NOS Nieuws - Algemeen

In München zijn twee mensen omgekomen door koolmonoxidevergiftiging in een volkstuin. Vier anderen raakten gewond. De oorzaak wordt nog onderzocht, maar volgens de eerste bevindingen van de politie zou een generator de oorzaak zijn.

Die zou een giftige hoeveelheid koolmonoxide hebben uitgestoten. De generator stond in de kelder van een huisje op de volkstuin.

Een groepje van zeven mannen was dit weekend samengekomen voor een feestje in de volkstuin in het recreatiegebied Fasaneriesee, in München. De omgekomenen zijn een 41-jarige en een 50-jarige man.

De twee mannen zaten volgens de politie lange tijd in de kelder. De anderen troffen hen vervolgens bewusteloos op de grond aan.

Duitse media spreken over een 'gasongeluk'. De hulpdiensten hebben onder meer een reddingshelikopter ingezet. Eén van de vier gewonden wilde zich niet laten behandelen in het ziekenhuis.

De politie doet onderzoek naar het incident. De autoriteiten denken niet dat er sprake is van een misdrijf.

Koolmonoxidevergiftiging

Koolmonoxide is een kleurloos en geurloos gas. Bij het inademen ervan kan je last krijgen van duizeligheid, hoofdpijn en misselijkheid. Wanneer dit in hoge concentraties gebeurt, kan het binnen enkele minuten fataal zijn. Koolmonoxide zorgt ervoor dat het bloed minder zuurstof naar vitale organen, zoals het hart, verplaatst.

In Nederland overlijden jaarlijks tussen de 10 en 15 mensen aan acute koolmonoxidevergiftiging.

In Parijs zijn drie mannen opgepakt die zonder toestemming de Eiffeltoren hadden beklommen. Een van hen sprong met een parachute van de toren af voordat hij kon worden gearresteerd, meldt omroep France Info.

De man die een parachutesprong wist te maken werd toen hij eenmaal weer op de grond stond aangehouden door agenten. De andere twee klimmers werden door brandweerlieden naar beneden gebracht en daarna ook meegenomen door de politie.

De mannen werden gisterochtend vroeg, lang voordat de Eiffeltoren openging voor bezoekers, opgemerkt door beveiligers. Ze waren erin geslaagd om rond 05.20 uur in te breken in een gebouw om zo bij de toren te komen. De beveiliging schakelde de brandweer in om de klimmers van de toren af te krijgen.

Inbraak

De exploitant van de Eiffeltoren heeft aangifte gedaan. De mannen worden verdacht van een inbraak in een monumentaal gebouw.

Het gebeurt overigens regelmatig dat mensen stunts proberen uit te halen op de beroemde toren in Parijs. Vorig jaar werd een man aangehouden die via de buitenkant naar boven was geklommen.

Bezoekers moesten toen vanwege de veiligheid de Eiffeltoren verlaten. Het jaar daarvoor, in 2023, sprong ook al eens voor openingstijd een man met een parachute van de toren.

Het gaat weer beter met een Servische minister die afgelopen maandag live op televisie een beroerte kreeg. Tijdens een interview op de Servische zender TV Pink wordt Darko Glisic onwel, waarna de uitzending werd afgebroken. President Vucic meldt dat hij aan de beterende hand is.

De interviewers zijn zichtbaar bezorgd over de minister van Overheidsfinanciën, vlak voordat de uitzending stopt. De beelden gaan rond op sociale media.

Glisic werd met spoed naar het ziekenhuis gebracht, waar artsen vaststelden dat hij een beroerte had gehad. De minister van Gezondheid verklaarde dat Glisic buiten bewustzijn was toen hij in het ziekenhuis aankwam, maar dat de hulp net op tijd was gekomen.

Glimlach

"Ik heb met hem gesproken. Hij is nog niet hersteld, maar hij en ik zijn ontzettend blij", aldus president Vucic.

Op Instagram deelde hij een foto. Daarop is te zien hoe Vucic naast Glisic' ziekenhuisbed staat en zijn hand vasthoudt. De minister houdt zijn andere hand gebald tot vuist in de lucht en heeft een glimlach op zijn gezicht.

Vucic is al tien jaar president van Servië. Eerder dit jaar waren er grote demonstraties tegen hem omdat hij beticht wordt van corruptie. Ook weigert hij vervroegde verkiezingen uit te schrijven.

De politie heeft een 20-jarige verdachte opgepakt voor een dodelijke mishandeling in Utrecht. Daarbij overleed in de nacht van vrijdag op zaterdag een 57-jarige man.

Agenten troffen het zwaargewonde slachtoffer kort na middernacht in de Burgjeslaan aan. Hij was niet meer aanspreekbaar en overleed in het ziekenhuis, schrijft RTV Utrecht.

De 20-jarige verdachte werd gisterochtend in Utrecht aangehouden. Hij wordt verdacht van betrokkenheid bij de fatale mishandeling.

Wat er gebeurd is, is onduidelijk. De politie roept getuigen en buurtbewoners die videobeelden hebben op zich te melden.

Twee Japanse profboksers zijn overleden door hersenletsel dat ze hadden opgelopen op dezelfde wedstrijddag in Tokio.

Shigetoshi Kotari (28) en Hiromasa Urakawa (28) vochten allebei, in verschillende duels, op 2 augustus. Beide boksers ondergingen een spoedoperatie voor een subduraal hematoom, een soort hersenbloeding. De vechters zijn allebei dit weekend bezweken aan hun verwondingen.

Het is de eerste keer in de Japanse boksgeschiedenis dat twee boksers van hetzelfde evenement dezelfde operatie ondergingen, schrijft de Japanse sportkrant Sponichi. Het gelijktijdige overlijden is uitzonderlijk, bevestigt Ron Emmerink, journalist bij Vechtsportinfo.nl. "Het is echt uitzonderlijk. Ik heb het nooit eerder gezien."

Titelgevecht

Kotari vocht een twaalf ronden durend titelgevecht tegen junior lichtgewichtkampioen Yamato Hata, van de Oriental and Pacific Boxing Federation (OPBF). Het gevecht eindigde in een gelijkspel.

Kort na de wedstrijd stortte Kotari in elkaar. Hij overleed eergisteren. Opmerkelijk is dat zijn tegenstander, Hata, kampt met dezelfde hematoomklachten. Ook hij is nog niet buiten levensgevaar, schrijft World Boxing News.

