NOS Nieuws - Algemeen

De politie heeft gisteren een 16-jarige verdachte aangehouden in het onderzoek naar het dodelijke schietincident een dag eerder in Amsterdam. Een 17-jarige jongen kwam daarbij om het leven.

De politie kreeg donderdagavond rond 21.30 uur een melding binnen van een schietpartij op de Meernhof in Amsterdam-Zuidoost. Ze troffen het slachtoffer in kritieke toestand aan. De 17-jarige werd onderweg naar het ziekenhuis nog gereanimeerd, maar hij overleed aan zijn verwondingen.

De verdachte was na de schietpartij gevlucht. De politie meldt niet hoe agenten de nu gearresteerde jongen op het spoor zijn gekomen. Ook is niet duidelijk wat zijn rol precies was en of er nog meer personen worden gezocht.

Het onderzoek naar de schietpartij loopt nog. De politie is op zoek naar getuigen.

Goedemorgen! Vandaag komt de VN-veiligheidsraad bijeen om te praten over het plan van Israël om de gehele Gazastrook te bezetten. In Amsterdam wordt er gedemonstreerd tegen de oorlog in Gaza.

Eerst het weer: Vandaag zijn er naast zonnige perioden ook af en toe wolken. Het blijft overal droog bij maxima tussen 20 en lokaal 27 graden. De wind draait vanmiddag naar het westen en neemt toe naar matig.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Amerikaanse president Trump en de Russische president Poetin zullen elkaar aanstaande vrijdag ontmoeten in de Amerikaanse staat Alaska. De ontmoeting is bevestigd door zowel Trump als het Kremlin.

Het is de eerste keer sinds 2019 dat de presidenten elkaar ontmoeten. Trump en Poetin zullen elkaar spreken over de oorlog in Oekraïne. Meer details over de aanstaande ontmoeting ontbreken nog.

Tijdens een persgesprek zei Trump dat alle partijen, ook Oekraïne, dicht bij een staakt-het-vuren zouden zijn en dat er in een vredesakkoord sprake zou zijn van "een zekere ruil van grondgebied". Dat laatste heeft de Oekraïense president Zelensky meermaals afgewezen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

First lady Melania Trump, veiligheidsminister Kristi Noem en beoogd ambassadeur Kimberly Guilfoyle: drie vrouwen die in de nabijheid van de Amerikaanse president Trump verkeren. En ze hebben nog iets gemeen: een aantal opvallende gezichtskenmerken waar ze niet mee geboren zijn. In Amerikaanse media wordt gesproken over de opkomst van de Mar-a-Lago-look.

Fijne zaterdag!

Een schietpartij bij het Amerikaanse Centers for Disease Control (CDC) in Atlanta heeft aan twee personen het leven gekost, een politieagent en de dader. Gebouwen van het Amerikaanse RIVM werden door meerdere schoten getroffen, maar er vielen verder geen gewonden.

De dader nam aan het einde van de middag zeker vier gebouwen van het CDC onder vuur. Op foto's zijn meerdere inslagen te zien. De schoten veroorzaakten veel paniek onder de duizenden medewerkers van het CDC en bij de naastgelegen Emory University.

Bij de schietpartij werd een agent dodelijk geraakt. Over de precieze omstandigheden van zijn dood zijn nog geen mededelingen gedaan. "Er is vanavond een vrouw zonder echtgenoot. Er zijn drie kinderen, van wie een nog voor de geboorte, zonder vader", zei een plaatselijke bestuurder in een condoleancebetuiging.

Motief onbekend

De politie van Atlanta rukte massaal uit om de dader te vinden. Die werd uiteindelijk ruim een uur later dood aangetroffen in een gebouw tegenover de CDC-campus. Het is nog onduidelijk of hij zichzelf om het leven heeft gebracht of door agenten werd gedood. De man werd met vier vuurwapens gevonden, waaronder een geweer.

Het motief van de dader is nog niet bekend. Ook over zijn identiteit zijn nog geen mededelingen gedaan. CNN meldt op basis van politiebronnen dat volgens familieleden de dader meende dat hij ziek was geworden door het coronavaccin. Atlanta's burgemeester wilde dat niet bevestigen en zegt pas meer mededelingen te kunnen doen na verder politieonderzoek.

Het CDC is het nationale instituut in de VS voor volksgezondheid en ziektepreventie. Het speelde bijvoorbeeld tijdens de coronapandemie een belangrijke rol in het onderzoek naar de ziekte en het vinden van een vaccin.

CDC-directeur Susan Monarez spreekt haar afschuw uit over het geweld en zegt diepbedroefd te zijn. Ze spreekt haar medeleven en bewondering uit voor de omgekomen agent.

Na een klopjacht van een week heeft de Amerikaanse politie een man aangehouden die ervan verdacht wordt vier mensen in een bar te hebben doodgeschoten,

In de bar in Anaconda, Montana werden de barkeeper en drie klanten gedood, allemaal tussen de 59 en 74. Volgens de eigenaar van de bar, die zelf niet aanwezig was tijdens de schietpartij, kende de dader alle vier de slachtoffers en was er geen sprake van een ruzie of conflict.

Na de schietpartij opende de politie een klopjacht op de schutter en werd er een beloning van 7500 dollar uitgeloofd voor tips die tot de aanhouding van de verdachte zouden leiden. Ook in de nabijgelegen bergen werd intensief gezocht.

Voormalig militair

De verdachte is een voormalig militair van 45 die naast het café woont. De man diende in 2004 en 2005 in Irak en was sergeant toen hij afzwaaide. Familieleden zeggen dat hij al jaren mentale problemen had en dat ze vergeefs hebben geprobeerd om hulp voor hem te regelen.

Waar de man uiteindelijk is aangehouden is niet bekend. Wel zei de aanklager tegen de pers dat er na tips uiteindelijk 130 agenten werden ingezet om de man op te jagen. "Hij zat niet ergens verstopt, we hebben hem uitgerookt."

De Azerbeidzjaanse president Alijev en de Armeense premier Pasjinjan hebben tijdens hun bezoek in Washington hun handtekening gezet onder een verklaring die een einde moet maken aan een decennialang conflict tussen beide landen. Wat de precieze afspraken zijn waar de beide landen nu precies voor hebben getekend, is nog onduidelijk. En een "vredesakkoord", zoals de Amerikaanse president Trump gisteren aankondigde, is het ook nog niet.

"Het heeft lang geduurd, 35 jaar, ze hebben gevochten en nu zijn ze vrienden, en ze zullen nog lang vrienden blijven", zei Trump tijdens de ondertekeningsceremonie in het Witte Huis.

Begin dit voorjaar kondigden beide landen al aan een principeakkoord voor vrede te hebben bereikt. Toch bleven handtekeningen onder die overeenkomst uit. Kort na de aankondiging kwam Azerbeidzjan met extra voorwaarden, die volgens Armenië een obstakel vormden. Een van de belangrijkste struikelpunten is de zogeheten Zangezur-corridor, de route door Armenië die Azerbeidzjan toegang moet geven tot de Azerbeidjaanse exclave Nachitsjevan.

Trump-route

En ook nu zetten de twee leiders weliswaar een handtekening onder een gezamenlijke verklaring, maar het vredesakkoord zelf is nog altijd niet getekend. Want wat Pasjinjan en Alijev tekenden onder toeziend oog van Trump is namelijk een gezamenlijke verklaring, waarin ze aangeven dat ze in de toekomst bereid zijn een vredesakkoord te tekenen. Trump zelf zette er ook zijn handtekening onder. Deze overeenkomst geeft de Verenigde Staten economische toegang tot de regio.

Eerder zei het Witte Huis al dat de VS de exclusieve ontwikkelingsrechten krijgt voor de route naar Nachtsjevan. Die zou niet langer de Zangezur-corridor, maar de 'Trump-route voor Internationale Vrede en Welvaart' (TRIPP) gaan heten.

In de verklaring staat daarnaast dat de twee een brief hebben ondertekend waarin Armenië en Azerbeidzjan de Minsk-groep, ooit opgericht om een einde te maken aan hun conflict rondom Nagorno-Karabach, te ontmantelen. De groep landen kon niet voorkomen dat Azerbeidzjan de voormalige Armeense enclave in 2023 met geweld innam. Zo'n 100.000 etnische Armeniërs, een groot deel van de bevolking, sloeg halsoverkop op de vlucht uit angst voor etnische zuivering.

Bilaterale deals

Daarnaast hebben de twee landen ook afzonderlijk deals gesloten met de VS. De VS gaat onder meer de sancties opheffen die het verbieden om Amerikaanse hulp te leveren aan Azerbeidzjan. Armenië behoudt de soevereiniteit op de route naar de exclave, benadrukten Trump en Pasjinjan.

De Azerbeidjaanse president bedankte Trump voor het opheffen van de Amerikaanse sancties voor het land. Hij noemde het een "historische dag" en prees Trump uitgebreid voor het bewerkstelligen van het akkoord. Ook de Armeense premier sprak vol lof over Trump. Beiden beloofden Trump te zullen voordragen voor de Nobelprijs voor de Vrede, een langgekoesterde wens van Trump.

'Eeuwige vrede'

Op de vraag van een journalist hoe zeker dit akkoord nu was, antwoordde Alijev beslist dat noch hij, noch Pasjinjan helemaal naar de VS zouden zijn gereisd als ze in het achterhoofd de mogelijkheid openhielden om zich terug te trekken. "U kunt er absoluut van uitgaan dat wat hier vandaag gebeurt zal resulteren in een langdurige, eeuwige vrede in de Kaukasus." Pasjinjan reageerde direct: "Helemaal mee eens en niets aan toe te voegen."

"Het is een historische en symbolische bevestiging van het begin van een nieuw hoofdstuk tussen Azerbeidzjan en Armenië", zegt Agha Bayramov. De universitair docent Internationale Betrekkingen aan de Rijkuniversiteit Groningen en mede-oprichter van The Hague Research Institute (THRI) deed eerder als regio-deskundige mee aan academische diplomatiegesprekken. "Dit betekent dat het vervoer en de communicatie tussen de landen, maar ook in de hele regio, worden opengesteld."

Maar deze symbolische verklaring moet worden gevolgd door concrete stappen, benadrukt Bayramov.

Rusland en Iran

Toch kunnen er nog twee landen roet in het eten gooien. "Deze kans zou wel eens kunnen worden verpest door Iran en Rusland." Voor hen is dit namelijk een tegenslag. "Zij zouden kunnen proberen de Amerikaanse dominantie in de regio te beïnvloeden en hun eigen geopolitieke belangen na te streven. Rusland is bijvoorbeeld al begonnen met geopolitieke conflicten met Azerbeidzjan."

Rusland wilde de weg die Azerbeidzjan verbindt met de exclave Nachitsjevan onder hun controle hebben, legt hij uit. Nu zal de controle naar de Verenigde Staten gaan. "Iran zal niet blij zijn, want de VS komt nu aan de grens."

Hij ziet een belangrijke rol weggelegd voor de Europese Unie. Daar heeft de EU zelf ook bij te winnen, zegt Bayramov: de weg zal voor een betere verbinding zorgen met Centraal-Azië en China.

De Amerikaanse president Trump en de Russische president Poetin zullen elkaar aanstaande vrijdag ontmoeten in de Amerikaanse staat Alaska. Dat maakte Trump bekend op zijn social media platform Truth Social. Ook het Kremlin heeft de ontmoeting tussen de twee presidenten bevestigd.

Trump en Poetin zullen elkaar spreken over de oorlog in Oekraïne. Meer details over de aanstaande ontmoeting ontbreken nog. Het is voor het eerst sinds 2019 dat Trump en Poetin elkaar ontmoeten.

Tijdens een persgesprek eerder op de dag zei Trump dat alle partijen, ook Oekraïne, dicht bij een staakt-het-vuren zouden zijn en dat er in een vredesakkoord sprake zou zijn van "een zekere ruil van grondgebied". De Oekraïense president Zelensky heeft de optie om grondgebied af te staan aan Rusland herhaaldelijk afgewezen.

Voorbereidende gesprekken

De ontmoeting tussen Poetin en Trump komt voort uit het bezoek van de Amerikaanse topdiplomaat Steve Witkoff aan het Kremlin afgelopen woensdag. In Moskou sprak Witkoff drie uur lang met Poetin. Door het Kremlin is dat bezoek 'positief' en 'constructief' genoemd, maar details van het gesprek zijn niet bekendgemaakt.

Correspondent Verenigde Staten Rudy Bouma

"Alaska is een strategische plek voor deze ontmoeting. Het is het meest westelijke deel van de VS dus dicht bij Rusland, en bovendien ook veilig voor Poetin. Die heeft een internationaal arrestatiebevel van het ICC in Den Haag tegen zich lopen en kan in 125 lidstaten worden opgepakt. Poetin opperde daarom donderdag zelf de Verenigde Arabische Emiraten maar Trump verrast nu met Alaska.

Trump heeft Poetin in zijn eerste ambtstermijn zes keer ontmoet, meestal op G20 en APEC-toppen. Controversieel was het persmoment dat hij met de Russische president gaf in 2018 in Helsinki. Daarin leek hij Poetins ontkenning dat hij zich had gemengd met de Amerikaanse verkiezingen van 2016 voor zoete koek aan te nemen, terwijl de Amerikaanse inlichtingendiensten, het Mueller-onderzoek én Congrescommissie die bemoeienis wel hadden geconcludeerd.

Ook Trumps onderhandelaar Steve Witkoff, die Poetin woensdag voor de vijfde keer ontmoette, lijkt ontvankelijk voor Poetins retoriek. Zo papegaaide hij Kremlin-propaganda na dat referenda in door Rusland bezette Oekraïense gebieden uit hebben gewezen dat de bevolking daar bij Rusland wil horen. Die referenda worden internationaal beschouwd als gedwongen afgenomen."

Witkoff reisde dit jaar al vier keer naar Moskou. Na elk bezoek klonk Trump optimistisch en stelde hij dat een staakt-het-vuren nabij was. Woensdag was hij echter voorzichtiger en weigerde hij te voorspellen hoe dicht de partijen bij een akkoord zouden zijn. "Ik ben al eerder teleurgesteld", gaf hij toe.

Kort na de ontmoeting tussen Witkoff en Poetin verhoogde Trump de importheffingen voor India naar 25 procent, omdat het land nog Russische olie koopt. De VS dreigt ook andere landen die nog zaken doen met Rusland met zware sancties, waaronder China. Zo zou Trump Rusland onder druk willen zetten.

Al voor Trump aan zijn tweede ambtstermijn begon stuurde hij aan op vrede tussen Oekraïne en Rusland, maar de afgelopen weken heeft hij de diplomatieke druk flink opgevoerd. Trump had Poetin als ultimatum gesteld om uiterlijk voor 8 augustus serieuze stappen te zetten richting vrede met Oekraïne. Anders zouden meer economische maatregelen volgen.

De brand in de beroemde Mezquita van de Spaanse stad Cordoba is geblust. Dat meldt de burgemeester. Hij zegt dat het monument gered is maar de omvang van de schade nog onderzocht moet worden.

De brand brak vrijdagavond uit. Op sociale media was te zien hoe vlammen uit het dak van het historische gebouw slaan, dat nu een kathedraal is, maar ooit de belangrijkste moskee van het toenmalige Moorse Spanje was.

Er zijn geen gewonden gemeld. De brand zou zijn veroorzaakt door kortsluiting in een automatische veegmachine die in het gebouw stond.

De Mezquita en het historische centrum van Cordoba staan op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Het is een van de grootste voormalige moskeeën ter wereld en trekt jaarlijks ruim twee miljoen bezoekers. Het interieur staat bekend om de hoefijzervormige bogen op honderden pilaren.

Jim Lovell, de commandant van de mislukte doch legendarische Apollo 13-missie, is op 97-jarige leeftijd overleden. Hij stierf gisteren in zijn woonplaats Lake Forest in de Amerikaanse staat Illinois, meldt ruimtevaartorganisatie NASA.

Lovell was een van NASA's belangrijkste astronauten tijdens een doorslaggevende periode voor het Amerikaanse ruimtevaartprogramma. Hij nam deel aan vier missies: Gemini 7, Gemini 12, Apollo 8 en Apollo 13.

Vooral de twee Apollo-vluchten groeiden uit tot mijlpalen in de ruimtevaartgeschiedenis. In 1968, midden in de ruimtewedloop met de Sovjet-Unie, verliet de bemanning van Apollo 8 als eerste de baan om de aarde om de maan te omcirkelen. Daarmee zetten ze de Verenigde Staten op voorsprong. De indrukwekkende foto's van een blauwe stip - de aarde gezien vanuit de ruimte - gingen de hele wereld over.

Nog grootser was de Apollo 13-missie in april 1970. Lovell had de vijfde man op de maan moeten worden, maar op de tweede dag van de reis explodeerde een zuurstoftank. "We hoorden een harde knal, de capsule schokte heen en weer en toen was het weer stil", herinnerde hijzelf over dat moment.

De bemanningsleden leden als het ware schipbreuk op 300.000 kilometer van de aarde. "We waren zo'n 300.000 kilometer in de ruimte, op 90 uur afstand van huis en gingen de verkeerde kant op." Ze brachten vier koude dagen door in een kleine maanlander die dienstdeed als reddingssloep.

Bekijk hier wat er misging tijdens de vlucht van Apollo 13:

Ondanks de mislukte maanlanding kreeg de missie een bijna mythische status, vooral vanwege de manier waarop de astronauten zichzelf in veiligheid brachten. De bemanning was in levensgevaar, maar met provisorische oplossingen die vanuit Houston stapje voor stapje werden uitgelegd konden ze weer veilig terugkeren.

De film Apollo 13 uit 1995 zette de missie opnieuw in de schijnwerpers. De woorden "Houston, we have a problem" - waarmee Lovell in de film meldde dat het schip in de problemen zat - behoren tot de bekendste woorden uit de ruimtevaartgeschiedenis. Later zei de astronaut dat hij het in werkelijkheid net op een andere manier had gezegd. "Okay Houston, we've had a problem here", is inderdaad te horen op de NASA-opnames.

'Toch een succes'

Lovell werd geroemd om zijn kalmte onder druk en zijn bescheiden karakter. "Ik maak me niet meer druk om crisissituaties", zei hij in een interview in 1999. "Ik had in 1970 al dood kunnen zijn, maar ik ben er nog."

In 1994 zei Lovell dat hij hoopt dat Apollo 13 wordt onthouden als "een groot succes". "Niet dat we ons doel bereikten, maar het was een succes omdat we de bekwaamheid van het NASA-personeel lieten zien."

NASA noemt Lovell een "onvergetelijke astronaut die bekendstond om zijn humor". "Jim Lovell belichaamde de gedurfde vastberadenheid en het optimisme van zowel vroegere als toekomstige ontdekkingsreizigers, en we zullen hem altijd herinneren."

Na zijn afscheid van NASA in 1973 werkte hij in het bedrijfsleven en opende hij met zijn familie een restaurant in Illinois. Zijn vrouw Marilynn, met wie hij in 1952 trouwde, overleed in 2023. Lovell laat vier kinderen achter.

De grote brand gisteravond in een flat in Eindhoven is niet aangestoken, meldt de politie. Het onderzoek is afgerond. Volgens de politie zijn er geen aanwijzingen voor strafbare feiten. Waardoor de explosie en de brand dan wel zijn veroorzaakt, blijft onduidelijk.

Gisteravond rond 21.00 uur vond een explosie plaats op een balkon aan de Brahmslaan. Bij de daaropvolgende brand raakten drie mensen zwaargewond. Alle bewoners van de flat werden geëvacueerd.

De bewoners van zes appartementen kunnen nog niet terug naar huis. Afgelopen nacht zijn zij opgevangen in een hotel in de buurt, schrijft Omroep Brabant. Inmiddels hebben zij zelf onderdak geregeld. Ze horen na het weekend of ze weer terug naar huis kunnen.

First lady Melania Trump, veiligheidsminister Kristi Noem en beoogd ambassadeur Kimberly Guilfoyle: drie vrouwen die in de nabijheid van de Amerikaanse president Trump verkeren. En ze hebben nog iets gemeen: een aantal opvallende gezichtskenmerken waar ze niet mee geboren zijn. In Amerikaanse media wordt gesproken over de opkomst van de Mar-a-Lago-look.

Die look, vernoemd naar het buitenverblijf van Trump in Florida, wordt gekenmerkt door een smal neusje, grote lippen en opgespoten jukbeenderen. Het resultaat van een reeks cosmetische ingrepen, vaak afgemaakt met zelfbruiner, veel make-up en lang, gekruld haar.

Het uiterlijk van de vrouwen springt nogal in het oog in het toch wat stijve Washington. Daar meent men dat de inner circle van de president een nieuw schoonheidsideaal uitdraagt voor rechts-conservatieve vrouwen in Amerika.

"Het fascineert, want dit is een heel specifieke groep mensen die tegen de trend in het cosmetische vakgebied ingaat om het op een meer natuurlijke wijze te doen", zegt cosmetisch arts KNMG Aarent Brand.

Prominente kinnen

Ook mannen in de omgeving van Trump lijken zich aan een standaard te conformeren. Het gezaghebbende medium Politico schreef eerder dit jaar over de plotselinge populariteit van strakke kaaklijnen en prominente kinnen onder hoofdrolspelers in Washington.

Dat is bijvoorbeeld te zien bij oud-Congreslid uit Florida Matt Gaetz, die door Trump werd voorgedragen als minister van Justitie (maar zich terugtrok nadat hij in opspraak was geraakt).

Waarom de kring rond Trump zo aan zichzelf laat sleutelen? Daar zijn waarschijnlijk meerdere redenen voor, zegt Anne-Mette Hermans, die aan Tilburg University onderzoek doet naar de sociale context van cosmetische chirurgie.

"Er is een normalisering van cosmetische ingrepen. En sommige ingrepen zijn in bepaalde delen van de wereld populairder. Denk aan de Brazilian butt lift: hoewel die elders ook veel uitgevoerd is, is de oorsprong significant. Er zijn nu eenmaal verschillende ideaalbeelden in bepaalde culturen en gebieden."

"De Mar-a-Lago-look presenteert een bepaald vrouwbeeld dat denk ik samenhangt met het conservatieve vrouwbeeld dat de regering van Trump uitdraagt", vervolgt ze. "Deze politici grijpen terug op traditionele waarden en familiestructuren, waarin de rol van de vrouw vooral die van huisvrouw is. Een vrouw die zorgt voor de kinderen en daarbij zichzelf goed verzorgt."

Met volle lippen en grote jukbeenderen wordt die vrouwelijkheid benadrukt. Een gedefinieerde kaaklijn, al dan niet kunstmatig, doet een gezicht juist mannelijker ogen. "En dat moet het beeld van de sterke man promoten."

De kring rond Trump lijkt ook jeugdigheid te willen uitstralen, mogelijk in navolging van de president zelf. "Met name bij vrouwen wordt een ouder uiterlijk bekritiseerd, zeker als ze hoge functies hebben of heel zichtbaar zijn. Ze zijn bang om publiekelijk afgestraft te worden voor hun rimpels en wallen, want dat gebeurt."

Uniformiteit

Daarbij is er ook sprake van groepsgedrag. Cosmetisch arts Brand stelt dat mensen die de Mar-a-Lago-look nastreven dat doen omdat ze dezelfde uitstraling willen als anderen die zulke behandelingen hebben ondergaan. "Het is de uniformiteit die ze aanspreekt. Ze willen laten zien dat ze bij een bepaalde groep horen."

"We weten uit onderzoek dat de mensen met wie je omgaat invloed hebben op de keuze om aan jezelf te sleutelen, voor welke behandelingen je gaat en voor welke arts je kiest", beaamt Hermans.

Volgens Brand zijn de cosmetisch artsen en plastisch chirurgen die de kring rond Trump behandelen bijna allemaal gevestigd in Florida, "en de esthetiek die deze artsen nastreven speelt een grote rol bij wat de Mar-a-Lago-look is".

Beide deskundigen verwachten niet dat de trend overwaait naar Nederland. Zo blijkt uit onderzoek van Hermans dat een strakgetrokken en 'nep' uiterlijk bij zowel Nederlandse volwassenen als jongvolwassenen overwegend negatief beoordeeld wordt. "Vijf tot tien jaar geleden was dit wat mensen wilden", zegt Brand. "Deze Amerikanen gaan een beetje terug in de tijd."

In de stad Kisumu in Kenia is een bus gekanteld en in een greppel beland. Daarbij zijn 25 mensen om het leven gekomen, onder wie een meisje van 10. Vijf mensen raakten zwaargewond, vijftien anderen hebben lichte verwondingen.

De reizigers waren op de terugweg van een begrafenis in Kakamega. De buschauffeur zou hard hebben gereden en verloor de controle over het stuur toen hij een rotonde naderde.

De rotonde waar het incident plaatsvond, is volgens de Afrikaanse nieuwssite Daily Nation een plek waar veelvuldig ongelukken gebeuren. Dat komt door de slechte staat van de weg, een gebrek aan verkeersborden en roekeloos rijgedrag van chauffeurs. Het gebeurt vaker dat bussen of vrachtwagens daar kantelen.

Gisteren kwamen nog negen mensen om het leven bij een busongeluk in de plaats Naivasha. De bus met aan boord 32 mensen crashte bij een spoorwegovergang.

Tijdens een wandeltocht in Zuid-Limburg zijn zo'n veertig deelnemers gestoken door hoornaars. Twee mensen werden daardoor onwel en moesten naar het ziekenhuis.

Zo'n 7000 mensen doen mee aan de Heuvelland4daagse. Het incident gebeurde vandaag tijdens de tweede etappe, in het bos tussen Scheulder en Ingber. Een deel van de mensen die werden gestoken heeft de wandeltocht vroegtijdig afgebroken, zegt organisator Frits Mullenders tegen L1. Morgenvroeg wordt voor de start extra gecontroleerd op hoornaarsnesten.

De mensen die naar het ziekenhuis moesten, maken het weer goed, zegt Mullenders. "Een van hen heeft alweer gemeld dat hij er morgen gewoon bij is."

Volgens de organisatie werden de deelnemers gestoken door de Europese hoornaar, een inheemse wespensoort. De Aziatische hoornaar daarentegen is een invasieve exoot en komt hier sinds enkele jaren ook voor. Ze kunnen beide steken. De Aziatische hoornaar is wat agressiever dan de Europese, maar steken van beide soorten kunnen gevaarlijk zijn voor wie allergisch is.

Incidenten

Recentelijk waren er meerdere incidenten met Aziatische hoornaars. Eerder deze week werd een vrouw uit Amersfoort in haar arm gestoken door een Aziatische hoornaar, meldt het AD. Ze zou dat ternauwernood hebben overleefd.

