NOS Nieuws - Algemeen

In China worden mensen opgeroepen om voorstanders van Taiwanese onafhankelijkheid aan te geven. Het Chinese overheidskantoor dat gaat over de betrekkingen met Taiwan, heeft hiervoor een speciaal mailadres geopend waar mensen informatie naartoe kunnen sturen.

Het kantoor heeft niets bekendgemaakt over de mogelijke strafmaatregelen. Wel zeggen de autoriteiten de aangegeven overtreders "volgens de wet ter verantwoording te roepen" en tegelijkertijd de privacy van de klokkenluiders te beschermen.

In China zijn e-mailadressen, net als telefoonnummers, gekoppeld aan een persoonsnummer. Anoniem een melding maken met een Chinees mailadres zal dus moeilijk zijn.

De kliklijn is volgens de Chinese overheid niet bedoeld om mensen te verraden, maar juist om de mensen die voor vereniging van het Chinese vasteland met Taiwan zijn te beschermen. Die lezing wordt vanwege de vijandigheden tussen beide landen door weinigen buiten China geloofd.

Taiwanese uitzettingen

Volgens een Chinese overheidswoordvoerder heeft Taiwan dit vooral aan zichzelf te wijten. Politici van de regerende Democratische Progressieve Partij (DPP) van Taiwan zouden de oppositie onderdrukken en voorstanders van nauwere banden met China "bedreigen, intimideren en vervolgen".

Hiermee doelt de woordvoerder waarschijnlijk op de recente "uitzetting" van drie Chinese vrouwen. Dinsdag zette Taiwan een Chinese influencer met 400.000 volgens op Douyin, het Chinese TikTok, het land uit. Dat gebeurde nadat de vrouw zich op haar socialemediakanaal lovend had uitgelaten over de ambities van China om Taiwan met geweld in te nemen. Volgens de Taiwanese wet kunnen mensen die worden gezien als bedreiging voor Taiwan binnen tien dagen het land worden uitgezet.

De vrouw, die getrouwd is met een Taiwanese man met wie ze kinderen heeft, ontkent te zijn uitgezet. Volgens haar heeft ze Taiwan verlaten op vrijwillige basis, op advies van haar advocaat.

Twee andere influencers die soortgelijke uitingen hadden gedaan op sociale media en ook beide getrouwd zijn met een Taiwanese man, moeten voor het einde van de maand weg uit Taiwan.

Klikcultuur

De Chinese overheid maakt graag gebruik van burgers om de orde te bewaken. In 2021 opende het bureau voor cyberveiligheid een meldpunt waar burgers online berichten kunnen uploaden die het beleid van de Communistische Partij verdraaien of nationale helden belasteren. Sinds 2018 is dat bij wet verboden. Wie het doet, riskeert vervolging.

In 2022 bood de Chinese overheid burgers beloningen tot tienduizenden euro's aan voor het melden van spionageactiviteiten. Een jaar later werd het wettelijk verplicht om zulke activiteiten te melden.

Klikken is niet alleen voorbehouden aan volwassenen. Ook minderjarigen wordt op jonge leeftijd geleerd "verantwoordelijkheid te nemen". Onder het leiderschap van president Xi Jinping is de druk op studenten om ongepaste politieke en ideologische standpunten van leraren en medestudenten te rapporteren sterk toegenomen.

Sommige onderwijsinstellingen hebben hier ook speciale "studenteninformatiesystemen" voor. Het gebeurt regelmatig dat docenten ontslagen worden na klachten van studenten.

In Zuid-Sudan is vicepresident Machar onder huisarrest geplaatst. Het is de jongste ontwikkeling in een conflict dat al wekenlang aan de gang is. De Verenigde Naties zeggen dat het land op de rand van een nieuwe burgeroorlog staat.

Machars partij meldt dat gisteren twintig zwaar bewapende voertuigen zijn erf op reden, waarna de minister van Defensie en de chef van de veiligheidsdienst een arrestatiebevel lieten zien. Behalve Machar zijn zijn vrouw en twee lijfwachten onder huisarrest geplaatst.

Volgens zijn partij is de aanklacht onduidelijk. Machar zou ervan worden beschuldigd betrokken te zijn bij gevechten van de Witte Leger-militie tegen het regeringsleger.

Gezworen vijanden

Machar is weliswaar vicepresident onder president Kiir, maar de twee zijn gezworen vijanden. Jaren geleden beëindigden ze een gewapend conflict en verdeelden ze de macht. Het geweld is de afgelopen tijd echter opgelaaid.

In het noordoosten van Zuid-Sudan waren er gewelddadige botsingen tussen troepen die loyaal zijn aan de twee rivalen. Volgens de VN zijn tienduizenden mensen op de vlucht geslagen.

De VN-missie in Zuid-Sudan reageert uiterst bezorgd op de aanhouding van Machar. In een verklaring worden de partijen opgeroepen om terughoudendheid te betrachten en zich te houden aan de afspraken uit 2018.

Ook de Verenigde Staten hebben hun zorgen uitgesproken. Het ministerie van Buitenlandse Zaken roept president Kiir op om Machar vrij te laten. "Het is tijd dat de leiders van Zuid-Sudan laten zien dat ze de afspraken over vrede serieus nemen", staat in een verklaring.

Een politieagent is vanochtend lichtgewond geraakt toen hij werd beschoten bij een woninginval in Maastricht. Er zijn twee verdachten opgepakt.

De politie viel de woning aan het Sint Servaasbolwerk rond 06:15 uur binnen, naar aanleiding van een rechercheonderzoek, meldt L1 Nieuws. Tijdens de inval werd de agent beschoten.

Over de reden voor de inval en het rechercheonderzoek wil de politie op dit moment verder geen informatie geven.

De opa en oma van de omgekomen Franse peuter Émile Soleil die dinsdag werden aangehouden, zijn vannacht weer vrijgelaten. Ook hun zoon en dochter, oom en tante van Émile, zijn volgens Franse media op vrije voeten gesteld. Geen van de vier zou verder worden vervolgd.

