NOS Nieuws - Algemeen

Het kabinet zegt dat het mogelijk blijft om ongedocumenteerden met psychische problemen op te vangen in de tbs-kliniek Veldzicht. In een debat met de Tweede Kamer zei minister Faber van Asiel dat de afspraken ongewijzigd zijn. De oppositie is het daar niet mee eens en ook verschillende instanties, waaronder gemeenten en de politie, luiden de noodklok over de huidige situatie.

In de zoektocht naar meer tbs-plekken wil het kabinet dat er in Veldzicht meer plekken komen voor Nederlandse tbs'ers. Plekken voor ongedocumenteerde vreemdelingen met ernstige psychiatrische klachten moeten wel blijven. Zij moeten volgens Faber dan wel in de categorie patiënten vallen die extra zorg en beveiliging nodig hebben.

Toch was er een rechtszaak nodig om een uitgeprocedeerde asielzoeker uit Amsterdam onder te brengen in Veldzicht. Voorafgaand hadden hulpverleners en de gemeente Amsterdam meerdere keren een spoedoverleg met ministeries om tot een oplossing te komen. De rechter oordeelde vorige week dat de man wel degelijk opgevangen moet worden in een beveiligde omgeving.

In het debat zei Faber dat dit specifieke geval niet wijst op een opnamestop, maar op "onduidelijkheden" over de voorwaarden voor opvang in de Overijsselse tbs-kliniek. "Deze signalen neem ik serieus. Daarom ga ik aan de slag om dit te verduidelijken."

Staatssecretaris Coenradie voegde daaraan toe dat er tien plekken voor ongedocumenteerden beschikbaar blijven, in plaats van de eerder genoemde zeven. Wel noemde Faber het "hartstikke gênant" dat afgelopen week de rechter eraan te pas moest komen om een ongedocumenteerde op te vangen in Veldzicht.

De oppositie verwijt het kabinet dat er niet geluisterd wordt naar onder meer de gemeenten, ggz en de politie. Die geven al langer aan dat er geen capaciteit is om ongedocumenteerden met psychische problemen elders op te vangen en dat het op deze manier niet gaat. Volgens de oppositie zorgt dit voor onveilige situaties in de samenleving, neemt het kabinet zijn verantwoordelijkheid niet en zijn de afspraken wel degelijk gewijzigd.

Brief aan de Kamer

De oppositie wordt gesteund door een brief die verschillende partijen, waaronder VluchtelingenWerk Nederland, GGZ Friesland en de portefeuillehouder Zorg & Veiligheid Nationale Politie, gisteren naar de Kamer stuurde.

Ze luiden de noodklok voor de gevolgen wanneer de behandelingen van asielzoekers met psychische problemen in Veldzicht stopt.

Ze wijzen er onder meer op dat deze personen een gevaar zijn voor zichzelf en de omgeving. Ook nemen ze het minister Faber kwalijk dat ze niet met een alternatief komt en dat ze niet de verantwoordelijkheid neemt over potentieel verregaande gevolgen voor de openbare orde en veiligheid.

Naar een oproep voor een alternatief zou niet geluisterd zijn, aldus de briefschrijvers. "Op geen enkele manier wordt rekening gehouden met de beschikbare capaciteit of aanwezige expertise om deze doelgroep goed te kunnen behandelen."

Eerder uitten ook de gemeente Amsterdam, samen met Utrecht, Eindhoven en Groningen, hun zorgen in een brief aan Kamerleden.

Het hele jaar werkzaamheden op de Ring en in de stad, werk aan het spoor, en meerdere grote evenementen die tot afsluitingen zullen leiden: Amsterdam waarschuwt nu al voor wat "een jaar van extreme verkeershinder" wordt genoemd.

Het is een lange lijst met klussen die de gemeente Amsterdam, Rijkswaterstaat en ProRail komend jaar gaan aanpakken. Werkzaamheden aan snelwegen, tunnels, verbindingswegen, stations, bruggen en knooppunten zorgen voor een kaart vol rode strepen.

In 2025 lijkt alles samen te vallen. In het begin van het jaar gaat het hoofdzakelijk om weekendafsluitingen. Maar dat is niet genoeg, vertelt Niels van den Brink, verkeersmanager bij Rijkswaterstaat. "Als we alles alleen in weekenden zouden doen, komen we 50 weekenden te kort."

De periode mei tot oktober wordt het heftigst: dan worden sommige trajecten langdurig afgesloten. Zo gaat de Coentunnel negen weken dicht. De A10 Oost gaat twee keer zestien dagen lang in een rijrichting dicht.

"We proberen het allemaal zo goed mogelijk in elkaar te plooien", zegt Van den Brink. "We gaan bijvoorbeeld niet de Coentunnel en de IJtunnel tegelijkertijd dicht doen, want die zijn elkaars omleidingsroutes. Maar het wordt wel een pittig jaar."

Tienjarige levensduur

"Op een traject als de A10 Oost rijden elke dag zo'n 125.000 auto's per rijrichting. Het is tien jaar geleden dat de A10 Oost is verbreed en nieuw asfalt heeft gekregen; dat is hier echt de maximale levensduur. We zien nu al dat er vaak spoedreparaties nodig zijn, wat dan onverwachte vertraging oplevert", aldus Van den Brink.

Zo is Rijkswaterstaat met de andere partijen tot de planning gekomen zoals hij nu is. "De overlast is dan wel heftiger, maar we zijn er wel sneller weer van af."

De hinder reikt verder dan Amsterdam alleen. Volgens Rijkswaterstaat komt het verkeer rond de hoofdstad voor 43 procent uit Noord-Holland, 18 procent uit Zuid-Holland, 14 procent uit Utrecht en 10 procent uit Flevoland. "Reizigers van Alkmaar tot Den Haag en Almere krijgen te maken met drukte en vertraging."

20 procent moet de weg af

Rijkswaterstaat, de gemeente Amsterdam en ProRail doen een dringend beroep op de weggebruiker. Ze willen dat het verkeer met 20 procent afneemt. Ter vergelijking: een normale zomerperiode leidt meestal tot zo'n 10 procent minder verkeer. "20 procent is een enorme opgave", stelt de Amsterdamse verkeerswethouder Melanie van der Horst. "Iedereen moet beseffen dat er echt iets aan de hand is, niet iedereen kan blijven reizen als gewoonlijk."

