NOS Nieuws - Algemeen

Hetzelfde gewicht, meer deeg, maar minder vis. Dat is de reden dat de diepvries-lekkerbekjes van Albert Heijn dit jaar het Gouden Windei hebben gewonnen. De weinig eervolle prijs wordt elk jaar voor het misleidendste product uitgereikt door Foodwatch, een onafhankelijke organisatie die misstanden in de voedselindustrie aan de kaak stelt.

Volgens Foodwatch is het misleidend dat Albert Heijn een paar jaar geleden, zonder daar duidelijk iets over te zeggen, de hoeveelheid van de vis heeft verlaagd van 75 procent naar 55 procent koolvis. Daarbij is het gewicht wel gelijk gebleven omdat de korst dikker is geworden. Daarom zegt de waakhond dat er ook sprake is van 'beknibbelflatie' of 'krimpflatie'.

Vernieuwd recept

De supermarkt is het daar niet mee eens. "De receptuur is in 2019 aangepast. Dat is gebeurd op basis van een eigen consumentenonderzoek. Daarin werd aangegeven dat de voorkeur uitgaat naar een dikkere korst", zegt een woordvoerder van Albert Heijn. "Op de verpakking is toen ook het etiket aangepast, daarom begrijpen we de nominatie ook niet." Dat is ook de reden dat Albert Heijn de nominatie en de prijs niet heeft aanvaard.

Toch blijft Foodwatch achter zijn beslissing staan. "We staan hier ook niet alleen in." 7500 mensen hebben deelgenomen aan deze verkiezing en 39 procent heeft gestemd op de AH Lekkerbekjes.

"Albert Heijn heeft zich wettelijk wel aan de regels gehouden door de wijziging te vermelden op de verpakking, maar gevoelsmatig klopt dit niet. De enige manier dat de klant erachter komt dat de receptuur is veranderd is door de verpakking te lezen." Volgens de voedselwaakhond is een logo met 'nieuwe receptuur' niet voldoende. "Als klant heb je niet direct in de gaten dat je minder vis krijgt bij een visproduct, die communicatie is niet transparant."

De tweede prijs ging naar Milka Choco Sensations van fabrikant Mondelez. Volgens Foodwatch heeft de fabrikant zich schuldig gemaakt aan het stilzwijgend vervangen van zonnebloemolie door palmolie, dat relatief goedkoper is en minder gezond.

De derde is voor Nescafé Farmers Origin India koffiecups. Die bevatten tegenwoordig minder gram koffie per cupje en koffie van goedkopere bonen, wat voorheen niet het geval was. De kiloprijs is daardoor sterk toegenomen.

Een enorm kunstwerk in de vorm van een herenfiets bij recreatiegebied Veluwe aan Zee (voorheen Strand Nulde) in Putten is dit weekend gestolen. Het is nog onduidelijk wie er achter de diefstal van het bijna 600 kilo wegende kunstwerk zit.

De witte herenfiets van meer dan vijf bij vijf meter langs de A28 bleek verdwenen, ontdekte beheerder Leisurelands vanochtend. "Het is bizar. De fiets is twintig jaar geleden neergezet met een trailer en een grote hijskraan, het is een gigantisch ding. De plek is nu niet eens toegankelijk met de auto, alleen te voet of met de fiets", zegt een woordvoerder tegen Omroep Gelderland.

De beheerder heeft aangifte gedaan. "We zijn zeer teleurgesteld dat dit unieke kunstwerk, dat door zoveel bezoekers gewaardeerd wordt, verdwenen is", aldus Kees Rutten van Leisurelands.

Fietsvierdaagse

In 2012 werd de fiets ook al eens meegenomen door leden van een evenementencommissie van de Drentse fietsvierdaagse in Westerbork. Met tien man haalden ze de fiets 's nachts van de sokkel. Vervolgens vervoerden ze de fiets in een vrachtwagen naar Westerbork. Na een week werd de fiets teruggebracht.

De beheerder hoopt dat 'De Herenfiets' ook dit keer terugkeert op z'n plek. "Mocht iemand camerabeelden hebben of toevallig iemand met een gigantische witte fiets hebben gezien, dan horen we het graag."

Meer kunst gestolen

Ook in Drenthe blijkt een kunstwerk verdwenen, schrijft RTV Drenthe. Het gaat om het TT-kunstwerk De Tijdgeest van de Racerij in Rolde. Ben Ernens, voorzitter van de dorpsbelangenvereniging, vraagt zich bij de omroep af of het een eindejaarsstunt is.

Het afgelopen weekend verdwenen ook al kunstbankjes in Het Hogeland (Groningen). De kunstwerken zijn vervangen voor genummerde borden met cryptische teksten zoals: 'Deze vrouw rust even ergens anders', wat er volgens RTV Noord op wijst dat het hier om een oudejaarsgrap gaat.

De afgezette Syrische dictator Bashar al-Assad lijkt voor het eerst commentaar te hebben gegeven op zijn vertrek naar Moskou. Hij vluchtte niet vrijwillig, wordt beweerd in de verklaring die geplaatst werd op het Telegram-kanaal van de voormalige president. Hij zou onder druk zijn gezet door het Kremlin.

De verklaring is geschreven in de ik-vorm, al is niet te verifiëren of de afgezette dictator nog steeds toegang heeft tot het Telegram-kanaal en of hij de verklaring daadwerkelijk zelf heeft geschreven.

In de verklaring wordt beweerd dat Assad nadat Damascus in handen was gevallen van de rebellen naar een Russische militaire basis in de provincie Latakia ging "om toezicht te houden op de gevechtshandelingen". Daar hoorde hij dat de Syrische troepen hun posities hadden verlaten, staat in de verklaring.

Omdat de rebellen de Russische luchtmachtbasis met drones bestookten, zou het Kremlin besloten hebben hem naar Moskou te evacueren. Dat zou pas op de dag na de val van Damascus besloten zijn.

Stiekem ontvlucht

Terwijl rebellenbeweging HTS oprukte en in een periode van twaalf dagen een groot deel van Syrië in handen kreeg, werd niets vernomen van Assad. Het leidde tot het gerucht dat hij het land toen al stiekem was ontvlucht.

Op zondag 8 december meldden Russische staatsmedia dat Assad in Moskou is. Hij zou daar eerder die dag zijn aangekomen.

Afgelopen vrijdag schreef persbureau Reuters in een reconstructie dat Assad zijn naaste medewerkers niet op de hoogte had gebracht van zijn vluchtplannen. Hij zou enkele uren voor zijn vlucht nog tegen militaire commandanten en chefs van veiligheidsdiensten hebben gezegd dat militaire steun uit Rusland onderweg was.

Poetin zou weken eerder al duidelijk hebben gemaakt dat hij niet van plan was om het regime te hulp te schieten. Pas nadat hij naar Rusland was ontkomen, hoorde zijn directe omgeving dat Assad was gevlucht.

