NOS Nieuws - Algemeen

Mannen zijn steeds ouder als ze hun eerste kind krijgen. De 77.000 mannen die in 2024 voor het eerst vader werden waren gemiddeld 32,9 jaar oud, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op Vaderdag.

Tien jaar geleden was de gemiddelde leeftijd voor een man om vader te worden nog 32,5 jaar, in 1996 bij het begin van de telling 31,6. De jonge vaders waren gemiddeld 2,5 jaar ouder dan de vrouwen die vorig jaar voor het eerst moeder werden.

De leeftijd van ouders is de afgelopen tien jaar toegenomen. Vaders van alle geboren baby's in 2024 waren gemiddeld 34,4 jaar oud. Dat is 0,4 jaar (ruim vijf maanden) ouder dan in 2014. Bij moeders is dat verschil 0,7 jaar.

Vooral dertigers

De meeste nieuwe vaders zijn dertigers: bijna twee derde was tussen de 30 en 40 jaar oud toen hun eerste kind geboren werd. Een kwart was jonger dan 30 jaar.

Een relatief klein percentage mannen kreeg voor zijn 25ste een eerste of volgend kind. In de afgelopen vijf jaar werden jaarlijks 3500 baby's geboren met een vader jonger dan 25 jaar. Daaronder waren naar schatting rond de 350 tienervaders.

Ook na hun vijftigste krijgen relatief weinig mannen een kind. In 2024 hadden 2500 kinderen een vader van vijftig jaar of ouder, van wie ruim een derde het eerste kind was.

Minder vaders dan moeders

In Nederland zijn in totaal naar schatting zo'n 4,2 miljoen vaders van zowel jonge als volwassen kinderen. Er zijn minder vaders dan moeders (4,9 miljoen) omdat mannen gemiddeld op latere leeftijd vader worden dan vrouwen.

Ook worden mannen gemiddeld minder oud dan vrouwen en is niet van alle kinderen de vader in het bevolkingsregister opgenomen.

Politie is in de Duitse plaats Vechta op zoek naar een alligator in een vijvertje. Het reptiel werd gisteren gezien in een regenbekken.

De voorbijganger die het dier als eerste opmerkte, maakte filmbeelden van zijn ontdekking. De beelden zijn nog niet vrijgegeven, maar de politie heeft ze wel met experts gedeeld. Die zijn ervan overtuigd dat er inderdaad een alligator op te zien is.

Het gaat volgens de politie om een exemplaar van zo'n 80 centimeter tot een meter groot, waarschijnlijk nog een jong dier. Een woordvoerder gaat ervan uit dat het gaat om een illegaal gehouden huisdier dat is vrijgelaten. Er zijn in de omtrek geen berichten over vermiste dieren.

Dode rat

De politie heeft gisteren in de plaats in Nedersaksen hekken rond de poel gezet en met drones 2,5 hectare rond de vijver afgespeurd. Hoewel er twee keer werd gezocht, was de zoektocht zonder resultaat.

Er is nu een val geplaatst waarin het dier moet worden gevangen. Een dode rat wordt daarbij als aas gebruikt. Als dat niet lukt, is een laatste optie om de hele vijver leeg te pompen.

Volgens de gemeente vormt het dier geen gevaar, voor mens noch huisdier. De alligator zou daarvoor te schuw zijn.

Nepper

Het is opvallend genoeg niet de enige speurtocht naar een alligator in Duitsland dit weekend. Ook in het Berlijnse stadsdeel Pankow kreeg de politie een alarmmelding binnen, maar hier bleek het te gaan om een plastic exemplaar.

"We waren best verbaasd: blijkbaar was er meer biodiversiteit in de wateren van Berlijn dan gedacht. Terwijl alligatoren niet echt thuishoren in de stad", schreef een woordvoerder achteraf op Instagram. "Maar we hadden snel door dat het een nepper was."

Om verdere paniek te voorkomen ging een agent het water in om de drijvende dreiging te verwijderen. Zo'n 200 mensen keken daarbij toe. De politie gaat ervan uit dat iemand een grap wilde uithalen.

De Franse oud-president Nicolas Sarkozy verliest zijn Légion d'Honneur, de belangrijkste Franse onderscheiding. Omdat hij na zijn veroordeling wegens corruptie een celstraf van meer dan een jaar kreeg, moet hij volgens de regels automatisch het ereteken verliezen.

President Macron had aanvankelijk als grootmeester van de orde nog geweigerd de onderscheiding af te pakken van zijn voorganger. Hij vond dat Sarkozy als oud-president dat respect verdiende. Sarkozy werd in 2005 als chevalier opgenomen in de orde en kreeg bij zijn verkiezing tot president twee jaar later automatisch de rang grand-croix.

Na het besluit van Macron stapten enkele familieleden van andere dragers van het lintje naar de rechter. Zij betoogden dat het uitsluiten van Sarkozy geen gebrek aan respect voor het presidentiële ambt betekende, maar juist het tegenovergestelde. De rechter ging daarin mee. Het besluit is vandaag officieel gepubliceerd in het staatsblad.

Sarkozy verliest tegelijkertijd zijn benoeming in de Nationale Orde van Verdienste. Ook zijn twee medeveroordeelden raken allebei die titels kwijt.

Landverrader

Het is de tweede keer dat een Frans staatshoofd de hoogste eer van het land kwijtraakt. De eerste keer was in augustus 1945, toen maarschalk Pétain de onderscheiding kwijtraakte vanwege zijn collaboratie met de nazi's in het Vichy-regime.

Sarkozy werd vorig jaar veroordeeld voor corruptie omdat hij in 2014 een topambtenaar gunsten had beloofd in ruil voor het doorspelen van informatie. Hij kreeg drie jaar cel, waarvan twee voorwaardelijk. Wegens regels over strafvermindering zat hij uiteindelijk drie maanden in huisarrest.

Sarkozy staat ook nog terecht voor het aannemen van miljoenen steekpenningen van het Libische Kadhafi-regime. Hij zou die hebben gebruikt als campagnegeld voor zijn verkiezing in 2007. Daarover wordt in september een uitspraak verwacht.

