NOS Nieuws - Algemeen

Bedrijven in grote delen van Noord-Holland lopen het risico om nog zeker tien jaar op de wachtlijst te staan voor een (zwaardere) aansluiting op het elektriciteitsnet. Dat hebben de netbeheerders Tennet en Liander vanochtend bekendgemaakt. Nieuwe bedrijven kunnen hierdoor niet worden aangesloten en bestaande bedrijven kunnen vaak niet verduurzamen.

De problemen op het overvolle elektriciteitsnet zijn inmiddels zo groot dat de netbeheerders vrezen voor overbelasting van het elektriciteitsnet in 2026. Dat betekent dat er meer vraag dan aanbod is van elektriciteit. Hierdoor kunnen stroomstoringen ontstaan waardoor bedrijven en huishoudens worden getroffen.

Hoe kan het dat het stroomnet zo vol is:

De problemen kennen drie oorzaken. Uitbreiding van het aantal bedrijven en woningen leidt tot meer stroomverbruik. Daarnaast zijn er veel bedrijven die nu nog gas gebruiken, maar die willen verduurzamen. Dat betekent dat ze moeten overschakelen op elektriciteit.

Verder gaan huishoudens in plaats van gas steeds meer elektriciteit verbruiken. Dat komt door het gebruik van warmtepompen, elektrisch koken en het opladen van elektrische auto's.

Spitsmijden

Het is niet altijd even druk op het elektriciteitsnet. Net als op de snelweg zijn er rustige momenten en spitstijden. In de ochtend als iedereen wakker wordt, is het druk, evenals aan het einde van de middag als iedereen thuiskomt en allerlei elektriciteit verbruikende apparaten aanzet. Ook bedrijven verbruiken niet op alle momenten van de dag evenveel elektriciteit.

De netbeheerders proberen daarom het probleem op te lossen met 'spitsmijden.' Bedrijven en huishoudens wordt gevraagd om op drukke momenten minder of geen elektriciteit te gebruiken. Dat betekent bijvoorbeeld geen elektrische auto's opladen tussen 16.00 uur en 21.00 uur.

Maar een oproep aan bedrijven die veel elektriciteit gebruiken om met plannen te komen voor spitsmijden heeft maar weinig opgeleverd.

Niet van het gas af gaan

Tennet roept bedrijven in de kop van Noord-Holland op om voorlopig niet van het gas af te gaan. Het gaat onder meer om kassen met warmtekrachtcentrales die op verzoek van netbeheerders ook regelmatig bijspringen bij de productie van elektriciteit.

Op het moment dat die kassen bijvoorbeeld overgaan op het gebruik van aardwarmte, vervalt deze back-up en is er minder elektriciteitsproductie. De provincie en de netbeheerders zijn zich bewust van de maatschappelijke gevolgen van het gebrek aan capaciteit op het elektriciteitsnet.

Er komt nog een plan van aanpak om de ernstigste gevolgen van de netcongestie in de provincie te bestrijden. Maar voorlopig lijken wachtlijsten van tien jaar voor bedrijven de werkelijkheid in Noord-Holland.

Heeft voormalig opiniemaker Sywert van Lienden samen met zijn zakenpartners Bernd Damme en Camille van Gestel de Staat, bedrijven en vrijwilligers opgelicht midden in de coronacrisis? En zo ja, moeten ze voor hun veelbesproken 'mondkapjesdeal' de gevangenis in?

Vandaag moeten de drie voorkomen in een strafzaak in de rechtbank Rotterdam. Ze worden beschuldigd van "oplichting, verduistering, valsheid in geschrifte en/of witwassen". Hiervoor lopen de straffen uiteen, van boetes tot celstraffen van twee tot zes jaar.

De strafzaak die het Openbaar Ministerie voert rond de mondkapjesdeal kreeg de naam Full Sutton. Dat is niet alleen een plaatsje in het Engelse graafschap Yorkshire, maar ook de naam van een zwaarbeveiligde gevangenis voor zware criminelen. Het is overigens puur toeval dat de zaak deze naam heeft gekregen, het toewijzen gebeurt willekeurig.

Het strafdossier telt naar verluidt 17.000 pagina's. Daaruit lekten de afgelopen weken al delen uit naar de media. Het ene suggereert dat Van Lienden, Damme en Van Gestel vanaf het begin bewust bezig waren met oplichting.

Maar op grond van andere fragmenten valt te betogen dat hiervan juist geen sprake was, omdat ambtenaren wisten dat de mondkapjes via de BV van de drie werden gekocht, in plaats van via de nonprofitorganisatie.

Land plat

De drie ondernemers blijven volhouden dat ze in de coronacrisis alleen maar wilden helpen om medische hulpmiddelen naar Nederland te brengen. Met de uitbraak van het coronavirus kwam het land plat te liggen, mede door een groot tekort aan beschermende materialen als mondkapjes, isolatiejassen en handschoenen.

Van Lienden en zijn partners zeiden dat ze de mondkapjes voor het ministerie van Volksgezondheid via een eigen non-profitorganisatie zouden importeren uit China. Maar dat gebeurde in werkelijkheid via een commercieel bedrijf, waarmee ze miljoenen winst maakten op de mondkapjesdeal. Dat hadden de drie vooraf niet voorzien, zeggen ze.

Sywert van Lienden noemde in 2021 zijn coronawinst "onuitlegbaar" in Buitenhof en bood aan een deel aan goede doelen te geven:

Of het geld moet worden teruggestort, is onderdeel van een civiele rechtszaak die loopt bij de rechtbank in Amsterdam. Daarnaast is er dus een strafrechtelijke procedure die vandaag begint in Rotterdam.

De strafzaak kwam aan het rollen nadat Randstad aangifte van oplichting had gedaan. Het uitzendconcern stelde kosteloos vijftien medewerkers ter beschikking aan de stichting van Van Lienden en zijn partners. Pas achteraf ontdekte Randstad dat mede dankzij het werk van het "om niet" uitgeleende personeel miljoenen waren verdiend.

Coolblue deed aangifte vanwege valsheid in geschrifte. De webwinkel hielp met het opzetten van een webshop en de orderverwerking, om vervolgens een investering van een kleine half miljoen euro kwijt te schelden omdat er geen geld zou zijn. Dat geld wil Coolblue ook terug, Randstad niet.

Het ministerie van Volksgezondheid kondigde na een rapport van onderzoeksbureau Deloitte aan dat er juridische stappen genomen zouden worden.

Feiten op tafel

De drie ondernemers trokken twee weken geleden in de civiele zaak al flink van leer tegen alle beschuldigingen. Als in die zaak niet geschikt kan worden, doet de rechter op 5 februari uitspraak.

Van Lienden lanceerde dit weekend al een speciale website waarin hij naar eigen zeggen "alle feiten open en bloot op tafel legt". Hij is overtuigd van zijn gelijk: "Sommigen hebben aangifte gedaan, in sommige gevallen zelfs aangemoedigd door het Openbaar Ministerie of een advocaat of cabaretier die zich roerde in de media", schrijft hij.

De zitting begint vandaag met de behandeling van een bezwaar dat de drie hebben ingediend tegen de dagvaarding. Zij vinden dat zij niet vervolgd kunnen worden voor oplichting van het ministerie van Volksgezondheid, omdat dat departement volgens hen wist hoe de vork in de steel zat. Maar ook als zij gehoor vinden, blijven de aangiftes van partijen als Randstad wel staan.

Het 15-jarige meisje dat eergisteren in de Amerikaanse staat Wisconsin het vuur opende op haar school had twee pistolen bij zich, waarvan ze er maar één heeft gebruikt. Dat zegt politiechef Barnes tegen persbureau AP. Bij de schietpartij werden twee mensen gedood en raakten zes anderen gewond.

Hoe de verdachte aan de wapens kwam, is onduidelijk. Wie ze gekocht heeft, wil Barnes niet zeggen.

De politie onderzoekt nog steeds waarom de 15-jarige scholiere de aanslag heeft gepleegd op haar christelijke school, waarbij een 14-jarige medescholiere en een 42-jarige docente om het leven kwamen. Twee andere scholieren liggen nog in levensgevaar in het ziekenhuis.

Doelwit onduidelijk

"We zullen misschien nooit achterhalen wat haar drijfveren waren, maar we zullen ons best doen om zo veel mogelijk informatie vrij te geven", zegt politiechef Barnes. De politie en de FBI zoeken online naar sporen en spreken haar ouders en klasgenoten om te kijken of er een motief was.

Agenten weten vooralsnog niet of iemand bewust het doelwit was van de schietpartij en of die op voorhand gepland was. Er is nog geen besluit genomen of de ouders van de verdachte nog aangeklaagd worden voor betrokkenheid. Ze werken wel mee aan het onderzoek, aldus Barnes.

In de Verenigde Staten gebeuren schietpartijen op scholen regelmatig. Volgens de K-12 School Shooting Database waren het er dit jaar tot nu toe 326, ten opzichte van de 349 van vorig jaar. Opvallend bij deze schietpartij is dat een meisje de verdachte is. Dat is slechts in 3 procent van de gevallen zo, aldus K-12.

In de Vietnamese hoofdstad Hanoi zijn zeker elf mensen om het leven gekomen bij een brand in een café. De politie heeft een 51-jarige man opgepakt die ervan verdacht wordt de brand te hebben aangestoken, meldt het ministerie van Veiligheid.

Volgens het ministerie heeft de man bekend. Hij zou bier hebben gedronken in het café, waarna hij het aan de stok kreeg met medewerkers. Het is onduidelijk waar die ruzie over ging. Hij kocht daarop benzine, goot die over de begane grond van het café waar motoren geparkeerd stonden en stak de brand aan, aldus het ministerie.

Na zijn daad vluchtte de man. Even later werd hij opgepakt door agenten. De verdachte heeft al twee eerdere veroordelingen op zijn naam, voor diefstal. Nu wordt hij aangeklaagd voor moord.

Reddingswerkers wisten zeven mensen te redden uit het brandende pand. Twee van hen zijn opgenomen in het ziekenhuis.

De locoburgemeester van Los Angeles wordt beschuldigd van het doen van een bommelding op zijn eigen stadhuis. Agenten van de FBI doorzochten gisteren het huis van Brian Williams, die de portefeuille veiligheid onder zich heeft als plaatsvervangend burgemeester van de Amerikaanse miljoenenstad.

De politie van Los Angeles heeft Williams aangewezen als de "waarschijnlijke" bron van de bommelding, die eerder dit jaar werd gedaan. Omdat de lokale politie banden onderhoudt met de locoburgemeester is het onderzoek doorverwezen naar de FBI, de federale politie.

Williams is op non-actief gezet in afwachting van het onderzoek. "De burgemeester neemt deze zaak heel serieus", laat een woordvoerder weten. Uit onderzoek van de politie ten tijde van de bommelding bleek dat er geen onmiddellijke dreiging was.

Een woordvoerder van de FBI wil niets loslaten over het onderzoek, behalve dat er geen verdachten zijn opgepakt. Williams zelf heeft nog niet op de beschuldigingen gereageerd. Het is nog onduidelijk waarom hij de bommelding zou hebben gedaan.

Er zijn vaker natuurvergunningen vereist voor projecten die een negatief effect op de natuur kunnen hebben. Ook worden de eisen voor die vergunningen strenger. Dat is het gevolg van twee uitspraken die de Raad van State vandaag heeft gedaan.

Vergunningen die in het verleden zijn verstrekt, verliezen door de uitspraak deels hun geldigheid als de vergunninghouder andere activiteiten wil ontplooien. "In het verleden zijn soms ruime vergunningen verleend voor activiteiten die leiden tot stikstofdepositie op natuurgebieden", zegt hoogleraar bestuursrecht en duurzaamheid Kars de Graaf van de Rijksuniversiteit Groningen.

"Tot nu toe was er zonder nieuwe vergunning veel mogelijk als de nieuwe of gewijzigde activiteiten binnen de 'ruime jas' van je bestaande vergunning bleven. Vanaf vandaag kun je bestaande rechten niet langer ongebreideld inzetten om stikstof op de natuur te deponeren."

Een voorbeeld: stel, een veehouderij heeft een vergunning voor vier stallen, maar heeft er maar drie in gebruik. Tot en met gisteren mocht die veehouderij binnen de bestaande vergunning een vierde stal in gebruik nemen. Vanaf vandaag is dat zonder vergunning verboden.

Centraal in de uitspraak staat het begrip 'intern salderen'. Dat wil zeggen dat als een bedrijf dat al stikstofdepositie veroorzaakt een nieuw project wil beginnen waarbij ook stikstof vrijkomt, dit werd weggestreept tegen de uitstoot op de bestaande locatie. Dat mag nu niet meer als daarvoor geen vergunning is verleend.

Alsnog natuurvergunning nodig

De uitspraak heeft ook gevolgen voor activiteiten die vanaf 1 januari 2020 zijn gerealiseerd. Als indertijd op basis van dat 'intern salderen' is geconcludeerd dat een vergunning niet nodig is, dan moet nu alsnog worden beoordeeld of een natuurvergunning kan worden gegeven. Die vergunningen moeten uiterlijk 1 januari 2030 in orde zijn.

"In de praktijk betekent deze uitspraak dat veel bedrijven, maar ook andere activiteiten zoals woningbouwprojecten, alsnog een natuurvergunning nodig hebben," zegt stikstofadvocaat Liesbeth Berkouwer.

"Het is de vraag of ze die kunnen krijgen omdat de regels voor die vergunningen sinds vandaag ook strenger zijn geworden. Of een natuurvergunning verleend kan worden hangt af van de eerder verleende vergunning. Verder speelt soms een rol of die eerdere vergunning ook feitelijk is benut."

Impactvol

Hoogleraar De Graaf noemt de uitspraak impactvol. "Vanuit het perspectief van natuurbescherming zeg ik ook: dit was nodig. In het verleden zijn er veel rechten uitgegeven om stikstof uit te stoten en ondertussen gaat de natuur verder achteruit. Ik vind het verstandig dat die rechten niet meer onbeperkt kunnen worden ingezet."

Hoeveel bedrijven en activiteiten worden getroffen door de uitspraak is onbekend. De Raad van State doet daar zelf geen uitspraken over en ook Berkouwer en De Graaf kunnen geen schatting geven van het aantal getroffenen.

Stevige koerswijziging

Vanaf 2015 ging de Nederlandse overheid ervan uit dat stikstofneerslag in de toekomst zou afnemen, en daarom mochten bedrijven alvast uitbreiden. Dat was geregeld in Programma Aanpak Stikstof. Maar in 2019 bepaalde de Raad van State dat dat programma niet deugde en in strijd was met Europese regelgeving.

Advocaat Berkouwer: "Het is geen tweede PAS, maar dit is een stevige koerswijziging en een bommetje zo vlak voor de kerst. In veel gevallen kan het echt een opgave worden om de natuurvergunning netjes op orde te krijgen."

De vondst van een duizenden jaren oude, deels gemummificeerde zomereik in het hoogveenlandschap bij Dalerpeel, ten noorden van Coevorden, stelt wetenschappers en archeologen voor een raadsel.

De boom is door de Rijksuniversiteit Groningen gedateerd op zo'n 6900 jaar oud. Maar hij werd aangetroffen in een hoogveengebied dat volgens eerdere schattingen ongeveer 5000 jaar geleden is ontstaan, meldt RTV Drenthe.

Hoe deze boom dan 1900 jaar daarvoor zo goed geconserveerd kon worden én blijven, is onduidelijk. Staatsbosbeheer heeft de boom ontdekt bij herstelwerkzaamheden in natuurgebied De Witten.

Waterdichte laag

Een kraanmachinist was bezig om nieuwe kades aan te leggen aan de rand van het gebied. Dat werk vergt veel precisie. Hoogveen, een pakket van op elkaar gepakte, onverteerde, dode plantenresten, bestaat uit verschillende lagen.

Belangrijk bij de werkzaamheden is dat de waterdichte laag onder het veen, de zogenoemde gliedelaag, intact blijft. Die laag van leem of klei voorkomt dat regenwater uit het hoogveen wegstroomt. Bij de werkzaamheden viel het de kraanmachinist op dat er een stuk boom uit die laag stak.

Boom gemummificeerd

Ondanks het eeuwenlange verblijf diep in het veen, bleek de boom goed bewaard gebleven. De boom is niet versteend, maar wel veel harder dan vers hout. De zomereik is als het ware gemummificeerd, waarbij het oorspronkelijke hout deels is omgezet in veenachtig materiaal. Dat heeft geen echte houtstructuur meer , maar is ook niet volledig vergaan.

De vondst roept dus nieuwe vragen op over het ontstaan van het hoogveen. Op basis van eerdere archeologische en geologische vondsten, schatten archeologen dus dat dat ongeveer 5000 jaar geleden is gebeurd.

Staatsbosbeheer onderzoekt nu of de boom of een deel ervan behouden kan blijven voor verder onderzoek of tentoonstelling. "We weten nog niet zeker of dit technisch mogelijk is en of we de middelen hebben," zegt boswachter Ruben Kluit. "Maar de vondst is hoe dan ook van grote waarde voor ons begrip van het landschap en de geschiedenis van dit gebied."

De Witten is een van de laatste overgebleven hoogveengebieden in Nederland. Elders is het vrijwel altijd helemaal verdwenen omdat de gebieden werden afgegraven om er zout uit te winnen, om te gebruiken als brandstof of om er dijken mee aan te leggen.

De politie in een dorp in de Spaanse provincie Soria heeft mede dankzij een foto op Google Street View een verdwijningszaak opgelost. Op de foto is te zien hoe een man met een opvallend jasje een groot laken of grote zak in een auto legt.

De zaak begon in november 2023. Toen meldde een man dat zijn Cubaanse neef vermist was. De Cubaan zou hem berichten hebben gestuurd, waarin hij vertelde dat hij een vrouw had ontmoet en zou vertrekken uit het dorp waar hij woonde.

De neef geloofde niet dat zijn familielid deze berichten zelf verstuurd had en schakelde de politie in, die een onderzoek begon. Er werden verschillende aanwijzingen in de zaak gevonden, waaronder de bewuste afbeelding op Street View.

Torso gevonden

De politie achterhaalde wie de eigenaar van de auto was en besloot zijn telefoongesprekken af te luisteren. Daaruit bleek dat de vermiste Cubaan naar Spanje was gereisd om daar een vrouw op te zoeken.

Naar aanleiding van de afgeluisterde gesprekken arresteerde de politie deze vrouw en de eigenaar van de auto. Ze worden beiden verdacht van het ontvoeren en doden van de Cubaan.

Het is nog onduidelijk wat er gebeurd is tussen het moment van de verdwijning in november 2023 en oktober 2024, toen de foto van Street View gemaakt werd.

Wel is zeker dat de politie op 11 december op de begraafplaats van het stadje Andaluz, ten noorden van Madrid, "een in een stukken gehakte torso in vergevorderde staat van ontbinding" heeft gevonden, vermoedelijk van de vermiste Cubaan.

De politie zegt dat de foto "niet doorslaggevend is geweest voor de zaak, maar wel een aanknopingspunt voor het onderzoek heeft opgeleverd".

Hogeschool Avans+ is alsnog bereid om een schadevergoeding te betalen aan alle 64 verpleegkundestudenten die uit Indonesië zijn gehaald om in Nederland te helpen in de overbelaste gezondheidszorg.

Vorige week trof de Hogeschool bij de rechter al een schikking met veertien van hen. Nu hebben ook de andere vijftig (voormalige) studenten recht op 7000 euro. Voorwaarde is wel dat ze zich in de toekomst niet meer negatief uitlaten over de hogeschool, meldt RTV Drenthe.

Vijftien Indonesische verpleegkundestudenten stapten naar de rechter omdat zij de hogeschool beschuldigden van misleiding, nalatigheid, machtsmisbruik en economische uitbuiting. Toen ze in 2021 naar Nederland werden gehaald, kregen ze een studiebeurs van 950 euro per maand, maar ze bleken vrijwel direct fulltime aan het werk te moeten. Daarnaast had de hogeschool een verhuiskostenvergoeding toegezegd van netto 7750 euro, maar die nooit uitbetaald. Volgens Avans+ had dat te maken met ingewikkelde belastingregels.

Eén dag vrij per week

"Voor dit traject moest ik twee dagen als verzorger werken bij een ouderenzorginstelling, twee dagen verplicht stagelopen als onderdeel van de opleiding en twee dagen lessen volgen. Ik had maar één dag in de week vrij. En dit moest ik dan vier jaar lang volhouden", zei een van de studenten, Annisa Fitri.

De rechter zette de hogeschool en de verpleegkundigen tijdens de zitting om tafel. Dat leverde een schikking op, waarbij veertien van de vijftien studenten recht hadden op een totaalbedrag van 100.000 euro. De vijftiende student viel buiten de schikking omdat hij geen overeenkomst had ondertekend.

Vandaag blijkt dat Avans+ dus ook 7000 euro per persoon gaat uitbetalen aan de vijftig studenten die geen rechtszaak hadden aangespannen. Maar dat zet kwaad bloed bij de studenten die het proces hebben gevoerd en veel geld kwijt zijn aan proces- en advocaatkosten.

Monddood gemaakt

"Wij begrijpen dat dat voor die studenten heel oncomfortabel is", zegt Avans+-directeur Cris van Osch in een reactie. "Zij hebben er tijd en moeite in gestoken en dan zouden mensen die geen inspanning leverden zomaar geld van ons krijgen. We vinden het niet redelijk om dat verschil te laten bestaan."

Dus zegt hij alsnog bereid te zijn aan de groep waarmee Avans+ heeft geschikt een bedrag van 1000 euro te betalen als tegemoetkoming voor de kosten van de advocaat. Als voorwaarde mogen ook zij dan geen kwaad woord meer spreken over de hogeschool; dat stond niet in de schikkingsovereenkomst van vorige week.

Volgens de advocaat van Avans+ is deze bepaling bedoeld om het geschil tussen de hogeschool en de studenten te beëindigen. De zaak is daarmee wat hem betreft afgedaan. Maar advocaat Rob van der Pas van de studenten vindt dat zijn cliënten "monddood worden gemaakt" door de hogeschool.

"Mijn cliënten zijn goed genoeg om naar Nederland te komen om hier gedurende vier dagen per week te komen werken", stelt hij. "Maar ze mogen wat Avans+ betreft niet zeggen wat zij vinden van de bejegening van Avans+."

De rechter heeft geoordeeld dat de collectie van het Afrika Museum in Berg en Dal eigendom is van de paters van de Congregatie van de Heilige Geest. Het Nationaal Museum van Wereldculturen (NMVW) moet de collectie aan hen teruggeven.

De paters waren naar de rechter gestapt, na een conflict met het museum over het eigenaarschap van de collectie. Het NMVW exploiteerde het inmiddels gesloten Afrika Museum sinds 2014. Beide partijen waren van mening dat zij de eigenaar waren van de museale collectie.

De rechtbank in Arnhem heeft nu geoordeeld dat vrijwel de gehele collectie door de paters aan het NMVW in bruikleen is gegeven, omdat het behoud ervan voor hen van groot belang was, zegt de rechter. Alleen de inventaris van het museum is eigendom van het NMVW. De rest moet dus teruggegeven worden aan de paters.

Gestolen uit Afrika

De paters hebben het Afrika Museum in 1954 opgericht. De collectie bestaat uit voorwerpen die zij door de jaren heen meenamen van hun missies uit Afrika. Ook werd in het museum hedendaagse Afrikaanse kunst aangekocht en tentoongesteld.

In 2014 ontstond er een fusie tussen verschillende musea en vanaf dat moment viel het Afrika Museum onder het NMVW. De paters verhuurden de grond en het gebouw. Het NMVW exploiteerde vanaf toen het museum dat later hernoemd werd als Wereldmuseum Berg en Dal. Sindsdien was er een geschil tussen de paters en het NMVW over onder meer de museumcollectie en als gevolg daarvan sloot het museum vorig jaar de deuren.

In 2020 kwam het museum in het nieuws nadat activisten een beeldje wilden stelen. Zij vonden dat het museum spullen herbergde die waren gestolen uit Afrika. Een van hen nam volgens het museum een grafbeeld uit Congo mee. De man claimde dat dat beeld bij hem hoorde en dat hij uit dezelfde cultuur kwam. De politie hield bij de actie vijf mensen aan.

In New York is een eeuwenoude steen verkocht voor ruim 5 miljoen dollar. Volgens veilinghuis Sotheby's is dit het oudste overgebleven tablet waarin de tien geboden zijn gebeiteld. Maar experts hebben hun twijfels. Ook ontbreekt volgens The New York Times een van de geboden op de steen.

Het marmeren object is gekocht door een anoniem persoon. De koper is van plan het object te doneren aan een Israëlisch instituut, schrijft persbureau AP. Het tablet van 52 kilo is volgens het veilinghuis in 1913 gevonden nabij de Israëlische stad Javne, bij de aanleg van een spoorlijn.

Gebruikt als vloertegel

Volgens de beschrijving op de website dateert het object uit de periode van 300 tot 800 na Christus. "Dit opmerkelijke werk is het oudste volledige tablet van de tien geboden uit dit vroege tijdperk." Maar de man die de steen een eeuw geleden opgroef, had dat kennelijk niet in de gaten.

Tot en met 1943 werd het tablet gebruikt als vloertegel in een huis, zegt Sotheby's. Vier jaar later maakte een archeoloog uit Tel Aviv de vondst bekend in tijdschrift The Bulletin of The Jewish Palestine Exploration Society.

Historische vondst

Kenners zeggen tegen The New York Times dat de herkomst van de steen onduidelijk blijft. "We weten niet wie het tablet echt gevonden heeft", zegt Christopher A. Rollston. "De vondst is immers niet gedaan bij een archeologische opgraving."

De auteur van het artikel noemt het opmerkelijk dat een van de geboden ontbreekt. De leefregel dat de naam van God niet ijdel gebruikt mag worden ontbreekt; in plaats daarvan staat er: bid op berg Gerezim. Die ligt op de huidige Westelijke Jordaanoever.

Desondanks is het mogelijk dat de steen authentiek is. "In dat geval is het een historische vondst", wordt kenner Brian I. Daniels geciteerd in de krant. De koper gaat daar gezien de betaalde som wel van uit.

Auto's genoeg om op te oefenen bij het Techniek College Rotterdam. Maar nu kunnen aankomend automonteurs het vak leren in een speciaal exemplaar: een Audi A3 die in beslag is genomen bij een drugscrimineel en door het Openbaar Ministerie aan de school is gedoneerd.

"Dit is een dikke bak met een slecht verleden", reageert de 18-jarige student Ihab bij Rijnmond. Straks moet hij ermee aan het werk. "Onderdelen vervangen, misschien zelfs uit elkaar halen - dat ligt aan de opdracht."

Onder het motto "misdaad mag niet lonen" investeert het OM veel tijd en geld in de jacht op crimineel vermogen. Minder bekend is wat er na de inbeslagname met afgepakte spullen, zoals kostbare auto's, gebeurt.

Vaak verkoopt het OM de goederen, of ze worden vernietigd. Maar nu is er een nieuw project: maatschappelijk herbestemmen. Afgepakt geld en goederen uit het criminele circuit worden geïnvesteerd in de samenleving. Eerder werd zo al een compleet drugsschip gedoneerd aan het Scheepvaart & Transportcollege, ook in Rotterdam.

Negatieve bestemming

En nu dus een Audi waarop automonteurs het vak kunnen leren. "Deze auto komt van een crimineel van wie we weten dat hij hem niet kon betalen," aldus officier van justitie Loes van der Wees. "De auto had een vrij negatieve bestemming, nu willen we graag dat hij een positieve bestemming krijgt. Dat is bij deze dan gelukt."

Directeur Marc Meijer van het Techniek College is goed te spreken over de aanwinst: "Zo'n bijzondere als deze hadden we nog niet in de collectie. We krijgen van andere organisaties ook wel eens oude wagens, maar deze is wel heel speciaal."

Opgevoerd

Ihab denkt dat de auto is opgevoerd. "Als je hem gebruikt voor criminele activiteiten moet je snel van de politie kunnen wegrijden, toch?" Na een blik onder de motorkap ziet hij direct dat er een goede motor in zit. "Dit is zeker een toppertje", stelt hij.

Het is nog onduidelijk of het OM meer auto's van criminelen gaat doneren aan scholen. Directeur Meijer: "We staan er in ieder geval voor open. Ook machines of andere zaken zijn natuurlijk hartstikke welkom."

Enorme graven met onvoorstelbare aantallen doden: meer dan een week na de val van de Syrische president Assad wordt langzaam duidelijker wat onder zijn regime is aangericht. Zo is er ongeveer 40 kilometer van de hoofdstad Damascus een massagraf ontdekt. Daarin ligt een onbekend aantal lichamen; in eerste berichten worden aantallen genoemd tot meer dan 100.000.

Hulporganisatie Witte Helmen heeft tot nu toe meldingen gekregen over dertien massagraven, verspreid over het land. Volgens de hulporganisatie worden er nog zo'n 150.000 Syriërs vermist.

"Er waren jaren geleden al aanwijzingen dat deze moordmachine stevig aan het draaien was", zegt Vincent Cillessen, teamleider van het Team Internationale Misdrijven bij de Eenheid Landelijke Opsporing. "Wat er nu gebeurt, is dat het zichtbaar wordt."

Het identificeren van de lichamen kan volgens hem nog jaren duren, want er komt veel kijken bij het onderzoek naar wie er in een massagraf liggen. Hoe gaat zo'n ingewikkelde operatie in zijn werk?

Satellietbeelden en opensourcedata

"De aantallen zijn verbijsterend", zegt Kathryne Bomberger, directeur-generaal van de Internationale Commissie voor Vermiste Personen (ICMP). Deze commissie helpt overheden bij onderzoek naar vermiste personen.

De commissie heeft meldingen gekregen over een nóg hoger aantal mogelijke locaties van massagraven en forensisch interessante plekken: zeventig. "Die informatie moet nog wel worden geverifieerd", zegt Bomberger. "Dat doen we onder meer met behulp van satellietbeelden en opensourcedata."

Als er een massagraf wordt aangetroffen moet dit zorgvuldig worden gedocumenteerd, zodat er bewijs kan worden overgeleverd aan een internationale rechter. Ook moeten de lichamen stuk voor stuk worden verwijderd, vertelt Bomberger. Van elk lichaam wordt - als dat nog kan - zowel de doodsoorzaak als de identiteit bepaald. "Die informatie linken we vervolgens aan onze database."

De ICMP bereidt zich al sinds 2017 voor op een operatie om vermiste personen in Syrië te identificeren. "Het bewind van Assad deed er alles aan om mensen te laten verdwijnen", zegt Bomberger.

Jarenlang zijn Syriërs onder het regime-Assad opgepakt bij controleposten, bij demonstraties of op werk, beschrijft Ugur Üngör. Hij is hoogleraar genocidestudies aan de Universiteit van Amsterdam en schrijver van het boek De Syrische goelag. Van een grote groep gevangenen is nooit meer iets vernomen.

Op basis van getuigenissen van overlevenden uit de gevangenissen is het aannemelijk dat veel mensen hier zijn geëxecuteerd, zegt de historicus. "En daarna met vrachtwagens naar een massagraf zijn gebracht."

Het zal jaren duren voordat we de namen van de doden weten, denkt hoogleraar Üngör. Identificatie op basis van persoonlijke bezittingen is moeilijk, want gevangenen werden van hun bezittingen ontdaan. De operatie zal dus vooral afhankelijk zijn van DNA van de lichamen, dat moet worden vergeleken met DNA van familieleden van vermisten.

In de ICMP-database staan tot nu toe gegevens van 80.000 Syrische families die op zoek zijn naar een of meerdere naasten. De beslissing om mee te werken, ligt bij families zelf. Om zoveel mogelijk vermisten te kunnen identificeren, zijn volgens Bomberger meer DNA-monsters nodig uit Syrië.

De ICMP wil graag met een team van experts naar het land om te helpen. "Syrië moet het proces leiden, maar wij en andere onpartijdige organisaties helpen graag. Wij hebben de databases en de DNA-mogelijkheden."

Goed gedocumenteerd

Ze heeft goede hoop dat veel doden zullen worden geïdentificeerd. "Het is een enorme operatie, maar conflicten vandaag de dag zijn goed gedocumenteerd. Ook wordt de technologie steeds beter."

De doden een naam teruggeven is belangrijk voor de nabestaanden, zegt Cillessen. "Heel veel mensen weten niet wat er met hun familieleden of buren is gebeurd. Die zijn op enig moment verdwenen en nooit meer teruggekomen."

Zij "moeten nu verwerken dat er een grote kans is dat de slachtoffers in een van de vele massagraven liggen".

Naast het vaststellen van de identiteit is het van belang om de doodsoorzaak te bepalen, zegt Bomberger. "Voor vrede. Anders blijft het de vraag wat er is gebeurd en welke misdaden er zijn gepleegd."

Dit zijn beelden van persbureaus AP en Reuters van de massagraven:

In Frankrijk worden langzaam de eerste politieke en maatschappelijke gevolgen merkbaar van de geruchtmakende rechtszaak-Pelicot. Gisèle Pelicot werd tien jaar lang gedrogeerd en verkracht door haar ex-man en door tientallen andere mannen.

De rechtszaak loopt nu op zijn einde; morgenochtend horen de 51 verdachten het vonnis. Justitie heeft celstraffen geëist van vier tot twintig jaar.

Nog voordat het vonnis er ligt krijgt de zaak concrete gevolgen. Eind vorige maand kwam de regering met maatregelen. Zo wordt het voor slachtoffers van seksueel geweld mogelijk om in ziekenhuizen in het hele land aangifte te doen. Agenten komen dan naar het ziekenhuis toe.

Ook zullen voorlopig bij wijze van experiment de kosten worden vergoed van slachtoffers die bij een arts laten onderzoeken of ze gedrogeerd zijn door hun aanvaller.

Nu al resultaat

In het parlement zijn ook initiatieven ontplooid. Kamerlid Sandrine Josso van centrumpartij Modem leidt sinds kort een parlementair onderzoek naar seksueel geweld en drogeren. Zij heeft vorig jaar zelf aangifte gedaan tegen een collega-politicus die haar verdoofde met MDMA. Hij zou haar hebben willen verkrachten, maar ze kon op tijd ontkomen.

Binnen zes maanden moet Josso voorstellen doen voor een betere aanpak en betere voorlichting. Zelf ziet ze nu al resultaat. "Artsen en apothekers zijn zich aan het bijscholen. Om signalen van verkrachting beter op te pikken, want dat is bij Gisèle Pelicot nooit gebeurd. Maar ook om vrouwen sneller te helpen als ze medisch bewijs willen dat ze gedrogeerd zijn. Ik had het geluk dat ik in Parijs was toen ik werd gedrogeerd, waar veel goede ziekenhuizen zijn. Maar op het platteland is dat lang niet altijd zo."

Geen toestemming

In de Senaat heeft Mélanie Vogel van De Groenen een wetsvoorstel ingediend. Ze wil de bewijslast bij verkrachting omdraaien. "Nu wordt verkrachting nog gedefinieerd door het gebruik van bijvoorbeeld geweld en dwang", zegt Vogel.

Maar Gisèle Pelicot was gedrogeerd en kón zich daardoor niet eens verzetten. Bij haar verkrachting kwam er dus geen dwang aan te pas. "Ik wil dat er automatisch sprake is van verkrachting als iemand géén toestemming geeft voor seks."

Vogel hoopt dat de rechtszaak-Pelicot voor verandering kan zorgen. "Door die rechtszaak is er een maatschappelijk debat ontstaan en daardoor zijn politici weer in actie gekomen. Zo kan het tot veranderingen leiden.''

Levendig debat

Dat debat is inderdaad in volle gang. Een kwaliteitskrant als Le Monde heeft aan de lopende band opiniestukken gepubliceerd van wetenschappers, specialisten en andere betrokkenen. In het hele land zijn demonstraties gehouden als steunbetuiging aan Gisèle Pelicot.

Ook doodgewone Fransen zien haar als een heldin, omdat zij een openbaar proces wilde. Ze vond ook dat de videobeelden van de verkrachtingen, die haar ex-man had gemaakt, getoond moesten worden in de rechtbank.

"Veel Fransen waren gechoqueerd door de mannen die in de verdachtenbank zaten bij het proces", zegt Elsa Labouret van de feministische organisatie Osez Le Féminisme. "Dat was Monsieur Tout Le Monde. Heel gewone mannen, een dwarsdoorsnee van de bevolking. En dat is het realistische beeld. Er bestaat niet één type verkrachter. Het zijn mannen uit alle lagen van de bevolking, van alle leeftijden."

Dat daar nu over gepraat wordt, ziet ze als winst. "De media hebben het erover, de Fransen hebben het erover. Dat kan leiden tot meer bewustzijn van seksueel geweld en tot een mentaliteitsverandering. En als dat gebeurt worden ook structurele veranderingen mogelijk, in de politiek, in de wetgeving. Het is nu alleen nog te vroeg om te zeggen of die omslag er ook echt gaat komen."

Na het rijk en een groot aantal gemeenten, steekt nu ook het bedrijfsleven extra geld in Brainport Eindhoven. Twaalf bedrijven gaan nog eens 219 miljoen euro extra meebetalen aan het verbeteren van de infrastructuur, betaalbare woningen, talentontwikkeling en gelijke kansen voor alle inwoners in de regio.

De miljoenenbijdrage aan de Brainport Eindhoven wordt uitgesmeerd over een periode van twaalf jaar, meldt Omroep Brabant. Het geld komt boven op de financiële bijdrages die de verschillende bedrijven al in Brainport staken.

De bedrijven waar het om gaat zijn Philips, ASML, NXP, VDL Groep, Wilvo Group, VHE Industrial Automation, AAE, Rabobank, Prodrive Technologies, Van der Hoorn Buigtechniek, VB Groep en Strijp-T campus. Samen hebben ze het Brainport Partnerfonds opgericht.

Maatschappelijke uitdagingen

De Eindhovense burgemeester en regiovoorzitter Jeroen Dijsselbloem zegt blij te zijn met de nieuwe bijdrage: "Het is echt uniek, dat het collectieve bedrijfsleven in een regio bereid is om op deze schaal mee te financieren aan oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen", reageert hij.

Maart dit jaar werd bekend dat het rijk, provincie en de 21 gemeenten in de regio Eindhoven samen een bedrag van 2,51 miljard investeren. Daarbij werd al gezegd dat het bedrijfsleven ook zou moeten bijdragen.

Al dat extra geld is een reactie op een opmerking van Peter Wennink, toenmalig topman van chipmachinefabrikant ASML, begin dit jaar. "Als de politiek niet oppast, is het risico groot dat Nederland te klein wordt voor ASML", zei hij toen.

Wennink wees er onder meer op dat het in Nederland ontbreekt aan genoeg kenniswerkers. Nu al bestaat meer dan 40 procent van het ASML-personeel uit expats en het wordt steeds lastiger om die naar Nederland te laten komen.

Stroomnet kan vraag niet aan

ASML heeft niet alleen te maken met een gebrek aan "zeer goed opgeleid talent met een mbo-, hbo- of wo-diploma", zoals dat werd genoemd. Net als de andere bedrijven in de regio Eindhoven, kampt ASML ook met een slechte bereikbaarheid door files. De treinen en bussen van en naar Eindhoven zitten vaak hutjemutje. Het stroomnet kan de enorme vraag van de grote techbedrijven niet aan,

Bovendien zijn er in Eindhoven en wijde omgeving simpelweg te weinig woningen. Bijkomend probleem is dat het de goedbetaalde werknemers uit de technische sector vaak nog wel lukt om een woning te vinden terwijl dat voor andere mensen steeds moeilijker wordt.

ASML kondigde vorige week donderdag aan dat het bedrijf enkele miljoenen mee gaat betalen aan de bouw van 1085 woningen in Eindhoven, Helmond en Veldhoven. De techgigant zegt de ambitie te hebben om financieel te helpen bij de bouw van in totaal 25.000 woningen in de regio de komende jaren. Daarnaast legt ASML dus ook nog geld in via het Brainport Partnerfonds.

Slimme koppen

Volgens directeur Paul van Nunen van Brainport Development ligt er nu "een breed pakket" voor investeringen in infrastructuur en in de bouw van 100.000 betaalbare woningen. Daarnaast dragen de bedrijven via het Partnerfonds bij aan het opleiden, behouden en werven van 50.000 "extra slimme koppen en handige handjes". Wat Van Nunen betreft hoeft het niet bij de huidige twaalf investeerders te blijven en kunnen meer bedrijven uit de regio zich aansluiten in het Partnerfonds.

Planet Earth is blue, and there's nothing I can do. David Bowie schreef in 1969 al over Major Tom, een astronaut die is gestrand in de ruimte en niet meer terug kan. Zo dramatisch ligt het niet voor de Amerikaanse ruimtevaarders Sunita Williams en Barry Wilmore, maar feit is dat ze voor de zesde keer te horen hebben gekregen dat hun terugvlucht is uitgesteld.

Hun missie van oorspronkelijk ruim een week zal nu zeker zo'n negen maanden duren, tot eind maart. Hoe gaan ze daarmee om?

Maar eerst de feiten op een rij. Hun Boeing-capsule vertoonde gebreken, waardoor ze nu terug moeten met een SpaceX-capsule. Dat kan echter pas als de aflossing is gearriveerd, en die loopt vertraging op door extra werk aan een nieuwe capsule, meldt NASA.

André Kuipers maakte in 2012 iets soortgelijks mee. Zijn terugkeer uit het ISS, werd na vijf maanden met anderhalve maand uitgesteld omdat er problemen waren met de Russische raket die hem en zijn collega's moest ophalen. "Eventjes vond ik dat vervelend", herinnert hij zich. "Want ik had mijn zoontje, die was toen 4, beloofd voor zijn verjaardag terug te zijn. Maar daarna vond ik het niet erg. Er was genoeg te doen, en de mooiste foto's en filmpjes heb ik vooral in die laatste weken gemaakt."

Een terugblik op de tweede ruimtevlucht van André Kuipers:

Williams en Wilmore zitten ook niet stil, benadrukt de Nederlandse astronaut. Williams is zelfs tijdelijk commandant. "Er is altijd van alles te doen, onderhoud, reparaties en ook experimenten, die hebben ze niet voorbereid, maar ze sturen de instructies naar boven. Ik was ook niet getraind om de eerste SpaceX-vrachtcapsule aan het ISS te koppelen. Dat zou eigenlijk iemand anders doen."

Kuipers kent de twee gestrande astronauten. "Sunita was mijn reserve voor mijn tweede vlucht. Ze is een heel opgewekt type en ze kent het klappen van de zweep. Je weet dat het erbij hoort, dat vluchten plotseling kunnen worden uitgesteld. Dat is vooral voor het thuisfront lastig."

Van onderzoekers in bases op de Zuidpool is bekend dat het overwinteren tijdens de lange poolnacht, als er niet gevlogen kan worden soms zwaar valt. Maar er ontstaat ook een sterke band, en dat is in het ISS niet anders. "Op een gegeven moment is het je huis geworden. Je leeft daar. Kerst vier je samen, heel gezellig, er zijn kerstspullen aan boord, dus je maakt er wat van."

Fysiek is het een ander verhaal. Langdurige ruimtevluchten eisen een zware tol van het lichaam. Dat geldt zeker voor astronauten op gevorderde leeftijd zoals Williams (59) en Wilmore (61). "Met het ouder worden krijg je botontkalking, spiervermindering, cardiovasculair wordt het wat minder en je immuunsysteem wordt minder effectief", somt Jack van Loon op. Hij is onderzoeker bij de VU Amsterdam en gespecialiseerd in de fysieke effecten van ruimtevaart. Al die zaken worden verergerd door gewichtloosheid en er komen nog andere kwalen bij zoals veranderingen in de hersenen, problemen met het gezichtsvermogen en verhoogde kans op trombose.

Die schade kunnen ruimtevaarders tegengaan met intensief sporten, en dat is in ieder geval Williams wel toevertrouwd. Ooit liep ze een volledige marathon op een loopband in het ISS. "Sommige astronauten trainen zo fanatiek dat ze nauwelijks last hebben van bot- en spiervermindering", weet Van Loon. "Maar dat zijn wel uitzonderingen."

Opgezwollen benen

Suni en Butch, zoals ze inmiddels bekend zijn, zeggen zelf dat ze het goed maken. Begrijpelijk, zegt de onderzoeker. "Natuurlijk zet je voor de camera je vrolijke petje op. Maar het psychologische en sociale aspect is er natuurlijk wel. Je kunt bellen, zelfs videobellen aan boord van het ruimtestation, maar ik kan me voorstellen dat ze op een gegeven moment echt wel weer terug willen."

En als ze terugkomen, zullen ze de zwaarste klap krijgen, want na zo'n lange vlucht kunnen veel ruimtevaarders nauwelijks nog lopen. Astronaut Scott Kelly, die een jaar in het ISS verbleef, klaagde over opgezwollen benen en zere gewrichten. Ook André Kuipers moest na zijn tweede ruimtevlucht revalideren.

Toch zou hij onmiddellijk tekenen voor een derde, zelfs als die tien maanden zou duren. "Er is inmiddels natuurlijk een nieuwe generatie die het stokje heeft overgenomen. Maar als ze me bellen, ben ik weg."

De voormalige president van Frankrijk, Nicolas Sarkozy, is definitief schuldig bevonden aan corruptie. Hij heeft zijn veroordeling aangevochten tot aan de hoogste rechtbank van het land. Maar ook in cassatie is hij nu veroordeeld om een jaar lang een elektronische enkelband te dragen.

Sarkozy is het eerste voormalige staatshoofd van Frankrijk dat zo'n straf krijgt opgelegd. De ex-president blijft er wel bij dat hij onschuldig is. "Ik ben niet van plan dit ongekende onrecht te accepteren", zegt hij in een verklaring op X. Zijn advocaat wil de zaak binnen enkele weken bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens aanhangig maken. Desondanks gaat de straf direct in.

Drie jaar cel

In 2021 werd Sarkozy veroordeeld tot een gevangenisstraf van drie jaar, waarvan twee jaar voorwaardelijk. In plaats van een jaar de cel in mag hij zijn straf thuis uitzitten, onder voorwaarde dat hij dus een enkelband draagt om zijn bewegingen buitenshuis te monitoren.

Sarkozy had in 2014 gunsten gevraagd van een juridische topambtenaar. Volgens de aanklacht had hij in een telefoongesprek de ambtenaar een baan in Monaco beloofd, in ruil voor het doorspelen van informatie. De rechtbank in Parijs oordeelde drie jaar geleden dat er sprake is geweest van poging tot omkoping. In 2023 kwam in hoger beroep hetzelfde vonnis uit de bus.

Sarkozy was op het moment van zijn overtreding niet meer in functie: zijn presidentschap was van 2007 tot 2012. De 69-jarige politicus heeft steeds volgehouden dat er geen hard bewijs is tegen hem en dat de rechters partijdig waren.

Een jeugdtrainer van basketbalclub Landslake Lions uit Landsmeer is aangehouden nadat hij jongens uit jeugdteams zou hebben gefilmd terwijl ze aan het douchen waren. Daarnaast zou er kinderporno op gegevensdragers van de man zijn aangetroffen, zegt de politie.

De politie kreeg twee weken geleden een melding van de club dat er een jas was gevonden in een kleedkamer van de sporthal in Landsmeer. In de jas zat een gaatje met daarachter een camera waarmee onopvallend filmopnames konden worden gemaakt. Na onderzoek bleek dat de jas van een jeugdtrainer van de basketbalclub was. Er zouden zes video's gevonden zijn, die volgens de politie niet verder verspreid zijn.

Omdat ook kinderporno op gegevensdragers is gevonden, werd de man maandag aangehouden. Sindsdien zit hij vast. De politie benadrukt dat de kinderporno niets te maken heeft met de beelden uit de kleedkamers van de basketbalclub uit Landsmeer.

De man zou verschillende jeugdteams hebben getraind bij zowel de club in Landsmeer als verschillende basketbalclubs in Amsterdam, meldt Het Parool. De man is niet eerder in contact geweest met justitie en kon daarom een Verklaring Omtrent het Gedrag overleggen aan de club. Ook zou hij basketbalkampen- en workshops hebben begeleid. Volgens de Nederlandse Basketball Bond (NBB) heeft hij geen van de kampen die de basketbalbond zelf organiseert begeleid.

Ouders geïnformeerd

Landslake Lions heeft de trainer op non-actief gesteld en betrokkenen geïnformeerd en ondersteuning aangeboden. "We hebben direct alle ouders van de jeugdteams die door deze trainer werden begeleid uitgenodigd voor een besloten bijeenkomst", is te lezen op de website van de basketbalclub.

Bij de bijeenkomst waren ook de politie en de burgemeester van Landsmeer aanwezig. De club zegt nauw te blijven samenwerken met de politie en deskundigen om de situatie te begeleiden en stelt "er alles aan te doen om betrokken leden en hun ouders te ondersteunen in deze moeilijke tijd".

Naast de informatie en het ondersteuning van de basketbalclub zelf, heeft ook de NBB een meldpunt ingesteld voor ouders die contact willen met een vertrouwenspersoon.

Morgen wordt de verdachte voorgeleid bij de rechter-commissaris, die bepaalt of hij langer vast blijft zitten.

Nederlandse F-35-vliegtuigen hebben gisteren boven de Oostzee Russische vliegtuigen onderschept, meldt minister van Defensie Ruben Brekelmans. Het ging om onder meer twee bommenwerpers die volgens de minister supersonische raketten bij zich droegen.

Nederland deed de operatie samen met Finland en Zweden. De Russische vliegtuigen vlogen boven internationale wateren en zijn langs het NAVO-luchtruim begeleid. Behalve de bommenwerpers ging het om een Sukhoi-27 en Sukhoi-30-straaljager.

Het is niet de eerste keer dat Nederland Russische vliegtuigen boven de Oostzee onderschept. Eerder deze maand, op 6 december, werden een transportvliegtuig en een Sukhoi-24-straaljager onderschept en begeleid door Nederlandse F-35-gevechtsvliegtuigen. Later op dezelfde dag vloog een spionagevliegtuig ook langs het NAVO-luchtruim.

Nederland heeft sinds begin deze maand vier F-35's gestationeerd in Estland om de oostgrens van het NAVO-luchtruim te beschermen tegen Russische dreigingen. Dat wordt gedaan als onderdeel van de NAVO-missie Air Policing. Ook zijn tussen de 90 en 150 militairen op een vliegbasis in Estland gestationeerd.

Tot eind maart 2025 blijft Nederland in het Oost-Europese land. Daarna zal een ander NAVO-land het luchtruim in dat gebied beveiligen.

Rusland grenst op twee plekken aan de Oostzee. Zo ligt de stad Sint-Petersburg aan het uiterste oosten van de zee, vlak bij Finland en Estland. Ook is er de Russische enclave Kaliningrad, die ligt ingeklemd tussen Polen en Litouwen. Het is onduidelijk waar de vier onderschepte Russische straaljagers zijn opgestegen.

Het was vandaag in De Bilt voor 09.00 uur al 10 graden. Daarmee is het record van milde dagen in een jaar gebroken. Het werd dit jaar bij het meetstation al 288 dagen 10 graden of meer. Het oude record (287 dagen) stamt uit 2020.

De verwachting is dat dit aantal nog gaat oplopen, meldt Weeronline. Het jaar duurt immers nog bijna twee weken.

Vorig jaar telde 284 milde dagen, waarmee 2023 op plek 4 staat in de top-10. In de top-10 van milde dagen staan op een jaar na (1948) alleen maar jaren uit deze eeuw.

De jaren met de minste milde dagen, zijn niet geheel verrassend allemaal lang geleden. Zo werden er in 1919 slechts 207 milde dagen gemeten. De andere jaren in deze top-5 zijn respectievelijk 1962, 1917, 1908 en 1922.

De metingen worden sinds 1901 dagelijks verricht bij het meetstation van het KNMI in De Bilt.