'Geen enkel moment overwogen'

Volgens bronnen van persbureau Reuters was Assad eerst van plan om naar de Verenigde Arabische Emiraten te vluchten. Het land zou dat hebben afgewezen uit angst voor reputatieschade.

In de verklaring op het Telegram-kanaal wordt bestreden dat Assad zijn vertrek vooraf had georganiseerd. "Tijdens deze gebeurtenissen heb ik op geen enkel moment overwogen ontslag te nemen of asiel aan te vragen", wordt beweerd. Hij zou van plan zijn geweest om te blijven tot het einde.

Persbureau Bloomberg schreef vorige week dat Moskou op de vlucht had aangedrongen. Moskou zou een bloedbad zoals in 2011 bij de val van de Libische dictator Kadhafi hebben willen voorkomen. Kadhafi werd in 2011 gevangen genomen en vermoord, waarna rebellen zijn lichaam dagenlang tentoonstelden. De vlucht van Assad zou door Russische geheime diensten zijn georganiseerd.

Miljoenen naar Moskou

Ondertussen wordt ook meer duidelijk over de manier waarop Rusland Assad de afgelopen jaren heeft gesteund. Uit een document dat The Financial Times heeft ingezien, blijkt dat Assad in een periode van twee jaar tijd meer dan 200 miljoen euro in contanten naar Moskou stuurde.

Dat zou gebeurd zijn in 2018 en 2019. In deze periode had Syrië een groot tekort aan buitenlandse valuta en leefde het overgrote deel van de Syrische bevolking in armoede.

De biljetten werden vervolgens gestort bij Russische banken. Met de monetaire luchtbrug konden sancties die aan Assad waren opgelegd omzeild worden. Er zijn geen documenten gepubliceerd waaruit blijkt dat Assad in andere jaren ook bankbiljetten naar Rusland stuurde.

Vastgoed

Oppositieleden en westerse critici beschuldigden Assad al jaren van het plunderen van de Syrische staatskas om zijn eigen portemonnee te spekken. Volgens critici verschaft het document nieuwe inzichten in de manier waarop Rusland een toevluchtsoord werd voor het geld van het Assad-regime.

In 2019 meldde The Financial Times al dat de Familie Assad voor tientallen miljoenen aan vastgoed had gekocht in Rusland, waaronder minstens twintig luxe appartementen in Moskou.

Een man van 91 die in januari zijn vrouw met messteken om het leven bracht in Amsterdam-West, hoeft niet de gevangenis in. Hij wordt gedwongen opgenomen vanwege psychische problemen.

Op 19 januari stak de hoogbejaarde man zijn echtgenote (84) meermaals terwijl ze op een stoel in de woonkamer zat. Vervolgens stichtte hij brand. De vrouw overleed enkele dagen later.

Dementie

Deskundigen oordeelden eerder al dat de man leidt aan beginnende dementie en een waanstoornis. Hoewel de rechtbank concludeert dat de man zijn vrouw daadwerkelijk om het leven bracht, wordt hij ontslagen van alle rechtsvervolging.

Het Openbaar Ministerie vond ook dat de man geen gevangenisstraf verdiende. "Meneer heeft dit nooit gewild", zei de officier van justitie eerder.

De 91-jarige man wordt vanaf vandaag opgenomen op een gesloten afdeling, schrijft AT5.

De nieuwe advocaten van Marengo-hoofdverdachte Ridouan Taghi hebben het gerechtshof om zestien maanden voorbereidingstijd gevraagd. Ze hebben die tijd naar eigen zeggen nodig om zich in te lezen en voor te bereiden op het hoger beroep van de Marengo-zaak, die draait om meerdere moorden en pogingen daartoe.

Vito Shukrula en Carlo Crince le Roy benadrukken dat het een gigantische strafzaak is, met een dossier van 83.316 pagina's. Bovendien stellen de twee advocaten in de pleitnotitie dat een "vlotte voorbereiding" wordt bemoeilijkt omdat de Nederlandse Orde van Advocaten heeft geëist dat ze samen hun cliënt Taghi bezoeken.

De Orde van Advocaten laat weten dat dit niet klopt. Desgevraagd nuanceert Crince le Roy tegen de NOS dat het "gaat om een dringend verzoek."

Als het aan de twee advocaten ligt, wordt de zaak van Taghi afgesplitst van die van de andere Marengo-verdachten. In het hoger beroep van de Marengo-zaak staan Taghi en dertien anderen terecht.

In deze afbeelding zie je wie welke straf heeft gekregen in de megazaak. De leeftijden dateren van toen er uitspraak werd gedaan in de eerste aanleg:

Het Openbaar Ministerie vindt de gevraagde voorbereidingstijd "echt te lang". Volgens de advocaat-generaal moet een half jaar voldoende zijn. De advocaten zeggen in reactie hierop dat ze de verdediging neerleggen als het hof daarmee akkoord gaat.

Wanneer het hof beslist over het verzoek van de advocaten, is onduidelijk. In elk geval gebeurt dit voor de nieuwe zitting, begin februari.

Shukrula en Crince le Roy namen vorige maand de verdediging over. Taghi zat sinds juli opnieuw zonder advocaat nadat Michael Ruperti de verdediging had neergelegd. Volgens de advocaat was het werken hem onmogelijk gemaakt. Twee collega's van hem stapten eerder al op.

Daarvóór was Inez Weski de raadsvrouw van Taghi. Zij legde vorig jaar noodgedwongen de verdediging neer nadat ze was aangehouden voor deelname aan een criminele organisatie. Weski zou berichten van Taghi vanuit de gevangenis hebben doorgespeeld naar de buitenwereld. Weski is vrijgelaten, maar is nog wel verdachte.

Dubai

Taghi werd vandaag precies vijf jaar geleden aangehouden in Dubai. Hij was de meest gezochte crimineel van Nederland. Een zwaarbewapend arrestatieteam viel 's nachts zijn villa binnen waar hij zich schuilhield.

Begin dit jaar werden hij en twee medeverdachten veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. Zij gingen alle drie in hoger beroep.

Bij de explosies in Den Haag kwamen vorige week zaterdag zes mensen om het leven en raakten meerdere mensen gewond. Afgelopen weekend ging het mis in Purmerend, waar na een explosie een huis in brand vloog en omliggende huizen beschadigd raakten. Halverwege dit jaar waren er al bijna 500 aanslagen met explosies en volgens de politie gaat het totale aantal ontploffingen dit jaar boven de 1000 uitkomen.

Sinds 2017 neemt het aantal explosies toe. Waar voor 2020 handgranaten werden gebruikt, zijn dit nu andere soorten explosieven, zegt Katharina Krüsselmann. Zij is criminoloog en onderzoeker en gepromoveerd op vuurwapengeweld.