De Nacht van de Vluchteling heeft dit jaar ruim 1,7 miljoen euro opgebracht. Volgens de organisatie is dat een record. Afgelopen nacht liepen zo'n 8000 mensen routes van 10, 20 of 40 kilometer om geld op te halen voor noodhulp aan mensen die zijn gevlucht voor oorlog en geweld.

De opbrengst gaat onder meer naar slachtoffers van de oorlog in de Democratische Republiek Congo, de aardbevingsslachtoffers in Myanmar en Syriërs die in eigen land proberen terug te keren naar huis.

De Nacht van de Vluchteling is een jaarlijks wandelevenement verspreid over het land. Dit jaar waren er onder meer routes van Rotterdam naar Den Haag, Tilburg naar Den Bosch en Nijmegen naar Arnhem.

Gevlucht uit Vietnam

Voor het eerst werd er ook gewandeld in Groningen. Daar liepen zo'n 600 mensen mee, onder wie de 25-jarige Macy Nguyen. Tegen RTV Noord zegt ze dat haar ouders eind jaren 80 om politieke redenen vluchtten van Vietnam naar Nederland.

"Ik loop mee omdat ik bewustwording wil creëren. Ook over de traumatische tocht die vluchtelingen moeten doorstaan."

Volgens haar wordt er een vertekend beeld geschetst van mensen die veiligheid zoeken: "Als zij in hun land konden blijven, waar ze geboren en getogen zijn, dan hadden ze dat gedaan. Niemand vlucht uit vrije wil."

Goedemorgen, het is Vaderdag! In Den Haag zal een protestmars van het Malieveld naar het Vredespaleis trekken. Demonstranten, gekleed in het rood, trekken een symbolische rode lijn. Ze zijn tegen het kabinetsbeleid rond Israël.

Eerst het weer: in het oosten valt vanochtend nog een laatste bui. De rest van de dag blijft het droog. Daarbij wisselen zon en wolkenvelden elkaar af. Bij een matige westenwind wordt het 21 tot 24 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Iran heeft vannacht opnieuw raketten afgevuurd op Israël. In de Israëlische steden Rehovot en Bat Yam raakten enkele raketten gebouwen in de stad. Daarbij zijn volgens hulporganisatie Magen David Adom ongeveer tweehonderd gewonden gevallen. Israëlische media melden ook acht doden.

Volgens Israëlische media worden nog zo'n 35 mensen vermist in kuststad Bat Yam. Daar trof een raket een gebouw in de stad. Reddingswerkers waren naarstig op zoek naar overlevenden. Gevreesd wordt dat het gebouw instort.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

Waar normaal de honkballen vliegen en de homeruns worden bijgehouden, werden gisteren in Chicago de hosties uitgedeeld. Ter ere van de uitverkiezing van paus Leo uit de Amerikaanse stad, werd in het stadion van zijn geliefde White Sox-honkbalteam een mis opgedragen.

Duizenden katholieken waren daarvoor bijeengekomen. Op het grote scherm achter het veld, waar normaal de beste wedstrijdmomenten zijn te volgen, werd nu een boodschap van de eerste Amerikaanse paus afgespeeld. Hij richtte zich met name tot jongeren en noemde hen de hoop voor de toekomst: "De wereld wacht op je en zegt: 'We hebben je nodig'."

Fijne dag!

Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen gaat vanaf 2028 vijftig miljoen euro per jaar bijdragen aan Boekstart en Bibliotheek op school. Deze structurele bijdrage voor het onderwijs en bibliotheken moet het lezen bevorderen en ertoe leiden dat de leesvaardigheid van jongeren beter wordt en het leesplezier toeneemt.

Uit het meest recente internationale onderzoek uit 2023 van PISA, dat meet hoe 15-jarigen lezen, blijkt dat een derde van de jongeren niet goed genoeg kan lezen. Ze komen daardoor niet goed mee op school en riskeren laaggeletterd de school te verlaten.

Goede leesvaardigheden zijn belangrijk, zegt Adriaan Langendonk van kennis- en expertisecentrum Stichting Lezen. Hij houdt zich al 17 jaar bezig met leesbevordering en stelt dat lezen van levensbelang is. "Zonder te kunnen lezen kom je niet mee in de steeds complexere maatschappij", zegt hij. "Wij vinden dat ieder kind recht heeft om goed te leren lezen."

Bibliotheek op school

"Uit onderzoek blijkt dat kinderen op basisscholen die meedoen met de Bibliotheek op school, lezen leuker gaan vinden, vaker lezen en leesvaardiger worden. Lezen heeft ook een bewezen positief effect op hun woordenschat en kennis van de wereld", schrijft het ministerie.

Dat beaamt Roosje van Driest. Zij werkt als leerkracht op een basisschool in Amsterdam-Zuidoost en is sinds dit jaar leesconsulent. "Het is zo belangrijk dat leerlingen goed kunnen lezen. Het zorgt voor begrip en empathie en kinderen krijgen er een bredere blik op de wereld door."

Haar school heeft een zogeheten 'hoge schoolweging', met meer leerlingen uit een lagere sociaaleconomische positie. Deze kinderen krijgen het vaak niet vanuit huis mee om een boek op te pakken.

Zij zorgt er daarom met haar collega's voor dat lezen op school op de voorgrond staat. Ze leren kinderen technisch lezen, maar werken ook aan leesplezier, leesbeleving en begrijpend lezen. "Wij werken samen met de bibliotheek in de stad. Zo geven wij aan waar onze behoeftes liggen en geven zij ons tips. De bibliotheek deelt dan bijvoorbeeld programma's om doorlezen in de vakantie te stimuleren."

Daarnaast zorgen leesconsulenten ervoor dat leerlingen naast voor hun plezier, ook informatief gaan lezen. Omdat op de school van Van Driest veel kinderen zitten die meerdere talen spreken, worden op de Bibliotheek op school ook anderstalige boeken aangeboden.

