NOS Nieuws - Algemeen

Hoofdarts Jan Gensch komt woorden tekort om zijn Syrische collega te omschrijven. "Hij is heel begaafd, kan alles en ook als mens is hij een waanzinnig fijne man." Gensch moet er niet aan denken dat de cardioloog Duitsland zou verlaten. "Dat zou een onvoorstelbaar groot verlies zijn."

Toch is dat precies wat Housam Almustafa overweegt. In 2012 moest hij Aleppo ontvluchten, omdat hij medische hulp had verleend aan mensen die gewond raakten bij de protesten tegen het regime. "Dat mocht niet van Assad." Nu de dictator is verjaagd, denkt Almustafana aan terugkeer.

Duitse ziekenhuizen maken zich grote zorgen over een mogelijke braindrain van Syrische artsen. "Ik begrijp dat velen willen terugkeren, maar dat kan grote gevolgen hebben voor ons zorgstelsel", zei de voorzitter van de Duitse ziekenhuiskoepel erover. Nu al staan er 200.000 vacatures in de zorg open.

Sinds het uitbreken van de Syrische burgeroorlog kwamen zo'n 1 miljoen Syriërs naar Duitsland. Vergeleken met andere vluchtelingen in Duitsland zijn Syriërs relatief hoog opgeleid. Zo zijn er 5800 Syrische artsen, waarmee zij de grootste groep buitenlandse artsen in Duitsland vormen. "In Duitsland konden artsen relatief snel aan het werk. Daardoor zijn er zelfs Syrische artsen uit Nederland in Duitsland gaan werken", weet Almustafa.

Nieuw leven

Natuurlijk was het niet eenvoudig om zijn draai te vinden, vertelt Almustafa. "Een nieuw land, een nieuwe taal, een ander zorgsysteem, maar ik had leuke en behulpzame collega's." Hij wist in zes jaar alle benodigde papieren te halen om als cardioloog aan de slag te kunnen. Sinds oktober is hij de tweede man op de afdeling, in de Parkklinik in het noorden van Berlijn.

Almustafa heeft een compleet nieuw leven in Duitsland opgebouwd. Ook de rest van zijn familie is weg uit Syrië. Het familiehuis werd door het Syrische leger ingenomen. "Maar deze week hoorde ik dat het weer in onze handen is." Weliswaar beschadigd door bombardementen, maar dat deert hem niet.

Het was een week waarin hij weinig heeft geslapen. Maar om dromen te beleven, had hij geen slaap nodig. "Ik had nooit verwacht dat deze droom zou uitkomen. Vele tranen van blijdschap zijn gevloeid, en we hebben het hier in Berlijn groot gevierd."

Het liefst wil Almustafa in de komende weken naar Aleppo om het familiehuis te bezoeken. En wie weet, op de langere termijn definitief terug naar Syrië, als de situatie in het land stabiliseert. "Juist Syrische artsen, maar eigenlijk alle Syriërs, moeten deelnemen aan de wederopbouw. Ik wil met hart en ziel dat Aleppo weer tot bloei komt."

Nu is het nog veel te onzeker hoe het land zich ontwikkelt, zegt Almustafa. "Er zijn allerlei landen die een rol in Syrië opeisen." Hij hoopt dat Syrië zich ontwikkelt tot een vrij, democratisch land met 'harmonie tussen alle groepen'.

Campagnetijd

Nog geen 24 uur na de val van Assad barstte in Duitsland al de politieke discussie los over de terugkeer van Syriërs. Met het oog op de Duitse verkiezingen willen rechtse partijen zich profileren op migratie. De radicaal-rechtse AfD wil iedere 'feestvierende' Syriër uitzetten; vanuit de christendemocraten van CDU/CSU klinkt de roep om vliegtuigen te charteren om Syriërs terug te brengen. De 'geïntegreerde' Syriërs met een belangrijke baan mogen wél blijven, vindt de Beierse minister van Binnenlandse Zaken.

De SPD en de Groenen roepen juist op terughoudendheid, omdat de situatie nog te onzeker is. Ook wordt gewezen op het belang van de Syriërs voor de Duitse economie. Overigens verwachten migratieonderzoekers dat de meeste Syriërs in Duitsland willen blijven. Ze hebben immers in Duitsland een bestaan opgebouwd.

Almustafa begrijpt dat zijn Duitse vrienden en collega's hem het liefst in Berlijn houden. "Ik ben ook blij als ik iets kan teruggeven aan Duitsland, omdat ik heel dankbaar ben hoe het land ons heeft opgenomen." Maar hij weet dat juist hij, als arts, in Syrië hard nodig zal zijn. "Niemand is vrijwillig gevlucht. En nu wil ik het land weer opbouwen."

Topdiplomaten uit de Verenigde Staten, Turkije, de Europese Unie en verschillende Arabische landen benadrukken dat het belangrijk is om te voorkomen dat Syrië in chaos vervalt.

Op een bijeenkomst in de Jordaanse stad Akaba hebben ze gesproken over de situatie in Syrië na de val van het regime van president Assad. Door de verdrijving van Assad is de angst voor verdere instabiliteit in de regio aangewakkerd.

Ze willen dat staatsinstellingen in Syrië behouden blijven. Ook is steun uitgesproken voor een overgangsregeling die door Syriërs is opgesteld en die een politiek systeem mogelijk maakt "dat overeenkomt met de aspiraties van het hele Syrische volk".

Dit systeem zou tot stand moeten komen door middel van "vrije en eerlijke verkiezingen, onder toezicht van de Verenigde Naties".

Rusland en Iran, de belangrijkste steunpilaren van Assad, waren niet uitgenodigd. Ook was er geen vertegenwoordiger van Syrië bij het gesprek aanwezig.

Direct contact met HTS

De Arabische diplomaten waren voorafgaand aan het gesprek al afzonderlijk bijeengekomen. Ze riepen op tot een "vreedzame machtsoverdracht" in Syrië waarin alle politieke en maatschappelijke stromingen vertegenwoordigd zijn.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken zegt dat Amerika direct contact heeft gehad met de strijdgroep HTS die na de val van Assad de belangrijkste machtsfactor is in Syrië. De groep wordt door de VS en andere Westerse landen nog steeds aangemerkt als terroristische organisatie.

