NOS Nieuws - Algemeen

Goedemorgen! Vandaag bezoekt de Israëlische premier Netanyahu het Witte Huis. Ook gaan de onderhandelingen over de voorjaarsnota van start in Den Haag.

Eerst het weer: de zon schijnt volop, later op de dag trekken wat sluierwolken over het noorden van het land. Bij een matige noordoostenwind liggen de maxima tussen 12 en 15 graden. De komende dagen blijft het droog en veelal zonnig.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Verenigde Naties waarschuwen dat bezuinigingen op ontwikkelingshulp kunnen leiden tot meer sterfgevallen onder moeders tijdens de zwangerschap of bevalling. Tussen 2000 en 2023 daalde het aantal sterfgevallen wereldwijd met zo'n 40 procent, blijkt uit een nieuw rapport van VN-organisaties, waaronder de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en Unicef.

Dat er steeds minder moeders stierven, heeft vooral te maken met een betere gezondheidszorg. In 2023 overleden wereldwijd naar schatting 260.000 vrouwen door complicaties tijdens de zwangerschap of de bevalling.

Maar die afname van sterfgevallen is volgens de VN geen garantie voor de toekomst. Door recente bezuinigingen op ontwikkelingshulp zijn in verschillende landen gezondheidszorgfaciliteiten gesloten en wordt er minder personeel ingezet, schrijft de WHO in een toelichting bij het rapport. Ook is de aanvoer van medicijnen op sommige plekken verstoord. Onder de Amerikaanse president Trump werd bijna alle hulp aan buitenlandse ngo's stopgezet.

Bezuinigen op ontwikkelingshulp kan er volgens de VN toe leiden dat er weer meer zwangere vrouwen doodgaan, vooral in landen waar de moedersterfte al hoog is.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Paus Franciscus heeft zich voor het eerst sinds zijn ziekenhuisopname weer publiekelijk laten zien in het Vaticaan. In een rolstoel werd de broos ogende paus het Sint-Pietersplein opgerold.

Zie de beelden hieronder:

Fijne dag!

Meer dan vijftig landen hebben contact opgenomen met de VS om te praten over de importheffingen, zeggen functionarissen van de Amerikaanse president Trump. De president zei zondag in een interview dat hij al heeft gesproken met Europese en Aziatische leiders. "Ze willen dolgraag een deal sluiten."

Maar hij is niet bereid om terug te komen op de heffingen als er geen verandering plaatsvindt in de handelsbalans. Trump vindt dat met name China, Canada, Mexico en de Europese Unie te veel aan de VS verkopen en zelf te weinig Amerikaanse spullen kopen.

Afgelopen week werd bekend dat de Verenigde Staten een importheffing van 20 procent gaan invoeren op alle producten uit de Europese Unie. Voor alle landen wereldwijd komt er een minimumheffing op import naar de VS van 10 procent, en voor verschillende landen ligt dat percentage nog hoger.

Na de aankondiging van de importheffingen, die woensdag volledig ingaan, zakten de koersen op de beurs wereldwijd in. Dat was volgens Trump niet de bedoeling, maar volgens de president moet je "soms een medicijn nemen" om beter te worden.

Aan boord van het presidentiele vliegtuig beantwoordde Trump vragen van journalisten over de koersdalingen:

Ook de Amerikaanse minister van Financiën Scott Bessent relativeerde de zorgen over de markt. De heffingen hoeven volgens Bessent niet te leiden tot een recessie. "Wie weet hoe de markt over een dag, over een week gaat reageren? Waar we naar kijken is het opbouwen van economische fundamenten voor welvaart op de lange termijn."

De Verenigde Naties waarschuwen dat bezuinigingen op ontwikkelingshulp kunnen leiden tot meer sterfgevallen onder moeders tijdens de zwangerschap of bevalling. Tussen 2000 en 2023 daalde het aantal sterfgevallen wereldwijd met zo'n 40 procent, blijkt uit een nieuw rapport van VN-organisaties, waaronder de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en Unicef.

Dat er steeds minder moeders stierven, heeft vooral te maken met een betere essentiële gezondheidszorg. In 2023 overleden wereldwijd naar schatting 260.000 vrouwen door complicaties tijdens de zwangerschap of de bevalling.

Maar die afname van sterfgevallen is volgens de VN geen garantie voor de toekomst. Door recente bezuinigingen op ontwikkelingshulp zijn in verschillende landen gezondheidszorgfaciliteiten gesloten en wordt er minder personeel ingezet, schrijft de WHO in een toelichting bij het rapport. Ook is de aanvoer van medicijnen op sommige plekken verstoord. Onder de Amerikaanse president Trump werd bijna alle hulp aan buitenlandse ngo's stopgezet.

Bezuinigen op ontwikkelingshulp kan er volgens de VN toe leiden dat er weer meer zwangere vrouwen doodgaan, vooral in landen waar de moedersterfte al hoog is. "Hoewel dit rapport sprankjes hoop laat zien, benadrukken de gegevens ook hoe gevaarlijk zwangerschap nog steeds is in een groot deel van de wereld vandaag de dag", zegt WHO-directeur Tedros Adhanom Ghebreyesus.

Kwetsbare landen

Vooral tussen 2000 en 2016 daalde het aantal sterfgevallen onder moeders tijdens de zwangerschap of bevalling. Daarna nam dit aantal sterfgevallen minder hard af.

Vooral zwangere vrouwen die leven in een land waar een humanitaire noodsituatie is, lopen kans om dood te gaan. Bijna twee derde van de moedersterfte vindt plaats in deze landen. Landen met een hoog risico op moedersterfte zijn Tsjaad, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Nigeria, Somalië en Afghanistan.

In het Gelderse dorp Doorwerth is zondag een grote stapel afvalhout op een bedrijventerrein in brand gevlogen. De brandweer rukte massaal uit, schrijft Omroep Gelderland. Er is de hele nacht geblust.

De brand brak halverwege de middag uit op een bedrijventerrein, waar meerdere grote hopen afvalhout lagen opgeslagen. De hoop die in brand staat, was zo'n 60.000 tot 80.000 kuub groot, zegt de Veiligheidsregio Gelderland-Midden tegen Omroep Gelderland.

De brandweer was met tachtig tot honderd mensen aan het werk om het vuur te doven.

De brand veroorzaakte gisteren rookoverlast in de omgeving. Rookwolken waren tot in Wageningen te zien. Hoe het vuur kon ontstaan, is nog niet duidelijk.

Grote Nederlandse bedrijven stootten vorig jaar 2,9 procent meer broeikasgassen uit dan het jaar ervoor. Daarmee is een einde gekomen aan de dalende trend die al zeven jaar aanhield, meldt de Nederlandse Emissie Autoriteit (NEA). In 2023 was de uitstoot juist relatief sterk gedaald.

De Europese uitstoot daalde wel. In 2024 ging er 5 procent minder broeikasgassen de lucht in dan een jaar eerder.

Bedrijven die grote hoeveelheden broeikasgassen uitstoten, vallen onder het Europese Emissiehandelssysteem (ETS). Het betreft grote bedrijven in vooral de energiesector en de industrie.

Het ETS verplicht bedrijven voor elke ton uitgestoten broeikasgassen rechten te kopen. In de toekomst komen er steeds minder rechten op de markt, en na 2038 droogt dit zelfs helemaal op. Het idee is dat zo de Europese uitstoot geleidelijk naar nul gaat, tegen de laagst mogelijke kosten.

Tata Steel drukt stempel

De Emissieautoriteit wijst diverse oorzaken aan voor de stijging van de Nederlandse uitstoot. Vooral de industrie in Nederland stootte vorig jaar meer uit.

Dit kwam voor een belangrijk deel doordat na onderhoud hoogoven zes bij Tata Steel in IJmuiden weer in gebruik werd genomen. Hierdoor kwam de uitstoot van het bedrijf weer terug op het eerdere, hogere niveau.

Ook zag de NEA licht herstel van de chemische industrie. Die energie-intensieve bedrijfstak lijdt al jaren onder hoge gasprijzen. Inmiddels zijn de prijzen niet meer zo hoog als vlak na de Russische inval in Oekraïne, al kwamen ze nooit meer op het oude niveau.

Zon- en windenergie stokken

Verder merkt de NEA op dat de uitstoot van stroombedrijven vorig jaar niet verder is gedaald. Dat is een trendbreuk. In de jaren ervoor was er juist een snelle daling door de enorme groei in de productie van zonne- en windstroom.

Volgens de NEA stagneert de daling doordat er in de winter periodes waren met weinig zon en wind. Als gevolg van deze "dunkelflautes" werden minder zonne- en windstroom opgewekt. Elektriciteitscentrales vingen dit op door meer aardgas en steenkool te verstoken. En dus meer uit te stoten van het broeikasgas CO2.

Ook de luchtvaart stootte vorig jaar weer meer uit, net als het jaar ervoor. "De sector groeit nog steeds", zegt Mark Bressers, directeur-bestuurder van de Nederlandse Emissie Autoriteit (NEA). "De coronatijd leidde tot een enorme krimp maar we wisten vrij snel de weg naar het vliegveld weer te vinden."

Weliswaar produceren maatschappijen per vervoerde passagier steeds minder CO2, bijvoorbeeld door biobrandstof bij te mengen. Maar dat weegt niet op tegen de toename van het aantal vluchten. "Relatief blijf het een kleine sector, en een kleine uitstoter. Maar in procenten is het de grootste stijger. En de uitstoot is inmiddels hoger dan vóór corona."

Europese blik

Het emissiehandelssysteem ETS geldt voor de hele Europese Unie. In die zin maakt het voor de Europese klimaatdoelen weinig uit dat de uitstoot in Nederland een jaar toeneemt. Zolang de trend voor heel Europa maar naar beneden gaat. En volgens de Europese Commissie ligt het blok op koers om zijn doelen voor 2030 te halen.

Toch betekent dat volgens Bressers niet dat de gestegen uitstoot helemaal geen probleem vormt: "Het EU-handelssysteem hanteert inderdaad geen nationale doelen. Maar Nederland heeft ook eigen klimaatdoelen. Vanuit dat perspectief zou je wel willen dat je richting 2030 een gestage daling ziet van CO2-uitstoot."

Bressers wijst op ontwikkelingen die ertoe kunnen leiden dat de industrie komende jaren verder verduurzaamt. Zo begint in 2026 een project om CO2 op te slaan onder de bodem van de Noordzee, genaamd Porthos. De effecten daarvan moeten een jaar later zichtbaar worden in de NEA-cijfers.

Industrie in het nauw

"Maar het laaghangende fruit is wel geplukt", zegt Bressers. "Wie verder gaat met verduurzamen staat voor steeds hogere investeringen. We zien allemaal de uitdagingen waar de energietransitie voor staat."

Vorig jaar constateerde het Planbureau voor de Leefomgeving al dat Nederland niet op koers ligt om de doelen te halen. Zelfs als alle plannen van de industrie werkelijkheid worden, is dit nog niet genoeg.

De industrie worstelt met tal van uitdagingen. Zo zijn de benodigde kabels en leidingen voor verduurzaming vaak niet op tijd beschikbaar. Ook zuchten bedrijven onder hoge energieprijzen, regeldruk, internationale concurrentie en nu ook nog een dreigende handelsoorlog.

Bedrijven die op de wachtlijst staan voor een zware elektriciteitsaansluiting kunnen in sommige gevallen toch aangesloten worden. Voorwaarde is wel dat ze accepteren dat ze 15 procent van de tijd geen of minder stroom gaan verbruiken. Netbeheerder Tennet heeft ruim 9 gigawatt ruimte gevonden op het hoogspanningsnet buiten de spitsuren. Dat is gelijk aan 40 procent van het totale elektriciteitsverbruik in Nederland op piekuren.

De beheerder van het hoogspanningsnet geeft tot 65 procent korting op de kosten voor het gebruik van dat net als bedrijven deze flexibiliteit kunnen opbrengen. Met twee grote batterijexploitanten in Zeeland en Groningen zijn al zulke contracten afgesloten. In de praktijk zullen die bedrijven een dag van tevoren horen op welke momenten ze hun elektriciteitsverbruik moeten verminderen of stopzetten.

De problemen op het elektriciteitsnet doen zich, net als op de snelweg, vooral voor tijdens de ochtend- en de avondspits. Door op die momenten flexibel te zijn, kunnen dus heel snel een groot aantal bedrijven toch aangesloten worden.

Volgens Tennet is die flexibiliteit noodzakelijk omdat anders overal in Nederland als het ware zesbaanswegen aangelegd moeten worden. Dat kost niet alleen veel tijd, maar ook heel veel geld. En dat moeten uiteindelijk alle gebruikers van het net gaan betalen.

"Overal in Nederland werken we aan de uitbreiding van het elektriciteitsnet," zegt de technische baas van Tennet, Maarten Abbenhuis. "Daarnaast moeten we het net ook slimmer gebruiken en de restruimte buiten de 'spits' beter benutten. Hierin zetten we vandaag een enorme stap. We hebben ruim 9 gigawatt om te vergeven aan onze klanten op de wachtlijst. Dat is echt gigantisch veel!"

Waarom er niet voldoende stroom is, zie je in deze video:

De komende weken spreekt Tennet met alle bedrijven waarvoor dit een oplossing zou kunnen zijn. Vooral voor batterijexploitanten is dit een aantrekkelijk contract.

Tennet hoopt dat ook andere bedrijven zich aanmelden. Zo heeft papierfabriek Sappi in Maastricht al zo'n soort contract afgesloten. Het bedrijf kan de stoom die nodig is voor het productieproces zowel met elektriciteit als gas opwekken. Door in de spits meer gas te gebruiken en buiten de spits meer elektriciteit helpt de papierfabriek problemen op het stroomnet te voorkomen.