Lezen in de klas en daarbuiten

Ook op basisschool De Hunenborg in Hengelo is sinds deze maand een meertalige collectie, vertelt Elian Meenhuis, leerkracht en leescoördinator. Volgens haar is het belangrijk dat kinderen in een taalrijke omgeving terecht komen en zoveel mogelijk met boeken in aanraking komen. "Of dat nu romans of kookboeken zijn, in welke taal dan ook."

Meenhuis stelt dat het klaslokaal een heel belangrijke plek is om te leren lezen, en vindt het goed dat er meer geld komt voor leesbevordering op de lerarenopleidingen en pabo's. Van Driest is het daarmee eens. "Als je als leerkracht niet van lezen houdt, kun je lezen ook niet voldoende overbrengen aan de leerling."

Om lezen te bevorderen, is het stimuleren van leesplezier en leesvaardigheid een constant proces, op school en thuis. Dit begint al voor de geboorte van een kind, zegt Langendonk van Stichting Lezen. "Mensen realiseren zich vaak niet dat taalontwikkeling al tijdens de zwangerschap begint, dus dat je eigenlijk al moet voorlezen als een baby nog in de buik zit."

Ook Van Driest vindt het heel belangrijk dat kinderen vaak worden voorgelezen. Om leerlingen aan het lezen te krijgen en te zorgen dat ze dat blijven doen is, is het volgens haar essentieel om boeken op scholen aan te bieden, naar de bibliotheek te gaan en met leerlingen over boeken te praten. "Als je kinderen aan de hand neemt met lekker lezen, willen ze eigenlijk altijd doorlezen."

Bij een eenzijdig auto-ongeluk op de Noordermeerweg tussen Rutten en Lemmer zijn vannacht twee tieners omgekomen, meldt de politie. De auto raakte rond 01.30 uur van de weg en kwam in het water terecht.

De drie andere inzittenden zijn zwaargewond naar diverse ziekenhuizen in de omgeving gebracht. Alle vijf de slachtoffers zijn 18 of 19 jaar en komen uit Urk.

Het ongeluk gebeurde vlak bij de grens tussen Friesland en Flevoland. Uit beide provincies kwamen brandweer, politie en ambulances naar de plek van het ongeval. Ook twee traumahelikopters rukten uit.

De Noordermeerweg was urenlang afgesloten vanwege onderzoek en de inzet van hulpdiensten. De politie roept getuigen op om zich te melden, ook als ze niet het incident zelf hebben gezien, maar wel de witte Volkswagen Golf voorafgaand aan het ongeluk.

Bij aanvallen van Iran vannacht zijn zeker tien doden en ongeveer tweehonderd gewonden gevallen, meldt de Israëlische hulpverleningsorganisatie Magen David Adom. In meerdere Israëlische steden klonken luchtalarmen en werden explosies gemeld. Twee raketten troffen woonwijken in de steden Bat Yam en Rehovot.

Israël is afgelopen nacht ook doorgegaan met aanvallen op Iran. Volgens Israël werd daarbij het hoofdkwartier van het Iraanse ministerie van Defensie in Teheran getroffen. Ook zegt het Israëlische leger dat er locaties zijn aangevallen die behoren bij het Iraanse nucleaire programma.

Reddingswerkers in Iran

Over de nachtelijke Israëlische aanvallen op Iran zijn tot nu toe geen berichten van slachtoffers. Wel melden Iraanse staatsmedia vanochtend dat reddingswerkers zoeken naar slachtoffers in Narmak, een wijk in Teheran waar vannacht een woongebouw zou zijn geraakt. Op niet geverifieerde beelden is te zien dat medewerkers van de Rode Halve Maan tussen het puin lopen.

Iran zei eerder dat er de afgelopen dagen zeker 78 mensen waren gedood bij aanvallen door Israël.

Bat Yam

In het Israëlische Bat Yam worden nu zes doden gemeld, waar een gebouw werd geraakt bij een Iraanse raketaanval. De lokale politie meldt dat er nog zeven mensen worden vermist in Bat Yam.

Reddingswerkers zoeken tussen het puin naar slachtoffers. Een lokale politiecommandant zegt dat die zoekactie nog dagen kan duren. "Er is hier grote verwoesting en veel puin dat moet worden opgeruimd om de vermisten te vinden."

Gebrek aan schuilkelders

In Tamra, in het noorden van Israël, vielen zeker vier doden, melden Israëlische media. Het gaat om vrouwen uit hetzelfde gezin. Tamra is een Palestijns-Israëlische plaats.

Een inwoner van Tamra zegt tegen CNN dat "dorpen en steden in de Palestijnse Gebieden binnen Israël de prijs betalen". Volgens een organisatie voor mensenrechten in Israël hebben veel Palestijns-Israëlische steden in het noorden van het land geen openbare schuilkelders en opvangfaciliteiten.

Iran dreigde gisteravond de aanvallen op Israël te "intensiveren" als Israël blijft doorgaan met het aanvallen van Iran. Israël voert vrijwel voortdurend aanvallen uit op Iran.

De Israëlische premier Netanyahu kondigde vrijdagnacht aan dat de aanvallen meerdere dagen zullen doorgaan. De Amerikaanse nieuwszender CNN meldt dat Israël en de VS verwachten dat de aanvallen nog weken zullen duren. Dat baseert CNN op gesprekken met functionarissen van het Witte Huis en Israël zelf.

Vanochtend publiceerde het Israëlische leger een bericht op X waarin Iran werd gewaarschuwd om onmiddellijk gebieden rond fabrieken waar wapens worden geproduceerd te evacueren. Dat bericht was in het Farsi.

In Nigeria zijn zeker honderd mensen gedood bij een aanval door gewapende mannen, meldt Amnesty International Nigeria. De organisatie roept de autoriteiten op het "vrijwel dagelijkse bloedvergieten" in de staat Benue een halt toe te roepen. Volgens de mensenrechtenorganisatie laten de aanvallen zien dat de veiligheidsmaatregelen van de regering niet werken.