De familieleden werden twee dagen geleden aangehouden vanwege het politieonderzoek dat zich richt op doodslag en het kwijtmaken van het lichaam. Politiemensen doorzochten het huis van de grootouders in het Zuid-Franse La Bouilladisse, waar ook enkele van hun kinderen nog wonen. Een auto en paardentrailer werden in beslag genomen.

De hoofdaanklager van de stad Aix-en-Provence zei vanochtend op een persconferentie dat er niet voldoende aanwijzingen waren om de vier officieel als verdachten aan te merken. Maar hij houdt de mogelijkheid wel open dat er familieleden betrokken waren bij Émiles dood. "Simpelweg omdat zij aanwezig waren toen hij verdween. Daarom was het nodig om hen te ondervragen." Het onderzoek gaat door.

De advocaat van de grootvader zegt tegen de media dat haar cliënt 17 uur lang is ondervraagd. "Er waren wellicht wat grijze gebieden die opgehelderd moesten worden, maar dat was het dan ook." De advocaat van de grootmoeder spreekt van een enorme opluchting.

Harde klap op het hoofd

Het jongetje verdween in de zomer van 2023 kort na aankomst bij het vakantiehuis van zijn opa en oma in Le Haut Vernet, een bergdorp op zo'n 2 uur rijden van hun woonplaats. Maandenlang was onbekend wat er met hem was gebeurd. Pas eind maart vorig jaar werden er resten van Émile gevonden. De omstandigheden van zijn dood zijn nooit opgehelderd.

Uit het onderzoek naar de gevonden schedel is naar voren gekomen dat het jongetje vermoedelijk een harde klap op zijn hoofd moet hebben gehad. "Dit suggereert dat er een derde partij betrokken was."

Ook is duidelijk geworden dat de resten en de kleding van Émile kort voor de vondst zijn verplaatst en dat het lichaam niet in de gevonden kleren is vergaan.

De Verenigde Staten kondigt importheffingen aan van 25 procent op auto's en auto-onderdelen uit het buitenland. Dat plan deelde de Amerikaanse president Donald Trump gisteravond tijdens een persconferentie.

Trump zegt dat de heffing wordt afgekondigd op 2 april. Een dag later worden de tarieven dan ook daadwerkelijk berekend.

Daarmee zou deze maatregel samenvallen met andere, eerder aangekondigde importheffingen. Dat gaat om zogenoemde wederkerige tarieven, waarbij Trump dreigt om zijn handelspartners dezelfde tarieven op te leggen als zij aan de Amerikaanse import opleggen.

Europese en Aziatische auto's

De maatregel moet de VS jaarlijks 100 miljard dollar opleveren, maar Trump wil hiermee ook de Amerikaanse auto-industrie bevoordelen. Het steekt de president dat Amerikanen vaker buitenlandse auto's kopen dan andersom. Volgens hem zouden Europa en Azië te veel barrières opwerpen voor het kopen van Amerikaanse auto's. Trump noemt dat oneerlijk.

Vooral auto's uit Duitsland, Japan en Korea zijn populair in de VS. Daarnaast worden veel auto's voor de Amerikaanse markt in Mexico en Canada in elkaar gezet. De verwachting is dan ook dat deze auto's voor de Amerikaanse consument duurder zullen worden, omdat de importeurs de heffing zullen doorberekenen aan hun klanten.

Tegenreactie

De Europese Commissie laat in een reactie weten de maatregelen te "betreuren". Commissievoorzitter Ursula von der Leyen zegt te willen blijven onderhandelen met de Amerikaanse regering over de handel, maar benadrukt tegelijkertijd dat het de economische belangen van de EU zal beschermen.

Twee weken geleden voerde Trump importtarieven in op aluminium en staal uit Europa. Direct daarna kondigde de EU extra importheffingen aan op Amerikaanse producten zoals spijkerbroeken en bourbon. Die zouden op 1 april ingaan, maar zijn tot half april uitgesteld.

De Canadese premier Mark Carney ziet de aankondiging van Trump als "een directe aanval op de arbeiders" in Canada. De Amerikaanse noorderbuur produceert veel auto-onderdelen en zet auto's in elkaar. Volgens The New York Times wordt daarvan 80 tot 90 procent geëxporteerd.

Op dezelfde persconferentie zei Trump dat er ook importheffingen komen op medicijnen, chips en hout. Over de hoogte van het tarief en wanneer deze dan van kracht moeten worden, is nog niets bekend.

Europese troepen moeten belangrijke Oekraïense steden en strategische objecten gaan bewaken. Dat heeft de Franse president Macron gezegd, voorafgaand aan een bijeenkomst van 30 landen en de EU vandaag in Parijs. Die gaan daar praten over het sturen van militairen om een eventueel staakt-het-vuren met Rusland te bewaken.

Het doel van de troepen is volgens Macron niet om naar het front te gaan om daar te worden ingezet tegen de Russen. Frankrijk wil Oekraïne bij het uitonderhandelen van een robuust vredesakkoord garanties geven zodat "Rusland nooit meer doet wat het heeft gedaan in 2022 en drie keer heeft gedaan in de afgelopen tien jaar", aldus de Franse president.

Vorig jaar al opperde Macron het idee om Europese troepen naar Oekraïne te sturen. Hij werd toen weggehoond door de meeste van zijn collega's. Het plan zou te gevaarlijk zijn en bovendien een provocatie voor de Russen.

Inmiddels liggen er vrij concrete plannen op tafel over wat de 'Coalitie van Bereidwilligen' wil gaan doen, mocht er een bestand komen tussen Rusland en Oekraïne. Het gaat om het sturen van wat een 'Geruststellingsmacht' genoemd wordt van ongeveer 20.000 militairen. De officiële naam moet Multinational Force Ukraine worden, oftewel MFU.

Marineschepen en gevechtsvliegtuigen

Het is dus niet het idee dat die een bestandslijn gaan bewaken, dat zouden de Oekraïners zélf moeten doen. De Oekraïners zouden de eerste verdedigingslinie zijn. De 'Geruststellingsmacht' moet in de grote steden en op strategische plekken zoals havens en energievoorzieningen voor veiligheid zorgen.

