NOS Nieuws - Algemeen

Schiphol spant een kort geding aan vanwege de geplande staking bij de NS komende woensdag. Dat melden de FNV en Schiphol. De luchthaven wil dat er ondanks de staking treinen rijden van Schiphol naar Amsterdam Centraal, maar de vakbond zegt die eis "vierkant" naast zich neer te leggen.

Met de staking van 11 september willen werknemers van de NS aandacht van het kabinet vragen voor mensen met zware beroepen. Er is onvrede over het aflopen van de zogeheten RVU-regeling, waarin onder meer staat dat mensen met zwaar werk drie jaar eerder kunnen stoppen met werken. Die maatregel loopt volgend jaar af, een verlenging moet nog goedgekeurd worden.

Bestuurder Henri Janssen van FNV Spoor stelt dat de staking ruim van tevoren is aangekondigd en dat Schiphol uitvoerig is geïnformeerd. Daarbij benadrukt hij dat het grondrecht van staken zwaar moet wegen.

"Bovendien is er bewust gekozen voor een milde actie binnen het openbaar vervoer, waarbij reizigers door iets eerder of later te reizen alsnog hun bestemming kunnen bereiken."

Cruciale rol

Schiphol stelt echter dat er ook tussen 04.00 uur en 08.00 uur duizenden aankomende en vertrekkende reizigers en medewerkers zijn. "Het ov heeft een cruciale rol in de goede en veilige bereikbaarheid van Schiphol", stelt de luchthaven.

Schiphol schrijft in een verklaring dat er afgelopen periode is gesproken over de mogelijkheid van een treinpendel, maar dat er geen overeenstemming is uitgekomen. "Schiphol betreurt dat een gang naar de rechter nodig is, maar ziet geen andere mogelijkheid."

Een Amerikaanse rechter heeft de uitspraak in de zwijggeldzaak tegen Donald Trump uitgesteld tot na de presidentsverkiezingen. De kandidaat van de Republikeinen staat terecht omdat hij zwijggeld heeft betaald aan pornoactrice Stormy Daniels, met wie hij seks zou hebben gehad.

Trump is al schuldig bevonden in de zaak en zou op 18 september zijn straf te horen krijgen, maar hij had de rechter gevraagd om het vonnis uit te stellen. De uitspraak wordt nu verwacht op 26 november, drie weken na de verkiezingen. Eerder was de uitspraak al verschoven van juli naar september.

Trumps advocaten wilden inmenging van de rechter in de verkiezingsstrijd voorkomen. Ze betoogden dat het straffen van de presidentskandidaat in het heetst van de campagne neer zou komen op politieke bemoeienis. Trump hangt een celstraf van maximaal vier jaar boven het hoofd.

De rechter gaat mee in het argument van de advocaten. Hij zegt dat hij de uitspraak heeft uitgesteld om te voorkomen dat de procedure zou worden beïnvloed door de naderende presidentsverkiezingen. "Het Hof is een eerlijke, onpartijdige en niet-politieke instantie."

Hij vindt dat niet de suggestie mag worden gewekt dat een rechtbank een straf zou opleggen om een politieke partij of kandidaat te bevoordelen of te benadelen met het oog op een functie.

Manipulatie

Ook vroegen de advocaten om uitstel na een uitspraak van het Hooggerechtshof over de brede onschendbaarheid van presidenten. Het hoogste rechtsorgaan in de VS oordeelde in juli dat een president in zijn of haar ambtsperiode voor "officiële handelingen" immuniteit geniet en dat dat niet geldt voor "niet-officiële handelingen". De advocaten willen weten of de uitspraak van het Hooggerechtshof een vonnis in de zaak rond Stormy Daniels in de weg staat.

Het Hooggerechtshof sprak zich overigens niet uit naar aanleiding van de zwijggeldzaak, maar van de zaak tegen Trump waarin hij beschuldigd wordt van manipulatie. Hij zou pogingen hebben gedaan om de uitkomst van de presidentsverkiezingen in 2020 te manipuleren.

Zo wordt Trump ervan beticht dat hij verkiezingsfunctionarissen onder druk heeft gezet om de overwinning van Joe Biden ongedaan te maken. Ook blijft hij volhouden dat er is gefraudeerd met de stemmen. Trump heeft altijd tegengesproken dat hij iets verkeerds heeft gedaan.

De Braziliaanse muzikant Sergio Mendes is overleden. Dat heeft zijn familie bekendgemaakt. De 83-jarige zanger, pianist en arrangeur kampte met long covid.

Mendes verwierf in de jaren 60 wereldwijde bekendheid met het nummer Mas que nada. Het lied, opgenomen met zijn band Brasil '66, hielp het grote publiek kennis te maken met de Braziliaanse muziekstijl bossanova. Binnen het genre wereldmuziek won Mendes in 1992 een Grammy voor zijn album Brasileiro.

De zanger was ook bij jongere generaties bekend. Dat was onder meer vanwege de in 2006 uitgebrachte versie van Mas que nada in samenwerking met de Amerikaanse band Black Eyed Peas.

Het gemoderniseerde nummer stond in veel landen hoog in de hitlijsten en kwam in Nederland op nummer 1 in de Top 40. In 2012 werd Mendes' lied Real in Rio gebruikt in de animatiefilm Rio, waarvoor hij een Oscarnominatie kreeg.

Zijn familie schrijft dat de zanger in november vorig jaar voor het laatst optrad "in uitverkochte en dolenthousiaste zalen" in Parijs, Londen en Barcelona. De Amerikaanse trompettist en producer Herb Alpert noemt Mendes "een extreem getalenteerde muzikant die de Braziliaanse muziek in al zijn verschijningsvormen op een elegante manier met de wereld deelde".

Het Taiwanese volk heeft dit jaar gekozen voor een meer onafhankelijk Taiwan. President Lai en zijn partij, de Democratische Progressieve Partij, staan kritisch tegenover China. China zet juist steeds harder in op Taiwan en duldt minder tegenspraak. Wat heeft deze verkiezing betekend voor de spanningen tussen de twee landen de afgelopen maanden?

Hij was niet super populair tijdens de verkiezingsstrijd. Lai is een raspoliticus en soms weinig genuanceerd. Hij had grote schoenen te vullen. De vorige president Tsai Ing-wen deed het zowel binnenlands als diplomatiek goed. En ze wist ondanks de meer onafhankelijke koers waar haar partij voor staat, toch China bij tijd en wijle tevreden te stellen door niet té provocerende uitspraken te doen.

Lai is directer. "China moet de realiteit onder ogen zien dat de Republiek van China [de formele naam van Taiwan red.] bestaat", zei hij bij zijn inauguratie. China refereert vaak aan hem als een "gevaarlijke separatist".

Bij Lai's inauguratie organiseerde China als "straf" een gigantische militaire oefening rond het eiland. Toen werd er geoefend om een inname van het eiland te simuleren. De Chinese landmacht, marine, luchtmacht en raketmacht (de legertak verantwoordelijk voor kernwapens en raketten) deden eraan aan mee.

Het nieuwe normaal

Taiwan laat zich ook niet onbetuigd. Het land organiseerde grootschalige militaire oefeningen vorige week ter voorbereiding op een eventuele Chinese invasie. De volgende dag voeren Chinese zeven marineschepen en vlogen 25 gevechtsvliegtuigen rond het eiland. De dag daarna 30 gevechtsvliegtuigen, de dag daarna 10, daarna 18. Het is het nieuwe normaal in de Straat van Taiwan.

Taiwan oefende specifiek met speciale raketten die doelwitten kunnen raken die vanaf zee komen. Van het nieuwste model zijn 1700 stuks besteld bij de Amerikanen. Ze worden aan het einde van het jaar geleverd.

Ook gaat Taiwan volgend jaar 2,45 procent van het bruto nationaal product besteden aan defensie. Dat is ruim 18 miljard euro. Ter vergelijking, dat is ruim boven de NAVO-norm maar nog altijd minder dan de drie procent waar Amerikaanse partners op aandrongen.

Maar Taiwan is dus niet de enige die zich voorbereidt. Al voor de Taiwanezen verkiezingen had Peking in 2023 bijna 14 miljard euro uitgegeven aan militaire oefeningen in het westelijk deel van de Stille Oceaan, meldt persbureau Reuters op basis van Taiwanese bronnen. Dat is zeven procent van het Chinese defensiebudget, oftewel bijna het volledige budget van de Taiwanese defensie.

Sinds president Lai's aantreden, heeft China de doodstraf gezet op wat ze noemen "fanatiek Taiwanees separatisme". Het gaat om mensen die onafhankelijkheid in woord en daad nastreven. De nieuwe Chinese strafmaten zijn niet van kracht in Taiwan, omdat Taiwan een eigen juridisch systeem heeft.

Het betekent wel dat Taiwanezen nog huiveriger worden om naar China of Hongkong te reizen. Een pro-Taiwanese post op sociale media zou al een gevangenisstraf op kunnen leveren. Taiwanese politici die voor meer Taiwanese onafhankelijkheid zijn, reisden sowieso al niet naar China.

Hereniging?

China ziet "hereniging" met het eiland Taiwan als een halszaak. Maar Taiwanezen zien daar steeds minder heil in, zoals ook blijkt uit de verkiezingsuitslag. Verreweg het grootste deel van de samenleving (meer dan 80 procent) is voor behoud van de huidige situatie, blijkt uit publieke opiniepeilingen. En zo snel mogelijk samengaan, met het China anno nu, dat wil maar 1 procent van de samenleving.

Er is ook een intergenerationeel verschil. De oudere generaties in Taiwan identificeren zich meer als onderdeel van een groot Chinees volk. Dat is veelal een historisch en cultureel gevoel, niet per se een verbintenis met de huidige machthebber van China, de Chinese Communistische Partij.

In die generaties zijn nog grote groepen die wel met China zouden samengaan, maar misschien niet als de Communistische Partij nog aan de macht is, of alleen als er bepaalde waarborgen worden gegeven.

Jongeren identificeren zich juist steeds meer als Taiwanees. En dat is een probleem voor China. Want dat maakt de kans op een vreedzaam samengaan, in Chinese ogen, moeilijker. Een jonge vader die we op straat spraken, verwoordde het zo: "Mijn vader zegt dat als we samengaan met China we een sterk land worden, maar ik ben meer voor Taiwanese onafhankelijkheid. Thuis praten we maar niet over politiek, dat levert alleen maar ruzie op."

De Dutch Game Garden in Utrecht verdwijnt. Het is een plek waar gamebedrijven naartoe gingen voor begeleiding, workshops krijgen en ontwikkelaars elkaar kunnen ontmoeten. Vanaf 1 januari is dat voorbij.

Daarmee verliest Nederland een "pilaar" van de game-industrie, zegt algemeen directeur Martine Spaans van brancheorganisatie Dutch Games Association tegen het ANP. "Voor mensen die een studio starten was DGG de eerste instantie waar je aanklopte. Daar zat zo veel kennis."

NOS-economieverslaggever Nik Wouters zegt dat veel Nederlandse ontwikkelaars in Utrecht bij de Dutch Game Garden zijn begonnen. "Als je student bent en je hebt op je opleiding geleerd hoe je games moet maken, dan is de kans groot dat je na je opleiding daar terechtkomt."

Je kunt het vergelijken met een clubhuis voor de 4500 mensen die in de branche werken. "Daar geven mensen uit de game-industrie elkaar feedback, wordt informatie uitgewisseld en is er de mogelijkheid om elkaars spel te spelen."

Geen support

DGG draait op subsidies. Doordat een regeling van de provincie Utrecht verandert, komt de huidige subsidie te vervallen. Er komt wel een nieuwe regeling met andere voorwaarden, maar Dutch Game Garden ziet daar geen mogelijkheden in en wil daar geen aanvraag voor doen. Doorgaan zonder die subsidie vindt de organisatie onverantwoord, omdat de begroting dan niet meer sluitend is.

Game-ontwikkelaar Matthijs van de Laar vindt het besluit doodzonde. Hij ziet dat er wel lokale initiatieven en subsidies zijn, maar dat gebeurt op een veel te kleine schaal. "Er is gewoon geen support voor games in Nederland en dit is daar het ergste voorbeeld van." Volgens de ontwikkelaar is het in buurlanden België en Duitsland beter geregeld met fondsen en broedplekken.

Toenmalig premier Mark Rutte bezocht Dutch Game Garden in 2014:

Peter Laanen, de bestuursvoorzitter van DGG, zegt de beslissing met pijn in het hart te hebben genomen. "Helaas zijn we nu gedwongen om onze deuren te sluiten, maar we kijken met voldoening terug op alles wat we samen hebben bereikt." Laanen zegt trots te zijn op de afgelopen 17 jaar.

De organisatie werd in 2008 opgericht en speelde naar eigen zeggen een cruciale rol in de groei en ontwikkeling van tientallen start-ups en gevestigde gamebedrijven. Meer dan 150 bedrijven hadden een kantoor in het pand. Die bedrijven kunnen daar gewoon blijven. Zij hebben eigen huurcontracten.

De komende maanden bouwt het bedrijf de activiteiten af, tot op 1 januari de deuren sluiten. Om te voorkomen dat het delen van kennis in de branche stopt, kijkt de Dutch Games Association of het zaken van DGG kan overnemen, zoals netwerklunches of mentorprogramma's.

Wereldwijd is het een sombere tijd voor de game-industrie. Veel mensen verliezen hun baan, verschillende studio's sluiten de deuren. De verwachting is dat er zeker tot 2025 nog meer ontslagrondes zullen volgen. Dat heeft onder meer te maken met inflatie, stijgende kosten en fusies binnen de sector.

Het treinstation van de Oost-Oekraïense stad Pokrovsk is gesloten voor de verdere evacuaties van burgers. Het is er niet langer veilig, omdat het Russische leger de stad in de provincie Donetsk te dicht is genaderd. Dat heeft de gouverneur van het Oekraïense deel van de provincie meegedeeld, zo schrijft de Kyiv Independent.

Pokrovsk is op dit moment de plaats in Oost-Oekraïne waar het hardst om wordt gevochten. De grootste militaire inspanning van de Russen is gericht op de verovering van deze stad, die voor het Oekraïense leger een belangrijk logistiek knooppunt is. De val van Pokrovsk zou een gevoelig verlies zijn.

De lokale autoriteiten hadden de bevolking op 15 augustus opgeroepen om te vertrekken, toen de Russen de buitenwijken van de stad tot op 10 kilometer waren genaderd. Daarmee kwam Pokrovsk binnen het bereik van de Russische artillerie. De stad wordt dagelijks beschoten.

Meer dan helft bevolking weg

Burgers die nu nog willen vertrekken per trein, zullen eerst naar Pavlograd moeten, 100 kilometer naar het westen. Hoe ze daar moeten komen, is niet duidelijk.

Volgens gouverneur van de provincie zijn er nog 26.000 mensen in Pokrovsk, onder wie ruim duizend kinderen. Ouders met kinderen waren al veel eerder opgeroepen om te vertrekken. Voor de oorlog telde Pokrovsk 60.000 inwoners.

Zo kwam het Russische leger de laatste maanden dichter bij Pokrovsk:

Pokrovsk is onder meer belangrijk omdat de stad op de verbindingsweg ligt tussen Dnipro, de derde stad van Oekraïne, en de twee laatste grote steden in de Donbas die in Oekraïense handen zijn: Kramatorsk en Slovjansk. Om deze twee strategische plekken te bereiken, zal het Oekraïense leger, als Pokrovsk valt, zich moeten verplaatsten over kleine lokale weggetjes. Dat is niet onmogelijk, maar wel veel lastiger.

Oekraine wil Pokrovsk daarom graag behouden. Volgens het Oekraïense leger zetten de Russen nu alle mogelijke beschikbare middelen om dit logistieke centrum te veroveren. Het Russische leger zou Pokrovsk voor het einde van het jaar in handen willen hebben. Daardoor dreigt voor de stad hetzelfde lot als voor Bachmoet en Avdiivka, twee steden in Oost-Oekraïne waar inmiddels geen steen meer op de ander staat.

'Vijand geen meter opgeschoten'

Aanvankelijk was de verwachting dat Pokrovsk half september zou vallen, gezien het relatief hoge tempo van de Russische opmars. Maar de hoogste militair van Oekraïne, generaal Oleksandr Syrskyi, zegt dat die opmars is vertraagd. "De afgelopen zes dagen is de vijand geen meter opgeschoten in de richting van Pokrovsk", zegt de opperbevelhebber bij CNN. "Met andere woorden: onze strategie werkt."

Of het klopt wat Sysrkyi zegt, is moeilijk te controleren. "We hebben ze hun manoeuvreerruimte ontnomen en het ze onmogelijk gemaakt om reserves aan te trekken uit andere gebieden", zegt Syrskyi bij CNN verder.

Dat zou het gevolg zijn van de Oekraïense invasie van Rusland. Op 5 augustus trokken Oekraïense troepen de grens over in de Russische provincie Koersk. Om die aanval te weerstaan, zou Moskou 60.000 militairen hebben samengetrokken. Dat zou de druk op Pokrovsk hebben verlicht. President Zelensky zinspeelde er eerder ook op dat door 'Koersk' de Russische opmars elders werd vertraagd, maar niet gestopt.

Motieven inval Koersk

Het Oekraïense opperbevel heeft met deze commentaren voor het eerst erkend dat de aanval op Rusland ook bedoeld is om de druk op de Donbas en Pokrovsk te verlagen. Het is het zoveelste motief dat het Oekraïense opperbevel geeft voor het binnentrekken van de regio Koersk.

President Poetin reageerde op een conferentie in Vladivostok, in het uiterste oosten van Rusland. Hij spreekt tegen dat het offensief in de Donbas minder snel gaat en stelt juist dat Oekraïne faalt. Door Rusland binnen te dringen hebben de Oekraïners hun positie verzwakt, zo zegt hij, omdat ze hun troepen over een langer front moeten verdelen.

Het kabinet-Schoof is het na een uren durend overleg eens geworden over het regeerprogramma, een concrete uitwerking van het in mei gepresenteerde coalitieakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB. De plannen worden komende vrijdag op een aparte persconferentie gepresenteerd.

Op zijn persconferentie sprak premier Schoof over "intensieve" en "moeilijke" gesprekken. Hij noemt het een "mooie en belangrijke stap" dat het regeerprogramma rond is.

De ministerraad op het Catshuis is doorgaans aan het begin van de middag afgelopen, maar nu kwamen de bewindslieden pas rond 17.30 uur naar buiten. De bewindslieden wilden weinig kwijt over de aard van het overleg.

Duurde langer dan verwacht

NSC-minister Uitermark van Binnenlandse Zaken sprak na afloop alleen over een "intensief gesprek". "Dat is ook nodig als je over belangrijke dingen beslissingen neemt", zei ze. "Het is niet nodig om dat hier nu nog een keer te doen." Ze erkende wel dat de ministerraad langer had geduurd dan verwacht.

PVV-minister Faber van Asiel en Migratie zei dat er "discussie" was geweest en dat "alle items" besproken zijn. "We hebben gewoon het regeerprogramma besproken. Daar wil ik het bij laten."

Waarborgen rechtsstaat

Faber wilde niet reageren op geruchten dat er onenigheid is tussen vooral PVV en NSC over strengere asielplannen. Ze benadrukte vooral dat er een akkoord is.

NSC hamert al vanaf het begin van de onderhandelingen over een kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB op het waarborgen van de rechtsstatelijkheid. Dat betekent dat er geen maatregelen worden voorgesteld die niet kunnen volgens het Nederlandse recht.

PVV-minister Faber wil snel strengere asielmaatregelen en heeft in augustus al aangekondigd rond Prinsjesdag een "asielcrisis" uit te willen roepen. De opvang voor Oekraïners en asielcentra zitten overvol, er wachten nog 40.000 'nareizigers' op een verblijfsvergunning en er moeten nog veel uitgeprocedeerde asielzoekers worden uitgezet.

Behoorlijk verschillende partijen

In het in mei gepresenteerde hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB staat dat er "direct" een tijdelijke Asielcrisiswet komt met maatregelen "om de acute asielinstroom en -opvangcrisis te bestrijden".

Schoof benadrukte dat er over alle onderwerpen is gesproken en noemt het logisch dat er een intensief gesprek was over asiel. Het kabinet bestaat uit vier behoorlijk verschillende partijen, aldus de premier.

"De onderwerpen worden vanuit verschillende invalshoeken bekeken door de mensen in dit kabinet en het is logisch dat dit tijd kost." Hij denkt vanwege deze dynamiek dat ook toekomstige overleggen vaker langer zullen duren.

Het kabinet-Schoof trad begin juli aan. Nog niet helemaal bekend met alle nieuwe namen en gezichten? Check onze special:

Een kind dat erft van een biologische vader die hem of haar niet erkend heeft, betaalt meer belasting over de erfenis dan een kind van een vader die hem of haar wel erkend heeft. Zo staat het in de wet, maar de Hoge Raad oordeelt dat dat onderscheid discriminerend is als het kind en de biologische vader wel goed contact hebben met elkaar.

De Hoge Raad deed uitspraak in een zaak die werd aangespannen door een man wiens biologische vader in 2017 overleed. De vader en moeder van de man waren niet getrouwd op het moment dat hij geboren werd en de vader heeft de zoon niet erkend. Wel was de zoon erfgenaam van de biologische vader en was er contact tussen de twee. De man kreeg later een juridische stiefvader toen zijn moeder trouwde met een man die hem wel als zoon erkende.

Op basis van de wet rond erfbelasting moest de man meer belasting betalen over de erfenis die zijn biologische vader hem naliet. Hij kon als een buiten het huwelijk geboren kind geen aanspraak maken op de vrijstelling voor kinderen en een lager belastingtarief. Volgens de Hoge Raad is dat in dit geval niet terecht, omdat er een persoonlijke band was tussen de man en zijn biologische vader.

Het gerechtshof gaf de man al eerder gelijk, maar de staatssecretaris van Financiën ging in cassatie bij de Hoge Raad. Nu heeft de man dus opnieuw gelijk gekregen.

Compensatie

Desondanks wil de Hoge Raad niet bepalen of de man, en andere mensen in een vergelijkbare situatie, gecompenseerd moeten worden. Dat laat de hoogste rechter aan het kabinet over.

"Maatschappelijke ontwikkelingen rond meerouderschap, meeroudergezag en draagmoederschap vragen namelijk om keuzes op rechtspolitiek terrein, onder meer met betrekking tot de familierechtelijke positie van buitenhuwelijkse kinderen", staat in de uitspraak.

Het is niet duidelijk hoeveel mensen in Nederland gecompenseerd moeten worden als het kabinet daartoe zou overgaan.

De politie heeft vanmiddag in Alkmaar een partij zwaar vuurwerk gevonden in een woning. Die vondst werd gedaan nadat de politie bij de woning een 31-jarige man had aangehouden omdat hij een vuurwapen bij zich had.

De politie kreeg rond 14.00 uur een melding dat er op straat een man was gezien met een vuurwapen. Eenmaal ter plaatse troffen agenten hem aan in een woning aan de Lombardijeweg.

De man werd aangehouden en uit voorzorg werd ook de woning doorzocht. Daar vond de politie het vuurwerk. Volgens een woordvoerder van de politie ging het om vuurwerk "met een explosieve kracht". "Ik weet niet precies wat het is, maar het zijn in ieder geval geen rotjes", zegt hij tegen NH. Volgens de regionale omroep is de woning van de verdachte.

De Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) werd opgeroepen en uit voorzorg werden vijftien omliggende huizen ontruimd. Rond 18.30 uur meldde de politie dat het vuurwerk door de EOD is afgevoerd en dat de bewoners weer naar huis mochten. De recherche is bezig met het onderzoek naar het voorval.

De Slowaakse premier Fico heeft de stad bezocht waar hij in mei werd neergeschoten. De 59-jarige Fico was destijds in Handlová voor een kabinetsvergadering. Toen hij daarna naar buiten liep en handen schudde met het publiek werd hij geraakt door vier kogels.

De premier verkeerde dagenlang in levensgevaar en moest meerdere operaties ondergaan. Vorige maand hervatte hij een deel van zijn werkzaamheden. De verdachte van de aanslag werd direct opgepakt. Hij had een politiek motief en wilde Fico iets aandoen vanwege diens politieke ideeën. Over de achtergrond en denkbeelden van de man is verder weinig bekendgemaakt.

Schuld aan oppositie en media

Al kort na de moordaanslag gaf de pro-Russische Fico de schuld aan de oppositie en verschillende media in het land. Hij herhaalde die boodschap bij zijn terugkeer naar Handlová. "Geloof me, ik heb een trauma, maar niet van de moordaanslag", zei Fico. "Ik ben getraumatiseerd door de oppositie en enkele media, door wat ze doen. Want ze creëren een sfeer die kan leiden tot een herhaling van een soortgelijk verhaal."

De premier opende een gerenoveerde school in Handlová en stand daarna de pers te woord:

Fico beschuldigde progressieve tegenstanders ervan de politieke spanningen aan te wakkeren, wat volgens hem zou kunnen leiden tot meer aanvallen. De dader van de aanslag noemt hij "een activistisch lid die de oppositie steunt".

Eerder haalde Fico al uit naar "progressieve en liberale media". "Sorry dat ik het overleefd heb, maar ik ben terug", schreef hij bij een foto van zichzelf op sociale media.

Hervormingen

Fico kwam vorig jaar opnieuw aan de macht, nadat hij eerder ook al eens twee keer premier was. Sinds zijn aantreden probeert Fico verschillende staatsinstellingen te hervormen, wat op veel kritiek kan rekenen van de oppositie. Ook wil hij recente anti-corruptiemaatregelen terugdraaien en heeft hij omstreden juridische hervormingen gepland. Zijn plannen leidden tot protesten in Slowakije.

Slowakije kreeg al enkele waarschuwingen van de Europese Unie dat het niet goed gaat met de rechtsstaat en de persvrijheid in het land. De regering van het land noemde die kritiek misleidend. "De beoordelingen zijn gebaseerd op anti-regeringskranten."

Fico is al langere tijd kritisch over de belangrijkste Slowaakse nieuwsmedia en hun berichtgeving. Ook heeft hij zich fel uitgesproken tegen progressieve ideologieën.