De aanval vond zaterdagnacht plaats in Yelewata, in het midden van Nigeria. Persbureau AFP meldt op basis van lokale bronnen dat er ongeveer honderd doden zijn gevallen. De lokale autoriteiten hebben de aanvallen bevestigd, maar niets gemeld over het aantal slachtoffers.

Volgens de lokale tak van Amnesty worden nog veel mensen vermist en zijn er tientallen gewonden gevallen die het zonder medische hulp moeten stellen. "Veel families werden opgesloten en verbrand in hun slaapkamers", schrijft de organisatie op X. "Heel veel lichamen waren onherkenbaar verbrand."

Gewapende bendes vallen geregeld dorpen aan, waarbij veel slachtoffers vallen. De regio kampt met concurrerende herdersgroepen die land zoeken voor hun vee en boeren die landbouwgrond nodig hebben om te verbouwen.

Vorige maand werden er 42 mensen doodgeschoten in het gebied.

Ruim 7000 militairen en meer dan honderd tanks zijn in een lange stoet voor het oog van de Amerikaanse president Trump voorbij getrokken. De militaire parade in Washington D.C. begon vanwege de regen een half uur eerder dan gepland. Behalve de optocht werden ook allerlei oorlogen en gewapende conflicten nagespeeld.

Officieel is de parade om te vieren dat het leger 250 jaar bestaat, maar het is ook de verjaardag van Trump. Hij is vandaag 79 jaar geworden en een grote militaire parade was een langgekoesterde wens van de president. Al in zijn eerste termijn speelde hij met het idee maar vanwege politieke bezwaren en de enorme financiële kosten (rond de 30 miljoen dollar) kwam het nooit zo ver.

Bekijk hier een deel van de parade:

In een korte toespraak aan het eind van de parade zei Trump vanaf een podium: "Elk ander land viert zijn overwinningen. Het wordt tijd dat Amerika dat ook doet." Hij prees de strijdkrachten en zei dat Amerikaanse militairen "vechten, vechten, vechten en ze winnen, winnen, winnen".

Tijdens de parade stond Trump af en toe op en salueerde naar militairen die langs de tribune marcheerden. Het was de grootste militaire parade in Washington in decennia. De laatste grote militaire parade werd in 1991 gehouden ter markering van het einde van de eerste Golfoorlog.

Op het kaartje hieronder is de route te zien die de militairen afleggen:

In honderden dorpen en steden verspreid over de VS werd gedemonstreerd tegen Trump en het militaire machtsvertoon. Demonstranten willen benadrukken dat niemand boven de wet staat, ook de president niet.

De demonstraties onder de noemer "No Kings" trok volgens de organisatoren miljoenen demonstranten. Dat aantal is op dit moment niet te verifiëren.

Duidelijk is wel dat er in Los Angeles volgens de lokale autoriteiten ruim 20.000 demonstranten aanwezig waren. "Tot nu toe zijn de protesten overwegend vreedzaam verlopen", schreef de noodinformatiehulpdienst van de stad in eerste instantie op X.

In enkele steden liep het protest uit de hand:

Enkele uren later probeerde de politie de demonstranten uiteen te drijven door middel van rookbommen en traangas. Op X schrijft de politie dat er met vuurwerk, flessen en stenen naar politieagenten werd gegooid.

In Salt Lake City, de hoofdstad van de staat Utah, raakte in de buurt van een demonstatie tegen Trump iemand zwaargewond bij een schietincident. Volgens de politie in de stad is het schietincident mogelijk gerelateerd aan de demonstratie waar zo'n 4000 mensen aan meededen. Er is een verdachte opgepakt.

In New York waren naar schatting ongeveer 50.000 mensen op de been. In Washington werd geprotesteerd door honderden demonstranten. Ze hadden borden bij zich met teksten als "Waar is het proces?" en "Nee tegen Trumps fascistische militaire parade".

Ook in Denver, Chicago, Atlanta en Austin waren duizenden mensen op komen dagen om te demonsteren tegen Trump en voor democratie en de rechten van immigranten.

Ook sommige veteranen spraken zich de afgelopen dagen uit tegen de parade. Gisteren werden tientallen mensen opgepakt, waaronder een veteraan die met een rollator liep, melden Amerikaanse media.

Afgelopen week zei Trump dat mensen die kwamen protesteren bij de militaire parade "met grote kracht worden aangepakt". Hij leek hiermee ook op vreedzame demonstranten te doelen.

Onderzoeksjournalist Olivier van Beemen heeft de 18e editie van de Brusseprijs voor het beste journalistieke boek gewonnen. In zijn boek Ondernemers in het wild vertelt Van Beemen het ontluisterende verhaal van een club witte weldoeners in Afrika.

De jury noemt het boek "een knap staaltje onderzoeksjournalistiek, waarin de auteur het opneemt tegen een rijke, neokoloniale onderneming die zonder scrupules haar macht uitbreidt via wildparken in Afrika." Volgens de jury liet Van Beemen zich "ondanks actieve en zelfs intimiderende tegenwerking" niet uit het veld slaan en is hij erin geslaagd "een schimmige wereld te ontsluiten voor een breed publiek".

De Brusseprijs is een initiatief van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten (Fonds BJP) in samenwerking met het NPO Radio 1 programma NOS Met het Oog op Morgen.

De andere genomineerden dit jaar waren Eva Cukier, Jan Meeus, Mark Koster en Michal Citroen.

Nicolien van Vroonhoven wil geen lijsttrekker worden van NSC. Ze blijft wel lid van de Tweede Kamer. Of ze ook fractieleider blijft, is niet duidelijk.

In een verklaring op X zegt ze dat ze de kar graag had willen trekken maar de inzet voor de volle 100 procent "nu niet te kunnen geven". Ook de "huidige manier van politiek bedrijven " is Van Vroonhoven "niet in de koude kleren gaan zitten". Ze zou graag zien dat "mensen elkaar in deze tijd wat meer zouden gunnen".

Van Vroonhoven zegt verder dat NSC in de coalitie met VVD, BBB en PVV "de meest rechtse elementen van deze coalitie heeft weten in te kapselen". Ze stelt verder "voor degenen die in de knel zitten veel te hebben bereikt". Ze noemt het jammer dat dit werk niet kan worden afgemaakt nu het kabinet is gevallen.

Als Van Vroonhoven opstapt als fractieleider moet er een nieuwe fractieleider worden gekozen. Ook moet NSC nog bepalen wie er bij de komende verkiezingen lijsttrekker wordt.

NSC kwam vandaag bijeen om over het leiderschap van de partij en de komende verkiezingen te praten.

Na het vertrek van partijoprichter en NSC-boegbeeld Omtzigt werd Van Vroonhoven unaniem gekozen als fractievoorzitter. Ze zei dat ze lijsttrekker wilde worden, maar afgelopen week uitte ze haar twijfels en bleek ze er nog niet uit te zijn.

Bij de verkiezingen in 2023 behaalde NSC uit het niets twintig zetels en werd daarmee in één klap de vierde partij van het land. Inmiddels staat NSC in de peilingen op enorm verlies.

Rechterhand Omtzigt

Van Vroonhoven was de rechterhand van Omtzigt, die ze ook verving toen hij overwerkt thuis zat. Na het definitieve afscheid van Omtzigt nam Van Vroonhoven in april zijn plaats in.

Ze zei ze dat ze in haar rol was gegroeid en uit de schaduw van Omtzigt was gestapt. Maar de twijfel nam toe. Zo zei ze dat ze zich stoorde aan de harde Haagse omgangsvormen.

NSC-Kamerlid Diederik Boomsma maakte deze week bekend dat hij de partij graag wil leiden waarbij hij "een sociaal-conservatieve" koers voorstaat.

Eddy van Hijum, nu nog demissionair vicepremier en demissionair minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, wil ook lijsttrekker worden, zei hij vanavond. Hij had al op zijn kandidatuur gezinspeeld.

Ook op de tweede dag van de militaire confrontatie tussen Israël en Iran viel het verschil in militaire kracht en doeltreffendheid op. Iran kondigde vanavond wel "zware en verwoestende aanvallen" op Israël aan.

Het Israëlische leger zei aan het begin van de avond dat er de afgelopen 24 uur 150 doelen in Iran zijn geraakt, waaronder het nucleaire onderzoekcomplex in Isfahan en tientallen locaties van de Iraanse luchtverdediging.

Ook werd weer een aantal hoge militairen en wetenschappers gedood en overleed Ali Shamkhani, de belangrijkste veiligheidsadviseur van ayatolla Khamenei. Hij bezweek in het ziekenhuis aan de verwondingen die hij bij de aanvallen van gisteren had opgelopen.

De Israëlische aanvallen gaan vrijwel onafgebroken door. Aan het begin van de avond werd een olieraffinaderij getroffen. Ook staat het South Pars-gasveld, het grootste Iraanse aardgasveld, in brand.

Raket- en drone-aanvallen

Iran stelt daar raket- en droneaanvallen op de regio Tel Aviv tegenover. Daarmee richt het op relatief bescheiden schaal schade aan woongebouwen aan en treft het willekeurige burgers. Na twee dagen van beschietingen zijn drie Israëlische burgers omgekomen en tientallen gewond geraakt.

Er zijn ook zeven Israëlische militairen gewond geraakt. Maar volgens het Israëlische leger zijn hun verwondingen licht en konden zij na een bezoek aan het ziekenhuis weer naar huis. Het aantal Israëlische militaire doden en zwaargewonden staat na twee dagen nog op nul.

De Iraanse aanvallen zijn wel massaal, maar de meeste raketten en drones worden uit de lucht geschoten door de Israëlische luchtafweer. Op tientallen plaatsen in Noord-Israël zijn brokstukken van raketten en drones neergekomen. Die hebben schade aangericht, maar er zijn geen gewonden door gevallen.

'Vrij spel voor Israëlische luchtmacht'

De Iraanse luchtverdediging daarentegen is volgens het Israëlische leger voor een belangrijk deel uitgeschakeld, waardoor Israëlische gevechtsvliegtuigen boven Iran vrijwel vrij spel hebben. Boven Teheran konden ze vandaag twee uur lang "vrij opereren".

Vandaag werd volgens Israël het hoofd van de Iraanse militaire inlichtingendienst gedood. Sinds het begin van de operatie zijn volgens Israël meer dan twintig Iraanse militaire leiders en negen nucleaire topwetenschappers om het leven gebracht.

Netanyahu kondigt nog meer aanvallen aan

Premier Netanyahu zei in een videoboodschap dat de doelen van de eerste twee dagen zijn bereikt, maar dat dit nog maar een voorproefje is van wat het Iraanse regime te wachten staat.

Volgens hem richt Israël zich nu op het vernietigen van de productielocaties voor ballistische raketten. Israël richt zich op het uitschakelen van "een dubbele dreiging", zei Netanyah, "namelijk de nucleaire dreiging en de ballistische raketten."

"We kunnen het ons niet veroorloven om hen 20.000 raketten te laten bouwen, dus we zijn in actie gekomen om daar een eind aan te maken, en dat is precies wat er nu gebeurt."

Twijfels over Israëlische successen

Ondanks het enorme militaire overwicht is het zeer de vraag of Israël het atoomprogramma van Iran kan vernietigen. Veel complexen bevinden zich diep onder de grond, en Israël heeft niet de 'bunker busters' die door tientallen meters beton kunnen dringen.

De nucleaire verrijkingsfabriek in Fordow bijvoorbeeld zou zich in de bergen 80 meter onder de grond bevinden. De VS heeft bommen die doelen onder 60 meter beton kunnen vernietigen, maar de Israëlische bommen gaan niet verder dan 6 meter.

Wat Israël wel kan doen, en ook doet, is de stroomvoorziening van de nucleaire complexen uitschakelen - dat kan ook de complexen zelf ernstige schade toebrengen.

In zijn toespraak zei Netanyahu dat het Iraanse atoomprogramma nu al is teruggeworpen, misschien zelfs jaren.

In 2010 belandde Maik Mutschke in een hinderlaag in Afghanistan. De parachutist van de Duitse Bundeswehr kwam in een kogelregen van de Taliban terecht. Het urenlange vuurgevecht kostte drie militairen het leven; zelf raakte hij zwaargewond. "Aan mijn gedode vrienden denk ik morgen."

Na jarenlange discussie viert Duitsland morgen voor het eerst een Veteranendag. De herdenkingsdag is bedoeld om veteranen van de Bundeswehr te bedanken en te erkennen. De Veteranentag is geïnspireerd op de Nederlandse Veteranendag, met een mix van een militaire parade en feest.

Waar zo'n dag in veel Europese landen een traditie is, had het in Duitsland veel voeten in aarde. Militair eer- en vlagvertoon was vanwege de beladen geschiedenis lange tijd taboe. Ook nu zien (linkse) pacifisten de Veteranendag als verheerlijking van geweld, het voeden van nationalisme en als een stap naar het 'oorlogsklaar' maken van Duitsland.

Sinds de Russische inval in Oekraïne is de omgang met het leger voor veel Duitsers veranderd. Een meerderheid van de Duitsers is voor het verhogen van defensieuitgaven en de herinvoering van de dienstplicht. Ook was er plotseling een ruime meerderheid in de Bondsdag voor de invoering van de Veteranendag. Het verzet daartegen is meer naar de flanken verschoven.

Protestposters

Op een doordeweekse middag trekken Karo en Max (volledige namen bij redactie bekend) door Berlijn-Kreuzberg. De activisten van vredesbeweging DFG-VK zoeken advertentiekasten en breken die open. In een handomdraai ontvouwt Karo een poster en plakt die over een reclametekst. De boodschap: 'nee tegen Veteranendag!'

De herdenkingsdag draagt volgens Karo bij aan het normaliseren van het leger. "Dat gaat stap voor stap, met vriendelijke acties waar je eigenlijk niet tegen kunt zijn", beschrijft de activist. "Maar de boodschap is dat geweld goed is en gevierd moet worden. Zorgpersoneel dat ook levens redt, krijgt immers geen eigen feestdag."

Voor zulk geluid is tegenwoordig minder ruimte in Duitsland, erkent Karo. "Door de internationale onzekerheid zijn mensen anders gaan denken", vermoedt de activist. "Men denkt dat agressie met agressie beantwoord moet worden. Dat moet anders", vertelt ze terwijl een volgende poster wordt opgehangen.

Groei Duitse leger

Voor veteraan Maik gaat het om erkenning van de inspanning die hij voor het land heeft geleverd. De missie in Afghanistan in 2010 was zijn eerste buitenlandse operatie, en meteen de laatste. Voor hem eindigde het in een coma, waar hij na vier weken deels verbrand en verlamd uit ontwaakte. Sindsdien richt hij zich op sport, en deed mee aan de Invictus Games.

De Veteranendag draagt ook bij aan het vergroten van de zichtbaarheid van de Bundeswehr. Bondskanselier Merz wil dat Duitsland het sterkste leger van Europa krijgt. Onderdeel daarvan is dat het aantal actieve militairen met 50.000 tot 60.000 mensen toeneemt. Op dit moment krimpt het arsenaal aan militairen juist.

Maik merkt ook dat de Duitse samenleving is veranderd. Militairen worden meer gewaardeerd, zegt hij. "Nu komen mensen naar je toe om je te bedanken voor het werk, of om samen op de foto te gaan." Sinds enkele jaren mogen militairen gratis met de trein reizen, als ze hun militaire kleding dragen. Ook dat maakt de Bundeswehr benaderbaar, zegt hij.

Over de weerstand, zoals van Karo en Max, haalt hij zijn schouders op. "Dat hoort bij een vrij land. Maar zij moeten niet vergeten dat wij ook hen beschermen, wie ze ook zijn en wat ze vinden. Dat is onze taak."

De politie in de Amerikaanse staat Minnesota is een klopjacht begonnen op een schutter die twee Democratische politici in hun woning heeft beschoten. De ene parlementariër, Melissa Hortman, werd gedood, samen met haar man.

John Hoffman, de andere parlementariër, werd ook beschoten, vermoedelijk door dezelfde man. Hij en zijn vrouw raakten gewond, maar zijn niet meer in levensgevaar.

Gouverneur en voormalig vicepresidentskandidaat Tim Walz spreekt van een politiek gemotiveerde aanval:

Rond 02.00 uur lokale tijd kwam bij de politie een melding binnen dat Hoffman en zijn vrouw waren neergeschoten in hun woning in de plaats Champlin. Daarna kwam er om 03.35 uur een melding binnen dat de politie naar Hortmans huis in Brooklyn Park moest, op ongeveer 12 kilometer afstand.

Toen ze daar aankwamen, zagen ze een auto op de oprit, met de koplampen aan en een man erin. De man was gekleed als een agent en opende direct het vuur op de politie. Na een korte schotenwisseling sloeg de verdachte op de vlucht.

De FBI doet mee aan de klopjacht. Er zijn honderden agenten op de been. De politie is op zoek naar de 57-jarige Vance Boelter. Boelter zou voor een beveiligingsbedrijf werken en getraind zijn door mensen uit het Amerikaanse leger, schrijft CNN.

Hij werd zaterdagochtend voor het laatst gezien in een donker shirt met een cowboyhoed. De politie zegt niet zeker te weten of hij alleen handelde, maar Boelter geldt op dit moment als de hoofdverdachte.

Politieauto

Politiechef Mark Bruley zegt dat de verdachte in een exacte replica van een politieauto reed toen agenten hem bij het huis van Hortman aantroffen, inclusief het blauwe licht. Ook het uniform en de politiebadge zijn niet van echt te onderscheiden. "Als de dader in deze ruimte was, zou je aannemen dat hij een echte agent was", aldus Bruley. Hij bevestigt dat het niet om een daadwerkelijke agent gaat.

