NOS Nieuws - Algemeen

De politie heeft afgelopen avond in Scheveningen tien mensen aangehouden. Zij werden onder meer aangehouden omdat ze wapens bij zich hadden, geen identiteitsbewijs konden laten zien of agenten zouden hebben beledigd. De politie trad ook op tegen overlast en ordeverstoring op de boulevard aan zee.

De politie was aanwezig in Scheveningen omdat er op sociale media een oproep rondging om naar de pier te gaan voor een feest. Op de boulevard bleef het uiteindelijk "druk, maar beheersbaar", zei de politie.

In Scheveningen liep het begin mei uit de hand na een oproep op sociale media om te gaan vechten. Daar waren honderden jongeren op afgekomen. Nadat zij zich tegen de politie hadden gekeerd, werd de mobiele eenheid ingezet.

Groepen jongeren bekogelden de politie met onder meer stenen, fietsen en glaswerk.

In de haven van Amsterdam is vanmiddag 4500 kilo cocaïne onderschept door de douane. De drugs waren verstopt in een lading hout in een container die uit West-Afrika kwam.

De container was donderdag aangekomen. De douane besloot de lading extra te controleren "op basis van een risicoanalyse".

Onder andere met speurhonden en scanapparatuur werd in de container gekeken. Volgens de douane waren de drugs "professioneel ingepakt". De cocaïne is in beslag genomen en zal worden vernietigd.

Een 40-jarige Poolse man is maandag overleden op een politiebureau in Den Haag, meldt het Openbaar Ministerie. De man werd eerder die dag aangehouden nadat agenten rond 17.20 uur een auto tegen de rijrichting in zagen rijden op het Prins Bernhardviaduct.

De man zat als inzittende in die auto, meldt Omroep West. Bij de controle bleek dat hij uitgezet moest worden naar Polen. Toen agenten hem wilden aanhouden, ging hij ervandoor. Na een korte achtervolging werd hij alsnog aangehouden. Daarbij verzette hij zich, zegt de politie.

Op het politiebureau aan de Jan Hendrikstraat werd de man onwel. Agenten probeerden hem nog te reanimeren.

De Rijksrecherche doet onderzoek naar het incident. Daarbij wordt ook onderzocht of de man is overleden door toedoen van de politie.

Op de VN-oceaantop in Nice schaarden deze week nog eens twintig landen zich achter het wereldwijde verdrag om de oceaan te beschermen. Samen met dertig landen die hen voorgingen, komt de teller daarmee uit op vijftig landen. Als nog eens tien landen hun handtekening onder het stuk zetten, treedt het als historisch beschouwde verdrag in werking.

Nederland, dat twee jaar terug nog pleitte voor een ambitieus verdrag, heeft nog niet geratificeerd, al zegt een woordvoerder van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat dat het departement daarmee bezig is.

Afhankelijk van oceanen

Twee jaar geleden spraken landen in het oceaanverdrag af om in 2030 30 procent van de oceaan te beschermen. In de beschermde gebieden gelden beperkingen voor visserij, scheepvaart en andere activiteiten.

In Nice moedigde de Franse president Macron landen deze week aan het verdrag te ratificeren en zo de ondergrens van zestig landen te halen. Dat gebeurde niet, al is de verwachting dat dat later dit jaar wel lukt.

Oceanen beslaan twee derde van het aardoppervlak. Daarvan is zo'n 8 procent beschermd. Onderzoek toont aan dat als een deel van de oceaan wordt beschermd, de zee en het leven daarin herstellen en een groter deel van de oceanen daar de vruchten van plukt.

Daar profiteren mensen vervolgens ook van, die afhankelijk zijn van oceanen voor voedsel, zuurstof, natuurlijke CO2-opslag, transport, recreatie en energieopwekking.

Hoewel de grens van zestig landen niet is gehaald, vindt Klaudija Cremers, oceaanonderzoeker bij de Franse denktank IDDRI, het een indrukwekkend resultaat. "Het kostte twaalf jaar om het volle VN-zeerechtverdrag in werking te laten treden. De verwachting is dat dat bij dit zeebeschermverdrag aankomende september lukt. Binnen drie jaar: dat is snel in de diplomatie."

Het verdrag treedt 120 dagen nadat het zestigste land het verdrag heeft geratificeerd in werking. Ook komt er dan een eigen VN-top rond het thema, zoals dat sinds 1995 ook rond klimaat gebeurt.

Momentum

Tijdens de oceaantop aan de Middellandse Zee deze week werden vooral oude afspraken herbevestigd, nieuwe coalities gevormd en ambities uitgesproken. Tientallen wereldleiders en 1500 afgevaardigden uit 200 landen reisden naar Nice om het over vervuiling, opwarming door klimaatverandering, en de achteruitgang van dieren en planten in oceanen te hebben. Grote nieuwe afspraken en doelen bleven uit, al was dat ook niet per se het doel.

"Zo'n conferentie is meer het moment waarbij iedereen samenkomt", legt Cremers uit. "Wereldleiders wachten hierop om grote aankondigingen te doen."

Diepzeemijnbouw controversieel

Cremers noemt wat voorbeelden. "Portugal heeft aangekondigd een nieuw natuurgebied te beschermen. 96 landen hebben afgesproken in augustus in Geneve een ambitieus verdrag over plastic te willen sluiten. Nieuwe landen hebben een eerder verdrag van de Wereldhandelsorganisatie (WHO) over de afschaffing van schadelijke subsidies aan de visserij geratificeerd. En 37 landen gaan diepzeemijnbouw niet toestaan."

Diepzeemijnbouw is zeer controversieel. Over de schade die mijnbouw op de diepe oceaanbodem kan aanbrengen is veel onzeker, ook omdat er weinig bekend is over het leven daar en wat de impact is van bijvoorbeeld explosieven zo diep onder water. Toch staan sommige landen te popelen om daar bepaalde zeldzame metalen te winnen. Afgelopen april maakte de VS bekend dit als eerste land te gaan doen.

Volgens Cremers was deze top dus vooral bedoeld om oude afspraken te herbevestigen. "Met alles wat er nu geopolitiek gebeurt met oorlog en handel, is het indrukwekkend dat zoveel wereldleiders zich hier hebben uitgesproken voor de oceaan." Maar Nederland dus niet.

Daarom vertrok Ewout van Galen, directeur van Stichting De Noordzee, toch enigszins teleurgesteld van de oceaantop. "Nederland loopt achter als het gaat om bescherming van de Noordzee, en de staat van de Noordzee is slecht. Zelfs in Natura 2000-gebieden op zee laat Nederland nog van alles toe, van zandwinning tot visserij. Ik had gehoopt op hardere doelen en afspraken."

Nederland is op allerlei manieren afhankelijk van de Noordzee, van voedsel en energie tot transport en natuur. Maar de eerste drie in dat rijtje krijgen volgens de directeur in Nederland ruim baan, terwijl de natuur achterblijft. "Er is afgesproken dat in 2030 15 procent van de Noordzee beschermd moet zijn voor de intensieve sleepnetvisserij, maar we staan al een tijdje stil op 5 procent."

Maritiem land

Een gemiste kans voor Nederland, vindt Van Galen, want het Nederlandse demissionaire kabinet had in Nice ambities kunnen uitspreken. "Nederland staat internationaal bekend als een maritiem land, is op veel vlakken koploper, zet in op internationale samenwerking, maar stuurt geen ministeriële vertegenwoordiging hierheen. Dat is door andere landen niet onopgemerkt gebleven."

Een woordvoerder van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat laat weten dat namens Nederland de directeur-generaal Water en Bodem aanwezig was. Na het vertrek van de PVV-bewindslieden is er op het ministerie geen minister of staatssecretaris meer.

NSC-Kamerlid Diederik Boomsma wil lijsttrekker van zijn partij worden bij de komende Kamerverkiezingen. Op dit moment is Nicolien van Vroonhoven het gezicht van NSC, na het vertrek van oprichter Pieter Omtzigt. Van Vroonhoven werd unaniem gekozen als fractievoorzitter van de Kamerfractie, maar uitte afgelopen week toch haar twijfels of ze wel verder wil.

Nu toont Boomsma duidelijke ambities, zo laat hij op X weten. Hij zegt te kiezen voor een sociaal-conservatieve koers; herstel van gezag, respect voor de Nederlandse cultuur, minder migratie, een dienstbare overheid en een zorgzame, weerbare samenleving.

De kans is groot dat Van Vroonhoven dit weekend duidelijk maakt of ze lijsttrekker wil worden.

Rechterhand Omtzigt

Van Vroonhoven is dan wel unaniem gekozen als fractievoorzitter van NSC in de Tweede Kamer, maar de afgelopen tijd gingen intern steeds meer stemmen op voor het Kamerlid Boomsma.

Van Vroonhoven was de rechterhand van Omtzigt en na het overnemen van de voorzittershamer in april zei ze dat ze in haar rol was gegroeid en uit de schaduw van Omtzigt was gekomen. Maar de twijfel nam toe. Zo zei ze dat ze zich stoorde aan de harde Haagse omgangsvormen.

De 46-jarige Boomsma zat jarenlang voor het CDA in de Amsterdamse gemeenteraad, ook als fractievoorzitter. Hij won in 2022 de titel 'Beste Raadslid van Nederland'.

Twee mannen in het Verenigd Koninkrijk hebben jaren cel gekregen voor het stelen van een massief gouden toiletpot. Het was het pronkstuk van een tentoonstelling in Blenheim Palace met werk van de beeldend kunstenaar Maurizio Cattelan.

In 2019 reden drie mannen met gestolen auto's het terrein op van Blenheim Palace, het geboortehuis van Winston Churchill in de buurt van Oxford. Het complex doet tegenwoordig onder andere dienst als museum. Met grote hamers gingen ze door een raam het gebouw in. Ze trokken de toiletpot los en stonden binnen vijf minuten weer buiten. Op bewakingsbeelden is te zien hoe ze delen van de pot in de auto stoppen.

Een van de mannen, die gezien wordt als het brein achter de diefstal, is veroordeeld tot vier jaar. Van hem is DNA gevonden in de toiletruimte en op zijn kleren zijn goudflinters aangetroffen. De andere inbreker kreeg twee en een half jaar.

Het gouden toilet was aangesloten op de riolering en bezoekers van de tentoonstelling konden er gebruik van maken. Voor ze de inbraak pleegden, namen de inbrekers poolshoogte. Ze bezochten de tentoonstelling en maakten foto's in de toiletruimte.

Goud te koop

Aanvankelijk werden zeven mensen opgepakt voor de diefstal, van wie er vier werden vervolgd. Een van de vier werd vrijgesproken, een andere verdachte werd veroordeeld tot 21 maanden voorwaardelijk en een taakstraf.

Maurizio Cattelan, die ook bekend is van een op de muur getapete banaan, had de gouden toiletpot gemaakt als satire op buitensporige rijkdom. De pot is nooit teruggevonden.

Iran heeft even na 20.00 uur Nederlandse tijd een vergeldingsaanval op Israël uitgevoerd, na de grote Israëlische aanval van afgelopen nacht. Volgens het Israëlische leger zijn er verspreid over twee golven "iets minder dan honderd raketten" afgevuurd op Israël.

De Israëlische hulpdiensten melden dat meerdere mensen gewond zijn geraakt. Over het algemeen zijn de verwondingen niet ernstig. Rond 21.30 uur Nederlandse tijd meldde het Israëlische leger dat burgers hun schuilkelders konden verlaten.

Op beelden uit Tel Aviv waren explosies en rookpluimen te zien. Het is onduidelijk of de explosies van Iraanse raketten waren of van het Israëlische luchtafweer. Ook boven Jeruzalem werden explosies gehoord.

Schade

Op live-beelden uit Tel Aviv was te zien dat een hoog gebouw schade heeft opgelopen. Op een van de verdiepingen woedde brand. Het lijkt te gaan om een appartementencomplex.

Getuigen melden aan internationale media dat het luchtalarm klonk in Jeruzalem en Tel Aviv. Burgers werden eerder opgeroepen om naar schuilplekken te gaan en daar te wachten op informatie.

Zo zagen de aanvallen eruit op de grond in Tel Aviv:

Volgens de Iraanse staatstelevisie heeft de luchtverdediging minstens één Israëlisch gevechtsvliegtuig neergehaald. De piloot zou zijn gevangengenomen. Het Israëlische leger spreekt de Iraanse berichtgeving tegen.

Afgelopen nacht voerde Israël een grote aanval uit op Iran. Hierbij werden meerdere bevelhebbers van de Iraanse strijdkrachten en topwetenschappers van het nucleaire programma gedood. Ook nucleaire installaties in het land werden aangevallen. Israël zegt dat de aanvallen nodig zijn om te voorkomen dat Iran kernwapens krijgt.

Bij een brand in een verzorgingshuis in Rotterdam is iemand om het leven gekomen. Over de identiteit van het slachtoffer en de doodsoorzaak is nog niets bekendgemaakt.

De brand brak rond 15.15 uur uit op de vijfde etage van het gebouw. Volgens Rijnmond ontstond het vuur in de kamer van een bewoner. De brand werd snel geblust, meldt de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond.

Het zorgcentrum biedt volgens de regionale omroep onderdak aan zo'n 130 bewoners met onder andere dementie. Op beelden is te zien hoe bewoners werden geëvacueerd.

De treinen van de NS rijden maandag grotendeels volgens de normale dienstregeling, meldt de NS. Er wordt dan niet gestaakt, zeggen het spoorbedrijf en de vakbonden. Volgens de FNV betekent dit overigens niet dat er helemaal geen stakingen meer komen.

De NS had rekening gehouden met een nieuwe stakingsactie en uit voorzorg de dienstregeling aangepast. De aanpassingen worden zoveel mogelijk teruggedraaid. Reizigers wordt wél geadviseerd rekening te houden met drukkere treinen en een aangepaste dienstregeling.

Vandaag staakt het NS-personeel in de provincies Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel, Flevoland, Zeeland, Noord-Brabant, Limburg en een deel van Gelderland. Het is de derde staking in iets meer dan een week tijd. Bij de stakingen van dinsdag en vorige week vrijdag lag al het NS-treinverkeer in Nederland stil.

Verbeterd loonbod

De stakingen hangen samen met de vastgelopen onderhandelingen over een nieuwe cao. De vakbonden eisen een hogere loon en betere arbeidsvoorwaarden. De NS kwam vandaag met een verbeterd bod gedaan, maar daar zijn de vakbonden niet enthousiast over.

De NS is nu bereid tot een loonsverhoging van 3 procent in plaats van 2,5 procent. Dat vinden de vakbonden te weinig. "We willen liever gewoon met de trein rijden, maar als de NS niet beweegt, hebben we geen andere keuze", zegt de FNV.

De vakbonden willen een loonsverhoging van ten minste 6 procent. Daarnaast willen ze onder meer een ruimere regeling voor zwaar werk. FNV en VVMC beraden zich over het tegenbod. FNV zegt dat zolang er geen serieus bod op tafel ligt, de stakingen doorgaan.

Student bedrijfskunde Bhoomi Chauhan was gisteren te laat voor haar Air India-vlucht met bestemming Londen. Onderweg naar de luchthaven in Ahmedabad kwam ze vast te staan in het verkeer. Kort na het opstijgen vanaf de luchthaven in Ahmedabad stortte het vliegtuig waar ze anders in had gezeten neer in een woonwijk. Van de 242 inzittenden overleefde slechts één passagier de ramp.

Ze had zo'n 200 kilometer afgelegd voordat ze in de stad in files terechtkwam en was "boos en gefrustreerd" dat ze van het grondpersoneel het vliegtuig niet meer in mocht, vertelt ze aan de BBC. Ze zegt tien minuten na de boardingtijd op het vliegveld te zijn aangekomen. De studente probeerde het luchthavenpersoneel er tevergeefs van te overtuigen haar aan boord te laten.

'Wonder voor mij'

De 28-jarige verliet daarop gefrusteerd de luchthaven. Terwijl ze met een reisagent overlegde of ze de kosten van haar ticket vergoed kon krijgen, kreeg ze een telefoontje: het vliegtuig is neergestort. "Dit is echt een wonder voor mij", zegt ze tegen de BBC.

De BBC heeft inzage gekregen in haar vluchtgegevens en zag dat de studente inderdaad op de vlucht naar Londen had moeten zitten, op stoel 36G.

Eén overlevende

Van de 230 passagiers en 12 bemanningsleden aan boord heeft slechts één persoon het ongeval overleefd. Dat is de 40-jarige Brit Vishwash Ramesh. Hij heeft inmiddels bezoek gehad van de Indiase premier Modi. Hoeveel slachtoffers zijn gevallen op de plaats waar het vliegtuig neerstortte, is nog niet duidelijk.

Tot op heden is er nog niets bekend over de oorzaak van de crash. De enige overlevende van de ramp zegt een hard geluid te hebben gehoord vlak na het opstijgen. Inmiddels hebben reddingswerkers de zwarte doos met vluchtgegevens veiliggesteld.

De VVD heeft de namen bekendgemaakt van de politici die de opengevallen kabinetsposten opvullen na het vertrek van de PVV.

VVD'er Vincent Karremans wordt benoemd als demissionair minister van Economische Zaken. De Rotterdammer volgt PVV-minister Beljaarts op. Karremans was het afgelopen jaar staatssecretaris Jeugd, Preventie en Sport. VVD-Kamerlid Judith Tielen neemt zijn portefeuille over.

Ook schuift de VVD Tweede Kamerlid Thierry Aartsen naar voren, voor de functie van staatssecretaris op Infrastructuur en Waterstaat.

Gisteren werd via NRC bekend dat waterschapsbestuurder Robert Tieman en oud-Kamerlid Nicki Pouw-Verweij de nieuwe BBB-bewindspersonen worden. Tieman is de beoogd minister van Infrastructuur en Waterstaat en Pouw-Verweij de staatssecertaris voor Langdurige Zorg.

Niet duidelijk

Wie de nieuwe NSC-bewindspersonen worden is nog niet duidelijk. NSC levert de minister van Volksgezondheid en staatssecretaris van Buitenlandse Handel.

Door de val van het kabinet-Schoof begin vorige week kwamen negen PVV-posten in het demissionaire kabinet vrij. Al snel ontstond er een conflict over de verdeling van die posten, omdat vooral VVD als BBB hun oog hadden laten vallen op de ministerspost Asiel en Migratie, voorheen van PVV-minister Faber. Asiel is een belangrijk thema voor de partijen waarop ze zich in aanloop naar de verkiezingen van oktober kunnen profileren.

Afgelopen woensdag werd een oplossing gevonden; het ministerschap werd verdeeld over de drie partijen VVD, NSC en BBB. Al zittende ministers, zoals VVD'er Van Weel, Van Hijum (NSC) en Keijzer (BBB), gaan nu ieder met delen van de portefeuille Asiel en Migratie aan de slag.

Maar er moesten na woensdag ook nog nieuwe tijdelijke bewindslieden worden gevonden om de werkdruk te verlichten. De namen konden nog niet meteen bekend worden gemaakt, omdat kandidaten eerst altijd een screening moeten ondergaan. De VVD is nu de eerste partij die de nieuwe namen naar buiten brengt.

De Halve Marathon Zwolle van morgen is afgelast vanwege de verwachte hitte, hoge luchtvochtigheid en kans op onweer. Ook de 4 Engelse Mijl, de Heroes Run en de wedstrijd voor professionele lopers gaan niet door. Volgens voorzitter Arne Poirot is het onverantwoord het evenement door te laten gaan vanwege de gezondheid van de deelnemers en de aanwezigheid van zo'n 25.000 toeschouwers.

Deelnemers krijgen geen geld terug en zijn niet automatisch ingeschreven voor volgend jaar. "We gaan dan waarschijnlijk naar een systeem van loting. Hoe dat volgend jaar precies gaat, moeten we nog uitzoeken", zegt Poirot tegen RTV Oost. Deelnemers moeten er volgens hem van uitgaan dat ze zich volgend jaar opnieuw moeten inschrijven voor een startbewijs.

De voorzitter benadrukt dat veel lopers niet met dit weer hebben kunnen oefenen. "Daarnaast wordt er ook een onweersbui voorspeld tegen 19.00 uur, als de lopers in het startvak staan. Bedenk dat er ook 25.000 man publiek is. We hebben er de medische voorzieningen niet voor. Gezondheid staat voorop, dus we kunnen niet anders."

Ingekort of afgelast

Ook in de rest van het land nemen organisatoren van sport- en buitenevenementen maatregelen om de veiligheid van deelnemers te waarborgen. Zo is de Rijsserbergloop in Rijssen van vandaag afgelast, wordt de Vuurtorenloop in Hoek van Holland ingekort tot 10 kilometer en later op de avond gelopen, en is vanavond op de laatste dag van avondvierdaagse in Den Dolder de route ingekort.

Hardloopwedstrijd de Loop door Houten is vanwege de hoge temperatuur geschrapt. "De veiligheid en gezondheid van alle deelnemers en vrijwilligers staan bij ons voorop", meldt de organisatie. De organisatie van een jeugdvoetbaltoernooi in De Meern roept de deelnemers op voldoende water en zonnebrandcrème mee te nemen, meldt RTV Utrecht.

In Drenthe bereiden verschillende evenementen zich voor op de hitte met extra water, zonnebranddispensers en schaduwplekken. Bij het jeugdvoetbaltoernooi Huys Talent Cup in Hoogeveen is er de hele dag extra drinkwater beschikbaar en is de EHBO waakzaam op oververhitting.

Het Hello Festival in Emmen zorgt eveneens voor extra watertappunten en schaduwplekken. "We zitten aan het water, dat geeft al wat verfrissing, dat scheelt," zegt organisator Wim Beekman tegen RTV Drenthe.

Het Rode Kruis adviseert sporters om voldoende te drinken, lichte kleding te dragen en alert te zijn op signalen van oververhitting.

Toen ze vanochtend wakker werd wist ze niet direct wat er vannacht was gebeurd, zegt Mary Maleki van de Iraanse supermarkt Roos in Amsterdam. "Ik hoorde pas over de aanvallen toen ik door jullie werd gebeld." Een deel van haar familie woont in de Iraanse hoofdstad Teheran, waar de Israëlische strijdkrachten vannacht ook luchtaanvallen uitvoerden.

Doelwit waren het Iraanse atoomprogramma, de top van de Iraanse strijdkrachten en atoomgeleerden. Israël wil zo naar eigen zeggen voorkomen dat Iran kernwapens kan maken.

"Ik ben in shock", zegt ze. Nadat ze het nieuws had gehoord, heeft ze de televisie aangezet en haar familie gebeld. Ze is bezorgd, want er werd niet meteen opgenomen.

Ook de Iraanse journalist Nasim Roshanaei hoorde het nieuws over de aanvallen vanochtend vroeg. Zij woont en werkt in Nederland voor radio Zamaneh, een online nieuwsmedium dat kritisch staat tegenover het Iraanse regime. Vanochtend vroeg kreeg ze sms'jes van vrienden, familie en haar moeder die vertelden over de aanvallen. "Ik kreeg berichten waarin stond 'we leven nog', maar verder heb ik niets meer gehoord", zegt ze. "Het is nu al drie uur stil."

WhatsApp werkte volgens haar niet in Iran, maar via Instagram kreeg ze van een vriendin berichten dat haar woning geraakt was door een raket. "Haar huis, alle ramen, alles is kapot", zegt ze. Volgens Iraanse nieuwsmedia zijn er zeker 70 mensen gedood bij de aanvallen, maar de journalist vreest dat er nog "veel meer" doden onder het puin liggen.

'Gewone mensen betalen de prijs'

In Teheran was vandaag een protest waarbij aanhangers van de regering foto's omhooghielden van de gedode generaals en leuzen riepen waarin de ayatollah Khamenei, de hoogste leider van Iran, werd geprezen. De demonstranten riepen op tot een stevige reactie op de aanval.

Journalist Roshanaei stelt dat "de gewone mensen" geen aanhanger van het regime. "Zij zijn vooral hartstikke bang." Supermarkteigenaar Maleki beaamt dat. "In een oorlog zijn het de gewone mensen die een heel hoge prijs betalen."

Zorgen over reactie Iran

In Israël wordt wisselend gereageerd op de aanvallen en de mogelijke reactie van Iran daarop. Een man die vanochtend vroeg boodschappen ging doen, hoopt dat het conflict met Iran niet verder uit de hand loopt. "We willen vrede", zegt hij. Hij is vanochtend uit voorzorg water en eten voor zijn familie gaan inkopen. "Voor het geval er iets gebeurt", zegt hij.

Sommige Israëliërs reageren opgelucht. Zo stelt een vrouw in Jerusalem dat Israël geen keuze meer had. "We kunnen niet wachten tot Iran wat doet, dan is het te laat."

Een ander is blij dat Israël Iran heeft aangevallen. "We hebben hier echt op gewacht." In Tel Aviv noemt een man de aanvallen "een geweldig uitgevoerd plan, het Israëlische leger blijkt heel effectief, dat is erg bemoedigend."

'Bezorgd, moe en een beetje hulpeloos'

Niet alle Israëliërs zijn positief. Een vrouw maakt zich zorgen over wat er mogelijk nog komen gaat. "Ik maak me ook zorgen over mijn kinderen en mijn inkomen, want dit beïnvloedt de economie. Je kunt niet werken, je kunt niets doen", zegt ze.

Een ander heeft het gevoel dat hij op niemand kan vertrouwen. "Onze regering speelt met ons leven en het leven van anderen. We zijn bezorgd, moe en een beetje hulpeloos."

De Iraanse journalist Pejman Akbarzadeh zegt dat hij wel had verwacht dat Israël zou aanvallen, maar niet nu. Volgens hem zijn er in Iran veel mensen die kritiek hebben op de Israëlische aanvallen, maar er zijn ook Iraniërs die "tevredenheid en opluchting" voelen omdat hooggeplaatste leiders van de Islamitische Revolutionaire Garde zijn gedood.

"Over het algemeen zijn mensen heel erg bezorgd over de gevolgen", zegt Akbarzadeh. De Iraanse regering heeft wraak gezworen. Hij zegt verder dat er "natuurlijk geen garantie is dat dit soort aanvallen regime-kritische Iraniërs gaan helpen om vrijheid te bereiken".

Joost Eerdmans is door zijn partij JA21 voorgedragen als lijsttrekker bij de Tweede Kamerverkiezingen van oktober. Het partijbestuur heeft dat vandaag bekendgemaakt.

Eerdmans richtte JA21 in 2020 samen met Annabel Nanninga op nadat ze zich hadden afgesplitst van Forum voor Democratie. Bij de vorige verkiezingen in 2023 was Eerdmans ook lijsttrekker en behaalde zijn partij één zetel in de Tweede Kamer. Volgens JA21 heeft Eerdmans met die zetel "grote politieke invloed" weten uit te oefenen in de Kamer.

In een verklaring zegt JA21 dat Eerdmans bekendstaat "als een politicus die weet wat er leeft onder de bevolking. Zijn uitgesproken standpunten over migratie en veiligheid brengt hij op een fatsoenlijke en overtuigende manier voor het voetlicht."

Rechtse dingen

Eerdmans is blij dat de partij hem als lijsttrekker wil. "We zijn JA21 begonnen om Nederland vanuit onze conservatief-liberale waarden te gaan besturen, dus om te behouden wat goed is en ons land te beschermen tegen verdere verzwakking. Nu de PVV opnieuw buitenspel staat, is JA21 de sleutel om rechtse dingen voor elkaar te krijgen", aldus Eerdmans.

De 54-jarige Eerdmans zette in de jaren 90 zijn eerste stappen in de politiek als medewerker van de CDA-fractie. Daarna werkte hij voor burgemeester Opstelten in Rotterdam, om in 2002 de Tweede Kamer in te gaan voor de LPF. In de jaren erna was hij wethouder in Capelle aan den IJssel en Rotterdam voor lokale Leefbaar-partijen. Na een kortstondige samenwerking met Forum voor Democratie richtte Eerdmans JA21 op.

Zangduo Suzan & Freek gaat deze zomer weer optreden, ondanks de ongeneeslijke ziekte van Freek. Dat hebben de twee op Instagram bekendgemaakt. In overleg met artsen treden ze op enkele festivals in Nederland en België op. Hun eerste optreden is op 27 juni tijdens Concert at Sea.

Nog geen maand geleden werd bekend dat Freek Rikkerink (32) uitgezaaide longkanker heeft en niet meer beter wordt. Daarop legde het stel al hun werkzaamheden neer. Begin deze maand begon Freek met medicatie die zijn leven moet verlengen.

"Freek voelt zich met deze medicijnen hartstikke goed, dus we proberen het leven weer zo veel mogelijk op te pakken", schrijft het duo op hun Instagrampagina. Suzan is in verwachting en ook zij "voelt zich heel goed in de zwangerschap".

'Dankbaar'

Suzan & Freek, bekend van hits als Goud, Slapeloosheid en Als Het Avond Is, schrijven: "Genieten is voor ons muziek maken én optreden. We doen allebei ons hele leven al niets anders en we moeten er gewoon niet aan denken om daarmee te stoppen."

Suzan & Freek zeggen ook "ontzettend dankbaar" te zijn voor alle steun die ze ontvangen.

Israël claimt Iran een zware slag te hebben toegebracht bij de aanvallen van afgelopen nacht. Hoge militaire leiders en belangrijke atoomwetenschappers zouden zijn gedood en een belangrijk nucleair complex moet zwaar beschadigd zijn geraakt. Iran bevestigt enkele van die beweringen, maar spreekt andere tegen.

Plaatselijke media melden dat er in totaal zeker 70 mensen zijn omgekomen. Ruim 300 personen zouden gewond zijn geraakt.

De Israëlische defensieminister Katz claimt dat bij een van de aanvallen de leiding van de luchtmacht van de Revolutionaire Garde is uitgeschakeld, het elitekorps van Iran. Israël viel volgens hem de bunker aan waar zo'n twintig legerleiders bijeen waren gekomen om de reactie op de eerste aanvallen te plannen. Regionale bronnen bevestigen die versie aan persbureau Reuters.

Hoewel Iran er geen details over deelt, geeft het land toe dat brigadegeneraal Ali Hajizadeh is omgekomen. Als architect van het Iraanse raketprogramma was hij een van de belangrijkste militairen in het land.

Eerder al meldde Iran dat generaal Hossein Salami is gedood. Als leider van de Revolutionaire Garde overzag hij een jaar geleden nog de enorme vergeldingsaanval op Israël na een bombardement op de Iraanse ambassade in de Syrische hoofdstad Damascus.

Ook de stafchef van de strijdkrachten, Mohammad Bagheri, overleefde de aanval vannacht niet. Iran heeft voor enkele van de gesneuvelde legerleiders al plaatsvervangers aangewezen.

'Verrijzende Leeuw'

Bij de start van operatie 'Verrijzende Leeuw' zei de Israëlische premier Netanyahu dat de operatie moet voorkomen dat Iran een atoombom ontwikkelt. "Als Iran niet wordt gestopt, heeft het binnenkort een kernwapen. Misschien over een jaar, misschien binnen een paar maanden. Maar het is overduidelijk een gevaar voor Israëls bestaan."

Bij het Israëlische offensief waren daarom ook Iraanse atoomwetenschappers doelwit, onder wie de vooraanstaande experts Mohammad Tehranchi (rector van een universiteit in Teheran) en Fereydoon Abbasi (tot vorig jaar ook parlementslid). Lokale media melden verder de dood van vier andere atoomexperts.

Daarnaast is er volgens Israël grote schade aangebracht aan Iraans verrijkingsinstallatie in Natanz. Hoewel dat complex ondergronds werd gebouwd om het te beschermen tegen aanvallen, meldt het Israëlische leger dat er kerncentrifuges, stroomvoorzieningen en andere infrastructuur onbruikbaar zijn gemaakt.

Israël leverde geen concreet bewijs voor die claim, die wordt bestreden door Iran. Teheran erkent dat het complex doelwit was, maar noemt de schade slechts oppervlakkig. Tegen het internationale atoomagentschap IAEA zegt het land dat er geen verhoogde straling is gemeten. Op beelden zijn wel dikke rookwolken boven het complex te zien.

Regionale media melden ook explosies in de buurt van andere essentiële onderdelen uit het atoomprogramma, zoals een nucleair onderzoekscentrum in Tabriz en de zwaarwaterreactor bij Arak. Details over schade daar hebben beide partijen nog niet gegeven.

Geheime dronebasis

Israël zegt de operatie lang te hebben voorbereid en zo'n 200 straaljagers gelijktijdig naar honderd verschillende doelen te hebben gestuurd. Ook zouden vanuit Iran zelf aanvallen zijn uitgevoerd. De Israëlische inlichtingendienst Mossad beweert daarvoor een geheime dronebasis te hebben opgezet in de buurt van Teheran.

Nog meer wapentuig zou de afgelopen tijd in voertuigen de grens over zijn gesmokkeld, om vannacht de Iraanse luchtverdediging te kunnen uitschakelen tijdens de aanval. De Mossad bracht beelden naar buiten waarop het verloop van enkele van die droneaanvallen te zien zou zijn:

Hoewel inmiddels de eerste aanvalsgolf voorbij is, zegt Israël dat er nog geen eind is gekomen aan de vijandelijkheden. "Het gaat duren tot de dreiging is weggenomen", waarschuwde premier Netanyahu. Het is daarmee het derde gewapende conflict op dit moment voor Israël, naast de strijd in Gaza en de geregelde aanvallen op Hezbollah-doelen in Libanon.

Een woordvoerder voegde er later aan toe dat de duur van de nieuwe strijd mede afhankelijk is van de Iraanse tegenreactie. In Israëlische media houdt men rekening met een strijd van twee weken. Er zijn inmiddels berichten over nieuwe aanvallen op Iraanse doelen.

Ook Iran kwam vanmorgen al met een eerste antwoord: een represaille met zo'n honderd drones. Hoewel Israëlische burgers werden opgeroepen hun schuilkelder op te zoeken, lijkt die aanval te zijn afgeslagen. Er zijn geen berichten over doden of schade en veel projectielen kon de Israëlische luchtverdediging nog buiten de landsgrenzen neerhalen.

Trump: ergste kan nog komen

De Amerikaanse president Trump waarschuwt Iran niet verder te escaleren. "Iraanse hardliners spraken dapper, maar ze wisten niet dat dit eraan zat te komen. Ze zijn nu allemaal DOOD, en het wordt alleen maar erger", schreef hij op zijn online platform Truth Social.

"Er is al veel dood en verderf geweest, maar er is nog tijd om deze slachting te stoppen. De volgende, reeds geplande aanvallen zullen nog veel heftiger zijn", vervolgde hij. Hij voegde er later aan toe dat hij Iran bij de hernieuwde onderhandelingen over het atoomprogramma een deadline van zestig dagen had gegeven om resultaten te boeken. "Vandaag is dag 61!"

Er stonden voor aanstaande zondag nieuwe gesprekken met Iran gepland in Oman. Geen van de betrokken partijen heeft laten weten of die wel of niet doorgaan. Ook Trump liet dat het midden. "Ik heb ze eerder gezegd wat ze moesten doen, maar het lukte ze toen niet. Misschien maken ze nu gebruik van hun tweede kans!"

Vandaag is officieel de eerste tropische dag van het jaar. Op het weerstation in De Bilt is rond 12.30 uur 30,1 graden gemeten, meldt Weeronline.

De hoogste temperatuur is gemeten in Gilze-Rijen: daar is 31 graden gemeten. Gisteren was het lokaal ook al tropisch warm. In Maastricht werd het toen 30 graden.

De hitte houdt nog een dag aan. "Morgen wordt het opnieuw benauwd, vooral in het oosten kan het weer 30 graden worden", zegt NOS-weerman Marco Verhoef. "Daar is ook kans op onweersbuien. Zondag blijft het droog, minder heet, maar wel vrij zonnig."

Steeds vroeger

Gemiddeld worden er in De Bilt vijf tropische dagen per jaar gemeten. Vorig jaar waren dat er vier, in 2023 vijf en in 2022 negen. Het jaar met de meeste gemeten tropische dagen is 1976. Het werd toen veertien dagen 30 graden of warmer. In 2006 waren er dertien tropische dagen en in 2020 steeg het kwik twaalf keer boven de 30 graden.

Normaal gesproken wordt het pas eind juni zo warm in De Bilt. "Door klimaatverandering neemt de kans op tropische dagen toe, en komen ze ook steeds vroeger in het jaar", aldus Weeronline.

Bekijk hier hoe Nederland de eerste tropische dag beleefde:

Fans van De Graafschap hebben gisteravond in de rij gestaan voor een stukje voetbalclubgeschiedenis. De club uit Doetinchem vervangt de stadionlampen en verkoopt de oude exemplaren.

Omdat de stadionlampen behoorlijk zwaar zijn, moesten de supporters een voor een met de auto een lamp komen ophalen. Onder de belangstellenden waren vooral fanatieke supporters.

"Ik ben al 48 jaar supporter van De Graafschap", zegt een van hen tegen Omroep Gelderland. "Ik heb maar drie wedstrijden gemist. Het is echt mijn club. Ik dacht: dit is een mooie kans om een lamp te kopen." Voor 75 euro krijgen kopers naast de stadionlamp ook een echtheidscertificaat mee naar huis.

Best fel

De stadionlampen werken in principe, maar je hebt een speciale aansluiting nodig om ze te laten branden. "Maar ik weet niet of de buren dat waarderen", zegt een koper. "Ze zijn best fel." Ze zijn dan ook vooral bedoeld als aandenken.

"Ze vinden het thuis niet leuk, maar ik ga hem in de woonkamer ophangen", aldus een van de kopers:

De oude stadionlampen in de lichtmasten boven De Vijverberg worden vervangen door ledverlichting. "Die zijn energiezuiniger en een stuk goedkoper in gebruik", vertelt Kevin ten Dolle van De Graafschap. Hij begrijpt de belangstelling voor de oude lampen wel. "Het is het eerste wat je ziet als je langs het stadion komt. Het is toch een stukje historie van De Vijverberg."

Belangstellenden mochten maximaal vier lampen kopen. Gisteren werden zo'n vijftig lampen verkocht. De komende dagen kunnen liefhebbers de resterende lampen nog kopen bij de receptie.

Olaf Sleijpen is per 1 juli aanstaande de nieuwe president van De Nederlandsche Bank. Demissionair minister Heinen van Financiën maakte dit vanmiddag na de ministerraad bekend. Sleijpen is al sinds 2020 lid van de directie van DNB en heeft een lange staat van dienst in de financiële sector.

"Het is een grote eer om het leiderschap van DNB op mij te mogen nemen", zegt Sleijpen. "De maatschappelijke opgaven waarvoor wij staan, van prijsstabiliteit en financiële weerbaarheid tot technologische innovatie en geopolitieke fragmentatie, vragen om een centrale bank die onafhankelijk en wendbaar is én zichtbaar in onze samenleving."

De 54-jarige in het Limburgse Wijlre geboren Sleijpen studeerde economie in Maastricht en Groningen. Hij begon in 1993 bij DNB als econoom. Vanaf 2001 was Sleijpen vier jaar lang adviseur van Wim Duisenberg in zijn periode als president van de Europese Centrale Bank. Daarna werkte hij voor pensioenfonds ABP en pensioenuitvoerder APG.

Sleijpen is de opvolger van Klaas Knot, die eind deze maand afzwaait als de achttiende president van DNB. De Groninger volgde in 2011 Nout Wellink op. Sinds 2010 mag een DNB-president niet meer dan twee termijnen aanblijven, oftewel: niet meer dan veertien jaar. De 58-jarige Knot kon daarom niet langer president zijn dan tot en met 30 juni 2025.

Knot werd in 2011 doorgeschoven vanuit het ministerie van Financiën, waar hij twee jaar lang als topambtenaar had gewerkt. Eerder werkte hij onder meer als econoom bij het Internationaal Monetair Fonds (IMF) in Washington.

Late benoeming

De benoeming van de nieuwe DNB-president komt redelijk laat. Over ongeveer twee weken trekt Knot immers de deur bij DNB voor het laatst achter zich dicht. Hij verklaarde eerder wel dat hij beschikbaar bleef om zijn opvolger te helpen inwerken.

Uniek is een late benoeming bij een centrale bank overigens niet. Zo zat de Nationale Bank van België eerder dit jaar ruim een week zonder gouverneur. Dat kwam omdat de herbenoeming van Pierre Wunsch in januari vertraging opliep, omdat het onderdeel was van een grotere puzzel met topbanen die de Belgische politiek aan het leggen was.

Nederland verhoogt zijn defensiebudget naar 3,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Daarnaast wil het kabinet 1,5 procent van het bbp uitgeven aan zaken waarvan defensie profiteert, zoals cyberveiligheid en de verbetering van wegen en bruggen. Dit wordt "brede weerbaarheid" genoemd.

Het demissionaire kabinet van VVD, NSC en BBB heeft dit besloten in de ministerraad. Minister Brekelmans van Defensie spreekt van een "historisch besluit". "Het is belangrijk om onze veiligheid op orde te hebben en de krijgsmacht te versterken".

Het besluit is in overeenstemming met de wens van NAVO-secretaris-generaal Rutte, die wil dat alle NAVO-landen bij elkaar opgeteld 5 procent aan defensie besteden. De zogenoemde NAVO-norm is nu nog 2 procent.

Er is nog niet besloten hoe de extra kosten - geschat tussen de 16 en 19 miljard euro per jaar - worden betaald. Daar moet een nieuw kabinet over besluiten, vindt het demissionaire kabinet. "We hebben de komende jaren om daar een antwoord op te vinden", aldus Brekelmans.

Geen verrassing

Het besluit is geen verrassing, omdat veel politieke partijen al langer vinden dat Europese landen zich veel beter moeten kunnen verdedigen tegen de toenemende Russische agressie - zeker nu de Amerikaanse president Trump veel minder geld wil besteden aan de NAVO.

"Het besluit om de NAVO-norm te verhogen is gebaseerd op een onvoorstelbare oorlogsindustrie die Rusland aan de grens opbouwt. Als je dat ziet, dan heb je spullen nodig", aldus demissionair premier Schoof.

De afgelopen maanden heeft NAVO-topman Rutte de 32 lidstaten bij herhaling opgeroepen om de defensieuitgaven te verhogen. Het officiële besluit tot een gezamenlijke verhoging naar 3,5 procent moet later deze maand op de NAVO-top in Den Haag worden genomen. Rutte is hoopvol dat dit lukt, omdat volgens hem er binnen het militair genootschap brede steun is voor deze extra uitgaven.

De Nederlandse minister Brekelmans van Defensie dringt al langer aan op steun voor het NAVO-verzoek van Rutte. Hij wil als gastland er goed opstaan op de NAVO-top in Den Haag van 24 en 25 juni. "Het is nu van belang om onze verantwoordelijkheid te nemen", zegt de minister nu.

Pittige discussies

Maar er werden in de ministerraad "pittige discussies" over gevoerd, erkende minister Heinen een paar weken geleden. Voor de VVD zijn extra defensie-uitgaven een vanzelfsprekendheid, maar voor de PVV - die inmiddels geen deel meer uitmaakt van de coalitie - en BBB niet. Ze vrezen dat de extra miljarden leiden tot bezuinigingen op andere zaken.

Nu de PVV uit het kabinet is gestapt, was het voor de overgebleven partijen gemakkelijker om definitief 'ja' te zeggen, zeker omdat er over de financiering nog geen besluit is genomen.

Het is nog niet duidelijk welke oppositiepartijen nu de miljardenuitgaven zullen steunen. De grootste oppositiepartij GroenLinks-PvdA is wel bereid om extra geld aan defensie uit te geven, maar wil niet dat voor de financiering moet worden bezuinigd.

Brekelmans denkt dat een meerderheid van de Tweede Kamer de verhoging van de defensieuitgaven zal steunen. "Ik verwacht dan een meerderheid dat belang ziet". Volgende week dinsdag debatteert de Tweede Kamer hierover.