Vaak geen link met criminaliteit

"Wat vaak niet genoemd wordt, is dat we een toename zien in het aantal explosies, maar een afname in beschietingen van huizen", stelt Krüsselmann. "Het is beide een vorm van intimidatie, maar het geweldsmiddel dat daarvoor gebruikt wordt, is anders."

Niet alleen in het criminele circuit wordt gebruikgemaakt van explosieven, ook bij ruzies in de zakelijke of privésfeer worden ze gebruikt. Naar schatting is bij ruim de helft van de incidenten geen link met het criminele circuit. Eerder dit jaar zei Jos van der Stap, programmamanager High Impact Crime bij de politie, dat het "een maatschappelijke trend lijkt om ruzies met een aanslag te beslechten".

Illegaal vuurwerk

Vuurwerk en vuurwerkbommen zijn een toegankelijker geweldsmiddel dan bijvoorbeeld vuurwapens, zegt Krüsselmann. Zo wordt vaak gebruikgemaakt van cobra's, zwaar vuurwerk dat vooral in Italië gemaakt wordt. "Vuurwerk is in Nederland breed geaccepteerd en wordt nog gezien als onschuldig." Van der Stap van de politie zei daarover dat "een groot probleem is dat particulieren veel te gemakkelijk aan zwaar explosief materiaal kunnen komen en dat de drempel om het te gebruiken laag is."

Daarnaast denkt Krüsselmann dat de politie de handel in explosieven harder moet aanpakken. Ze noemt daarbij als voorbeeld de vuurwapenwet, waar granaten wel in staan, maar zwaar en illegaal vuurwerk niet. "Als illegaal vuurwerk in deze wet zou staan, zou dit het bewustzijn van de hevigheid van dit soort vuurwerk kunnen vergroten.". Ook burgemeester Jan van Zanen van Den Haag opperde gisteren in televisieprogramma Buitenhof de mogelijkheid om zwaar vuurwerk aan de wapen- en munitiewet toe te voegen.

Eind november raakten woningen beschadigd na een explosie in Apeldoorn:

Krüsselmann denkt overigens niet dat zwaarder straffen werkt. "De jongeren die nu via een tussenpersoon worden ingehuurd om een explosief te plaatsen, zullen niet een opdracht weigeren als daar een zwaardere straf op staat." Wel denkt de onderzoeker dat het zou kunnen helpen als de handel in zwaar vuurwerk zoals cobra's Europees steviger wordt aangepakt.

Door een landelijke aanpak hoeft niet iedere gemeente het wiel opnieuw uit te vinden, zegt de onderzoeker. Maar een Europese aanpak ontbreekt. "Dat komt doordat het grote aantal explosies vooral in Nederland een probleem is, en in beperktere mate in Duitsland en België."

In juni nam de criminoloog deel aan een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer met onder meer gemeenten, politie en verzekeraars over de toename in het aantal explosies. Daaruit kwam een samenwerkingsverband voort, het zogeheten Strategisch Offensief Tegen Explosies, met Rotterdamse burgemeester Carola Schouten als voorzitter.

Dit samenwerkingsverband is deze maand van start gegaan en komt in januari weer samen om verder te spreken over een landelijke aanpak om het aantal explosies terug te dringen, maar tot nu toe zijn daar nog geen concrete uitkomsten uit voortgekomen.

Zestig dierenactivisten zijn in hoger beroep vrijgesproken voor het binnendringen van een varkensstal in Boxtel in 2019. Ze hebben geen bewezen strafbare feiten gepleegd, concludeert het gerechtshof in Den Bosch.

In totaal drongen 126 dierenactivisten uit binnen- en buitenland in mei van dat jaar de varkensstal in Boxtel binnen. 125 anderen protesteerden buiten de stal tegen dierenleed.

Sympathisanten van de boer kwamen vervolgens ook naar de boerderij in Boxtel voor een tegendemonstratie. De sfeer werd zeer gespannen: de politie maakte de staldeuren dicht uit vrees dat de betogers werden belaagd door de boeren die buiten stonden. Ook werden voertuigen van activisten omgegooid. De bezetting werd na tien uur beëindigd.

Staldeuren niet geforceerd

Vijf jaar geleden werden de activisten nog veroordeeld tot een geldboete en een voorwaardelijke gevangenisstraf. Het gerechtshof zegt dat niet bewezen kan worden dat de dierenactivisten de staldeuren hebben geforceerd om binnen te komen. Daarnaast gedroegen de 60 activisten zich vreedzaam en was het niet aan hen te wijten dat ze urenlang binnenbleven.

Het hof oordeelt verder dat het voor dierenactivisten die misstanden in de varkenshouderij willen aantonen "noodzakelijk is om de situatie in de stallen met eigen ogen te zien".

Farmers Defence Force

De stalbezetting in Boxtel was de aanleiding voor het oprichten van de organisatie Farmers Defence Force, schrijft Omroep Brabant. De boerenactiegroep was sindsdien betrokken bij blokkades en grote protesten tegen het stikstofbeleid. Voorman Mark van den Oever vindt het "te gek voor woorden" dat de dierenactivisten zijn vrijgesproken, zegt hij in een reactie.

Twee politiemedewerkers krijgen een straf opgelegd vanwege uitspraken op X. De uitspraken worden door de politie "voor een groot deel als onprofessioneel en/of discriminerend en/of racistisch beschouwd." Er werden ook twee andere medewerkers onderzocht.

De berichten worden door de politieleiding gezien als "ernstig plichtsverzuim" en per medewerker wordt beoordeeld wat de gepaste straf is. Een van de medewerkers krijgt voorwaardelijk strafontslag opgelegd. Een ander deed uitspraken die kwetsend, ongepast en/of grensoverschrijdend waren. Van hem wordt een gedeelte van het salaris ingehouden als straf.

Bij een derde collega heeft "specialistisch onderzoek aangetoond dat zijn gedragingen hem niet kunnen worden aangerekend". Er wordt gekeken wanneer deze medewerker weer aan het werk kan. Bij de vierde politiemedewerker heeft eveneens specialistisch onderzoek plaatsgevonden. Dit onderzoek is recent afgerond en binnenkort volgt de uitslag en, indien van toepassing, de strafmaat.

"Collega's die kwetsende en ongepaste uitspraken doen, waarvan vele zelfs discriminerend en racistisch van aard zijn, passen ons niet. Ook niet als die gedaan worden in privétijd", zegt politiechef Midden-Nederland, Yvonne Hondema. "Het is onacceptabel. Naast de verantwoordelijkheid die deze collega's hebben, vind ik het ook belangrijk dat wij als organisatie die verantwoordelijkheid voelen en hiervan leren."

De medewerkers deden de uitlatingen via hun privéaccount op X. De berichten werden in november 2023 gesignaleerd door het webcareteam van de politie. Wat er precies is geschreven en om hoeveel berichten het gaat, heeft de politie niet bekendgemaakt. Het onderzoek naar de uitlatingen werd gedaan door de afdeling VIK (Veiligheid, Integriteit en Klachten) van de politie.