Dit jaar leverde weekendafsluitingen van de A10 in de zomer meerdere keren veel vertraging op. Omleidingsroutes konden het volgens de ANWB ook niet aan. Om de vertragingen komend jaar niet te veel uit de hand te laten lopen, proberen de verschillende partijen vooral om mensen goed te informeren, en ook alternatieven aan te bieden. Mensen moeten "niet, minder, samen of anders gaan reizen", aldus de wethouder.

Zo komen er bijvoorbeeld kortingsacties voor deelvervoer en openbaar vervoer, en dan met name buiten de spits. "Daar is nog best wat ruimte", weet Van den Brink. Mensen die vaak op dit traject rijden, krijgen gerichte meldingen. En ook de instelling van verkeerslichten moet gaan helpen. Daarnaast staan er meer bergingsvoertuigen klaar om files door ongelukken sneller weg te werken.

"Dat we nu al beginnen met waarschuwen, geeft de urgentie wel aan", zegt Van den Brink. Maar: "Het gaat echt nog wel een paar keer tegenvallen."

Een vrouw (41) uit Doetinchem moet vijf jaar de cel in voor doodslag op haar baby Sem Vijverberg. De uitspraak volgt bijna negentien jaar nadat de baby werd gevonden in het bevroren water van een vijver aan de rand van een woonwijk in Doetinchem.

De straf is hoger dan de eis van het OM; justitie wilde dat de vrouw vier jaar cel zou krijgen.

De rechtbank oordeelt dat het niet anders kan dat de vrouw haar kind heeft gedood, onder meer omdat het kind vlak na de geboorte dodelijk is verwond en omdat het lichaam op loopafstand van de woning van de vrouw is gevonden. Wat er precies gebeurd is rond de geboorte, blijft echter onduidelijk.

Geheugenverlies

De moeder van de baby heeft in de rechtbank verklaard dat ze zich niets kan herinneren van de zwangerschap of de bevalling. "Ik ben zelf ook op zoek naar antwoorden", zei ze eerder. De rechtbank in Arnhem oordeelt dat het niet aannemelijk is dat ze aan geheugenverlies lijdt, schrijft Omroep Gelderland.

De vrouw was 22 jaar oud toen Sem werd geboren. Het OM ging ervan uit dat ze werd verrast door de zwangerschap en het kind uit paniek heeft gedood en weggemaakt.

De rechtbank neemt het de vrouw kwalijk dat ze jarenlang haar mond hield en komt tot een hogere straf dan geëist. De rechter noemt de dood van de pasgeboren baby "gruwelijk".

Coldcase

Het lichaam van het pasgeboren jongetje werd in januari 2006 ontdekt door drie spelende kinderen. Het kind was toen waarschijnlijk al een paar dagen dood. Uit onderzoek bleek dat hij niet langer dan een dag had geleefd en met fors geweld om het leven was gebracht.

De kinderen die hem vonden, gaven hem de naam Sem. Vanwege zijn vindplek kreeg hij de achternaam Vijverberg.

Uitgebreid rechercheonderzoek en meerdere DNA-onderzoeken leverden niets op. In 2021 vroeg de politie opnieuw aandacht voor de zaak. Zo werd het stadion van De Graafschap voor een dag omgedoopt tot het Sem Vijverberg Stadion en speelden de voetballers in speciale shirts. De zaak werd ook behandeld in meerdere televisieprogramma's. De grote mediacampagne zorgde voor zo'n 80 tips. Een van die tips leidde naar de biologische moeder van Sem Vijverberg. Ze werd in september 2022 aangehouden.

De vader van Sem Vijverberg is nooit gevonden.

NPO 3FM gaat vanmiddag weer van start met de actieweek Serious Request. Radiodj's Wijnand Speelman, Barend van Deelen en Sophie Hijlkema laten zich opsluiten in het Glazen Huis in Zwolle. Ze proberen zo veel mogelijk geld in te zamelen voor Metakids, een organisatie die zich inzet voor onderzoek naar metabole ziekten bij kinderen.

Het Glazen Huis staat dit jaar op het Rodetorenplein in Zwolle. Vanuit de glazen studio wordt weer de hele week live radio gemaakt. De dj's wisselen elkaar af in shifts en mogen daarbij niet eten, maar leven een week op sapjes. Ze draaien verzoekplaten in ruil voor een donatie.

De stad is er helemaal klaar voor. "Serious Request wilde altijd al een keertje naar Zwolle komen. Daar is al langer sprake van geweest. Onze ondernemers zijn blij dat het dit jaar mogelijk wordt, zodat ze er echt mee kunnen uitpakken", zegt binnenstadsmanager Anne Riemersma tegen de regionale omroep Oost.

Metakids

Metabole ziekten zijn de dodelijkste ziekte onder kinderen. Door een fout in het DNA gaat er iets mis met de energiehuishouding in het lichaam. Een op de vier kinderen met de ziekte wordt niet ouder dan 18 jaar. Met het opgehaalde geld hoopt stichting Metakids voor een doorbraak in onderzoek te zorgen, zodat metabole ziekten niet langer dodelijk zijn.

Een van de kinderen met een metabole ziekte is de 4-jarige Jelte. Omdat zijn ouders niet weten hoe lang hij nog te leven heeft, vieren ze elke maand zijn verjaardag:

Het thema leeft zeer in Zwolle. Op De Twijn, een school voor speciaal onderwijs, heeft zo'n tien procent van de 700 leerlingen te maken met metabole ziekten. Op de school kunnen ze therapieën krijgen en er zijn verpleegkundigen, zodat ze door hun ziekte geen lessen missen en gewoon naar school kunnen.

De Twijn is zelf ook al in actie gekomen om geld op te halen. Ze hebben containers vol met statiegeldflessen ingezameld. Ook is er een kerstmarkt vanmiddag op de school waar kinderen spullen verkopen die ze zelf hebben geknutseld.

"Wij zijn echt al weken bezig om actie te voeren, omdat we in de praktijk zien hoeveel moeite het kost voor de kinderen met een metabole ziekte om de week door te komen. Dus ja, actie is echt heel hard nodig", zegt docent Sjanne Disselhorst.

Voor de start van Serious Request is al meer dan 1 miljoen euro ingezameld met acties. Een van de dj's die het Glazen Huis in gaan, Wijnand Speelman, haalde bijvoorbeeld al 214.861 euro op door een dubbele marathon te rennen: hij liep eind november 86 kilometer, van Hilversum naar Zwolle.