De World Boxing Organization (WBO), een van de vier belangrijkste instanties in het professionele boksen, schrijft in een verklaring dat de bokswereld rouwt. "Een krijger in de ring. Een vechter in hart en nieren. Te vroeg heengegaan. Onze gedachten en gebeden gaan uit naar zijn familie, team en de hele Japanse boksgemeenschap."

De andere bokser, Urakawa, vocht tegen Yoji Saito in een lichtgewichtgevecht. Saito versloeg Urakawa met een knock-out. Hij is vannacht overleden. De WBO reageerde kort erna "op het hartverscheurende nieuws" via X.

Japan is een heel groot vechtsportland en juist daarom komt het nieuws daar zo hard aan, aldus Emmerink. "Vechtsport in Japan is als voetbal in Nederland. De vechters hebben grote prestatiedrang, geven niet op. Ook zijn het jonge vechters."

Bij een subduraal hematoom gaat het om een bloeduitstorting tussen het buitenste hersenvlies en de hersenen in. Het ontstaat wanneer bloedvaatjes in het hoofd scheuren en het bloed zich vervolgens ophoopt.

Het bloed drukt daarna op de hersenen en kan ernstige of fatale gezondheidsproblemen opleveren. Een subduraal hematoom ontstaat door een val of schok, bijvoorbeeld een harde klap op het hoofd. Het komt zelden voor in het boksen, maar wel vaker dan bij andere sporten.

Veel meer eten

Per jaar overlijden er ongeveer tien boksers. Officiële cijfers ontbreken. Er zijn ook sterfgevallen bij niet-officiële wedstrijden. Ook kunnen boksers hersenletsel oplopen dat niet meteen dodelijk is, maar op langere termijn wel fataal kan zijn.

Emmerink zegt dat de kritiek op gezondheidsrisico's van de sport vooral te herleiden is tot kritiek op de gewichtsklassen. "Er zijn vechters die na de weigh-in te zwaar het gevecht ingaan. Dus wanneer ze het gewicht hebben gehaald, veel meer gaan eten om aan te sterken en dus meer wegen."

Ook zijn er vechters die zoveel gewicht verliezen om mee te doen met een gevecht, dat zij "veel te licht en dus minder scherp" het gevecht ingaan, zegt Emmerink.

Vergelijkbare gevallen zijn in Nederland niet bekend. "In ieder geval recentelijk niet", zegt Emmerink. "De populariteit van de vechtsport neemt hier wel steeds meer toe." Gebeurtenissen zoals deze in Japan geven "het risico weer op de bokssport", zegt Emmerink.

Correspondent Japan Anoma van der Veere:

"De dood van twee boksers na gevechten op dezelfde wedstrijddag is groot nieuws in Japan en heeft geleid tot felle discussies over de veiligheid in de sport. Als reactie kondigde de Japan Boxing Commission (JBC) aan dat alle titelgevechten onder de Oriental and Pacific Boxing Federation (OPBF) voortaan worden ingekort van twaalf naar tien ronden, een maatregel die meteen is toegepast.

Toch klinkt de kritiek luid. Nabestaanden, trainers en oud-boksers noemen de verkorting een symbolische ingreep die het echte probleem niet aanpakt: de trage en slecht gecoördineerde medische hulp.

De broer van de overleden Kotari vatte die frustratie samen: 'Het aantal ronden veranderen is nutteloos. Het aanwezige medische team was allesbehalve behulpzaam. Als dit zo gaat, is het veel sneller om zelf de ambulance te bellen.'

Critici pleiten voor structurele hervormingen, zoals een permanent aanwezige ambulance, directe inzet van een neurochirurg en vooraf vastgelegde spoedroutes, om herhaling van dit soort tragedies te voorkomen."

Bewoners van de tentenkampen in Gaza-Stad moesten al meerdere keren vluchten, lijden honger en hebben nauwelijks toegang tot medische zorg. Afgelopen vrijdag besloot het Israëlische kabinet dat het Gaza-Stad volledig wil bezetten.

Dat zal de ellende voor de circa 900.000 inwoners verder verergeren, vrezen ze. Toch zeggen Gazanen tegen de NOS dat veel mensen niet zullen vertrekken. "We sterven liever hier."

Een cameraploeg in Gaza-Stad sprak op verzoek van de NOS met Palestijnen daar over het Israëlische plan om de stad te bezetten en de bevolking naar het zuiden te sturen:

Momenteel heeft het Israëlische leger al de controle over het overgrote deel van Gaza. Alleen Gaza-Stad in het noorden en een strook land in het zuidwesten vallen daar niet onder, al voert Israël ook daar voortdurend aanvallen uit. In die gebieden wonen honderdduizenden ontheemde Palestijnen, opeengepakt en onder zeer slechte omstandigheden.

Hoe Israël de bezetting van Gaza-Stad voor zich ziet, is onduidelijk. In ieder geval wil premier Netanyahu dat alle inwoners naar de strook land in het zuiden vertrekken. Daarvoor stelt Israël 7 oktober 2025 als deadline. Twee jaar na de terreuraanslag van Hamas moeten alle Palestijnse burgers weg zijn uit Gaza-Stad.

Sinds het begin van de oorlog weigert Israël buitenlandse journalisten toe te laten tot de Gazastrook. Een lokaal team sprak voor de NOS met meerdere inwoners van een tentenkamp in Gaza-Stad over het plan van de Israëlische regering.

De reacties variëren van wanhopig tot strijdbaar. "Bijna iedereen denkt dat er een gedwongen verplaatsing en bezetting komt, maar niemand zal weggaan", zegt een oudere man met een wandelstok. "Dat is ons al eerder aangedaan. We verhuisden, maar dat hadden we niet moeten doen. We maken die fout niet nog eens."

Toen Israël de Palestijnen in Gaza-Stad vorig jaar beval om naar het zuiden te gaan, gaven veel mensen daar gehoor aan. Het noorden van Gaza, inclusief tienduizenden mensen die achterbleven, werd maandenlang volledig afgesloten door het Israëlische leger. De levering van voedsel, water en medicijnen werd tegengehouden.

Veel mensen keerden tijdens een staakt-het-vuren begin dit jaar terug naar het grotendeels verwoeste Gaza-Stad. "De vorige keer dat wij vertrokken bleef Israël mensen beschieten en velen werden gedood", zegt de man. "Deze keer gaan we niet, we sterven liever hier."

Angstig en bezorgd

Faouziya Salama vertelt dat haar huis is vernietigd door Israëlische bombardementen. Sindsdien woont ze in een tent. De berichten over de ophanden zijnde bezetting maken haar angstig en bezorgd.

