NOS Nieuws - Algemeen

Israël gaat toestaan dat landen vanuit de lucht noodhulp droppen boven Gaza, zeggen legerbronnen tegen Israëlische nieuwsmedia. Jordanië zou mogelijk later vandaag al een eerste dropping uitvoeren. Het Israëlische leger zou de operatie coördineren.

Vorig jaar konden landen ook al voedsel en andere hulpgoederen neerlaten boven het gebied. Verschillende landen, waaronder Jordanië, Frankrijk en Nederland, dropten toen tienduizenden maaltijden in het noorden van Gaza.

Het bleek een duur en weinig effectief alternatief voor de al bestaande systemen van voedseldistributie. Hulporganisaties spraken van "een druppel op een gloeiende plaat".

Hele bevolking afhankelijk

Dit voorjaar liet Israël maandenlang helemaal geen voedsel toe tot de Gazastrook, waar de hele bevolking afhankelijk is van noodhulp. Daarna werd de omstreden Israëlisch-Amerikaanse organisatie GHF opgezet, die een monopolie over de voedseldistributie kreeg.

De Palestijnen in de Gazastrook kampen met steeds groter wordende voedseltekorten. Volgens het Wereldvoedselprogramma van de VN leven een half miljoen Palestijnen in hongersnood. Bijna een op de drie mensen krijgt dagenlang niets te eten.

Hulporganisaties beschuldigen Israël al maanden van het inzetten van honger als wapen. Volgens hen wordt nu ook noodhulp ingezet als wapen: door enkel voedsel in het zuiden te verstrekken, zouden Palestijnen worden gedwongen Noord-Gaza te verlaten. Tedros Adhanom Ghebreyesus, hoofd van de Wereldgezondheidsorganisatie, sprak deze week van een "door de mens veroorzaakte massale hongersnood".

Correspondent Israël en Palestijnse Gebieden Nasrah Habiballah:

"Israël houdt de schaarste van voedsel en daarmee de honger in Gaza bewust in stand. En op dat Israëlische beleid neemt de internationale kritiek toe. Ook binnen Israël zelf spreken steeds meer mensen zich tegen dat beleid uit.

Maar van het openen van de grenzen om de humanitaire situatie in Gaza te verbeteren, wil de Israëlische regering nog steeds niets weten. Want ook met het toestaan van droppings zal de humanitaire situatie niet verbeteren, simpelweg omdat het maar weinig effectief is. Zeker in vergelijking met de vele vrachtwagens met noodhulp die binnen korte tijd Gaza binnen zouden kunnen rijden als Israël daar toestemming voor zou geven."

President Trump heeft bakzeil moeten halen bij een nieuwe poging om de directeur van de Amerikaanse centrale bank (Fed) onder druk te zetten. Trump eist al maanden dat directeur Jerome Powell de rente verlaagt, omdat dat de economie zou aanjagen en zijn regering dan minder rente over de staatsschuld hoeft te betalen.

Powell vindt verdere renteverlaging niet verstandig. Hij wil eerst afwachten wat de gevolgen zijn van het economische beleid van Trumps regering en met name van de handelsoorlog die de president in gang heeft gezet.

Powell was de afgelopen tijd meermaals doelwit van persoonlijke aanvallen van Trump. Die noemde hem een "enorme loser" en "meneer te laat". Ook liet de president onderzoeken of hij Powell kon ontslaan. Dat bleek niet te kunnen: de Fed heeft een onafhankelijke positie, juist om te voorkomen dat politici het monetaire beleid gaan bepalen.

Renovatiekosten

Trump opende daarna opnieuw het offensief. Hij probeerde Powell de schuld in de schoenen te schuiven van uit de hand gelopen kosten bij de verbouwing van het hoofdkantoor en een ander Fed-pand in Washington.

Gisteren gaf Powell de president een rondleiding door zo'n project, samen met de Republikeinse senator Tim Scott, die de voorzitter is van de bankencommissie in de Senaat. Trump zag na afloop zijn kans schoon om Powell een nieuwe kostenoverschrijding te verwijten. De kosten zouden omgerekend niet 2,1 miljard, maar 2,6 miljard euro bedragen.

Aan het eind van de rondleiding wachtten journalisten:

Powell hoorde het hoofdschuddend aan. "Daar ben ik me niet van bewust", onderbrak hij Trump. "Dat is net bekend geworden", antwoordde Trump. Hij haalde een papier uit zijn binnenzak waarin de nieuwste cijfers zouden staan en gaf het aan Powell.

Powell zag direct waar de fout zat. "Je rekent de verbouwing van het Martin-gebouw mee", zei hij. "Je hebt een derde project toegevoegd. Dat was vijf jaar geleden. Dat is vijf jaar geleden voltooid."

Trump drong nog even aan, maar schakelde snel over naar de successen die hij zou boeken bij de onderhandelingen met andere landen over handelstarieven.

De Fed had eerder toegegeven dat de renovatiekosten die in 2022 op 1,6 miljard euro waren geraamd een half miljard euro hoger waren uitgevallen. Dat zou zijn gekomen door strengere veiligheidseisen en hogere materiaalkosten.

De Verenigde Staten hebben gisteren sancties tegen meerdere Myanmarese bedrijven met nauwe banden met het regime opgeheven. Dat blijkt uit een update van de Amerikaanse sanctielijst. Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch noemt de stap extreem verontrustend.

Het Amerikaanse ministerie van Financiën heeft de stap niet aangekondigd of toegelicht. Persbureau Reuters heeft het Witte Huis benaderd, maar kreeg geen reactie.

Het gaat om de bedrijven KT Services & Logistics, de MCM Group, Suntac Technologies en hun eigenaren, die nauwe banden onderhouden met de Myanmarese legertop. In 2021 wierp het leger de democratisch gekozen regering omver. De junta maakt zich schuldig aan ernstige mensenrechtenschendingen.

Timing opvallend

De timing van de stap is opvallend. In een vleiende brief verzocht de hoogste generaal van Myanmar, Min Aung Hlaing, de Amerikaanse president Trump vorige week om de invoerheffingen op producten uit zijn land te verlagen. "De senior-generaal erkende het sterke leiderschap van de president bij het leiden van zijn land naar nationale welvaart met de geest van een echte patriot", meldden Myanmarese staatsmedia over de brief.

In een andere brief vroeg Min Aung Hlaing de president "om de versoepeling en opheffing van de economische sancties tegen Myanmar te heroverwegen, omdat deze de gedeelde belangen en welvaart van beide landen en hun bevolking belemmeren".

'Grote bezorgdheid bij slachtoffers regime'

Volgens John Sifton, directeur Azië van Human Rights Watch, laat de stap zien dat er een grote verschuiving gaande is in het Amerikaanse beleid. "Dat beleid was gericht op strafmaatregelen tegen het militaire regime van Myanmar, dat slechts vier jaar geleden een staatsgreep pleegde tegen een democratisch gekozen regering en betrokken is bij misdaden tegen de menselijkheid en genocide", zegt hij tegen persbureau Reuters.

"Het besluit zal leiden tot grote bezorgdheid bij de slachtoffers van het leger van Myanmar en bij iedereen die strijdt en pleit voor een terugkeer naar een democratisch bestuur in Myanmar", zegt hij.

Op een strand op Hawaï zijn voor het eerst in jaren weer alle rotstekeningen zichtbaar die honderden jaren geleden werden gemaakt. De huidige weersomstandigheden maken dat de tekeningen door de golven volledig worden blootgelegd.

De 26 tekeningen, in steen gehouwen, werden in de zomer van 2016 ontdekt door twee toeristen. De tekeningen zijn 35 meter breed. Het zijn voornamelijk stokfiguren, simpele tekeningen die bestaan uit cirkels en lijnen.

Het is nu voor het eerst sinds de ontdekking dat de figuren weer allemaal zichtbaar zijn op het strand op Waianae in Oahu, het eiland waar de hoofdstad Honolulu ligt.

Jaartal onbekend

Wanneer de tekeningen precies zijn gemaakt, is onduidelijk. Archeoloog Laura Gilda zegt tegen persbureau AP dat een archeologische vindplaats in de buurt van het strand ongeveer 600 jaar oud is. Mogelijk zijn de rotstekeningen nog ouder.

Zo zegt de lokale amateurhistoricus Glen Kila tegen AP dat de eerste bewoners minstens duizend jaar geleden in Waianae arriveerden. De tekeningen vertellen volgens hem een religieus verhaal. In zijn ogen beeldt het grootste getekende figuur met zijn armen de opkomende en ondergaande zon uit.

'Een teken'

De tekeningen voelen voor Hawaïaan Donald Kauli'a als "een bevestiging dat onze voorouders hiervandaan komen". Kila ziet in het zichtbaar worden van de tekeningen een soort spiritueel teken. Zijn voorouders geven hiermee volgens hem een signaal af. "Het zegt de gemeenschap dat de zeespiegel stijgt."

Voor een stel in de buurt was het nieuws aanleiding om een kijkje te nemen op het strand. Zij raakten de tekeningen aan. "Het was interessant om op die manier een soort verbinding met het verleden te hebben", zei John Stone.

In het Zuid-Limburgse dorp Amstenrade was vanmorgen de uitvaart van de 39-jarige vrouw die vorige week werd doodgeschoten in Gouda. Joeweela de Gelder werd geboren in Geleen, maar groeide op in een woonwagenkamp in Amstenrade. Tientallen mensen verzamelden zich rond de Kerk van Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen om afscheid te nemen, zag L1 Nieuws.

Het lichaam van de vrouw werd vanuit het uitvaartcentrum naar de kerk gereden, gevolgd door een stoet van nabestaanden. "Dit verdient ze", zegt haar oom Heino de Gelder. "Een waardig afscheid."

Tientallen mensen namen afscheid:

De vrouw werd vorige week dinsdag op klaarlichte dag doodgeschoten voor de ogen van haar twee kinderen. De dader is haar ex Driekus K., die ook zichzelf diezelfde dag van het leven beroofde. De vrouw verbleef met haar kinderen in een blijf-van-mijn-lijfhuis, omdat ze ondergedoken was voor K.

Begin juni deed ze nog aangifte tegen haar ex. Hij werd vervolgens twee weken vastgehouden vanwege vuurwapenbezit, maar werd vrijgelaten omdat er volgens de rechter onvoldoende verdenkingen waren om hem langer vast te houden. Het is onbekend hoe K. wist waar de vrouw verbleef.

Femicide

Elke acht dagen wordt er in Nederland een vrouw vermoord. In 60 procent van de gevallen is de moordenaar de (ex-)partner. "Femicide moet stoppen", zegt de oom van Joeweela. "In Nederland, in de hele wereld. Dit mag nooit en te nimmer meer gebeuren."

Na de uitvaart wordt het lichaam van de vrouw naar Helmond gebracht. Daar wordt ze bijgezet in een familiegraf.

De rechtbank heeft taakstraffen opgelegd voor de aanvaring die in 2022 vier mensen het leven kostte op de Waddenzee. Een veerboot en een watertaxi kwamen toen met elkaar in botsing. De rechter heeft de kapitein en de schipper nu ieder veroordeeld tot 240 uur taakstraf en drie maanden voorwaardelijke gevangenisstraf.

Bij het ongeluk kwamen drie mannen en een jongen van 12 jaar om het leven en vier mensen raakten gewond. Het lichaam van de jongen is nooit gevonden.

Het Openbaar Ministerie eiste een paar weken geleden taakstraffen van 180 uur plus een voorwaardelijke celstraf van drie maanden.

Geen reactie

Kort voor de aanvaring hadden de twee schippers contact. De kapitein van de veerboot vroeg aan de schipper van de watertaxi wat te doen. Hierop reageerde de watertaxi: "Zeg het maar". De kapitein van de veerboot deed als voorstel om elkaar "normaal" aan stuurboordzijde te passeren, maar daarop reageerde de watertaxi niet.

Beide schippers hadden volgens de rechter duidelijker moeten communiceren. Ook hebben zij allebei te hard gevaren, oordeelt de rechter. "Te hard varen leidt tot minder tijd om te anticiperen op en communiceren over de wijze van passeren, en anderzijds tot een forsere impact bij de aanvaring."

In de rechtbank in Leeuwarden kwamen tijdens een eerdere zitting nabestaanden van de slachtoffers aan het woord. "Ik moet verder zonder mijn man en een van mijn stukjes goud", zei een vrouw die bij het ongeluk zowel haar 46-jarige echtgenoot als haar 12-jarige zoon verloor.

"Het leven gaat door, maar ondanks dat wordt, door wat er op 21 oktober 2022 is gebeurd, ons gezin nooit meer compleet."

Straatintimidatie is sinds vorig jaar strafbaar, maar ruim een jaar na de invoering van de wet blijkt dat er nauwelijks aangifte is gedaan. Toch is het probleem nog steeds groot: honderden minderjarige jongeren zeggen tegen NOS Stories dat ze het afgelopen jaar seksueel geïntimideerd zijn.

Twee op de drie jonge vrouwen wordt weleens lastiggevallen op straat. Op 1 juli 2024 werd de Wet seksuele misdrijven ingevoerd en zo'n 300 mensen deden daarna melding of aangifte van seksuele intimidatie in het openbaar. Tot nu toe zijn er 24 mensen veroordeeld.

Nu de zomer is begonnen, verplaatst straatintimidatie zich deels naar stranden, zwembaden en zwemplassen, maar de honderden jongeren die zeggen dat ze seksueel zijn geïntimideerd, melden dat vaak niet.

Anne Wiering (15) is een van de meisjes die het meemaakte. "Ik was in een bikini aan het zwemmen bij een plas met vrienden. Een oude man maakte foto's van ons. Ik voelde veel woede op dat moment, omdat ik niet het gevoel had dat ik er iets aan kon doen."

Plekken mijden

Het vaakst zeggen jongeren dat ze lang worden aangestaard of dat ze worden nagefloten of nagesist, maar het gaat ook om seksueel getinte opmerkingen, foto's die stiekem worden gemaakt of zelfs achtervolgingen en ongewenste aanraking.

Ook Roos (14) heeft het afgelopen jaar zo'n ervaring gehad in het zwembad. "We kwamen een man tegen en raakten met hem in gesprek. Opeens raakte hij mij aan, zonder dat ik dat wilde." Roos vlucht naar de toiletten in het zwembad. "Ik moest even bijkomen. Ik vond het gewoon niet oké."

Djoeke Ardon, die voor Movisie onderzoek doet naar seksuele intimidatie, zegt dat dit soort gebeurtenissen veel impact kunnen hebben. "We weten uit onderzoek dat heel veel meiden hun gedrag aanpassen. Dat vind ik heel erg, omdat we in Nederland willen dat iedereen gelijk is en hetzelfde kan doen."

Zo'n 66 jongeren geven aan dat ze nu plekken mijden. Dat geldt ook voor Anne. "Doordat ik dit daar heb meegemaakt, mijd ik die plas nu wel."

Seksuele intimidatie strafbaar

NOS Stories sprak tientallen jongeren die seksuele intimidatie hebben meegemaakt en niemand zegt het bij de politie te hebben gemeld.

Jongeren vinden dat een te grote stap, denken dat er toch niks mee wordt gedaan of schamen zich om hun verhaal te delen. "Ik ben bang dat ik dan zelf nog meer in de problemen zou kunnen komen", zegt bijvoorbeeld de 14-jarige Roos.

In deze video van NOS Stories delen jongeren wat ze hebben meegemaakt:

Van de 300 meldingen die wel bij de politie terechtkwamen, vond een deel online plaats. Het grootste deel was offline seksuele intimidatie, maar er is niet bijgehouden waar dat plaatsvond.

De politie zegt beperkt te zijn in wat die mag doen als zo'n melding binnenkomt en de dader al weg is. "Het gaat om een overtreding en geen misdrijf", laat een woordvoerder weten. De dader kan ook niet altijd worden achterhaald.

Daarom komen lang niet al die meldingen terecht bij het Openbaar Ministerie, dat daders moet vervolgen. Sinds de invoering van de wet zijn tot nu 24 daders veroordeeld. Eén zaak speelde in een zwembad.

Toch pleiten experts en de politie ervoor om er wel melding van te maken. "Waar de aangifte of melding wel toe dient is dat we, bij meerdere meldingen, meer surveillance kunnen inzetten in bepaalde gebieden. Je doet aangifte of een melding nooit 'voor niks'", zegt de politie.

Melding van maken

Staatssecretaris Struycken, die verantwoordelijk is voor de bestrijding van seksuele intimidatie, zegt in een reactie op het onderzoek van NOS Stories: "Dit gedrag is verschrikkelijk en het is onacceptabel dat dit nog steeds voorkomt in onze samenleving."

Ook hij wijst erop dat aangiften mogelijke hotspots in kaart kunnen brengen. "Ik moedig jongeren aan om melding te maken van situaties waarin zij zich seksueel geïntimideerd voelen."

Verantwoording

Op een vragenlijst over seksuele intimidatie, die NOS Stories verspreidde via TikTok en Instagram, reageerden meer dan 1200 jongeren van 13 tot en met 18 jaar. 375 jongeren gaven aan dat ze het afgelopen jaar seksuele intimidatie hadden meegemaakt. 66 jongeren zeggen dat ze daarom zwemplekken mijden.

Oud-deelnemers van Spoorloos die door het tv-programma zijn gekoppeld aan verkeerde families hebben een schikking getroffen met omroep KRO-NCRV. Dat schrijven de omroep en het advocatenkantoor dat de gedupeerden bijstaat in een gezamenlijke verklaring.

Hoe en op welke manier de oud-deelnemers precies worden gecompenseerd, is niet duidelijk. De partijen hebben met elkaar afgesproken daarover niets bekend te maken.

Advocaat Royce de Vries, die de Spoorloos-gedupeerden bijstond, laat desgevraagd weten dat het gaat om een groep van vijf oud-deelnemers.

Mismatches

In 2022 bracht het RTL-programma Oplichters Aangepakt twee mismatches aan het licht. Die hielden verband met een tussenpersoon in Colombia, die bij zijn onderzoek voor het programma fouten had gemaakt.

Daarna bleek, onder meer door onthullingen van de Volkskrant, dat er nog meer mensen aan verkeerde families waren gekoppeld. KRO-NCRV kondigde daarom begin dit jaar aan dat het programma per direct stopte. Spoorloos was sinds februari 1990 op televisie te zien.

Een aantal gedupeerde oud-deelnemers stapte vanwege de mismatches naar de rechter. Dit jaar was er een getuigenverhoor in de rechtbank in Utrecht, waarbij onder meer presentator Derk Bolt werd gehoord.

Einde aan rechtszaak

Met de schikking gaat er nu een streep door de rechtszaak. In de verklaring van het advocatenkantoor en KRO-NCRV staat dat er een "constructief gesprek" is geweest, dat uiteindelijk heeft geleid tot de overeenkomst.

Sandra Hilster, mediadirecteur bij KRO-NCRV, laat weten dat de omroep via de deal "voor zover mogelijk" tegemoetkomt "aan het leed dat de onjuiste matches hebben veroorzaakt". Verder biedt de omroep zijn "diepste excuses" aan.

Advocaten Royce de Vries en Annemiek van Spanje zeggen dat de oud-deelnemers tevreden zijn met "de wijze waarop de KRO-NCRV hun tegemoet is gekomen" en dat er voor hen nu een einde is gekomen aan een "emotionele periode".

Chipfabrikant Intel schrapt het plan om in Duitsland een productielocatie te bouwen. Dat heeft het bedrijf bekendgemaakt bij de presentatie van de kwartaalcijfers. Het besluit is een grote tegenvaller voor Europa en voor de Duitse overheid, die met een miljardensubsidie het bedrijf wilde lokken.

Het gaat al langere tijd niet goed met Intel. De Amerikaanse chipfabrikant is een van de drie belangrijkste chipproducenten ter wereld, samen met het Taiwanese TSMC en het Koreaanse Samsung, maar het lukt het bedrijf maar niet om de concurrentie bij te benen. Eind vorig jaar moest topman Pat Gelsinger het veld ruimen.

De nieuwe topman, Lip-Bu Tan, kiest er nu voor om flink te snijden in geplande investeringen. Behalve in Duitsland gaat ook een kleiner project in Polen niet meer door. Intel zag in het tweede kwartaal zijn verlies oplopen naar 2,9 miljard dollar. De omzet bleef vrijwel gelijk in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar.

Bredere Europese strategie

De Duitse chipfabriek was onderdeel van een bredere Europese strategie om meer productie op het Europese continent te krijgen. De behoefte hieraan was ingegeven door het grote chiptekort dat ontstond tijdens de coronapandemie. Europa is, net als de VS, in een sterke mate afhankelijk van productie in Azië. Met name Taiwan en China zijn op dit gebied belangrijke spelers.

EU-correspondent Ardy Stemerding:

"Het schrappen van de Intel-fabriek in Duitsland is heel vervelend voor de ambitie van de Europese Commissie, want de EU wil onafhankelijker worden, zeker ook als het gaat om chips. Te grote afhankelijkheid van andere landen heeft grote risico's. Dat zien we ook bij gas uit Rusland of kritieke grondstoffen uit China.

De Europese Commissie had zich als doel gesteld om het Europese marktaandeel in de chipsector te verdubbelen van 10 naar 20 procent in 2030. Het was vanaf het begin al duidelijk dat dat een enorme uitdaging zou worden. Niet alleen in Europa, maar wereldwijd worden er vele miljarden geïnvesteerd in nieuwe productielocaties. Intels fabriek was in het plan van de Commissie een belangrijk onderdeel. Nu dat wegvalt, zal het halen van dit doel nog ingewikkelder worden."

De Europese Commissie hoopte met de zogeheten Chips Act nieuwe productielocaties te kunnen realiseren. EU-landen konden het met subsidies extra aantrekkelijk maken om nieuwe fabrieken te openen. Met name Duitsland heeft hier gretig gebruik van gemaakt. De regering in Berlijn was bereid om tot wel 10 miljard euro aan subsidies neer te leggen om de fabriek in Duitsland te laten bouwen. Het totale project kost zo'n 30 miljard euro.

Wel fabriek van TSMC

Dat Intel nu definitief de stekker uit het project trekt, betekent dat de EU geen zicht heeft op een productieplek waar zeer geavanceerde chips geproduceerd worden. Dat was wel de grote wens, omdat het aan dergelijke productielocaties ontbreekt in Europa. Tegelijkertijd is dat ook niet zo vreemd: partijen die geavanceerde chips nodig hebben zitten buiten Europa. Dus waarschijnlijk zou die fabriek vooral voor klanten buiten Europa gaan produceren.

TSMC is nog wel bezig een fabriek in Duitsland te bouwen, maar die gaat zich richten op de productie van minder geavanceerde chips, bedoeld voor de autosector.

Duitsland-correspondent Charlotte Waaijers:

"Voor Duitsland is de definitieve afzegging bitter. Toen Intel de bouw van de fabrieken aankondigde, werd dat hier met gejuich onthaald. Het zou niet alleen goed zijn voor de Europese onafhankelijkheid van Aziatische fabrikanten, het moest ook laten zien dat Duitsland een aantrekkelijk vestigingsland is, zij het met veel subsidie.

De deelstaat waar de fabrieken zouden komen, investeerde in betere verkeersverbindingen en er liepen door het bedrijf gesteunde opleidingsprogramma's om personeel klaar te stomen. Het moest 3000 banen opleveren. Nu is de hoop dat een ander bedrijf dat gat kan vullen, maar dat is nog niet duidelijk.

Tegelijk is er ook opluchting in Duitsland, waar de herinnering aan batterijfabrikant Northvolt nog vers is. Die ging failliet, nadat de staat 600 miljoen euro had geïnvesteerd. Aan Intel heeft de regering bijna 10 miljard euro subsidie toegezegd. Dat geld verdwijnt nu niet in een fabriek die niet goed loopt."

Oekraïne heeft van bondgenoten de toezegging gekregen voor de levering van drie Patriot-luchtverdedigingssystemen. Dat heeft president Zelensky gezegd. Het land overlegt met onder meer Nederland over de financiering van nog zeven van zulke Amerikaanse raketinstallaties.

"Ik heb van Duitsland de bevestiging voor twee systemen en van Noorwegen voor één. We werken nu samen met Nederlandse partners", zei de president in een gesprek met journalisten. De systemen kosten ruim een miljard dollar per stuk.

Maandag zei demissionair minister Brekelmans al dat Nederland "substantieel" zal bijdragen aan de levering van Patriot-systemen aan Oekraïne. Daarnaast wil Nederland munitie voor F-16's, drones en radars naar Kyiv sturen.

Amerikaanse wapens

De Amerikaanse president Trump zei deze maand dat er voor miljarden dollars aan Amerikaanse militaire steun naar Oekraïne gaat, waaronder Patriot-raketten. Die systemen moeten dan wel betaald worden door andere NAVO-lidstaten.

De Patriot-systemen zijn belangrijk voor de luchtverdediging van Oekraïense steden. Ze worden ingezet voor het onschadelijk maken van Russische ballistische raketten. In Oekraïne zijn nu vermoedelijk vijf Patriot-systemen actief. De raketten, à 4 miljoen dollar, worden alleen in de VS geproduceerd.

NOS op 3 maakte vorige week deze video over het Patriot-luchtverdedigingssysteem:

Oekraïense en Russische onderhandelaars hebben volgens Zelensky afgelopen week gesproken over een mogelijke ontmoeting tussen Zelensky en president Poetin. Van beide landen waren woensdag alleen lage delegaties aanwezig in Istanbul. Dat leverde zoals verwacht alleen afspraken op over de uitwisseling van 1200 krijgsgevangenen.

"We moeten een eind maken aan deze oorlog en dat begint waarschijnlijk met een ontmoeting tussen de leiders", aldus de Oekraïense president. Kyiv heeft voorgesteld om eind volgende maand een top te organiseren waar naast Zelensky en Poetin ook Trump en de Turkse president Erdogan bij aanwezig zouden moeten zijn.

Niet waarschijnlijk

De Russische onderhandelaar Vladimir Medinski temperde de verwachtingen door te zeggen dat een ontmoeting tussen Poetin en Oekraïne op korte termijn niet zo waarschijnlijk is. "De bijeenkomst moet goed voorbereid zijn, alleen dan heeft het zin", zei hij.

Zelensky probeerde al eerder een ontmoeting met Poetin tot stand te brengen. De Russische president zei daartoe bereid te zijn, maar kwam niet opdagen in Istanbul. Volgens het Kremlin wil Poetin alleen in de laatste fase van de onderhandelingen rechtstreeks met Zelensky praten.

Situatie aan het front

Aan het front is het volgens Zelensky nog erg lastig voor de Oekraïense troepen, onder meer omdat de Russen meer mankracht hebben. De Russen claimden de afgelopen tijd de verovering van een aantal dorpen en gehuchten, maar er zijn geen belangrijke stedelijke gebieden in Russische handen gevallen.

Volgens de Oekraïense president lukt het over het algemeen om de Russische aanvallen af te slaan. "Het is erg lastig voor onze mannen daar. Het is overal moeilijk. Het is ook erg lastig voor de Russen en dat is dan weer goed voor ons."

Correspondent Christiaan Paauwe keek onlangs mee bij een Oekraïense luchtafweereenheid die probeert drones uit de lucht te halen:

De Volkswagen Groep heeft een zwaar halfjaar achter de rug. Het bedrijf dat naast Volkswagen ook merken als Audi, Cupra, Skoda en Porsche produceert, zag de winst met bijna 40 procent teruglopen naar 4,4 miljard euro.

Als belangrijkste oorzaak voor de winstval noemt het autoconglomeraat de Amerikaanse importheffingen. Daarnaast spelen de kosten voor reorganisaties bij onder meer Audi een rol en moest het bedrijf kosten maken vanwege strengere CO2-regels.

Wel haalde Volkswagen met de verkoop van auto's ongeveer evenveel binnen als dezelfde periode vorig jaar. Het gaat om een omzet van 158 miljard euro. Het bedrijf leverde met 4,4 miljoen voertuigen net iets meer auto's af dan in dezelfde periode een jaar eerder. Volkswagen wijst daarnaast op "significant" meer bestelde auto's in West-Europa, bijna 20 procent. De interesse was met name groot in elektrische auto's.

Tienduizenden ontslagen

De Europese automarkt heeft het al enige tijd zwaar. Bedrijven hebben last van concurrentie uit China, het omschakelen naar elektrisch rijden verloopt moeizaam en consumenten kopen minder snel een auto. Met name Volkswagen worstelt al maanden.

Vorig jaar leek het erop dat de situatie zo nijpend was dat er zelfs fabrieken gesloten zouden worden. Dat gebeurde uiteindelijk niet. Wel verdwijnen er de komende jaren 35.000 banen bij het bedrijf. Ook het afgelopen half jaar nam het aantal personeelsleden bij de Duitse fabrikant af.

Deze week meldde de andere Europese autogigant Stellantis, met merken als Citroën, Opel en Fiat, een verlies van 2,3 miljard euro. Ook daar spelen de Amerikaanse importheffingen een rol.

Ook bij het Amerikaanse Tesla gaat het niet goed. Het autobedrijf van Elon Musk ziet de verkoop van elektrische auto's teruglopen door Chinese concurrentie en afnemende populariteit in Europa.

De politie heeft deze week een derde verdachte aangehouden in de zaak van de ontvoering van twee pleegkinderen in Dalfsen. Het tweetal raakte eind maart vermist en werd een dag later teruggevonden in een woning in België. Hun biologische ouders werden al aangehouden.

De derde verdachte werd afgelopen woensdag gearresteerd voor betrokkenheid bij de ontvoering. Het gaat om een 42-jarige vrouw uit Enschede, schrijft RTV Oost. Volgens de regionale omroep is het de zus van de biologische moeder van de ontvoerde kinderen, maar het Openbaar Ministerie (OM) kan dat niet bevestigen.

Het OM laat weten dat de vrouw is verhoord. Ze is daarna vrijgelaten, maar blijft nog steeds verdachte.

Het 11-jarige meisje en haar 6-jarige broertje woonden in een pleeggezin in Dalfsen. Ze waren afgelopen 31 maart onderweg naar school toen ze vermist raakten. De politie verstuurde een Amber Alert. Diezelfde nacht werden de kinderen aangetroffen in een appartement in de Belgische stad Oudenaarde.

Vader geschorst

Ze waren samen met hun biologische ouders, die meteen werden opgepakt. De vader, Michaël van K., is advocaat, maar hij is voorlopig geschorst. Dat bepaalde de Raad van Discipline, de tuchtrechter voor advocaten, in mei. "Door de gang van zaken, waarbij Van K. zijn kinderen heeft meegenomen en zich in België wilde vestigen, moet worden geconcludeerd dat hij niet op een behoorlijke manier zijn praktijk kan voeren", aldus de toezichthouder op advocaten.

De biologische ouders van de kinderen zitten nog vast. Ze moeten eind augustus in een voorbereidende zitting voor het eerst voor de rechter verschijnen.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft Oost-Timor malariavrij verklaard. WHO-baas Tedros Adhanom Ghebreyesus spreekt van een bijzondere mijlpaal voor Oost-Timor. Het is het derde land in Zuidoost-Azië dat de tropische infectieziekte heeft weten uit te bannen.

De Malediven en Sri Lanka gingen Oost-Timor voor. Een land wordt malariavrij verklaard als er minimaal drie jaar op rij geen besmettingen zijn.

"We hebben het voor elkaar gekregen", zegt de Oost-Timorese minister van Volksgezondheid. "Malaria was een van onze meest meedogenloze vijanden." In het land zijn volgens haar te veel mensen gestorven aan een ziekte "die te voorkomen zou moeten zijn". Ze spreekt van een overwinning en wijst erop dat waakzaamheid van groot belang is om terugkeer van de ziekte te voorkomen.

Investeringen in de zorg

Kort na de onafhankelijkheid van Oost-Timor in 2002 kwam het land met een landelijke aanpak om de ziekte, die door muggen wordt verspreid, een halt toe te roepen.

Het land introduceerde snelle testen en een combinatietherapie voor de behandeling van de ziekte die dodelijk kan zijn. Ook begon het land gratis klamboes uit te delen aan gemeenschappen die veel risico lopen. Deze netten zijn behandeld met een middel dat insecten doodt.

Verder heeft het Zuidoost-Aziatische land geïnvesteerd in de zorg, waardoor veel mensen tegenwoordig maximaal een uur hoeven te lopen om een arts of een ziekenhuis te bereiken. Ook is de gezondheidszorg gratis.

Van 223.000 naar 0

Van ruim 223.000 besmettingen in 2006 ging het land naar nul besmettingen in 2021. "Deze overwinning beschermt generaties, zowel de huidige als toekomstige, en laat zien wat een vastberaden land kan bereiken", zegt WHO-vertegenwoordiger Arvind Mathur op Oost-Timor.

Oost-Timor hoort nu bij de bijna vijftig landen die inmiddels malariavrij zijn verklaard. Vorig jaar werden Kaapverdië en Egypte toegevoegd aan de lijst. Nederland is sinds 1970 malariavrij.

Betalen met muntgeld om je auto te parkeren is vanaf volgende maand in de gemeente Veere verleden tijd. In Domburg, dat onder de gemeente Veere valt, zijn de afgelopen weken meerdere automaten opengebroken.

Eind vorige maand werd in een week tijd ingebroken in zeven automaten op verschillende parkeerplaatsen in de stad. Deze maand kwamen daar nog vier vernielingen bij. De gemeente nam vorige week al provisorische maatregelen door bij verschillende automaten de muntengleuf tijdelijk af te plakken. "Het is de eerste zomer dat dit gebeurt", zei wethouder John de Jonge toen tegen Omroep Zeeland. "We hebben dit nog nooit eerder meegemaakt."

De Jonge dacht al eerder aan de mogelijkheid om de automaten voorgoed pin-only te maken. Daar werd van afgezien, omdat Duitse toeristen nog vaak met contant geld betalen. Maar tijden veranderen, aldus de wethouder: "Ik begreep van andere gemeenten waar ze dit al hebben ingevoerd, dat ze geen klachten hebben gekregen van toeristen."

Ombouwen en besparen

Daarom worden ook de parkeerautomaten in Veere nu omgebouwd naar cashless betalen, zonder mogelijkheid voor contant geld dus, schrijft Omroep Zeeland. Het gaat om tachtig automaten. De verwachting is dat ze half augustus klaar zijn voor gebruik. "Het gebruik van bankpassen en parkeerapps is inmiddels door onze vele binnenlandse en buitenlandse bezoekers geaccepteerd als een goed alternatief", zegt De Jonge.

In de gemeente Schouwen-Duiveland, elders in Zeeland, zijn de automaten sinds begin dit jaar ook pin-only. Dat is niet alleen vanwege incidentele inbraken, maar ook omdat het overgrote deel van de parkeerders toch al met een pinpas of parkeerapp betaalde.

Schouwen-Duiveland verwacht 25.000 euro te besparen met de overstap naar digitale betalingen. De gemeente hoeft daardoor geen geld meer uit te geven aan onderhoud en herstel van de parkeerautomaten na storingen of een inbraak.

De zorg in Engeland en Wales maakt zich op voor een nieuwe stakingsgolf. Vandaag leggen tienduizenden ziekenhuisartsen het werk neer voor een vijfdaagse staking. Ze eisen fors meer salaris.

De stakers zijn zogeheten "resident doctors", beginnende artsen die net hun medische opleiding hebben afgerond en nog een aantal jaren in ziekenhuizen werken voordat ze aan de slag gaan als huisarts of specialist. Ze eisen een salarisverhoging van 29,2 procent, terwijl de overheid niet meer biedt dan 5,4 procent.

Daarmee liggen de stakende artsen en de overheid op ramkoers. De Britse regering zegt dat ze simpelweg het geld niet heeft om aan die salariseisen te voldoen. Minister Streeting van Volksgezondheid is wel bereid om te onderhandelen over betere arbeidsvoorwaarden, maar houdt verder de hand op de knip. Hij noemt de stakingen "roekeloos en onnodig".

Vorig jaar kregen de artsen al een salarisverhoging van 22,3 procent voor een periode van twee jaar. De Labour-regering hoopte met dat ruime bod een einde te maken aan de voortdurende arbeidsonrust in de Britse zorg. Tussen eind 2022 en begin 2024 werden ziekenhuizen platgelegd door een reeks stakingsgolven van artsen en verplegers.

Streeting: "Na de hoge salarisstijging van de afgelopen jaren is deze staking totaal niet gerechtvaardigd en zonder precedent in de geschiedenis van de Britse vakbonden. Het laat een totale minachting zien voor patiënten."

Jarenlange onvrede

Onder de beginnende artsen heerst al jarenlang onvrede over hun salaris. Door bezuinigingen en inflatie is hun inkomen de afgelopen twintig jaar uitgehold. Volgens de British Medical Association (BMA), die 50.000 artsen vertegenwoordigt in dit arbeidsconflict, is het reële salaris van een beginnend arts sinds 2008 met een kwart gedaald.

Met de fikse salariseis willen de stakers dat hun salaris wordt hersteld naar het niveau van 2008. De BMA waarschuwt dat anders veel artsen met een burn-out vroegtijdig de NHS verlaten.

"We hebben altijd gezegd dat de artsen liever niet willen staken. Het enige wat nodig is om een staking te voorkomen, is een geloofwaardig voorstel van de regering dat onze salarissen herstelt", zegt Melissa Ryan van de BMA in een verklaring. "We hebben in goed vertrouwen onderhandeld en wij zijn erop gebrand om een oplossing te vinden voor de problemen waarmee beginnende artsen kampen. Helaas heeft de regering geen enkel aanbod gedaan dat tegemoetkomt aan die uitdaging."

Lange wachtlijsten

De staking kan op geen slechter moment komen voor de regering van premier Starmer. De Britse gezondheidsdienst NHS kampt al jaren met grote problemen. Er is een groot tekort aan artsen en verplegers, en het personeel is al jaren overwerkt. Bovendien staan miljoenen Britten op wachtlijsten voor een medische behandeling, soms langer dan een jaar.

In 2012 waren dat er twee miljoen, maar mede door bezuinigingen en een vergrijzende bevolking is dat aantal opgelopen tot vier miljoen in 2020. Door de coronapandemie kwam alles in een stroomversnelling. Ziekenhuizen schrapten anderhalf miljoen operaties om voorrang te geven aan de zorg van covidpatiënten en in 2023 bereikten de wachtlijsten een piek met bijna acht miljoen Britten.

De Labour-regering kwam vorig jaar aan de macht met de belofte om die wachtlijsten aan te pakken. Starmer lanceerde een hervormingsprogramma voor de lange termijn en verhoogde de NHS-begroting met 52 miljard pond (60 miljard euro), geld dat voornamelijk bedoeld is om meer zorgpersoneel te werven en salarissen te verhogen. De regering kwam ook met een scherpe doelstelling: in 2029 moet 92 procent van de patiënten die wachten op een operatie binnen 18 weken zijn geholpen. Nu ligt dat percentage nog op 59 procent.

Patiëntveiligheid in gevaar

De nieuwe artsenstaking dreigt roet in het eten te gooien. Tijdens de artsenstakingen in 2023 en 2024 besloten de ziekenhuizen prioriteit te geven aan de spoedeisende hulp en urgente operaties. Niet-urgente behandelingen werden zo veel mogelijk uitgesteld. Het leidde tot het opnieuw schrappen van een half miljoen operaties.

Dit keer gooien de ziekenhuizen het over een andere boeg. De baas van de NHS heeft ze de opdracht gegeven om zo veel mogelijk niet-urgente operaties te handhaven. De British Medical Association vindt dat onverantwoord. De afdelingen spoedeisende hulp draaien tijdens de staking op een minimale bezetting en als ook niet-urgente operaties doorgaan, komt de veiligheid van patiënten in gevaar, waarschuwt de BMA.

Tientallen werken van de Nederlandse kunstenaar Maurits Cornelis Escher zijn op een online veiling in New York verkocht voor ruim 7,7 miljoen dollar, zo'n 6,7 miljoen euro. Alle aangeboden werken werden voor veel meer geld geveild dan verwacht.

Op de veiling werden 65 tekeningen en prenten aangeboden van de grafisch kunstenaar (1898-1972) die in Leeuwarden werd geboren. Velen ervan waren zelden eerder verkocht. Tussen de werken zaten voorbereidende schetsen voor enkele van Eschers bekendste tekeningen. Gemiddeld werd er zo'n vier keer meer voor betaald dan veilinghuis Christie's had gedacht.

Zo was de prent Dag en Nacht ingeschat op een verkoopprijs van maximaal 30.000 euro. Uiteindelijk werd er zo'n 140.000 euro voor betaald, schrijft Omrop Fryslân. En een potloodschets van de prent Relativiteit, de welbekende trappen die nooit eindigen, leverde bijna een half miljoen euro op, tien keer zoveel als gedacht.

Visuele trucs

Escher staat bekend om zijn visuele trucs. Hij speelde in zijn werk met architectuur en perspectief.

De kunstenaar maakte in zijn leven 448 litho's, houtsneden en houtgravures, en meer dan 2000 tekeningen en schetsen. Hij illustreerde daarnaast ook boeken en ontwierp onder meer tapijten en bankbiljetten.

De geveilde werken kwamen uit de collectie van de 88-jarige Amerikaanse filmmaker Robert Owen Lehman Jr. Hij verzamelde ze de afgelopen vijftig jaar.

"Ik kijk ernaar uit om deze grote werken te zien doorgaan naar nieuwe verzamelaars, omdat het bezit ervan een werk van liefde is geweest", zegt Lehman tegen veilinghuis Christie's. Hij noemt Escher een alleskunner. "Ik zal hem altijd dankbaar zijn voor het plezier en de fascinatie die hij mij en mijn familie door de jaren heen heeft gebracht."

De opbrengst van de veiling gaat naar een stichting die de filmmaker heeft opgezet om waardering voor klassieke muziek te bevorderen. "En omdat Escher net zo gepassioneerd was over muziek als ik vertrouw ik erop dat hij dat goed zou vinden."

Sinds januari zijn zeker dertien journalisten in Latijns-Amerika vermoord, meldde Reporters Without Borders (RSF) onlangs. Daarmee zijn in de eerste zeven maanden van 2025 al meer journalisten vermoord dan in heel 2024, toen in de regio negen moorden op journalisten werden geregistreerd. Met name lokale journalisten werden doelwit.

Mexico, dat in 2024 na de Palestijnse Gebieden en Pakistan het dodelijkste land voor journalisten was, staat ook in 2025 weer bovenaan. In dat land werden dit jaar acht journalisten gedood.

Beschermingsprogramma

Een van hen is Calletano de Jesús Guerrero, die door gewapende mannen op een motor werd neergeschoten op een parkeerplaats. Sinds 2014 was hij opgenomen in een beschermingsprogramma vanwege bedreigingen. Een ander slachtoffer is Raul Iran Villarreal Belmont, wiens lichaam vol kogelgaten werd gevonden nadat hij was ontvoerd.

Of Melvin García, die de Mexicaanse staat Quintana Roo jaren geleden moest ontvluchten, nadat hij een boek had geschreven over een corrupte oud-gouverneur. Hij was pas enkele maanden naar zijn thuisstaat teruggekeerd, in de veronderstelling dat het weer veilig voor hem was. Toch verdween hij en werd zijn lichaam op 8 juli in verregaande staat van ontbinding aangetroffen.

Straffeloosheid

De gemene deler bij de gedode journalisten is dat ze corruptie of misdaad onderzochten, met daarin vaak een grote rol voor lokale of regionale autoriteiten. Leopoldo Maldonado, directeur van de Mexicaanse tak van mensenrechtenorganisatie Article19, beaamt tegenover de NOS dat de situatie in Mexico en elders Latijns-Amerika is verslechterd. "Wij documenteren alle gevallen van geweld tegen de pers in Mexico. Uit onze gegevens blijkt dat er elke 14 uur een aanval op een journalist plaatsvindt", zegt Maldonado.

"Dat kan een juridische actie zijn, een bedreiging, digitaal of fysiek geweld. In ieder geval een intimidatie, onderdeel van de straffeloosheid die heerst in Mexico. Ruim 90 procent van de aanvallen op de pers blijft onbestraft."

Maldonado wijst erop dat een groot deel van intimidaties tegen journalisten in Mexico en elders in de regio komen van autoriteiten, die zelf onderwerp zijn van onderzoek door de journalisten. "Daarom moeten we de cijfers zien als onderdeel van de democratische achteruitgang in de regio", zegt hij.

Maffiamarionetten

Tot op het hoogste niveau vinden de intimidaties plaats. Zo noemde de Argentijnse president Milei een journalist publiekelijk een ezel. De Colombiaanse president Gustavo Petro maakte journalisten uit voor "maffiamarionetten".

Claudia Sheinbaum van Mexico beschuldigt journalisten, in navolging van haar voorganger Andrés Manuel Lopez Obrador, iedere week tijdens haar persconferentie publiekelijk van liegen. En dan zijn er nog de regeringen van Cuba, Venezuela, Nicaragua en El Salvador, die al helemaal weinig ophebben met kritische pers.

Het creëren van een vijandig klimaat tegen journalisten leidt tot meer intimidatie, benadrukken meerdere mensenrechtenorganisaties. Straffeloosheid maakt vervolgens dat zelfs autoriteiten geen angst hebben om kritische journalisten de mond te snoeren. Zo werd in Peru begin 2025 Gastón Medina Sotomayor vermoord, die onderzoek deed naar corruptie door de autoriteiten van de gemeente Ica.

Vaker zelfcensuur

In Colombia werd in dezelfde maand Óscar Gómez Agudelo vermoord, die schreef over hoe lokale overheden zich inlieten met gewapende groeperingen. Twee maanden later werd in Ecuador Patricio Ernesto Aguilar Vásquez, hoofdredacteur van El Libertador, doodgeschoten, vlak na publicatie van een rapport over corruptie door plaatselijke autoriteiten.

Door de toename in geweld, het gebrek aan vervolging en bescherming, ziet Leopoldo Maldonado van Article19 dat journalisten steeds vaker aan zelfcensuur doen. "Ze schrijven bijvoorbeeld niet meer over onderwerpen die hen in de problemen kunnen brengen", zegt hij. "Of ze verhuizen en stoppen met het bedrijven van journalistiek."

Maldonado constateert dat autoriteiten in Latijns-Amerika bescherming van de pers niet serieus nemen. "Zij doen het probleem vaak af als iets tussen misdadigers en journalisten, maar de waarheid is dat misdadigers en autoriteiten hier verweven zijn. Niemand durft straks nog de macht te controleren."

Met nog een week te gaan, lijken de Europese Unie en de Verenigde Staten dicht bij het sluiten van een handelsakkoord. De Europese Commissie noemde een akkoord gisteren 'binnen handbereik'. Op 1 augustus verloopt de deadline die president Trump de onderhandelaars heeft opgelegd.

Het bereiken van een akkoord is nog altijd het hoofddoel, benadrukte voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie gisteren nog maar eens. En ook de Amerikaanse minister van Handel Lutnick heeft er vertrouwen in. "We gaan eruit komen," zei hij zondag op de Amerikaanse tv.

'Verre van ideaal'

De EU-landen kregen woensdag een laatste update over de status van de onderhandelingen van de Commissie. Daar bleek uit dat de onderhandelaars afkoersen op een Amerikaanse importheffing van 15 procent voor Europese producten die naar de VS worden geëxporteerd.

Een meerderheid van de EU-landen lijkt daarmee te kunnen leven. In dat geval slikken ze de Amerikaanse importheffingen zonder vanuit de EU tegenmaatregelen te nemen. Een EU-ambtenaar: "Als er voor een aantal producten dan nog uitzonderingen komen, is het te behappen, al blijft het verre van ideaal."

De EU-landen willen voorkomen dat er geen akkoord komt, met alle economische gevolgen van dien. "We hebben bij China gezien dat Trump echt bereid is ver te gaan." Trump dreigt heffingen van 30 procent in te voeren op goederen uit de EU als er volgende week geen akkoord ligt.

Economieredacteur Aïda Brands:

"Als er een deal wordt gesloten tussen de VS en de EU zal er voor veel bedrijven meer duidelijkheid ontstaan. Op dit moment stellen veel landen die naar Amerika exporteren grote beslissingen uit, omdat ze bang zijn dat er morgen weer een ander besluit wordt genomen.

Wat een handelsakkoord precies zal betekenen voor de Nederlandse economie blijft lastig in te schatten. De Rabobank berekende onlangs nog dat zelfs als de Amerikanen een invoerheffing van 20 procent invoeren, de Nederlandse economie de komende jaren licht zal blijven groeien.

Toch kan dit per sector sterk verschillen. De staal- en aluminiumbedrijven hebben momenteel al te maken met een heffing van 50 procent. Het is nog onduidelijk of voor deze sector een lager tarief zal gaan gelden."

Mogelijk komt er voor een aantal producten een uitzondering. Volgens de Britse zakenkrant Financial Times spreken de onderhandelaars onder meer over het wederzijds schappen van heffingen voor vliegtuigen en medische apparatuur.

Het nieuwe tarief van 15 procent klinkt als een verslechtering, maar voor de handelsoorlog waren er ook al Amerikaanse importheffingen voor de EU van gemiddeld zo'n 4,8 procent. Het huidige door Trump ingesteld basistarief van 10 procent kwam bovenop die 4,8. Daarmee geldt volgens ambtenaren dus nu ook al een heffing van zo'n 15 procent.

Dat neemt niet weg dat als die 15 procent het uiteindelijke resultaat wordt, het toch gaat om een flinke verhoging van de heffingen ten opzichte van de tijd voordat Trump weer president werd.

Voor bepaalde categorieën gelden nu nog veel hogere heffingen. Of die heffingen voor Europese auto's (25 procent) en staal en aluminium (50 procent) ook omlaag gaan, is nog onduidelijk. De EU wil dat graag, maar het is de vraag of de Amerikanen daartoe bereid zijn.

Rudy Bouma, correspondent VS:

"Een compromis van 15 procent komt overeen met de deal die de VS net met Japan heeft gesloten. Hoewel dit percentage nauwelijks verschilt van de huidige situatie, kan Trump het aan zijn achterban verkopen als een overwinning, een bewijs dat zijn agressieve handelspolitiek tot deals leidt.

Mogelijk blijft de schade ook beperkt voor grote Amerikaanse bedrijven, die bij het Witte Huis hebben gelobbyd voor uitzonderingen. Vooral in de luchtvaart en de farmaceutische sector bestaat de angst dat een handelsoorlog ook de Amerikaanse export schaadt.

Wat wel opvalt, is hoe snel president Trump de doelpalen heeft verplaatst, want wat nu geldt als meevaller, gold voor zijn presidentschap nog als een nachtmerrie in de handelsbetrekkingen."

Voor het geval er toch geen akkoord komt en Trump inderdaad een heffing van 30 procent invoert, bereidt de EU tegenmaatregelen voor. Er ligt een pakket klaar ter waarde van 93 miljard euro: de EU voert dan vanaf 7 augustus heffingen in op Amerikaanse goederen, zoals vliegtuigen, motoren en spijkerbroeken.

Om de details van de deal uit te werken is nog een week de tijd. De Europese Commissie zegt dat op politiek en technisch niveau nog "intensieve gesprekken" plaatsvinden, maar in Brussel heerst het gevoel dat een akkoord dichterbij is dan ooit. Met de kans dat de deadline opnieuw wordt uitgesteld, houdt niemand meer rekening, ook de Amerikanen niet.

Voor de tweede dag op rij zijn er beschietingen gemeld tussen Thailand en Cambodja. Vanochtend vroeg schoten de landen met zware artillerie op elkaar.

Het Thaise leger meldt dat er nog voor zonsopgang gevechten waren en dat Cambodja raketten heeft afgeschoten. "Thaise troepen hebben gereageerd met passend, ondersteunend vuur", zegt het leger in een verklaring. Er zou zijn gevochten op twaalf plekken.

Volgens Cambodja is zeker één burger omgekomen. In Thailand zijn volgens de autoriteiten in de afgelopen dagen vijftien mensen gedood. Waarnemend premier Phumtham Wechayachai van Thailand, stelt inmiddels dat de beschietingen tot oorlog zouden kunnen leiden.

Op beelden uit het grensgebied zijn explosies te zien en te horen:

Het Cambodjaanse ministerie van Defensie en Veiligheid beschuldigt het Thaise leger van het inzetten van clustermunitie en zware artillerie op Cambodjaans grondgebied. Thailand heeft hier nog niet op gereageerd.

In 2011, toen het grensconflict ook oplaaide, gaf Thailand toe dat het clustermunitie had gebruikt op Cambodjaans grondgebied. Het gebruik van clustermunitie is uiterst omstreden. Wanneer het ontploft, valt het uiteen in talloze kleinere explosieven die ook jaren later nog kunnen ontploffen. Het risico op burgerslachtoffers is dan groot.

Burgers geëvacueerd

Cambodja heeft 1500 mensen uit het gebied weggehaald. Ook Thailand heeft burgers geëvacueerd. Volgens het leger gaat het aan de Thaise kant van de grens om ongeveer 100.000 mensen.

De Verenigde Staten, China en Maleisië hebben aangeboden om te bemiddelen in het conflict, maar Thailand zegt dat dat niet nodig is. Het Thaise ministerie van Buitenlandse Zaken zegt open te staan voor gesprekken met Cambodja, maar dan moet dat land eerst de aanvallen staken.

Correspondent Zuidoost-Azië Mustafa Marghadi:

"De relatie tussen Thailand en Cambodja heeft ook diplomatiek een dieptepunt bereikt. Beide landen hebben hun ambassadeurs teruggetrokken. Twee van de machtigste mannen in de landen, de oud-premiers Thaksin en Hun Sen, lijken het conflict te gebruiken om een persoonlijke vete uit te vechten.

Thaksin meldde dat hij wil dat het Thaise leger zijn gang nog even gaat om "die sluwe Hun Sen een lesje te leren". Dit alles bemoeilijkt onderhandelingen over een wapenstilstand en onderstreept het risico dat dit conflict kan uitgroeien tot een oorlog.

Ook economisch heeft het behoorlijke impact. Vooral in de grensgebieden is veel onderlinge handel en veel Thai en Cambodjanen werken aan de andere kant van de grens. Nu de grenzen tussen de twee landen gesloten zijn, dreigt de economie in het grensgebied een tik te krijgen. En dat in twee landen die er economisch gezien sowieso niet florissant voor staan."

Gisteren laaide het conflict tussen de twee landen op. Beide landen zeggen dat de ander is begonnen met schieten. De twee landen hebben al meer dan honderd jaar ruzie over de grens. Zowel Thailand als Cambodja claimt tempels die op de grens staan.

Reisadvies op rood

Normaal gesproken is het reisadvies voor Cambodja en Thailand om "op te letten", omdat er veiligheidsrisico's zijn. Gisteren heeft Buitenlandse Zaken het grensgebied rood gekleurd en dat betekent dat alle reizen worden afgeraden.

Volgens verschillende reisorganisaties zijn er ruim duizend Nederlandse toeristen in Thailand en Cambodja, maar voor zover bekend niet in het conflictgebied. De alarmcentrales van ANWB en Eurocross zeggen dat ze nog geen hulpverzoeken hebben binnengekregen.

Zelden trekt een rechtszaak in Duitsland de aandacht van roddelbladen, kwaliteitskranten en juridische tijdschriften tegelijk. De zaak tegen ondernemer Christina Block doet dat wel. Wat begon als een vechtscheiding groeide uit tot een internationale ontvoeringszaak met een link naar het voormalig hoofd van de Duitse geheime dienst. Vandaag komt Block zelf aan het woord.

Zij is de dochter van horecamagnaat Eugen Block, oprichter van steakhouseketen Block House. Christina Block is erfgenaam en aandeelhouder van het familiebedrijf met tientallen restaurants in Duitsland. Sinds 2014 is zij in een vechtscheiding verwikkeld met haar ex-man, bankier Stephan Hensel. Ze hebben hooglopende ruzie over de voogdij over de jongste twee kinderen.

Die ruzie werd uitgevochten in talloze rechtszaken en de roddelpers. De kwestie escaleerde nadat de kinderen niet meer waren teruggekeerd van een bezoek aan vader Hensel in Denemarken, terwijl moeder Block de voogdij had. Wat volgde, was een gewelddadige ontvoering tijdens de jaarwisseling van 2023-2024.

Tegen haar wil

Terwijl de kinderen naar vuurwerk keken, werden zij plotseling door gemaskerde mannen meegesleurd. Vader Hensel werd daarbij mishandeld en neergeslagen, aldus de aanklagers. De kinderen werden volgens de aanklacht in een auto gestopt, met de monden afgeplakt en een van hen met de handen vastgebonden. Uren later, na een tocht te voet door het bos om de Deens-Duitse grens over te steken, werden ze 'bezorgd' bij hun moeder.

Het doel van de ontvoering, de kinderen definitief terugbrengen naar de moeder, mislukte. Vader Hensel vocht de ontvoering met succes aan, waarna de kinderen terugkeerden naar Denemarken. Sindsdien heeft Block de voogdij verloren.

Ze beweert dat de ontvoering zonder haar medeweten plaatsvond. Aanvankelijk was het verhaal dat haar moeder, die een half jaar voor de ontvoering overleed, het plan had opgezet. Later luidde de verklaring dat een ingehuurd Israëlisch beveiligingsbedrijf hiertoe had besloten. Op eigen initiatief, in de hoop op een flinke betaling door Block.

Haar advocaten omschrijven Block als wanhopige moeder die haar kinderen terug wilde. De beveiligingsbedrijven zouden alleen maar zijn ingehuurd om te observeren hoe het met de kinderen ging, maar het OM stelt dat zij en haar nieuwe partner, een bekende sportpresentator, de gewelddadige operatie hebben georkestreerd.

Rol oud-inlichtingenchef

In 2022 werd ook al een poging gedaan om de kinderen te ontvoeren, schreef Welt am Sonntag. Voor die operatie zou een Zwitsers beveiligingsbedrijf zijn ingehuurd. Twee taskforces zouden voor 44.000 euro "ondersteuning bieden bij de repatriëring van twee kinderen". De operatie mislukte, doordat vader Hensel de Deense politie inschakelde.

Dat ging niet om zomaar een beveiligingsbedrijf, maar om een onderneming vol gewezen inlichtingenofficieren. In de raad van bestuur zit het voormalig hoofd van de Duitse inlichtingendienst BND, August Hanning. Tussen 1998 en 2005 was hij de belangrijkste veiligheidsman van Duitsland.

Tegenover Bild ontkent deze ex-BND-chef dat zijn bedrijf betrokken was bij de ontvoering in 2023. Wel trok hij fel van leer tegen de vader van de kinderen, omdat hij hen onrechtmatig zou vasthouden in Denemarken. Hij vindt dat de Duitse en Deense autoriteiten hebben gefaald in deze kwestie. "Denemarken gedraagt zich niet als een EU-land, maar als een Arabisch land", aldus Hanning.

Het proces moet uitwijzen hoe ver de betrokkenheid van de ex-inlichtingenchef reikte. Volgens de aanklagers heeft hij destijds het contact gelegd tussen Block en het Israëlische bedrijf dat de ontvoering tijdens de jaarwisseling heeft uitgevoerd. Dat bedrijf werd door de steakhouseketen ingehuurd, ontdekte Der Spiegel.

Daarnaast zou Block allerlei connecties van haar hebben gebruikt om haar ex-man in een kwaad daglicht te zetten. Een journalist van Bild zou zijn gevraagd om een verzonnen verhaal over Hensel te publiceren met beschuldigingen van pedofilie. Ook schakelde ze de bevriende, prominente FDP-politicus Wolfgang Kubicki in om voor haar zaak te pleiten bij de Duitse ambassade in Denemarken.

Meer dan een privézaak

Zo draait deze zaak om meer dan een vechtscheiding die eigenlijk buiten de publiciteit uitgevochten moet worden. Het gaat over de vraag of een rijke familie zich boven de wet plaatst en met geld, geweld en connecties het recht naar zijn hand kan zetten.

Ook speelt de vraag welke rol beveiligingsbedrijven en voormalige inlichtingenofficieren mogen spelen in de samenleving. In de Bondsdag wordt gesproken over het instellen van strengere regels voor voormalige BND-functionarissen.

De rechtszaak zal naar verwachting maanden duren en wordt op de voet gevolgd door de media. Christina Block hangt voor ontvoering, vrijheidsberoving en zware mishandeling maximaal tien jaar cel boven het hoofd.