Toch staan er ook een flink aantal bedrijven op de wachtlijst voor wie een flexibel contract geen oplossing is. Niet alle industriële bedrijven kunnen hun productieproces zomaar stilzetten. In andere gevallen kan het technisch wel, maar moet al het personeel dan koffie gaan drinken, waardoor het te duur wordt.

Maar ook de kosten voor het gebruik van het elektriciteitsnet nemen in Nederland fors toe. Daarom kan het voor bedrijven aantrekkelijk worden om een flexibel contract af te sluiten en over te schakelen op bijvoorbeeld een zware batterij tijdens piekuren. Hierdoor kunnen kosten voor het gebruik van het elektriciteitsnet flink afnemen.

Ook vandaag moest de brandweer in verschillende delen van het land uitrukken om natuurbranden te blussen. Vooral in Noord-Holland had de brandweer het druk. Bij Hilversum, Castricum, Assendelft en Zaandam werden natuurbranden geblust.

In heel Nederland geldt het hoogste risiconiveau voor natuurbranden. Het devies is: wees extra alert op brand en vermijd vuur in de natuur. In Ede ging donderdag al zo'n 130 hectare natuur in vlammen op door een natuurbrand die ontstond bij een oefening van defensie.

Ook in Overijssel hadden de brandweerkorpsen vandaag veel te doen. Daar waren meerdere heide- en bermbranden, meldt RTV Oost. In Braamt (Gelderland) kwam de brandweer in actie om een bosbrand te blussen. Volgens een 112-verslaggever was die waarschijnlijk aangestoken met boeken, meldt Omroep Gelderland.

De natuurbranden verschilden in grootte. Sommige bleven klein dankzij de opmerkzaamheid van omstanders. Zo zag een taxichauffeur in het Gelderse Uddel een brandje op een heide, waarna hij de brandweer inschakelde. Die wist het vuur snel te doven. Ook in Bilthoven in de provincie Utrecht was een brand snel geblust. Daar was bij een golfbaan een stuk begroeiing in de brand gevolgen.

Voorzorgsmaatregelen

In meerdere regio's neemt de brandweer voorzorgsmaatregelen om te voorkomen dat er grote branden ontstaan. In Gelderland vliegt de brandweer over de Veluwe, omdat dit natuurgebied extra kwetsbaar is voor natuurbranden. Volgens een boswachter van de gemeente Arnhem "zit de Veluwe op droge zandgronden en is er te weinig regen gevallen".

Omdat door de droogte en de wind branden zich snel kunnen verspreiden, rukken brandweerkorpsen in sommige provincies uit voorzorg uit met meerdere voertuigen. Ook nemen gemeentes maatregelen om branden te voorkomen. Zo is het in De Fryske Marren niet toegestaan om dit jaar een paasvuur aan te steken. Andere gemeentes hebben nog niet besloten of dit jaar paasvuren zijn toegestaan.

Het blijft voor de veiligheidsregio's vooral hopen op regen. Een specialist natuurbrandbeheersing van de Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost zei gisteren tegen de NOS dat "we de weersvoorspellingen met enige spanning volgen".

Volgende maand worden slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog herdacht en wordt 80 jaar vrijheid gevierd. Regisseur Safi Graauw hoopt dat er dit keer ook wordt stilgestaan bij de rol die Suriname en Curaçao speelden in de oorlog tegen nazi-Duitsland. Over dit onbekende stukje geschiedenis maakte hij een korte film, die dit weekend in de prijzen viel.

Het verhaal van de Surinaamse bijdrage moest verteld worden, vond hij. De 36-jarige regisseur merkte op dat zowel Nederlandse als Surinaamse jongeren om hem heen niet wisten dat Suriname en Curaçao erg belangrijk waren tijdens de bevrijding van Nederland.

Vrijdag ging Teken en zie de wereld in première tijdens het Go Short International Film Festival in Nijmegen. De film won twee prijzen: de Go Short publieksprijs en de jonge juryprijs. "Van de meer dan 3000 inzendingen sprongen wij eruit. Dat ik trots ben, kun je zeker stellen", aldus Graauw.

De documentaire laat een beeld zien dat veel mensen niet kennen: de oranjegezindheid van de voormalige Nederlandse koloniën, zegt Graauw. Volgens hem is dit vooral belangrijk voor de jongere generatie. "De film geeft een nieuwe definitie aan onze gedeelde geschiedenis en het Nederlanderschap", zegt hij.

Willy Wooter, Harry Davis en Guillaume Kranenburg

De film vertelt het verhaal van drie Surinaamse soldaten die meevochten in de Prinses Irene Brigade, het Nederlandse legeronderdeel dat in de Tweede Wereldoorlog meevocht met de geallieerde strijdkrachten. De heldhaftigheid van de Surinaamse parachutisten Willy Wooter, Harry Davis en Guillaume Kranenburg was ongekend, volgens Graauw.

Koningin Wilhelmina deed tijdens de oorlog vanuit Londen een oproep aan landgenoten om zich aan te melden bij de strijdkrachten die vanuit Engeland opereerden. Ook in Suriname, destijds nog onderdeel van het koninkrijk, werden flyers uitgedeeld om jonge soldaten te werven. "Teken voor Canada en Zie de Wereld", stond er op die pamfletten.

500 man meldden zich aan. "Wij zochten avontuur, voor vrijheid des Vaderlands", klinkt de stem van oud-parachutist Kranenburg in de film.

De Nederlandse regering-in-ballingschap hoopte ook op de hulp van Zuid-Afrika, het land waar apartheid heerste. Uit vrees dat Afrikaners zouden weigeren zij-aan-zij te vechten met zwarte soldaten, sprak de Nederlandse premier Gerbrandy zich uit. "Geen n*kkertjes in het leger", zou hij tijdens een ministerraad hebben gezegd.

De Surinaamse militairen werden daarna naar andere locaties gevlogen zoals Oost-Azië om te vechten tegen de Japanners. "Het feit dat de Surinamers wilden meevechten zegt veel meer over het Surinaamse volk dan over het Nederlandse racistische bewind", zegt Graauw.

Enkelen, onder wie Wooter, Davis en Kranenburg, maakten via Canada toch de overtocht naar Engeland om zich daar aan te sluiten bij de Prinses Irene Brigade, die in 1944 werd ingezet bij de strijd om Normandië. "Ze noemden zichzelf de 'lucky ones', omdat zij onschuldige burgers mochten verdedigen", zegt Graauw. Alle drie overleefden de oorlog, maar kregen nooit erkenning voor hun bijdrage van de Nederlandse staat.

'Oompie Gilly'

Graauw zegt dat het idee van de film begon bij Naomi Wills, een achternichtje van Guillaume Kranenburg. Ze kwam toevallig in 2020 het artikel N*kkertjes uit Suriname na WOII afgedankt tegen. Ze ging naar haar moeder met de vraag waarom oompie Gilly in de krant stond. Toen haar moeder haar het verhaal van haar dappere oudoom vertelde, besloot Wills dat meer mensen dit moesten horen.

Samen met Graauw deed ze onderzoek naar de zwarte soldaten. Ze kwamen uit bij de schrijver Jules Rijssen, die in 2012 een boek heeft geschreven over Surinaamse oorlogsveteranen. "Hij was zo blij dat we de film maakten. Hij had geprobeerd dit stukje geschiedenis te delen, maar dat was destijds niet gelukt."

Wills en de familie van Kranenburg zaten in het publiek tijdens de première. "Toen ik de zoon van Guillaume geëmotioneerd in de zaal zag zitten na afloop, wist ik hoe belangrijk het was dat dit verhaal werd verteld," zegt Graauw.

Rol van zwarte soldaten

De rol van zwarte soldaten en de voormalige koloniën is volgens de regisseur ondergewaardeerd in de Nederlandse geschiedenis. Want die rol was wel belangrijk. Zo kwam ongeveer 60 procent van de bauxiet voor het bouwen van geallieerde vliegtuigen uit Suriname. 50 procent van de olie voor brandstof voor de Britse luchtmacht kwam van Aruba en Curaçao.

Meer dan 600.000 zwarte soldaten uit de toenmalige Caribische en Afrikaanse koloniën vochten mee in de Tweede Wereldoorlog, en 1,2 miljoen zwarte soldaten hebben gediend in het gesegregeerde Amerikaanse leger.

De korte film van Graauw zal eerst het festivalcircuit afgaan en is hij nog niet voor het grote publiek te zien. Maar de Graauw hoopt dat de film later wel op scholen wordt gedraaid. "Iedereen die les krijgt over de Tweede Wereldoorlog moet dit zien."

Masafer Yatta is een uitgestrekt landschap in het zuiden van de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever. Er liggen zo'n twintig Palestijnse dorpen, maar er vestigen zich steeds meer Joodse kolonisten die het gebied met geweld willen innemen. Onlangs won een film hierover, No Other Land, een Oscar, waardoor de situatie in Masafer Yatta internationaal veel aandacht kreeg. Maar het heeft de Palestijnen er niet geholpen.

Mohammad Hureini, bewoner van Masafer Yatta, groeide op met de terreur van de Joodse kolonisten. Hij werd activist en laat journalisten het gebied zien.

Hij hoopte dat de film iets zou veranderen: "We dachten dat er na al die internationale aandacht wel druk zou komen om de situatie te verbeteren. Maar het tegenoverstelde gebeurde."

Want het geweld werd alleen maar intensiever. Afgelopen week werd het afgelegen dorpje Jinba aangevallen. Het ligt aan de rand van de Westoever en bestaat uit wat kleine simpele huizen, een school, een speelpleintje en een kleine moskee.

Het is er stil en met het uitzicht over het heuvelachtige landschap lijkt het vredig. Maar schijn bedriegt, want als je goed kijkt zie je de schade die de kolonisten aanrichtten. Ruiten werden vernield, huizen werden overhoop gehaald en ook de school bleef niet gespaard.

Het zwaarst moest een gezin dat aan de rand van het dorpje woont, het ontgelden. Kolonisten drongen het huis binnen en vielen de vader en zijn kinderen aan. Met stokken en andere voorwerpen werden ze in elkaar geslagen. Zwaargewond werden ze naar het ziekenhuis gebracht

Een neef die ernaast woont laat ons de sporen van het geweld zien. "Dertien kolonisten kwamen hier aan en gingen recht op het huis af", zegt Abu Jibreen. Hij toont de bloedsporen. "De bewakingscamera's die er hingen zijn gesloopt, ruiten zijn ingeslagen en de tv en andere apparaten zijn vernield". En hij laat ons de kapotgeslagen tv en andere apparaten zien.

Een bewakingscamera kon een deel van de aanval vastleggen. Op de beelden is te zien hoe vier gemaskerde kolonisten inslaan en trappen op een gezinslid. De familie filmde de hoofdwonden die twee van hen opliepen. De vader van het gezin moest geopereerd worden vanwege schedelfracturen en zijn 16-jarige zoon belandde zelfs op de intensive care.

Waarschuwing: Het zijn heftige beelden:

Omdat Israël de volledige controle heeft in het gebied, zijn de bewoners voor hun veiligheid afhankelijk van het Israëlische leger. Dat laat de kolonisten regelmatig hun gang gaan. "Ik zag het leger zitten verderop en ze filmden wat er hier gebeurde. Pas toen de kolonisten vertrokken kwamen ze het dorp in", zegt Abu Jibreen.

Geen van de kolonisten werd gearresteerd, wel werden 22 Palestijnen opgepakt op verdenking van het gooien van stenen. "Voor ons Palestijnen is er geen verschil tussen de kolonisten en het leger. Ze werken samen om ons aan te vallen zodat we uiteindelijk vertrekken." zegt Hureini.

Inmiddels weten Palestijnen in Masafer Yatta dat de Oscar voor No Other Land averechts uitpakte. "De film kreeg veel lof, maar vervolgens kwamen de kolonisten ons juist aanvallen. Ze willen niet dat we dit delen met de rest van de wereld", zegt Abu Jibreen. Ook een van de filmmakers werd onlangs door kolonisten aangevallen en door het leger opgepakt.

Toch denken de inwoners niet aan vertrekken, want zoals de titel van de film luidt, een ander land hebben ze niet. En dus proberen ze de draad weer op te pakken. Nieuwe bewakingscamera's worden aangeschaft in afwachting van de volgende aanval, want ze weten dat die gaat komen. En dat ze ook dan niet op hulp van de Israëlische veiligheidsdiensten hoeven te rekenen.

Bij overstromingen in de hoofdstad Kinshasa van de Democratische Republiek Congo zijn minimaal 22 mensen om het leven gekomen. Een groot deel van hen is verdronken, melden plaatselijke autoriteiten.

Stortregens veroorzaakten vrijdag overstromingen en aardverschuivingen in de stad met ruim 17 miljoen inwoners. De helft van de metropool is onbereikbaar als gevolg van de wateroverlast. Tientallen mensen raakten gewond toen muren van woningen in armere, afgelegen wijken instortten.

De Ndjili-rivier is door de grote hoeveelheden regenwater buiten haar oevers getreden, waardoor een belangrijke weg naar het vliegveld overstroomd en beschadigd. Deze weg verbindt Kinshasa met andere grote steden.

Inmiddels is de weg weer opengesteld voor lichter verkeer. De gouverneur van Kinshasa zegt dat binnen 72 uur al het verkeer weer gebruik kan maken van de weg.

In 2022 leidden zware regenbuien in Congo ook tot overstromingen en aardverschuivingen. Daarbij kwamen ruim 150 mensen om het leven.

In Parijs hebben enkele duizenden aanhangers van de radicaal-rechtse politica Marine Le Pen gedemonstreerd tegen haar veroordeling. De leider van Rassemblement National werd maandag veroordeeld tot een celstraf van vier jaar, waarvan twee voorwaardelijk, en een verbod om mee te doen aan Franse verkiezingen.

