeken het zweet van hun gezicht. Op de achtergrond brandt de Vlam van de Vrede, een vuur dat pas zal worden gedoofd wanneer het laatste kernwapen van de aarde verdwenen is. Honderden witte duiven worden losgelaten, een symbool van hoop en vrede.

Bekijk hier beelden van de ceremonie en ooggetuigen die vertellen over hun ervaringen:

Voor het eerst sinds de aanval is het aantal nog levende slachtoffers, hibakusha, onder de 100.000 gedaald. Hun gemiddelde leeftijd ligt inmiddels boven de 86 jaar. Dit jaar zijn opnieuw de namen van 4940 recent overleden slachtoffers toegevoegd aan het register, waarin nu in totaal 349.246 mensen worden herdacht.

Tijdens de ceremonie zijn vertegenwoordigers van overlevenden aanwezig, evenals diplomaten uit 120 landen en regio's, onder wie vertegenwoordigers van kernmachten als de VS en het Verenigd Koninkrijk. Om 08.15 uur, precies het tijdstip waarop de bom werd afgeworpen, klinkt één minuut stilte.

Krachtige boodschap

De stad Hiroshima grijpt deze dag aan om zijn boodschap krachtig te herhalen: kernwapens moeten verdwijnen. In zijn toespraak benadrukt gouverneur Hidehiko Yuzaki hoe tegenstrijdig kernwapens zijn: "Er wordt gezegd dat het jaarlijks meer dan 80 miljard euro kost om het huidige kernwapenarsenaal in stand te houden. Stel je voor wat we kunnen bereiken als we ook maar een fractie daarvan investeren in vrede."

Premier Shigeru Ishiba benadrukt de unieke verantwoordelijkheid van Japan. "Het is onze missie om te streven naar een wereld zonder kernwapens." Hij roept alle landen op zich aan te sluiten bij het non-proliferatieverdrag (NPT) en dankt Nihon Hidankyo, de organisatie die Japanse overlevenden vertegenwoordigt, voor hun decennialange inzet.

Vorig jaar kende het Nobelprijscomité in Oslo de Nobelprijs voor de Vrede toe aan Nihon Hidankyo, de organisatie van Japanse overlevenden. Het comité benadrukte hun langdurige strijd tegen kernwapens, en de belangrijke rol van getuigenverklaringen. "Deze prijs is een enorme impuls voor onze wereldwijde beweging", vertelde voorzitter Toshiyuki Mimaki geëmotioneerd bij de bekendmaking. Volgens hem zal de erkenning van de Nobelprijs hopelijk helpen om nieuwe generaties te betrekken bij hun strijd.

Die nieuwe generatie staat vandaag nadrukkelijk klaar om de herinnering in leven te houden. In het Vredespark zijn honderden jongeren verzameld, velen kleinkinderen en achterkleinkinderen van kernbomslachtoffers. Twee leerlingen van een lokale basisschool mogen spreken. "Het is belangrijk om betrokken te blijven, om elkaar te begrijpen", zegt Shun Sasaki, leerling uit groep 8. Op de achtergrond zoemen luid de cicaden, het onmiskenbare geluid van een Japanse zomer. De kinderen trekken zich er niks van aan. "Vrede begint met actie", zegt jaargenoot Chieri Sekiguchi vol overtuiging. "Niet alleen volwassenen, maar ook wij kinderen kunnen hier iets in betekenen."

Japan onder druk

Ondanks deze herdenking lijkt de wereldwijde aandacht voor kernontwapening af te nemen. Japan bevindt zich daarbij in een ongemakkelijke positie. Gelegen tussen kernmachten Rusland, Noord-Korea en China, is het land afhankelijk van de kernwapenparaplu van de VS. Dit zet Japan onder druk, balancerend tussen idealisme en realiteit.

De stem van Shigeko Sasamori klinkt dit jaar niet meer. Maar haar boodschap blijft: "Mijn kind heb ik bij zijn geboorte gezworen dat hij nooit zal hoeven doden of sterven in oorlog. Dat is mijn belofte aan hem en aan de wereld." Sasamori's woorden zijn een oproep aan nieuwe generaties. "Denk niet dat vrede vanzelf komt. Sta op. Handel." Vandaag, 80 jaar na de bom, klinkt die oproep dringender dan ooit.

In het zuiden van Frankrijk woedt sinds gistermiddag een grote natuurbrand, die zich snel uitbreidt. Franse media melden dat een vrouw is omgekomen. Zij wilde, tegen de lokale adviezen in, haar huis niet verlaten.

Verder zijn er negen gewonden en een vermiste, zowel onder burgers als brandweerlieden. Er wordt gesproken van de grootste natuurbrand in Europa deze zomer.

De brand woedt in het departement Aude, tussen Narbonne en Carcassonne, en beslaat ruim 11.000 hectare. Inmiddels zijn ruim 1800 brandweerlieden gemobiliseerd om de vlammen te bestrijden, ondersteund door blusvliegtuigen en helikopters.