Op de Zwarte Zee moeten internationale marineschepen ongestoorde handel garanderen. Gevechtsvliegtuigen zouden het Oekraïense luchtruim moeten bewaken. Daarnaast zouden Europese militairen hun Oekraïense collega's kunnen gaan trainen in het westen van het land.

Lang niet alle 31 landen die vandaag in Parijs aanwezig zijn, willen militairen leveren aan de MFU. Gisteren maakte de Italiaanse premier Meloni haar standpunt vast duidelijk: haar land zal niet meedoen aan een multinationale troepenmacht. In Nederland heeft haar politieke geestverwant Geert Wilders eerder ook duidelijk gemaakt geen voorstander te zijn. Maar daarmee ligt het standpunt van de Nederlandse regering nog niet vast.

Alle deelnemers vandaag willen wel iets doen voor Oekraïne. De Europese leiders willen de Oekraïners laten weten dat ze het land blijven steunen, en aan de Amerikaanse president Trump laten zien dat ze hun verantwoordelijkheid nemen.

Amerikaanse toezegging?

De steun van Trump blijft cruciaal voor de MFU, want de Amerikanen moeten uiteindelijk garanderen dat ze de troepenmacht te hulp komen, mocht dat nodig zijn. Tot nu toe is die Amerikaanse toezegging er niet.

Sterker nog, de Amerikanen staan ronduit sceptisch tegenover een Europese troepenmacht in Oekraïne, die in eerste instantie zou moeten bestaan uit Britse en Franse militairen. "Ze willen allemaal kleine Churchills zijn", zei de Amerikaanse onderhandelaar Steve Witkoff afgelopen weekend. Hij sprak laatdunkend van "simplisme".

De onderhandelaar en vriend van president Trump wekte ook de indruk dat veiligheidsgaranties onnodig zijn omdat hij van Poetin de verzekering had gekregen dat die Oekraïne verder niet wil innemen.

Het standpunt van Witkoff ligt daarmee in lijn van het Kremlin, dat bij herhaling heeft laten weten tegen internationale troepen in Oekraïne te zijn. "Stationering van troepen, of het nu onder EU-vlag of nationale vlaggen gebeurt, is voor ons ontoelaatbaar", zei de Russische minister Lavrov van Buitenlandse Zaken onlangs nog.

'Meer dan symboliek'

Dit soort uitspraken bewijst volgens de voormalige Oekraïense minister Koeleba van Buitenlandse Zaken dat Rusland geen vrede wil. "Poetin wil geen internationale troepen in Oekraïne en hij wil niet dat het wapens krijgt. Hij wil dat het aan zijn lot wordt overgelaten, zodat hij het gemakkelijker kan vernietigen", zegt Koeleba vanuit Kyiv tegen de NOS.

De oud-minister gelooft niet dat internationale troepen het einde van de oorlog dichterbij brengen: "20.000 manschappen, verspreid over Oekraïne, verwijderd van het front, wat kunnen ze doen? Denk je dat Poetin stopt met het afvuren van raketten omdat er wat buitenlandse troepen in steden zitten?"

Koeleba is daar sceptisch over, maar stelt wel vast dat de Europeanen inmiddels beter beseffen dat ze meer moeten doen. Een 'Geruststellingsmacht' is dan ook meer dan een symbolische maatregel, zegt hij desgevraagd. "De Europese kiezers gaan wennen aan het idee van troepen in Oekraïne. Ze gaan zich realiseren dat we brothers in arms zijn, dat we in dezelfde loopgraaf dit continent verdedigen."

De politie in Nuenen heeft een eigen bericht van eerder vanochtend ingetrokken. Volgens dat bericht zou de piloot van een traumahelikopter niet hebben kunnen landen in de buurt van een ernstig ongeluk omdat hij werd beschenen met een laserpen.

De politie zegt nu dat de helikopter niet kon landen omdat het veld niet geschikt was voor een veilige landing. "De laserpen had daar niets mee te maken", aldus een woordvoerder bij Omroep Brabant.

Bij een botsing tussen een groep wielrenners en een fietser op de Geldropsedijk in Nuenen, raakten gisteravond een wielrenner en een fietser zwaargewond. Verschillende ambulances rukten uit, maar voor de zekerheid werd ook een medisch team in een traumaheli opgeroepen.

Iets anders

Gisteravond laat zei de politie dat de piloot van de helikopter een eerste poging om te landen moest afbreken omdat er op de heli werd geschenen met een laserpen. Maar nu blijkt dat "toch iets anders in elkaar te zitten", aldus een politiewoordvoerder een dag later.

"De crew van de traumahelikopter heeft in de verte, ver voor de landing, mogelijk een laser gezien. Dit heeft echter geen hinder veroorzaakt. De landing van de traumahelikopter is afgebroken omdat het veld niet geschikt was voor een veilige landing", zegt hij. "Er is vervolgens gekozen voor een ander veld in de nabijheid."

In de verte een laser

Een woordvoerder van de ANWB, beheerder van de traumahelikopters in Nederland, zegt dat het verhaal inderdaad "gelukkig anders in elkaar zit"'. "De crew zag in de verte een mogelijke laser, maar werd daar op geen enkel moment door gehinderd", aldus de woordvoerder.

De zwaargewonde fietsers, een 40-jarige en een 42-jarige man uit Nuenen, zijn door 'gewone' ambulances naar het ziekenhuis vervoerd. Hoe het nu met ze gaat, is onbekend.

Goedemorgen! Vandaag komen de leiders van 31 landen die willen bijdragen aan de bescherming van Oekraïne bijeen in Parijs. En de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio, reist af naar Suriname.

Eerst het weer: veel zon en bij een zwakke of matige zuidwestenwind wordt het 13 tot lokaal 18 graden. Ook morgen eerst flink wat zon, later meer bewolking en in de avond wat regen. Maxima dan tussen 10 en 16 graden.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De VVD zet in de peilingen de onlangs ingezette opmars door. In de Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van de zetelpeilingen van Ipsos I&O en Verian/EenVandaag, staat de partij met 25 tot 30 zetels deze week voor het eerst op winst ten opzichte van het huidige zeteltal in de Tweede Kamer (24).

De VVD nadert nu de PVV, die in de Peilingwijzer is gezakt naar 28 tot 34 zetels. Dat resultaat ligt duidelijk onder het huidige zeteltal in de Tweede Kamer, 37. Opvallend is dat de BBB de laatste maanden hard wegzakt. De regeringspartij die in de Tweede Kamer 7 zetels heeft, staat in de Peilingwijzer op 2 tot 4 zetels. Daarmee is de BBB inmiddels even diep gezonken als NSC, die op 2 tot 5 staat.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Het aantal mensen dat aangifte heeft gedaan van fietsendiefstal is afgelopen jaar opnieuw gestegen. Stations zijn populaire plekken voor fietsendieven, ondanks camerabeveiliging en hoge poortjes.

De NS werpt daarom een extra horde op:

De Nederlandse overheid heeft het afgelopen jaar een recordbedrag van 1 miljard euro ontvangen uit de kansspelbelasting. Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat dit een verdubbeling is ten opzichte van vijf jaar geleden.

Het is vooral te danken aan de legalisering van online gokken in 2021. De kansspelbelasting moet worden betaald over de winst bij onder meer casino's, online gokken en de loterij.

Tijdens de coronapandemie daalden de belastinginkomsten uit kansspelen doordat casino's en speelhallen gesloten waren. Na de heropening herstelden de inkomsten zich, maar de grote stijging kwam pas op gang na de legalisering van online gokken.

"Er kwamen veel nieuwe aanbieders op de Nederlandse markt, en ook buitenlandse goksites die eerst illegaal opereerden, betalen nu belasting," zegt Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom bij het CBS.

Meer belasting, maar niet per se meer gokkers

De groeiende belastinginkomsten betekenen niet automatisch dat er meer gegokt wordt. "Voorheen werd er ook al online gegokt, maar illegaal. Nu die markt gereguleerd is, worden er belastingen over geheven", aldus Van Mulligen. "Het is vergelijkbaar met de situatie waarin XTC gelegaliseerd zou worden: niet per se méér gebruik, maar wel meer belastinginkomsten."

Volgens Van Mulligen kan het aantal gokkers wel licht zijn toegenomen. "Sinds de legalisering mogen aanbieders in Nederland reclame maken voor hun diensten, wat mogelijk tot extra spelers heeft geleid."

Uit onderzoek van Ipsos I&O in opdracht van het WODC blijkt dat 70 procent van de spelers die afgelopen jaar voor het eerst een kansspel speelde, naar eigen zeggen pas ná oktober 2021 voor het eerst gespeeld hebben.

Hogere belastingtarieven in de toekomst

Naast de groei van online gokken spelen ook hogere belastingtarieven een rol bij de stijgende opbrengsten. Sinds 1 januari dit jaar is de belasting met vier procentpunt verhoogd naar 34 procent. Aankomend jaar zal dit nog verder oplopen.

"Het kan zijn dat mensen hierdoor minder gaan gokken omdat het duurder wordt", zegt Van Mulligen. "Maar als het gokgedrag gelijk blijft, zullen de belastinginkomsten verder stijgen."

De inkomsten uit de kansspelbelasting worden niet specifiek besteed aan bijvoorbeeld gokpreventie, maar verdwijnen in de algemene staatskas.

Eerder maakten we deze video over een ex-gokker, die vertelt hoe snel het kan gaan in online casino's:

De VVD zet in de peilingen de onlangs ingezette opmars door. In de Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van de zetelpeilingen van Ipsos I&O en Verian/EenVandaag, staat de partij met 25 tot 30 zetels deze week voor het eerst op winst ten opzichte van het huidige zeteltal in de Tweede Kamer (24).

Direct na de verkiezingen zakte de VVD verder weg, om daarna langzaam te stijgen. De laatste maand is die opmars versneld, onder invloed van de geopolitieke spanningen.

Partijleider Dilan Yeşilgöz wordt in onderzoek van Ipsos I&O gezien als een politicus die leiderschap toont op het gebied van defensie en vrede en veiligheid.

BBB en NSC zinken diep

De VVD nadert nu de PVV, die in de Peilingwijzer is gezakt naar 28 tot 34 zetels. Dat resultaat ligt duidelijk onder het huidige zeteltal in de Tweede Kamer, 37. De PVV ging na de sensationele verkiezingswinst van 2023 in de peilingen aanvankelijk nog verder omhoog, maar zit al sinds bijna een jaar in een neergaande lijn.

Opvallend is dat de BBB de laatste maanden hard wegzakt. De regeringspartij die in de Tweede Kamer 7 zetels heeft, staat in de Peilingwijzer op 2 tot 4 zetels. Daarmee is de BBB inmiddels even diep gezonken als NSC, die op 2 tot 5 staat.

Kiezers bewegen binnen 'eigen blok'

GroenLinks-PvdA staat met 24 tot 28 zetels vrijwel gelijk aan de VVD en nauwelijks hoger dan de verkiezingsuitslag, die de combinatie 25 zetels opleverde. De laatste weken zet de combinatie in op een versnelde fusie, maar dat vertaalt zich nog niet in winst in de Peilingwijzer.

GroenLinks-PvdA weet wel de kiezers uit november 2023 goed vast te houden, maar slaagt er nauwelijks in kiezers van de coalitiepartijen naar zich toe trekken. De combinatie wint vooral van andere linkse partijen, met name de SP en de Partij voor de Dieren.

Politicoloog Tom Louwerse, de maker van de Peilingwijzer, spreekt van een klassiek patroon: "Partijen winnen of verliezen vooral binnen hun eigen blok, maar het is lastiger om andere kiezers aan te trekken."

Grote winnaar in de Peilingwijzer blijft het CDA, dat nu op 14 tot 18 zetels staat. Eind vorig jaar stond de partij onder leiding van Henri Bontenbal ook al flink op winst, toen met 11 tot 15 zetels. In de Tweede Kamer heeft het CDA er nu 5. Het CDA wint vooral kiezers van het NSC.

D66 staat in de Peilingwijzer op 10 tot 12, twee zetels meer dan het huidige zeteltal.

Voorzichtige winst SP

De SP steeg sinds het aantreden van de nieuwe partijleider Jimmy Dijk, maar de laatste maanden is die trend niet sterk genoeg om er zeker van te zijn of die zich doorzet. De partij, die 5 zetels in de Tweede Kamer heeft, staat op 6 tot 8, net als eind vorig jaar.

De Partij voor de Dieren (nu 3 zetels in de Kamer) staat in de Peilingwijzer op 5 tot 7 zetels, Denk (3) op 3 tot 5 en Volt (2) op 3 tot 5.

Weinig tot geen beweging is te zien bij Forum voor Democratie, met 2 tot 4 zetels, de ChristenUnie met 3 tot 5 zetels, de SGP met 2 tot 4 en JA21 met 1 tot 3.

Bij een dollemansrit In een woonwijk in Breda zijn afgelopen nacht vijf mensen gewond geraakt. Ten minste drie auto's en de gevel van een woning raakten zwaar beschadigd. De straat lag bezaaid met brokstukken.

De politie heeft twee van de gewonden opgepakt, meldt Omroep Brabant. Het gaat om een 17-jarige en een 20-jarige man, beide uit Breda.

Het is nog niet duidelijk wat er precies is gebeurd, maar het lijkt erop dat de bestuurder van een auto met een Duits kenteken rond 01.15 uur met hoge snelheid door de Prins Hendrikstraat heeft gereden.

Volgens de politie reed hij daarbij waarschijnlijk tegen een vluchtheuvel. De auto schoot naar rechts, raakte verschillende geparkeerde auto's voordat hij naar links vloog en daar ook een aantal geparkeerde auto's ramde.

Bestuurder onbekend

Volgens de politie is nog niet bekend wie de auto met het Duitse kenteken bestuurde, de 17-jarige of de 20-jarige man. Beiden raakten gewond, evenals een derde inzittende van dezelfde auto. Ook twee mensen die in een geparkeerd staande auto zaten, raakten gewond toen die auto geramd werd.

De twee verdachten worden vandaag nog verhoord als ze daartoe in staat zijn. De politie weet niet hoe ernstig hun verwondingen zijn. Of er sprake is van rijden onder invloed van alcohol of drugs, is volgens de woordvoerder nog onbekend. Daar is zoals gebruikelijk wel op gecontroleerd.

In de zoektocht naar vier Amerikaanse soldaten die dinsdag in Litouwen bij de grens met Belarus vermist raakten, is een gepantserd bergingsvoertuig gevonden. Het Amerikaanse leger zegt dat het voertuig onder water is gevonden op een trainingsterrein. Het is onduidelijk wat er met de inzittenden is gebeurd.

Secretaris-generaal van de NAVO Rutte zei gisteren dat de vier militairen zijn omgekomen, maar dat hij geen details wist. Een NAVO-woordvoerder kwam in de avond terug op de uitspraken van Rutte en benadrukt dat de zoektocht nog gaande is.

Verwarring

"We betreuren de verwarring" die door de opmerkingen van Rutte is ontstaan, zegt de woordvoerder. "Hij verwees naar nieuwsberichten en bevestigde niet het lot van de vermisten, dat nog steeds onbekend is." Het leger van de VS laat weten dat de zoektocht naar het viertal nog in volle gang is.

Het Litouwse leger liet al weten door te gaan met een "intensieve" reddingsoperatie en voegde eraan toe dat er geen informatie is die de dood van de militairen bevestigt.

De vermiste soldaten trainden volgens het Amerikaanse leger in de buurt van de Litouwse stad Pabradė bij de grens met Belarus. Ze zouden bezig zijn geweest met een geplande militaire oefening. De VS heeft ruim duizend militairen in Litouwen gestationeerd.

Contactinformatie van een aantal Amerikaanse topfunctionarissen is simpel te achterhalen op internet, schrijft het Duitse nieuwsblad Der Spiegel. Het gaat onder meer om de minister van Defensie Hegseth en Nationaal Veiligheidsadviseur Waltz. Beiden liggen al onder vuur vanwege het Signal-veiligheidslek.

De journalisten stellen dat ze telefoonnummers, e-mailadressen en ook sommige wachtwoorden hebben gevonden. Deze leken in veel gevallen nog in gebruik. De info werd gevonden via zoekmachines en door te kijken in online databases met uitgelekte privégegevens.

Naast Hegseth en Waltz zou ook van de directeur van de veiligheidsdiensten in de VS, Tulsi Gabbard, privéinfo gevonden zijn door de Duitse journalisten. Vijandige inlichtingendiensten zouden deze openbaar verkrijgbare informatie kunnen hebben gebruikt om gesprekken af te luisteren, concludeert het nieuwsblad.

Journalist in appgroep

Daarmee worden de topfunctionarissen nog verder in verlegenheid gebracht. Onlangs werd duidelijk dat de Nationaal Veiligheidsadviseur onbedoeld de hoofdredacteur van tijdschrift The Atlantic in een chatgroep op Signal had toegevoegd. Die kon meelezen hoe de VS Houthi-doelen in Jemen ging bombarderen.

Trumps regering ontkent stellig dat er in chatgroep geheime informatie was gedeeld. Om naar eigen zeggen het tegendeel te bewijzen heeft de hoofdredacteur van het Amerikaanse blad gisteren de informatie alsnog openbaar gemaakt. Amerikaanse militairen hadden volgens hem in gevaar kunnen komen als kwaadwillenden deze plannen hadden vernomen.

'Mogelijk keken spionnen mee'

Volgens Der Spiegel (het artikel zit achter een betaalmuur) is het dus mogelijk geweest dat buitenlandse spionnen ook in deze chatgroep mee konden lezen. Hoewel er nu ook informatie over Signal-accounts van de Amerikaanse veiligheidstop zou zijn gevonden, blijft echter onduidelijk of deze gebruikt zijn bij wat inmiddels 'Signalgate' is gaan heten.

Het Duitse nieuwsblad heeft de functionarissen om een reactie gevraagd, maar had die niet voor publicatie gekregen.

Waltz zei eergisteren dat hij de hoofdredacteur van The Atlantic nooit heeft gekend of er ooit contact mee heeft gehad. De Nationaal Veiligheidsadviseur weigerde te spreken van een fout en president Trump suggereerde dat een medewerker van Waltz de journalist mogelijk had toegevoegd aan de chat. Maar gisteren nam Waltz alsnog de "volle verantwoordelijkheid" van het veiligheidslek op zich.

Ziekenhuizen en vakbonden hebben een akkoord bereikt in onderhandelingen over een nieuwe cao. Dat melden vakbonden die bij de gesprekken betrokken waren. De landelijk staking die voor april gepland stond is daarmee voorlopig van de baan.

De FNV schrijft in een verklaring dat er afspraken zijn gemaakt over hogere salarissen en meer toeslagen. De 225.000 ziekenhuismedewerkers krijgen na het akkoord stapsgewijs 8 procent salarisverhoging in twee jaar tijd.

Ook de werkgevers bevestigen via de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen het akkoord en stellen dat er ook nieuwe afspraken zijn over reiskostenvergoeding en onregelmatigheidstoeslag voor zaterdagochtend.

De plannen moeten nog worden voorgelegd aan vakbondsleden. Dat geldt ook voor de bonden CNV, FBZ en NU'91. De cao geldt niet voor de academische ziekenhuizen, die hebben eigen afspraken.

Onvrede

Ziekenhuispersoneel in de niet-spoedeisende zorg zou half april een dag gaan staken. Het zou de derde landelijke staking ooit in Nederland zijn geweest, aldus FNV.

Afgelopen dinsdag was er onder meer al in Alkmaar een lokale actiedag. Tientallen medewerkers hadden die dag het werk neergelegd. De onvrede was groot over de eerder aangeboden loonsverhoging, die volgens de vakbonden niet voldoende de inflatie zou compenseren.

Om de werkdruk te verlagen komt er volgens de FNV een 'tijdspaarregeling'. Mensen die een nachtdienst hebben gedraaid krijgen volgens het akkoord minstens acht uur rust. De FNV zegt ook met de ziekenhuizen te kijken naar de invoering van een 32-urige werkweek.

Twee mannen zijn gewond geraakt bij een schietpartij in Rotterdam. De slachtoffers stonden op het balkon van een woning aan de Rousseaustraat in Rotterdam-Zuid in de wijk IJsselmonde, toen ze rond 21.30 uur werden beschoten.

De mannen zijn naar het ziekenhuis gebracht. Ze zijn aanspreekbaar, meldt de politie. Getuigen zeggen tegen regionale omroep Rijnmond dat op straat zo'n tien kogelhulzen liggen.

In de omgeving van de woning zijn twee verdachten aangehouden. Over hun identiteit is nog niets bekend. De aanleiding voor de schietpartij is onbekend.

De komst van de zeer gewilde videogame Grand Theft Auto VI eind 2025 stelt game-uitgevers voor een probleem. Ze willen hun eigen producties niet rond dezelfde datum uitbrengen. Volgens de Britse gamejournalist Christopher Dring wachten grote uitgevers met het vastleggen van een lanceringsdatum totdat maker en uitgever Rockstar Games een definitieve datum aankondigt.

Andrew Wilson, de Australische topman van Electronic Arts (EA), zei eerder dit jaar dat hij uitstel van het uitbrengen van Battlefield zou overwegen als de markt 'te druk' is.

Dat gamebedrijven niet in dezelfde periode als Rockstar Games hun project willen uitbrengen, was te verwachten, stelt Martin Verschoor, hoofdredacteur van Power Unlimited. "GTA VI wordt de grootste release van de komende tien jaar. Niet alleen van videogames, maar ook van series en films. Alsof Tupac en Michael Jackson uit de dood zouden opstaan en een album opnemen. Het is niet zo gek dat andere uitgevers niet rond dezelfde tijd hun game willen uitbrengen."

Miljarden winst

Dat veel gamers uitkijken naar GTA VI, is goed te zien in de cijfers. De eerste trailer van het spel is maar liefst 246 miljoen keer bekeken op YouTube, en dat is een wereldrecord voor meest bekeken trailer op YouTube. Sinds 1997 brengt Rockstar Games de serie al uit, en vooral latere edities blijven veel mensen bij. "Vanaf GTA III was de serie echt vernieuwend. Een echt evenement. Het verlegde elke keer grenzen met wat je kon in een game", zegt gamejournalist Len Maessen.

De laatste GTA-game verscheen in 2013 en werd een van de bestverkochte spellen aller tijden. Miljoenen exemplaren gingen in de eerste dagen over de toonbank, en ook daarna bleef het spel een goudmijn. Aan verkopen van de onlineversie verdiende Rockstar Games 7,6 miljard euro.

Andere spellen

Een andere game ernaast spelen, zullen de meeste mensen niet doen. "Een aflevering van een serie duurt tussen de 30 en 40 minuten. Deze game duurt minimaal 70 uur", zegt Verschoor. "Als het je aandacht heeft, gaat dat ten koste van alles. Mensen kijken geen YouTube en zullen ook niet door sociale media scrollen."

Ook Maessen snapt de gedachte van de uitgevers. Volgens haar is de komst van de game als een meteoor waar de sector al jaren mee bezig is. "Bij games is het zo dat de meeste exemplaren in de eerste weken worden verkocht. Er is geen opbouw van een hype als het uitkomt en het valt eigenlijk meteen dood", vertelt ze. "Bij games waar je met meerdere mensen speelt, zul je weinig gamers hebben om tegen te spelen."

Maessen denkt dat ook seizoensspellen, zoals de jaarlijks verschijnende voetbalgame EA Sports FC, hun releasedatum liever niet tegelijk met GTA VI plannen. "De kans dat het je gamers kannibaliseert, is gigantisch groot", stelt ze.

Volgens Verschoor heeft GTA V een enorme culturele impact gehad. "Er worden nog steeds memes op het internet over gemaakt. Er worden ook in films, series en andere games referenties over gemaakt."

Geen verrassing dat fans staan te popelen om het spel eindelijk te zien. "Er is enorm veel anticipatie opgebouwd naar de nieuwe game. Hoe gaat het eruit zien? Waar gaat het naartoe?", zegt Maessen.

Eind 2025

GTA VI zal ergens in het najaar uitkomen, zegt Rockstar Games. Wanneer precies, is nog niet bekend. Verschoor zal er niet raar van opkijken als het wordt uitgesteld tot volgend jaar. "Rockstar is ook een partij die wil dat een game perfect is. Hun spellen zijn ontzettend gedetailleerd. Als je in hun games een supermarkt inloopt, is elk labeltje anders", legt hij uit. "Als iets niet goed klopt of werkt dan zegt Rockstar: we stellen hem uit. De vorige releases zijn ook later uitgebracht."

Voor uitgevers is het nu een gok als ze een spel in het najaar uitbrengen. "Je wilt niet in de schaduw komen te staan van hét spel van de komende tien jaar", aldus Verschoor.

Het Sudanese leger heeft de hoofdstad Khartoem heroverd, stelt de militaire leider van het land. Sinds de oorlog twee jaar geleden uitbrak hadden de Rapid Support Forces (RSF) de hoofdstad in handen, maar volgens The New York Times en de BBC is de paramilitaire eenheid verdreven. "Khartoem is vrij", zei generaal Abdel Fattah al-Burhan bij een bezoek aan de hoofdstad.

Vanmiddag heroverde het Sudanese leger de internationale luchthaven van Khartoem. Volgens de woordvoerder van het Sudanese leger werd de RSF enkele uren later verdreven uit zijnlaatste bolwerk in de stad.

Minister van Informatie Khalid Aleiser spreekt van "een cruciaal en beslissend moment in de geschiedenis van Sudan". De RSF heeft nog niet gereageerd.

El Obeid

In Sudan woedt sinds april 2023 een bloedige oorlog tussen de RSF en het leger. De afgelopen maanden is de strijd omgeslagen in het voordeel van het regeringsleger. Precies een maand geleden wist het de strategisch gelegen stad El Obeid te ontzetten. RSF had de stad meer dan een jaar belegerd.

De stad is een knooppunt tussen Khartoem en Zuid-Darfur, de regio die RSF grotendeels in handen heeft.

De oorlog brak uit toen leiders van RSF en het Sudanese leger een staatsgreep pleegden, maar het oneens bleken over de machtsverdeling. Zo'n 11 miljoen mensen zijn vanwege de bloedige strijd op de vlucht geslagen. Zowel het leger als RSF wordt beschuldigd van grove mensenrechtenschendingen, zoals seksueel geweld, het blokkeren van noodhulp en het inzetten van kindsoldaten.

De Verenigde Staten hebben RSF beschuldigd van genocide en hebben leider Hamdan Dagalo sancties opgelegd. Ook de leider van het Sudanese leger kreeg sancties opgelegd vanwege wreedheden die het leger tegen burgers heeft gepleegd.

Zuid-Sudan

De oorlog in Sudan heeft grote gevolgen voor de stabiliteit van buurlanden. Nu het Sudanese leger de RSF op steeds meer plekken terug weet te dringen, komen RSF-militairen vaker in buurland Zuid-Sudan terecht. De afgelopen weken raakte RSF meermaals slaags met gewapende groeperingen in Zuid-Sudan.

Experts vrezen dat de oorlog in Sudan zal overslaan naar Zuid-Sudan. Omdat de spanningen in de Ethiopische deelstaat Tigray ook oplopen, waarschuwt de denktank Institute for the Study of War dat "dreigende burgeroorlogen de gehele Hoorn van Afrika in een crisis kunnen storten".

Door de asielopvang steeds in de crisissfeer aan te pakken, maakt de overheid onnodige hoge kosten en ontstaat "bestuurlijke en maatschappelijke onrust". De samenwerking tussen het rijk en de medeoverheden komt zo "onnodig onder hoogspanning te staan". Dat stellen twee belangrijke adviesraden van de overheid: de Adviesraad Migratie (AM) en de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB).

In het ongevraagde advies uiten ze zorgen over de houdbaarheid van het asielopvangstelsel en een aantal voornemens van het kabinet, waaronder het intrekken van de Spreidingswet. Andere instanties uitten eerder al kritiek op het voornemen van het kabinet om deze wet in te trekken, waaronder het COA en de VNG.

De adviesraden zien asielopvang als een "normale maatschappelijke opgave die aan de hand van principes van goed openbaar bestuur kan worden georganiseerd". Anders gezegd: de asielopvang moet structureler worden geregeld dan de afgelopen jaren.

De AM en ROB doen vijf voorstellen die daarvoor zouden moeten zorgen en die ook nog eens tot een besparing van ongeveer een miljard euro zouden moeten leiden.

Dure noodopvang

Zo moeten met gemeenten heldere afspraken worden gemaakt over de verdeling van asielzoekers en moeten de gemeenten ook voldoende geld krijgen voor de opvang. Het beleid zou erop gericht moeten zijn om dure (crisis)noodopvang te vervangen door reguliere opvangplekken.

De adviesorganen roepen ook op om de asielopvang samen met medeoverheden en uitvoeringsorganisaties te organiseren. Die tonen zich regelmatig kritisch over het gebrek aan samenwerking en overleg met het ministerie van Asiel en Migratie.

Ook zijn de adviesraden kritisch over de 'doorstroomlocaties', die de overvolle asielzoekerscentra moeten ontlasten en waar asielzoekers met een verblijfsstatus moeten verblijven tot zij een reguliere woning hebben.

Bestuurlijke wrijving

"Het is op zich zelf begrijpelijk dat naar alternatieve huisvestingsvormen gezocht wordt om het asielopvangstelsel te ontlasten", schrijven de adviesorganen. Maar zonder verdeling gaat volgens hen "dezelfde bestuurlijke wrijving" ontstaan als bij de de reguliere asielopvang in de afgelopen jaren. "Het idee dat voor doorstroomlocaties op vrijwillige basis wel genoeg plekken beschikbaar komen, zonder solide financieel plan en heldere afspraken, is naïef."

Tot slot zouden mensen die te maken krijgen met asielopvang in hun buurt daar beter bij betrokken moeten worden. "Wanneer burgers tijdig en zorgvuldig worden geïnformeerd en afspraken goed worden toegelicht en gemotiveerd, blijkt het bovendien vruchtbaar hen vervolgens te betrekken bij de vraag 'hoe' de asielopvang vorm te geven."

Punten en komma's

Het komt volgens een woordvoerder van de ROB vaker voor dat de adviesraad ongevraagd advies uitbrengt, maar het is niet de regel. "Meestal hangen we iets meer boven de materie."

Minister Faber heeft zich tot nu toe niet veel aangetrokken van adviezen van adviesorganen en lagere overheden. Zo kraakte de Raad van State (RvS) de strengere asielwetten van Faber. Volgens de Raad van State (RvS) werd "niet aannemelijk gemaakt" dat de maatregelen zouden bijdragen aan het beperken van de instroom of een efficiëntere asielprocedure. Maar Faber liet weten alleen een paar "punten en komma's te wijzigen" en het kabinet stemde uiteindelijk in met vrijwel ongewijzigde plannen.

Wetenschappers maken zich zorgen over de verdwijning van de witte haai uit False Bay, een baai bij Kaapstad in Zuid-Afrika. Ze hebben bewijs gevonden dat het wegvallen van de roofvis leidt tot achteruitgang van de biodiversiteit in de baai.

Dat blijkt uit een Amerikaanse studie die is gepubliceerd in het tijdschrift Frontiers in Marine Science. Door het wegvallen van de mensenhaaien, zoals ze ook wel worden genoemd, komt de gezondheid van de oceaan in het geding, concluderen de onderzoekers.

Witte haaien zijn van groot belang voor de biodiversiteit. De grootste levende roofvis ter wereld jaagt op veel vissen en grotere dieren zoals zeehonden en zeeleeuwen, die op hun beurt ook weer dieren eten.

Daardoor blijven de populaties van de diersoorten onder water in balans. Nu de roofdieren niet meer in False Bay zijn, is het ecosysteem volgens de onderzoekers verstoord.

Kaapse pelsrobben

Zo namen de aantallen Kaapse pelsrobben en gevlekte zevenkieuwshaaien toe. En het gevolg daarvan is weer dat vissen waar zij juist op jagen, minder in de oceaan te vinden zijn. Volgens de wetenschappers zijn die uitkomsten in lijn met theorieën over het effect van het verdwijnen van een toproofdier op de rest van het ecosysteem.

Tussen 2010 en 2015 telden lokale haaien-experts ruim tweehonderd haaien per jaar in False Bay (Valsbaai). In 2019 en 2020 zagen ze er niet één

Ook Singel Uitgeverijen en schrijver Pim Lammers nemen stappen tegen de ultraconservatieve katholieke stichting Civitas Christiana. Lammers zou al langere tijd het doelwit zijn van "meerdere haatcampagnes en verspreiding van nepnieuws" van de organisatie.

Gisteren spande kenniscentrum Rutgers, dat de Week van de Lentekriebels organiseert, een kort geding aan tegen Civitas.

Pim Lammers en zijn uitgever hebben Civitas Christiana vandaag gesommeerd alle onwaarheden die over Pim Lammers geschreven zijn te verwijderen, meldt Singel Uitgeverijen. Als daar niet aan wordt voldaan, zal de uitgeverij een kort geding aanspannen.

Kinderboekenschrijver Pim Lammers, die meerdere prijzen won voor zijn werk over gender- en seksuele diversiteit, krijgt al jaren veel kritiek van christelijke organisaties. Over de stappen die hij neemt tegen Civitas zegt hij: "Ik ga graag met mensen in gesprek over literatuur en diversiteit, maar de bewuste verspreiding van leugens en haat maken een dialoog onmogelijk."

Volgens Singel Uitgeverijen is Lammers niet de enige auteur wiens werk door Civitas Christiana aangevallen wordt. Campagnes van de organisatie zouden geleid hebben tot haatberichten en ernstige bedreigingen aan het adres van auteurs.

Gisteren spraken veertien organisaties zich gezamenlijk uit tegen de "gerichte lastercampagne" tegen kinderboekenauteurs. Eind vorig jaar concludeerde platform SchrijversVeilig op basis van een enquête dat veel schrijvers te maken krijgen met agressie, intimidatie of bedreiging.

Week van de Lentekriebels

Kenniscentrum Rutgers spande gisteren een kort geding aan tegen Civitas Christiana, omdat de organisatie leugens en laster over de Week van de Lentekriebels zou verspreiden. Rutgers zegt dat leraren en scholen steeds meer tegenwind ervaren als gevolg van de desinformatie van Civitas. De conservatieve organisatie spreekt dat tegen en doet de beschuldigingen af als "onjuist en ongefundeerd".

Civitas beweerde dat de Week van de Lentekriebels bedoeld is voor het verspreiden van lhbt-propaganda, het normaliseren van pedofilie en homoseksualiteit en het opdringen van geslachtsverminking aan kleuters. Zulke leugens staan een veilige ontwikkeling van kinderen en jongeren in de weg, zegt Kenniscentrum Rutgers.

De afgelopen jaren was er vaak ophef over de projectweek en ging er nepnieuws rond. Zo ging de kritiek soms gepaard met voorbeelden die niets met het lespakket te maken hadden. Materiaal dat niet tot het lespakket behoorde, werd zonder context op sociale media geplaatst.

Volgende week maandag begint de twintigste editie van de Week van de Lentekriebels. Deelname aan de week is voor scholen niet verplicht. Het kort geding dient volgende week donderdag.