Racisme binnen de politie

Het is niet de eerste keer dat er sprake is van racistische uitingen van agenten. Vaak werden deze gedaan in besloten chatgroepen. Het basisteam Walcheren heeft vorig jaar agenten ontslagen voor het versturen van racistische berichten in een WhatsApp-groep. Agenten deelden onder meer beledigende teksten over Marokkaanse Nederlanders.

De politie in Oost-Nederland wil aan vier medewerkers sancties opleggen na racistische uitingen in een filmpje in Parijs vorig jaar, waaronder ontslag voor een collega. "Wil je meer of minder, hè?", was onder andere te horen in het filmpje. Waarop een ander zegt: "Minder, minder." Na opmerkingen dat de inzittenden zich gedroegen alsof ze in de dierentuin waren, reageerde een van de medewerkers: "Dat is het toch ook?"

Ook bij de politie Rotterdam is sprake van "racisme, pesten en seksisme", blijkt dit jaar uit onafhankelijk onderzoek. Politiechef Fred Westerbeke bood in het verleden meermaals excuses aan voor racistische incidenten binnen zijn eenheid. "We moeten als politie door deze pijn, door deze shit heen om het beter te maken", zei plaatsvervangend korpschef Liesbeth Huyzer tegen NRC over de uitkomsten van het onderzoek.

Na onderzoek wil de politie racistische of discriminerende uitlatingen en gedragingen van collega's aanpakken. "Voorheen was er nogal eens handelingsverlegenheid", zei Huyzer vorig jaar tegen NRC. "Maar nu kijken we niet meer weg en durven we door te pakken." Ook wil de politie met trainingen de betreffende agenten "helpen op zoek te gaan naar hun innerlijk racisme."

De regering van de Duitse bondskanselier Scholz is nu ook formeel gevallen. Bij een stemming in de Bondsdag zegde een meerderheid van de parlementariërs, zoals verwacht, het vertrouwen in Scholz op. Daarmee is de weg vrij voor verkiezingen, over ruim twee maanden.

De regering viel begin vorige maand al uiteen, toen Scholz de minister van Financiën van de liberale FDP ontsloeg. Andere FDP-ministers stapten vervolgens op, waardoor een minderheidsregering overbleef van Scholz' eigen sociaaldemocratische SPD en de Groenen.

De politieke leiders spraken af dat er op 23 februari nieuwe verkiezingen komen, zeven maanden eerder dan oorspronkelijk gepland. Maar vervroegde verkiezingen kunnen volgens de Duitse grondwet alleen worden uitgeroepen onder strenge voorwaarden. Daarom vroeg Scholz een vertrouwensstemming aan, met als doel die te verliezen.

Dat is nu gebeurd. 207 parlementariërs spraken hun vertrouwen in de regering uit en 394 mensen zegden het vertrouwen op. De overige Bondsdag-leden onthielden zich van stemming.

Scholz vs. Merz

Het is nu aan bondspresident Steinmeier om de Bondsdag te ontbinden. Hij heeft al aangekondigd dat te gaan doen. Vervolgens kunnen de verkiezingen worden uitgeschreven. Scholz en zijn ministers blijven in functie tot er een nieuwe regering is.

Bij die verkiezingen zal Olaf Scholz weer de kanselierskandidaat zijn voor de SPD. Zijn partij staat in de peilingen echter ver achter op CDU/CSU van partijleider Friedrich Merz en moet daar ook de radicaal-rechtse AfD voor zich dulden.

CDU/CSU maakt met name een punt van de kwakkelende Duitse economie. "U laat het land achter in een van de grootste economische crises sinds de oorlog", zei Merz vandaag in de Bondsdag.

De geheime dienst en politie in Servië gebruikten spionageapparatuur om daarmee journalisten en activisten in de gaten te houden. Dat zegt Amnesty International in een nieuw rapport. De politie zou speciale software gebruikt hebben om telefoons te hacken.

De Servische politie en de geheime dienst gebruikten volgens Amnesty een op maat gemaakt systeem om telefoons binnen te dringen terwijl hun eigenaren vastzaten of verhoord worden.

Zo is in het rapport te lezen dat in februari een Servische onderzoeksjournalist werd gearresteerd na een alcoholtest, waarna hij werd vastgehouden en ondervraagd over zijn werk. Hij merkte dat na het verhoor met zijn telefoon was gerommeld. Uit onderzoek van Amnesty zou zijn gebleken dat zijn telefoon geïnfiltreerd was.

Een vergelijkbare situatie vond bij een milieuactivist plaats, op wiens telefoon forensisch bewijs werd gevonden van producten van het Israëlische Cellebrite. Dat bedrijf ontwikkelt producten die wereldwijd gebruikt worden door verschillende overheidsinstanties.

Amnesty zegt dat het rapport "onthult hoe de Servische autoriteiten surveillancetechnologie en digitale onderdrukkingstactieken hebben ingezet als instrumenten van bredere staatscontrole en onderdrukking van burgers."

'Aanval op fundamentele rechten'

Ook zou de politie met behulp van spionagesoftware toezicht kunnen houden op de gegevensdragers. Met deze software zou de politie toestellen hebben weten te ontgrendelen om vervolgens schermafbeeldingen en contactenlijsten te uploaden naar een server van de overheid.

De Servische autoriteiten noemen de aantijgingen van Amnesty "absoluut onjuist" en de geheime dienst schrijft dat het "zich aan de Servische wetten houdt."

Het onafhankelijke Belgrade Center for Security Policy, roept op tot het uitvoeren van een onafhankelijk onderzoek. "Dit is een aanval op fundamentele rechten", zei de ngo. Ook zei de veiligheidsorganisatie dat degenen bij de politie die verantwoordelijk zijn voor de spionage vervolgd worden.

70 jaar geleden tekende koningin Juliana het document dat boven de Nederlandse grondwet staat: het Statuut. Op de eilanden werd daarom gisteren Koninkrijksdag gevierd, in Nederland hangt vandaag de vlag uit. Wat gebeurde er op die dag in 1954 en waarom wordt het gevierd?

Met Juliana's handtekening in de Ridderzaal ontstonden 'de Nederlandse Antillen' en kwam het koloniale gezag over de Caribische eilanden ten einde. Het Koninkrijk telt nu, in 2024, vier landen: Aruba, Sint-Maarten, Curaçao en Nederland.

Tegenwoordig bepaalt het Statuut nog veel: daarin staat dat deze landen staatkundig gezien "gelijkwaardig zijn en elkaar helpen".

Onbekend

"Maar het is nog altijd een onbekend document in het hele Koninkrijk", zegt Curaçaos oud-parlementariër en oud-minister van Onderwijs, Wetenschap, Sport en Cultuur Omayra Leeflang. Dat kun je mensen niet kwalijk nemen, zegt ze, omdat het in het "dagelijks leven nauwelijks naar voren komt en de kennis erover vervaagt".