Blinken wilde over die gesprekken geen details geven, maar benadrukte dat het belangrijk is om in contact te staan met de groepering over hun gedrag en de manier van regeren in de overgangsperiode.

Islamitische Staat

De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Fidan zegt dat Turkije niet zal toelaten dat terroristen de overgangsfase van Syrië kapen. Eerder deze week had Blinken er in Ankara al op aangedrongen dat Turkije de door Koerden geleide rebellengroep SDF niet hindert bij het beveiligen van de kampen waar IS-strijders worden vastgehouden.

De SDF is een van de belangrijkste bondgenoten van Amerika in de strijd tegen Islamitische Staat. Maar Turkije beschouwt de groepering die een groot deel van Noord-Oost-Syrië in handen heeft als een verlengstuk van de Koerdische PKK, die al 40 jaar tegen de Turkse staat vecht.

Turkije heropende vandaag zijn ambassade in Damascus. Die bleef de afgelopen twaalf jaar gesloten in verband met de burgeroorlog in Syrië.

Morgen neemt Qbuzz het streekvervoer in Friesland over van Arriva. Qbuzz belooft meer busvervoer, vooral op het platteland. Maar er zijn grote twijfels. Volgens de FNV zijn er te weinig chauffeurs, te weinig bussen en te weinig goede remises.

"We horen steeds dat het allemaal goedkomt. Nou, het komt momenteel allemaal niet goed", zegt FNV-bestuurder Edwin Kuiper bij Omrop Fryslân. "De voorzieningen, bussen en bezetting zijn duidelijk niet op orde."

In oktober vorig jaar maakte de provincie Friesland bekend dat Qbuzz het busvervoer in Friesland vanaf morgen tien jaar lang zal verzorgen. "De aanbieding van Qbuzz zorgt ervoor dat meer dorpen vaste reismogelijkheden krijgen. Dus zullen er meer bussen rijden op het platteland", zei gedeputeerde Matthijs de Vries (ChristenUnie) toen.

Nu het zover is, maken betrokkenen zich grote zorgen. Volgens vakbondsbestuurder Kuiper hangt de nieuwe dienstregeling met plakband aan elkaar. "Ik hoop dat het heel stevig plakband is", zegt hij. "Want als dat plakband ook maar iets loslaat, dan houd ik mijn hart vast."

Chauffeurs uit Groningen en Drenthe

Net als veel andere streekvervoerders in Nederland heeft Qbuzz weinig chauffeurs, volgens de FNV té weinig. Kuiper: "Er worden door Qbuzz zo'n twintig chauffeurs ingezet die nu werken in Groningen en Drenthe. En voor de regio's Lemmer en Bolsward staat continu intern de vraag uit wie daar kan rijden."

Dat hoort bij de 'struikelblokken van een nieuwe concessie', reageert een woordvoerder van Qbuzz. "Onze collega's uit Groningen-Drenthe helpen omdat de collega's die in Friesland in opleiding zijn, nog niet allemaal hun rijbewijs hebben gehaald."

Een tweede probleem is dat Qbuzz nieuwe bussen heeft besteld, maar dat die nog niet in Nederland zijn. Dus worden vanaf morgen 36 touringcars ingezet voor de gewone dienstregeling in Friesland. Kuiper. "Die dan ook gereden worden door touringcarchauffeurs. Gewone buschauffeurs zitten daar als begeleiders bij."

Intussen heeft Qbuzz andere chauffeurs gevraagd om de nieuwe bussen op te halen in Tsjechië - het land waar ze zijn geproduceerd. "We betreuren de leveringsproblemen", stelt Qbuzz. "De laatste bussen worden in de kerstvakantie geleverd."

Remises

Ook heeft Qbuzz niet overal goede remises, plekken waar bussen worden geparkeerd als ze niet rijden en chauffeurs bij elkaar komen. Qbuzz kon de remise niet overal overnemen van Arriva. Dus moest de nieuwe vervoerder snel op zoek naar andere plekken.

In Heerenveen leverde dat problemen op: de remise van Arriva zat bij het station, maar daar mocht Qbuzz van Arriva geen gebruik van maken. Bij een zoektocht naar een goede remise kwam Qbuzz uit op een bedrijventerrein, op zeven minuten rijden van het station. Dat heeft gevolgen voor de dienstregeling, want de bussen hebben tijd nodig om heen en weer te rijden.

Dixi's in plaats van wc's

In Dokkum is de nieuwe remise nog niet af. Chauffeurs zijn bang dat het ook nog wel even gaat duren voordat ze een vaste rustplek hebben. "Qbuzz zit er lekker warm bij met hun kantoor in het Abe Lenstra Stadion in Heerenveen. Maar wij buschauffeurs zitten nog wel een tijd in de kou in tijdelijke hokjes", zegt een chauffeur. FNV-bestuurder Kuiper: "Er staan op sommige plekken dixi's in plaats van gewone wc's."

Door alle gedoe heeft een aantal chauffeurs er geen vertrouwen meer in. "Halverwege januari valt het als een kaartenhuis in elkaar", voorspelt een chauffeur die anoniem wil blijven.

Hobbels

De provincie zal de vervoerder aan de afspraken in de concessie houden, zegt gedeputeerde De Vries nu. "Er zitten veel contractuele eisen in. Daar houden we Qbuzz ook aan. In zo'n beginfase zitten er vast hobbels in en daar valt over te praten. Maar als het structureel mis is, zeggen wij ook: contract is contract."

Morgen neemt Q-Buzz ook het streekvervoer in grote delen van Zuid-Holland over van Arriva. Onder andere in Gouda, Leiden, Alphen aan den Rijn, Nieuwkoop en de Krimpenerwaard. Ook daar verloopt de invoering van de nieuwe dienstregeling niet vlekkeloos omdat er onvoldoende bussen zijn. Als tegemoetkoming aan de reizigers is het reizen met Qbuzz tot en met 22 december gratis in noordelijk Zuid-Holland, meldt Omroep West.