"Ondanks dat gaan we niet weg", zegt Salama. "Ik ben al oud en er zijn hier veel kinderen uit mijn familie. Ik kan niet weg, ik accepteer mijn lot."

Hoewel Netanyahu beweert dat het niet zal gaan om een permanente, maar om een tijdelijke bezetting, vreest Hatem Abu Niama dat Israël het gebied wil behouden. "Dit plan is niet nieuw", zegt hij. "Ze willen ons al jaren verdrijven en het land leeghalen. Zo willen ze een einde maken aan de Palestijnse droom."

Alles kwijtgeraakt

Veel mensen zijn alles al kwijtgeraakt, vertelt Hatem Abu Niama. "Ze hebben een einde gemaakt aan de jeugd, religie, kennis en cultuur. We hebben hier geen toekomst meer."

Hoop op een oplossing heeft hij niet. "Israël probeert druk uit te oefenen, maar Hamas weigert. Er wordt al twee jaar zonder resultaat onderhandeld, terwijl er dagelijks mensen sterven."

In zijn ogen willen beide partijen politieke winst behalen. "Wij zijn burgers en hebben niks met politiek te maken. We willen leven, eten en onze kinderen opvoeden."

Anderen geloven überhaupt niet in de uitvoerbaarheid van het Israëlische plan. "Israël voert al twee jaar oorlog, maar heeft niets kunnen bezetten", zegt een jongen in een wit poloshirt. "Wat Israël doet is vernietigen, kinderen en vrouwen doden en ons uithongeren, maar een plek bezetten kunnen ze niet."

Ook hij is niet van plan om te vluchten. "We zijn eerder weggegaan. Onderweg stierven er mensen. Dan gaan we liever hier dood."

Bilal al-Dijab denkt ook dat het plan niet zal werken. "Israël heeft al verschillende plannen uitgeprobeerd, maar die zijn allemaal mislukt. Dit zal ook falen."

In Borculo is herdacht dat vandaag honderd jaar geleden en vernietigende windhoos over de stad trok, met drie doden, tachtig gewonden en tweeduizend daklozen tot gevolg. Bij een herdenkingsdienst in de Joriskerk waren ruim driehonderd mensen aanwezig, schat stadshistoricus Peter Nieuwenhuis.

Onder hen waren twee achterkleinkinderen van de toenmalige burgemeester, Robert de Muralt. Na afloop van de dienst onthulde diens achterkleinzoon een zonnewijzer op de kerktoren. De originele was door de storm van de toren gerukt.

In de volksmond wordt de ramp de "Cycloon van Borculo" genoemd. Een cycloon was het niet, die komen in Nederland niet voor. Maar wat er die dag gebeurde was wel uitzonderlijk: in de namiddag en vroege avond trokken vanuit het zuiden een reeks zware onweersbuien en windhozen over delen van Brabant, Gelderland en Twente.

Slurven of kurkentrekkers

Dit soort zware windhozen worden ook wel tornado's genoemd. "Windhozen zijn een soort slurven of kurkentrekkers onder een bui. Ze kunnen niet bestaan zonder een bui", legt NOS-weervrouw Roosmarijn Knol uit.

De tornado liet een spoor van vernielingen na op meerdere plekken, maar nergens was de schade zo groot als in Borculo. "Wind- en waterhozen komen wel vaker voor in Nederland, maar de hoeveelheid schade in Borculo is best uniek."

Volgens Knol heeft dat waarschijnlijk te maken met de kracht en snelheid van de windhoos en dat die precies over bewoond gebied trok. Bovendien waren gebouwen 100 jaar geleden minder stevig dan nu.

Rond 19.00 uur zagen inwoners van Borculo de buien en windhoos met hoge snelheid naderen. Ooggetuigen vertelden later dat ze dreigende en ronddraaiende wolken aan zagen komen. Bomen knapten af en daken werden van huizen gerukt. Het duurde niet langer dan acht minuten, maar daarna was de plaats helemaal verwoest.

Al snel kwam er hulp uit de rest van het land. En dat maakt die ramp zo bijzonder, vertelt stadshistoricus Nieuwenhuis. "Het was de eerste landelijke inzamelingsactie, eigenlijk de blauwdruk voor Giro 555 zoals we dat nu kennen." Er werd drie miljoen gulden opgehaald, een enorm bedrag voor die tijd.

"Na deze stormramp bedacht men dat dit soort inzamelingsacties centraal geregeld moesten worden", vertelt Nieuwenhuis. Dat werd tien jaar later het Nationaal Rampenfonds. Dit fonds, dat Giro 777 gebruikt, werd bijvoorbeeld in 2021 nog ingezet bij voor de slachtoffers van de overstromingen in Limburg.

Ramptoerisme

Het geld kwam met bakken binnen omdat Borculo wereldnieuws was geworden: internationale kranten berichtten erover en er werden zelfs foto's van de verwoesting afgedrukt in de krant. Iets wat een eeuw geleden niet veel voorkwam.

Nieuwenhuis wijst op de rol van toenmalig burgemeester De Muralt. Hij vroeg hulp van de regering en zocht de publiciteit. De volgende dag kwam koningin Wilhelmina samen met haar 16-jarige dochter Juliana op bezoek. En in de weken die volgden trokken ramptoeristen naar de Achterhoek, ruim een half miljoen in totaal.

Voor de mensen die niet konden komen kijken, werd zelfs een speciaal bioscoopfilmpje gemaakt, een soort journaalitem voordat het journaal bestond.

Nu, 100 jaar later, is de ramp nog steeds onderdeel van het collectieve geheugen in Borculo, vertelt Nieuwenhuis. "Ik geef er nog steeds gastlessen over op school. We hebben ook een kunstwerk staan in de stad, we hebben er boeken over uitgegeven en er is een Stormrampmuseum."

De hoge werkloosheid in China heeft tot een nieuw fenomeen geleid. Door het hele land openen zogenaamde "doe-of-je-werk-hebt"-kantoren. Kantoren waar je voor 30 tot 50 yuan, omgerekend zo'n 4 tot 6 euro per dag, naartoe kunt om te doen of je werk hebt.

De maatschappelijke druk om te presteren in China is enorm. En professioneel succes en sociale status zijn nauw met elkaar verbonden. Maar met de teruglopende economische groei en het gebrek aan geschikte banen is het voor steeds meer mensen een uitdaging om een baan te vinden. Voor hen bieden de nepbaankantoren een uitweg om gezichtsverlies te vermijden.

