NOS Nieuws - Algemeen

Voor de allereerste keer is de Pacifische parelduiker gezien in Nederland. Gistermiddag dook de zeldzame vogel op, vlak bij de Oosterscheldekering. Vanochtend zwom hij er opnieuw rond, gadeslagen door vele tientallen vogelspotters met telelenzen van meer dan een meter lengte.

"Een vogelsoort ontdekken, dat gebeurt maar weinigen", aldus de geëmotioneerde ecoloog en vogelaar Sven Valkenburg bij Omroep Zeeland. "Ik ben als een kind zo blij."

Valkenburg woont niet eens in de buurt, maar hij moest voor zijn werk naar Breskens toen hij gistermiddag in een binnenhaven bij de Oosterscheldekering de Pacifische parelduiker spotte. Hij twijfelde wel even. De vogel fladdert normaalgesproken alleen rond in het noorden van Amerika (Alaska) en Oost Siberië.

Grote hint

Bovendien is de Pacifische parelduiker nauwelijks te onderscheiden van zijn Europese soortgenoot die hier wel gewoon te vinden is langs de Noordzeekust. Maar de twijfel duurde niet lang. Zo ontbrak bij de nieuwkomer de kenmerkende witte vlek op de zijkant. "Dat was de eerste grote hint", aldus Valkenburg. "Toen ik later de bruine band rond de anaalstreek zag, twijfelde ik niet meer. Toen wist ik: dit is 'm!"

De ecoloog appte een paar 'vogelspotter-vrienden' en in een mum van tijd zat de kering bij Neeltje Jans vol met vogelaars. Volgens een van hen was het een kwestie van tijd dat de Pacifische vogelaar in Nederland zou opduiken. De vogel werd eerder al in Zwitserland gezien. "Dat was een rare plek voor een vogel die eigenlijk op zee leeft", aldus vogelspotter Lennart Verheuvel.

Verdwaald

Het is vooralsnog onduidelijk hoe de vogel precies in Zeeland terecht is gekomen. "Hij moet verdwaald zijn", zegt ecoloog Valkenburg. Hij is ondanks z'n ontdekking niet optimistisch gestemd over de toekomst van de Pacifische parelduiker in Nederland. "Het is een jonge eerste wintervogel, omdat de dekveren op de rug lichte veerrandjes hebben", zegt hij. "Ik weet niet of hij het hier gaat overleven."

Maar z'n eerste nacht in Nederland heeft de vogel doorstaan. Vanochtend zwom hij alweer rond in de binnenhaven bij Neeltje Jans. Even later meldden zich de eerste vogelaars.

Op officiële erkenning zal de Gavia pacifica nog even moeten wachten. Daarvoor moet zijn komst worden beoordeeld door de Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna (CDNA).

De uitvaart van de overleden oud-president Desi Bouterse trok vandaag veel belangstelling in de Surinaamse hoofdstad Paramaribo. Er stonden veel mensen langs de route van de rouwstoet.

De kist met Bouterse kwam na een urenlange rit aan bij het partijkantoor. Rond 12.45 uur (Nederlandse tijd) was de witte lijkwagen bij zijn huis in Leonsberg vertrokken voor een rit die eindigde bij het partijkantoor, de plek waar mensen afscheid kunnen nemen.

Open kist in lijkwagen

Onderweg naar het partijkantoor reed de auto in Paramaribo langs plekken die voor Bouterse belangrijk waren. De auto met daarin de open kist werd geflankeerd door mannen in militair uniform en camouflagekleding.

Langs de weg stonden onder anderen aanhangers van Bouterse, die veelal gekleed waren in de kleuren van de NDP. Meerdere auto's sloten zich aan bij de stoet, die regelmatig tot stilstand kwam doordat mensen zich rondom de auto verdrongen.

Veel mensen droegen de paarse Pangi. Een traditionele rechthoekige omslagdoek afkomstig uit de Marron-gemeenschap in Suriname. De Pangi-doek, in de kleuren van de NDP, werd speciaal gemaakt na het overlijden van de oud-president en was binnen enkele dagen uitverkocht. Bouterse ligt opgebaard in een open kist:

Op sociale media staan veel berichten van Bouterse-aanhangers. "Respect, papa Bouta", schreef iemand op TikTok. Verder vielen er woorden als 'volksbegrafenis' en 'volkseer'. Dat lijkt een reactie op het besluit om de oud-president Bouterse geen staatsbegrafenis te geven, onder meer omdat hij vorig jaar definitief werd veroordeeld voor de Decembermoorden van 1982. Kort na zijn veroordeling sloeg hij op de vlucht.

Straf ontlopen

Er zijn in Paramaribo ook mensen die teleurgesteld zijn dat Bouterse niet in de gevangenis heeft gezeten. Maar nu willen ze dat loslaten. "Men heeft zoiets van: ach ja, hij is er niet meer, wat kunnen we er nu nog aan doen", zegt Gilly, een Nederlandse radio-dj van Surinaamse afkomst. "Alsof het hoofdstuk Bouterse nu echt is afgesloten en er liever niet meer over gesproken wordt. Vooral de mensen die zelf op de vlucht voor hem waren."

Ook ziet Gilly dat Bouterse voor sommigen juist voor verbinding zorgde. "Je merkt dat hij een van de weinige politici was die niet aan 'etnisch denken' deden. Iedereen werd als een gelijke beschouwd, ongeacht zijn of haar afkomst", zegt Gilly.

De radio-dj is in Suriname op familiebezoek en was niet verbaasd over de opkomst bij de uitvaart. "Hij was hoe dan ook een president van het land. Het zou juist vreemd zijn als het niet massaal zou zijn geweest. Ook al krijgt hij geen staatsbegrafenis, qua opkomst lijkt het hier wel op."

'Liefde voor Bouterse maakt blind'

Dat de opkomst vandaag groot was, is niet verrassend, zegt historicus en Surinamist Hans Ramsoedh. "De NDP is de tweede partij van Suriname. Ook tijdens verkiezingen zijn partijkantoren gevuld met aanhangers." Vandaag komen mensen volgens hem ook af op het spektakel. "Het gebeurt niet elke dag dat er een uitvaart is van een veroordeelde oud-president."

Hij zegt verder dat de liefde voor Bouterse mensen blind maakte. "Wat mensen niet zagen, is dat hij het land achterliet met een lege schatkist en een enorme staatsschuld. Iets wat zijn opvolger, president Santokhi, nu moet oplossen."

De NOS sprak met aanhangers en tegenstanders van Bouterse:

Bij de Decembermoorden werden onder leiding van Bouterse, die toen legerleider was, vijftien politieke tegenstanders gemarteld en vermoord.

Naast Bouterse werden ook vier handlangers veroordeeld in de Decembermoordenzaak: ex-militairen Ernst Gefferie, Iwan Dijksteel, Benny Brondenstein en Stephanus Dendoe kregen vijftien jaar cel. Starnieuws schrijft dat drie van hen vandaag afscheid mochten nemen van Bouterse in de aula van het mortuarium.

Ze werden in een wit busje van de gevangenis naar het mortuarium vervoerd en daarna weer teruggebracht naar de gevangenis, schrijft de nieuwssite. Een vierde veroordeelde ex-militair, Iwan Dijksteel, vluchtte net als Bouterse na zijn veroordeling en is sindsdien spoorloos.

Het Nederlandse fregat Zr.Ms. Tromp krijgt de leiding over een groep schepen van NAVO-landen. Het vlootverband is actief in de Noordzee, Oostzee en de Atlantische Oceaan. Vanmiddag om 13.00 uur vertrok het fregat vanuit Den Helder.

De Tromp wordt het vlaggenschip van de snelle reactiemacht op zee. Commandeur Arjen Warnaar gaat het commando voeren. "Als er iets gebeurt op zee, is het aan ons om te reageren", vertelt de nieuwe bevelhebber, die daarbij nauw samenwerkt met de kustwachten en marines van individuele landen.

De zichtbare aanwezigheid van de NAVO-vloot moet een afschrikkend effect hebben. "Wij zijn een militair instrument, maar we mogen pas iets doen als de politiek daartoe beslist. Onze belangrijkste taak is detecteren en rapporteren. Het is dus zaak om daar te zijn waar iets gebeurt."

De bemanning van de Tromp werd uitgezwaaid door vrienden en familie:

In het gebied waar de schepen zullen varen zijn recent meerdere incidenten geweest. Afgelopen november gingen twee datakabels in de Oostzee stuk nadat een Chinees schip, de Yi Peng 3, was gepasseerd. In december was het opnieuw raak. Toen raakten een stroomkabel en vier datakabels beschadigd in de zee tussen Finland en Estland.

Dat gebeurde vlak nadat de olietanker Eagle S de kabels was langsgevaren. Op de zeebodem is een tientallen kilometers lang sleepspoor ontdekt, mogelijk ontstaan door het slepen van een anker. De Finse autoriteiten noemen het beschadigen van de kabels "ernstige sabotage" en verdenken Rusland ervan betrokken te zijn. Acht bemanningsleden van de Eagle S mogen het schip niet verlaten van de Finse politie.

De aanwezigheid van de marineschepen in de Oostzee kan helpen dit soort sabotageacties te voorkomen, denkt Patrick Bolder. Hij is defensiespecialist bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. "Het beste is saboteurs op heterdaad betrappen. Maar dan heb je wel schepen nodig om daar snel bij te zijn."

Energie als wapen

Volgens Bolder zijn de kapotte kabels onderdeel van hybride oorlogsvoering. Een strategie waarbij niet alleen militaire, maar ook niet-militaire middelen worden ingezet om de tegenstander te verzwakken. "Pure intimidatie eigenlijk", zegt Bolder.

Vooral de Baltische staten worden hierdoor geraakt. Sinds de Russische invasie in Oekraïne proberen zij hun energienetwerken los te koppelen van Rusland. In februari dit jaar willen ze hun netwerk verder integreren in de Europese energienetwerken. De beschadigde stroomkabel tussen Finland en Estland, de Estlink-2, speelt hier een rol in.

Bolder: "Als Rusland zulke kabels doorknipt, dan wordt de elektriciteitsverbinding minder stabiel. Zo laat Rusland zien: blijf bij ons, dan krijg je veilige en goedkope energie. Zo wordt energie als wapen ingezet." Direct na het incident met de Estlink-2 besloot Estland om de andere kabel, de Estlink-1 extra te beveiligen met marineschepen. De minister van Energie in Litouwen liet weten gewoon door te willen gaan met de integratie in het Europese stroomnetwerk.

Spionageschepen op de Noordzee

Ook Nederland buigt zich over de vraag hoe het stroomkabels, datakabels en pijpleidingen in zee moet beveiligen. In de Nederlandse Exclusieve Economische Zone, het deel van de Noordzee waar Nederland specifieke rechten heeft, ligt ongeveer tienduizend kilometer aan gaspijpleidingen, stroom- en datakabels.

Afgelopen zomer stelde het kabinet 41 miljoen euro beschikbaar om die infrastructuur beter te beveiligen. Vooral de aanwezigheid van Russische spionageschepen is een zorg. Maar de aanpak van die schepen is ingewikkeld, omdat deze in principe recht op vrije doorvaart hebben. De Nederlandse marine begeleidt daarom regelmatig verdachte Russische schepen.

In de onderstaande video zie je welke mogelijkheden er zijn om onderzeese kabels te beveiligen.

Honderden fans van Normaal hebben gisteravond in Pesse urenlang de kou getrotseerd om een kaartje voor een concert van de band te bemachtigen. Eind mei treedt de boerenrockband op in het Drentse dorp.

"Het is once in a lifetime. Ik ben 44 jaar fan", aldus een van de mensen in de rij bij RTV Drenthe. "Ook als ze tachtig zijn, blijf ik gaan", zei een ander.

Op 19 december 2015 gaf Normaal een afscheidsconcert. Om vanaf 2018 toch nog verschillende reünieconcerten te geven. Dit jaar is dat niet anders; de band viert z'n vijftigjarig bestaan in 2025 met een reeks nieuwe reünieconcerten, op 'thuisbasis' Lochem, op festival de Zwarte Cross én op 31 mei in Pesse.

Voor het concert in Pesse waren online geen kaartjes te koop. Dus moesten de fans gisteravond bij een temperatuur van rond het vriespunt, een frisse zuidwester en een paar sneeuwbuitjes in de rij te staan.

Je moet erbij wezen

Maar met een borrel om ze warm te houden, hielden de fans de sfeer er goed in. "We moeten kaarten hebben", benadrukte een man uit Gramsbergen. "We lazen dat hier een concert is, dus dan moet je erbij wezen."

Ook een vrouw in een blauwe jas was blij dat Normaal weer optreedt. "Ik ken alle liedjes uit mijn hoofd", zei ze. De band van hits als Oerend Hard en Deurdonderen lijkt onverminderd populair.

Het lukte nooit

Voor de organisatie van het concert, Muziekweekend Pesse, betekende de massale belangstelling een opsteker. Het is weliswaar niet de eerste keer dat Normaal naar Drenthe komt, maar het laatste optreden in Pesse dateert al weer van bijna tien jaar geleden. "Het lukte nooit", zei organisator Bernard ten Oever. "Maar omdat het ook het 50-jarig jubileum is van Normaal, organiseren ze een paar concerten. En daar horen wij gelukkig bij."

Toen de deuren voor de kaartverkoop opengingen, klonk gejuich. "Dertig stuks", riep een man uit Peize, die als eerste concerttickets wist te bemachtigen. "We waren heel erg blij toen we hiervan hoorden."

Coverband

Net als veel anderen liep hij daarna door naar de feestzaal in Pesse waar een coverband liedjes van Normaal speelde. Best leuk, zeiden de fans, maar eerlijkgezegd konden ze niet wachten tot het echte werk. "Weer ouderwets høken", aldus de man uit Peize.

De oudste persoon ter wereld, de Japanse Tomiko Itooka, is op 116-jarige leeftijd overleden. Dat meldt de Japanse publieke omroep NHK. De vrouw werd in augustus vorig jaar volgens Guinness World Records officieel de oudste nog levende persoon op aarde.

Itooka werd op 23 mei 1908 geboren in Osaka en leefde tot de leeftijd van 110 jaar nog op zichzelf. In 2019 ging ze in de stad Ashiya, vlak bij Osaka, in een verzorgingstehuis wonen. Vorig jaar vierde ze haar 116de verjaardag in het tehuis.

Volgens haar verzorgers wist ze zich verbaal nog altijd goed te uiten, wel had ze wat last van haar gehoor. Itooka kreeg vier kinderen, twee dochters en twee zonen, en een aantal (achter-)kleinkinderen. Volgens Guinnes World Records hield de vrouw van wandelen en beklom ze regelmatig de Mount Nijo (met een hoogte van 517 meter).

Twee keer heeft ze de 3000 meter hoge Mount Ontake beklommen. Volgens haar familie waren deze lange wandelingen het geheim van haar hoge leeftijd.

In september 2024 kreeg Itooka met 116 jaar en 116 dagen oud officieel een certificaat van Guinness World Records als oudste nog levende persoon op aarde. Daarvoor was de Spaanse María Branyas Morera (117 jaar) officieel de oudste.

De Braziliaanse Ina Canabarro Lucas is met 116 jaar nu de oudste nog levende persoon ter wereld.

Twee toeristen hebben vanochtend een te water geraakte automobiliste in Amsterdam gered. Ze sprongen in het water van de Keizersgracht, konden de vrouw snel uit de auto halen en aan de kant brengen. Ondanks de kou, gaat het goed met de vrouw en haar redders.

Ze zijn inmiddels wat opgewarmd, laat de Amsterdamse brandweer weten. "Het was een mooie actie van die mensen", aldus een brandweerwoordvoerder bij AT5.

De auto belandde even na 8.30 uur door onbekende oorzaak in het water. Dat bleef niet onopgemerkt, na een melding bij 112 werden twee ambulances, een duikteam van de brandweer en een aantal brandweerwagens opgeroepen om hulp te verlenen.

Zinkende auto

De twee toeristen besloten niet te wachten op de aankomst van de hulpdiensten, sprongen in het water en zwommen naar de zinkende auto. Ze kregen de automobiliste veilig uit de auto en wisten haar aan wal te brengen. Daar werden ze alle drie door de brandweer opgevangen met warme dekens.

De snelle actie van de toeristen betekent waarschijnlijk dat de automobiliste geen negatieve gevolgen overhoudt aan het avontuur: bij een watertemperatuur van nog geen 6 graden ligt snelle onderkoeling op de loer.

De brandweer heeft de auto geborgen.

Bij een politie-inval in Rotterdam is een 30-jarige verdachte omgekomen. Bij de schietpartij raakten drie personen gewond, een van hen bezweek aan zijn verwondingen. Ook een lid van het arrestatieteam werd geraakt door een kogel. Dankzij beschermende kleding raakte die niet gewond.

De inval werd gedaan in het onderzoek naar een doodgeschoten man in een kelderbox in Amsterdam. Hij werd maandag aangetroffen aan de Clauskindereweg. De 33-jarige man was eerder die dag neergeschoten, bevestigt een woordvoerder van de politie vandaag.

Het onderzoek van de politie in Amsterdam leidde naar twee verdachten, die vanmorgen vroeg verbleven in een woning aan de Speelmanstraat in Rotterdam. Het arrestatieteam viel iets voor 05.00 uur dit pand binnen.

Een cameraploeg filmde de inval:

Op dat moment waren vier mensen aanwezig in de woning. "Uit het voorlopige onderzoek blijkt dat eerst is geschoten op het arrestatieteam, waarna het team daarop heeft gereageerd." De rijksrecherche onderzoekt nog hoe de schietpartij is verlopen. Zo'n onderzoek is verplicht als agenten hun vuurwapen hebben gebruikt.

Naast de omgekomen 30-jarige verdachte raakten een 29-jarige man zonder vaste woon-of verblijfplaats en een vrouw van 27 uit Rotterdam gewond. De gewonde man is een verdachte in het onderzoek naar de dode man in Amsterdam. In de woning was ook een 52-jarige vrouw uit Rotterdam. Zij is ook gearresteerd.

Het is onbekend op welke manier de twee mannen betrokken zijn bij de dodelijke schietpartij in Amsterdam. De politie kan er vanwege het lopende onderzoek niets over zeggen. Gisteravond is in Hoofddorp ook nog een 20-jarige man aangehouden vanwege de kelderboxzaak.

Het militaire regime in Myanmar heeft de vrijlating van meer dan 6000 gevangenen, onder wie 180 buitenlanders, aangekondigd. Dat doet het land vanwege de Onafhankelijkheidsdag.

In het land wordt stilgestaan bij het feit dat Myanmar 77 jaar geleden onafhankelijk werd van Groot-Brittannië. De vrijlating van een groot aantal gevangenen op feestdagen is gebruikelijk in Myanmar.

De afgelopen jaren laat de junta elk jaar weer duizenden gevangenen vrij. Ook verlaagt het de straffen van gevangenen. Zo wordt dit jaar de levenslange celstraf van 144 gevangenen verlaagd naar een celstraf van vijftien jaar.

Onduidelijk is waarvoor de gevangenen, die nu worden vrijgelaten, waren veroordeeld. Het leger zegt de gratie "op humanitaire en meelevende gronden" te hebben verleend. Vorig jaar werden er meer dan 9000 gevangenen vrijgelaten.

Machtsgreep

Het regime greep de macht op 1 februari 2021 en zette toen de democratisch verkozen Aung San Suu Kyi af als hoofd van de regering. Er braken massale protesten uit in Myanmar, maar die werden door de nieuwe machthebbers bloedig neergeslagen. Het verzet in de grote steden werd gebroken, maar daarbuiten escaleerde het tot een burgeroorlog die nog altijd aan de gang is.

Sinds de coup is Myanmar zo goed als afgesloten van de buitenwereld. Het leger drukt iedere vorm van protest de kop in. Tegelijk voeren het regeringsleger en het gewapende verzet een zware strijd, waarbij het regime de controle over grote delen van het land heeft verloren.

Onderdrukking

Myanmar heeft niet veel details vrijgegeven over de gevangenen, maar velen worden vastgehouden vanwege deelname aan protesten. Uit een onderzoek van Amnesty International uit 2022 bleek dat sinds de staatsgreep het leger meer dan 14.500 mensen heeft gearresteerd en meer dan 2000 gedood. Dat concludeerde Amnesty op basis van gegevens van de Assistance Association for Political Prisoners (AAPP).

"De militaire autoriteiten overtreden de wet bij iedere stap van het arrestatie- en detentieproces: ze arresteren mensen zonder arrestatiebevel, dwingen bekentenissen af door marteling of mishandeling, laten mensen 'verdwijnen'", schreef de organisatie in een rapport over de onderdrukking in Myanmar.

Correspondent Mustafa Marghadi kon in 2024 mee met de gewapende oppositie en zag het effect van het conflict op de bevolking:

Voor de kust van Zuid-Korea is een vissersboot tegen de rotsen gevaren. Bij het ongeluk zijn drie opvarenden om het leven gekomen. Persbureau Yonhap meldt dat op basis van lokale autoriteiten.

De boot voer op de klippen bij Gageodo, een eiland ten zuidwesten van het Aziatische land. 19 van de 22 opvarenden werden gered door de kustwacht. Ze waren in zee gesprongen uit vrees dat het schip zou kapseizen. Geen van hen verkeert in levensgevaar.

Het is onduidelijk of de boot is gezonken, of nog vastzit op de rotsen. Eveneens is niet bekend hoe de drie slachtoffers exact om het leven zijn gekomen. Ze werden levenloos aangetroffen door reddingswerkers. Er is een onderzoek gestart naar de oorzaak van het ongeval.

Aanvankelijk ging de kustwacht uit van 21 opvarenden. Uiteindelijk bleek dat er een extra persoon aan boord was geweest. Mogelijk was de bemanningsregistratie niet op orde. De kustwacht zegt dat de kapitein van de vissersboot kan worden aangehouden op verdenking van nalatigheid.

"Mijn tegeltje hangt de tweede rij van boven", wijst Wiebe Wieling, voorzitter van de Elfstedenvereniging. Hij staat bij het monument voor de Elfstedentocht, net buiten Leeuwarden. Op deze brug vormen tegeltjes met portretten van oud-deelnemers samen het beeld van vijf schaatsers. Wieling legde de meer dan 200 kilometer af in 1986 en in 1997.

De laatste Elfstedentocht werd precies 28 jaar geleden verreden. De organisatie van de tocht der tochten is sinds 2005 in handen van Wieling en zijn medebestuursleden, maar hij mocht hem nooit uitschrijven. Deze winter is zijn laatste kans: na dit seizoen stopt hij als voorzitter.

Het weer zit tot nu toe niet mee. Op deze grijze, natte dag staat het riet langs de Elfstedenroute schuin in de wind, die uit het noordwesten waait. "Hij komt niet uit de goede hoek", zegt Wieling gelaten.

Toch is de Elfstedenvereniging zoals ieder jaar druk met de voorbereidingen voor een eventuele tocht, net als de politie, de brandweer en het KNMI. De draaiboeken worden doorgelopen en zo nodig geactualiseerd, er worden nieuwe materialen aangeschaft, en er zijn oefeningen. "We hebben geen uur te verliezen", zegt Wieling. "Als hij komt, moet alles binnen een paar dagen gebeuren."

Ook veel schaatsers trainen nog elke winter voor de Elfstedentocht:

De Elfstedenvereniging is anno 2025 zeker niet in slaap gesukkeld, zegt Wieling stellig. De vereniging heeft tien bestuursleden, een vaste medewerker, een groot aantal vrijwilligers en zo'n 32.000 leden. Daar komen nog steeds nieuwe schaatsers bij, die hopen ooit mee te rijden. Halverwege december was de jaarlijkse ledenvergadering, met een paar honderd aanwezigen.

Ieder jaar gaat er zo'n 400.000 euro naar alle voorbereidingen, zegt Wieling. "Op 1 december moet alles helemaal up-to-date zijn voor een eventuele tocht." Er zijn 30.000 leden die mogen meerijden, van hen doen er 25.000 daadwerkelijk mee, verwacht de voorzitter. "We moeten de inschrijving regelen, net als het vervoer. En de veiligheid moet gegarandeerd zijn, want er komen twee miljoen bezoekers en 3500 journalisten."

Ook heeft de vereniging in de afgelopen dertig jaar allerlei vernieuwingen doorgevoerd. "Je krijgt nu een transponder mee als je gaat schaatsen, zodat we kunnen zien waar je bent", zegt Wieling. De Elfstedenvereniging werkt tegenwoordig ook met apps. "Aan de achterkant willen we modern zijn. Terwijl je op tv hetzelfde zal zien als bij de vorige tochten."

Ook de politie, brandweer, gemeenten en ziekenhuizen lopen elk jaar hun draaiboeken door, zegt Gerben van Alst van de Veiligheidsregio Fryslân, die de boel coördineert. De Elfstedentocht staat hier geregistreerd als een GRIP-4-evenement: een gebeurtenis waarbij meerdere gemeenten en hulpdiensten samenwerken om de veiligheid te bewaken.

"Het grootste vraagstuk is het grote aantal mensen dat wil komen kijken", zegt Van Alst. "Het is 28 jaar geleden. De tijd is nu heel anders, met mobiele telefoons en gps-tracking. En als het al een beetje vriest, wordt het nu ook landelijk opgepakt. Al dat verkeer en die mensenmassa moet je wel in goede banen leiden."

Een ander aandachtspunt is de gezondheidszorg, zegt Van Alst. "Er gaan duizenden mensen schaatsen, dus de zorg moet op orde zijn."

Twee weken vorst

Om een Elfstedentocht te kunnen uitroepen, is een betrouwbare weersverwachting cruciaal. Daarom staat de Elfstedenvereniging in nauw contact met het KNMI. Hoewel de kans op een tocht volgens het KNMI steeds kleiner wordt door klimaatverandering, houden twee meteorologen van het instituut iedere winter scherp in de gaten of er een vorstperiode aankomt.

Voor een Elfstedentocht moet over de hele route zo'n 15 centimeter ijs liggen. "De vuistregel is dat je zo'n twee weken flinke vorst nodig hebt", zegt meteoroloog Hisso Homan. "Maar je kan op verschillende manieren tot die 15 centimeter komen. Het kan ook drie weken matig vriezen, of een week heel streng." Ook doet het ertoe wanneer het precies sneeuwt en waait.

'It giet oan'

"Het moet allemaal kloppen", beaamt Wieling. In 2012 leek het er even op dat het eindelijk ging lukken, maar toen lag er sneeuw in het zuidelijke deel van de route. "Zo jammer, anders hadden we zeker een tocht gehad."

Wieling houdt hoop dat hij in zijn laatste winter een tocht mag uitschrijven. In 1985 gebeurde dat met de Friese woorden "It sil heve" (het gaat gebeuren) en in 1997 met "It giet oan" (het gaat door). De huidige voorzitter heeft ook al bedacht hoe hij het schaatsevenement wil aankondigen. "Zeker in het Fries, drie woorden, kort en bondig. Maar ik houd het nog even voor me."

Kijk hier naar een terugblik op de laatste Elfstedentocht, van 1997:

Goedemorgen! Vandaag wordt de Surinaamse oud-president Bouterse gecremeerd. Hij is veroordeeld voor zijn rol bij de Decembermoorden. En in de Verenigde Staten beginnen de plechtigheden rond het afscheid van oud-president Jimmy Carter, die eind vorig jaar op 100-jarige leeftijd overleed.

Eerst het weer: In het noorden komen enkele winterse buien voor. In de rest van het land is het droog en laat af en toe de zon zich even zien. De wind waait matig en het wordt fris: maximaal drie graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Had de Rotterdamse politie bewoners van de wijk IJsselmonde eerder moeten waarschuwen dat er mogelijk een seriemoordenaar in hun buurt rondliep? Nee, zegt hoofdcommissaris Fred Westerbeke. In gesprek met Nieuwsuur legt hij uit waarom het advies om binnen te blijven pas kwam na moord drie, en niet na de tweede.

"Ga bij voorkeur niet alleen naar buiten. Vermijd donkere, afgelegen plekken", communiceerde de politie eergisteravond. S. liep op dat moment nog vrij rond. Westerbeke noemt dat advies een "ongekende waarschuwing". "Ik kan me niet herinneren dat we dat eerder hebben moeten doen. Je moet goed afwegen wat dat betekent."

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Ricardo Kaljouw uit Oost-Souburg wil Mount Sidley op Antactica beklimmen. Als dat lukt is hij de eerste Nederlander die de hoogste vulkanen van alle continenten heeft bedwongen.

Fijne dag!

Aanhangers van de overleden oud-president Desi Bouterse hebben hem de avond voor zijn crematie herdacht op het partijcentrum van de Nationale Democratische Partij (NDP) in Paramaribo. Daarbij werd aanwezige journalisten gevraagd om in het centrum geen woorden als 'moordenaar' en 'veroordeelde' te gebruiken in hun live verslagen en bij interviews met aanwezigen.

Volgens een woordvoerder van de partij "kon niet worden ingestaan voor de veiligheid van de pers" als deze woorden worden gebruikt in de buurt van de aanhangers van Bouterse. De Surinaamse nieuwswebsite Starnieuws besloot na deze mededeling geen liveverslag meer te doen van de herdenking.

"Er kunnen geen instructies worden geaccepteerd over op welke manier journalisten hun werk moeten doen. Dit komt neer op pure censuur", schrijft de nieuwswebsite. "Starnieuws zal verslag blijven doen van de ceremoniën omdat het publiek geïnformeerd dient te worden, maar accepteert de voorwaarden van de NDP niet. Censuur kan nimmer worden getolereerd." De krant de Ware Tijd besloot eveneens geen liveverslag meer bij te houden via hun website vanwege de beperkingen.

'Garant staan voor ordelijk verloop'

Ook de NOS kreeg de instructies. Binnen het partijcentrum werd geadviseerd de woorden niet te gebruiken, daarbuiten was dat volgens de NDP-woordvoerder wel mogelijk. Volgens hem was dat geen beperking van de persrechten, maar wil de partij "garant staan voor een ordelijk en goed verloop" van de ceremoniën in het partijcentrum.

Nadat Starnieuws en De Ware Tijd hadden bericht over de instructies en hun gedeeltelijke boycot, reageerde de NDP dat er sprake was van een misverstand. "Wij betreuren het dat bij het gesprek tussen de persoon die verantwoordelijk was voor de accreditatie van de media en de mediahuizen, het als een vorm van censuur is overgebracht en bieden wij onze oprechte verontschuldigingen aan. Vanuit de partij is er nimmer instructie gegeven voor enige beperking aan de media."

Volgens de partij waren de richtlijnen "uitsluitend gericht op het garanderen van een respectvol en ordelijk verloop, gezien de emoties die gepaard gaan met deze gebeurtenis". Starnieuws heeft de verontschuldiging van de NDP geaccepteerd.

Verdeeld

In Suriname wordt verdeeld gedacht over de oud-president en legerleider. Tegenstanders zijn vooral boos over de Decembermoorden van 1982. Daar werden onder leiding van toenmalige legerleider Bouterse vijftien mensen gemarteld en vermoord. Hij werd er uiteindelijk eind 2023 voor veroordeeld tot een gevangenisstraf van twintig jaar, maar vluchtte. Zijn voorstanders prijzen hem juist als een sterke en charismatische leider die veel geld uitgaf aan sociale projecten.

De zogenoemde singi neti wordt de avond voor de begrafenis of crematie van een Surinaamse persoon gehouden. Er worden herinneringen opgehaald en er wordt gezongen.

De avond was gevuld met muziek uit de vele culturen binnen de Surinaamse samenleving:

De kist van de oud-president was er nog niet, die wordt vandaag rond 21.00 uur Nederlandse tijd in het partijkantoor neergezet na een tocht door de stad. Mensen kunnen dan in een stoet langs de opgebaarde Bouterse lopen om afscheid te nemen. Daarna volgt rond middernacht Nederlandse tijd de crematie.

Onder meer vanwege zijn veroordeling, heeft de Surinaamse regering besloten Bouterse geen staatsbegrafenis te geven. Er is geen condoleanceregister opengesteld door de regering en er zijn geen ceremoniën vanuit de staat. Wel hangen de vlaggen van regeringsgebouwen vandaag halfstok en is minister Landvreugd van Binnenlandse Zaken op verzoek van de familie bij de uitvaart aanwezig.

Minister Ramdin van Buitenlandse Zaken vroeg het Surinaamse volk "fatsoen en waardigheid te tonen" en zei dat "elke overledene een respectvolle begrafenis verdient".

Gisteravond werd al een kleinere singi neti gehouden in Amsterdam-Zuidoost, daarop kwamen tientallen aanhangers van Bouterse af.

In het Rotterdamse stadsdeel Hoogvliet is kort na middernacht een grote brand uitgebroken in een bedrijfspand aan de Schrijnwerkerstraat. Vanwege de grootte van de brand op het bedrijventerrein was de brandweer met veel materieel uitgerukt.

De brand woedde in een bedrijf dat bedrijfskleding levert en onderhoudt. Bij de brand kwam veel rook vrij die te zien en te ruiken was op de A15. De brandweer wist te voorkomen dat de brand oversloeg op andere bedrijfspanden, maar het bedrijfspand dat in brand stond was niet meer te redden. Er zijn geen gewonden gevallen.

De brandweer was nog uren bezig met het verder blussen van de overblijfselen van het pand en het slopen van bepaalde delen om te voorkomen dat de brand weer groter zou worden.

Het is nog onbekend waardoor de brand is ontstaan.

De man die in de Tesla Cybertruck zat die naast het Trump Hotel in Las Vegas ontplofte had waarschijnlijk een posttraumatische stressstoornis (PTSS), meldt de FBI. Er zijn geen aanwijzingen dat hij wrok koesterde tegen Donald Trump.

Eerder werd al bekend dat de man in de auto de 37-jarige Matthew Livelsberger is, een militair die een einde aan zijn leven maakte met een pistool waarna de auto die met vuurwerk was gevuld ontplofte. "Hoewel het incident meer publiciteit krijgt en sensationeler is dan gebruikelijk, lijkt het er uiteindelijk op dat het om een tragisch geval van zelfdoding gaat van een meermaals onderscheiden legerveteraan die worstelde met PTSS", zegt een woordvoerder van de FBI.

Brief

Onderzoekers van de politie en de FBI hebben ook een deel van de brief vrijgegeven die de man blijkt achtergelaten te hebben. Daarin schrijft hij onder meer dat de explosie aandacht moest vragen voor "de ziektes van het land". Verder zei hij dat hij "zijn geest wil reinigen" vanwege de mensen die hij kende die zijn overleden en vanwege "de last van alle levens die ik heb beëindigd", waarmee hij hoogstwaarschijnlijk verwijst naar zijn tijd als militair.

Hij noemt zijn daad geen terreuraanval, maar een manier om aandacht te trekken. "Amerikanen letten alleen op bij schouwspelen en bij geweld. Wat is dan beter om mijn standpunt duidelijk te maken dan met een stunt met vuurwerk?" schrijft de man. De FBI doet nog meer onderzoek naar zijn motieven.

Door de explosie van de auto raakten zeven mensen lichtgewond. Het hotel raakte nauwelijks beschadigd. Onderzoekers vermoeden dat Livelsberger ervan uitging dat hij meer schade zou aanrichten; de robuuste Tesla Cybertruck zou een groot deel van de kracht van de explosie hebben geabsorbeerd.

Donald Trump krijgt tien dagen voordat hij als president van de Verenigde Staten wordt geïnaugureerd zijn straf te horen in de zwijggeldzaak waarin hij in mei vorig jaar is veroordeeld. Trump wilde de zaak laten schrappen nadat hij afgelopen november de presidentsverkiezingen had gewonnen, maar de rechter gaat daar niet in mee.

De rechter laat weten dat Trump de zitting op 10 januari ook online mag bijwonen en schrijft dat een "onvoorwaardelijke kwijting" de beste optie is. Dat houdt in dat Trump niet gestraft wordt met een gevangenisstraf of een boete, maar dat de vaststelling dat hij een misdaad heeft gepleegd blijft staan.

In mei dit jaar werd Trump schuldig bevonden in de zaak waarin hij terechtstond voor het betalen van zwijggeld aan pornoactrice Stormy Daniels. Hij zou in 2006 seks met haar hebben gehad en in de aanloop naar de presidentsverkiezingen in 2016 betaalde hij de vrouw 130.000 dollar zwijggeld. Het betalen van zwijggeld is in principe niet strafbaar, maar Trump voerde die kosten op als 'juridische kosten' in zijn boekhouding. Dat is in strijd met de wet. Voor het vervalsen van bedrijfsgegevens kan een gevangenisstraf tot vier jaar worden opgelegd. Trump ontkent seks te hebben gehad met Daniels.

Uitstel straf

Trump zou eigenlijk afgelopen zomer al zijn straf te horen krijgen in de zaak, maar de rechter besloot toen het oordeel uit te stellen om de presidentsverkiezingen niet te beïnvloeden.

Kort na de verkiezingen adviseerde de openbaar aanklager in New York om de bekendmaking van de straf nogmaals uit te stellen. Wel zei hij te willen dat Trump na zijn presidentschap alsnog gestraft wordt. Daarna werd de zitting nogmaals uitgesteld.

Trump is de eerste president die in een strafzaak schuldig is bevonden. Na zijn aantreden als president kan hij de zaak aanvechten tot aan de hoogste rechters in het land. Zij kunnen hem alsnog gratie verlenen.

Andere rechtszaken tegen Trump

De zaak rond Daniels is niet de enige rechtszaak die tegen Trump is aangespannen. Vorig jaar werd Trump veroordeeld vanwege seksueel misbruik en smaad in een zaak die schrijfster E. Jean Carrol tegen hem had aangespannen. Tegen die zaak ging Trump in hoger beroep. Dat verloor hij begin deze week. Hij werd niet veroordeeld voor verkrachting, maar kreeg wel een dwangsom opgelegd voor aanranding en laster. In een andere zaak moest hij de schrijver ook al 83 miljoen Amerikaanse dollar betalen.

De Britse minister van Volksgezondheid Streeting reageert kritisch op recente uitspraken van techmiljardair Elon Musk op X. Musk, eigenaar van het sociale mediaplatform en een vertrouweling van de komende Amerikaanse president Trump, stelt dat premier Starmer bendes die jonge kinderen verkrachten, niet heeft vervolgd.

Musk refereert aan de tijd dat Starmer tussen 2008 en 2013 hoofd was van het Britse Openbaar Ministerie. Hij spreekt op X van een enorme misdaad tegen de menselijkheid.

Hij vindt verder dat de Britse minister van Veiligheid Phillips gevangenisstraf moet krijgen. De minister houdt volgens Musk een openbaar onderzoek naar seksuele uitbuiting van kinderen in Oldham tegen.

Streeting zegt in een reactie onder meer dat Musk niet goed op de hoogte is. Hij zegt dat de regering seksuele uitbuiting van kinderen heel serieus neemt. De minister nodigde Musk uit om samen op te trekken in de strijd tegen de seksuele uitbuiting van kinderen.

Steun voor Reform Party en AfD

Musk (ook eigenaar van Tesla en SpaceX) heeft zich de afgelopen weken vaker gemengd in de binnenlandse politiek in Europese landen.

In een ingezonden stuk in de Duitse krant Welt nam Musk het op voor de Alternative für Deutschland (AfD). Delen van die partij zijn door Duitse inlichtingendiensten als rechtsextreem gekwalificeerd.

Musk schreef onder meer dat "alleen de AfD Duitsland kan redden". Ook noemde hij bondskanselier Scholz een mislukkeling die onmiddellijk moet aftreden.

Vorige maand maakte Musk bekend in het Verenigd Koninkrijk de radicaal-rechtse partij Reform Party van Nigel Farage financieel te ondersteunen. In december ontmoetten Musk en Farage elkaar in Mar-a-Lago, het landgoed van Donald Trump in Florida.

Musk heeft 250 miljoen dollar gestoken in de verkiezingskas van Trump. Die wil hem onder meer belasten met het 'efficiënter' maken van de Amerikaanse overheid.

Radiopionier Willem van Kooten is overleden. Hij was beter bekend onder zijn pseudoniem Joost den Draaijer en was de bedenker en eerste presentator van de Nederlandse Top 40. Hij overleed vandaag, precies 60 jaar en één dag nadat hij de eerste editie van de hitlijst presenteerde op Radio Veronica, meldt de Top 40. Van Kooten is 83 jaar geworden.

Willem van Kooten maakte in de jaren 60 onder de naam Joost den Draaijer furore als dj bij radio Veronica en ontwikkelde zich tot een geslaagd zakenman.

Als discjockey viel hij op door zijn eigen vlotte, studentikoze spreekstijl, doorspekt met woordspelingen. Als zakenman had hij het talent om vaak op het juiste moment ergens in te stappen en er ook op het goede moment weer uit te stappen.

Van Kooten wordt verder beschouwd als de bedenker van de term palingsound, die verwijst naar de muziek van Volendamse artiesten. In Hilversum is er aan de rand van het Media Park een rotonde naar hem vernoemd.

Kijk hieronder naar een compilatie van Joost den Draaijer in De Wereld Draait Door (2008):

Willem Jan van Kooten (1941) werd geboren en groeide op in Hilversum waar hij tijdens zijn jeugd meedeed aan het NCRV-radioprogramma Jeugdland. Begin jaren 60 verhuisde hij naar Amsterdam voor een studie Nederlands aan de Vrije Universiteit. In die periode ontmoette hij op een feestje de dochter van een van de oprichters van zeezender Radio Veronica. Omdat hij als student wel een centje wilde bijverdienen vroeg hij of ze nog mensen nodig hadden en een dag later kon hij al aan de slag als tekstschrijver voor de commercials van het station.

Tijdens de vakantie viel hij in als discjockey van het verzoekprogramma Juke Box. Zijn eigenzinnige stijl van presenteren (in die tijd waren radiopresentatoren nog niet echt radiopersoonlijkheden) viel direct op en werd door zowel de zender als de luisteraars gewaardeerd.

Al snel kreeg hij zijn eigen programma Joost mag het weten. Omdat hij liever niet wilde dat de leden van het studentencorps wisten van zijn bijbaantje nam hij op de radio het pseudoniem Joost den Draaijer aan.

Luister hieronder naar de uitzending van 6 oktober 1966.

Na zijn militaire dienstplicht als hospik in Amersfoort stopte hij in 1964 met zijn studie om in vaste dienst te treden bij Radio Veronica als programmadirecteur. In die functie reisde hij naar de Verenigde Staten om daar te horen en te zien hoe commerciële radio gemaakt werd.

Boordevol ideeën kwam hij terug en overtuigde de directie van Veronica om een eigen hitlijst te beginnen. Nederlandse Hitparade, later Veronica Top 40, werd iedere zaterdagmiddag tussen 14.00 en 16.00 uur uitgezonden en door Den Draaijer zelf gepresenteerd. Daarnaast begon hij ook de Tipparade, met platen die een kans maken om in de Top 40 te komen en introduceerde hij begrippen als: jingle, alarmschijf en gouwe ouwe.

Naast zijn werk als discjockey begon Van Kooten in 1968 een productiemaatschappij. Dit leidde ertoe dat Van Kooten op de radio als dj vaak de door zijn eigen productiemaatschappij geproduceerde platen draaide, en daar was kritiek op.

Joost den Draaijer op Hilversum 3 in 1971:

Bij Radio Veronica leidde een conflict hierover in 1968 uiteindelijk tot zijn vertrek. Na een uitstapje bij de AVRO, als presentator van het tv-programma Moef Ga Ga en de VPRO, waar hij een pilot van de Hilversum 3 Top 30 presenteerde, belandde hij bij Radio Noordzee waar hij de presentatie van de hitparade voor zijn rekening nam.

In 1974 keerde hij terug naar Hilversum 3 om daar het eerste horizontaal geprogrammeerde programma op de publieke radio te presenteren. Joost mag niet eten werd op werkdagen tussen 18.00 en 19.00 uur uitgezonden. Later kreeg het programma de naam NOS Maal en in 1978 werd het programma na opnieuw een conflict over belangenverstrengeling overgenomen door Frits Spits die de naam veranderde in De Avondspits.

Ter ere van zijn afscheid verscheen toen de single Joost mag het weten van het Nederlandse Artiestenkoor dat de top 20 van de Nederlandse hitlijsten haalde.

In 1981 stond Van Kooten aan de wieg van de single Stars on 45, een medley van liedjes uit de jaren 60 en 70, die in de Verenigde Staten de eerste plaats in de hitlijsten bereikte. Van de single gingen wereldwijd meer dan vijf miljoen exemplaren over de toonbank.

Van Kooten nam in de jaren 80 voor 50 procent een belang in John de Mol Producties en legde zich verder steeds meer toe op de handel in onroerend goed, waaronder huizen en golfbanen in met name de Algarve in Portugal. Zakenblad Quote schatte zijn vermogen in die tijd op 200 miljoen.

Eind jaren 90 stelde hij het beginkapitaal ter beschikking voor de politieke partij Leefbaar Nederland (onder voorwaarde dat Pim Fortuyn lijsttrekker zou worden), begon op de middengolf de zender Arrow Classic Rock en investeerde in bronwaterbedrijf Anl'eau uit Anloo.

In 2006 werd hij benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau en in 2018 kreeg hij in het televisieprogramma Tijd voor Max bij Omroep Max de Marconi Oeuvre Award.

Daarna volgde een zware periode toen in 2020 een longontsteking hem bijna fataal werd. Wekenlang lag hij op de IC van een privékliniek in Portugal. "Ik dacht dat mijn leven voorbij was", zei Van Kooten in een interview in De Telegraaf.

Van Kooten herstelde maar was sindsdien bang om corona te krijgen. "Als het coronavirus mij te pakken krijgt, ga ik onherroepelijk dood. Dan is het over en uit met Van Kooten", zei de voormalige dj.

Ondanks alle fysieke problemen bleef hij actief. "Ik ben nooit met pensioen gegaan. Ik blijf werken tot mijn dood", zei hij vier jaar geleden.

In Kazachstan zijn twintig mensen gewond geraakt bij een kettingbotsing met zo'n 95 voertuigen. Onder de gewonden zijn acht kinderen. Het ongeluk gebeurde in een sneeuwstorm die door de hoofdstad Astana raasde.

Bekijk hier de nasleep van de kettingbotsing:

Vanwege de sneeuw was de weg aanvankelijk afgesloten. De kettingbotsing gebeurde toen de weg weer open was gegaan. Veel automobilisten reden te hard en hielden onvoldoende afstand. Op beelden zijn gecrashte voertuigen te zien.

Een aantal gewonden is naar het ziekenhuis gebracht.

De Republikein Mike Johnson is herkozen als voorzitter van het Huis van Afgevaardigden. Hij kreeg 218 stemmen, de Democraat Hakeem Jeffries 215 stemmen. Johnson is daarmee verkozen met de krapste meerderheid in bijna honderd jaar.

In de eerste stemronde onthield een groepje Republikeinen zich in eerste instantie van stemming. Drie anderen stemden op andere Republikeinen. Daardoor kwam Johnson stemmen te kort voor de benodigde meerderheid.

Thomas Massie was de eerste Republikein die openlijk tegen Johnson stemde, zoals hij had aangekondigd. Tijdens de stemming noemde hij de naam van Republikein Tom Emmer. Daarna volgde er nog twee andere Republikeinen die op andere kandidaten stemden. Degenen die zich in eerste instantie onthielden van stemming, stemden uiteindelijk alsnog voor Johnson.

Als zij dit niet hadden gedaan, was dit in het voordeel van Jeffries geweest. Vervolgens duurde het nog bijna drie kwartier, voordat twee Republikeinen die op een andere kandidaat hadden gestemd hun stem wijzigden. Pas toen werd de stemming officieel afgesloten en werd Johnson uitgeroepen tot nieuwe voorzitter.

Deal met Democraten

Dat een groepje Republikeinen niet direct op Johnson stemde had te maken met een deal die hij vorige maand sloot met de Democraten om een 'shutdown' te voorkomen. Dat houdt in dat dat delen van de overheid stilgelegd worden, omdat er geen overeenkomst is over de nieuwe begroting voor de federale overheid.

Door de deal ging een van de eisen van Trump, het verhogen van de Amerikaanse schuldenlimiet, van tafel. De aanstaande president Trump sprak daarna alsnog zijn steun uit voor Johnson, die had aangekondigd op te willen gaan voor een nieuwe termijn. Ondanks Trumps steun, werd het een spannende stemming voor Johnson.

Sinds de verkiezingen in november is de Republikeinse meerderheid in het Huis van Afgevaardigden krapper dan voorheen. De Republikeinen hebben 220 afgevaardigden en de Democraten 215. De afgevaardigden worden ook vandaag geïnstalleerd.

In het najaar van 2023 werd de toenmalige Republikeinse voorzitter Kevin McCarthy weggestemd nadat acht leden van zijn partij in verzet kwamen tegen hem. Alle democraten steunden de motie van Republikein Gaetz. Het was de eerste keer in de Amerikaanse politiek dat de voorzitter werd weggestemd.

Buurtbewoners in de wijk IJsselmonde in Rotterdam-Zuid treuren om de drie mensen die in de afgelopen twee weken door vermoedelijk dezelfde man op straat zijn doodgeschoten. Over een motief is nog niets bekend, het lijkt erop dat hij de slachtoffers niet kende.

In buurtcentrum SOL kwamen vandaag vooral oudere bewoners samen voor een kop koffie en een gesprek.

De 71-jarige Martha is een van hen. Ze schenkt koffie in het buurtcentrum. Een van de doden is een oom van haar. Gisterochtend kreeg ze een berichtje dat iemand was neergeschoten op de Bommelerwaard, een man van 81. "Ik dacht: 'het zal m'n oom Bram toch niet wezen?'"

Even later hoorde Martha dat de man een wandelstok had en naar de apotheek liep. "Toen dacht ik: 'dat is onze ome Bram'. Dan zakt de moed je in je schoenen." Een collega geeft haar een knuffel. "Hij heeft kinderen, kleinkinderen en zelfs achterkleinkinderen", zegt Martha, die al 38 jaar in de wijk woont. "Het is fijn dat ze die knul te pakken hebben, als het hem is."

De verdachte, een man van 24 zonder vaste woon- en verblijfplaats, werd opgepakt om de hoek bij het buurtcentrum. Sendric S. verschanste zich op het balkon van een woning van 'een bekende' op de tweede verdieping aan de Emelissedijk.

Die woning is onderdeel van een zalmroze portiekflat van vier verdiepingen. Gisteravond waren hier veel politieauto´s en vloog er een politiehelikopter. Een dag na de arrestatie is het relatief rustig in de straat. Er liggen wat vuurwerkresten op de stoep.

Göran woont boven de woning waar de verdachte is gearresteerd. Toen hij ´s avonds laat thuiskwam, werd hij staande gehouden en gefouilleerd door de politie, vertelt hij. "Ik mocht doorlopen, en zag dat de voordeur van de buurman was ingetrapt", zegt hij. De bewoner, bij wie de verdachte donderdagavond was, kent Göran niet goed. "We groeten elkaar als buurman."

'Hij viel niemand lastig'

Om de hoek woonde Naim, zeggen buurtbewoners. Deze 63-jarige man werd als eerste gedood, op 21 december. Buurtbewoner Iso kende Naim van de sportschool. Ze deden samen kracht- en conditietraining. "Ik was helemaal verbaasd en iedereen op de sportschool is geschrokken", zegt hij. "Het was een heel rustige, aardige vent."

Naim kwam regelmatig in het buurthuis, zeggen medewerkers. De afgelopen dagen kwamen hier veel, vooral oudere, bewoners praten over wat er is gebeurd. "Het is heel onrustig geweest, mensen waren bang", zegt ouderenwerker Hyllinette Mercelina. "Nu de dader is opgepakt, merk je dat mensen het er even over willen hebben. Mensen kennen elkaar hier heel goed."

Buurtbewoners zijn opgelucht dat de vermoedelijke dader is opgepakt. En dat ze niet meer over hun schouder hoeven te kijken of binnenblijven, zoals de politie waarschuwde.

Op de Bommelerwaard, waar donderdag het 81-jarige slachtoffer werd neergeschoten, liggen bloemen. Buurman Erik legt een bos rozen neer. "Ik kwam gisteren thuis toen de hulpdiensten hier bezig waren", zegt hij. Hij was de afgelopen dagen bang. "Ik hoorde in het slachtofferprofiel. Je kan zomaar slachtoffer worden. Ik kijk nooit over m'n schouder als ik buiten loop, maar dat deed ik nu wel."