Podium

Behalve dat er in Zwolle geld wordt ingezameld, wordt het plein met het Glazen Huis ook omgetoverd tot een festival: er is een podium opgebouwd waar de hele week artiesten optreden. Zo wordt de actie vanmiddag afgetrapt met de Nederlandse band Rondé, die het themanummer van de actieweek heeft geschreven.

Deze week zijn er ook optredens van onder meer Kane, Roxy Dekker, Franz Ferdinand, Lucas & Steve, Oscar and the Wolf, Douwe Bob en Chef'Special. Ook artiesten uit Zwolle treden op, als Sticks, Hiigo en Typhoon.

Kijk hier naar een overzicht van een aantal edities van Serious Request:

Serious Request wordt sinds 2004 elk jaar in de week voor kerst georganiseerd door NPO 3FM. In 2018 en 2019 was er geen Glazen Huis, toen werd het concept omgegooid en liepen de dj's van de zender door het land om geld op te halen voor het goede doel. In 2020 zouden ze dat weer doen, maar door corona ging dat niet door; de dj's werden in dat jaar opgesloten in een hangar van Vliegveld Twente, met een loopband. Sinds 2021 zet de zender weer in op een actieweek met een Glazen Huis.

Vorig jaar was de actieweek vanuit Nijmegen. Toen werd er geld opgehaald voor Stichting ALS Nederland. Er werd toen meer dan 7,5 miljoen euro opgehaald voor onderzoek naar ALS.

De storing bij de informatieborden van de NS is weer voorbij. Na ongeveer een uur is de technische storing weer verholpen, laat de vervoerder weten.

Door de storing in het informatiesysteem toonden de borden op veel stations verouderde informatie. Op sommige stations liep de informatie op de digitale borden een kwartier achter, bij het andere station een uur. "Het spijt ons als je er last van hebt gehad!", schrijft de vervoerder op de eigen website.

De Reisplanner op de website en in de NS-app werkten wel. Ook de dienstregeling was volgens NS niet getroffen door de storing, de treinen reden volgens schema.

In de oorlog in Oekraïne zijn aan het front in de Russische regio Koersk de afgelopen dagen honderden Noord-Koreaanse militairen gedood of gewond geraakt. Dat zegt een hoge Amerikaanse militair tegen onder meer persbureau AP. Het is de eerste keer dat er melding wordt gemaakt van een groot aantal slachtoffers onder de Noord-Koreanen. De Amerikaan noemde geen exacte aantallen.

Dat in Koersk hard wordt gevochten is zeker. Het Oekraïense leger meldde gisteren 68 Russische aanvallen op een dag. Oekraïense commando's zouden in drie dagen tijd 50 Noord-Koreanen hebben gedood en er 47 hebben verwond.

Het Kremlin zegt zelden iets over aantallen slachtoffers en heeft ook nu niet gereageerd. Ook het aantal doden en gewonden aan Oekraïense kant is niet bekend.

Schatting

Honderden doden en gewonden is "fors", zegt hoogleraar militair-operationele wetenschappen Han Bouwmeester van de Nederlandse Defensie Academie. Maar het verbaast hem ook niet. "Er wordt de afgelopen maanden veel bloediger gevochten dan daarvoor. Aan Russische zijde vallen 1500 slachtoffers per dag."

Hij wijst erop dat de genoemde aantallen niet meer zijn dan een grove schatting. Want hoe stel je vast hoeveel doden en gewonden er aan de kant van de vijand vallen?

"Dat zal grotendeels met inlichtingen zijn. Er worden inschattingen gemaakt, zo van daar zitten inslagen en daar zien we niets meer. Daar kun je satellietbeelden naast leggen. Je kunt er mogelijk ook drones naartoe sturen."

Pas later kan een preciezer beeld worden gevormd. Gevonden aantallen worden dan vaak nog gecorrigeerd.

Doden en gewonden

Oud-commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif weet niet of hij het genoemde aantal doden en gewonden aan Noord-Koreaanse kant veel moet noemen. Hij denkt wel dat het aantal doden naar verhouding hoog zal zijn.

De verhouding tussen doden en gewonden is in oorlogstijd normaal gesproken ongeveer een op drie, zegt hij. In deze oorlog is dat eerder een op een. Dat heeft ermee te maken dat in deze oorlog met veel zware wapens wordt gevochten.

"Vroeger waren de meeste wonden schotwonden", zegt hij. "Die kun je behandelen als je in je arm of been wordt geraakt. Maar de scherfwerking van artillerie is vaak zodanig dat je veel meer levensbedreigende verwondingen krijgt, die veel moeilijker te behandelen zijn. En ook nog onder moeilijke omstandigheden want de gewondenafvoer, zeker aan Russische kant, is zeer beperkt."

Gevechtservaring

De Amerikaanse militair met wie AP sprak, zei dat het de Noord-Koreanen aan gevechtservaring ontbreekt. Mede daardoor zouden aan hun kant relatief veel doden en gewonden vallen. Han Bouwmeester noemt nog een ander aspect dat in het nadeel is van de Noord-Koreanen.

De door Noord-Korea gestuurde militairen zijn special forces, opgeleid om in kleine clubjes door de linies te glippen en daarachter beperkte acties uit te voeren, zoals het vernielen van infrastructuur.

"Maar ook niet meer dan dat en ook niet om in een wat groter conflict met pantservoertuigen te vechten", zegt hij. "Hun wapens en tactieken zijn dan niet toereikend. Als je dat soort troepen toch naar het front stuurt, moet je er wel rekening mee houden dat je een verhoogd aantal slachtoffers hebt."

Blue on blue

Ook het cultuurverschil en de taalbarrière is nadelig voor de Noord-Koreanen. Dat heeft al tot zogenoemde blue on blue-incidenten geleid, waarbij de Koreanen op Tsjetsjenen schoten die aan Russische zijde meevochten.

"Die communicatie en afstemming loopt helemaal niet goed", aldus Bouwmeester. "De partijen en clubs weten van elkaar niet waar ze zitten. En dan schieten ze op elkaar."

Teruggedrongen

Noord-Korea stuurde dit najaar 10.000 tot 12.000 goed getrainde militairen om de Russen te helpen. Die worden met name bij de infanterie ingezet. Sinds een week vechten de Noord-Koreanen mee aan het front in Koersk.

Een deel van de regio werd afgelopen zomer onverwachts door het Oekraïense leger ingenomen. De Oekraïners worden langzaam maar zeker teruggedrongen.

Het lijkt erop dat de Russen voor 20 januari heel de regio in handen willen hebben. Dan hoeven ze daar niet over te onderhandelen als het onder de nieuwe Amerikaanse president Trump tot vredesbesprekingen komt.

Een van de aangehouden verdachten van de dodelijke explosie aan de Tarwekamp in Den Haag is de ex-vriend van de eigenaresse van de bruidswinkel die werd getroffen, meldt het AD. Volgens de krant was de 33-jarige Moshtag B. mogelijk ook de opdrachtgever van de aanslag.

Politiebronnen zeggen tegen het AD dat er rekening mee wordt gehouden dat het motief voor de aanslag niet in de criminele sfeer ligt, maar draait om de verbroken relatie tussen de Rotterdammer en de eigenaresse van de bruidsmodezaak. Het Openbaar Ministerie en de politie willen er tegenover de NOS niets over kwijt.

Anderhalve week geleden kwamen in de Haagse wijk zes mensen om het leven en stortte een flat gedeeltelijk in. Deze week worden de slachtoffers begraven.

De politie hield Moshtag B. vorige week maandag aan in een woning in Rotterdam. Hij bezit volgens het AD meerdere bedrijven, waaronder een tankstation.

Vier aanhoudingen

In totaal zijn tot nu toe vier mannen aangehouden voor mogelijke betrokkenheid bij de explosies en het in brand steken van een auto. Het gaat om mannen van 23, 29 en 33 jaar. Naast de Rotterdammer zijn twee mannen uit Roosendaal aangehouden en een man uit Oosterhout (Noord-Brabant).

Moshtag B. zou de andere drie hebben benaderd voor de klus. Hij zou de aanslag hebben willen plegen uit wraak en materiële schade hebben willen aanrichten, aldus het AD op basis van politiebronnen.

Onervarenheid

De enorme kracht van de explosie die vijf woningen verwoestte zou het gevolg zijn van de onervarenheid van de daders, zeggen deskundigen tegen de krant. Eerder waren twee van de verdachten aangehouden in Oosterhout met materialen die mogelijk voor een aanslag bedoeld waren, zoals jerrycans en zwaar vuurwerk, maar zij werden vrijgelaten. Het Openbaar Ministerie onderzoekt of er een verband is met de aanslag in Den Haag.

Een familielid van de eigenaresse van de bruidszaak zei verbaasd te zijn dat de winkel het vermoedelijke doelwit was, zoals de politie meldde. "We hebben werkelijk geen idee. Ze is zelf niet aangehouden en ook slachtoffer. Ook voor ons komt dit als een verrassing."

De Belastingdienst gaat komend jaar geen boetes opleggen als werkgevers de zzp-wet overtreden. Eerder kondigde toenmalig staatssecretaris van Financiën Idsinga (NSC) aan dat er "terughoudend" met boetes zal worden omgegaan aankomend jaar om een "zachte landing" te maken. Alleen als werkgevers bewust de fout ingaan, zouden er in 2025 boetes volgen.

In een motie van onder meer VVD-kamerlid Thierry Aartsen werd opgeroepen deze landing nog zachter te maken, vanwege de onrust op de arbeidsmarkt. Deze motie werd met een grote meerderheid aangenomen. En dus is nu besloten dat er het eerste jaar geen boetes worden uitgedeeld. 2025 wordt hiermee dus alsnog een overgangsjaar.

Dat betekent niet dat werkgevers de wet nog een jaar kunnen negeren. De Belastingdienst kan vanaf volgend jaar namelijk wel naheffingen opleggen aan werkgevers. Als bij controle blijkt dat een werkgever een zzp'er inhuurt die eigenlijk als werknemer had moeten werken, dan moet de werkgever met terugwerkende kracht de sociale premies en loonbelastingen betalen die hij nu niet betaald heeft.

Voordat de heffingen worden opgelegd, kan de Belastingdienst eerst nog een waarschuwing geven. Dit geldt ook alleen voor komend jaar.

Niet gehandhaafd

Vanaf 1 januari gaat de Belastingdienst meer controleren op de ZZP-wet. Deze wet bestaat al acht jaar, maar zorgde toen voor zo veel onduidelijkheid, dat werd besloten deze nauwelijks te handhaven. In de tussenliggende tijd controleerde de Belastingdienst alleen als ze signalen kregen dat de zzp-wet werd overtreden. Twee jaar geleden besloot het kabinet dat het tijd was om wel weer actief te gaan handhaven.

Daarnaast worden alle zogeheten modelovereenkomsten die goedgekeurd zijn door de Belastingdienst verlengd tot eind 2029. Hierin staan de afspraken over de arbeidsrelatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. De Belastingdienst gaat vooral controleren bij risicogroepen, zoals gedwongen zelfstandigen en arbeidsmigranten. Ook komt er meer aandacht voor bemiddelingsbureaus die fungeren als tussenpersoon tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.

Ondanks dat twee jaar geleden al besloten werd weer actief te gaan handhaven, bestond hier al die tijd veel onduidelijkheid over. In september bevestigde het kabinet dat de controles er echt zouden komen. Maar een groot deel van de zzp'ers en opdrachtgevers vindt de wet zelf onduidelijk. Deze moet onderscheid maken tussen wanneer iemand een zzp'er is en wanneer een verkapte werknemer. Het belangrijkste is dat er geen sprake mag zijn van een gezagsverhouding.

"Ik begrijp dat het opstarten van de handhaving voor organisaties en zelfstandige ondernemers een spannend moment is", zegt Staatssecretaris Fiscaliteit en Belastingdienst Tjebbe van Oostenbruggen. Hij benadrukt dat zzp'en niet verboden wordt volgend jaar en dat échte ondernemers nog gewoon hun werk kunnen blijven doen volgend jaar.

Het ministerie denkt niet dat opdrachtgevers hierdoor minder urgentie voelen om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. "De Belastingdienst gaat wel echt handhaven en bedrijven opzoeken", zegt een woordvoerder. "Er zijn al veel organisaties die veranderingen hebben doorgevoerd. Die stroming is begonnen, het is de bedoeling dat die nog harder gaat doorstromen."