"Ik geef niet op", zei Le Pen in haar toespraak:

Ze is schuldig bevonden aan het verduisteren van geld dat bedoeld was voor assistenten in het Europees Parlement. In plaats daarvan ging het geld naar haar partij in Frankrijk. Le Pen is in beroep tegen haar veroordeling gegaan, volgend jaar volgt de uitspraak.

Daarmee is de kans nog niet verkeken dat de Franse politica in 2027 kan meedoen aan de Franse presidentsverkiezingen. In haar toespraak beschreef ze haar veroordeling als een aanval op de wil van het volk.

Martin Luther King

"Onze strijd zal vreedzaam zijn", zei Le Pen die stelde de zwarte Amerikaanse burgerrechtenactivist Martin Luther King als voorbeeld te nemen. En dat is opvallend, want de partij van Le Pen is radicaal-rechts en meermaals beticht van racisme, en King streed juist tegen racisme en de achterstelling van zwarten in de VS. De zwarte burgerrechtenactivist werd in 1968 doodgeschoten.

Le Pen sprak haar aanhangers in Parijs ruim een half uur toe. Haar speech werd afgesloten met het Franse volkslied, de Marseillaise. Haar partij had aanhangers opgeroepen om heel Frankrijk te protesteren. De demonstranten zwaaiden met Franse vlaggen en scandeerden: "We zullen winnen."

Tegendemonstraties

Elders in Parijs waren tegendemonstraties, onder meer na een oproep van de Franse linkse partijen Les Écologistes en La France Insoumise. De organisatoren spraken over duizenden deelnemers.

De linkse partijen waarschuwden hun aanhangers dat extreemrechts in Frankrijk de Amerikaanse autoritaire stijl van Trump omarmt.

In de Parijse voorstad Saint-Denis sprak oud-premier Gabriel Attal van de Renaissance-partij van president Macron op een demonstratie. Volgens Attal worden de rechters en instellingen in Frankrijk door Le Pen en haar aanhangers aangevallen.

Nieuwsuur-verslaggever Saskia Dekkers volgt dit weekend medewerkers van Le Pens partij die campagne voeren om steun voor haar te vergaren:

De recherche is een zoektocht begonnen naar een 45-jarige man die vrijdag niet is teruggekeerd naar de tbs-kliniek in de stad Groningen. De man was met onbegeleid verlof.

Hij mocht vrijdag het Forensisch Psychiatrisch Centrum Mesdag verlaten en moest zich diezelfde dag weer melden. "Dat heeft hij niet gedaan", zegt een woordvoerder van het Landelijk Parket tegen RTV Noord.

De woordvoerder kan niet zeggen waarvoor de man is veroordeeld. Verschillende media melden dat hij een zedendelinquent is, maar dat klopt volgens de woordvoerder niet: "Over zijn antecedenten kan ik verder niks zeggen, maar het betreft in ieder geval geen zedendelinquent."

Eerder dit jaar werden twee tbs'ers uit de kliniek vermist. Een van hen ontsnapte in februari aan zijn begeleider. Enkele weken later werd hij gevonden in Tsjechië. Tijdens de zoektocht ontsnapte nog een andere cliënt tijdens semi-begeleid verlof. Hij meldde zich een dag later weer.

Een van de laatste nog levende veteranen van de Slag om Arnhem, Bill Larder, is dit weekend op 100-jarige leeftijd overleden.

De Engelsman diende in het 11e parachutebataljon en de 4e parachutebrigade. In september was het 80 jaar geleden dat hij samen met duizenden andere parachutisten gedropt werd in en rond Arnhem.

Larder schaamde zich voor het mislukken van operatie Market Garden en wilde daarom lange tijd niet terugkeren naar Nederland. "Hij dacht dat hij het erger had gemaakt voor jullie", vertelde zijn dochter aan Omroep Gelderland in 2022. "Zijn bataljon is vrijwel weggevaagd. Hij heeft veel geworsteld met overleverschuldgevoel."

Pas op zijn 98e was hij er klaar voor omdat hij de gesneuvelde soldaten wilde herdenken. "Hij zei ineens dat hij bloemen op het graf van de jongens wilde leggen", aldus Larders dochter. "We hebben het geregeld en hebben bloemen op hun graf gelegd. Het was prachtig."

Larder zelf vond het ook een fijne ervaring. "Het bezoek herinnert me aan toen ik hier was en hoe vriendelijk de Nederlanders toen waren. Maar we zijn ook altijd vrienden geweest, toch? In de oorlog kwamen we om onze vrienden te helpen", zei de veteraan. Zijn eerste bezoek aan Nederland sinds operatie Market Garden is tevens zijn laatste gebleven.

Nog drie veteranen

Volgens de stichting Airborne Tulip Memorials zijn er zover bekend nog drie levende veteranen van de Slag om Arnhem.

De beweging die zal ontstaan uit GroenLinks en PvdA moet "van en voor de middenklasse" durven te zijn. Dat zegt Frans Timmermans, die de gezamenlijke Tweede Kamerfractie leidt, in een zogenoemd visiestuk. Daarin pleit hij voor een "nieuwe verzorgingsstaat", met betaalbare en geïsoleerde woningen, een lagere zorgpremie en goede kinderopvang en openbaar vervoer.

Volgens Timmermans hebben de crises van de afgelopen jaren - de financiële crisis, de coronapandemie, de energiecrisis - het zelfvertrouwen van de middenklasse "geërodeerd". Om die reden moet de middenklasse comfort worden geboden "over de eigen positie en vooruitzichten", zodat mensen weer solidair worden. "Er wordt wat meer van je gevraagd als je het goed hebt, en je krijgt een steuntje in de rug als je dat nodig hebt."

De linkse leider vindt dat van belang omdat we in onzekere tijden leven. "Poetin en Trump hebben de aanval geopend op onze vrijheid en onze manier van leven." Naast de dreiging van oorlog, maakt Timmermans zich zorgen over een toenemende concurrentiestrijd met de VS en China, een strijd om grondstoffen, energie en schoon water, en de groeiende macht van techmiljardairs en multinationals.

De VVD lanceerde onlangs een visie waarin de middenklasse óók centraal staat. Timmermans zet zich in zijn stuk af tegen die partij. "Anders dan liberalen weten wij dat hernieuwde spreiding van kennis, macht en inkomen nodig is om verandering in goede banen te leiden. Want ongestuurde veranderingen pakken altijd uit in het voordeel van gevestigde belangen, van diegenen die het al goed hebben.

Ideologische veren

Timmermans pleit verder voor een miljardenfonds om de Nederlandse economie te versterken. Hij zou 25 miljard euro willen uittrekken voor 4 jaar. Het geld zou gebruikt moeten worden voor investeringen in "moderne spoorwegen, snelle treinen, wetenschappelijk onderzoek en innovatie, de verduurzaming van onze industrie en de ontwikkeling van nieuwe hoogwaardige bedrijvigheid". Ook moet er onderhoud aan wegen, bruggen en energienetten mee worden betaald.

