NOS Nieuws - Algemeen

Gasbedrijf NAM moet per 1 januari stoppen met de gaswinning in het Groningse Warffum. Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) heeft het verzoek van de NAM om gaswinning daar te gedogen, afgewezen. De gaswinning mag pas doorgaan als de vergunning definitief wordt verlengd door het kabinet.

De NAM heeft nu een vergunning om tot het einde van dit jaar gas winnen bij Warffum. Het gasbedrijf wilde dat met acht jaar verlengen en diende daar een verzoek voor in. Minister Hermans van Klimaat en Groene Groei steunt die aanvraag, maar de vergunning kan niet op tijd worden afgegeven. Hermans wilde daarom in de tussentijd de gaswinning gedogen, maar daar gaat het Staatstoezicht nu niet mee akkoord.

De gaswinning bij Warffum is volgens SodM veilig, maar de onafhankelijke toezichthouder vindt het essentieel dat er ook naar de zorgen van lokale bestuurders en bewoners wordt geluisterd.

Afname van vertrouwen

Volgens SodM voelen belanghebbenden zich niet gehoord en is er onrust ontstaan, blijkt uit gesprekken. "Het gedogen van de gaswinning zonder het serieus nemen van deze onrust zal leiden tot een verdere afname van het vertrouwen van de omgeving in de Rijksoverheid", stelt de toezichthouder.

Inwoners van Warffum willen al langer dat de gaswinning per 31 december stopt vanwege de aardbevingen en de schade aan huizen die het veroorzaakt, meldde RTV Noord eerder. Begin december reisde minister Hermans naar het Groningse dorp af om in gesprek te gaan met de bezorgde inwoners, voordat er een besluit werd genomen.

Paar maanden

Waarschijnlijk ligt de gaswinning in Warffum nu een paar maanden stil. Minister Hermans zegt in een reactie op het SodM-besluit dat er nog een aantal stappen moet worden doorlopen voor de vergunning definitief wordt. Hoelang dat duurt, is volgens haar niet precies te zeggen, maar ze houdt rekening met enkele maanden.

Het ministerie laat verder weten dat het kabinet dankzij de gesprekken met de bewoners afspraken wil maken met de energiesector om de gaswinning op land af te bouwen.

Wel benadrukt het ministerie dat "we nu nog wel gas nodig voor huishoudens, bedrijven en de elektriciteitsvoorziening, omdat er nog niet genoeg duurzame alternatieven beschikbaar zijn."

Verschil in interpretatie

Sinds dit jaar geldt er een verbod voor gaswinning uit het Groningenveld. Voor een aantal kleinere gasvelden, zoals dat bij Warffum, geldt het verbod niet. Door een verschillende interpretatie van een tekst in het hoofdlijnenakkoord vinden de partijen PVV, VVD en BBB dat er toch gas kan worden gewonnen in onder meer Warffum.

De curatoren van de failliete huishoudketen Blokker zijn nog altijd in gesprek met meerdere potentiële kopers. Dat staat in het eerste verslag van de curator. De retailer heeft nog een schuld van ruim 90 miljoen euro, waaronder een belastingschuld van 26 miljoen euro

De interesse voor Blokker was groot. Ruim dertig potentiële kopers hebben zich gemeld bij de curatoren. Daarnaast zijn er nog zo'n veertig andere partijen benaderd met de vraag of ze het bedrijf misschien wilden overnemen.

Iets minder dan de helft van die geïnteresseerden hebben vervolgens alle cijfers en informatie van de winkelketen ingezien. Op basis daarvan zijn er meerdere partijen die concrete interesse tonen. Met hen zijn de curatoren nog in gesprek.

In het volgende faillissementsverslag zullen de curatoren bekendmaken of er een doorstart komt. Als dat zo is, staat in dat verslag ook wie de winkelketen overneemt.

Openstaande rekeningen

De overnamekandidaten konden in de stukken zien hoeveel schuld Blokker heeft. Het grootste deel bestaat uit openstaande rekeningen aan bijvoorbeeld leveranciers, verzekeraars en energieleveranciers. Die eisen samen nog zo'n 30 miljoen euro van Blokker.

Maar eerst komt de Belastingdienst nog langs om een schuld van 26 miljoen euro in te vorderen. De fiscus heeft voorrang op andere schuldeisers. Ook een andere groep schuldeisers heeft voorrang. Zij krijgen nog 9,7 miljoen euro. De curator heeft niet toegelicht wie deze schuldeisers zijn.

De schuld kan nog hoger uitvallen. Het UWV heeft namelijk nog geen rekening ingediend. Dat gaat de instantie waarschijnlijk wel doen, omdat ze de salarissen van oktober en december van het Blokker-personeel betalen.

Bonus in december

Het salaris voor november hebben de curatoren uit de boedel betaald. Hetzelfde geldt voor een bonus die het personeel krijgt in december.

Ze krijgen die bonus om tijdens deze maand door te werken. In december hoopt Blokker nog zoveel mogelijk staafmixers, koffiezetapparaten, stofzuigers en andere voorraad uit de winkels te verkopen. Dat moet geld opleveren om de schulden zo goed als kan af te lossen.

Door het faillissement verliezen ruim 3300 mensen hun baan, de meeste al dit jaar. Een kleine groep werkt in 2025 nog door om het faillissement in goede banen te leiden. Het gaat om dertig mensen van het kantoorpersoneel en vijftig van het winkelpersoneel.

Franchisenemers

Ook de franchisenemers gaan nog even door. Dat zijn ondernemers die zelf een winkel runnen onder de naam Blokker. Ze zijn wel afhankelijk van Blokker voor de bevoorrading en de ICT.

Een groep van 44 franchisenemers heeft aan de curatoren gevraagd om voorlopig nog voorraad te blijven leveren.

Een deken van mist en smog hangt deze week boven de Bosnische hoofdstad Sarajevo. Inwoners van de stad wordt geadviseerd binnen te blijven. Vliegtuigen konden niet opstijgen of landen vanwege het zicht van slechts enkele tientallen meters.

De luchtkwaliteitsindex van het Zwitserse IQAir kwam uit boven de 225 en de lucht wordt er al de hele week geclassificeerd als "gevaarlijk" en "zeer ongezond". Alleen in de Indiase hoofdstad New Delhi, waar honderd keer meer mensen wonen dan in Sarajevo, was de luchtkwaliteit woensdag slechter.

Inwoners hebben veel last van de smog. Ze dragen mondkapjes en maken zich zorgen om hun gezondheid:

De stad heeft vaker te maken met overlast door smog. Dat komt onder andere doordat Sarajevo in een vallei ligt en mist er langer blijft hangen. Een andere oorzaak is de zogenoemde 'temperatuurinversie', een soort deksel van warme lucht die koude lucht en smog tegen de grond drukt.

De lucht in Sarajevo is, zeker in de wintermaanden, sowieso al verontreinigd doordat er in de Balkan nog veel gestookt wordt met kolen en hout. Ook rijden er veel oude voertuigen die veel vervuilende stoffen uitstoten.

De Verenigde Staten hebben met een luchtaanval in Syrië gisteren een kopstuk van terreurbeweging Islamitische Staat (IS) gedood, meldt het Amerikaanse militaire hoofdkwartier Centcom.

Het gaat volgens de Amerikanen om IS-leider Abu Yusif, ook bekend als Mahmud. De luchtaanval werd uitgevoerd in de oostelijke provincie Deir ez-Zor. Hierbij zijn twee IS-leden omgekomen, onder wie Abu Yusif.

"Deze luchtaanval is onderdeel van de voortdurende inzet om aanvallen door terroristen op burgers en militair personeel van de VS en op onze bondgenoten en onze partners in de regio te verstoren en te ondermijnen", meldt Centcom.

De Amerikaanse generaal Kurilla van Centcom zegt dat de VS samen met bondgenoten en partners in de regio niet zal toestaan dat IS misbruik maakt van de huidige situatie in Syrië en zich hergroepeert. De terreurgroep zou plannen hebben om zo'n 8000 IS-strijders die momenteel vastzitten in Syrië te bevrijden.

"We zullen deze leiders en strijders agressief aanpakken, inclusief degenen die proberen operaties buiten Syrië uit te voeren", zegt Kurilla.

Vaker aanslagen

Terreurorganisatie Islamitische Staat hield tien jaar geleden delen van Irak en Syrië bezet. In Syrië werd de beweging grotendeels verdreven door Koerdische milities van de YPG, met luchtsteun van de VS en bondgenoten.

De laatste jaren voeren IS-terroristen weer vaker aanslagen uit in Syrië en Irak. Desondanks is het gebied waar ze actief zijn nog maar een fractie van het destijds door hen uitgeroepen 'kalifaat'.

Vanaf 2029 kunnen studenten op de pabo-opleiding ervoor kiezen om leraar te worden voor oudere óf jongere kinderen. Op deze manier hoopt het kabinet het voor mannen aantrekkelijker te maken om leraar te worden in het basisonderwijs.

Staatssecretaris Paul van Onderwijs benadrukt in haar plan dat het voor leerlingen in het basisonderwijs - leeftijd van 4 tot 12 jaar - belangrijk is dat ze ook les krijgen van een leraar.

Drempel weghalen

"Want het is belangrijk dat leerlingen zich herkennen in wie er voor de klas staat", aldus de staatssecretaris. Ze wil een drempel weghalen. "We mogen geen middel onbenut laten om het lerarentekort aan te pakken."

Nu is slechts 13 procent van de leerkrachten in het basisonderwijs man. De Tweede Kamer is al bijna tien jaar ongerust over het gebrek aan mannen voor de klas. De coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB denkt dat het opsplitsen van de pabo (de opleiding voor leerkracht basisonderwijs) een goed idee is, zo werd in mei aangekondigd in het hoofdlijnenakkoord.

Vanaf de eerste dag kan een student dan kiezen voor kleine kinderen in de leeftijd van 4-8 (groep 1 t/m 5) of de leeftijd 9-12 (groep 6 t/m 8). De exacte indeling is overigens nog niet gemaakt, dit zal de nodige voorbereiding kosten.

Aanvullende bevoegdheid

Iemand die alleen de opleiding voor het jonge kind heeft gedaan, mag niet ingezet voor een oudere groep, benadrukt de staatssecretaris. Wel is het mogelijk om later nog een aanvullende bevoegdheid te halen.

Het ministerie van Onderwijs gaat nu met de scholen en opleidingen overleggen en vervolgens een wet maken die nog door de Tweede en Eerste Kamer moet worden aangenomen. Daarom zal het zeker nog vier jaar duren voor studenten deze keuze kunnen maken.

De formatie in België wacht nog altijd op een doorbraak. Vandaag ontving koning Filip formateur Bart de Wever voor de zestiende keer in het formatieproces.

De Wever bracht bij de koning verslag uit van de vorderingen in de formatie. Daar benadrukte de formateur dat er meer onderhandelingen nodig zijn. De koning heeft de druk opgevoerd: hij hoopt dat er begin januari wel een doorbraak is, heeft hij gezegd. De Wever brengt op 7 januari opnieuw verslag uit.

Volgens de Vlaamse omroep VRT hoort deze poging om een nieuw kabinet te vormen vanaf morgen bij de drie langste formaties ooit. De federale verkiezingen zijn gehouden op 9 juni. Sindsdien wordt langzaam vooruitgang geboekt.