Bekijk hier beelden van de natuurbrand:

De Franse hoofdsnelwegen A9 en A61 zijn gedeeltelijk afgesloten door de brand en er gelden omleidingen. Ook een aantal provinciale wegen zijn afgesloten voor het verkeer om ruimte te maken voor de brandweer.

Twee campings en tientallen woningen zijn ontruimd. Verschillende huizen in de regio zijn verwoest. In de regio zitten bijna 5000 mensen zonder stroom. Vakantiegangers spreken van metershoge vlammen.

Volgens lokale autoriteiten is de brand "nog lang niet geblust". Inwoners van Aude worden opgeroepen binnen te blijven en de instructies van de autoriteiten op te volgen.

Advies ANWB

De ANWB adviseert Nederlanders in het getroffen gebied om dagelijks het lokale nieuws en de weerberichten in de gaten te blijven houden. "Blijf in contact met de accommodatie waar je verblijft. Loop bijvoorbeeld langs de receptie of het personeel dat je op de hoogte gehouden wil worden over de situatie", aldus de ANWB. In een noodsituatie moeten de adviezen van de lokale autoriteiten gevolgd worden.

Ook adviseert de ANWB om een vluchttas klaar te zetten. Het noemt daarbij de volgende spullen:

Nederlanders die nog naar het gebied toe reizen voor een geplande vakantie, worden geadviseerd goed in contact te blijven met de accommodatie over de bereikbaarheid.

"Het vuur verspreidt zich razendsnel omdat de weersomstandigheden ongunstig zijn", zegt een lokale functionaris tegen Franse media. Aude heeft al weken te maken met extreme droogte en hitte. Door harde wind wordt het blussen bemoeilijkt. President Emmanuel Macron heeft op sociale media zijn steun uitgesproken voor de brandweerlieden.

Gisteren waarschuwde het Franse weerbureau Metéo-France al voor het grote risico op natuurbranden. Voor acht andere departementen in Zuid-Frankrijk geldt die waarschuwing ook.

Al de hele zomer hebben verschillende delen van Frankrijk te maken met natuurbranden. Ook in andere landen in Zuid-Europa en in Turkije grepen natuurbranden de afgelopen weken om zich heen.

Verschillende artsen wereldwijd waarschuwen voor een onbekende, ernstige verlammingsziekte in de Gazastrook. Binnen enkele uren kunnen de ademhalingsspieren van patiënten volledig verlammen. Door de ziekte zijn al meerdere mensen overleden.

Volgens de artsen zijn in Gaza zo'n 100 mensen plotseling verlamd. De ziekte toont gelijkenissen met het Guillain-Barré syndroom (GBS): een zeldzame ziekte waar in Nederland zo'n 200 mensen aan lijden. De populatie van de Gazastrook is veel kleiner dan die van Nederland, waardoor relatief veel mensen daar de ziekte hebben.

De artsen verwachten dat het daadwerkelijke aantal mensen met de aandoening in Gaza hoger ligt dan 100 aangezien veel mensen geen toegang hebben tot gezondheidszorg en medicijnen nauwelijks beschikbaar zijn door Israëlische blokkades.

"Het zegt iets over de omvang van het probleem", zegt Lotta Plomp, arts-onderzoeker van neurologie en immunologie bij het Erasmus MC. Zij is een van de artsen die waarschuwen voor de nog onbekende ziekte.

'We weten het niet'

"Het kan GBS zijn, maar het heeft ook wat atypische kenmerken. Het eerlijke antwoord is dat we niet weten wat het is, en dat maakt het juist zo gevaarlijk", zegt Plomp. De artsen weten bijvoorbeeld niet hoe en hoe snel de ziekte rond kan gaan en of deze besmettelijk is. "Ziektes houden zich niet aan landsgrenzen."

De ziekte heeft ook kenmerken van polio, maar dat lijkt het niet te zijn. Daarom wordt er rekening gehouden met een onbekende ziekteverwekker.

Door de Israëlische blokkades in Gaza is het voor de artsen moeilijk om onderzoek te doen. "We zijn in gesprek met de World Health Organization en met Palestijnse artsen om te horen wat mogelijk is. We doen wat we kunnen om de regering hier ook onder druk te zetten om er werk van te maken", zegt Plomp. De artsen waarschuwen voor een verdere verergering van de gezondheidscrisis in Gaza en voor verspreiding van de ziekte naar andere gebieden.

Honger lijden

Door de Israëlische blokkades lijdt een groot deel van de bevolking in Gaza honger. Ook voor medewerkers van hulporganisaties is er niet genoeg eten. Na grote internationale druk stond Israël luchtdroppings toe in drie delen van Gaza. Een groot aantal landen, waaronder Nederland, besloot daaraan mee te doen, ook al noemen professionele hulporganisaties deze methode weinig effectief en gevaarlijk.

De Verenigde Naties spreken van "systematische ontmanteling van het zorgsysteem" door Israël. Volgens de VN zijn tussen april en juli van dit jaar alleen al meer dan 20.000 kinderen opgenomen voor acute ondervoeding.