De Autoriteit Persoonsgegevens heeft streamingdienst Netflix een boete van 4,75 miljoen euro opgelegd. Het bedrijf gaf jarenlang niet duidelijk aan wat het deed met de persoonsgegevens van klanten. En klanten die dat wilden weten, kregen vaak onduidelijke informatie. Daarmee heeft Netflix de Europese privacywet (AVG) overtreden, aldus de toezichthouder.

De zaak gaat over de privacygegevens van Netflix-klanten in alle EU-landen, omdat het hoofdkantoor van de streamingdienst in Amsterdam zit. De hoogte van de boete is gebaseerd op de ernst van de overtreding, het aantal potentiële slachtoffers en de omzet van het bedrijf. Netflix heeft miljoenen klanten in de EU en een miljardenomzet.

Het gaat wel de goede kant op

Qua ernst van de overtreding zijn er dit jaar wel ergere gevallen geweest, aldus de woordvoerder van de toezichthouder, verwijzend naar de boetes die de privacywaakhond oplegde aan Uber en Clearview.

Netflix heeft bezwaar gemaakt tegen de boete, die gaat over de jaren 2018-2020. Het bedrijf geeft in een commentaar aan dat het al jaren bezig is om het privacybeleid te verbeteren, iets wat wordt bevestigd door de AP.

De slachtoffers van de explosie op de Tarwekamp zijn vanmorgen in de Haagse gemeenteraad herdacht. Burgemeester Jan van Zanen hield een toespraak en er werd een moment van stilte in acht genomen ter nagedachtenis aan de slachtoffers. De ontploffing, waarbij zes mensen omkwamen, heeft volgens Van Zanen "de stad uit het lood geslagen".

"Wat een fijn weekend had moeten zijn, werd een tragedie", begon de burgemeester zijn toespraak over de explosie van 7 december. "Een groene straat, in een rustige woonwijk, deed denken aan een oorlogsgebied. Zes mensen zijn weggerukt uit het leven. In hun eigen huis, waar je je veilig moet voelen. Ondernemers zagen hun zaak in vlammen opgaan. Het is en blijft niet te bevatten."

Volgens de burgemeester heeft de gebeurtenis op veel mensen diepe een indruk gemaakt. De saamhorigheid die de explosie teweegbracht, is iets waar de bewoners volgens hem trots op mogen zijn: "Heel Den Haag leeft mee met iedereen die is getroffen. Uit de wijk Mariahoeve en de rest van Den Haag kwam hulp. Het is alsof een warme deken over de Tarwekamp is uitgespreid. Daar kunnen we troost uit putten en mogen we trots op zijn."

Na de explosie zijn vier aanhoudingen verricht. In zijn toespraak benadrukte de burgemeester dat hij hoopt dat het recht zal zegevieren en de verantwoordelijken worden gestraft. "Hoe groot deze misdaad ook is, met elkaar zijn we sterker. Dat heeft Mariahoeve dubbel en dwars bewezen."

Sloopwerkzaamheden

Gisteren werd duidelijk dat een deel van de panden die grenzen aan de rampplek moet worden gesloopt. De panden zijn door de explosie onherstelbaar beschadigd. Wat met andere delen van het getroffen complex gaat gebeuren, is nog onduidelijk. Daar wordt volgens Omroep West nog onderzoek naar gedaan.

Donald Trump heeft een rechtszaak aangespannen tegen een krant in de Amerikaanse staat Iowa omdat die daags voor de presidentsverkiezingen een peiling publiceerde waarin stond dat hij achterliep op de Democraat Kamala Harris. Volgens Trump was de peiling in The Des Moines Register bedoeld om Harris aan de winst te helpen.

In de peiling stond dat Harris de staat Iowa zou winnen, terwijl Trump eerder nog aan kop leek te gaan. Trump trok de staat uiteindelijk ook overtuigend naar zich toe met een verschil van 13 procentpunten.

"Er was een zeer goede reden waarom niemand dit zag aankomen: omdat een voorsprong van drie punten voor Harris in het dieprode Iowa geen werkelijkheid was", staat in de aanklacht. "Het was verkiezingsbeïnvloedende fictie."

Trump is verbolgen over de peiling in de krant die door peiler Ann Selzer is gedaan. Volgens de aanstaande president werden lezers erdoor misleid. Het moederbedrijf van The Des Moines Register zegt de rechtszaak met vertrouwen tegemoet te zien.

Vaker aanklachten

De Republikein heeft vaker rechtszaken aangespannen tegen mediabedrijven omdat de berichtgeving hem niet zinde. Afgelopen maandag dreigde Trump met meer rechtszaken tegen de journalistiek. "Ik moet het doen. We moeten de pers op orde brengen."

Onlangs nog trof Trump een miljoenenschikking met ABC News. Presentator George Stephanopoulos had beweerd dat Trump aansprakelijk was gesteld voor het verkrachten van schrijver E. Jean Carroll. Maar verkrachting werd niet bewezen geacht, aanranding wel.

In 2022 eiste Trump 475 miljoen dollar van CNN omdat de nieuwszender zou hebben gelogen over mogelijke verkiezingsfraude in 2020. Die zaak werd door de rechter afgewezen.

Honda en Nissan praten over een fusie, meldt de Japanse zakenkrant Nikkei. Het bericht is niet tegengesproken door de twee automakers.

Door een fusie zouden Honda en Nissan beter kunnen concurreren met Chinese fabrikanten. Die blijken beter en sneller in staat elektrische auto's te ontwikkelen.

Ook zouden de twee Japanse automakers samen beter de gevolgen kunnen opvangen van tegenvallende verkopen. Nissan presenteerde vorige maand al plannen om de productie met 20 procent te verminderen. Een aangekondigde reorganisatie bij Nissan zou 9000 banen kosten.

Derde in de wereld

Nissan en Honda kondigden in maart al aan dat ze samen elektrische auto's gaan ontwikkelen. Een volledige fusie zou leiden tot de derde autofabrikant ter wereld in omvang, na Toyota en Volkswagen.

Nissan werd eind vorige eeuw voor de financiële ondergang behoed door Renault, dat een groot deel van het bedrijf overnam. Dat belang in Nissan is Renault nu aan het afbouwen tot ruim een derde van de aandelen.

Nissan is op zijn beurt voor ruim een kwart eigenaar van Mitsubishi. Dat merk zou zich bij het nieuw te vormen fusiebedrijf kunnen voegen.

Een fusie zou op politieke weerstand kunnen stuiten in Japan, omdat die zou kunnen leiden tot een groot banenverlies. Dat zegt iemand met kennis van de onderhandelingen tegen zakenkrant Financial Times.

Schaalvergroting

Automarktdeskundige Wim Oude Weernink ziet goede kansen voor een fusiebedrijf. "Schaalvergroting is voor de Japanse auto-industrie heel belangrijk. Toyota heeft dat al gedaan, met grote financiële belangen in Mazda, Subaru en Suzuki. Honda draait uitstekend en maakt naast auto's ook motorfietsen en allerlei power tools zoals grasmaaiers. Maar Nissan staat er een beetje alleen voor."

Oude Weernink voorziet dat een fusie kan leiden tot een beter uitgebalanceerd aanbod van modellen. "Honda heeft net als Toyota vooral ingezet op hybride aandrijving. Terwijl Nissan een voorloper is in het ontwikkelen van elektrische auto's, zoals de Nissan Leaf. Die was er al voordat Tesla groot werd."

Delen van een oud scheepswrak zijn tevoorschijn gekomen op het strand bij het Noord-Hollandse Camperduin. Het gaat om oorlogsschip HMS Prince George, dat ruim honderd jaar geleden verging.

Resten van het schip staken jarenlang boven het water uit, tot het strand tien jaar geleden werd opgespoten en het schip onder een dikke laag zand verdween. Door de toenemende stormen en harde wind verdwijnt er steeds meer zand. Hierdoor wordt het oorlogsschip langzaam weer zichtbaar, meldt regionale omroep NH.

Het uitstekende wrak leidt volgens hulpstrandvonder Marco Snijders tot gevaarlijke situaties. Zo rijdt de marechaussee bijvoorbeeld regelmatig over het strand: "Zij kennen het strand niet goed en als je hier 's nachts rijdt, zie je de stukken van het schip niet liggen."

De gemeente Bergen zegt tegen de omroep dat het schip niet gevaarlijk is, maar benadrukt wel dat strandgangers moeten oppassen. Bij het schip worden waarschuwingsborden geplaatst. Hulpstrandvonder Snijders vindt dat niet afdoende en zou het liefst zien dat het wrak helemaal wordt blootgelegd.

Het Britse schip Prince George deed dienst in de Eerste Wereldoorlog. Na de oorlog werd het verkocht aan een Duitse sloper. Onderweg naar Duitsland ging het voor anker in een storm, sloeg los en strandde bij Camperduin. Er werd een poging gedaan het schip te bergen, maar dat mislukte.

Rusland heeft een man uit Oezbekistan aangehouden in verband met de liquidatie van de Russische generaal Igor Kirillov gisterochtend. Dat meldt de Russische veiligheidsdienst.

De verdachte zou de bom waarmee Kirillov en zijn assistent om het leven zijn gebracht hebben geplaatst in opdracht van de Oekraïense veiligheidsdienst. De BBC meldt dat het gaat om een 29-jarige Oezbeek.

De man zou hebben verklaard dat hij in opdracht van de Oekraïense inlichtingendiensten naar Moskou was gekomen. Daar kreeg hij een explosief, om maanden later deze aanslag mee uit te voeren.

Camera in huurauto

De Oezbeek zou ook hebben omschreven hoe hij het explosief op een elektrische step had geplaatst. Die step parkeerde hij vervolgens bij de ingang van het appartementencomplex waar Kirillov woonde.

De Russische onderzoekers melden verder dat de verdachte een camera in een vlakbij geparkeerde huurauto had geplaatst. Zo kon Kirillov in de gaten worden gehouden. De verdachte zou de bom op afstand hebben laten afgaan toen de generaal het gebouw verliet.

Daarnaast zou de Oezbeek hebben verklaard dat hij als beloning 100.000 dollar zou krijgen van Oekraïne en een woning in een Europees land.

Tweede verdachte

Er zou ook een tweede verdachte zijn aangehouden, zeggen bronnen tegen de Russische krant Kommersant. De autoriteiten konden de auto's van de verdachten identificeren met behulp van bewakingscamera's op de plaats delict, melden Russische media. Er is nog geen officiële bevestiging.

Kirillov (54) was een prominente generaal en gaf leiding aan de legereenheden die werken met chemische, biologische en nucleaire wapens. Alles wijst erop dat Oekraïne achter de liquidatie zit.

Op dashcambeelden is de explosie te zien waarmee Kirillov geliquideerd werd:

De Amerikaan die wordt verdacht van het doodschieten van een topman van een zorgverzekeraar is nu ook aangeklaagd voor terrorisme. Volgens de hoofdaanklager wilde Luigi Mangione choqueren en intimideren toen hij CEO Brian Thompson in New York doodschoot. "Zijn doel was om terreur te zaaien", zegt de aanklager.

Naast een terroristisch misdrijf wordt de 26-jarige Mangione ook onder meer moord (doden met voorbedachten rade) ten laste gelegd. Hij riskeert een levenslange gevangenisstraf.

Lange klopjacht

Thompson werd op 4 december midden op straat in Manhattan doodgeschoten, zo was te zien op camerabeelden. Mangione werd na een klopjacht van een week opgepakt in een fastfoodrestaurant in de staat Pennsylvania.

Mangione ontkent de beschuldigingen. Bij zijn arrestatie werden een wapen, een vals identiteitsbewijs en documenten gevonden waarin hij kritiek uitte op de "gezondheidszorgindustrie" en specifiek op UnitedHealthcare, waarvan Thompson CEO was.

Mangione zit nog vast in Pennsylvania en verzet zich tegen uitlevering aan New York. Op sociale media zeggen sommige mensen achter zijn daad te staan. Ze uiten daarbij kritiek op het "verdienmodel van zorgverzekeraars".

In het noorden van Italië is een vrouw na drie dagen gered uit een grot. Ze was zaterdag met een groep de grot in gegaan om het onbekende deel van de Abisso Bueno Fonteno te verkennen, gleed daar uit in een smalle tunnel en verdween enkele meters de diepte in.

Sindsdien probeerden reddingswerkers haar te vinden in de grot bij Fonteno, in de noordelijke provincie Bergamo. Dat bleek een flinke uitdaging: de enorme grot is pas in 2006 ontdekt, waardoor een groot deel nog onbekend terrein is.

Het is een enorm labyrint van ondergrondse gangen, watervallen en meren met een totale lengte van 50 kilometer. Nog niet eens de helft daarvan is onderzocht.

Brancard

In het weekend lukte het reddingswerkers al om de 32-jarige onderzoeker Ottavia Piana te lokaliseren en een verwarmd basiskamp op te zetten. Maar het bleek nog lastiger om Piana weer naar buiten te krijgen. Het was onduidelijk wat haar verwondingen waren. Daarom moest ze op een brancard door de gangen naar buiten worden gedragen.

Bekijk hier de redding:

"In sommige delen van de grot kun je lopen en ligt de brancard op je schouders, in andere delen wordt hij van hand tot hand doorgegeven, vooral in de smalste kloven", zei een reddingswerker tegen Italiaanse media. "We werken soms ook zittend, door de brancard over onze knieën te halen."

Laatste stuk sneller dan verwacht

De verwachting was dat de brancard met Piana vanavond laat of donderdagochtend de buitenlucht zou bereiken, maar het laatste stuk kon uiteindelijk toch sneller worden afgelegd dan verwacht.

De vrouw werd rond 03.00 uur vannacht naar buiten gedragen en met een helikopter naar het ziekenhuis gebracht. Daar bleek dat ze verwondingen aan haar wervelkolom en ribben heeft overgehouden aan de grotverkenning, en verwondingen aan haar gezicht.

Er waren meer dan 150 gespecialiseerde reddingswerkers betrokken bij de reddingsoperatie, die zo'n 75 uur heeft geduurd.

Vorig jaar ook al vast in grot

De geredde onderzoeker zat vorig jaar al eens vast in dezelfde grot. Ze raakte toen gewond aan haar been na een val en moest ook toen uit de grot worden gehaald door reddingswerkers. Ze werd na twee dagen gered en naar het ziekenhuis gebracht.

Piana zegt niet nog eens terug te willen keren naar de grot. Ze heeft tegen een arts die betrokken was bij de recente reddingsmissie gezegd dat ze nooit meer een voet in een grot wil zetten. Ze zei dat ze speleologie, de studie van grotten, "voorgoed wil opgeven".

"Laat u niets wijsmaken: de uitbreiding van de Europese Unie is puur een politiek proces, en niet gebaseerd op de waardering die een land dat bij de EU wil eigenlijk verdient." Die felle uitspraak deed de voorzitter van het Servische parlement, Ana Brnabic, in een debat op een conferentie over EU-uitbreiding.

In Brussel vinden tal van dit soort evenementen plaats, in opmaat naar de Westelijke Balkan-top van vanavond waar EU-lidmaatschap hoog op de agenda staat. Lid worden van de EU is voor Albanië, Bosnië en Herzegovina, Kosovo, Noord-Macedonië, Montenegro en Servië een grote wens.

Maar al jarenlang komt daar weinig van terecht. Elke stap in het uitbreidingsproces moet namelijk door alle 27 EU-landen worden goedgekeurd, waardoor het proces bij een enkele tegenstem wordt vertraagd. Noord-Macedonië zit daardoor inmiddels zelfs al 20 jaar in de wachtkamer. Dat land diende in 2004 zijn aanvraag in.

Vanwege de oorlog in Oekraïne maakt de EU nu weer haast met uitbreiding. Daardoor komt er voor de landen op de Westelijke Balkan weer beweging in het proces.

'Merit-based'

Toch zijn die landen er nog niet helemaal gerust op. De EU hamert er telkens op dat de uitbreiding alleen gebaseerd is op verdiensten: merit-based, in Brussels jargon. Maar de Servische parlementsvoorzitter Brnabic vindt dat de EU dat niet waarmaakt en van uitbreiding een politiek proces heeft gemaakt.

Op de Balkan heerst het gevoel dat de EU met twee maten meet. Er wordt gezegd dat het een eerlijk proces is, gebaseerd op de voorwaarden. Maar in de praktijk zijn er vaak politieke redenen voor vertraging.

Vergrootglas

Afgelopen week nog weigerde Kroatië een specifiek onderhandelingshoofdstuk met Montenegro te sluiten vanwege bilaterale problemen. En zo lag Griekenland lang dwars bij Noord-Macedonië, dat uiteindelijk zelfs zijn naam veranderd heeft om de Grieken tegemoet te komen. Inmiddels is het Bulgarije dat Noord-Macedonië tegenhoudt.

Maar de landen op de Westelijke Balkan moeten ook zelf nog veel hervormen om aan de Europese eisen te voldoen. Niet alle landen op de Balkan nemen dat ter harte. De Europese Commissie schreef dit jaar dat de hervormingen in Bosnië en Herzegovina zijn vastgelopen.

Ook Servië ligt onder een vergrootglas. Dat land zoekt naast hechtere banden met de EU ook naar partnerschappen met China en Rusland.

"Er is maar één win-winscenario", zegt Jakov Milatovic, president van Montenegro. "Het land dat erbij wil moet leveren, dus hervormen, en de EU moet het land daarvoor eerlijk belonen."

Want de voordelen van EU-lidmaatschap zijn voor de landen enorm. De hoop is dat EU-lidmaatschap vrede en stabiliteit zal brengen in een regio die historisch gezien het "kruitvat van Europa" wordt genoemd.

Mouwen opstropen

Ook de Europese markt is aantrekkelijk. Met zo'n 450 miljoen inwoners is de Europese Unie de grootste interne markt ter wereld. Voor kandidaat-lidstaten betekent een lidmaatschap dus ook grote economische kansen.

De nieuwe Europese strategie is om de landen al stukje bij beetje van deze economische voordelen te laten profiteren. Als een land de juiste stappen zet, krijgt het daar bijvoorbeeld gedeeltelijke toegang tot de Europese markt voor terug. Zo wil de Europese Commissie de landen stimuleren om vaart te maken met hervormen.

Er moet nog veel werk worden verzet voordat de zes Balkanlanden uiteindelijk EU-lid kunnen worden. "Laten we de mouwen opstropen", zei Eurocommissaris voor uitbreiding, Marta Kos, bij het debat in Brussel. Ze memoreerde het moment dat haar eigen land Slovenië lid werd in 2004: "Toen ontkurkten we op straat de flessen."

Goedemorgen! De Haagse gemeenteraad herdenkt vandaag de slachtoffers van de explosies op de Tarwekamp. Verder gaan Europese NAVO-landen in gesprek met de Oekraïense president Zelensky en worden de dj's van 3FM opgesloten in het Glazen Huis voor Serious Request.

Eerst het weer: het is bewolkt en hier en daar kan nog wat regen vallen. Het is zo'n 7 graden. Vanmiddag stijgt de temperatuur naar een graad of 12. Vanavond vanuit het westen weer regen.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Uit Syrië komen steeds meer berichten van gevonden massagraven. Een team van de VN dat oorlogsmisdrijven onderzoekt, zegt dat er verspreid over het land meerdere massagraven zijn. De Syrische hulporganisatie Witte Helmen heeft sinds de val van het Assad-regime meldingen ontvangen over 13 massagraven.

Zo'n 40 kilometer ten noorden van Damascus zou er één zijn ontdekt waar zeker honderdduizend lichamen liggen. Hoewel onduidelijk is waarop dat aantal is gebaseerd, zegt de voormalige Amerikaanse ambassadeur voor oorlogsmisdaden niet te twijfelen aan dat genoemde aantal.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Steeds meer mensen kampen in de donkere dagen voor kerst met een winterdepressie. Dit kun je ertegen doen:

In de eilandengroep Vanuatu, ten oosten van Australië, zijn minstens veertien mensen omgekomen door de zware aardbeving gisteren in het zuiden van de Stille Oceaan. Ongeveer 200 anderen zijn gewond geraakt, meldt het Internationale Rode Kruis.

De beving van gisteren had een kracht van 7,3. Het epicentrum was op zo'n 30 kilometer van de kust van hoofdstad Port Vila, op zo'n 57 kilometer diepte.

Omvang ramp onduidelijk

De volledige omvang van de gevolgen van de aardbeving is nog niet duidelijk. Wel is te zien dat veel gebouwen in Port Vila zwaar zijn beschadigd of ingestort. Langs de kustlijn van de stad ontstonden ook aardverschuivingen door de beving.

De schade in Port Vila is groot:

De politie van Vanuatu zegt dat sommige huizen ontoegankelijk zijn voor reddingswerkers vanwege instortingsgevaar. Het Rode Kruis is met reddingswerkers en vrijwilligers actief in het gebied om slachtoffers van de aardbeving te helpen.

Vanuatu bestaat uit ongeveer 80 eilanden en ligt op zo'n 1800 kilometer van de oostkust van Australië. Er wonen ongeveer 330.000 mensen. Vanuatu ligt in de Stille Oceaan op de zogenoemde Ring van Vuur, geologisch de actiefste zone op aarde. De kans op aardbevingen is er daarom groot.

In Moskou is gistermorgen de hoge Russische generaal Igor Kirillov gedood door een bomaanslag. Alles wijst erop dat Oekraïne achter de liquidatie zit. Veiligheidsdienst SBU wordt verantwoordelijk gehouden voor een reeks moordaanslagen in Rusland en Oekraïense gebieden die het Russische leger heeft bezet.

Wat weten we over de aanslag op Kirillov?

Voor zover bekend is Kirillov de hoogste Russische militair die is geliquideerd, ver weg van het front in Oekraïne. De explosie gebeurde in een buitenwijk van Moskou, bij de metrohalte Riazanski Prospekt. Dat heeft de BBC vastgesteld aan de hand van gepubliceerde foto's en video's.

Twee mannen, zeer waarschijnlijk Kirillov en zijn assistent, kwamen rond 06.00 een appartementencomplex uit. Op een video, die volgens Oekraïense media is vrijgegeven door een bron binnen de SBU, is vervolgens een zware ontploffing te zien:

Het explosief was waarschijnlijk aan de handvatten van een elektrische step naast het pand bevestigd, zeggen experts tegen de BBC. Ook in Russische staatsmedia wordt deze lezing aangehouden.

Vermoedelijk is de bom op afstand tot ontploffing gebracht. Het lijkt een grondig voorbereide actie, waaraan volgens kenners een maandenlange surveillance-operatie vooraf moet zijn gegaan.

De regering in Kyiv heeft de aanslag niet officieel opgeëist, maar anonieme bronnen binnen de Oekraïense veiligheidsdienst hebben tegenover diverse media verklaard dat ze de generaal hebben geliquideerd. Ook de assistent is bij de aanslag omgekomen.

De 54-jarige Kirillov was een prominente generaal. Hij gaf leiding aan de legereenheden die werken met chemische, biologische en nucleaire wapens. De SBU houdt Kirillov verantwoordelijk voor duizenden aanvallen met chemische wapens op Oekraïense militairen, zo is te lezen in een verklaring op hun website.

Waarom doet Oekraïne dit? Hoe krijgt de SBU dit voor elkaar?

Als het klopt dat de veiligheidsdienst Kirillov heeft gedood, moet dat volgens experts zijn gedaan met behulp van infiltranten. Dat kunnen omgekochte Russen zijn, Oekraïense infiltranten, of allebei. "Het is best ingewikkeld, want je moet aan de spullen komen en het doelwit in de gaten houden", zegt defensiekenner Peter Wijninga tegen Nieuwsuur.

Details over de aanslag op Kirillov zijn nog niet openbaar. In het algemeen helpt het volgens Wijninga voor Oekraïne dat het land gesteund wordt door westerse inlichtingendiensten. "Ik denk dat de Oekraïners een veel betere informatiepositie hebben dan de Russen. Daardoor zijn ze ook tot dit soort dingen in staat."

Het afgelopen decennium heeft de CIA vele tientallen miljoenen dollars geïnvesteerd in Oekraïense inlichtingen- en veiligheidsdiensten zoals de SBU, schreef de The Washington Post vorig jaar. Agenten kregen training en geavanceerde surveillance-apparatuur.

De Oekraïense liquidatiecampagne heeft volgens de krant geleid tot "zorgen over medeplichtigheid en ongemak bij sommige functionarissen in Kyiv en Washington". Volgens het artikel van ruim een jaar oud waren er toen al tientallen van dit soort moordaanslagen gepleegd. De slachtoffers variëren van de dochter van de Russische politiek denker Aleksandr Doegin tot een raketgeleerde.

Hoe valt de liquidatie van generaal Kirillov in Rusland?