Een professionele verdelger uit België werd deze zomer ook aangevallen. Ook bij hem liep dat bijna fataal af, zegt hij tegen HLN.

De Oekraïense journaliste Viktoria Rosjtsjyna wordt vandaag begraven in Kyiv, bijna elf maanden na de datum die de Russische autoriteiten hebben aangegeven als haar sterfdatum. De journaliste overleed vorig jaar in Russische gevangenschap.

Honderden lokale en internationale journalisten woonden de openbare herdenkingsceremonie op het Onafhankelijkheidsplein bij, na een ceremonie in de Sint-Michielskathedraal. Rosjtsjyna schreef onder meer voor Ukrainska Pravda en Hromadske.

"Het is heel triest, het gaat echt om het verlies van een professional die moediger was dan ieder van ons", zegt een van de aanwezige journalisten tegen persbureau Reuters. Rosjtsjyna was al ruim tien jaar actief als journalist. Na de Russische inval in Oekraïne maakte ze reportages vanuit de door Rusland bezette gebieden. In maart 2022 werd ze ook al eens tien dagen gevangengehouden door Rusland.

Rosjtsjyna scheef dat jaar onder meer over het schijnreferendum in Donetsk, hoe het leven van de inwoners op de Krim veranderde door de oorlog en ze deed verslag vanuit het verwoeste Marioepol.

Rosjtsjyna's verdwijning

De toen 26-jarige Rosjtsjyna verdween in augustus 2023 in door Rusland bezet Oekraïens gebied. Ze was een maand eerder afgereisd naar het gebied, waar ze een reportage wilde maken over het Russische detentiesysteem in de regio Zaporizja. Volgens collega's wilde ze onderzoek doen naar geheime locaties waar Oekraïense burgers werden gemarteld door de Russische geheime dienst. Ook werkte ze aan een lijst met verantwoordelijke FSB-agenten.

De journaliste zou in september 2024 vrijkomen bij een gevangenenruil, maar toen de bus aankwam in Kyiv ontbrak ze. Een maand later kreeg haar vader een e-mail van het Russische ministerie van Defensie, waarin hij op de hoogte werd gesteld van het overlijden van zijn dochter. De sterfdatum: 19 september 2024. Waaraan zij was overleden, bleef onduidelijk.

Ontbrekende organen

Toen Rusland in februari van dit jaar de lichamen van 757 gesneuvelde Oekraïense militairen teruggaf aan Oekraïne, bleek een van de lijkzakken het lichaam van de journaliste te bevatten. Op de lijst was de lijkzak aangeduid als een onbekende man, maar aan het lichaam zat een label met daarop de naam van de journaliste.

De Oekraïense officier van justitie maakte bekend dat het lichaam van de journaliste meerdere organen miste en talloze sporen van marteling vertoonde. Onderzoek wees uit dat ze onder andere nekletsel, botbreuken en bloedingen aan haar slaap had. Onderzoekers vermoeden dat ze door verstikking om het leven is gekomen.

Uit een reconstructie van internationale media, onder leiding van het Franse platform Forbidden Stories, blijkt dat Rosjtsjyna maandenlang werd gemarteld in verschillende Russische gevangenissen. De onderzoeksjournalisten spraken onder meer met celgenoten van de journaliste. Die vertelden hoe haar ondervragers elektrische schokken inzetten tijdens de verhoren en dat ze steekwonden had.

Lees hier meer over wat voormalige gevangenen zeggen over Rosjtsjyna en de detentiecentra waar zij verbleef:

Gisteren kondigde het Oekraïense OM aan de voormalige directeur van een Russisch detentiecentrum te gaan vervolgen voor de wrede behandeling van burgers. "Onder de slachtoffers was de bekende Oekraïense journaliste Viktoria Rosjtsjyna", liet het OM weten. "Ze werd daar onderworpen aan systematische martelingen, mishandeling, vernedering, bedreigingen en ernstige beperkingen op de toegang tot medische zorg, drinkwater en voedsel."

Het OM heeft de man aangeklaagd voor het organiseren van de martelingen en de dood van Rojtsjyna en andere Oekraïense gevangenen. Hij kan bij verstek worden veroordeeld tot een celstraf van twaalf jaar.

De journalisten riepen vandaag ook op tot de vrijlating van tientallen andere Oekraïense journalisten die nog worden vastgehouden door Rusland. Volgens de Nationale Unie van journalisten in Oekraïne worden nog dertig journalisten gevangengehouden. Sinds de grootschalige invasie van Rusland in 2022 zijn zeker 126 mensen die werkzaam waren in de media gedood door Rusland, meldt de organisatie.

Opeens is voor steeds meer mensen een blauw-paarse cirkel te zien in WhatsApp. Wie erop klikt, ziet dat het gaat om Meta AI. Kan het bedrijf daarmee al je privéchats lezen? En kan die cirkel ook weg?

Wat is Meta AI?

Meta AI is een computerprogramma van Meta, het bedrijf achter WhatsApp. Het is een soort chatdienst die werkt met kunstmatige intelligentie (afgekort tot AI, van het Engelse artificial intelligence).

Sommige WhatsApp-gebruikers hebben de blauw-paarse cirkel al een paar maanden in hun app. Voor anderen is die pas net zichtbaar, of nog niet. Het bedrijf voegt de functie langzaam toe voor alle Nederlandse gebruikers. Hoelang het nog duurt voordat iedereen hem heeft, wilde het bedrijf niet zeggen toen de NOS dat vroeg.

Mensen die Meta AI al wel in hun WhatsApp zien, kunnen de functie op twee manieren gebruiken. Je kunt een een-op-eengesprek voeren met Meta AI, net zoals je met vrienden of familie ook zou appen.

Of je stuurt een bericht naar Meta AI in een chatgesprek met iemand anders. Dat doe je door je bericht in die chat te beginnen met @Meta AI. Daarna druk je op het balkje dat verschijnt.

En dan?

Dan kun je er een gesprek mee voeren. Of een vraag stellen. Of een opdracht geven. Bijvoorbeeld: "We hebben pizza-avond vanavond! Geef inspiratie voor verschillende toppings". En dan antwoordt de AI-chatdienst: "Lekker!", gevolgd door verschillende ingrediënten die op een pizza kunnen: pepperoni, champignons, paprika, rode ui.

De Meta AI-chatdienst moet straks nog meer kunnen. Bijvoorbeeld afbeeldingen maken als je daarom vraagt. Die functie is op dit moment nog niet beschikbaar in WhatsApp.

Meta werkt aan deze technologie omdat andere grote techbedrijven dat ook doen. Net zoals concurrent Google investeert het bedrijf veel geld in kunstmatige intelligentie sinds de komst van het populaire AI-chatprogramma ChatGPT.

Kan Meta AI meelezen met mijn chatgesprek?

Nee, Meta AI heeft niet opeens toegang tot het hele chatgesprek. Dat staat ook bij de melding als je Meta AI voor het eerst opent in WhatsApp: "Meta AI kan alleen berichten lezen die mensen met Meta AI delen. Meta kan geen andere berichten lezen in je persoonlijke chats."

De NOS wilde het zeker weten en vroeg het daarom nog eens na bij Meta. Het bedrijf benadrukt dat Meta AI inderdaad geen toegang heeft tot je persoonlijke chats.

Pas als je zélf een bericht naar Meta AI stuurt, gaat het programma ermee aan de slag - en alleen met dat bericht. Alle andere tekstberichten, foto's en video's blijven privé: ze zijn alleen te lezen voor jou en degene met wie je appt.

De berichten die je naar Meta AI verstuurt, worden ook niet gebruikt om het AI-programma te verbeteren, zegt Meta. In plaats daarvan gebruikt het bedrijf openbare berichten op Facebook en Instagram - twee platforms die ook van Meta zijn.

Kan ik Meta AI ook uitzetten?

Ja. Als je niet wil dat Meta AI kan worden opgeroepen in een gesprek, kun je de functie uitzetten. Ga daarvoor naar het chatgesprek en klik op de naam van de persoon of van de groepschat.

Daar vind je 'Geavanceerde privacy voor chats'. Als je die optie inschakelt, kan geen enkele deelnemer in het gesprek een bericht sturen naar Meta AI. Je moet dit wel voor elke (groeps)chat afzonderlijk doen.

Wat niet kan, is de blauw-paarse cirkel in WhatsApp weghalen. En de WhatsApp-zoekbalk die je normaal gebruikt om te zoeken in je appjes, is nu ook opeens een venster om dingen aan Meta AI te vragen.

En dat is problematisch, vindt Cynthia Liem van de TU Delft. Zij is expert op het gebied van verantwoorde inzet van dit soort AI-programma's. "Meta is dit AI-programma heel erg aan het opdringen", zegt zij. "Daardoor lijkt het alsof je geen keuze hebt. Alsof je Meta AI móét gebruiken."

Maar dat is niet zo, zegt Liem. "Je kunt die blauw-paarse cirkel ook negeren. Of er zelfs voor kiezen om WhatsApp helemaal niet meer te gebruiken. Bijvoorbeeld door over te stappen op een andere app. Dat is moeilijk, want veel mensen gebruiken WhatsApp en je wil het contact met je vrienden, familie en kennissen niet verliezen. Maar uiteindelijk heb je die keuze wel."

De natuurbranden die al enkele dagen woeden in Zuid-Frankrijk zijn sinds gisterenavond onder controle, maar zullen naar verwachting nog dagen aanhouden. Dat schrijven Franse media. Ook wordt gevreesd voor het opnieuw oplaaien van de branden, nu er een hittegolf wordt verwacht door Franse weerdiensten.

Morgenmiddag worden in Frankrijk temperaturen tussen de 37 en 39 graden Celsius verwacht. Lokaal kan het zelfs 40 graden worden, meldt Météo-France. Voor 28 departementen in het land geldt code oranje voor hitte, zo ook voor het departement Aude, waar al dagen branden woeden.

Meer dan 2000 brandweerlieden proberen het vuur in de regio te blussen. Vandaag waren de brandweerlieden in opperste staat van paraatheid, vanwege mogelijkheid dat de hitte het vuur opnieuw zou doen oplaaien.

23 gewonden

De branden hebben inmiddels zo'n 17.000 hectare grond verwoest. Woensdag overleed één persoon: een vrouw die haar woning niet wilde verlaten. Het aantal gewonden is inmiddels opgelopen tot 23, onder hen zijn achttien brandweerlieden en vijf inwoners.

Wegen die naar het getroffen gebied leiden, zijn nog steeds gesloten. Franse autoriteiten melden dat dat zeker tot zondag zo blijft, omdat het gebied nog altijd gevaarlijk is. Als gevolg van de branden kunnen elektriciteitskabels bijvoorbeeld loskomen. De snelweg van en naar Spanje is inmiddels wel weer open.

De prefect van Aude, Christian Pouget, meldt dat het nog enkele zal dagen duren voordat de branden compleet zijn geblust. "Er is nog veel werk te doen", zegt hij.

Volgens Pouget kunnen de 2000 mensen die zijn gevlucht voor de branden nog steeds niet naar huis. Zij worden opgevangen in buurthuizen en gymzalen.

Grootste brand in vijftig jaar

De natuurbranden zijn de grootste die Frankrijk in vijftig jaar heeft meegemaakt. Voor zover bekend zijn 25 woningen beschadigd of verwoest en 35 voertuigen in vlammen opgegaan.

De branden zijn ontstaan bij de gemeente Ribaute, de oorzaak wordt nog onderzocht.

Tijdens de Sneekweek is vermoedelijk een nepambulance actief geweest, meldt Omrop Fryslân. Twee inzittenden zouden hebben geprobeerd een patiënt mee te nemen. Dat kon op het laatste moment worden voorkomen.

Tijdens het jaarlijkse zeilevenement vieren duizenden mensen feest in de Friese stad. Het incident gebeurde zondagnacht, maar is nu pas bekendgemaakt.

Een vrouw werd tijdens het feestgedruis onwel. Twee mannen in een ambulance wilden zich vervolgens over haar ontfermen, vertelt David Faber van Faber Hulpverlening uit Leeuwarden. Dat bedrijf verzorgt de EHBO tijdens de Sneekweek.

Oude brancard

Het Mercedes-busje leek op een reguliere ambulance, maar er stond 'Gelderland' op. Faber zegt dat het voertuig hem vlak voor het incident al was opgevallen. "We zagen de wagen rijden vanuit het cameratoezicht van de politie. Dat is opmerkelijk, want die wagen hoort daar niet te zijn."

Vervolgens laadden de medewerkers een oud type brandcard uit. De EHBO'ers die de vrouw hielpen, vertrouwden dat niet en schakelden de politie in.

"Al snel was duidelijk dat het geen echt ambulancepersoneel betrof", zegt Faber. Agenten hebben het tweetal weggestuurd. Er is niemand aangehouden.

'Zorgelijk'

Sietze Kijlstra van de Regionale Ambulance Voorziening Fryslân noemt het incident zorgelijk. "Door deze wijze van presenteren wordt de indruk gewekt dat iemand over de kennis en de bevoegdheid van een hulpverlener beschikt, terwijl dat niet zo is."

De eigenaar van het voertuig stelt in een reactie dat het gaat om een misverstand en dat hij een commercieel ambulancebedrijf heeft. Van kwade bedoelingen was geen sprake, benadrukt hij.

Rechtszaak

De politie doet onderzoek en zegt dat de bestuurder van de nepambulance een bekende is van justitie. Hij werd eerder gearresteerd omdat hij zich had voorgedaan als agent. De man moet in november voor de rechter verschijnen in die zaak.

Het besluit van het Israëlische kabinet om Gaza-Stad militair te bezetten leidt internationaal tot kritiek en bezorgdheid om de circa 900.000 mensen die in dat gebied wonen. Israël zou van plan zijn om de Palestijnen in het gebied te dwingen naar het zuiden te gaan. Inwoners zeggen tegen de BBC dat ze vrezen dat het besluit neerkomt op een doodvonnis voor de mensen die het gebied niet kunnen verlaten.

Veel landen, ook traditionele bondgenoten van Israël, hebben het besluit veroordeeld. De Europese Commissievoorzitter Von der Leyen vraagt Israël om de beslissing terug te draaien. De voorzitter van de Europese Raad, António Costa, stelt dat de inname van Gaza-Stad "niet zonder consequenties kan blijven".

Ook Denemarken, Spanje en het Verenigd Koninkrijk vragen Israël om in te binden. België heeft de Israëlische ambassadeur ontboden.

De Britse premier Starmer vraagt Israël om het besluit te heroverwegen:

Demissionair minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken sprak vanochtend van een "verkeerde stap". Desalniettemin is hij niet van plan om meer sancties tegen Israël in te stellen, zoals een deel van de Tweede Kamer gisteren in een commissiedebat vroeg. "Ik kan niet bij ieder schot dat wordt gelost meteen nieuwe maatregelen treffen", zei Veldkamp tegen het Nederlands Dagblad.

De Duitse regering besloot vandaag de export naar Israël van militaire goederen die gebruikt kunnen worden in de Gazastrook tot nader order te blokkeren. Bondkanselier Merz zei zich grote zorgen te maken over het lijden van de burgers in Gaza. Zo'n stap was lange tijd ondenkbaar: Duitsland geldt traditioneel als een van de trouwste bondgenoten van Israël.

Een andere trouwe bondgenoot, de Verenigde Staten, heeft nog niet gereageerd op het Israëlische voornemen. Op een persconferentie met de Britse buitenlandminister Lammy wilde vicepresident Vance niet ingaan op vragen over het besluit. Wel zei hij dat het Amerikaanse standpunt over de erkenning van de Palestijnse staat niet is veranderd: dat is voorlopig niet aan de orde.

Kritiek uit Israël

In de dagen voorafgaand aan de kabinetsstemming had premier Netanyahu gezegd dat Israël heel Gaza wil bezetten. Dat plan kreeg veel kritiek in Israël, onder meer van de familieleden van gijzelaars, oppositiepartijen en de Israëlische legertop.

Na een urenlang overleg van het Israëlische kabinet lijkt dat plan enigszins te zijn afgezwakt: alleen Gaza-Stad zal worden bezet. De stad in het noorden van Gaza is al grotendeels verwoest en voor een groot deel van het gebied gelden evacuatiebevelen. Het Israëlische leger heeft het echter nog niet aangewezen als "gevaarlijke gevechtszone". Dat lijkt met het besluit te veranderen.

Een van de meest vooraanstaande critici van het plan om heel Gaza te bezetten was de stafchef van het Israëlische leger Eyal Zamir. Hij zou grote bedenkingen hebben bij de uitvoerbaarheid. In een nieuwe verklaring van het leger staat alleen dat Zamir vandaag met de Israëlische legertop heeft gesproken over "de huidige gevechtssituatie en de formulering van plannen en voorbereidingen voor het voortzetten van de gevechten in de Gazastrook". De plannen zullen de komende dagen verder worden uitgewerkt, staat in de verklaring.

'Gijzelaars ter dood veroordeeld'

Familieleden van gijzelaars zijn uiterst kritisch op het enigszins afgezwakte plan. Naar verluidt worden er in die stad in het noorden van Gaza nog enkele gijzelaars vastgehouden door Hamas.

"Vanavond heeft de Israëlische regering de levende gijzelaars ter dood veroordeeld en de gedode gijzelaars tot verdwijning", staat in een verklaring van het Hostages and Missing Families Forum. Volgens de organisatie is de overname van Gaza-Stad "een dwaze zet" die neerkomt op het in de steek laten van de gijzelaars.

Ook de Israëlische oppositie is fel tegen de bezetting van Gaza-Stad. Zo spreekt Benny Gantz, de leider van de Partij van Nationale Eenheid, van "een politieke mislukking die de geweldige prestaties van het Israëlische leger tenietdoet". Hij pleit voor een staakt-het-vuren, in ruil voor de terugkeer van de gijzelaars. Yair Golan, leider van de Democratische Partij, zei dat het besluit betekent dat "meer gijzelaars ten dode opgeschreven zijn".

Hamas: fel verzet

Israëlische tegenstanders van het besluit vrezen dat Hamas de levende gijzelaars zal vermoorden als Israël overgaat tot de bezetting van Gaza-Stad. Een hooggeplaatste Egyptische functionaris zegt tegen de Libanese krant Al-Akhbar dat Hamas dat inderdaad van plan is. Egypte zou dat bericht hebben doorgegeven aan de VS.

Hamas heeft dat niet bevestigd. In een reactie zegt de terroristische organisatie van plan te zijn om Gaza-Stad "fel te verdedigen". "De uitvoering van het Israëlische plan zal geen makkie zijn en op hevig verzet stuiten", is te lezen in een verklaring.

Vissers hebben duizenden vissen gered uit een beek in Varsseveld die dreigt droog te vallen. "Voor dat gebeurt willen we alle vissen eruit krijgen", zegt Frank Bosman van de Hengelsport Federatie Midden Nederland tegen Omroep Gelderland.

Het heeft de afgelopen weken geregend en van een hittegolf was ook geen sprake. Toch drogen sommige wateren op. Vanwege de ligging van de beek en aanhoudende warmte is er te veel water verdampt. "Door de stuw kunnen de vissen, als het droogvalt, niet ontsnappen", legt Bosman uit.

Onder meer baarzen, voorns en karpers werden gevangen en verderop weer uitgezet:

Met zogeheten elektrovisapparaten hebben leden van de hengelclub en vrijwilligers de vissen uit het water gehaald. "De vissen worden daarmee naar het net gedreven en even kort verdoofd. Zo kunnen wij ze makkelijk uit het water krijgen", aldus Bosman. "We hebben de beekprik gered, twee karpers en andere soorten."

De vissen worden een stuk verderop in de beek weer teruggezet. "We verhuizen ze niet naar een ander dorp. Daar houden de Achterhoekers zelf ook niet van."

De visfederatie huurt de visrechten op die plek en ziet het daarom als hun taak om de vissen te redden. Bosman: "Het is nuttig werk en zo kan de vis zich elders wel voortplanten."

Dood

Een deel van de vissen is doodgegaan tijdens de reddingsactie. "Als ze het niet redden, zijn ze verzwakt. Dat is jammer, maar het overgrote deel redt het. De dode, kleine vissen zijn voor de reiger." Vissen gaan dood door stress of zuurstoftekort, legt Vincent van der Tuin uit, Hij is junior adviseur ecologie en waterkwaliteit bij Waterschap Rijn en IJssel.

Volgens Van der Tuin ervaart een vis in een watergang met extreem laag water stress. Deze stress neemt sterk toe door een visredding.

Daarom worden de reddingsacties alleen uitgevoerd bij extreme omstandigheden. De hengelsportfederatie wacht er dan ook zo lang mogelijk mee.

Volgens het waterschap is het niet de bedoeling dat onervaren mensen op eigen initiatief vissen gaan redden. Het risico op stress en sterfte is dan te groot.

De Armeense premier Pasjinjan en de Azerbeidzjaanse president Alijev zijn in de Verenigde Staten voor een ontmoeting met president Trump. Het Witte Huis heeft bevestigd dat de twee landen vandaag in Washington een vredesakkoord zullen ondertekenen.

De twee leiders spreken straks eerst afzonderlijk van elkaar met Trump. Volgens de woordvoerder van het Witte Huis zal de Amerikaanse president met beide landen deals sluiten op het gebied van energie, technologie, economische samenwerking, grensbewaking, infrastructuur en handel. Vervolgens zullen ze gezamenlijk een ondertekeningsceremonie bijwonen.

Daarin zullen de landen volgens het Witte Huis akkoord gaan met een corridor die de 'Trump-route voor Internationale Vrede en Welvaart' (TRIPP) zal worden genoemd. Die route verbindt Azerbeidzjan met de autonome regio en Azerbeidzjaanse exclave Nachitsjevan, een belangrijke eis van Azerbeidzjan en een struikelblok voor Armenië in het slepende vredesproces.

Gisteren blikte Trump op zijn platform Truth Social alvast vooruit op de ontmoeting. "Het wordt een historische dag voor Armenië, Azerbeidzjan, de Verenigde Staten en de wereld. Tot dan!", schreef hij.

Principeakkoord

Dit voorjaar kondigden Azerbeidzjan en Armenië aan dat ze het eens waren geworden over de inhoud van een vredesverdrag, waarmee een eind zou moeten worden gemaakt aan een decennialang conflict tussen beide landen. Het aangekondigde principeakkoord, een plotselinge doorbraak in een lang en moeizaam vredesproces, moest alleen nog getekend worden.

Kort na het principeakkoord kwam Azerbeidzjan met twee extra voorwaarden, waardoor de vredespoging opnieuw leek te stranden. De twee landen beschuldigden elkaar herhaaldelijk van voorbereidingen op militaire escalatie en maakten elkaar verwijten over het dwarsbomen van het vredesakkoord.

Twistpunt Nagorno-Karabach

Azerbeidzjan en Armenië, die beide in 1991 onafhankelijk werden van de Sovjet-Unie, kennen een lange geschiedenis van conflict. Centraal daarin staat Nagorno-Karabach: die regio splitste zich met hulp van Armenië na een bloedige burgeroorlog af van Azerbeidzjan. In september 2023 bezette het Azerbeidzjaanse leger de Armeense enclave. Meer dan 100.000 etnisch-Armeense inwoners, bijna de volledige bevolking, ontvluchtten het gebied halsoverkop uit angst voor etnische zuiveringen.

In Arnhem reageren samengekomen Vitesse-fans emotioneel op het einde van hun club in het betaalde voetbal.

Op de Korenmarkt, in het centrum van de stad, waren voor de uitspraak van de rechter een paar honderd supporters samengekomen. Ze hielden gespannen hun telefoons in de gaten en toen rond 15.30 uur het nieuws kwam, viel een aantal elkaar huilend in de armen.

"Het is zonde, heel jammer. Het is een club die al 133 jaar bestaat", zegt een supporter tegen Omroep Gelderland. "Voor ons is het een deel van de stad en ons leven. We zijn ermee opgegroeid en dat houdt opeens op. Na zo'n rechtszaak heb je altijd hoop. Dat het nu echt zeker weten klaar is doet wel pijn", zegt een andere supporter.

Bij sommige fans sloeg teleurstelling om in agressie. Er werden gekleurde rookbommen afgestoken, aanwezige journalisten moesten van supporters het plein verlaten. Volgens persbureau ANP is daarbij een fotograaf geschopt en geslagen. Ook een of meerdere journalisten van Hart van Nederland werden belaagd. Eigenaar Talpa gaat aangifte doen.

Verslagenheid

Voor de uitspraak werd het trainingscomplex van de club, bij Sportcentrum Papendal, al tijdelijk ontruimd. Dat gebeurde uit voorzorg om de veiligheid te waarborgen.

Bij het trainingscomplex was toch nog een groep supporters, zag verslaggever Sander Maassen van den Brink. Ze reageerden emotioneel toen het nieuws over hun club bekend werd. "Mensen dropen teleurgesteld af. Ze keken op hun telefoon, waren bezig om andere mensen te informeren. Er heerst toch vooral verslagenheid en grote teleurstelling", zegt hij.

De verslagenheid in beeld:

Het kort geding dat vandaag diende was de laatste strohalm voor Vitesse om morgen toch de eerste wedstrijd in de Keuken Kampioen Divisie te spelen.

Voorzitter van de supportersvereniging van Vitesse Susanne Wichhart zegt er kapot van te zijn dat de club verdwijnt uit het betaald voetbal. "Je bent zo dichtbij om het allemaal opgelost te krijgen en die kans komt er nu niet. Dat is gewoon echt vreselijk."

'Meer dan 90 minuten voetbal'

De Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch spreekt van een trieste dag voor Vitesse en heel Arnhem. "Want Vitesse en Arnhem horen bij elkaar", laat hij weten aan het ANP. "De wedstrijden in Gelredome, het geel-zwart overal in de stad, jonge voetballertjes die hun voetbaltalenten ontplooien, maar ook de vele programma's die Vitesse Betrokken al sinds jaar en dag in onze wijken draait. Vitesse is zoveel meer dan 90 minuten voetbal."

"Heel Arnhem likt nu haar wonden", vervolgt hij. "Tegelijkertijd biedt het een kans voor Vitesse om, met Arnhemse veerkracht, zichzelf opnieuw uit te vinden en sterker terug te keren. De club zal daarin niet de eerste zijn, bewijzen verschillende voorbeelden uit binnen- en buitenland."

Ook de provincie Gelderland vindt het "enorm spijtig" dat Vitesse zijn proflicentie niet terugkrijgt. "Zeker omdat de club al zo lang voor velen van grote betekenis is, uiteraard in sportieve zin maar ook in sociale en economische zin voor de stad en regio", zegt commissaris van de Koning, Daniël Wigboldus.