Marcel Daniëls is docent Koninkrijkszaken aan de Haagse Hogeschool en merkt dat ook. "Iedereen kent de Grondwet, maar ik vraag me af hoeveel mensen het Statuut kennen. En als ze het wel kennen, is er nog de vraag of ze weten wat het betekent", zegt hij.

Dat het Statuut volgens zowel Leeflang als Daniëls relatief onbekend is, betekent niet dat het niet ter discussie staat. Ze noemen beiden het "democratisch tekort" als groot punt van kritiek.

Democratisch tekort

Daniëls legt uit dat de Koninkrijksregering het Koninkrijk bestuurt. Die bestaat uit zestien ministers uit Nederland en drie gevolmachtigde ministers van de eilanden.

De gevolmachtigde ministers zijn altijd in de minderheid als het op stemming aankomt, benadrukt Daniëls. "En als er sprake is van slecht bestuur, kan het Koninkrijk- in de praktijk Nederland - wel ingrijpen op de eilanden, maar andersom gaat dat niet", zegt hij. Dat komt door de manier waarop de stemmen zijn verdeeld.

Leeflang vindt daarom dat Nederland een grote verantwoordelijkheid draagt. "Nederland kan heel veel verpesten als ze geen rekening houden met de eilanden, ook binnen dit kader."

In oktober gaf de Raad van State een advies over gelijkwaardigheid binnen het Koninkrijk, omdat het "Statuut met een hedendaagse bril" bekeken moet worden. Daarin stond onder meer dat de eilanden het recht zouden moeten krijgen om te stemmen voor de Tweede Kamer.

Elkaar kennen

Daniëls vindt dat er in het onderwijs nog stappen gezet kunnen worden, "want we kunnen het alleen over gelijkwaardigheid hebben als je elkaar ook daadwerkelijk kent". Hij vindt dat het Nederlandse onderwijs daarin tekortschiet: "kinderen op de eilanden weten enorm veel over Nederland, maar andersom leren we hier weinig tot niks over de eilanden".

Volgens Daniëls is het belangrijk dat jongeren die nu aan het studeren zijn dat wel leren. "Over tien jaar zitten zij op een plek waar ze beslissingen zullen nemen. Dan moeten ze weten hoe het Koninkrijk eruitziet en dat de omstandigheden daarbinnen heel verschillend zijn".

Dat vindt hij naar eigen zeggen vooral omdat er een gezamenlijke geschiedenis is.

Kracht

Op de eilanden leidt het 70-jarige document tot verdeeldheid, ziet Leeflang. Sommige mensen vinden dat Nederland nog te veel bepaalt voor de eilanden en verbinden dat met het koloniale verleden.

Zo ziet Leeflang dat zelf niet. Volgens haar is het Statuut een van de "grootste mijlpalen in de emancipatie" omdat het "officieel een einde maakte aan het koloniale bestuur". Door bijvoorbeeld het gedeelde Nederlanderschap "is er meer dat ons bindt, dan dat ons scheidt", zegt ze.

"Maar", voegt ze eraan toe, "we moeten erkennen dat de landen gelijkwaardig zijn, maar niet gelijk". Volgens haar zijn er problemen die de eilanden niet alleen kunnen oplossen. "Door het Statuut kunnen we hulp vragen, dat vind ik de kracht ervan." Ze noemt de nabijheid van het politiek instabiele Venezuela en klimaatverandering als voorbeelden.

Wel vieren

Zelf vieren Daniëls en Leeflang allebei Koninkrijksdag. Leeflang gaat met studenten naar het Gouverneurshuis op Curaçao. Dat is voor de gelegenheid opengesteld voor bezoekers.

Daniëls viert het deze donderdag, met studenten van de minor Koninkrijkszaken. Op de Haagse Hogeschool worden dan workshops gegeven, lezingen gehouden en is er muziek. Hij nodigt iedereen uit die zich nog wil verdiepen in 'het Koninkrijk'.

De PI Vught heeft twee brieven over gedetineerden verwisseld en per ongeluk naar de verkeerde ontvangers gestuurd. Het gaat om een "administratieve fout bij de postafhandeling in de gevangenis", verklaart de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI).

De zogenoemde bezoekbrieven zijn in de verkeerde envelop gestopt. Het gaat om brieven vanuit de PI waarin de ontvanger informatie krijgt over wanneer diegene op bezoek mag komen. Het gaat dus niet om persoonlijke brieven geschreven door gedetineerden, maar in de brieven staan wel contactgegevens. Door de verwisseling zijn de gegevens van twee gevangenen en twee bezoekers bij de verkeerde personen terechtgekomen.

Eerste keer

De DJI heeft het datalek gemeld bij de Autoriteit Persoonsgegevens, laat de dienst weten aan Omroep Brabant. "Dit had niet mogen gebeuren", aldus de DJI. "Vanzelfsprekend wordt blijvende scherpte gevraagd op alle processen in de gevangenis, en in het bijzonder voor de EBI."

Het is volgens de DJI de eerste keer dat zoiets gebeurt. Er zijn excuses gemaakt aan de betrokkenen.

De DJI zegt dat de fout geen invloed heeft op de veiligheid binnen de PI Vught. In de Extra Beveiligde Inrichting in Vught zitten zware criminelen en verdachten van zware criminaliteit, als Willem Holleeder en Ridouan Taghi. Ook zijn er afdelingen die behoren tot de zwaarst bewaakte in Nederland, zoals de Terroristenafdeling (TA) en de Beheers Problematische Gedetineerden (BPG).

De politie doet onderzoek naar een grote berg kleding die in een bos bij het Brabantse dorp Strijbeek is gedumpt. Volgens de politie werden de zakken vermoedelijk in de nacht van vrijdag op zaterdag gedumpt.

De kleding zat in meerdere plastic zakken en werd gevonden aan de rand van natuurgebied de Strijbeekse Heide, meldt Omroep Brabant. Om hoeveel zakken het in totaal gaat, is niet bekend. De politie spreekt van een enorme berg. "Op de foto is maar een kleine hoeveelheid te zien, de kleding werd toen al opgeruimd", zegt de woordvoerder.

Kosten verhalen

De kleding werd gevonden door een boswachter van Staatsbosbeheer. De man vertelt bij het AD dat de kleding door Staatsbosbeheer is opgeruimd. Om de kosten van het opruimen te verhalen op de dader of daders probeert de politie te achterhalen door wie de kleding is gedumpt.

De politie vraagt iedereen die tussen vrijdagavond en zaterdagochtend in de omgeving iets vreemds heeft gezien het te laten weten. Ook mensen met camerabeelden wordt gevraagd zich te melden.