Door een fout bij een overplaatsing in de EBI (Extra Beveiligde Inrichting) in Vught hebben enkele gedetineerden ongeveer 20 seconden contact met elkaar gehad terwijl dit niet had gemogen. Dat schrijft staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Coenradie (PVV) in een brief aan de Tweede Kamer.

Zij reageert daarmee op vragen uit de Tweede Kamer over berichten in de media dat de tot levenslang veroordeelde Ridouan Taghi naar de afdeling was verplaatst waar ook veroordeelden als Saïd R. en Willem Holleeder zitten. Saïd R. wordt gezien als de rechterhand van Taghi.

Coenradie noemt in haar brief aan de Kamer geen namen maar erkent dat er een dergelijk incident heeft plaatsgevonden. "Dit is vanwege de veiligheid zeer onwenselijk en ik heb DJI daarom gevraagd om dit grondig te evalueren en waar mogelijk extra maatregelen te treffen. Vanuit veiligheidsoverwegingen kan en zal ik niet verder op deze situatie ingaan." DJI is de Dienst Justitiële Inrichtingen, die over het gevangeniswezen gaat.

Het Openbaar Ministerie en de directeur van de EBI wilden eerder aan de NOS geen details geven over de beweegredenen achter de verplaatsing.

Komst zoon Taghi

De EBI heeft destijds speciaal voor Taghi's komst een extra vleugel gekregen met een eenpersoonsafdeling, de E1, zodat hij volledig afgesloten van de andere gevangenen zijn straf kon uitzitten. Zijn detentieadvocaat suggereert dat de overplaatsing te maken heeft met de komst naar de EBI van Faissal Taghi, Ridouans 23-jarige zoon. Die zit in afwachting van zijn proces nu in de E1 in plaats van zijn vader.

Volgens de staatssecretaris is er op dit moment voldoende EBI-capaciteit "om de gedetineerden die in de EBI horen daar ook daadwerkelijk te plaatsen". Wel wordt het aantal speciale cellen uitgebreid. De bestaande EBI krijgt er twaalf plaatsen bij en een nieuw te bouwen EBI in het nieuwe Justitieel Complex Vlissingen krijgt 24 plaatsen.

Een Britse rechter heeft een man tot 9 jaar cel veroordeeld voor brandstichting bij een asielzoekershotel in Rotherham begin augustus. Het is de hoogste straf tot nu toe tegen verdachten van de grootschalige racistische rellen in het Verenigd Koninkrijk na de dodelijke mesaanval in Southport eind juli.

In de rechtszaal gaf de man van 27 toe dat hij hout had gegooid in een al brandende vuilcontainer die voor een nooduitgang stond. Volgens de rechter was de zaak "doordrenkt met racisme".

Strafblad

Ook is de Brit gefilmd met een politiestok in zijn handen en terwijl hij voorwerpen naar politieagenten gooide. De man heeft eerdere veroordelingen op zijn naam staan, waaronder racistische intimidatie en pogingen tot brandstichting. Hij zei dat hij zich bij nader inzien schaamt voor zijn acties.

In het asielzoekershotel raakte niemand gewond. Wel was er paniek onder de 200 asielzoekers, maar de politie kreeg de situatie uiteindelijk controle.

De onlusten begonnen nadat een 17-jarige jongen drie kinderen doodstak in Southport. Direct na het incident verschenen op X, Facebook en Telegram berichten dat het zou gaan om een moslimimmigrant die per boot naar het Verenigd Koninkrijk was gekomen, een gerucht dat later nadrukkelijk door de politie werd ontkracht. Na de rellen zijn zo'n 1300 verdachten aangehouden, van wie er volgens de BBC zo'n 250 zijn gevangengezet.

De 18-jarige Oostenrijker die gisteren het vuur opende voor het Israëlische consulaat in München, kocht zijn wapen een dag van tevoren. Dat zegt de Oostenrijkse veiligheidschef Franz Ruf. Het wapen kocht hij van een Oostenrijkse wapenverzamelaar uit Salzburg via een online platform. Ook kocht hij bij de Salzburger een bajonet voor op het geweer en vijftig kogels.

Het geweer was een antieke karabijn uit de 19de eeuw. In Oostenrijk valt dat type in de zogenoemde C-categorie van wapens die zonder vergunning gekocht mogen worden door mensen die 18 jaar of ouder zijn. De kopers mogen geen strafblad hebben en het wapen moet binnen zes weken na de koop bij de lokale autoriteiten worden geregistreerd, die het dan controleren.

Volgens Oostenrijkse media gold er wel een wapenverbod tegen de 18-jarige Oostenrijker, maar de particuliere wapenhandelaar kon dat niet checken.

De dader zou gisterochtend van zijn woonplaats Salzburg naar München zijn gereden. Volgens de Duitse autoriteiten schoot hij daar op de gevel en deur van het NS-dokumentationszentrum, een museum over de geschiedenis van het nationaalsocialisme. Ook loste hij schoten op het Israëlisch consulaat en twee andere gebouwen.

Daarna probeerde de man om over het hek van het consulaat te klimmen, toen dat mislukte, brak hij kort in bij twee aangrenzende gebouwen. Vervolgens opende de Oostenrijker het vuur op vijf politieagenten in de buurt, aldus de Duitse autoriteiten. De verdachte werd doodgeschoten door de politie.

Motief

De autoriteiten gaan ervan uit dat de dader vanuit een antisemitisch of radicaal-islamitisch motief handelde en een terroristische aanslag had willen plegen op het Israëlische consulaat. Maar daar zijn nog geen concrete bewijzen voor gevonden.

Bij een inval in de woning van de dader en zijn ouders in Salzburg werden geen andere wapens of geradicaliseerd materiaal gevonden. Bij de veiligheidsdiensten stond de man bekend als islamist.

De VDL Groep heeft naar eigen zeggen een bewogen half jaar achter de rug. Het bedrijf zag de omzet vergeleken met het voorgaande jaar dalen met 34 procent. Ook werd er flink minder winst gemaakt: van 42 miljoen euro naar 3,3 miljoen euro in dezelfde periode.

Dat het dit jaar minder goed gaat, komt voor VDL niet als een verrassing, zegt directeur Willem van der Leegte: "Door het wegvallen van activiteiten bij VDL Nedcar wisten we dat we in omzet flink zouden gaan terugvallen."

Sluiten fabriek

VDL Nedcar in Born werd gesloten toen BMW, die er Mini's liet bouwen, het contract opzegde en er geen nieuwe opdrachtgever werd gevonden. Door de sluiting moesten 4000 mensen op zoek naar een nieuwe baan en het sluiten van de fabriek drukt dus ook zwaar op de bedrijfsresultaten.

Maar Van der Leegte ziet het van de positieve kant: "Exclusief VDL Nedcar is in het eerste half jaar van 2024, vergeleken met 2023, sprake geweest van lichte omzetgroei."

De busafdeling van het bedrijf kampte met problemen door vertragingen in de levering van onderdelen, wat ertoe leidde dat minder bussen op tijd geleverd konden worden. Inmiddels zijn die leveringen weer op gang gekomen. VDL nam dit jaar ook een deel van het failliete Vlaamse busbedrijf Van Hool over. Het bedrijf zegt daarmee 1600 banen in de Europese busindustrie te redden.

Herstel

Zowel de autoassemblage als de bussenafdeling was de eerste helft van 2024 verlieslatend, maar er zijn ook afdelingen die het goed doen. De divisie die technologie en producten levert aan bijvoorbeeld de energiesector boekte een omzetstijging van 5 procent. VDL verwacht dat de resultaten van de hele groep in de tweede helft van het jaar zullen verbeteren en dat het bedrijf langzaam kan herstellen van de tegenslagen.

De politie heeft vanmiddag een 19-jarige Rotterdammer aangehouden voor betrokkenheid bij het beschieten van een tram gisteren. Twee mensen raakten toen gewond.

Het schietincident gebeurde rond 13.15 uur op de Groene Hilledijk. Een man schoot toen op de tram. Twee mensen die buiten het voertuig stonden, raakten gewond. Gisteren meldde de politie dat de twee zich in de tram bevonden, maar inmiddels is duidelijk dat ze tijdens het schieten niet in de tram waren.

Eén van de gewonden is na de schietpartij met onbekende verwondingen naar het ziekenhuis gebracht. Het andere slachtoffer is zelf weggegaan, laat de politie weten. Ook de schutter sloeg op de vlucht.

Of de aangehouden verdachte ook de schutter is, is niet bekend, meldt Rijnmond. Over de aanleiding van het schietincident is nog niets bekend.

Meer dan vijftig Afrikaanse staatshoofden en regeringsleiders zijn deze week afgereisd naar Peking voor het China-Afrika Forum (FOCAC). Met luxe banketten, een-op-een gesprekken met president Xi Jinping en grote beloftes over handel en investeringen, werd de hoofdboodschap duidelijk: China respecteert jullie en heeft het beste met jullie voor, in tegenstelling tot het Westen.

China is de grootste bilaterale handelspartner van het Afrikaanse continent en heeft de afgelopen jaren miljarden uitgeleend voor infrastructuurprojecten. Maar dat is aan het veranderen. De kwakkelende economie dwingt China om de geldkraan wat meer dicht te draaien. Slechte ervaringen met leningen die niet terugbetaald konden worden, maakt China ook voorzichtiger dan eerst.

Het is het grootste diplomatieke evenement in jaren. De hele hoofdstad is afgezet met dranghekken en honderden politieagenten staan op straat om de orde te bewaken. In de dagen voorafgaand aan het Forum heeft Xi persoonlijke gesprekken gehad met zeventien Afrikaanse leiders en secretaris-generaal António Guterres van de Verenigde Naties.

Alles op de agenda

De agenda is alomvattend, van schuldbetalingen, handel en gezondheidszorg, tot geopolitiek en veiligheid. China heeft afzetmarkten nodig en Afrikaanse landen zien economische mogelijkheden. Soms hebben ze ook hoop op uitstel van betaling van Chinese leningen.

Xi kondigde aan bijna 46 miljard euro beschikbaar te stellen voor samenwerking tussen Afrika en China. "De betrekkingen tussen China en Afrika zijn beter dan ooit tevoren," zei hij. Ongeveer twee derde van dat bedrag zouden leningen zijn, de rest bestaat uit ontwikkelingshulp en investeringen van Chinese bedrijven.

De nieuwe initiatieven omvatten onder meer het afschaffen van Chinese importheffingen voor ontwikkelingslanden, grote infrastructuurprojecten in het kader van de Nieuwe Zijderoute en ook meer dan 100 miljoen voor militaire samenwerking.

Maar het zijn moeilijk te verifiëren bedragen. Ook zijn veel van de aangekondigde samenwerkings- en investeringsprogramma's eigenlijk niet nieuw.