Het 'visiestuk' werd vandaag op een bijeenkomst in Utrecht gepresenteerd. Het is een aanzet voor gesprekken de komende tijd binnen PvdA en GroenLinks, in aanloop naar juni. Dan nemen de leden van beide partijen namelijk een principebesluit over de oprichting van een nieuwe linkse en groene partij.

Daarover verzekert Timmermans de aanhang dat het een partij wordt "die haar ideologische veren met trots draagt; rode en groene en ook die van de regenboog". Vooral oudere PvdA-leden, als Ad Melkert en Gerdi Verbeet vrezen dat de rode veren verloren gaan bij een fusie en dat de nieuwe partij geen aansluiting krijgt bij de arbeidersklasse. Zij vormen waarschijnlijk echter een kleine minderheid van de PvdA-leden.

Leiderschapsvraag

Timmermans gaf opnieuw aan de fusiepartij te willen leiden, maar stelde daarbij een stap opzij te doen als de leden iets anders beslissen. "Ik vind het helemaal niet erg dat het op een open manier gaat", zei Timmermans. "We zien wel hoe het uitpakt. De leden beslissen, en iedere beslissing van de leden zal ik met applaus begroeten."

Lange tijd leek elke film gebaseerd op een videogame gedoemd te mislukken. Maar na meerdere grote successen de afgelopen jaren lijkt Hollywood een nieuwe goudmijn in handen te hebben.

Kaskrakers als Five Nights at Freddy's en The Super Mario Bros. Movie zorgden voor enorme aantallen kijkers en hoge opbrengsten. Zo haalde The Super Mario Bros. Movie, gebaseerd op de iconische Nintendo-game, wereldwijd meer dan een miljard dollar op.

De verfilming van Minecraft kon dan ook niet lang meer op zich laten wachten. Met meer dan 300 miljoen verkochte exemplaren is het de populairste videogame aller tijden. In het spel kunnen gebruikers hun eigen wereld bouwen, zonder een vooraf gesteld doel.

Eerder deze week kwam de film A Minecraft Movie uit. De eerste signalen laten zien dat ook de film een succes gaat worden. "Hollywood is hongerig naar nieuwe dingen", zegt gamejournalist Ron Vorstermans.

"Games zijn de nieuwe goudmijn", zegt Vorstermans. "De gamewereld is veel groter dan de hele filmindustrie. Dat kan enorm veel kijkers en dus geld opleveren."

Ook games profiteren

Volgens de gamejournalist snijdt het mes aan twee kanten. Niet alleen trekken de films een breder publiek naar de games, ook geeft het de spelers van de game een nieuwe dimensie om zich verder in het spel onder te dompelen. "Toch is er vaak bij de maker van de film weinig passie voor de game te zien."

Jarenlang waren films gebaseerd op games geen succes. Films als DOA: Dead or Alive (2006), Street Fighter: The Legend of Chun-Li (2009) en House of Dead (2003) werden bestempeld als flop. Maar vandaag de dag zijn er meer dan vijftig films en series in ontwikkeling die hun oorsprong vinden in een game.

"Hollywood is in zekere zin een gesloten industrie", legt Vorstermans uit. "Ze hadden daar even nodig om door te hebben hoe volwassen games geworden zijn. Het zou dan ook onlogisch zijn om er niks mee te doen. Je koopt iets goeds wat al bestaat en bewezen succes heeft gehad."

Vorstermans benadrukt dat ook de game-industrie blij is met de ontwikkeling in Hollywood. Vooral omdat een game als Minecraft weinig meer te groeien heeft in de game-industrie. "Ze willen het merk breder blijven maken en dan valt er nog veel te halen in de films."

Slechte recensies

De gamejournalist heeft geen hoge verwachtingen van de verfilming van Minecraft, al ziet hij op basis van de eerste beelden wel dat het met liefde voor het spel gemaakt is. Zijn mening wordt gedeeld door veel recensenten. Zo kreeg de film slechte kritieken in The Guardian en The New York Times.

De reacties passen in het beeld dat gamefilms zelden lovende recensies krijgen. Of het de makers in Hollywood heel veel uitmaakt, vindt Vorstermans lastig te zeggen. "Onderaan de streep staan ze garant voor succes en er wordt veel geld verdiend."

Het is een van de lastige onderhandelingen in aanloop naar de voorjaarsnota: wat wil het kabinet met het klimaat? Afgelopen najaar concludeerde het Planbureau voor de Leefomgeving dat Nederland niet op koers ligt met de klimaatplannen en hoogstwaarschijnlijk de gestelde doelen niet haalt.

Minister Hermans van Klimaat en Groene Groei beloofde vervolgens bij de gesprekken over de voorjaarsnota met aanvullend beleid te komen om extra CO2 te besparen. Daarbij spelen allerlei belangen en dilemma's.

De industrie is huiverig

Door het sluiten van twee chemische fabrieken in de haven van Rotterdam zit de schrik er goed in: de Nederlandse industrie is ten dode opgeschreven als de politiek niet in actie komt, zegt werkgeversorganisatie VNO-NCW. Het argument daarbij is dat als Nederland vooroploopt in verduurzaming (in combinatie met hoge energieprijzen) bedrijven het afleggen tegen de internationale concurrentie die aan minder strenge regels is gebonden.

En dus werkt de industrielobby op volle toeren. Onlangs is een motie aangenomen voor een speciaal Catshuisoverleg met de industrie, zonder andere partijen.

Uit een recente Kamerbrief over maatwerkafspraken (speciale een-op-een duurzaamheidsafspraken tussen de overheid en een grote uitstoter) blijkt dat de verwachte CO2-besparing van 16,5 naar 9 megaton CO2 is teruggeschroefd.

Want, zo schrijft het ministerie, "in de praktijk blijk dat verduurzamingsprojecten worden uitgesteld". De oorzaak is niet altijd onwelwillendheid. De industrie kampt met aansluitingsproblemen op het elektriciteitsnet en het uitblijven van leidingen en kabels.

Daardoor lijkt fossiele subsidie geen verboden woord meer, zowel in Den Haag als in Brussel. We kunnen in deze geopolitieke tijden niet afhankelijk(er) worden van andere landen en moeten onze industrie beschermen, zo is de gedachte.

Gelijk speelveld

Als Nederland nu fossiele bedrijven extra zou gaan belasten, en andere Europese landen doen dat niet, dan verhuizen deze bedrijven naar het buitenland, zo is de vrees, En dus is minister Hermans, die de industrie in haar portefeuille heeft, voor een 'gelijk speelveld' waarover in Europees verband afspraken moeten worden gemaakt.

Groene organisaties benadrukken dat bij een transitie er altijd bedrijven verdwijnen, sommige zich aanpassen en nieuwe bedrijven opkomen. En, zeggen diezelfde organisaties, het is alsof de angst groter is dat vervuilende bedrijven omvallen, dan dat groene startups geen kans krijgen.

Want is er eigenlijk wel sprake van een gelijk speelveld als de oude industrie belastingvoordelen ontvangt, terwijl groene subsidies beperkter zijn? Denk aan de vijf plastic recyclebedrijven die vorig jaar failliet zijn gegaan: nieuw plastic is nog altijd goedkoper dan tweedehands.

Andere oorzaken

Critici zeggen verder dat veel van de problemen in de industrie niet komen door klimaatbeleid, maar vooral door andere zaken waar niet tegen op te boksen valt, zoals hoge energietarieven, regeldruk en internationale concurrentie, onder meer uit China.

De politiek

Minister Hermans klonk een halfjaar geleden nog vastbesloten: "We doen niet genoeg om de klimaatdoelen te halen." Daarom zou ze dit voorjaar met alternatieve maatregelen komen om die doelen alsnog in zicht te krijgen. Maar de politieke praktijk is weerbarstig. Door de onrustige geopolitieke situatie en dreigende handelsoorlog is het thema klimaat nog verder naar de achtergrond gedrongen en voelen coalitiepartners PVV en BBB er nog minder voor om voor vergaand klimaatbeleid te tekenen.

NSC houdt zich wat op de vlakte, waardoor de VVD steeds meer alleen komt te staan in de coalitie als het gaat om klimaatbeleid.

En ook in het kabinet is het voor Hermans zoeken naar medestanders. Zo verlopen de gesprekken met minister van Landbouw Wiersma moeizaam, terwijl juist in die sector nog veel klimaatwinst te halen valt.

Woord 'klimaat' taboe

Het onderwerp klimaatbeleid ligt zelfs zo gevoelig bij coalitiepartners PVV en BBB dat het pakket waar Hermans mee komt niet het woord 'klimaat' zal dragen, omdat andere partijen er dan niet voor willen tekenen. Hermans spreekt liever van 'energieonafhankelijkheid'. Concreet betekent dit dat Nederland minder afhankelijk wordt van kolen en gas door meer energie met zon, wind en kerncentrales op te wekken.

Dat is volgens Hermans de reden dat het kabinet werk moet maken van de energietransitie Tegelijkertijd wil ze de ogen niet sluiten voor de problemen in de uitvoering, zoals CO2-opslag die langer op zich laat wachten.

Door onwelwillendheid bij haar collega's zal Hermans de meeste maatregelen voor het klimaatpakket op haar eigen departement proberen te zoeken, zoals in de industrie en de energiesector. Maar ook daar gaat het niet vanzelf. De gesprekken over maatwerkafspraken met grote industriële uitstoters verlopen stroef. Tot nu toe werd met maar één bedrijf een afspraak gemaakt.

In gesprek met de NOS wil Hermans zich niet vastleggen op de CO2-winst die haar maatregelen moeten opleveren en benadrukt ze zich vooral te willen richten op een pakket dat de industrie in Nederland houdt, maar wel schoon en groen.

De voorjaarsnota: normaal gesproken een abc'tje, maar dit jaar is dat wel anders:

Bij een woningbrand in Tilburg is een dode gevonden. Over de identiteit van het slachtoffer is nog niets bekend.

De brand brak uit in een huis aan de Kolveniersstraat. De brandweer schaalde groot op om te voorkomen dat het vuur oversloeg naar andere woningen.

Bij het blussen werd het lichaam ontdekt. De doodsoorzaak wordt nog onderzocht. De brand is inmiddels onder controle. Over de oorzaak is nog niets bekend, de politie doet onderzoek, meldt Omroep Brabant.

Paus Franciscus heeft zich voor het eerst sinds zijn ziekenhuisopname weer publiekelijk laten zien in het Vaticaan. In een rolstoel kwam de broos ogende paus het Sint-Pietersplein op en sprak daar een paar woorden.

"Fijne zondag iedereen", wenste de paus het publiek toe:

De 88-jarige Franciscus werd op 14 februari opgenomen in het ziekenhuis met een levensbedreigende longontsteking. Dagelijks bracht het Vaticaan verslag uit van zijn wisselende toestand. Twee keer was de paus in levensgevaar en hielden zijn artsen er rekening mee dat hij zou overlijden.

Na vijf weken, op 23 maart, werd Franciscus ontslagen uit het ziekenhuis. Hij liet zich nog even zien op het balkon van het ziekenhuis en sprak met zwakke stem het toegestroomde publiek toe. "Bedankt allemaal", zei hij buiten adem. "En aan die mevrouw met die gele bloemen: heel mooi".

Zwakke plek

Paus Franciscus had in zijn leven al meermaals te kampen met longproblemen. Op 21-jarige leeftijd kreeg hij een borstvliesontsteking, waardoor een deel van een van zijn longen moest worden verwijderd.

De afgelopen jaren lag Franciscus geregeld in het ziekenhuis. Maar nooit eerder was zijn gezondheid zo slecht als in de laatste weken.

Na twee handelsdagen vol klappen en blauwe plekken op de beurs kunnen beleggers dit weekend bijkomen. Hoewel? Velen zullen zich voorbereiden op morgen, als de beurzen weer opengaan. Houdt de paniek aan door de handelsoorlog die de Amerikaanse president Trump woensdag ontketende?

Beursanalist Corné van Zeijl van Cardano is dit weekend aan het werk. Op de financiële markten heerst onrust omdat de economische vooruitzichten drastisch zijn veranderd door de extreme importheffingen die Trump vriend en vijand oplegt. De heffingen lijken in eerste instantie vooral de Verenigde Staten zelf hard te raken.

"De groeiverwachting voor de Amerikaanse economie was 2 procent. Iedereen gaat nu uit van 0", zegt Van Zeijl. Een procent minder economische groei betekent voor bedrijven 7 procent minder winst, zegt hij. "Bij een daling van 2 procent zou het om 14 procent gaan."

President Trump legt de hele wereld forse importheffingen op:

Gisteren werd de door Trump aangekondigde minimumheffing van 10 procent op alle import uit het buitenland van kracht. De extra 10 procent voor goederen uit de EU volgt woensdag.

Europees antwoord

Ook Peter Siks, beleggerstrainer bij Saxo, werkt dit weekend door. De nieuwe handelsweek staat niet alleen in het teken van de heffingen. In Luxemburg beraden de Europese ministers van Handel zich morgen op de stand van zaken en de mogelijke Europese reactie. "Vrijdag reageerde China op de handelstarieven van de VS. En je zag hoe fors dat erin hakte in de markt", zegt Siks.

Beleggers vragen zich af of er maandag al iets uitlekt over wat de Europese lidstaten woensdag definitief gaan besluiten. Nadat Trump eerder een heffing van 25 procent op Europees staal en aluminium had aangekondigd, bleek dat Brussel broedt op tegenheffingen op bijvoorbeeld whiskey, jeans en motorfietsen uit de VS. Mogelijk wil de EU nu ook de vrienden van Trump uit het Amerikaanse bedrijfsleven aanpakken, zoals techgiganten en grote zakenbanken.

Niet de grootste knuppel

Van Zeijl rekent er vooralsnog op dat de EU niet met de grootste knuppel terug zal slaan. "Dan slaat Trump weer terug, zo heeft hij al gezegd. En dan heb je de poppen echt aan het dansen. Dan hebben we het dieptepunt op de beurs nog niet gezien."

Een handelsoorlog, wat is dat precies?

De vraag is morgen vooral of de bodem van de beursonrust al is bereikt. Als koersen te veel dalen, zouden beleggersbanken aan een klant kunnen vragen om geld bij te storten of om hun verlies te nemen en te verkopen. "Een zogenoemde margin call", legt Siks uit. "Dat maakt alles heel onzeker. Trump kan morgen ook zo maar zeggen: "Ik heb deals met landen en ik draai de heffingen terug of stel ze uit. Dat lijkt onwaarschijnlijk. Maar met Trump weet je het nooit."

Ook Van Zeijl durft niets te voorspellen: "Deze heffingen heeft Trump zó groots aangekondigd. Terugkrabbelen lijkt moeilijk. Maar ja, het kan elke dag anders zijn."

In veel beleggersagenda's staan ook uitroeptekens bij komende vrijdag. Het Amerikaanse statistiekbureau komt dan met nieuwe cijfers over de prijzen van producten. "Die krijgen meer dan gemiddelde aandacht", zegt Van Zeijl. "Zelfs enkele Republikeinen verwachten dat de inflatie verder stijgt. Dat is wel een opmerkelijke draai."

Vertrouwen terugwinnen

De grootste onrust op de financiële markten komt volgens Van Zeijl vooral door de in zijn ogen "grote mate van amateurisme" in het huidige Amerikaanse economische beleid. "Er wordt echt gevreesd dat er amateurs aan het werk zijn die van toeten noch blazen weten."

Ook op de financiële markten geldt het gezegde dat vertrouwen te voet komt en te paard gaat, waarschuwt de beursanalist. "Trump wil een lagere dollarkoers om de Amerikaanse export te bevorderen en een lagere rente op Amerikaanse staatsobligaties om goedkoper geld te lenen. Dat is gelukt. Maar ondertussen keldert de beurs."

Daarmee kan de VS straks een zwakke munt hebben en staatsobligaties die niemand wil hebben omdat er wordt gevreesd dat de VS niet aflost. "Dat wantrouwen is dan echt heel moeilijk om te draaien", stelt Van Zeijl. "Trump zal zijn best doen om zijn voorganger Biden de schuld te geven. Maar dat wordt steeds lastiger."

Het Israëlische leger erkent dat de vijftien hulpverleners die vorige maand werden doodgeschoten bij Rafah in ambulances reden die verlichting aan hadden. Ook waren ze ongewapend, zei een legerfunctionaris gisteravond tegen journalisten. Onder meer The Times of Israel schrijft erover.

Israël zei aanvankelijk dat de aanval was geopend omdat het konvooi zonder lichten reed en een verdachte indruk maakte. Maar gisteren kwam The New York Times met beelden waaruit duidelijk bleek dat de ambulances wel de verlichting aan hadden.

De video was gemaakt met een mobiele telefoon, door een van de hulpverleners die later werden doodgeschoten. Op de beelden is ook te zien dat de hulpverleners reflecterende jassen droegen en dat de ambulances als zodanig herkenbaar waren. In de video wordt minutenlang geschoten.

De beelden van de aanval op het konvooi kunnen als schokkend worden ervaren:

Na de publicatie gaf het leger gisteravond toe dat de eerste verklaring niet klopte. Het bericht dat het hulpkonvooi geen verlichting voerde was gebaseerd op militairen die bij de aanval betrokken waren, zei de functionaris.

Het leger zegt te onderzoeken hoe het kan dat de eerste verklaring en de beelden van elkaar verschillen. Vandaag wordt daarover al uitsluitsel verwacht.

Bij de aanval op 23 maart werden vijftien hulpverleners gedood. Een hulpverlener wist te ontkomen en een ander wordt nog vermist. De groep reed in een konvooi dat bestond uit een wagen van de Verenigde Naties, een brandweerwagen van de Palestijnse burgerbescherming en ambulances van de hulporganisatie Palestijnse Rode Halve Maan.

Auto met leden van Hamas

Gisteravond kwam het leger met een update van het onderzoek naar de toedracht van de aanval op 23 maart. Volgens het Israëlische leger hadden militairen in de omgeving om 04.00 uur op een auto geschoten waarin drie leden van Hamas zaten. Daarbij zou zeker een inzittende zijn gedood. De auto bleef aan de kant van de weg staan.

Twee uur later werden Israëlische militairen gewaarschuwd door collega's die de omgeving in de gaten hielden met een drone. Ze zouden hebben gezegd dat er een verdachte groep voertuigen naderde. Volgens de Palestijnse Rode Halve Maan ging het om hulpverleners die hulp wilden bieden aan de inzittenden van de auto die onder vuur waren genomen.

Op het moment dat de ambulances stopten, werd dat beoordeeld als een dreigende situatie, is de verklaring van het leger. Daarop opende militairen het vuur en werden de hulpverleners gedood.

Wilde honden

Hun lichamen werden begraven in het zand, volgens het leger een gangbare praktijk om te voorkomen dat wilde honden en andere dieren aan de stoffelijke resten zouden zitten. De volgende dag werd een bulldozer ingezet om de auto's van de weg te halen. De legerfunctionaris kon niet verklaren waarom de voertuigen op dezelfde plek waren begraven en geplet, maar ontkent dat Israël iets wilde verdoezelen.

De VN werd ingelicht over waar de lichamen lagen, maar het VN-team kon de plek niet vinden. Het leger was naar eigen zeggen te druk met andere zaken en kon niet assisteren. Het VN-team werd daarom gevraagd om een paar dagen later terug te komen, zegt het leger. The Wall Street Journal meldde echter dat het team dagenlang moest wachten op toestemming om naar de slachtoffers te zoeken.

Dit zijn beelden van de opgraving:

De legerfunctionaris zegt dat zeker zes van de gedode hulpverleners banden hebben met Hamas, maar het is niet duidelijk waar die claim op is gebaseerd. "Volgens onze informatie waren het terroristen, maar het onderzoek is nog niet klaar", zei de functionaris tegen journalisten.

Het leger ontkende verder dat er hulpverleners van dichtbij zijn beschoten, zoals de Palestijnse Rode Halve Maan stelt. De hulporganisatie zei ook bewijs te hebben dat de armen van zeker een slachtoffer waren vastgebonden voordat hij werd gedood. Ook dat wordt door Israël ontkend.

Nederland wil onderzoek

De Rode Halve Maan en verschillende andere internationale organisaties hebben opgeroepen tot een onafhankelijk onderzoek. Ook Nederland wil dat er een onderzoek wordt ingesteld, zei minister Veldkamp (Buitenlandse Zaken) in Buitenhof. Hij noemde de aanval "buitengewoon ernstig" en zei dat het lijkt op een schending van het oorlogsrecht.

Veldkamp heeft afgelopen week aan zijn Israëlische collega laten weten dat Nederland de aanval veroordeelt. "In bredere zin is het Palestijnse lijden in de Gazastrook niet te verdragen", zei Veldkamp.