Onderhandelaars van vijf partijen zitten met elkaar om tafel. Het gaat om de Vlaams-nationalistische N-VA, het sociaaldemocratische Vooruit, de Franstalige liberale partij MR en de christendemocraten van CD&V en Les Engagés.

De onderhandelingen liepen al twee keer stuk, maar toch onderhandelen ze opnieuw samen. Vandaag praten ze onder meer verder over belastingen.

Gisteren zei CD&V-voorzitter Sammy Mahdi dat het redelijk goed gaat met de formatie. Volgens hem zijn er de afgelopen week moeilijke gesprekken gevoerd, maar is er ook vooruitgang geboekt.

Hij is populair bij criminelen én jongeren: de Cobra. Dit jaar staat de teller van aanslagen met explosieven in Nederland al op 1100. Een groot deel daarvan, volgens de politie 80 procent, werd gepleegd met dit soort vuurwerk.

Vanochtend werd duidelijk dat er vorig jaar 21.000 incidenten waren met vuurwerk. Voornamelijk jongeren en minderjarigen waren hierbij betrokken. Ook hierin speelt de Cobra een belangrijke rol. Maar wat is het? En waar komt de Cobra vandaan?

1. Wat is de Cobra?

De Cobra bestaat uit een kartonnen koker, met daarin flitspoeder en een lont. Flitspoeder is een zeer gevoelige explosieve stof, die al kan ontsteken met een klein vonkje van bijvoorbeeld een elektrostatisch geladen wollen trui. Flitspoeder is veel gevoeliger dan buskruit, dat in rotjes zit verwerkt.

Er zijn verschillende soorten Cobra's in omloop. De bekendste is de Cobra 6, maar er bestaat ook de Cobra 8, 12 en zelfs Cobra 20. Hierbij geldt: hoe hoger het getal, hoe meer flitspoeder en hoe sterker de explosie.

Sommige Cobra's hebben een voorlading: een vertragende stof. Er is dan de eerste paar seconden een vlam te zien, waarna de ontploffing volgt. Maar dit zit niet in alle Cobra's.

De Cobra is zogenoemd F4-vuurwerk, bedoeld voor gebruik door professionals zoals producenten van vuurwerkshows. De productie ervan is legaal, maar voor consumenten is het verboden om Cobra's in bezit te hebben of af te steken.

2. Hoe hard is een knal van een Cobra?

De kracht van een Cobra 6 is volgens het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) te vergelijken met militaire springstof zoals die in een handgranaat. Groot verschil is dat een handgranaat ontworpen is om te doden. Zo is een handgranaat van metaal of plastic gemaakt. Bij de metalen variant komen metalen stukken los die door de explosie met een dodelijke snelheid in het rond vliegen. In de plastic granaten zitten metalen balletjes die tijdens de ontploffing rondvliegen.

Cobra's met een hoger nummer hebben een grotere explosiekracht. Zo kan de drukgolf van een Cobra 8 zeer ernstig tot dodelijk letsel veroorzaken.

Explosievendeskundige Karlijn Bezemer van het NFI laat zien hoe krachtig de explosie van sommige Cobra's is:

3. Hoe gevaarlijk zijn Cobra's?

Als een Cobra 6 in je hand ontploft, ben je die vrijwel zeker kwijt. En wie op enkele meters van een Cobra 6-explosie staat, heeft flinke kans op blijvende gehoorschade. Daarnaast kan de geëxplodeerde kartonnen koker brandwonden veroorzaken, ook al sta je schijnbaar op veilige afstand.

Nog gevaarlijker wordt het als iemand een zwaardere Cobra gebruikt of zelf gaat knutselen. Het flitspoeder reageert als een zogenoemd massa-explosief, dat betekent dat als een Cobra in de buurt van een andere Cobra ligt, die ook kan ontploffen. Zo ontstaat er één grote explosie.

Volgens hand- en plastische chirurgen wordt 56 procent van de ernstige vuurwerkletsels in Nederland veroorzaakt door Cobra 6-explosies. In 80 procent van die gevallen is amputatie noodzakelijk.

Daarnaast kunnen zelfgeknutselde explosieven met flitspoeder grote schade aan gebouwen veroorzaken, soms met dodelijke afloop. Criminelen maken Cobra's vaak vast aan een fles benzine, waardoor er een gigantische vuurbal kan ontstaan.

4. Waar wordt de Cobra geproduceerd?

Tot voor kort werden de Cobra's voornamelijk gemaakt bij een Italiaanse vuurwerkfabrikant. Die is vorig jaar gesloten na een bedrijfsongeval.

Het Openbaar Ministerie in Nederland vermoedt dat de productie op andere locaties wordt voortgezet, maar hoe het daarmee zit is niet helemaal duidelijk. De producent van de Cobra heeft altijd gezegd dat zijn vuurwerk door anderen wordt nagemaakt en dat hij niet verantwoordelijk is voor wat er hier in Nederland mee gebeurt.

Ook in Midden- en Oost-Europese landen als Polen en Albanië wordt soortgelijk zwaar vuurwerk geproduceerd. Ook daar is de productie veelal legaal. Het vuurwerk wordt gemaakt voor professionals, zoals producenten van vuurwerkshows.

5. Hoe worden ze verhandeld?

Het invoeren van Cobra's is niet toegestaan. Toch zijn ze relatief eenvoudig te krijgen in Nederland. Zo zijn er Snapchat- en Telegramchatgroepen waar de Cobra's en ander zwaar vuurwerk worden aangeboden. Een Cobra 6 is al vanaf 10 euro te koop. En een hele doos met 300 stuks kost ongeveer 1750 euro.

Volgens het OM zijn bij de verkoop criminele netwerken betrokken die er soms ook andere handel op nahouden, zoals drugs. Het OM heeft grote partijen vuurwerk in beslag genomen in opslagbunkers vlak over de grens in Duitsland. Daar zaten ook Cobra's tussen.

Het vermoeden is dat in het buitenland de grote hoeveelheden liggen en dat het vuurwerk vervolgens via tussenhandelaren in kleine hoeveelheden verder worden verspreid.

Ook via dealers op (middelbare) scholen is illegaal vuurwerk te koop, stelde NOS Stories vast:

6. Wat kan ertegen gedaan worden?

De politie wil al jaren een Europees verbod op het zware vuurwerk. Komend voorjaar praten Europese politiediensten over een gezamenlijke aanpak. Ook wil de politie een algeheel vuurwerkverbod in Nederland, maar daar is minister Van Weel van Justitie en Veiligheid op tegen.

Op dit moment is de Wet wapens en munitie van toepassing als de politie iemand betrapt op het gebruik van F4-vuurwerk (zoals Cobra's) als wapen. Ook is de Wet economische delicten van toepassing, omdat iemand dan geen vergunning heeft voor het bezit en gebruik van F4-vuurwerk.

De politie en het OM vinden deze wetgeving voldoende om goed te kunnen handhaven en vervolgen. Voor zover dat nog niet bij alle politieteams en officieren van justitie bekend is, zal deze informatie volgend jaar actief worden verspreid, aldus minister Van Weel.

Krijgen nabestaanden na ruim tien jaar duidelijkheid over de vermiste vlucht MH370? Vanochtend werd bekend dat de Maleisische regering heeft ingestemd met een nieuwe zoektocht naar het vliegtuig. Het toestel met 239 inzittenden verdween in maart 2014 van de radar.

"Ik ben blij dat ze weer gaan zoeken", reageert Rob Luijnenburg. Met het Nederlandse bedrijf Fugro was hij eerder betrokken bij een zoektocht. "Ik hoop voor de nabestaanden dat het vliegtuig ooit wordt gevonden."

De zoektocht van Fugro stopte in 2017. Het blijft voor het Nederlandse bedrijf teleurstellend dat zij er niet in zijn geslaagd om het wrak te vinden. "We hebben in die tijd ook contact gehad met nabestaanden, waardoor de impact duidelijk wordt. Het was voor Fugro meer dan een project, er zat een gevoelige kant aan."

Het gebied dat ze destijds doorzochten was "krankzinnig groot", vertelt Luijnenburg. In de hoop het wrak te vinden zocht het bedrijf 120.000 vierkante kilometer van de oceaanbodem af. "Je hebt het over een gebied dat grofweg drie keer zo groot is als Nederland en dat zoek je af met een luizenkam."

Verbeterde technologie

Of de nieuwe zoektocht leidt tot een doorbraak, durft hij niet te zeggen. Al heeft hij er vertrouwen in dat het vliegtuig ooit gevonden wordt, mede dankzij verbeterde technologie.

"Zo kun je tegenwoordig tientallen onderwaterdrones tegelijk inzetten en een groot gebied doorzoeken", zegt Luijnenburg. "En dan heb ik het nog niet eens over de toepassing van AI."

NOS op 3 maakte deze video over de verdwijning van vlucht MH370:

De Boeing 777 steeg 8 maart 2014 op in Kuala Lumpur en was onderweg naar Peking toen het vliegtuig na ongeveer veertig minuten van de radar verdween. Bij de vliegramp kwamen alle 239 passagiers en bemanningsleden om het leven. De meeste inzittenden kwamen uit China.

Niet lang na de verdwijning maakte de toenmalige Maleisische premier bekend dat het vliegtuig was neergestort in het zuidelijk deel van de Indische Oceaan. Afgezien van wat wrakstukken is het vliegtuig niet gevonden.

Uit Australisch onderzoek van de vleugeldelen blijkt dat het toestel is gecrasht toen de kerosine op was. De piloten grepen niet in. Dat kan volgens de onderzoekers betekenen dat ze niet alert waren, niet bij bewustzijn waren of niet van plan waren om veilig te landen.

15.000 vierkante kilometer

De afgelopen jaren werden meerdere zoektochten op touw gezet. De Maleisische regering schakelde in 2018 het Amerikaanse bedrijf Ocean Infinity in. Het was de laatste keer dat er gezocht werd naar het verdwenen toestel, maar de zoekpogingen leidden niet tot een doorbraak.

Het roboticabedrijf wil nu een nieuwe poging doen om het wrak te vinden. Naar eigen zeggen hebben ze nieuwe aanwijzingen waar het vliegtuig ligt.

De Maleisische regering en het bedrijf hebben een overeenkomst op basis van 'no cure no pay'. Het Amerikaanse bedrijf krijgt alleen ruim 67 miljoen euro als ze belangrijke wrakstukken vinden.

Volgens de minister van Transport gaat Ocean Infinity een nieuw gebied van 15.000 vierkante kilometer uitkammen. De locatie van het zoekgebied is niet bekendgemaakt.

Minister Madlener van Infrastructuur en Waterstaat (PVV) noemt de motie over het terugdringen van de geluidsoverlast bij Schiphol "zeer onverstandig". Gisteren kreeg een motie van coalitiepartij NSC daarover steun van een meerderheid in de Tweede Kamer.

Begin deze maand liet Madlener weten de geluidshinder iets minder te willen terugbrengen dan was afgesproken. Waar in het regeerakkoord nog sprake was van het verminderen van de overlast met 17 procent vanaf 2025 en een uiteindelijke vermindering van 20 procent, zou nu een vermindering van 15 procent voldoen.

