NOS Nieuws - Algemeen

De directie van de Brusselse fabriek van Audi eist dat het personeel de sleutels teruggeeft van zo'n 200 auto's. Gebeurt dat niet voor morgenmiddag, dan wordt de rechter ingeschakeld, schrijft de leiding in een brief.

De sleutels zijn "in beslag genomen" door het personeel. Dat wil duidelijkheid over de toekomst van de autofabriek, nadat dinsdag bekend werd dat de Volkswagengroep geen nieuw model in Brussel wil laten maken.

Sinds woensdag wordt gestaakt in de fabriek in Brussel. De vakbonden willen voorkomen dat afgewerkte en niet afgewerkte auto's het terrein verlaten, en daarom worden de sleutels naar eigen zeggen "op een veilige plaats bewaard". Het personeel zegt dat er geen auto's de fabriek verlaten zolang er geen duidelijkheid is over de toekomst.

Kort geding

Volgens de vakbonden was Audi van plan de 200 wagens van het fabrieksterrein af te halen, bijvoorbeeld om naar garages te brengen. De directie dreigt nu met een kort geding.

Vakbond ACV-Metea vindt het jammer dat Audi daarmee dreigt. "De sleutels hebben we weggenomen net om het sociaal overleg rustig te kunnen voeren", zegt een woordvoerder tegen de VRT. "Wanneer de directie nu de wagens zou willen wegnemen, kunnen we geen veiligheid of rust garanderen. Jammer, en ik vrees voor negatieve reacties van het personeel."

Paus Franciscus is in Papoea-Nieuw-Guinea, het tweede land dat hij bezoekt op zijn reis door Zuidoost-Azië en Oceanië. Hij werd in het stadje Vanimo opgewacht door tienduizenden mensen, die zich hadden verzameld bij de kathedraal. De paus werd welkom geheten door dansers met verentooien en rieten rokken.

In een toespraak riep Franciscus de gelovigen op om een einde te maken aan het voortdurend etnisch geweld in het land. Alleen al in de afgelopen maanden zijn daar tientallen mensen bij omgekomen. Zo vroeg hij zijn toehoorders "om een einde te maken aan destructief gedrag zoals geweld, ontrouw, uitbuiting, alcohol- en drugsmisbruik".

Verder luisterde de paus naar ervaringen van lokale katholieken. Een van hen vertelde dat het in sommige dorpjes op het platteland soms maanden duurt voor er weer een priester langskomt. De man overhandigde een tooi met gele en bruine veren aan Franciscus, die hem op zijn hoofd zette.

De 87-jarige paus was met een vliegtuig van de Australische luchtmacht naar Vanimo gereisd, dat dicht bij de grens met Indonesië ligt. Een deel van zijn toehoorders had dagenlang gereisd om de paus te ontmoeten.

Volgens het Vaticaan zijn er circa 2,5 miljoen katholieken in Papoea-Nieuw-Guinea. Dat komt neer op ongeveer een kwart van de bevolking. Ondanks de grote rijkdommen in de grond zoals gas, koper en goud leeft een groot deel van de bevolking in armoede. Veel plaatsen hebben geen waterleiding en elektriciteit en het wegennet is slecht. Het land telt honderden stammen en meer dan 800 talen.

Medicijnen en kleding

Eerder op de dag waren er in de hoofdstad Port Moresby zo'n 35.000 mensen aanwezig bij de ochtendmis van Franciscus. Ook die begon met een optreden van dansers met verentooien en rieten rokken. In zijn preek vertelde de paus de inwoners dat ze misschien denken dat ze in een "ver en afgelegen land" leven, maar dat God dichtbij is.

Daarna vertrok hij naar Vanimo. In het vliegtuig werden ook medicijnen, kleding en speelgoed voor kinderen meegenomen voor de bevolking. Verder was de golfkar waarin Franciscus zich verplaatst mee aan boord.

Langste reis als paus

De afgelopen dagen was de paus in Indonesië en morgen reist hij door naar Oost-Timor. De laatste etappe van zijn reis gaat naar Singapore en vrijdag keert Franciscus terug naar Vaticaanstad.

Het is in afstand en in tijd de langste reis sinds het begin van zijn pausschap in 2013. De toer stond aanvankelijk gepland voor 2020, maar kon toen niet doorgaan vanwege de coronapandemie.

In een dierentuin in de Amerikaanse stad Baltimore is een Afrikaanse pinguïn doodgegaan die meer dan 200 nakomelingen heeft. Hij werd 'Mr. Greedy' genoemd, oftewel Meneertje Hebzucht.

Het dier is 33 jaar geworden, wat ruim boven de gemiddelde levensverwachting van 18 jaar voor Afrikaanse pinguïns is. Mr. Greedy had gezondheidsproblemen. Dierentuinmedewerkers hebben hem laten inslapen.

De dierentuin rouwt om de dood van hun oudste pinguïn. Volgens de vogelconservator van de Maryland Zoo had het vruchtbare dier een grote impact. "Deze ene vogel was ongelooflijk belangrijk voor het voortbestaan van Afrikaanse pinguïns over de hele wereld", zegt Jen Kottyan.

Gulzigaard

Mr. Greedy kreeg zijn naam omdat hij zich agressief gedroeg bij het verzamelen van vis en van nestmaterialen van andere pinguïns in de dierentuin.

Het dier werd in 1991 geboren, in hetzelfde jaar als zijn toekomstige levenslange partner Mrs. Greedy. Beide pinguïns kwamen een jaar later in de dierentuin in Baltimore terecht. Het klikte meteen, zeggen hun verzorgers. De twee hebben onder meer vijf Amerikaanse presidentschappen, de covid-19-pandemie en andere belangrijke gebeurtenissen overleefd.

"Ze waren zo'n goed paar", zegt Kottyan. "Solide en betrouwbaar." Greedy's weduwe is nu de oudste pinguïn van de dierentuin.

Bedreigd

De zwartvoetpinguïn, zoals de Afrikaanse pinguïn ook wel wordt genoemd, is een bedreigde diersoort. Ze leven in de natuur langs de kust van Zuid-Afrika en Namibië. De afgelopen 100 jaar is de populatie Afrikaanse pinguïns met 90 procent afgenomen.

De dierentuin in Baltimore is de thuisbasis van de grootste kolonie Afrikaanse pinguïns in de Verenigde Staten. Meer dan 1000 kuikens zijn er gefokt sinds met een fokprogramma is begonnen. Mr. en Mrs. Greedy waren met maar liefst 230 nakomelingen het succesvolst.

Een lading van 22.000 ton kunstmest ligt al een half jaar op de bodem van de Rode Zee. Bergers durven niet in de buurt van het gezonken vrachtschip Rubymar te komen uit vrees voor de Houthi's. Het roestende scheepswrak staat symbool voor de crisis in deze voorheen drukbevaren scheepsroute.

"We zien dat Houthi's meer schepen aanvallen", zegt Jemen-analist Ahmed Nagi van denktank International Crisis Group. De inzet van westerse straaljagers en marineschepen heeft volgens hem amper effect gehad. De strijdgroep heeft materieel en militanten verloren, maar kan die verliezen gemakkelijk incasseren.

"Ik weet zeker dat westerse bewindslieden vanaf het begin wisten dat ze de Houthi's niet zouden afschrikken. Die zijn hiervoor al acht jaar gebombardeerd door een Saudische coalitie zonder dat ze echt zijn verzwakt. Hoe meer je ze aanvalt, hoe meer ze terugslaan."

Bijna dagelijks worden schepen in de Rode Zee, Golf van Aden, Arabische Zee en een enkele keer zelfs in de Indische Oceaan bestookt. Met zeedrones, vliegende drones of raketten, soms ook vanaf kleine bootjes die naar de schepen varen. Zeker één keer was sprake van een aanval met een helikopter. In tien maanden waren er ruim tachtig aanvallen, zeker twee schepen zijn gekaapt. De Tutor en de Rubymar werden tot zinken gebracht.

Een milieuramp lijkt een kwestie van tijd, of is mogelijk al gaande. Na het zinken van de Rubymar was een grote olievlek te zien. Het schip heeft naast 200 ton stookolie 22 miljoen kilo kunstmest aan boord. Zicht op een bergingsactie is er niet direct, omdat daarvoor met de Houthi's zou moeten worden onderhandeld. Als er een groot lek ontstaat, is de toch al zwaar getroffen Jemenitische bevolking het belangrijkste slachtoffer.

Onlangs werd ook de Griekse tanker Sounion, met 150.000 ton olie, belaagd. Het schip werd beschoten, aan boord werden explosieven geplaatst en vervolgens tot ontploffing gebracht:

Er zijn tegenstrijdige berichten of de Sounion lekt. Een bergingspoging is de afgelopen dagen op niets uitgelopen.

25 mensen gegijzeld

In totaal zijn vier opvarenden van schepen gedood door de Houthi's. 25 bemanningsleden van de gekaapte Galaxy Leader worden sinds november gegijzeld. Als propagandastunt werd het schip opengesteld voor Jemenitische influencers.

"De situatie is krankjorum", zegt Annet Koster, directeur van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR). Hoewel de crisis al vele maanden duurt, mag de situatie volgens haar niet een nieuw normaal worden. "Dit mag nooit geaccepteerd worden."

Miljardenstrop

Sinds begin dit jaar ligt de commerciële vaart in de Rode Zee-regio grotendeels stil. De tolopbrengst van het Egyptische Suezkanaal is met 2 miljard dollar gedaald vanwege de aanvallen. Het omvaren, de hogere verzekeringskosten: het kost een vermogen.

Nederlandse reders hebben zo'n 2500 schepen, en ook die mijden het gebied bijna allemaal, zegt KNVR-directeur Koster.

Reders wordt geadviseerd het gebied te vermijden, zegt het ministerie van Defensie. Twee Nederlandse marineschepen hebben meegeholpen met de EU-missie Aspides. Op vragen van de NOS laat Defensie weten dat de hele coalitie 225 schepen heeft begeleid op de Rode Zee. "Daarmee levert de operatie een substantiële bijdrage aan het bevorderen van de vrije doorvaart."

De Europese marinevloot onderschept drones en raketten van de Houthi's. Daarnaast heeft marineschip Karel Doorman bijvoorbeeld een gewond bemanningslid van het getroffen schip Verbena geholpen.

Desondanks erkent het ministerie dat de Europese missie "niet in staat is de gehele Europese scheepvaart te beschermen binnen dit grote gebied". In tegenstelling tot Aspides gaat de door de VS geleide Operation Prosperity Guardian (OPG) wel actief in de aanval tegen Houthi's.

Tientallen Houthi-strijders zijn gedood bij honderden OPG-luchtaanvallen, zei opperste leider Abdul Malik Al-Houthi in april. De strijdgroep heeft een groot deel van Jemen onder controle. Onder meer havens aan het smalste deel van de zeeroute, waar tankers en vrachtschepen extra kwetsbaar zijn.

Met onderscheppingsraketten van 2 miljoen dollar worden drones van 2000 dollar neergehaald, beweren de Houthi's regelmatig spottend in hun verklaringen. "Tegenwoordig gebruiken ze vaak bootjes met vuurwapens en raketwerpers. Met 100.000 strijders op verschillende plekken is het bijna onmogelijk om je daartegen te verdedigen", legt expert Nagi uit.

Een wapenstilstand in Gaza lijkt volgens hem de enige oplossing. Tot die tijd nemen de Houthi's alle schepen onder vuur waarvan ze vermoeden dat er een link met Israël is, ook al is die link in best wat gevallen niet aangetoond. "Steun voor de Palestijnse zaak is essentieel voor de Houthi-ideologie. Toen Israël Rafah binnenviel, werden direct de aanvallen opgevoerd." Maar zelfs als de oorlog in Gaza stopt, blijven de Houthi-milities controle houden over deze drukke vaarroute.

Goedemorgen! Vanaf vandaag lopen klimaatactivisten uit protest een zevendaagse mars van Arnhem naar Den Haag. En het is de laatste dag van de Paralympische Spelen.

Eerst het weer: Er trekken buien over het land. In het noorden begint de dag bewolkt. Op andere plekken wisselen zon en stapelwolken elkaar af. Vanmiddag is het bijna overal droog en wordt het zo'n 22 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Venezolaanse oppositieleider en voormalig presidentskandidaat Edmundo González is het land ontvlucht en is onderweg naar Spanje. Dat is bekendgemaakt door de Spaanse minister Albares van Buitenlandse Zaken.

Sinds afgelopen dinsdag liep in Venezuela een arrestatiebevel tegen de 75-jarige González. Hij wordt beschuldigd van opruiing, samenzwering, het vervalsen van documenten en het zich toe-eigenen van bevoegdheden. Aanleiding is de claim van González dat niet zittend president Maduro, maar hijzelf de winnaar is van de presidentsverkiezingen eind juli.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Op allerlei plekken aan de Nederlandse kust zijn gisteren walvissen geteld, bij de eerste walvistelling ooit. Verslaggever Nicole le Fever ging mee de Oosterschelde op, op zoek naar bruinvissen. Maar die lieten zich moeilijk vinden:

Fijne zondag!

De Venezolaanse oppositieleider en voormalig presidentskandidaat Edmundo González is het land ontvlucht en is onderweg naar Spanje. Dat is bekendgemaakt door de Spaanse minister Albares van Buitenlandse Zaken.

Het nieuws wordt bevestigd door de regering van Venezuela. Volgens vicepresident Rodríguez zat González de afgelopen dagen in de Spaanse ambassade in Caracas en heeft de Venezolaanse regering hem geholpen het land te verlaten "om de politieke rust en vrede" te herstellen.

Arrestatiebevel

Sinds afgelopen dinsdag liep in Venezuela een arrestatiebevel tegen de 75-jarige González. Hij wordt beschuldigd van opruiing, samenzwering, het vervalsen van documenten en het zich toe-eigenen van bevoegdheden. Aanleiding is de claim van González dat niet zittend president Maduro, maar hijzelf de winnaar is van de presidentsverkiezingen eind juli.

In een onderzoek naar de verkiezingsuitslag dreigde een openbaar aanklager al om González aan te houden. Hij moest zich melden om vragen te beantwoorden over de uitslag. De 75-jarige González kwam tot drie keer toe niet opdagen. González is sinds de verkiezingen niet meer in het openbaar gezien.

Verkiezingen

Na de verkiezingen op 28 juli riep Maduro zichzelf uit als winnaar van de verkiezingen. De kiescommissie bevestigde die claim kort daarna. De commissie is echter op de hand van Maduro. Tellingen werden niet openbaar gemaakt en onafhankelijke waarnemers van de EU werden niet toegelaten.

De Europese Unie, Verenigde Staten en enkele Latijns-Amerikaanse landen erkennen de officiële uitslag niet. De oppositie in Venezuela stond er in de peilingen voorafgaand aan de verkiezingen beter voor dan Maduro. De oppositie deelde een eigen uitslag, met González als winnaar.

Tijdens een drukbezochte vuurwerkshow op de Westeinderplassen in Aalsmeer is de afgelopen avond iemand in het water terechtgekomen en overleden. Het slachtoffer belandde vermoedelijk in de buurt van het Surfeiland in het water, schrijft de regionale omroep NH.

Het gaat om een Poolse man, heeft de gemeente Aalsmeer zondagmiddag bekendgemaakt. Hij was samen met zijn vrouw gaan zwemmen. Omstanders zagen dat hij onder water verdween en niet meer bovenkwam. Rond middernacht werd het slachtoffer door hulpdiensten in het water aangetroffen, naar de kant gebracht en gereanimeerd. Dat bleek tevergeefs.

Duizenden toeschouwers

Tijdens de vuurwerkshow stonden duizenden toeschouwers op de kades en in bootjes op het water. Een van de aanwezigen was Julia Jellema (29) uit Kudelstaart. "Het vuurwerk was nog bezig, toen de eerste brandweerwagen richting de boei reed, richting het restaurant. We dachten toen nog dat het een brandje was."

"Er stonden honderden mensen omheen", vertelt ze. Behalve de brandweer en Reddingsbrigade zag ze ook mensen met surfplanken op het water naar het slachtoffer zoeken.

Volgens Jellema werd er op zo'n vijftig meter van het Surfstrand gezocht, in een gebied dat niet toegankelijk was voor boten van toeschouwers. Uiteindelijk is het strand ontruimd, zegt ze.

Eerdere incidenten

Het ongeluk van zaterdagavond is het derde dodelijke incident op de Westeinderplassen in twee jaar. Een jaar geleden, in september 2023, verdronk een 44-jarige Poolse man bij het Surfeiland. Dat gebeurde op een warme zomerdag. Ook toen waren er veel getuigen.

Eerder deze zomer overleed een 20-jarige man nadat hij was overvaren door een speedboot. Het slachtoffer werd met zware verwondingen uit het water gehaald en overleed later in het ziekenhuis.

In de Amerikaanse staat Kentucky heeft een man meerdere automobilisten op een snelweg onder vuur genomen. De burgemeester van het stadje London, vlak bij de snelweg, zegt dat zeven mensen gewond zijn geraakt. De schutter is nog niet gepakt.

De slachtoffers werden aan het begin van de avond beschoten. Ze zijn naar ziekenhuizen in de omgeving gebracht. Sommigen van hen zijn niet gewond geraakt door kogels maar door een aanrijding als gevolg van de beschieting, zegt de burgemeester van London.

Er is een klopjacht gaande op de schutter. De politie denkt dat hij zich heeft verschanst in de bossen ten noorden van London.

De autoriteiten hebben een signalement en de naam verspreid van de verdachte, een man van 32. De politie roept inwoners op binnen te blijven.

In Duitsland zijn gisteren drie mensen om het leven gekomen toen op verschillende plekken drie kleine vliegtuigen neerstortten. Twee vliegtuigjes crashten in de deelstaat Noordrijn-Westfalen, een in Hessen.

In de buurt van Soest, in Noordrijn-Westfalen, kwamen 's middags twee mensen om toen hun vliegtuigje neerstortte in een weiland. Ooggetuigen verleenden nog eerste hulp, maar dat mocht niet meer baten. Volgens de politie waren de twee slachtoffers bij een pilotenbijeenkomst op het vliegveld geweest.

Eerder op de dag stortte in de buurt van Bielefeld een propellervliegtuig neer. De 67-jarige piloot overleefde dat niet. Hij was de enige inzittende. Over de oorzaak van het ongeluk is nog niets bekendgemaakt.

In de deelstaat Hessen raakten in de ochtend twee mensen gewond bij een vliegtuigcrash. Hun toestel kwam niet goed op hoogte en stortte vervolgens neer vlak bij vliegveld Korbach. De twee zijn naar het ziekenhuis gebracht.

Medewerkers van de Rotterdamse haven hebben enige tijd het werk neergelegd. Vanaf 22.00 uur tot 02.00 uur staakten ze, omdat ze een betere en permanente vroegpensioenregeling willen.

Het was de aftrap van een reeks aangekondigde stakingen van de vakbonden FNV en CNV en de Vakcentrale voor Professionals (VCP). Komende week zijn op meer dan twintig plekken in het land acties en stakingen.

Eerder organiseerden de politiebonden ook al stakingen voor een vroegpensioenregeling. Daardoor konden geen agenten aanwezig zijn bij de wedstrijd Feyenoord-Ajax, die om die reden niet doorging.

Komende woensdag leggen NS-medewerkers tussen 04.00 uur en 08.00 uur het werk stil, hoewel er mogelijk nog wel treinen van Amsterdam CS naar Schiphol moeten rijden als de luchthaven gelijk krijgt in een kort geding dat daarover nog dient.

Regeling loopt af

De acties worden gehouden vanwege het aflopen van de zogenoemde RVU-regeling, waarin staat dat mensen met zwaar werk drie jaar eerder kunnen stoppen met werken. Volgend jaar loopt die regeling af en een verlenging moet nog worden goedgekeurd.

Het kabinet schoof deze week aan voor een gesprek met de bonden, maar daar kwam niets uit. Daarom worden de acties nu hervat. "Het is voldoende bekend waar onze pijnpunten liggen, het is aan partijen om daaraan tegemoet te komen", zei de voorzitter van de VCP daar eerder over.

Vijf gedetineerden zijn ontsnapt uit een zwaar beveiligde gevangenis in Portugal, zo'n 30 kilometer van de hoofdstad Lissabon. De vijf, een Brit, een Argentijn, een Georgiër en twee Portugezen, ontsnapten vanochtend rond 10.00 uur lokale tijd met behulp van een ladder. Die ladder is volgens de gevangenisdienst over de muur gegooid, waarna de gevangenen over de zes meter hoge muur konden klimmen en ontsnappen.

De twee ontsnapte Portugezen zaten een straf van 25 jaar uit voor onder andere drugshandel, deelname aan een criminele organisatie, diefstal, overval en ontvoering.

De andere drie waren ook veroordeeld voor diefstal, overval en ontvoering. Volgens lokale media stonden vier van de vijf onder extra streng toezicht en mochten ze alleen onder begeleiding naar buiten. De gedetineerden zouden tijdens het bezoekuur zijn ontsnapt.

Zeer gevaarlijk

Buiten de muren van de gevangenis stonden auto's hen op te wachten. Na de ontsnapping heeft de politie in samenwerking met de dienst voor terreurbestrijding een klopjacht ingezet. De mannen worden als zeer gevaarlijk beschouwd.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft nog niet gereageerd op de situatie, wel is er een onderzoek aangekondigd naar hoe de criminelen konden ontsnappen.

Dertien mensen zijn gisteren in het oosten van Frankrijk opgepakt in verband met een reeks plofkraken in Frankrijk, Duitsland en Zwitserland. Volgens de krant Le Parisien gaat het om een Nederlandse groep.

Onder de dertien gearresteerden is een onbekend aantal Nederlanders en Fransen en één Rus. Ze zijn tussen de 25 en 30 jaar. De bende wordt ervan verdacht bijna twintig geldautomaten te hebben opgeblazen, waarvan het merendeel in Duitsland. In Frankrijk blies de groep onder meer op 22 juli een geldautomaat in Straatsburg op.

De verdachten werden allen in de buurt van de Duitse grens aangehouden. Vijf van hen hadden waarschijnlijk enkele uren voor hun arrestatie nog een plofkraak gepleegd in de Duitse stad Hagenbach.

Honderdduizenden euro's

De arrestaties volgden op gezamenlijk onderzoek van de Franse, Duitse en Zwitserse politie. Volgens de politie hebben de daders tijdens hun plofkraken enkele honderdduizenden euro's buitgemaakt.

Het grootste deel is waarschijnlijk afkomstig uit Duitsland, waar grotere bedragen in de geldautomaten worden bewaard omdat veel mensen daar nog contant afrekenen.

De dertien verdachten komen maandag of dinsdag voor de rechter in Nancy. Daar wordt bepaald of hun voorarrest wordt verlengd.

Minder goed beveiligd

Sinds in Nederland steeds meer geldautomaten 's nachts worden uitgezet en bankbiljetten na een explosie worden verlijmd, hebben veel plofkrakers hun werkterrein verlegd naar Duitsland. Daar zijn de geldautomaten niet alleen beter gevuld, maar ook minder goed beveiligd waardoor er voor de criminelen meer te halen is.

Op het filmfestival van Venetië is de film Babygirl van de Nederlandse regisseur Halina Reijn niet bekroond met de Gouden Leeuw. Die prijs voor de beste film ging naar The Room Next Door, de eerste Engelstalige film van de Spaanse regisseur Pedro Almodóvar.

Wel was er een onderscheiding voor hoofdrolspeler Nicole Kidman van Babygirl: zij kreeg de prijs voor beste actrice. Het beeldje werd overigens in ontvangst genomen door Halina Reijn; Kidman was zelf niet bij de uitreiking omdat haar moeder net is overleden.

In een door Reijn voorgelezen verklaring droeg de Australische steractrice de prijs op aan haar moeder:

De erotische thriller Babygirl werd afgelopen week goed ontvangen op het festival. Er was bij de première een minutenlange staande ovatie en critici reageerden enthousiast op het verhaal over de CEO van een automatiseringsbedrijf, die haar huwelijk op het spel zet door een stomende affaire te beginnen met een stagiair.

Regisseur Halina Reijn schreef zelf het scenario. Het is haar derde speelfilm na Instinct (2019) en Bodies bodies bodies (2022). Reijn heeft een lange staat van dienst als actrice en had succes op het toneel met hoofdrollen bij International Theatre Amsterdam (ITA) in de jaren dat regisseur Ivo van Hove daar de scepter zwaaide. In 2019 maakte ze bekend dat ze zou stoppen met acteren.

Legendarische sopraan

Het festival van Venetië is het oudste filmfestival van Europa (dit jaar is de 81e editie) en samen met de festivals van Cannes en Berlijn ook het podium van de belangrijkste Europese filmprijzen. Een gunstige ontvangst daar en nog beter, een van de hoofdprijzen, (beste film, beste acteur of actrice) kan leiden tot commercieel en artistiek succes. Films die in Venetië worden bekroond gelden bovendien vaak als sterke kanshebbers bij de Oscars.

Andere films die waren genomineerd voor de Gouden Leeuw waren dit jaar onder meer Joker: Folie à Deux van Todd Phillips, met Joaquin Phoenix en Lady Gaga, de biopic Maria met Angelina Jolie in de rol van de legendarische sopraan Maria Callas en The Brutalist van Brady Corbet, over een architect die de Holocaust overleeft en zijn leven herneemt in de VS. Corbet kreeg de prijs voor de beste regie.

Sequel

Buiten de competitie gingen er dit jaar op het Lido nog verschillende films in première met commerciële potentie, zoals Wolfs met George Clooney en Brad Pitt, Broken Rage van de Japanse cultregisseur Takeshi Kitano en Beetlejuice, Beetlejuice van Tim Burton, een sequel met de oorspronkelijke cast uit 1988: Michael Keaton, Winona Ryder en Catherine O'Hara.

Voor het eerst in vijf jaar is er weer een Britse premier op bezoek in Ierland. Keir Starmer werd ontvangen door zijn Ierse ambtgenoot Simon Harris. Met het bezoek hoopt hij een nieuwe start voor de relatie tussen de twee landen te kunnen inluiden.

De laatste keer dat een Britse premier op bezoek was in het land, was tijdens de Brexitonderhandelingen. De keuze van het Verenigd Koninkrijk om uit de Europese Unie te stappen zette de Iers-Britse relatie onder druk. Er waren ingewikkelde onderhandelingen over de grens tussen Noord-Ierland en Ierland. Noord-Ierland hoort bij het Verenigd Koninkrijk, terwijl Ierland een EU-lidstaat is.

Van frictie naar vriendschap

Die moeizame tijd lijken de Ierse en Britse premier nu achter zich te willen laten. Voor het bezoek publiceerden de twee een opiniestuk in de krant The Irish Times, waarin ze schrijven dat het bezoek een verschuiving betekent in de betrekkingen tussen de twee landen. "We bewegen ons van frictie terug naar vriendschap."

Tijdens het bezoek moet duidelijker worden hoe die herziene relatie eruit zou komen te zien. Na het persmoment bezochten Starmer en Harris verschillende bedrijven om te onderzoeken wat deze nieuwe fase betekent voor de handel tussen de twee landen.

Een jaar na de verwoestende aardbeving in het hoge Atlasgebergte in Marokko leven de slachtoffers nog altijd in tenten en tijdelijke woningen. Van de belofte van de overheid om het gebied opnieuw op te bouwen is nog nauwelijks iets te merken. De inwoners van de getroffen bergdorpen zijn de wanhoop nabij en voelen zich vergeten door de rest van het land.

De aardbeving duurde in totaal maar enkele seconden, maar heeft er wel voor gezorgd dat 500.000 levens nog altijd ontwricht zijn. In de weken na de ramp presenteerde de overheid een noodpakket. De slachtoffers zouden een jaar lang een maandelijkse uitkering ontvangen van ongeveer 230 euro en er zou geld vrijkomen voor de wederopbouw van het rampgebied. Maar een jaar later zijn de meeste mensen nog altijd niet geholpen.

Verwoeste wegen

Rondom de kleinere steden in het gebied was de infrastructuur al vrij snel na de aardbeving weer hersteld. Aan de verwoeste wegen naar de afgelegen dorpen is vaak nog niets gedaan: zo liggen er op de weg naar het bergdorpje Awsaghml nog steeds grote rotsblokken.

Op veel plekken zijn de vangrails verwrongen of zelfs compleet weggeslagen door het puin dat ook in de maanden na de aardbeving nog regelmatig van de berg af kwam rollen. Nog voor de aardbeving stonden de wegen in deze regio al bekend als de gevaarlijkste wegen in het land.

Fadma Oubrahim woont in Awsaghml en werpt zich op als woordvoerder van de dorpsbewoners. "Niet iedereen heeft geld van de overheid ontvangen. Ook willen bouwvakkers niet naar ons dorp komen om onze huizen te repareren. Ze vinden de wegen te gevaarlijk."

Sommige inwoners wachten niet langer op hulp van de overheid en zijn zelf begonnen met het repareren van hun huis. Zo ook de 63-jarige Mohammad Oulhouch. Hij is de plaatselijke imam en was het zat om in een tent te wonen. "Ik werd er ziek van. De winters zijn extreem koud en in de zomer is het in de hitte niet uit te houden." Hij heeft, zegt hij, geen enkele compensatie van de overheid gezien.

Aardbevingsslachtoffers in Awsaghml en Ida Ou Bla wachten al een jaar op hulp:

In het dorp Ida Ou Blal woont de 63-jarige Allal Ait Bouloujour met zijn gezin nog in een zelfgemaakte tent. Iets verderop staat zijn huis. Zijn leven was voor de aardbeving al niet makkelijk. Hij is geboren met een lichamelijke beperking en zijn kansen op de arbeidsmarkt waren nihil. Toch kon hij genoeg geld bij elkaar brengen om een huis te bouwen door allerlei verschillende klusjes te doen in het dorp.

"Ik heb er veertien jaar over gedaan. Steen voor steen. Zoals je kan zien was het nog niet af." Het grijzen bakstenen huis staat op instorten. Op de dag van de aardbeving is hij gered door zijn zoon. "Het is allemaal in handen van God geweest dat ik het heb overleefd." Sinds de aardbeving manifesteert Bouloujour zich als actievoerder en schrijft hij regelmatig brieven naar de overheid. Een antwoord heeft hij tot op heden nog niet gekregen.

Zijn vrouw Aicha staat in de keuken. Ze vertelt dat ze eigenlijk gewoon dakloos zijn. Soms slaapt ze nachten niet, uit vrees dat mensen de weinige spullen die ze nog hebben komen stelen. "Als mijn man naar een grote stad gaat om te demonstreren, blijf ik hier alleen achter met mijn dochters. Soms huren we dan iemand in die onze tent kan bewaken. Zo kan ik af en toe ook weer eens een hele nacht slapen."

Naast het huis van Bouloujour en zijn gezin staat een groot geel huis waarvan de muren de aardbeving niet hebben overleefd. Het risico dat huizen als deze alsnog instorten zorgt voor extra spanning in het dorp.

Volgens de inwoners van Ida Ou Blal woont de eigenaar van het gele huis in België en wordt er sinds de aardbeving niet meer omgekeken naar het pand. Zolang hij niets van zich laat horen, kan er niets worden gedaan om het huis te herstellen of te slopen.

Ondanks zijn strijdbaarheid is het voor Bouloujour moeilijk om zich niet te verliezen in zijn boosheid en teleurstelling. "Ik voel de diepe oneerlijkheid en onrechtvaardigheid in dit land, in elke betekenis van het woord. Het voelt alsof ik hier geen waarde of gewicht heb."

In het midden van Duitsland ondervindt het treinverkeer ernstige hinder van een storing eerder op de dag. Volgens vervoerder Deutsche Bahn (DB) is de storing, die zo'n twee uur duurde, ontstaan doordat het radiosysteem van de spoorwegbeheerder was uitgevallen.

De storing leek zich te concentreren in het Rijn-Maingebied in de deelstaten Beieren, Hessen en Rijnland-Palts. Het treinverkeer lag daar zo'n twee uur stil. In dat gebied ligt ook het belangrijke station Frankfurt, dat vrijwel niet meer per trein te bereiken was.

Ook op andere stations in de omgeving kwamen treinen stil te staan. Frankfurt is een van de belangrijkste Europese knooppunten voor treinverkeer. Dagelijks komen er zo'n 1200 lokale en langeafstandstreinen langs.

Inmiddels is de storing verholpen en komt het treinverkeer weer langzaam op gang, maar er zijn nog altijd vertragingen. Het is niet de eerste keer dit jaar dat er ernstige hinder is op het Duitse spoor.

Goede reputatie verpest

Het treinverkeer werd meerdere keren stilgelegd vanwege acties van het spoorpersoneel voor hogere salarissen en een kortere werkweek. Tijdens het EK voetbal in Duitsland reden veel treinen niet of met veel vertraging, tot grote ergernis van onder meer oppositiepartij CDU. Die verweet vervoerder Deutsche Bahn "de goede reputatie van het land" te hebben verpest. En de minister van Transport zei dat DB gefaald had bij "het hoog houden van de Duitse normen".

Eind vorige maand maakte DB bekend de komende vijf jaar zo'n 30.000 banen te zullen schrappen. Het afgelopen halfjaar leed het vervoersbedrijf 1,2 miljard euro verlies. Dat wijt DB aan stakingen, extreme weersomstandigheden, werkzaamheden en het feit dat steeds minder mensen met de trein willen reizen.

Yagi, de krachtigste orkaan in Azië van dit jaar tot nu toe, is aan land gekomen in het noorden van Vietnam. Minstens vier mensen zijn om het leven gekomen, melden Vietnamese staatsmedia. Zeker tien anderen worden nog vermist en tientallen mensen raakten gewond.

Yagi veroorzaakte golven tot drie meter hoog aan de kust en in meerdere steden viel de stroom uit. Toen de orkaan aan land kwam, was er sprake van windsnelheden tot zo'n 160 kilometer per uur. Meer dan 50.000 mensen zijn uit kuststeden geëvacueerd, ook worden er bijna een half miljoen militairen ingezet door de overheid om noodhulp te bieden.

Op straat hadden mensen moeite om niet omver geblazen te worden:

Filipijnen en China

De orkaan heeft deze week in andere landen ook een grote ravage aangericht. In de Filipijnen was het nog een tropische storm, maar daar kwamen zeker zestien mensen om het leven. Duizenden moesten gedwongen hun huis verlaten. Toen hij eenmaal over land was getrokken, groeide de storm uit tot een orkaan.

Gisteren raasde Yagi over het Chinese eiland Hainan met windsnelheden van zo'n 230 kilometer per uur. Chinese autoriteiten hadden in afwachting van de orkaan bijna een half miljoen mensen geëvacueerd. Chinese staatsmedia melden dat er zeker twee doden zijn gevallen. Honderd mensen raakten gewond. Meer dan 800.000 huishoudens kwamen zonder stroom te zitten.

Naar verwachting trekt Yagi dit weekend verder Vietnam in en zal daar steeds verder afzwakken. Orkanen ontlenen hun kracht namelijk aan de warmte van het oceaanwater.

Veel vertalers zien hun tarieven en opdrachten de afgelopen tijd flink dalen. Dit komt naar voren in een rondgang van de NOS. De tariefdaling komt vooral door de snelle ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie (AI).

Doordat klanten steeds vaker zelf teksten vertalen met bijvoorbeeld ChatGPT neemt niet alleen het aantal opdrachten af, maar gaat het bij de opdrachten die nog wel binnenkomen met toenemende mate om het controleren van dit soort 'machinevertalingen'. Dat betaalt bijna de helft minder terwijl het vaak minstens zoveel werk is, aldus vertalers.

"Binnen twee jaar is het echt heel hard gegaan", zegt vertaler Marianne van Amersfoort-Gerritsen. "De tarieven kelderen gewoon, met AI als grote boosdoener." Vertalen met kunstmatige intelligentie is (nog) niet op het niveau van menselijke vertalingen, waardoor er nog veel fouten uit teksten gehaald moeten worden. Maar door het gemak van bijvoorbeeld ChatGPT is de lat bij klanten wat lager komen te liggen.

"Klanten denken nu sneller dat het wel goed genoeg is bij bijvoorbeeld het vertalen van korte e-mails, ook als er fouten in staan," zegt vertaler Anouschka Schutte. "Een vertaler inschakelen wordt dan sneller als een te grote kostenpost gezien."

Van tien naar acht cent

Vooral commerciële vertalers merken de tariefdaling. Zij krijgen veel opdrachten via vertaalbureaus, die fungeren als tussenpersoon tussen de klant en vertaler.

Vertalers vertellen dat ze door grote, internationale bureaus steeds vaker gevraagd worden om hun tarieven te verlagen. Velen gaven hier de afgelopen jaren al gehoor aan, bijvoorbeeld door te zakken van 12 naar 10 cent per woord. Nu wordt vertalers opnieuw gevraagd te zakken, naar 8 cent per woord. Dat gaat de meesten een stap te ver.

"Daar trok ik de grens", zegt vertaler Toby Houben. Het viel haar vorig jaar op dat ze maar de helft van haar normale aantal opdrachten kreeg. Toen ze aan de bel trok bij het vertaalbureau, werd haar geadviseerd haar tarief te verlagen. Hetzelfde gebeurde in juni opnieuw. Houben bleef toen bij haar oude tarief. "En dus krijg ik geen opdrachten meer van dat bureau."

Voor veel vertalers is 8 cent per woord niet genoeg om van rond te komen. Zelfs als er wordt uitgegaan van fulltime, gewone vertaalopdrachten. Bij het controleren van AI, dat nu dus steeds vaker voorkomt, liggen de tarieven aanzienlijk lager; tussen de 2 en 5 cent per woord.

Zo zag een vertaler Duits zijn omzet dit jaar hard afnemen en zijn opdrachten veranderen. Waar vijf jaar geleden nog 70 procent van zijn opdrachten uit 'gewoon' vertaalwerk bestond, is dit nu nog maar 18 procent. Tegelijkertijd steeg zijn percentage controleerwerk van machinevertalingen van 10 naar 60 procent.

"De tarieven zijn ook niet meegestegen met inflatie", zegt een andere vertaler tegen de NOS. "We worden dus vaak zelfs gevraagd of we ze willen verlagen, terwijl mijn energierekening wel een stuk hoger is geworden."

Kleine bureaus zitten door de prijsdalingen in een spagaat. "We willen scherpe prijzen om te concurreren, maar we willen ook een eerlijke prijs voor vertalers", legt Ingeborg Verduijn van vertaalbureau Tekom uit.

Omscholen

Vertaler Schutte, die ook lesgeeft over vertalen, vindt het moeilijk om nog voor de klas te staan. "Ik geloof niet dat die studenten nog vertaler worden op de manier waarop wij dat nu zijn." Ze is bezig zich om te laten omscholen, en ze is niet de enige. Zo begint een andere vertaler volgende week met een opleiding tot docent. "Ik vind het jammer, maar dat krijgt nu de hoogste prioriteit."

Er zijn ook vertalers die denken dat de opdrachten wel weer zullen aantrekken. "Ik heb wel het idee dat er een soort kentering gaat komen", zegt een van hen. "Iedereen experimenteert nu. Maar als ze merken dat het met AI nog helemaal niet goed leest, gaan klanten weer op zoek naar iemand die het zelf doet."

Daarnaast wordt AI door sommige vertalers ook omarmd. Zo is er een enkeling die met hulp van AI de omzet al wist te verhogen.

"AI is ook wel een hulpmiddel", zegt vertaler Marianne van Amersfoort-Gerritsen. "Je kunt sneller werken, maar kwaliteit afleveren kost nog altijd meer dan wat de gemiddelde klant wil betalen. De balans tussen AI en eerlijke tarieven moet nog gevonden worden."

Bij meerdere voetbalclubs in Breda krijgen ouders die langs de lijn staan sinds kort lolly's aangeboden. Het is een ludieke actie voor een serieus probleem, want bij veel amateurclubs hebben ze last van fanatieke, schreeuwende ouders. "Wie een lolly in zijn mond heeft, kan niet roepen", zegt secretaris Saskia Jongma van B.S.V. Boeimeer tegen Omroep Brabant.

Ouders roepen 'adviezen' naar de scheidsrechter of aanmoedigingen naar hun kind. "Dat gebeurt veel te vaak, vinden wij. Ik denk dat veel ouders ook niet doorhebben dat ze zoveel roepen", zegt Jongma.

Soms blijft het niet alleen bij roepen en schreeuwen. De KNVB maakte deze week nog bekend dat het aantal incidenten op en rond het veld bij amateurvoetbalclubs is toegenomen.

Vervelend incident

"Het gaat de verkeerde kant op, merken we langs de lijn", zegt Daniëlle van Rosmalen. Zij is naast voetbalmoeder ook commissielid sportiviteit en respect bij B.S.V. Boeimeer. "Ouders coachen niet alleen mee, maar gaan verbaal ook écht te ver. En spelers, scheidsrechters, coaches of trainers intimideren kan gewoon niet. Er zijn zelfs kinderen die het niet meer leuk vinden om te voetballen omdat ze bang zijn voor de opmerkingen langs de lijn."

Ze herinnert zich een vervelend incident. "Dat was bij de wedstrijd van mijn jongste zoontje, allemaal jongetjes van acht jaar oud. Een ouder was het niet eens met de beslissing van de scheidrechter, dus hij rende het veld op en begon de scheidsrechter te intimideren. Veel kinderen zijn daarvan geschrokken."

Positief coachen

De amateurclubs in Breda bedachten daarom samen de lolly-actie. Volgens de clubs wordt er positief op gereageerd. "Jammer dat het nodig is, maar dit is wel een ludieke manier om het tegen te gaan", zegt een van de ouders die net een lolly kreeg aangeboden. "Ik probeer positief te coachen, maar me verder niet met het spel te bemoeien."

De politie heeft de demonstratie van actiegroep Extinction Rebellion (XR) bij het Rijksmuseum in Amsterdam beëindigd. 33 demonstranten zijn aangehouden, laat een politiewoordvoerder weten.

Activisten hadden zich vanochtend rond 09.00 uur vastgeketend aan de toegangspoorten van de voetgangers- en fietstunnel onder het museum. Daardoor werd de toegang tot het museum geblokkeerd. Het Rijksmuseum is daarom vanochtend dicht gebleven.

Agenten hebben de vastgeketende demonstranten losgezaagd. De actievoerders kregen gehoorbescherming en een doek over zich heen. Vervolgens zijn de arrestanten afgevoerd met een busje.

Banden met sponsor verbreken

De demonstratie was van tevoren niet aangemeld bij de gemeente, wat wel verplicht is. Rond 12.30 uur werd de actievoerders daarom verzocht om te verplaatsen naar het Museumplein. De leden van XR kregen daarvoor een uur de tijd, maar weigerden weg te gaan, laat een woordvoerder van de gemeente weten. Vanaf 13.30 uur greep de politie in.

De 60 leden van XR wilden met hun actie afdwingen dat het Rijksmuseum de banden met hoofdsponsor ING verbreekt. XR noemt ING "de grootste financiële aanjager van de klimaatcrisis".

Het Rijksmuseum is rond 15.00 uur weer opengegaan.