Zo kondigde Xi gisteren aan dat voor de armste ontwikkelingslanden alle importheffingen worden afgeschaft. Maar in 2022 had China dat al voor 98 procent van alle producten gedaan. Hij noemde ook dat er 127 miljoen euro voor noodvoedselhulp beschikbaar zou worden gesteld. Maar dat is hetzelfde bedrag als bij het Forum in 2018.

China als leider van het 'Mondiale Zuiden'

FOCAC vindt ook plaats binnen een context waarin China zich sterker afzet tegen de westerse wereld, vooral Amerika. Peking benadrukt verbondenheid met het 'Mondiale Zuiden', een verzamelnaam voor ontwikkelingslanden, ongeveer wat vroeger de Derde Wereld heette. China begrijpt jullie situatie en samen staan we economisch en politiek sterker, is de boodschap.

Xi speelde in op de veelgehoorde kritiek in ontwikkelingslanden over neerbuigende westerse landen en de te hoge eisen van donorlanden en internationale financiële instellingen voor leningen. "De westerse manieren hebben ongekend veel leed veroorzaakt bij ontwikkelingslanden," zei hij in zijn speech.

Chinese leningen, daarentegen, kwamen lange tijd met maar weinig voorwaarden voor Afrikaanse landen. Maar landen als Ethiopië, Kenia en Zambia konden de schulden voor de gigantische infrastructuurprojecten niet terugbetalen.

Ook heeft de Chinese economie het moeilijk en moet de broekriem aangehaald worden. De nieuwe strategie is daarom inzetten op kleinere, meer gerichte projecten met een zekerheid van rendement.

En op handel. Chinese fabrieken maken meer zonnepanelen, elektrische auto's en staal dan de eigen economie nodig heeft. De Europese Unie, Amerika en Canada zijn al begonnen met importheffingen opwerpen voor Chinese elektrische auto's, vanwege de oneerlijke staatssteun. In de Afrikaanse markt ziet China daarvoor een oplossing.

Schrijver Maud Vanhauwaert heeft de Hebban Debuutprijs gewonnen voor haar boek Tosca. De Vlaamse was enkele jaren geleden al stadsdichter van Antwerpen en met de roman maakte zij haar debuut in het proza.

In Tosca vertelt Vanhauwaert (40) het verhaal van een complexe relatie tussen twee vrouwen die een poging doen om moeder te worden. Een van de vrouwen voelt zich geroepen om een meisje met suïcidale gedachten te helpen. Uiteindelijk zet dat de relatie onder druk.

'Literaire mengelmoes'

De schrijver bespreekt in het verhaal thema's als nieuw leven en de dood. Dergelijke onderwerpen leiden tot ingewikkelde vragen, hoopt Vanhauwaert. "Op veel vragen heb ik zelf nog geen antwoord. Ik hoop dat dit boek de lezer uitdaagt om hierover na te denken", vertelde ze eerder in het NOS-radioprogramma Met het Oog op Morgen.

Het is lastig om het boek in een genre te plaatsen, zei Vanhauwaert. "Tosca is een mengelvorm. Een roman die net zo goed als poëziebundel gelezen kan worden. Het genre bepalen, dat laat ik aan de lezer over."

De jury spreekt over een unieke literaire ervaring en noemt Vanhauwaert een meesterverteller.

Voor en door lezers

Hebban is een boekensite waarop lezers recensies kunnen plaatsen en boeken beoordelen. Sinds 2016 organiseert de site een eigen boekenprijs voor debutanten. Die prijs onderscheidt zich van andere omdat de lezers een grote invloed uitoefenen bij het kiezen van een winnaar. Een groep van honderd lezers bepaalt welke vijf boeken er naar de 'finale' gaan en door de jury worden beoordeeld. Vorig jaar won Forugh Karimi met De moeders van Mahipar.

De award werd overhandigd door Lize Spit, die in 2016 de eerste Hebban-prijs won met Het smelt. Morgen volgt de officiële uitreiking tijdens het Debutantenbal.

Door overstromingen in Zuid-Sudan zijn 710.000 mensen getroffen, meldt VN-hulporganisatie OCHA. Sinds mei hebben overstromingen grote schade veroorzaakt aan huizen, gewassen en infrastructuur. Naar school gaan is lastig en het risico op ziekte-uitbraken is vergroot.

In totaal zijn 30 van de 78 provincies in het land getroffen. Ook de omstreden regio Abyei waar zowel Zuid-Sudan als Sudan recht op menen te hebben, is getroffen. De meeste problemen zijn er in het noordwesten van het land. In de regio Bahr-al-Ghazal zijn bijna 200.000 mensen ontheemd. Ongeveer 50.000 van hen zijn naar hogere gebieden gevlucht.

Tekort aan zandzakken en gereedschap

Volgens de VN-organisatie is het lastig om de overstromingen te stoppen vanwege een ernstige tekorten aan apparatuur. Met name zware machines ontbreken, maar ook brandstof, zandzakken en handgereedschap.

In een aantal gebieden is voedselhulp uitdelen lastig omdat trucks met hulpgoederen stranden. Ook zijn er volgens de organisatie in sommige gebieden risico's omdat inwoners weigeren hun huis te verlaten en naar hoger gelegen gebieden te gaan.

Zuid-Sudan kampt ook nog altijd met de gevolgen van de oorlog in buurland Sudan. Door die oorlog trokken miljoenen inwoners van dat land naar Zuid-Sudan en andere buurlanden.