De ziekenhuizen willen uit de onderhandelingen stappen over de voorzetting van het integraal zorgakkoord omdat ze verrast zijn door bezuinigingen op de zorg. Voorzitter Ad Melkert van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen zegt dat zijn vertrouwen in het proces is geschaad, ook omdat minister Agema zelf overvallen werd door extra bezuinigingen.

"We gaan daar vanmiddag over spreken met onze partnerorganisaties van de verpleegkundigen, de medisch specialisten, de universitaire centra. Dan gaan we echt voorleggen dat we zo niet verder kunnen", formuleert Melkert zijn houding in het radioprogramma Sven op 1. Hij wil "eerst die bezuinigingen van tafel krijgen en dan kijken of we weer verder kunnen en hoe we verder gaan".

Er wordt al lang onderhandeld over de uitwerking van het akkoord, waarmee de steeds duurder wordende zorg beter wordt ingericht. Door breed samen te werken met huisartsen, verzekeraars en gemeenten wil het kabinet meer inzetten op het voorkomen van gezondheidsproblemen dan aan het oplossen ervan. Het draagvlak voor dit plan lijkt nu snel af te brokkelen.

'Verkeerd uitgepakt'

Melkert wijst erop dat het akkoord een van de speerpunten van het kabinet is, maar de financiële middelen daarvoor afgelopen week als wisselgeld werden ingezet om bezuinigingen in het onderwijs te voorkomen. Zo verdwijnt een regeling van 150 miljoen euro voor bijscholing en moet het in loondienst nemen van specialisten nog eens 165 miljoen besparen.

Volgens Melkert is dit "goochelen met een paar items om een dekking te vinden". Hij vindt dat zorgminister Agema veel meer invloed had moeten uitoefenen in de onderhandelingen die het kabinet hierover voerde om de steun van oppositiepartijen te krijgen. "Dat heeft gewoon verkeerd uitgepakt", meent hij.

Agema liet vrijdag al weten dat de voorgestelde kortingen ook haar "rauw op het dak gevallen" waren. Ze zei dat ze de onderhandelende partijen voor de gevolgen heeft gewaarschuwd "toen ze er in de media over hoorde".

Voor Melkert zijn vooral de opleidingsgelden van wezenlijk belang, omdat er verpleegkundigen bij moeten komen en bestaande werknemers in het nieuwe systeem meer verantwoordelijkheden krijgen. "Ik kan daar met mijn verstand niet bij."

Gemeenten ook al vertrokken

Eerder stapten de gemeenten al uit de onderhandelingen over het zorgakkoord, omdat het kabinet te weinig geld zou vrijmaken om de plannen te verwezenlijken. Zo werden de fondsen die met het kabinet Rutte-IV waren afgesproken bij het aantreden van het nieuwe kabinet voor andere plannen ingezet.

Vorige week reageerde ook brancheorganisatie V&VN (verpleegkundigen) al kritisch op de nieuwe plannen. "Een onderwijsakkoord sluiten over de rug van verpleegkundigen is zo'n beetje het slechtste idee van 2024", vond voorzitter Bianca Buurman.

Melkert hoopt dat de Eerste Kamer de stemming over het overheidsbudget uitstelt tot na de jaarwisseling, zodat er tijd is om de plannen te heroverwegen en elders de financiële dekking te vinden. "Op die manier zou iedereen een signaal kunnen geven dat zo'n zorg- en welzijnsakkoord niet alleen een akkoord is tussen de partijen en de minister van VWS, maar dat we hier echt in een nationaal belang handelen en iedereen zich daarbij betrokken weet."

"Dat is wat ik ontzettend heb gemist in de discussie over de onderwijsbegroting. Daar bemoei ik me verder niet mee, maar dat je dan vervolgens zegt 'ze zoeken het bij de zorg maar uit', dan heb je denk ik niet begrepen in welke fase de uitdaging van die zorg op dit moment verkeert."

Het kabinet wil Nederland sneller weerbaarder maken tegen een grootschalig gewapend conflict of andere crises, zoals watersnood, een pandemie of een langdurige uitval van vitale processen. En banken adviseren om altijd wat cash geld in huis te hebben, voor het geval dat.

Stroomstoringen en cyberaanvallen zorgen er regelmatig voor dat de boel even platligt. Pinnen lukt niet, de computers vallen uit of vliegtuigen blijven aan de grond. Wat gebeurt er als Nederland echt helemaal plat zou liggen? Wat als de stroom voor langere tijd uitvalt en ons land in een blackout terechtkomt. Hoe zijn we daar op voorbereid? Menno Jansen is directeur van het COT, het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement, en loopt in podcast De Dag dit scenario door.

Het is het ergste scenario volgens hem. In het land liggen draaiboeken klaar, staan noodaggregaten en kan drinkwater direct uitgereden worden. Maar de crisis moet niet te lang aanhouden, want op die mogelijke ontwrichting voorbereiden is niet te doen.

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek

Redactie: Rosanne Sies & Judith van de Hulsbeek

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren.

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

NOS Amerika Kiest: iedere week praten de correspondenten van Bureau Washington je bij over het laatste nieuws rond de presidentsverkiezingen.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

De politie in Purmerend gaat uit van opzet bij de explosie in een woning aan de Maasstraat. In de nacht van zaterdag op zondag brak er als gevolg van de explosie, die vermoedelijk op de begane grond was, een hevige brand uit.

Het vuur sloeg door naar de zolder, waarna het zich verder uitbreidde tot de twee aangrenzende woningen. Andere woningen liepen rook- en waterschade op. In totaal zijn de bewoners van vijf huizen elders opgevangen.

Zeker een iemand raakte ernstig gewond en werd naar het ziekenhuis gebracht. De politie meldt dat hij buiten levensgevaar is. De politie doet nog onderzoek naar de achtergrond van de ontploffing en houdt "alle scenario's open".

Mensen die getuige waren of relevante informatie hebben, worden opgeroepen om zich te melden. Ook vraagt de politie om beelden uit de omgeving van de Maasstraat gefilmd tussen 03.00 en 05.30 uur te delen met de politie.

De explosie had veel impact:

Het is de tweede keer in een korte tijd waarbij explosies voor veel schade hebben gezorgd. Anderhalve week geleden zorgden explosies aan de Tarwekamp in Den Haag ervoor dat een deel van een appartementencomplex instortte. Daarbij kwamen zes mensen om het leven, meerdere mensen raakten gewond en verschillende huizen werden onbewoonbaar.

Ook bij die explosies gaat de politie uit van opzet. Vermoedelijk was de ontploffing gericht tegen de bruidsmodezaak op de begane grond.

Het gebruik van explosieven neemt al jaren toe. Volgens de politie zal het totaal aantal aanslagen met explosieven dit jaar boven de duizend uitkomen.