Online is er veel discussie over de kantoren. Voorstanders vinden het een goede manier om regelmaat in het leven te houden, stress te verlichten en actief te blijven. Tegenstanders vinden het zelfmanipulatie en verspilling.

Populair, maar ook kritiek

Van grote steden als Peking tot inlandse steden als Guilin, overal duiken de nepbaankantoren op. Tegen betaling kun je voor de dag een bureau huren en lunchen. Voor veel mensen bieden de kantoren een manier om kritiek of zorgen van familie en vrienden te ontwijken. Zo wordt er ook mee geadverteerd.

"Wil je de schaamte voorkomen om te moeten vertellen dat je werkloos bent, kom dan hierheen", luidt het in een video. In een andere video legt de uitbater van een kantoor uit dat er "niets mis is met het geruststellen van je familie".

Online wordt er met veel ongeloof op deze nieuwe dienst gereageerd. Dat je geen baan hebt, is nog wel te begrijpen, maar dat je betaalt om te doen alsof en daarover liegt tegen je familie en vrienden, gaat volgens velen te ver. In plaats daarvan kunnen mensen hun geld en tijd beter investeren in het leren van vaardigheden die hun baankansen vergroten, stellen critici.

Maar er zijn ook veel voorstanders van deze nieuwe dienst. Het neemt niet alleen de druk weg om je continu te moeten verantwoorden, het biedt ook regelmaat, beargumenteren zij. Het zet mensen aan om op te staan, zich klaar te maken en de deur uit te gaan. Het dient als een tussenvorm van het naleven van de rituelen van een echte baan en het thuiszitten. Daarnaast bieden de kantoren een mogelijkheid om mensen te ontmoeten waarmee je iets kan ondernemen.

Werkloosheid

Op sommige plekken worden er dan ook eisen gesteld aan de mensen die een bureau huren. Zo mogen huurders van een kantoor in Hangzhou niet te laat komen, geen spelletjes spelen of rookpauzes nemen. In plaats daarvan krijgen ze opdrachten. Op deze manier worden mensen klaargestoomd voor een echte baan. Ook al is dat in het huidige economische klimaat een uitdaging.

China kampt al jaren met hoge werkloosheid. In de zomer van 2023 was de jeugdwerkloosheid met ruim 21 procent zo hoog dat de overheid besloot geen cijfers meer te publiceren. Inmiddels heeft China de rekenmethode aangepast en publiceert het weer cijfers. Maar de werkelijkheid is er niet fraaier op geworden.

Vooral jonge mensen in de steden, studenten niet meegerekend, hebben moeite met het vinden van een baan. In juni was ruim 14 procent van de 16- tot 24-jarigen werkloos. Dit percentage geeft echter een vertekend beeld van de werkelijke crisis op de arbeidsmarkt. Wie in China één uur per week werkt, telt officieel niet als werkloos, een definitie die de cijfers gunstiger doet lijken.

Mismatch

De belangrijkste oorzaken voor de hoge werkloosheid zijn de teruglopende economische groei en de mismatch tussen arbeidsvraag en -aanbod. Steeds meer jongeren zijn hoogopgeleid. Tussen 2014 en 2024 steeg het aantal mensen dat een diploma haalde in het hoger onderwijs van ruim 7 naar bijna 12 miljoen per jaar.

Hun families hebben veel geld en energie geïnvesteerd in het onderwijs en de verwachtingen zijn dan ook groot. Maar passende banen zijn er in veel gevallen nog niet. En dus voelt de sociale druk voor velen groter dan de financiële en zijn ze bereid te betalen om te kunnen doen alsof ze professioneel geslaagd zijn.

Over één ding lijken veel voor- en tegenstanders het wel eens: het wordt tijd voor een gesprek over de stigmatisering van werkloosheid. Zeker nu het voor veel mensen, ongeacht hun vaardigheden of inzet, een realistisch scenario is.

Goedemorgen! Vandaag wordt in Borculo de verwoestende tornado van 100 jaar geleden herdacht. En promovendus Telstar neemt het in de eerste speelronde van de eredivisie (m) op tegen Ajax.

Eerst het weer: het is zonnig, met soms wat dunne wolkenvelden. Het blijft overal droog en de temperatuur stijgt naar 22 tot 27 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Een vredesplan voor Oekraïne kan niet tot stand komen zonder Oekraïne, staat in een verklaring van Europese leiders. Ze kwamen bijeen na de aankondiging van de geplande ontmoeting tussen de Amerikaanse president Trump en de Russische president Poetin, komende vrijdag. De Oekraïense president Zelensky is daar niet bij.

Maar volgens de Europese leiders moet Zelensky meepraten over het plan om de oorlog tussen Oekraïne en Rusland te beëindigen. Ook zijn echte onderhandelingen alleen mogelijk bij een staakt-het-vuren of een "vermindering van vijandelijkheden".

Trump en Poetin stelden gisteren dat de partijen in de oorlog dicht bij een vredesbestand zijn. Daarbij zou sprake zijn van een uitruil van grondgebied. Zelensky weersprak dat en zegt Oekraïne geen grondgebied zal afstaan. De Europese leiders benadrukken ook dat de landsgrenzen van Oekraïne vastliggen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De brandweer heeft vrijdagavond een hond uit een rioolput gered. Het dier was door zijn 80-jarige baasje naar buiten gelaten, maar kwam niet meer terug. Anderhalve dag later bleek de hond vast te zitten in een 3,5 meter diepe put.

Fijne zondag!

Na vijf jaar neemt correspondent Mitra Nazar afscheid van Turkije, een land dat op een keerpunt staat.

Vijf jaar geleden verhuisde ik voor de NOS naar Istanbul. Kort na mijn aankomst ging het land in covid-lockdown. Een van de grootste, meest bruisende en luidruchtigste steden ter wereld was opeens stil, de straten uitgestorven. Meeuwen en straatkatten hadden het rijk alleen, terwijl miljoenen mensen opgesloten zaten in hun huiskamer op de vlucht voor het onzichtbare virus. Een behoorlijk gekke tijd om te beginnen aan een nieuw correspondentschap, kan ik zeggen.

Ondanks het besmettingsgevaar ontwaarde ik in het begin een hoopvolle stemming op mijn nieuwe standplaats. Turkije had turbulente jaren achter de rug. Veel aanslagen, een mislukte staatsgreep, en vooral groeiende repressie. De democratie, persvrijheid en mensenrechten stonden zwaar onder druk. President Erdogan had de touwtjes van de macht elk jaar een stukje steviger in handen genomen.

Maar in de zomer van 2019 was er iets gebeurd dat weinig mensen nog voor mogelijk hadden gehouden. De oppositie versloeg Erdogans AK-partij op lokaal niveau in belangrijke steden als Ankara en Istanbul. Vooral Istanbul was belangrijk: Erdogan was de belangrijkste stad en het economische hart van Turkije kwijtgeraakt, aan een talentvolle politicus genaamd Ekrem Imamoglu, die burgemeester werd.

Mensen die snakten naar verandering zagen bewijs dat Turkije nog niet helemaal was afgegleden, dat het nog mogelijk was om de zittende macht weg te stemmen. Er was hoop dat zoiets ook landelijk zou kunnen gebeuren. Die bleek ijdel.

In mei 2023 zag ik Erdogan de presidentsverkiezingen opnieuw winnen. De oppositie had zich meer verenigd dan ooit tevoren, maar het was niet genoeg.

Dat hij nipt won, en pas in de tweede ronde, is wel van belang. Het is allang niet meer zo dat Erdogan verkiezingen wint omdat hij razend populair is, zoals in de eerste jaren van zijn leiderschap. Voor de man die het land al twee decennia vrij solistisch leidt, is de steun flink afgenomen.

Maar mensen durfden een machtswisseling in tijden van crisis niet aan, en ze vertrouwden de oppositie niet. In een land waar de macht zo gecentraliseerd is, is de zittende leider de enige die het land weer uit de crisis kan trekken, is vaak de gedachte.

'Wie Istanbul wint, wint Turkije'

Intussen bleef Imamoglu een bedreiging voor Erdogan. In alles werd hij in Istanbul tegengewerkt door de regering in Ankara. Hij werd geplaagd door rechtszaken, maar won in 2024 opnieuw lokale verkiezingen. "Wie Istanbul wint, wint Turkije", zei Erdogan toen hij in de jaren 90 zelf burgemeester van Istanbul was. Imamoglu kwam te dichtbij, weten we nu.

In de vroege ochtend van 19 maart zagen we live op televisie hoe politiewagens de ambtswoning van de burgemeester omsingelden. De politie viel binnen en Imamoglu werd meegenomen.

Verdacht van corruptie en het leiden van een criminele organisatie zit Imamoglu nu al vier maanden in de zwaarst beveiligde gevangenis van het land. Voor veel Turken was wel duidelijk dat Erdogan en zijn entourage koste wat het kost aan de macht willen blijven.

De pijlen zijn niet alleen gericht op Imamoglu. De regering heeft de aanval ingezet op diens partij, de CHP, ooit opgericht door Mustafa Kemal Atatürk, de stichter van het moderne Turkije. Honderden partijleden zijn dit jaar opgepakt, vijftien CHP-burgemeesters zitten in de gevangenis. Zonder aanklacht, in voorarrest. Bewijs is afwezig, flinterdun of 'vertrouwelijk'.

Justitie houdt vol dat het onafhankelijk opereert, maar Erdogan houdt zich in toespraken niet in. Hij noemt de CHP een corrupt netwerk dat functioneert als een "octopus, wiens armen zich uitstrekken over het hele land en daarbuiten". De vrees is dat de arrestaties na de zomer zullen doorgaan. Net zo lang tot er van de oppositie weinig meer over is.

Wegkijkende leiders

Dit gebeurt allemaal terwijl de internationale gemeenschap wegkijkt. Met Trump ("Ik heb respect voor Erdogan") in het Witte Huis, en Europa's afhankelijkheid van de Turkse defensie-industrie vanwege spanningen met Rusland, weet Erdogan dat hij niet al te veel kritiek van buitenaf hoefde te vrezen.

Hij heeft gelijk. De meeste Turken, ook degenen die op Erdogan stemmen, weten dat dit soort arrestaties politiek gemotiveerd zijn. Zo gaat het nou eenmaal in Turkije, hoorde ik mensen zeggen.

Wat er in Turkije gebeurt, staat niet op zichzelf. Anne Applebaum beschrijft in Autocracy Inc. hoe autoritaire leiders wereldwijd steeds meer van elkaar leren, elkaars tactieken overnemen en elkaars regimes normaliseren. Erdogan past in dat rijtje, sterker nog: hij is een van de pioniers. Net als Orbán in Hongarije en Poetin in Rusland, gebruikt hij verkiezingen als legitimatie, maar zorgt hij dat het speelveld al lang voor de stembusgang ongelijk is.

Ruim 23 jaar lang bouwde Erdogan een controlestaat met grip op media en een loyaal juridisch apparaat. Nu plukt hij daar de vruchten van. Werd Turkije eerder beschreven als 'competitief autoritair systeem', nu is de Turkse regering op weg een volledige autocratie te worden, schrijft politiek analist Gonul Tol. "Een autocratie in de stijl van Rusland, waarin de president zijn tegenstanders zelf uitkiest en verkiezingen alleen nog show zijn."

Geest terug in de fles

Vijf jaar na mijn aankomst in Turkije moet ik concluderen dat de hoop die ik in het begin aantrof, naar de bodem van de put is gezonken. Na de arrestatie van Imamoglu zagen we massa's mensen de straat op gaan, ogenschijnlijk onbevreesd.

Maar de geest ging al gauw weer in de fles. De demonstrerende studenten die ik sprak durven zich niet langer uit te spreken, bang dat ook zij worden opgepakt. Studenten, journalisten, activisten, advocaten; ze liggen allemaal in de vuurlinie. Dat was al zo, maar sinds dit jaar is het in Turkije nog een tandje gevaarlijker geworden om te strijden voor democratie.

Ongeëvenaarde solidariteit

In vijf jaar zag ik Turkije in al haar rauwheid. Ik was er tijdens protesten, bosbranden, aardbevingen en twee verkiezingen. Ik sprak familieleden van politieke gevangenen, nabestaanden van vermoorde vrouwen, ouders van kinderen die onder het puin lagen. Ik sprak dappere mensen die blijven strijden voor gelijke kansen en vrijheid.

Bovenal zag ik de ongeëvenaarde solidariteit van de Turkse bevolking in de moeilijkste tijden. Dan heb ik het vooral over de aardbevingen van februari 2023, waarvan de beelden altijd op mijn netvlies zullen blijven staan.

Hoe mensen alles uit hun handen lieten vallen om hun landgenoten uit het puin te graven, heeft diepe indruk op me gemaakt. Dat zegt misschien veel meer over Turkije, dan het verhaal van een steeds autocratischer wordende regering.

Ik heb Turken leren kennen als de meest dappere en veerkrachtige mensen. Ik heb gezien hoe hoop ook weer opeens terug kan komen.

Een slogan uit Imamoglu's campagne luidt "Her sey cok guzel olacak": alles komt goed. Zelfs nu, na alle arrestaties van dit jaar, zijn mensen ervan overtuigd dat er betere tijden aankomen.

In Duitsland zijn honderden fans van rivaliserende voetbalclubs met elkaar op de vuist gegaan. Het gaat om aanhangers van Hannover 96, dat in de tweede divisie speelt, en Rot-Weiss Essen uit de derde divisie. Volgens de politie ging het om maar liefst 500 mensen. Een onbekend aantal is gewond geraakt.

Fans van Hannover 96 waren op weg naar huis na een uitwedstrijd in Düsseldorf, de aanhang van Essen kwam juist uit de regio Hannover. Op het station van Oelde, ongeveer halverwege beide steden, troffen de groepen elkaar.

De deels vermomde supporters gingen elkaar op het perron te lijf met vuisten, knuppels en pepperspray. Ook werd gegooid met flessen en stenen. De politie had een kwartier nodig om de groepen uit elkaar te drijven.

Vanwege de massale vechtpartij werd het station gesloten en het treinverkeer stilgelegd. Dat duurde zo'n twee uur. Aan het einde van de avond vertrokken de groepen alsnog per trein naar huis. De politie doet nog verder onderzoek.

In de Siciliaanse havenstad Messina hebben duizenden mensen geprotesteerd tegen de geplande aanleg van een brug tussen Sicilië en het Italiaanse vasteland. Ze zijn bezorgd over de dreiging van aardbevingen, milieuschade en mogelijke maffia-inmenging. Ook zijn veel betogers boos dat zo'n 500 huishoudens moeten verhuizen om de bouw mogelijk te maken.

De politie schatte het aantal demonstranten op ongeveer 2500. De organisatie sprak volgens lokale media van zo'n 10.000 betogers.

Deze week werd groen licht gegeven voor de aanleg van de brug over de Straat van Messina. Over de verbinding wordt in Italië al decennia gesproken.

Voors en tegens

Voorstanders, onder wie verkeersminister Salvini, wijzen op de economische impuls door de aanleg van de brug. Salvini zegt dat de brug "het grootste infrastructuurproject in het Westen" wordt.

Maar de betogers op het protest in Messina spreken van "een electorale fata morgana, die al jarenlang fundamentele middelen wegtrekt van de daadwerkelijke ontwikkeling van Messina, Sicilië en Calabrië". Volgens hen kunnen de 13,5 miljard euro voor de brug veel beter worden besteed. Experts zijn ook kritisch op het bouwplan, onder meer vanwege het aardbevingsrisico.

De brug over de Straat van Messina moet 3,7 kilometer lang worden. Voorbereidende werkzaamheden beginnen mogelijk al volgende maand. In 2033 moet de brug voltooid zijn.

Correspondent Heleen D'Haens liet twee jaar geleden zien hoe treinen nu de oversteek maken van het vasteland naar Sicilië en omgekeerd, een tijdrovende reis:

Een vredesplan voor Oekraïne kan niet tot stand komen zonder Oekraïne. Dat is een van de punten in een verklaring van Europese leiders na overleg over de geplande topontmoeting van de presidenten Trump en Poetin over Oekraïne, komende week. De Oekraïense president Zelensky is daar niet bij.

De leiders van Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Polen, Finland, Italië en de Europese Commissie zeggen blij te zijn met Trumps poging om de oorlog in Oekraïne te beëindigen. Maar het land moet daarover kunnen meepraten, schrijven ze in een verklaring. Ook zeggen ze dat echte onderhandelingen alleen kunnen als er een staakt-het-vuren of een "vermindering van vijandelijkheden" komt.

Verder benadrukken de leiders dat de landsgrenzen van Oekraïne vastliggen en niet door geweld verlegd kunnen worden. President Zelensky zei gisteren ook dat zijn land geen gebied zal afstaan aan Rusland. Trump had daar wel op gezinspeeld.

Alaska

Trump en Poetin ontmoeten elkaar vrijdag in Alaska. Het wordt de eerste keer sinds 2021 dat de presidenten van de Verenigde Staten en Rusland elkaar direct spreken. Trump en Poetin zien elkaar voor het eerst sinds 2019 weer.

Het Witte Huis zegt dat Trump open staat voor een top met ook Zelensky erbij. Een woordvoerder benadrukt wel dat vooralsnog alleen een bilaterale ontmoeting tussen Trump en Poetin wordt voorbereid. Dat zou op Poetins verzoek gebeuren.

De Amerikaanse vicepresident Vance heeft ondertussen met de Britse minister Lammy een eigen Oekraïne-overleg georganiseerd. De twee spraken op Lammy's buitenverblijf in Kent met vertegenwoordigers van Oekraïne, Europese landen en de NAVO.

Vance brengt vakantiedagen door op het landhuis Chevening, dat van oudsher wordt gebruikt door de Britse minister van Buitenlandse Zaken.

Het is niet duidelijk wat het overleg in Kent heeft opgeleverd. Een Amerikaanse functionaris zegt tegen persbureau Reuters dat er "significante vooruitgang" is geboekt in de richting van "president Trumps doel om de oorlog in Oekraïne te beëindigen". Zelensky noemde het overleg in zijn dagelijkse videoboodschap eveneens productief.

In de duinen bij Groot Valkenisse in Zeeland heeft brand gewoed. Volgens de Veiligheidsregio stond een gebied zo groot als drie voetbalvelden in brand.

De brand brak gisteravond uit aan de zeekant. Mogelijk heeft vuurwerk daarbij een rol gespeeld. In de duinen zijn resten van afgestoken vuurwerk gevonden.

Het vuur verspreidde zich vervolgens snel over de top van de duinen:

Met de inzet van blusvoertuigen uit zes plaatsen lukte het om het vuur snel in te dammen en te voorkomen dat een groter gebied zou afbranden.

Aan het einde van de avond was het vuur onder controle. De politie doet verder onderzoek naar de brandoorzaak.

Het Albanese Openbaar Ministerie heeft in samenwerking met Europol een Albanese drugsbende opgerold die tonnen cocaïne van Paraguay naar Europa heeft gesmokkeld. Bij een transport naar Antwerpen in november 2020 ging het om 11.600 kilo, bij een transport in Hamburg in 2021 om 16.400 kilo.

Volgens het Albanese OM bestierden de leiders een transnationale organisatie die de hele keten controleerde: van de productie, opslag en bewerking in Paraguay tot en met de distributie in Europa en de witwasoperatie die daarbij hoorde. De drugs zaten verstopt in ladingen zeep, verfblikken en lijmcilinders.

"De organisatie kan als een van de machtigste Albanese organisaties in de internationale cocaïnehandel worden beschouwd", zeggen de Albanese openbare aanklagers. "Ze was in staat om de prijs van cocaïne op de Europese markten direct te beïnvloeden en in korte tijd grote hoeveelheden verdovende middelen te verhandelen. De organisatie onderscheidde zich van andere door zijn enorme financiële slagkracht, goede organisatie en vermogen om inbeslagnames te boven te komen."

Rotterdam

In het persbericht staat dat in Rotterdam 600 kilo cocaïne en 2 miljoen dollar aan cashgeld werden onderschept. Vermoedelijk hield dat verband met de lading die in september 2020 in Antwerpen aan land was gebracht, maar het bericht is daar niet duidelijk over. Bij die onderschepping zijn ook twee Albanese verdachten aangehouden.

De organisatie kwam bij opsporingsdiensten in beeld, nadat die in 2021 de versleutelde berichtendienst Sky ECC hadden weten te kraken.

Witwassen

De onderzoekers legden ook de bijbehorende geldstroom van West-Europa naar Albanië bloot. Albanese chauffeurs van internationale busdiensten namen het mee tegen een vergoeding van 2 procent van de waarde het gesmokkelde geld.

Dat geld werd binnen en buiten Albanië in vastgoed en bedrijven geïnvesteerd. Het Albanese OM heeft beslag gelegd op een vakantieresort, villa's, appartementen en tienduizenden euro's contant geld.

In Albanië zijn negen verdachten aangehouden. In België is één verdachte opgepakt, het zou gaan om de leider. Naar zes verdachten wordt nog gezocht.

Eef Bos, oud-hoofdredacteur van De Telegraaf, is vannacht overleden. Dat meldt De Telegraaf. Bos was 78 jaar.

Bos was al ruim tien jaar lid van de driekoppige hoofdredactie van De Telegraaf, voor hij in 2006 werd benoemd tot algemeen hoofdredacteur. Hij gaf tot in 2009 leiding aan de toen 270-koppige redactie van De Telegraaf.

Bos had een lange carrière bij de krant, waarin hij allerlei verschillende functies bekleedde. Hij begon als opmaakredacteur, werd daarna redacteur en verslaggever op onderwerpen als sport, landbouw en natuur. Daarna had hij meerdere leidinggevende functies, waarna hij onderdeel werd van de hoofdredactie.

Atypische hoofdredacteur

Door oud-collega's wordt Bos omschreven als sympathiek, redelijk en ook als atypische hoofdredacteur. Hij had een grote liefde voor de natuur en voer een wat gematigder koers dan zijn voorgangers. Hij stuurde de krant wat meer richting het midden, schrijft De Telegraaf, waar een breder publiek voor was.

Bos werd in 2009 opgevolgd door Sjuul Paradijs.

De militaire regering van Niger nationaliseert de enige industriële goudmijn in het land. De Australische exploitant, McKinel Resources Limited, zou ernstig tekortgeschoten zijn bij het nakomen van afspraken.

Juntaleider generaal Tiani maakte het besluit bekend in een tv-toespraak. "De maatregel is in lijn met de visie dat we het in bezit nemen door het volk van de natuurlijke hulpbronnen moeten promoten", zei hij. In juni nationaliseerde de junta al een dochteronderneming van een Frans uraniumbedrijf.

McKinel Resources Limited kreeg in 2019 de meerderheid van de aandelen van de mijn in het zuidwesten van Niger in handen. In 2023 produceerde die mijn 177 kilo puur goud. De kleinschalige winning van goud leverde dat jaar 2200 kilo op.

Volgens de junta verkeert de mijn in erbarmelijke staat. De exploitant zou verzuimd hebben in de mijn te investeren en achterlopen bij het betalen van belastingen en de uitbetaling van salarissen van het personeel.

Junta aan de macht

De militairen zijn sinds 2023 aan de macht. De toenmalige president Bazoum werd afgezet omdat zijn regering het land slecht zou besturen en geen greep kreeg op jihadisten die vanuit Mali en Nigeria oprukten.

De junta volgde daarna het voorbeeld van andere militaire regimes in de regio en verbrak de militaire samenwerking met de voormalige kolonisator Frankrijk.

De politie is op zoek naar twee mannen die betrokken waren bij de zware mishandeling van een 33-jarige man in de binnenstad van Haarlem, vorige week. Het slachtoffer zegt dat hij een harde kaakslag kreeg toen hij zei dat hij homoseksueel is.

Het incident gebeurde in de nacht van 31 juli op 1 augustus, meldt omroep NH. Halverwege de nacht liep de man samen met zijn vriend in de drukke Smedestraat, midden in het uitgaansgebied. Daar raakte hij in gesprek met een voor hem onbekende man.

Buiten bewustzijn

"Het was vriendelijk, we lachten wat", vertelt hij aan het Haarlems Dagblad. "Hij zei iets over mooie vrouwen die over straat liepen, waarop ik losjes zei: 'Ik zie er hetero uit, maar ik ben gay'. Toen ben ik meteen buiten bewustzijn geraakt door een klap in mijn gezicht. In het ziekenhuis werd ik pas weer wakker."

Volgens zijn vriend was het niet de man die het gesprek aanknoopte, maar een andere man die plotseling uithaalde. Het slachtoffer viel bewusteloos op straat en werd daar nog meermalen in het gezicht geschopt.

Omstanders

Zo'n acht à negen omstanders haalden de dader weg en probeerden hem in bedwang te houden. Toch wist hij te ontkomen, samen met de man die het gesprek had aangeknoopt.

Het slachtoffer werd opgenomen in het ziekenhuis. Daar plaatsten artsen een aantal titanium platen en schroeven in zijn kaak en onder zijn oog. Voorlopig mag hij uitsluitend vloeibaar voedsel eten.

De politie is op zoek naar de twee mannen. Het slachtoffer gaat aangifte doen. "Ik had nooit verwacht dat dit hier in Nederland kon gebeuren. In mijn geboorteland Uganda wel", zegt hij. "Ik moest vluchten vanwege mijn seksualiteit. Want daar zijn anti-lhbti-wetten."

In de podcast Het Beste uit het Oog zitten de beste gesprekken die afgelopen week voorbijkwamen in NOS Met het Oog op Morgen. Deze week ging het onder meer over de situatie in Gaza.

Internationaal kwam er felle kritiek op het plan van Israël om Gaza-Stad te bezetten. Oud-VN-gezant Sigrid Kaag vertelde aan Simone Weimans hoe moeilijk het is om mensen in Gaza te bereiken.

Verder werd er in Rotterdam een protestmars gehouden tegen femicide. De mars werd georganiseerd door Dolle Mina, de feministische beweging die een halve eeuw geleden actievoerde voor gelijkheid, emancipatie en rechtvaardigheid. Sia Hermanides is lid van deze generatie Dolle Mina's en samen met Dunya Verwey, een van de initiatiefnemers in de vorige eeuw, vertelde ze aan Cees Grimbergen waarom de vrouwenbeweging nog steeds belangrijk is.

Het Oog ging ook nog even terug in de tijd. Namelijk naar de Eerste Wereldoorlog. De veldslag bij een fort bij Warschau in Polen wordt ook wel 'de slag van de dode mannen' genoemd. Duitsland gebruikte bij die slag namelijk gifgas tegen Russische soldaten, die zich daar niet tegen konden beschermen. Historicus Paul Moeyes legde in gesprek met Wilfried de Jong uit dat die slag zo heet omdat de lichamen van de Russische soldaten begonnen te ontbinden terwijl ze nog in leven waren.

Deze aflevering van Het Beste uit het Oog kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren.

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag 20 minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en De Rooy: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

Het Israëlische kabinet stemde afgelopen week in met de bezetting van Gaza-Stad, een verdere escalatie in de oorlogsvoering van premier Netanyahu. Een groter wordende groep Joden in Nederland lijkt te worstelen met het beleid van de Israëlische premier en spreekt zich uit tegen de oorlog in Gaza.

Naomi Mestrum, directeur van het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI), merkt dat een groot deel van de Joodse gemeenschap in Nederland 'oorlogsmoe' is. "Iedereen wil dat er een einde komt aan de oorlog. Wanneer er dan weer gedreigd wordt met het innemen van nieuw gebied, lijkt het er niet op dat dat in zicht is."

Ze vreest ook dat de strategie van de Israëlische regering voor het terugbrengen van door Hamas gegijzelde Israëliërs, niet veel oplevert. "De meeste gijzelaars zijn vrijgekomen door onderhandelingen. Recente pogingen daartoe zijn helaas mislukt, dat maakt veel mensen moedeloos."

Hadassah (haar achternaam is bij de redactie bekend) schrijft voor een Joods weekblad. Ook zij is oorlogsmoe. "Ik zie dat mensen daar lijden en ik ben zelf ook een mens. Als je dat ziet, dan doet dat altijd iets met je. Ik vind het heel moeilijk en zou willen dat het zo snel mogelijk ophoudt. Iedere stap die niet naar vrede leidt, is voor iedereen nadelig."

Wat haar ook dwarszit is hoe mensen naar haar zijn gaan kijken sinds de oorlog in Gaza. "Ik ben student en heb een bruisend studentenleven. Ik heb ook een Joodse naam, als ik me daarmee aan nieuwe mensen voorstel, roept dat vaak vragen op over mijn mening over de politieke situatie in Israël. Daar heb ik moeite mee. Dan denk ik: waarom moet ik mij op een feestje ineens uitspreken over een politieke situatie waar ik geen invloed op heb?"

Chantal Runne is oprichter van diverse initiatieven voor samenwerking tussen joden en moslims. Ze is zelf Joods en veroordeelt de aangekondigde bezetting van Gaza-Stad. "Het gaat om onnodig lijden en sterven. Ik vind het heel frustrerend dat de Israëlische regering niet van stoppen weet." Haar opvatting is gedurende de oorlog veranderd. "In het begin vond ik de verdediging van Israël rechtvaardig, maar het gaat nu al een lange tijd veel te ver. Deze waanzin moet stoppen."

Tegelijkertijd vindt Runne dat een vredesoproep nooit eenzijdig kan zijn. "Hamas moet ook gestopt en ontmanteld worden. Bovendien vind ik het verschrikkelijk dat joodse instellingen en personen in Nederland met bedreigingen en intimidatie te maken krijgen."

CIDI-directeur Mestrum kreeg recentelijk nog met de bekladding van haar kantoor te maken. Ze is het met Runne eens: "Iedereen die ik erover spreek, vindt dat Hamas geen zeggenschap meer mag hebben over Gaza en de gijzelaars terug naar huis moeten." Dat maakt de huidige situatie voor haar nog complexer. "Als Israël nu met de oorlog stopt, zorgt dat er niet voor dat de gijzelaars terugkomen, vermoed ik. Ik weet gewoon niet meer wat goed is."

Runne beseft dat haar opmerkingen altijd kritiek zullen opleveren. "Wanneer je beide kanten begrijpt, wordt dat je niet in dank afgenomen. Mijn uitspraken liggen altijd onder een vergrootglas, ik weet dat ik stevige kritiek krijg van de ene of de andere kant." Ook Mestrum mist de nuance in het debat. "Wij zijn al jaren voor een tweestatenoplossing en tegen Israëlische nederzettingen in Palestijns gebied. We staan echt niet achter alles wat Israël doet, maar veel mensen willen dat gewoon niet zien."

'Niet één Joods Nederland'

Mestrum merkt ook dat Joodse Nederlanders met steeds meer geweld en intimidatie te maken krijgen. "Die escalatie wordt in de hele gemeenschap gevoeld." Ook Hadassah ziet dat gebeuren. "Op dit moment wordt elk Joods evenement beveiligd. Dat was voor 7 oktober 2023 ook al zo, maar die ontwikkelingen nemen alleen maar toe. Dat is natuurlijk van de zotte."

Hadassah benadrukt dat Joods Nederland veelkleurig is. "We zijn allemaal individuen met een andere mening. We moeten een onderscheid maken tussen Joden en de regering-Netanyahu. Ik merk dat Nederlandse Joden vaak verantwoordelijk worden gehouden voor wat de Israëlische regering doet, maar dat is helemaal niet representatief voor hoe alle Joden zich voelen."

Ze vindt dat het in deze tijd de verantwoordelijkheid is van iedereen om van zich te laten horen. "Er zijn twee partijen die in deze oorlog de vrede moeten bewerkstelligen. Het is dus niet alleen aan Joden om een vuist tegen het geweld te maken, maar aan iedereen."

Nieuwsuur sprak twee Joodse jeugdvrienden die nauwe banden hebben met Israël. Het Israëlische geweld in Gaza stelt hun liefde voor het land op de proef: