In de haven van Antwerpen worden de laatste tijd opvallend veel Nederlandse uithalers betrapt, vaak jonge jongens die cocaïne moeten oppikken uit containers. Deze week nog stonden drie Nederlandse verdachten voor de rechter in Antwerpen. De strafeis tegen de verdachten was vele malen hoger dan wanneer ze in Rotterdam zouden zijn betrapt.
"Het zou goed zijn wanneer hier in Nederland aandacht aan wordt besteed", verzucht advocaat Koen de Backer na afloop van de zitting. "Die jongens moet dringend duidelijk worden gemaakt dat de straffen in België echt veel hoger zijn."
In de hal van het Vlinderpaleis, het rechtbankgebouw in Antwerpen, vertelt hij hoe hij de ene na de andere Nederlandse verdachte moet uitleggen dat de straffen voor uithalen in België niet mals zijn. Waar je in Rotterdam als first offender meestal alleen een voorwaardelijke celstraf krijgt, vlieg je in Antwerpen jaren de bak in.
Drugskamer
De Backer heeft net een 22-jarige jongeman uit Alblasserdam bijgestaan tijdens een zitting van de 'drugskamer' van de rechtbank. De man, zijn hand in het verband na een vechtpartij in de gevangenis, werd samen met een 19-jarige Rotterdammer opgepakt.
Het tweetal stond begin februari drijfnat tussen de containers op een van de 'drugsgevoelige' kaaien in Antwerpen. Vermoedelijk waren ze via het water de kade op geklommen. Ze hadden een zaklamp, betonschaar en dopsleutel bij zich waarmee containers kunnen worden geopend. Iets verderop, bij een hek, lag een lege sporttas. Voor de politie genoeg aanwijzingen dat ze daar waren om te proberen cocaïne uit een container te vissen.
Een derde verdachte, een 28-jarige man uit Amsterdam, liep iets verderop op de openbare weg. Hij reageerde zenuwachtig toen hij daar werd aangesproken, schetst de Antwerpse procureur in de rechtszaal.
De man zei dat hij een stiekeme date had op deze afgelegen plek en dat de telefoon die hij bij zich had niet van hem was. "Een ongeloofwaardige verklaring", aldus de aanklager, die hem tot het groepje uithalers rekent. De Amsterdammer, die met handboeien om de zittingszaal wordt binnengebracht, beweert dat hij de anderen helemaal niet kent.
"Ik begrijp dat jullie het zat zijn om iedere keer Nederlanders aan te houden, maar ik ben niet hierheen gekomen om iets verkeerds te doen", zegt hij tegen de drie rechters in de zaal. Het politieonderzoek deugt niet, vindt hij: "Dat je meteen wordt gezien als uithaler, terwijl er helemaal geen drugs zijn gevonden."
'Gênant onderzoek'
Om veroordeeld te worden voor uithalen, hoef je in België niet daadwerkelijk met een tas cocaïne betrapt te worden. Onder verdachte omstandigheden rondhangen op een containerterminal is genoeg. De politie denkt overigens dat het drietal in de haven was om een partij coke op te pikken die al was onderschept in Panama en dus nooit in Antwerpen is aangekomen.
Advocaat De Backer noemt het politieonderzoek "gênant". Volgens hem is onduidelijk waar bewijsmateriaal precies is gevonden en haalt de politie mogelijk spullen van verschillende verdachten door elkaar.
Die nacht werden er namelijk maar liefst zeven uithalers opgepakt. "Het was een drukke nacht bij de scheepvaartpolitie", zegt ook zijn collega die de Amsterdamse verdachte bijstaat. "Blijkbaar denkt men: hij loopt rond in de haven dus het zal wel met een crimineel feit te maken hebben."
Omgekeerde bewijslast
Advocaat De Backer vindt dat in België sprake is van een omgekeerde bewijslast: wie in de haven wordt opgepakt, moet zelf maar bewijzen dat hij niet met drugs bezig was. Maar opheldering over hun aanwezigheid in het Antwerpse havengebied geven de verdachten niet. De Amsterdammer wil niet zeggen met wie hij een date had. De andere twee beroepen zich op hun zwijgrecht.
Met de politie zijn ze nooit eerder in aanraking gekomen. Laurence Sweldens, advocaat van de 19-jarige Rotterdammer, legt uit dat haar client ook niet uit een probleemgezin komt. "Hij gaat naar school, zijn vader werkt bij een gemeente. Als hij al is gevraagd om iets te doen, dan is hij zich niet bewust geweest van de gevolgen."
Schurft
Dat de gevolgen groot zijn, staat vast. De tiener heeft ervaren hoe erbarmelijk de omstandigheden zijn in de overvolle Belgische gevangenissen. "Hij heeft op de grond moeten slapen, schurft opgelopen en zijn negentiende verjaardag in de cel moeten vieren", zegt Sweldens. Ze is blij dat hij vorige week op borgtocht is vrijgelaten, in afwachting van zijn vonnis. De andere twee zitten nog vast.
De procureur eist tegen alle drie de verdachten een celstraf van 40 maanden, een geldboete van 2500 euro en een havenverbod van 10 jaar. "De aanpak is streng, want we hebben hier al lang te maken met uithalers", zegt woordvoerder Kristof Aerts van het Belgische Openbaar Ministerie. "We treden repressief op in de hoop dat het stopt."
De rechtbank zal later deze maand uitspraak doen.