De val van het Assad-regime in Syrië heeft ook ver buiten het Midden-Oosten ingrijpende gevolgen. Zeker voor Rusland, dat altijd nauwe militaire banden met het land onderhield. Het Kremlin liet vandaag weten dat er nog geen besluit is genomen over de toekomst van de Russische bases in Syrië.

Intussen zijn er nog geen aanwijzingen dat Rusland daadwerkelijk is begonnen met het terughalen van militairen en materieel, een proces dat maanden kan gaan duren. Als dat gebeurt, is dat ook een tegenslag voor verschillende landen in Afrika.

Marine- en luchtmachtbasis

Tot 2015 beschikte Rusland over een bescheiden steunpunt voor de marine in de Syrische havenstad Tartus. Al sinds 1971 maakte de Sovjet-Unie hiervan gebruik. Nadat Rusland militair betrokken was geraakt bij de strijd in Syrië, werden de faciliteiten daar uitgebreid en gemoderniseerd. Tartus was voor de Russen cruciaal voor vlootoperaties in de Middellandse en Rode Zee.

Vooral vanuit de Zwarte Zee pendelden voortdurend Russische schepen naar Tartus om de troepen in Syrië te bevoorraden. Dat gebeurde tot 2022, toen Turkije de Bosporus afsloot voor marineschepen. Maar Tartus ging ook steeds meer functioneren als doorvoerhaven voor Russische (militaire) goederen op weg naar Afrikaanse bestemmingen.

Tegelijkertijd kreeg Rusland de beschikking over de luchtmachtbasis Khmeimim in de Syrische provincie Latakia. Van hier voerden de Russen tienduizenden vluchten uit voor bombardementen in Syrië. Maar net als de haven van Tartus ging ook Khmeimim steeds meer fungeren als een belangrijke hub voor Russische missies en wapenzendingen naar Afrika.

Zeker sinds het begin van de Russische inval in Oekraïne moesten Russische vrachtvliegtuigen met een omweg vliegen, via de Kaspische Zee, Iran en Irak. Voor langere vluchten van Russische transportvliegtuigen naar Afrikaanse landen was daarom een tussenlanding in Syrië noodzakelijk.

Het wegvallen van deze schakels zou een gevoelige knauw voor de Russische operaties in Afrika betekenen, want vergelijkbare faciliteiten zijn niet direct voorhanden. Tobruk (in het door de troepen van generaal Haftar gecontroleerde deel van Libië) en Port Sudan zijn genoemd als mogelijke alternatieven voor Tartus.

Rusland onderhoudt al lange tijd militaire banden met landen in Afrika, maar zeker in de afgelopen jaren heeft het zijn invloed op het continent fors uitgebreid. Zo sturen de Russen munitie en manschappen naar de Centraal-Afrikaanse Republiek, Burkina Faso, Mali en Niger. Landen die in de afgelopen jaren de banden met oud-kolonisator Frankrijk hebben doorgesneden.

In Mali bijvoorbeeld, vechten huurlingen van het Africa Corps (voorheen de Wagner Groep) zij aan zij met het leger tegen verschillende jihadistengroepen en Toeareg-opstandelingen. Maar wat zij precies uitvoeren is schimmig: volgens onderzoek van mensenrechtenorganisaties maken de Russen zich geregeld schuldig aan ernstige misdaden, zoals buitengerechtelijke executies.

Ook is het niet duidelijk om hoeveel Russische huurlingen het precies gaat. Deskundigen schatten dat het er in Mali een stuk of duizend zijn, die verspreid over het land opereren. In buurland Burkina Faso gaat het om enkele honderden. Sinds hun komst is het er in de Sahel niet veiliger op geworden. Sterker nog, het aantal aanslagen en burgerdoden neemt juist verder toe. De Russen worden daar zelf ook door geraakt: bij een hinderlaag in het noorden van het land werden dit najaar tientallen Russische leden van het Africa Corps gedood.

Onrust in Afrikaanse landen

Dit soort grote nederlagen leidt ook tot politieke onrust in de Afrikaanse hoofdsteden. Daar kijken ze naar andere partners, zoals Iran en Turkije. Deze landen kunnen de komende tijd mogelijk een nog grotere rol krijgen, als Rusland in de logistieke problemen komt vanwege het wegvallen van hun bases in Syrië.

Ook is het de vraag of de militaire leiders in de Sahel, die aan de macht zijn gekomen middels staatsgrepen, door het (tijdelijk) wegvallen van de Russen aan het wankelen worden gebracht. Een nieuwe coup ligt er altijd op de loer. Zeker in Mali, waar terroristische organisaties zoals het aan al-Qaida gelieerde JNIM aan een opmars bezig zijn. De terreurgroep publiceerde vorige week maandag een felicitatie aan het adres van Syrië "voor het omslaan van een zwarte bladzijde in de geschiedenis".

Rusland zal ongetwijfeld proberen in Syrië voet aan de grond te houden, maar het is onduidelijk hoe groot de kans daarop is. Volgens het Kremlin is die beslissing aan de nieuwe Syrische machthebbers, waarmee Moskou achter de schermen contact zegt te onderhouden.

Veel schulden, maar helemaal niets aflossen. In één klap ervan af, zonder verdere wettelijke verplichtingen. Schuldeisers zien met lede ogen aan dat dit steeds vaker voorkomt.

Dat komt door een nieuwe richtlijn in de schuldhulpverlening. Schuldeisers krijgen een 'nulaanbod', dat neerkomt op het kwijtschelden van de schuld, zonder aflossing of een andere tegenprestatie.

Volgens de vereniging voor gemeentelijke kredietbanken en schuldhulpverleners, NVVK, is de nieuwe werkwijze noodzakelijk om te voorkomen dat mensen met probleemschulden te weinig overhouden om van te leven.

Maar veel schuldeisers zijn verontwaardigd. Ze hekelen vooral dat er na het kwijtschelden geen verplichte begeleiding meer is voor de schuldenaar.

Probleemschulden

De nieuwe richtlijn werd 1 juli ingevoerd. Sindsdien groeide het aantal nulaanbiedingen tot ongeveer een derde deel van de mensen die in een schuldenregeling zitten bij de schuldhulpverlening. Dat blijkt uit een eerste telling van de NVVK.

Probleemschulden zijn schulden die iemand niet zelf binnen drie jaar kan aflossen. Gemeenten zijn wettelijk verplicht inwoners met probleemschulden hulp aan te bieden.

Die hulp bestaat onder meer uit het opstellen van een schuldenregeling. Schuldhulpverleners kijken daarbij naar het deel van het inkomen dat beschikbaar is voor schuldeisers.

Vrij te laten bedrag

Voorheen gold daarbij dat er altijd ten minste 5 procent van het inkomen naar schuldeisers gaat, hoe laag het inkomen ook is. Gedurende de periode van aflossen werd de schuldenaar begeleid en kreeg hulp gericht op een schuldenvrije toekomst.

In de nieuwe werkwijze hanteren schuldhulpverleners het zogeheten vrij te laten bedrag. Dat is het bedrag dat iemand minimaal nodig heeft om van rond te kunnen komen. Het wordt vastgesteld aan de hand van onder meer normen van het Nibud.

Als het inkomen lager is dan dit vrij te laten bedrag, blijft er niets over om schulden mee af te lossen. Schuldeisers krijgen dan een nulaanbod. Als ze er niet mee instemmen, kunnen schuldhulpverleners de rechter vragen om een dwangakkoord. Daarmee wordt een schuldeiser verplicht de schuld kwijt te schelden.

De eerste gerechtelijke uitspraken met zo'n akkoord zijn al gedaan.

Schuldeisers betalen de rekening

Door de nieuwe richtlijn zien schuldeisers nu vaker niets terug van hun geld, constateert ook de NVVK. De vereniging dringt er bij het kabinet op aan het sociaal minimum te verhogen. Daardoor blijft er naast het vrij te laten bedrag meer over. "Dat zal ervoor zorgen dat meer hulpvragers afloscapaciteit hebben", zegt de NVVK. "Het begeleiden van mensen naar een schuldenvrije toekomst is moeilijk als er te weinig geld is om van rond te komen."

Schuldeisers en deskundigen hebben kritiek op de nieuwe werkwijze van de schuldhulpverlening. "In feite is de boodschap: je hoeft niet te betalen want je kunt gezien de hoogte van je inkomen niet betalen. Dat vind ik een verkeerd signaal", zegt schulden-expert André Moerman.

De jurist legde mede de basis voor een nieuw incassostelsel, dat in politiek Den Haag breed wordt gesteund. Het stelsel is minder ingewikkeld waardoor de extra incassokosten minder snel zouden oplopen.

"Maar uitgangspunt moet zijn dat als je schulden aangaat, je ze ook moet aflossen. Dat het sociaal minimum voor bepaalde groepen te laag is, kan niet via schuldhulpverlening opgelost worden", vindt hij.

Ook verzekeraar Achmea zag de afgelopen maand het aantal nulaanbiedingen verdubbelen. De verzekeraar loopt geld mis, maar maakt zich vooral zorgen dat mensen in de schulden na de kwijtschelding uit zicht raken.

"De schuldenaar kan na het kwijtschelden verdere begeleiding van hulpverleners weigeren. Want die is vaak op vrijwillige basis", zegt Jeroen van de Werken, manager debiteurenbeheer bij verzekeraar Achmea. Achmea pleit ervoor dat ook na het kwijtschelden er een vorm van verplichte begeleiding blijft bestaan, om het ontstaan van nieuwe schulden te voorkomen.

"Wij zien inmiddels dat na het kwijtschelden bij 12 procent van de klanten binnen enkele maanden nieuwe betaalachterstanden ontstaan", zegt Van Werken. "Hierdoor vallen klanten snel terug in oude patronen en begint de weg naar problematische schulden weer opnieuw. Dat is wat Achmea betreft geen wenselijke situatie."

Maar 15.000 schuldenvrij

Onderzoek wijst uit dat van de 730.000 huishoudens met geregistreerde problematische schulden er vorig jaar maar 15.000 schuldenvrij raakten door schuldhulp.

Een studie in opdracht van verschillende ministeries wees afgelopen zomer uit dat problematische schulden de samenleving jaarlijks zo'n 8,5 miljard euro kosten. Dat zijn directe kosten bij onder meer overheden en rechtspraak en kosten door de gevolgen van probleemschulden: onder meer extra zorgkosten door stress en kosten door ziekteverzuim.

Wie via sites als Cheaptickets.nl, Vliegwinkel of Kiwi goedkope vliegtickets denkt te kopen, heeft grote kans bedrogen uit te komen. De Consumentenbond waarschuwt dat de ticketsites onnodig dure tickets verkopen voor vliegreizen.

Kosten voor stoelreserveringen en bagage gaan flink over de kop. Ook geven de sites geen compleet aanbod en worden extra kosten verstopt, blijkt uit onderzoek van de belangenorganisatie voor consumenten.

"De laagste prijzen voor vliegtickets vonden we bijna altijd op de websites van luchtvaartmaatschappijen", stelt de bond. De ticketsites beloven uitgebreide vergelijkingen, maar regelmatig ontbreken (goedkope) vluchten van easyJet, KLM of Ryanair.

Voor het onderzoek bekeek de Consumentenbond de prijzen voor vliegtickets op elf populaire ticketwebsites. Daaruit bleek dat deze sites tot vier keer meer vragen voor bagage en stoelreserveringen dan luchtvaartmaatschappijen.

Volgens Consumentenbond-directeur Sandra Molenaar is de situatie "nog erger" dan in het vorige onderzoek van de bond in 2022. "Op het eerste gezicht lijken de prijzen van vliegticketwebsites redelijk. Maar vervolgens brengen ze enorm hoge kosten in rekening voor optionele diensten."

Zo bleek een van de sites online inchecken aan te bieden voor 7 euro, terwijl alle Europese maatschappijen dat gratis aanbieden.

Bovendien worden kopers opgejaagd door teksten die in het scherm verschijnen: "Wees snel, de prijzen stijgen binnenkort!" of "Dit is een van de beste aanbiedingen van vandaag. Boek nu!". Het zijn volgens de Consumentenbond uit de duim gezogen teksten, bedoeld om mensen op te jagen.

Hierdoor, stelt de Consumentenbond, zit een fout in een klein hoekje. Wie een typefout maakt in een passagiersnaam moet bij Gotogate bijvoorbeeld een nieuw ticket kopen omdat het bedrijf geen naamcorrecties toestaat. Een luchtvaartmaatschappij is echter verplicht je te helpen met een naamcorrectie en mag daar geen kosten voor in rekening brengen.

In een loods in Hazerswoude-Rijndijk heeft een grote brand gewoed. Bij de uitslaande brand kwam veel rook vrij, die in de omgeving te zien was. Inmiddels is de brand onder controle. Niemand raakte gewond.

De brand brak vanochtend rond 06.45 uur uit in een opslagloods van een houtverwerkingsbedrijf. Vanwege de rook was in de omgeving een NL-Alert verstuurd, waarin werd opgeroepen om uit de rook te blijven en ramen en deuren te sluiten.

De brandweer was met meerdere eenheden aanwezig en had de brand enkele uren later onder controle. De brandweer wist te voorkomen dat het vuur oversloeg naar naastgelegen woningen. De loods werd door de brand vrijwel volledig verwoest.

Hoewel de brand onder controle is, verwacht de brandweer nog wel even bezig te zijn met nablussen. "We zijn sloopwerkzaamheden aan het verrichten om verborgen smeulende delen te vinden. Daarbij komt nog veel rook vrij en kan het vuur soms even oplaaien", zegt een woordvoerder tegen Omroep West.