De politie heeft agenten naar de woningen van andere politici gestuurd om die te beveiligen. Ook waarschuwen ze inwoners het noodnummer te bellen als een agent aan de deur komt; de medewerker aan de telefoon kan dan bevestigen of het een echte agent is.

Hoffman en zijn vrouw zijn inmiddels geopereerd. Gouverneur Walz zegt "voorzichtig optimistisch" te zijn over hun herstel.

Lokale autoriteiten zeggen tegen nieuwszender CNN dat de politie in de auto van Boelter een lijst heeft gevonden met bijna 70 mogelijke doelwitten. Op de lijst stonden onder meer abortusaanbieders, voorvechters van abortusrechten en andere politici uit Minnesota en andere staten.

Ook vond de politie een stapel met flyers met daarop de tekst "No Kings". Onder de noemer No Kings wordt vandaag in heel de VS tegen president Trump betoogd, die zich in de ogen van zijn tegenstanders gedraagt als een alleenheerser die boven de wet staat.

In Minnesota gaat de geplande demonstratie tegen het beleid van president Trump niet door. Walz adviseert de inwoners van Minnesota geen politieke bijeenkomsten bij te wonen, totdat de verdachte is aangehouden.

'Afschuwelijk geweld'

President Trump zegt in een verklaring dat hij op de hoogte is van de "vreselijke schietpartij in Minnesota, die een gerichte aanval op lokale politici lijkt te zijn". Hij zegt in contact te staan met minister Pam Bondi van Justitie en de FBI. "Afschuwelijk geweld als dit wordt in de VS niet getolereerd."

Ook de Democratische oppositieleider van het Huis van Afgevaardigden Hakeem Jeffries veroordeelt de aanslag. "Geweld is nooit het antwoord", schrijft hij op X. "Het aanvallen van gekozen functionarissen moet nu stoppen."

Gouverneur Walz zegt dat Minnesota een "groot leider" is verloren en hij "een vriend". "Melissa Hortman was elke dag weer vastberaden om onze staat een mooiere plek te maken."

Rusland heeft de lichamen van 1200 militairen overgedragen aan Oekraïne. Eerder deze week gaf het land meer dan duizend lichamen van gesneuvelde militairen terug. Ook zijn opnieuw krijgsgevangenen uitgewisseld.

Het uitwisselen van krijgsgevangenen en dode militairen is onderdeel van de afspraken die delegaties van Rusland en Oekraïne in Istanbul hebben gemaakt. Eind vorige maand was de grootste gevangenenruil sinds het begin van de oorlog. In een paar dagen tijd werden toen duizend Russen en duizend Oekraïners vrijgelaten.

Het is onduidelijk of en hoeveel gesneuvelde Russische militairen Oekraïne heeft teruggegeven. Het Russische staatspersbureau TASS meldt dat eerder deze week 27 lichamen zijn overgedragen en dat het daarbij is gebleven. Het is onbekend of dat daadwerkelijk het geval is.

Nieuwe gevangenenruil

Veel van de Oekraïense krijgsgevangenen die vandaag zijn vrijgelaten, werden volgens The Kyiv Independent gevangen genomen tijdens de verdediging van Marioepol in de eerste fase van de oorlog in 2022. De Oekraïense havenstad werd maandenlang belegerd en uiteindelijk ingenomen door Rusland. Hierbij vielen duizenden doden. De stad werd grotendeels verwoest.

Hoeveel krijgsgevangenen vandaag zijn vrijgelaten is onduidelijk. Het Russische ministerie van Defensie heeft daar geen uitspraken over gedaan. Ook aan Oekraïense zijde wordt daar geen duidelijkheid over gegeven. De Oekraïense president Zelensky heeft op sociale media wel foto's geplaatst van de vrijgekomen Oekraïense soldaten.

"Het is onze absolute plicht om alle militairen te bevrijden en daar werken we aan", zegt Zelensky.

De leden van de ChristenUnie steunen de koers van de Tweede Kamerfractie over Israël en de Palestijnse Gebieden. Dat werd duidelijk op het partijcongres in Ede. Een motie die oproept om veel kritischer over Israël te zijn werd met twee derde van de stemmen verworpen.

In haar speech benadrukte partijleider Mirjam Bikker dat de ChristenUnie achter Israël staat. Zij heeft begrip voor de aanvallen op Iran. De nucleaire dreiging moet "op enig moment gestopt worden", vindt Bikker, omdat "de ayatollahs nooit geheimzinnig zijn over hun wens om Israël te vernietigen".

Maar de steun is niet kritiekloos, zegt Bikker. "Wij zullen ons uitspreken als de rechtsstaat of mensenrechten in het gedrang komen, ook bij bondgenoten."

De ChristenUnie steunt de extra investeringen in defensie en de verhoging van de NAVO-norm. In haar speech vertelde Bikker over haar reis naar Oekraïne en de gesprekken met vrouwen en militairen. "Solidariteit is niet vrijblijvend en daarom moeten we investeren in hun verdediging", zei Bikker. "Ook ons leger moet sterker worden. Juist een sterk leger kan vrede bevorderen."

Ondenkbaar met de PVV

Bikker wil in de campagne wegblijven van de "cynische en populistische marketingpolitiek waar Nederland aan kapotgaat". De mensen wachten op politiek die het goede zoekt, ook al is dat soms saai, zegt ze.

Het is daarom ondenkbaar dat de ChristenUnie in een coalitie gaat met de PVV, maakte Bikker duidelijk. "En dat zou niemand moeten willen. Toen Wilders zei dat de zon weer zou gaan schijnen zagen wij de bui al hangen." Eén Kamerlid van de CU krijgt meer voor elkaar dan vijfendertig PVV'ers, zei ze.

De CU heeft op dit moment drie zetels in de Tweede Kamer. In de laatste Peilingwijzer staat de partij op drie tot vijf zetels.

Bij een explosie op een plezierjacht in Arnemuiden is vanmiddag een gewonde gevallen. Omstanders grepen snel in en probeerden de brandwonden van de gewonde te koelen totdat de ambulance kwam. Hoe het nu met de gewonde is, is onbekend.

Volgens de Veiligheidsregio Zeeland ontstond de explosie rond 12.15 uur aan boord van een plezierjacht in de haven van het Zeeuwse stadje. Vermoedelijk is een gasfles ontploft, meldt Omroep Zeeland.

Getuigen hoorden een luide knal, waarna het jacht in brand vloog. Toen de brandweer arriveerde, volgde een tweede explosie. Door de ontploffingen vloog ook een ander plezierjacht in brand.

Na een half uur waren de branden geblust. Reddingsdienst KNRM heeft het jacht geborgen, dat was losgeslagen na de twee explosies.

Een jongen is gistermiddag in een park in Purmerend op gewelddadige wijze beroofd van een aantal spullen, waaronder zijn schoenen en merksokken. Bij de overval raakte hij gewond. De politie heeft vier verdachten opgepakt.

De politie kreeg rond 15.00 uur de melding van een overval in het Gorsebos, een buurtpark in een woonwijk van Purmerend.

In het park vonden agenten de gewonde jongen. Hij was bedreigd met een vuurwapen en mishandeld, meldt de regionale omroep NH.

In een speeltuin

De politie heeft vier verdachten aangehouden. Een van hen beschikte over een vuurwapen, de andere drie hadden de gestolen spullen bij zich. De verdachten komen uit Purmerend en zijn allemaal minderjarig.

Een kleine meerderheid van de leden van de Partij voor de Dieren steunt het standpunt van de fractie dat herbewapenen en meer investeren in defensie in deze tijden noodzakelijk is. Dat bleek op het congres van de partij in Amersfoort. Wel hebben de leden nog veel vragen. Daarom komen er ledenraadplegingen waar de leden met elkaar in gesprek gaan over de nieuwe koers van de partij.

In het verkiezingsprogramma stond dat een wapenwedloop geen oplossing is en het defensiebudget niet wordt verhoogd. De steun van de fractie voor het herbewapeningsplan van de EU stuitte dit voorjaar dan ook op verbazing en afkeuring in een deel van de partij.

Op het congres vandaag zei Ouwehand net als eerder deze week in de Tweede Kamer dat de tijden zodanig veranderd zijn dat het nu helaas wel nodig is om te investeren in defensie. "Zonder een vrije rechtstaat kun je immers ook niet strijden voor het klimaat en de natuur."

Het congres van de partij werd zeer druk bezocht, de partij is met zijn ruim 30.000 leden de vierde grootste partij van Nederland in ledenaantallen. "Groter dus ook dan VVD en CDA", zei Ouwehand tegen de volle zaal met bijna 700 mensen.

Partij verdeeld

Dat het defensiestandpunt de partij verdeelt, weet Ouwehand. In haar toespraak legt ze daarom meteen de nadruk op saamhorigheid. "Ik ben blij dat we hier weer met z'n allen zijn. Met mensen die tot in het diepst van hun vezels voelen dat de mens niet boven de natuur staat, maar daar onderdeel van is."

In haar toespraak betreurt ze het dat het gevoel om in harmonie met de natuur te leven in de maatschappij niet vanzelf spreekt. Ze hekelt de bio-industrie en zegt dat haar partij gisteren met een hernieuwd wetsvoorstel voor een verbod op niet verdoofd ritueel slachten is gekomen.

Vooral VVD-leider Yesilgöz moet het ontgelden. Zij heeft volgens Ouwehand "vreemdelingenhaat tot speerpunt van de vorige campagne gemaakt" en "Wilders groot gemaakt en ons land opgezadeld met een radicaal-rechts rampenkabinet".

Maar waar het aankomt op veiligheid en investeren in defensie hebben de toespraken van Ouwehand in Amersfoort en Yesilgöz op het VVD-verkiezingscongres in Nieuwegein overeenkomsten. Beide leiders spreken van internationaal onstuimige tijden en de noodzaak van investeren in veiligheid.

Maniakken

De nieuwe koers van de fractie werd door oud-partijleider Thieme als kiezersbedrog bestempeld in een stuk in Trouw. Volgens Thieme gaat het in tegen de idealen van de partij, en daar is een deel van de leden het mee eens.

"Veiligheid bereik je met diplomatie, niet met rakketten", klinkt het in de zaal. "We moeten ons niet laten ophitsen met meedoen aan een oorlog. Het milieu moet op één staan" zegt een Rotterdams lid. "En het gaat heel slecht met het klimaat, het is allang vijf voor twaalf geweest."

"Hoe moet het met onze natuur waar defensieterreinen komen?, vraagt een ander. Die wijst erop dat een brand die bij defensie in Ede ontstond veel schade veroorzaakte. Pacifisme is de kern van onze partij, betoogt weer een ander lid.

Maar er is ook begrip voor de nieuwe visie op defensie. Zonder vrede ook geen veilige natuur, betogen leden. Kamerlid Teunissen stapt naar de microfoon. "De dieren lijden nu al, door totale maniakken als Trump en Poetin. We moeten iets doen."

Net genoeg vertrouwen

"Jammer dat er bij sommigen zo weinig vertrouwen in de fractie lijkt te zijn", zegt een spreker uit Amersfoort. Maar bij het stemmen blijkt dat vertrouwen er toch nipt te zijn. Een meerderheid ondersteunt de motie die stelt dat het noodzakelijk is om als afschrikking en voor het behoud van de rechtstaat te investeren in defensie.

331 leden steunden de motie, 241 stemden tegen en 75 leden onthielden zich van stemmen. Onder die laatste ook leden die niet per se tegen zijn, maar zich wel overvallen voelen.

Want "wat een ingewikkelde kwestie", zegt een Rotterdams lid van de Partij voor de Dieren, die uitkijkt naar de ledenraadplegingen. "Ik zou eerst toch echt nog meer willen weten en leren over de voors en tegens van meer wapens. Ik ben namelijk eigenlijk vooral voor vrede."