Voor de kust van Gavdos, een eiland in de buurt van Kreta, zijn zeker vijf migranten verdronken nadat hun houten schip kapseisde. Volgens ooggetuigen zijn veel migranten nog vermist, en wordt er volop naar hen gezocht. Daarvoor worden boten van de kustwacht, een Italiaans fregat en een marinevliegtuig ingezet.

Tot nu toe zijn 39 mannen gered door vrachtschepen die in de buurt voeren. Ze zouden bijna allemaal uit Pakistan komen. De kustwacht zegt dat zij naar Kreta zijn gebracht.

Meer schipbreuken

40 zeemijl verderop redde een vrachtschip 47 migranten van een andere, zinkende boot. Een tanker die 28 zeemijl ten zuiden van Gavdos voer redde nog eens 88 migranten. De kustwacht gaat er voorlopig dan ook vanuit dat de boten samen zijn vertrokken vanuit Libië.

Ongelukken met migrantenboten bij Kreta en het naastgelegen Gavdos komen dit jaar vaker voor dan voorheen.

"Bloedbaden zijn aan de orde van de dag, humanitaire hulp is schaars. Ik ben mijn dierbaarste familieleden verloren, onze huizen zijn verwoest en we worden verdreven. Elke keer als mijn familie en ik op de vlucht slaan, beginnen de beschietingen opnieuw. Mijn leven is een eindeloze nachtmerrie geworden."

Dat vertelt Ahmed Mahmoud (38) aan de telefoon vanuit Beit Lahiya. Twee maanden geleden begon het Israëlische leger met een belegering van het noorden van Gaza, sindsdien zijn de tienduizenden Palestijnen in het gebied afgesloten van de buitenwereld. Het leger voert zware bombardementen uit en houdt de levering van voedsel, water en medicijnen grotendeels tegen.

Internationale hulporganisaties hebben zich weken geleden al teruggetrokken. De meeste verzoeken van de VN om hulpgoederen te leveren, zijn afgewezen. Reddingswerkers hebben het werk neergelegd omdat het te gevaarlijk is om nog op pad te gaan. In het noorden zijn Palestijnen dus volledig op zichzelf aangewezen.

Vervuild water

Met een beetje geluk kunnen ze wat meel bemachtigen, en brood bakken in een zelfgemaakte oven. "Voedsel in blik, vlees en zuivel, dat is er allemaal niet", zegt Amir al-Sultan (31) via spraakberichten. "We aten een halve maaltijd per dag en dronken vervuild water." Hij vluchtte een paar weken geleden met zijn vrouw naar Gaza-Stad en woont nu in een tent.

Het noorden van Gaza wordt langzaam uitgewist, is te zien op de weinige beelden die er gemaakt worden. Straten zijn uitgestorven en grote delen van het gebied zijn veranderd in een woestenij. "In de buitenwijken zijn alle gebouwen met de grond gelijk gemaakt", zegt Caroline Seguin van Artsen zonder grenzen, die nu in Gaza-Stad hulp verleent. "Ook in de stad zelf is de verwoesting groot."

"Het ergste is dat we de plekken waar mijn kinderen en ik zijn opgegroeid kwijt zijn", zegt deze Palestijn:

Begin oktober begon het Israëlische leger met een nieuw offensief in het noorden van Gaza, naar eigen zeggen om voorkomen dat Hamas zich kan hergroeperen. Palestijnse burgers die nog in het gebied woonden, kregen opdracht om naar het zuiden te vertrekken, tot onder de Netzarim-corridor, die de Gazastrook in twee delen opsplitst. Maar niet iedereen kan vertrekken, zoals ouderen en gewonden.

Palestijnen die wel op de vlucht slaan, hebben kans om onderweg gedood te worden. "Tijdens de vlucht werden we beschoten door het leger. Er waren quadcopters en tanks", zegt Amir. "Bij de vele Israëlische checkpoints werden we vernederd en uitgescholden door soldaten. Daarna moesten we grote afstanden lopen om Gaza-Stad te bereiken."

Inwoners spreken van beschietingen en onophoudelijke bombardementen in Jabalia in Beit Lahiya. Een van de laatste ziekenhuizen in het gebied, het Kamal Adwan, ligt al weken onder vuur. In korte tijd zijn zeker duizenden mensen gedood in het noorden. "Ik heb afschuwelijke taferelen gezien", zegt Ahmed. "Bommen die huizen verwoesten en straaljagers die dichtbevolkte stukken aanvallen."

Etnische zuivering

Niet alleen mensenrechtenorganisaties en de VN spreken van etnische zuivering, ook oud-defensieminister Moshe Ya'alon gebruikte deze woorden. De regering wil "veroveren, annexeren, een etnische zuivering uitvoeren", zei hij tegen een Israëlische tv-zender. "Er is geen Beit Lahiya meer. Er is geen Beit Hanoun meer. Ze opereren nu in Jabalia, om het gebied te zuiveren van Arabieren."

Palestijnen zullen niet meer terugkeren naar hun huizen, bevestigden verschillende bronnen binnen het leger. De grote vraag is wat de Israëlische regering van plan is met het noorden, dat deels al wordt bezet door het leger. In die militaire zones is infrastructuur vernietigd en zijn bases gebouwd, zoals in de Netzarim-corridor, die steeds verder wordt uitgebreid.

Ultrarechtse ministers en kolonisten willen dat er opnieuw (illegale) Joodse nederzettingen gebouwd worden in Gaza. Volgens Smotrich, minister van Financiën, zou de bevolking van Gaza in twee jaar tijd gehalveerd kunnen worden door "vrijwillige migratie". Aan de grens staan kolonisten klaar om het gebied in te nemen en huizen te bouwen, net zoals op de bezette Westelijke Jordaanoever.

Hoop op overleven

Veel voorouders van Palestijnen in Gaza vluchtten decennia geleden toen in 1948 de staat Israël werd opgericht naar Gaza, en mochten nooit meer terugkeren naar hun geboortegrond. Inwoners die Noord-Gaza ontvluchten vrezen nu hetzelfde mee te maken. "Ik had nooit verwacht dat ik mijn huis zou moeten ontvluchten, maar ik had geen andere keus", zegt Amir. "Als God het wil, zullen we terugkeren."

Inwoners vragen zich intussen af waarom er internationaal niet ingegrepen wordt. "De Arabische en islamitische wereld, noch de internationale gemeenschap heeft genoeg druk uitgeoefend om deze wreedheden te stoppen", zegt Ahmed. "Wij kunnen er alleen maar van dromen dat we deze oorlog overleven en weer een normaal leven kunnen leiden."

De Braziliaanse oud-minister en running mate van oud-president Bolsonaro, Walter Braga Netto, is opgepakt. Dat bevestigt het leger van Brazilië. De generaal is aangehouden in het onderzoek naar de poging tot staatsgreep van Bolsonaro, zegt een anonieme bron die dicht bij het proces staat tegen persbureau AP.

Netto werd in november al formeel beschuldigd van het beramen van een staatsgreep om Bolsonaro in functie te houden, net als Bolsonaro zelf en 35 anderen. Aanklagers moeten nog een formele aanklacht indienen tegen Netto. Hij is nu toch al gearresteerd, omdat hij mogelijk het verzamelen van bewijsmateriaal dwarsboomt.

Braziliaanse media melden dat Braga Netto erachter probeerde te komen wat een gearresteerde oud-medewerker van Bolsonaro heeft gezegd tegen de politie.

Walter Braga Netto was sinds 2020 stafchef van Bolsonaro, en tussen 2021 en 2022 minister van Defensie.

In Deventer is het jaarlijkse Dickens Festijn weer begonnen. Het is de 32ste editie van het evenement waarbij 950 vrijwilligers in vaak zelfgemaakte kostuums de boeken van de 19e-eeuwse Britse schrijver Charles Dickens tot leven brengen. De binnenstad is vol met kerstversieringen.

Er worden dit weekeinde 125.000 bezoekers verwacht. Om die bezoekersstroom veilig door de binnenstad te leiden, is er een vaste wandelroute en slechts één entree. Net als vorig jaar zou de wachttijd bij die entree kunnen oplopen tot 2,5 uur, waarschuwt directeur Martijn Westenbrink bij de regionale omroep Oost.

Maar in tegenstelling tot vorig jaar verwacht hij dat het wachten geen saaie bedoening wordt. "Dit jaar zal Charles Dickens er zelf ook zijn om de wachtrijen welkom te heten", aldus Westenbrink.

"De wachtrij wordt ook vermaakt door een demonstratie van strijdbare arbeiders en arme sloebers, die protesteren tegen gezondheidsklachten, luchtvervuiling, kinderarbeid en uitbuiting door de hoge heren. De voorman van deze troep houdt een vlammend betoog. En er wordt gezongen."

Even terug in de tijd in Deventer. Twee deelnemers vertellen waarom ze meedoen:

Het Dickens Festijn werd in 1991 voor het eerst gehouden naar een idee van Emmy Strik. Zij had een kruiden- en theewinkeltje aan een van de smalle straatjes in de Deventer binnenstad en wilde de stad een beetje opvrolijken in de grijze, donkere dagen voor Kerstmis. De legende wil dat ze het Dickens Festijn 's avonds in bed bedacht. Dat de gemeente Deventer in eerste instantie niets in het idee zag, hield haar niet tegen. De eerste editie organiseerde ze samen met haar echtgenoot op de Walstraat.

Inmiddels is de gemeente allang aan boord bij de organisatie, maar de basis van het evenement is nog altijd hetzelfde. Vrijwilligers spelen personages na uit de boeken van Dickens zoals Oliver Twist en - natuurlijk - Ebenezer Scrooge, de misantroop uit A Christmas Carol. Daarnaast is er theater, is er live muziek en zijn er verschillende kerstmarkten.

"We hebben natuurlijk al een prachtig onderhouden middeleeuwse binnenstad in Deventer en daar maken we dankbaar gebruik van als decor. Maar het zijn vooral de bewoners, de koren en de acteurs die dat decor tot leven brengen en er een victoriaans stadsgevoel van maken", in de woorden van Westenbrink.

Nieuw dit jaar is dat de toegang voor mensen met een beperking nu ook is geregeld: er lopen vrijwilligers rond in herkenbare witte jasjes met 'rolstoellogo'. Zij zijn beschikbaar voor vragen. "Maar de vrijwilligers zullen zelf ook actief rolstoelgebruikers benaderen die in de wachtrij staan en hen begeleiden naar een aparte rolstoelingang om het evenement voor hen zo comfortabel mogelijk te maken", aldus Westerbrink.

Geld ophalen

De toegang is gratis. Nog wel, zegt de directeur voorzichtig. Want het evenement groeit uit zijn jasje. Al die bezoekers, inmiddels ook uit Duitsland, geven weliswaar veel geld uit. Maar de organisatie kost ook steeds meer. Dit keer merken de bezoekers dat pas aan het eind van hun wandeling door de Deventer binnenstad, als een vrijwillige bijdrage wordt gevraagd.

Volgend jaar moeten ze hoogstwaarschijnlijk entree betalen bij de ingang. "Om er zeker van te zijn dat de kosten kunnen worden weggestreept door de inkomsten, zullen we geld aan de voorkant van het evenement moeten ophalen", zegt Westerbrink. Hij denkt dat een kaartje 5 tot 6 euro gaat kosten.

Advocaat Gerard Spong, die een van de verdachten van de explosies in Den Haag bijstaat, is naar eigen zeggen getroffen door "een soort cyberaanval". Dat gebeurde gisteravond. "Ik kreeg een e-mail waarin werd gedreigd dat mijn bijstand consequenties heeft en dat een hackersgroep zou worden ingeschakeld."

Vervolgens kreeg hij in een paar minuten tijd meer dan 10.000 e-mails toegestuurd, vertelt hij. Spong heeft dit doorgegeven aan het Openbaar Ministerie.

"Het is knap vervelend, ik voel me wel bedreigd. Het is voor het eerst dat mijn computernetwerk bedreigd werd. Natuurlijk heb ik wel vaker bedreigingen tegen mijn persoon gehad." De advocaat heeft de e-mails niet bekeken. "Het was elf uur 's avonds, dus ik verlangde naar mijn bed."

Het Openbaar Ministerie neemt de melding serieus, zegt een woordvoerder. Er is contact geweest met Spong over de e-mailbom en het OM doet onderzoek naar de zaak.

In de eerste e-mail staat 'Wat jammer dat uw firma weer gekozen heeft om criminelen en moordenaars bij te staan na hun actie op de Tarwekamp'. Het bericht is ondertekend met 'Bewoners en slachtoffers van de Tarwekamp te Den Haag'. Volstrekt onduidelijk is wie de afzender is.

Spong is de raadsman van de 33-jarige verdachte uit Rotterdam, die net als de drie andere verdachten in volledige beperkingen zit. Gisteren bezocht hij samen met de andere advocaten en de officier van justitie de plek aan de Tarwekamp die vorige week zaterdag werd getroffen door ontploffingen.

Eerder aangehouden

De vier opgepakte mannen worden verdacht van brandstichting en het veroorzaken van een explosie waarbij zes mensen zijn overleden en vier personen gewond zijn geraakt. Ook worden ze verdacht van het in brand steken van een auto en zouden ze eerder voorbereidingen hebben getroffen voor het stichten van een brand.

Twee van de vier verdachten werden op 1 december in Oosterhout aangehouden omdat zij mogelijk een misdrijf aan het voorbereiden waren, ontdekte Omroep Brabant. De politie trof in een bestelbusje onder andere zwaar vuurwerk, fakkels en veertien jerrycans aan. Het Openbaar Ministerie wil niets over deze zaak zeggen, "in het belang van het onderzoek en omdat de verdachten in beperkingen zitten".

In Den Haag was volgens de politie een bruidsmodezaak op de begane grond vermoedelijk het doelwit.

Op Schiphol heeft de marechaussee een einde gemaakt aan een demonstratie achter de securitycontrole. Volgens de marechaussee zijn 99 klimaatactivisten van Extinction Rebellion (XR) gearresteerd.

De betogers hadden in een van de hallen achter de controle een bruine vloeistof op de grond gegoten. Om daar te komen, hadden ze naar eigen zeggen vliegtickets gekocht.

Het is onbekend om wat voor vloeistof het ging. Volgens XR was het 200 liter en staat de actie symbool voor de overstromingen in de Spaanse regio Valencia afgelopen oktober.

De demonstranten hebben zich aan de securityregels gehouden, zegt een woordvoerder van de luchthaven. "Waarschijnlijk hebben ze achter de security grote flessen en opvouwbare jerrycans gevuld, of daar grote verpakkingen gekocht."

Noodverordening

Op Schiphol geldt tot middernacht een noodverordening vanwege de actie, die al was aangekondigd. Het is verboden om binnen 2 meter van de sloten en hekken rondom Schiphol te komen.

Daarnaast is het niet toegestaan om voorwerpen of materialen mee te brengen die de openbare orde kunnen verstoren, zoals drones, slijptollen of lijm.

Protest tegen KLM

Extinction Rebellion zegt dat de betoging is gericht tegen het spaarprogramma van luchtvaartmaatschappij KLM. Volgens de demonstranten draagt KLM bij aan de klimaatverandering en is het medeverantwoordelijk voor slachtoffers van de opwarming van de aarde.

"Terwijl de slachtoffers hun huizen, hun voedselvoorziening en in het ergste geval zelfs hun leven kwijtraken, beloont KLM nog altijd extreem vlieggedrag met gratis vluchten en andere extra's", schrijft XR in een persbericht.

Buiten bij de ingang van Schiphol Plaza werd er ook door Extinction Rebellion geprotesteerd. Omdat daarvoor vanuit de gemeente geen beperkingen waren opgelegd is daar niemand aangehouden.

De politie heeft gisteravond twee doodskisten vol met cocaïne aangetroffen in een busje op de snelweg A29 ter hoogte van Numansdorp. De bestuurder van het zwarte busje, een 30-jarige Fransman, is opgepakt.

De man was waarschijnlijk onderweg naar Rotterdam en viel op door verdacht rijgedrag, meldt de regionale omroep Rijnmond. De politie stopte het busje en vroeg de bestuurder om uitleg.

De Fransman zei de agenten dat hij twee doodskisten met daarin twee lichamen bij zich had. Maar de papieren klopten niet. De politieagenten besloten naar een uitvaartondernemer te rijden om de zaak op te helderen.

250 kilo coke

Bij de uitvaartondernemer bleek dat de kisten geen lichamen maar een aantal sporttassen met in totaal meer dan 250 kilo cocaïne bevatten. De drugs hebben een straatwaarde van 13 miljoen euro.

Over de herkomst van de drugs of de bestemming heeft de politie niets gezegd.

Micheil Kavelasjvili is zoals verwacht gekozen tot president van Georgië. De verkiezing gebeurde voor het eerst door het kiescollege. Na een wijziging van de Georgische grondwet konden burgers voor het eerst niet meer stemmen voor een nieuwe president.

Voor het parlementsgebouw wordt door honderden mensen geprotesteerd. Sommigen spelen een potje voetbal op straat en steken rode kaarten in de lucht richting het parlementsgebouw, om voormalig Manchester City-voetballer Kavelasjvili belachelijk te maken.

De meerderheid van de leden van het kiescollege zijn van de pro-Russische regeringspartij Georgische Droom. De parlementsverkiezingen eind oktober werden met overmacht gewonnen door die partij, wat leidde tot protesten. De oppositie en onafhankelijke waarnemers vermoedden dat er sprake was van fraude. Het Europees Parlement wil daarom dat het kandidaat-lid van de EU binnen een jaar opnieuw verkiezingen organiseert.

Fraude

De huidige president van Georgië, Salome Zoerabisjvili, heeft overigens gezegd dat ze niet opstapt. Officieel loopt haar termijn maandag af, maar ze erkent de uitslag van de parlementsverkiezingen niet.

De inauguratie van Kavelasjvili is op 29 december, maar Zoerabisjvili zegt dat te willen tegenhouden. Ze eist eerst nieuwe parlementsverkiezingen onder internationaal toezicht, zodat kan worden gegarandeerd dat er geen fraude wordt gepleegd.

Het is al sinds oktober onrustig in Georgië. Bijna iedere dag gaan burgers de straat op om te protesteren tegen de uitslag van de parlementsverkiezingen. Twee weken geleden waren duizenden demonstranten op de been in Tbilisi. Ze gooiden vuurwerk naar het parlementsgebouw en de oproerpolitie zette waterkanonnen in.

De directe aanleiding voor die nieuwe golf aan demonstraties was de aankondiging van Georgische Droom om de onderhandelingen over toetreding tot de EU op te schorten tot 2028. Honderden mensen werden opgepakt.

In de wijk rond de Tarwekamp in Den Haag geldt bij de komende jaarwisseling een vuurwerkverbod. Dat heeft de gemeente besloten op verzoek van een aantal bewoners. In een flat aan de Tarwekamp vonden een week geleden meerdere explosies plaats. Zes mensen kwamen om het leven.

"Mensen hebben tijd nodig om de gebeurtenissen te verwerken", citeert Omroep West de Haagse wethouder Robert Barker. "De explosies aan de Tarwekamp hebben de hele wijk geraakt."

Door het verbod in te stellen "voorkomen we overlast door vuurwerk en geven we de wijk de nodige rust", aldus de wethouder.

Brandstichting

De oorzaak van de explosies vorige week zaterdagochtend in de portiekflat is nog onduidelijk. De politie vermoedt een misdrijf. Er zijn vier verdachten aangehouden die worden verdacht van brandstichting en het veroorzaken van een explosie.

Vanmiddag is er in een kerk in de buurt een besloten bijeenkomst voor de gedupeerden, waarbij ook burgemeester Van Zanen aanwezig is. Een deel van de bewoners van wie het appartement is verwoest bij de explosies, heeft inmiddels vervangende woonruimte.

Het Zuid-Koreaanse parlement heeft gestemd voor afzetting van president Yoon Suk-yeol. Premier Han Duck-soo is benoemd als tijdelijke vervanger. 204 van de 300 parlementariërs stemden voor afzetting, nipt meer dan de benodigde 200.

Het Constitutionele Hof heeft nu maximaal 180 dagen om te beslissen of Yoon, die formeel nog president is, definitief weg moet. Als hij wordt afgezet, moeten er binnen 60 dagen nieuwe verkiezingen komen om een opvolger te kiezen.

De oppositie had de afzettingsmotie ingediend vanwege Yoons besluit van anderhalve week geleden om de staat van beleg uit te roepen. Daarmee zette hij onder meer het parlement buitenspel.

Vorige week zou het parlement al stemmen over een afzettingsmotie, maar dat ging op het laatste moment niet door omdat Yoons eigen partij de stemming boycotte.

'Reis tijdelijk onderbroken'

Yoon zegt in een reactie dat hij "zijn reis tijdelijk onderbreekt" en "dat hij nooit zal opgeven". In zijn verklaring benadrukt hij verder dat hij "tot het einde" voor zijn land zijn best zal doen.

Bij het uitroepen van de staat van beleg had Yoon beweerd dat de oppositie er alles aan deed om de regering te dwarsbomen en het landsbestuur plat te leggen. Bovendien beschuldigde hij de oppositie, die de meerderheid heeft in het parlement, van sympathiseren met aartsvijand Noord-Korea.

Yoon staat in eigen land al langer onder druk. De staat van beleg werd gezien als wanhoopsdaad om zijn eigen hachje te redden en als een laatste poging om greep te houden op de macht. Na veel kritiek trok Yoon de noodtoestand snel in.

Aanhangers en tegenstanders van Yoon gingen vanochtend in Seoul de straat op:

Oppositieleider Lee Jae-myung heeft buiten het parlementsgebouw gesproken met betogers. Hij zei dat de stemming vandaag heeft bewezen dat "Zuid-Korea van de kiezers is". Hij waarschuwde wel dat er "nog grotere en zwaardere uitdagingen aankomen".

Lee wordt gezien als de grootste kanshebber om bij de volgende verkiezingen president te worden. Een mogelijk probleem is wel dat hij is verwikkeld in een aantal rechtszaken. De kans bestaat dat een rechterlijk oordeel tot gevolg heeft dat Lee zich niet kandidaat mag stellen voor de presidentsverkiezingen, zei Leif-Eric Easley tegen de BBC. Hij is hoogleraar Internationale Studies aan een universiteit in Seoul.

Via de datingapp Tinder zijn de bewegingen te volgen van honderden militairen uit binnen- en buitenland, meldt Follow the Money (FTM). Veiligheidsexperts spreken van een gevaar voor de nationale veiligheid.

De onderzoeksjournalisten van FTM konden via nepaccounts op Tinder veel gevoelige informatie verzamelen. Die betreft bijvoorbeeld Nederlandse militairen in Estland, die daar voor de NAVO aanwezig zijn.

"Dat kon gewoon vanuit Nederland door digitaal onze locatie aan te passen", zegt FTM-journalist Sebastiaan Brommersma, die aan het verhaal heeft gewerkt. Als je met iemand matcht op Tinder, laat de app namelijk zien hoever iemand van je vandaan is."

Door locatiegegevens met sociale media en andere openbare bronnen te combineren, was het mogelijk om militairen te identificeren, hun huisadres te vinden, hun bewegingen te volgen en meer over hun privéleven te achterhalen, schrijft het onderzoeksplatform.

Geen verbod

Experts zijn bezorgd en spreken van een bedreiging voor de nationale veiligheid. Defensie is wel op de hoogte van het lek, maar wil niet overgaan tot een verbod op datingapps voor militairen.

Tinder laat weten dat het maatregelen treft om exacte locaties af te schermen. Het bedrijf benadrukt dat gebruikers hun zichtbaarheid kunnen aanpassen in de instellingen.

Eerder werd bekend dat door middel van de hardloopapp Strava militairen konden worden geïdentificeerd. Buitenstaanders konden militairen volgen die aan het sporten waren op een geheime locatie. Daardoor konden militaire bases worden gemarkeerd op een kaart.

Goedemorgen! Voor bewoners en andere getroffenen van de explosies aan de Tarwekamp in Den Haag is er een besloten samenkomst. En deze zaterdag staat er weer veel sport op het programma.

Eerst het weer:

Bewolkt en zo nu en dan wat regen of motregen; later op de dag vanuit het noordwesten wat opklaringen. Het wordt zo'n 4 tot 8 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Er dreigt een tekort aan nieuwe commando's. Dit jaar kwamen er veertien bij en staatssecretaris Tuinman van Defensie zegt dat het dubbele aantal nodig is. Vakbond VBM zegt dat als de spoeling zo dun blijft er minder operaties zullen worden uitgevoerd. Officieel zijn er volgens Defensie elk jaar veertig nieuwe commando's nodig.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Na jaren van onderdrukking onder president Assad zitten de terrassen in de Syrische hoofdstad Damascus weer vol. Correspondent Daisy Mohr sprak er met enkele jonge Syrische vrouwen.

Vaccinproducent Pfizer heeft opnieuw een miljardenwinst in Nederland geboekt. Dat blijkt uit het laatste jaarverslag van de Nederlandse Pfizer-dochter C.P. Pharmaceuticals International C.V. De cijfers gaan over december 2022 tot en met november 2023.

De winst was in die periode 11,4 miljard dollar. Dat is wel minder dan tijdens de covid-19-crisis. Sindsdien verkocht het bedrijf veel minder coronavaccins en -medicatie.

Onder de Nederlandse tak hangen bedrijven in zo'n zestig landen, van Algerije tot Vietnam. Het gaat om de meerderheid van de Pfizer-bedrijven buiten de Verenigde Staten. Winsten uit al die landen liepen vervolgens via Nederland.

Dat het coronavirus is geluwd, is goed te zien in de omzetcijfers van Pfizer. Die zakten van 74,4 miljard dollar in 2022 naar 46,9 miljard afgelopen jaar. Die daling is vooral te wijten aan de afgenomen verkoop van Comirnaty-vaccin en Paxlovid-medicijnen. Voorheen namen overheden die in grote aantallen af om de verspreiding van het virus te dempen.

Daarmee is de winst weer uitgekomen op het niveau van 2019. Tot die tijd was Pfizer vooral bekend als producent van viagra.

Pfizer de grootste

Hoewel de verkoop van coronavaccins afnam, blijft die belangrijk. In veel landen werden vorig jaar de vaccins nog altijd verkocht aan overheden. Ook Nederland nam in 2023 nog Pfizer-vaccins af.

In totaal kocht de Nederlandse overheid in de jaren 2020 tot en met 2023 zo'n 102 miljoen doses coronavaccins van verschillende producenten in. Daar betaalde het 1,8 miljard euro voor. Een groot deel van dat geld ging naar Pfizer. Dat bedrijf leverde namelijk ruim de helft van alle vaccins in Nederland.

Over 2024 verwacht het bedrijf minder aan overheden te verkopen. Wel denkt Pfizer nog coronavaccins te kunnen slijten aan commerciële partijen. Dat deed het vorig jaar ook al in minder rijke landen, daar waren de overheden vaak al gestopt met de inkoop.

Afgelopen kwartaal zag het Amerikaanse moederbedrijf van Pfizer wel weer een toename in de verkoop van coronamedicijn Paxlovid. Met name in de Verenigde Staten kon het bedrijf veel van die medicijnen verkopen tijdens een coronagolf in het najaar.

In de Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van de zetelpeilingen van Ipsos I&O en Verian/EenVandaag, zet de eerder ingezette opmars van het CDA door. De partij, die in de Tweede Kamer 5 zetels heeft, staat in de Peilingwijzer op 11 tot 15.

De PVV blijft met 36 tot 42 zetels (nu in de Kamer 37) veruit de grootste partij, maar zakt wel iets weg ten opzichte van eerder dit jaar.

NSC van Pieter Omtzigt doet het in de Peilingwijzer nog slechter dan drie maanden geleden. De partij heeft 20 zetels in de Kamer, maar is in de Peilingwijzer gezakt naar 0 tot 3.

Kwetsbaar

Politicoloog Tom Louwerse, de maker van de Peilingwijzer, zegt op de vraag of er nog hoop is voor NSC dat het maar dagkoersen zijn en dat D66 zelfs al eens op nul zetels heeft gestaan, waarna er toch herstel volgde. "Maar de partij van Omtzigt staat natuurlijk wel erg laag en is als nieuwkomer ook extra kwetsbaar. Omtzigt heeft nog geen vaste achterban kunnen opbouwen, en zijn kiezers zijn erg ontevreden met dit kabinet."

Door de instorting van NSC zou de coalitie als geheel in de Tweede Kamer de meerderheid kwijt zijn, want de VVD (24 zetels in de Kamer) staat op 21 tot 25 en de BBB (7 in de Kamer) op 5 tot 7.

Tevredenheid daalt

Peter Kanne en Asher van der Schelde van onderzoeksbureau Ipsos I&O constateren dat de coalitiepartijen PVV, VVD en BBB standhouden ondanks de impopulariteit van het kabinet-Schoof.

De tevredenheid van de kiezers met het kabinet is volgens onderzoek van Ipsos I&O de laatste weken verder gedaald. Nog maar 19 procent is er tevreden over. Daarmee is het kabinet-Schoof nog geen halfjaar na zijn aantreden net zo impopulair als het kabinet-Rutte IV op zijn dieptepunt, constateren Kanne en Van der Schelde.

Rechtse kiezer ziet NSC als dwarsligger

Ipsos I&O onderzocht waarom drie van de vier coalitiepartijen in de peilingen toch niet veel verliezen. Eerder constateerde het bureau al dat hun kiezers geen alternatief zien. Nu voegen ze eraan toe dat die kiezers wél tevreden zijn over de doelen van het kabinet en het ook prettig vinden dat er een stevig rechts kabinet zit. Dat er weinig tot stand komt, wijten ze aan NSC, dat door rechtse kiezers als een dwarsligger wordt gezien.

Uit het onderzoek van Ipsos I&O komt verder naar voren dat het CDA zijn winst vooral haalt van NSC en in mindere mate van de VVD.

GroenLinks-PvdA profiteert niet

De Peilingwijzer laat zien dat de linkse oppositie maar weinig profiteert van de onvrede over het kabinet. D66, dat 9 zetels in de Kamer heeft, doet het met 11 tot 14 zetels redelijk goed. Maar GroenLinks/PvdA zit muurvast met 23 tot 27 zetels (nu 25 in de Tweede Kamer).

De SP lijkt met de nieuwe leider Jimmy Dijk voorzichtig de weg omhoog te vinden. De partij die 5 zetels in de Kamer heeft, wordt gepeild op 6 tot 8. De Partij voor de Dieren (3 zetels in de Kamer) staat op 5 tot 8, Denk (3) op 2 tot 4 en Volt (2) op 2 tot 4.

Weinig tot geen beweging is te zien bij Forum voor Democratie, met 2 tot 4 zetels, de ChristenUnie met 3 tot 4 zetels, de SGP met 2 tot 4 en JA21 met 0 tot 2.

Negen personen, onder wie zeven kinderen, zijn vrijdag om het leven gekomen door een gasexplosie in een huis in Carácas.

Dit hebben de autoriteiten in de Venezolaanse hoofdstad bekendgemaakt. Volgens de burgemeester kwamen alle slachtoffers uit dezelfde familie en was het jongste slachtoffer vijftien dagen oud.

Volgens brandweerlieden vond de explosie plaats op de begane grond van een huis in de wijk Coche. De slachtoffers, die zich in het bovenste gedeelte van het huis bevonden, zijn door verstikking om het leven gekomen.

Er dreigt een tekort aan nieuwe commando's in Nederland. Dit jaar kwamen er slechts veertien bij, terwijl er volgens Defensie jaarlijks veertig nieuwe mensen nodig zijn. Commandant Huub Smeets zegt in het AD dat dat "onvoldoende" is. Ook staatssecretaris van Defensie Gijs Tuinman (BBB), zelf oud-commando, is bezorgd over het lage aantal. "We hebben het dubbele nodig."

In 2022 kwamen bij het korps 24 nieuwe collega's, in 2023 was dat aantal 31. Dit jaar stopte de teller bij veertien mannen. Gemiddeld verlaten vijftien mannen per jaar de actieve operatie. Commandant Huub Smeets zegt in de krant dat hij het zorgwekkend vindt: "Wat er in de wereld speelt, vraagt om veel operationele mensen. Een goed gevulde organisatie is van groot belang, aangezien deze mannen wereldwijd inzetbaar zijn voor de taken die voor ons liggen."

Minder operaties

De eisen voor de opleiding naar beneden bijstellen is voor de commandant en ook voor staatssecretaris Tuinman geen optie. De eisen voor commando's zijn gebaseerd op bestaande missies en cruciaal voor de gevaren en de overlevingskansen op het slagveld. Jean Debie, voorzitter van de Vakbond voor Burger en Militair defensiepersoneel zegt in de krant dat daar geen concessies gedaan kunnen worden. Volgens hem is de enige oplossing minder operaties uitvoeren, als de spoeling zo dun blijft. Smeets is hoopvol dat het om een tijdelijke dip gaat. Er zijn volgens hem voor komend jaar in ieder geval meer dan voldoende aanmeldingen.

Als het aan aankomend president Trump ligt, stapt Amerika af van het systeem van zomer- en wintertijd. Trump schrijft op zijn eigen socialemediaplatform Truth Social dat hij en de Republikeinse Partij hun uiterste best zullen doen om het verzetten van de klok af te schaffen. "Het is lastig en kost ons land veel geld."

In zijn bericht heeft Trump het specifiek over de zomertijd die eraan moet geloven. Op X hintte Trumps bondgenoot Elon Musk er eind november al op dat hij voor afschaffing van de verschillende tijden is. Trumps zoon Donald junior reageerde dat hij juist een permanente zomertijd wil. Hoe dan ook zijn er in Trumps omgeving dus meer stemmen die af willen van het halfjaarlijks aanpassen van de tijd.

Lappendeken

In Amerika is vaker gesproken over het beëindigen van de huidige praktijk. Net als bij ons zetten de Amerikanen de klok in het voorjaar een uur vooruit en in het najaar een uur terug. Twee jaar geleden stemde de Senaat in met een wet om alleen de zomertijd aan te houden, maar deze Sunshine Protection Act kwam niet door het Huis van Afgevaardigden.

Wat de situatie in Amerika extra ingewikkeld maakt, is dat twee staten niet meedoen aan het huidige systeem. In Arizona en op Hawaii geldt het hele jaar de standaardtijd, oftewel de wintertijd. Binnen Arizona schakelt het indianenreservaat Navajo Nation dan weer wél ieder jaar over naar zomertijd. Een uitzondering binnen een uitzondering dus.

Voor- en nadelen

Aanjager van de wet om één tijd aan te houden was Marco Rubio. Hij is nu door Trump genomineerd als minister van Buitenlandse Zaken. De wet kreeg in de Senaat ook steun van Democraten.

De Sunshine Protection Act ging uit van een permanente zomertijd, waarmee het 's avonds langer licht is. Volgens Rubio leidt dat tot een daling van het aantal verkeersongelukken en minder criminaliteit. Ook zou het kinderen en volwassenen stimuleren om meer naar buiten te gaan.

Tegenstanders zeggen dat een permanente wintertijd beter is, omdat mensen beter functioneren als het 's ochtends eerder licht is. Internationaal literatuuronderzoek door het RIVM wijst hier ook op.

Welke tijd ook de voorkeur heeft, wisselen is sowieso niet verstandig. Volgens meerdere studies leidt het verzetten van de klok tot een toename van het aantal hartaanvallen en beroertes.

Europa

Ook de Europese Unie was ooit dichtbij de afschaffing van het systeem van zomer- en wintertijd. De Europese Commissie, het dagelijkse EU-bestuur, diende daartoe in 2018 een voorstel in. Het Europees Parlement was voor, maar de lidstaten hadden geen gezamenlijk standpunt en gaven er geen prioriteit aan. Uiteindelijk verdween het plan in de ijskast.