Met de motie riepen de partijen de minister op om vast te houden aan een percentage van ten minste 17. Dat voorstel kon rekenen op een kleine meerderheid.

Niet verantwoord

"Het is slecht nieuws voor de omwonenden, want hierdoor lopen we een jaar vertraging op", reageert Madlener op de motie. Volgens de minister is een krimp van 17 procent te snel voor de luchtvaart. "Zo'n grote krimp is niet verantwoord."

Volgens hem betekent het uitvoeren van de motie ook dat omwonenden het komende jaar in ieder geval nog te maken krijgen met meer lawaai doordat het opstarten van een nieuwe procedure tijd kost.

Of Madlener de motie gaat uitvoeren, wilde hij nog niet zeggen. De minister gaat nu eerst in het kabinet overleggen.

Niet genoeg beschermd

In maart oordeelde de rechter dat omwonenden van de luchthaven niet genoeg worden beschermd tegen geluidsoverlast. De staat handelt onrechtmatig door de belangen van omwonenden niet genoeg mee te nemen in beslissingen over het vliegverkeer op Schiphol, stelde de rechter.

Ook worden de bestaande regels niet gehandhaafd. De staat kreeg van de rechter een jaar om te handhaven op geluidsoverlast.

Polen heeft zijn ambassadeur in Hongarije "voor onbepaalde tijd" naar huis geroepen. Ook heeft het land de Hongaarse ambassadeur in Warschau ontboden.

De acties zijn een reactie op het bericht dat Hongarije asiel verleent aan Marcin Romanowski, de Poolse voormalige onderminister van Justitie. Hij wordt verdacht van onder meer verduistering van overheidsgeld. Eerder deze week werd een Europees arrestatiebevel tegen hem uitgevaardigd in Warschau.

Romanowski krijgt asiel in Hongarije omdat hij in Polen geen eerlijk proces zou krijgen. "De Poolse regering gebruikt het strafrecht als middel tegen politieke tegenstanders", zei de stafchef van premier Viktor Orbán.

Romanowski ontkent

Romanowski is parlementariër van oppositiepartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS), een voormalig regeringspartij in Polen. In die regering zou hij als viceminister van Justitie 25 miljoen euro hebben weggesluisd uit een fonds voor slachtoffers van misdrijven. Zelfs ontkent Romanowski alle beschuldigingen.

De politicus van de rechts-conservatieve partij werd deze zomer opgepakt. Enkele dagen later werd hij weer vrijgelaten omdat hij immuniteit genoot als lid van de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa.

Die immuniteit is sinds het najaar opgeheven. Begin deze maand beval een rechtbank daarom dat de politicus opnieuw moest worden gearresteerd. Sindsdien wordt hij gezocht.

De rechts-conservatieve partij PiS had jarenlang de meerderheid in het Poolse parlement, maar verloor die bij de verkiezingen vorig jaar. Daarbij kwam de pro-Europese premier Donald Tusk met zijn Burgercoalitie en een aantal andere partijen aan de macht.

Sindsdien is de relatie tussen de twee landen bekoeld. Tusk beloofde corruptie onder de vorige regering te onderzoeken en de Poolse rechtsstaat te herstellen.

Het kabinet is officieel akkoord gegaan met drie asielwetten van minister Faber van Asiel en Migratie. Nu gaat de Raad van State, de onafhankelijk adviseur van het kabinet, kijken of deze strengere asielwetten ook uitgevoerd kunnen worden en juridisch deugdelijk in elkaar zitten.

Rond half februari wordt het advies van de Raad van State verwacht en dan wordt helder of minister Faber alsnog haar voorstellen moet aanpassen. De PVV-minister heeft het vertrouwen dat haar plannen doorgaan. "Maar als de Raad van State kritiek heeft, gaan mijn juristen en ik voortvarend aan de slag. Want er moet iets gebeuren."

Effect

Eind oktober kondigde Schoof al een strenger asielbeleid aan en zei dat Faber zo snel mogelijk met een uitgewerkt plan zou komen. Het was dinsdag al duidelijk dat behalve de PVV-bewindslieden ook bewindslieden van de VVD, BBB en NSC zich konden vinden in de plannen om de instroom van asielzoekers zoveel mogelijk te beperken.

Minister Faber zegt vandaag blij te zijn dat ze nu verder kan. Ze verwacht ook dat haar plannen effect zullen hebben. "Dit is wat Nederlanders willen: een fundamentele koerswijziging in het beleid om de instroom te beperken en de terugkeer te bevorderen."

De maatregelen komen in de plaats van het omstreden staatsnoodrecht, dat het kabinet eerder wilde. Regeringspartij NSC had dermate grote bezwaren tegen dit staatsnoodrecht dat de PVV bereid was het over een andere boeg te gooien.

PVV-partijleider Wilders vindt overigens dat de partij genoeg compromissen heeft gesloten en wil niet dat de vandaag gepresenteerde plannen van Faber verder worden afgezwakt.

Er zijn trouwens grote zorgen bij hogere rechtsorganen over de vandaag gepresenteerde asielwetten. De Raad van State en de Raad voor de Rechtspraak vrezen een zeer grote extra belasting voor de rechtbanken en de Immigratie- en Naturalisatiedienst, hebben ze al laten weten.

Faber heeft ondanks deze kritiek geen aanpassingen gedaan. Ze erkent dat er extra belasting zal komen bij rechtbanken en de IND. "Maar alle begin is moeilijk, nu loopt het ook vast."

Na elf dagen is de zonloze periode in De Bilt voorbij. De zon was voor het laatst gezien op 8 december, de dagen daarna bleef het bewolkt.

Eerder deze week sneuvelde het record van tien zonloze dagen uit 1993. De laatste keer dat de zon zich minstens elf dagen niet liet zien, was 34 jaar geleden. Toen scheen de zon niet van van 25 december 1989 tot en met 5 januari 1990.

Regionaal heeft de grijze periode minder lang geduurd. Aan de kust of in Limburg scheen de zon wel, maar erg uitbundig was dat meestal niet.

Twee weken bewolkt

De langste periode zonder zon sinds het begin van de metingen staat in de boeken sinds 1959. Toen was het twee weken lang bewolkt.

Morgen is de kortste dag van het jaar. Daarna worden de dagen langzaam weer iets langer. Mensen die veel last hebben van een winterdip zijn daar waarschijnlijk blij mee.

Eerder deze week lieten we zien wat je kunt doen als je last hebt van een tekort aan zon:

Of de zon zich ook de komende dagen nog laat zien, lees je hier.

Beatles-fans in Londen kregen gisteravond een verrassing voorgeschoteld. Paul McCartney (82) nodigde bij het laatste concert van zijn Europese Got Back-tour zijn oud-bandgenoot Ringo Starr (84) uit om twee liedjes mee te spelen.

Nadat het drumstel van Starr het podium op was gereden, sloegen de twee elkaar een arm om elkaars schouder en begroetten ze het publiek. "Heeft iedereen een leuke avond", vroeg Starr, waarna McCartney voorstelde "Laten we rocken."

De muziekiconen speelden vervolgens samen de Beatles-hits Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band en Helter Skelter, waarna Starr weer het podium verliet. Het was voor het eerst in ruim vijf jaar dat de twee nog levende Beatles-leden weer samen op het podium stonden.

"Ik ga nu weer, ik heb een geweldige avond gehad en ik hou van jullie allemaal", zei Starr, voordat hij het podium verliet. Het komt zelden voor dat de twee Beatles een podium delen, in de afgelopen twintig jaar is het een keer of tien voorgekomen.

Herenigd met oude basgitaar

Vervolgens kregen de 20.000 bezoekers van de uitverkochte O2 Arena nog een bijzonder moment te zien tijdens het concert. McCartney gebruikte bij het lied Get Back, dat hij speelde met Rolling Stones-gitarist Ronnie Wood, voor het eerst in ruim vijftig jaar bij een concert weer zijn originele Höfner 500/1-basgitaar.

Op die bas speelde hij tal van Beatles-nummers in, maar de gitaar werd in 1972 van hem gestolen uit een bus met apparatuur. In 2018 begon het bedrijf achter de bas een zoektocht naar het instrument, nadat McCartney had gezegd dat hij zijn bas zo miste.

Onderzoekers spoorden vervolgens een 21-jarige kleinzoon van een pubeigenaar op, die de gitaar voor een paar biertjes had verkregen. De gitaar lag op zijn zolderkamer, hij had hem van zijn opa geërfd. Begin dit jaar kreeg McCartney zijn gitaar terug.

Enige overgebleven bandleden

The Beatles, opgericht in het Engelse Liverpool, gingen in 1970 uit elkaar. Op dat moment was de band - die naast McCartney en Starr bestond uit John Lennon en George Harrison - uitgegroeid tot een van de succesvolste en invloedrijkste bands ooit dankzij hits als Hey Jude, Let It Be en I Want to Hold Your Hand.

Het kwam daarna nooit meer tot een volledige reünie: John Lennon werd in 1980 doodgeschoten in New York en George Harrison overleed in 2001 aan de gevolgen van kanker.

Bij een steekpartij op een basisschool in de Kroatische hoofdstad Zagreb is een 7-jarig meisje om het leven gekomen. Meerdere kinderen zijn gewond naar het ziekenhuis gebracht.

Volgens de Kroatische publieke omroep HRT is een van de gewonden een lerares. Zij raakte zwaargewond. Alle gewonden, vijf in totaal volgens HRT, zijn buiten levensgevaar.

De politie heeft een verdachte aangehouden. Volgens Kroatische media is het een 19-jarige man. Hij ligt ook gewond in het ziekenhuis en is stabiel. Over zijn motief is niets bekend.

Wel duidelijk is dat de man een oud-leerling is van de school. Volgens de minister van Binnenlandse Zaken woont de verdachte vlak bij de basisschool.

Psychische stoornissen

De aanvaller drong om 09.50 uur de school binnen en viel volgens Kroatische media willekeurige leerlingen aan. Volgens minister Bozinovic rende de verdachte na de aanval naar een ander gebouw. Daar sloot hij zich op in de wc en verwondde zichzelf. De politie voorkwam dat hij zelfmoord pleegde.

"Ik kan op dit moment zeggen dat de persoon geregistreerd stond voor psychische stoornissen", zegt de minister tegen de Kroatische publieke omroep. Ongeveer een jaar geleden deed de man ook al een poging zichzelf te doden.

'Afschuwelijke tragedie'

Kroatische media hebben beelden gepubliceerd waarop te zien is hoe leerlingen wegrennen van het schoolgebouw.

Premier Plenkovic zegt "net als heel Kroatië" geschokt te zijn en noemt het een "afschuwelijke tragedie". Hij voegt eraan toe dat de autoriteiten nog steeds onderzoeken wat er is gebeurd.

De burgemeester van Zagreb heeft voor morgen een dag van rouw uitgeroepen, meldt HRT. Er komen onder meer zwarte vlaggen te hangen op verschillende gebouwen in de stad. Ook in de rest van het land is zaterdag waarschijnlijk een dag van nationale rouw, zegt de premier.

Het NOS Journaal krijgt er twee presentatoren bij. Het zijn Haags verslaggever Albert Bos en binnenlandverslaggever Youssef Abjij. Zij eindigden bovenaan bij een interne screentest die werd uitgeschreven na het vertrek van Malou Petter.

Bos gaat fulltime werken als journaalpresentator, Abjij blijft voor de helft verslaggever. Beiden beginnen hun inwerkprogramma in februari.

"Albert en Youssef zijn twee vertrouwde journaalgezichten, dus ze weten hoe ze nieuws moeten overbrengen op de kijker en hebben het gezag dat je voor dit werk moet uitstralen", zegt hoofdredacteur Giselle van Cann van NOS Nieuws. "Uit de screentest bleek bovendien dat ze met breaking news goed uit de voeten kunnen."

'Directe schakel tussen nieuws en kijker'

Albert Bos (35) werkt sinds 2015 bij de NOS, eerst alleen als politiek verslaggever van de Haagse redactie, maar sinds begin 2021 ook als verslaggever Koninklijk Huis.

Hij liep in 2009 tijdens zijn studie Journalistiek in Zwolle al eens stage bij de NOS en was daarna verslaggever bij Omroep Gelderland. Zijn volgende werkgever was Omroep Brabant, waar hij het verslaggeverschap al combineerde met het presenteren van televisienieuws.

Bos zelf over zijn nieuwe baan: "Er is niets mooier dan de directe schakel te zijn tussen nieuws en kijker. Tien jaar heb ik dat als verslaggever in Den Haag mogen doen. En ik kijk er erg naar uit om dat nu als presentator te doen van het journaal."

'Beste van twee werelden'

Youssef Abjij (35) is nu zeven jaar verslaggever voor de NOS, eerst voor het NOS Jeugdjournaal en de afgelopen vier jaar als binnenlandverslaggever voor het NOS Journaal.

"Als verslaggever ben je een soort eenmansbedrijf, dus ik kijk er erg naar uit om met collega's voor en achter de schermen samen te werken aan betrouwbaar en onafhankelijk nieuws. En omdat ik ook verslaggever blijf, voelt het als het beste van twee werelden."

De gemeente Roosendaal wil dit jaar vuurwerkvandalen afschrikken door middel van grote prijskaartjes aan objecten op straat. Zo kost een lantaarnpaal volgens de prijskaartjes 1500 euro een bushokje 5000 euro. Roosendaal hoopt dat het mensen bewustmaakt van de materiële schade die vuurwerk kan aanrichten.

"Ik dacht dat de gemeente uitverkoop hield", grapt een vrouw op de parkeerplaats bij een supermarkt in Roosendaal. "De kaartjes vallen in ieder geval goed op, maar of het helpt? Ik denk dat die jonge gasten er niet snel van onder de indruk zullen zijn, maar we zullen zien", zegt ze tegen Omroep Brabant.

Burgemeester Buijs is echter enthousiast, zeker nadat vergelijkbare campagnes in onder meer Katwijk (ZH) succesvol waren gebleken. "We hopen op een ludieke manier onze inwoners, jong en oud, bewust te maken van de waarde van de openbare ruimte en hoe belangrijk het is om die samen te beschermen. Het vernielen van andermans spullen is echt niet oké. De jaarwisseling moet een feestje zijn voor iedereen."

Afname

In Roosendaal neemt schade aan het straatmeubilair de laatste jaren af. Toch kiest de gemeente voor de campagne omdat er jaarlijks speeltoestellen, verkeersborden, prullenbakken en bushokjes sneuvelen.

"Pure geldverspilling waar alle inwoners uiteindelijk de dupe van zijn", vindt de gemeente. "Elke euro die we niet hoeven uit te geven aan reparaties, kunnen we besteden aan zaken die écht belangrijk zijn voor onze inwoners."

Babboe gaat eigenaren van mogelijk onveilige bakfietsen geld teruggeven als ze dat willen. Dat heeft het bedrijf toegezegd aan de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Iedereen die hiervoor in aanmerking komt, kan zich vanaf eind januari melden bij Babboe.

De verkoop van bakfietsen werd in februari stilgelegd op last van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) omdat de veiligheid niet kon worden gegarandeerd. Er waren honderden klachten binnengekomen over frames die tijdens het fietsen doormidden braken. Verschillende modellen bleken onveilig en tienduizenden fietsen werden teruggeroepen.

Eigenaren van de bakfietsen konden een nieuwe fiets uitzoeken, maar de ACM ontving klachten van mensen die toch liever hun geld terug wilden. Ook de Consumentenbond was niet tevreden over de manier waarop Babboe de zaak afhandelde en vroeg de ACM ernaar te kijken. Bakfietseigenaren moesten volgens de bond maanden wachten op controle, reparatie of een nieuwe fiets.

Vervangende fiets of geld

Babboe heeft nu dus in overleg met de ACM besloten om de terugroepactie uit te breiden en mensen ook geld aan te bieden in plaats van een vervangende fiets. Hoe hoog het bedrag is dat consumenten terugkrijgen hangt af van hoe oud de fiets is.

Mensen die eerder al een vervangende fiets hebben gekregen, hebben geen recht op een geldbedrag.

Omwonenden van de Efteling hoeven vanaf volgend jaar toch niet te betalen voor hun parkeervergunning. De gemeenteraad van Loon op Zand heeft het besluit om betaalde vergunning in te voeren gisteren van tafel geveegd. Er was namelijk veel ophef ontstaan onder omwonenden.

Volgens Omroep Brabant waren er veel omwonenden bij de raadsvergadering, zowel fysiek als digitaal. Meerdere mensen kregen vijf minuten spreektijd.

Eerder werd bekend dat inwoners van Kaatsheuvel die rond de Efteling wonen 50 euro per auto en geld voor een bezoekerspas zouden moeten gaan betalen. De gemeenteraad van Loon op Zand, waar Kaatsheuvel onder valt, stemde eerder in met die betaalde parkeervergunningen. Deze was opgenomen in de begroting voor 2025 en werd door de meeste fracties goedgekeurd, schreef de omroep eerder.

Niet goed ingeschat

Bewoners werden begin deze maand per brief geïnformeerd en bezwaar maken kon niet, stond in de brief. De omwonenden waren woedend. Al kort daarna gaven de coalitiepartijen VVD en Pro3 samen met oppositiepartij Gemeentebelangen aan dat ze de maatregel wilden terugdraaien. Gisteravond werd dat definitief.

Tonny Meulensteen, wethouder en voorzitter van de lokale partij Voor Loon, erkent dat de effecten niet goed zijn ingeschat. "We zijn allemaal vergeten wat die bezuiniging voor invloed heeft gehad op onze inwoners. Dat vat de kwestie goed samen", zei Meulensteen tijdens de raadsvergadering.

Door het terugdraaien van de betaalde parkeervergunningen loopt de gemeente 68.000 euro mis. Begin volgend jaar kijkt de gemeenteraad hoe dat wordt opgelost.

De rechter verbiedt een staking van apotheekmedewerkers in de kerstperiode. Dat is de uitkomst van een kort geding dat door de brancheverenigingen was aangespannen tegen vakbonden CNV en FNV bij de rechtbank Midden-Nederland.

De apotheken wilden het werk neerleggen op 23, 24 en 27 december. Ze eisen meer loon en een lagere werkdruk. Doordat de kerstdagen midden in de week vallen, zouden zo'n 1950 apotheken in het land dan negen dagen gesloten zijn.

De brancheverenigingen noemden de staking onverantwoord omdat patiënten hun medicijnen veel later krijgen dan wordt voorgeschreven, met ernstige gezondheidsrisico's of pijnklachten als gevolg. Daarom stapten de organisaties naar de rechter om de staking te laten verbieden.

Omdat de staking meteen na het weekend in zou gaan, moest de rechter snel een beslissing nemen. Daarom is eerst het vonnis bekendgemaakt. Beide partijen ontvangen later de motivering van de beslissingen.

'Bittere pil'

FNV noemt de uitspraak een "bittere pil, maar die hebben we te slikken". Volgens FNV-bestuurder Ralph Smeets zou er geen risico zijn geweest voor de volksgezondheid, omdat er afspraken waren gemaakt over spoedzorg van patiënten.

Hoewel de vakbond dus teleurgesteld is, zegt Smeets dat de strijd doorgaat. FNV voegt er aan toe dat in januari opnieuw gestaakt zal worden.

CNV-bestuurder Justine Feitsma vindt dat de rechter "het stakingsrecht inperkt en meegaat met het beeld van maatschappelijke onrust en gevaar voor de volksgezondheid dat werkgevers hebben geschetst".

Beide vakbonden laat weten het definitieve vonnis nog te bestuderen. FNV zegt daarna te bepalen of er een hoger beroep komt. CNV hoopt snel weer met de onderhandelaars om de tafel te zitten.

Hoger uurloon

Jos Lüers van branchevereniging KNMP is blij met de uitspraak van de rechtbank. "We zagen ernstige risico's voor de veiligheid van patiënten. Wel maakt hij zich zorgen over het uitblijven van een goede cao en hoopt dat werkgevers en werknemers snel verder onderhandelen.

De bonden eisen een loonsverhoging van minimaal 6 procent met terugwerkende kracht vanaf 1 juli. Ook willen de bonden dat het minimumloon omhoog gaat naar 16 euro per uur. Ook voor 2025 is een loonsverhoging geëist.

De werkgevers zeggen niet meer dan 2 procent vanaf 1 juli te kunnen bieden vanwege het beleid van zorgverzekeraars en de overheid. Vanaf juli volgend jaar wordt een verhoging van 5 procent geboden.

Minder werkdruk

De onderhandelaars willen ook extra aandacht voor de werkdruk. Het werk in de apotheek is de laatste jaren veel stressvoller geworden, zegt CNV-bestuurder Albert Spieseke. "Apotheekmedewerkers moeten aan de balie uitleggen waarom medicijnen niet meer verkrijgbaar zijn, of waarom iemand een ander merk medicijn krijgt." Patiënten reageren hun onvrede regelmatig af op apotheekpersoneel, "die er ook niks aan kan doen", zegt Spieseke.

Medewerkers zeiden dat de staking tegen hun "zorghart" ingaat, maar vonden het wel nodig:

De politie heeft de eerste van zes nieuwe waterwerpers in ontvangst genomen. Daardoor hoeft de politie geen beroep meer te doen op collega's uit België en Duitsland.

De politie gebruikt de waterwerpers als het uit de hand dreigt te lopen bij demonstraties of andere grote groepen mensen. De voertuigen, die uitgerust zijn met een waterkanon, kunnen mensen uit elkaar drijven en groepen op afstand houden.

De vorige voertuigen moesten volgens de politie versneld worden vervangen. Ze konden niet meer worden gebruikt na meerdere klapbanden. Daardoor werd de afgelopen jaren een beroep gedaan op waterkanonnen uit buurlanden. Zo werden buitenlandse waterwerpers ingezet bij de blokkade van de A12 door Extinction Rebellion.

Volgend jaar op volle sterkte

De nieuwe waterwerpers voldoen volgens de politie aan de laatste technische wensen. In totaal zijn er zes gekocht, waarvan de eerste nu is geleverd. De overige vijf worden later geleverd en kunnen in de loop van 2025 worden ingezet.

Ze worden geplaatst in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, maar kunnen door het hele land worden gebruikt.

Over de inzet van waterkanonnen bij de blokkade van de A12 was vorig jaar veel discussie. In deze video zie je waarom: