NOS Nieuws - Algemeen

Mexico en Canada halen hun banden aan. Nu de buurlanden van de Verenigde Staten te maken hebben met hoge importheffingen of de dreiging daarvan, zoeken ze elkaar meer op. In juni werd de Mexciaanse president Sheinbaum al uitgenodigd op een top van G7-leiders in Canada; de komende dagen reizen de Canadese ministers van Buitenlandse Zaken en Financiën naar Mexico voor overleg over economische samenwerking "en de versterking van ons partnerschap".

Het bezoek van de Canadese ministers aan Mexico komt op een moment dat de relatie met hun belangrijkste handelspartner, de VS, onder druk staat. Op 1 augustus werden invoerheffingen van 35 procent ingevoerd voor Canadese producten die niet zijn opgenomen in de vrijhandelsovereenkomst die Mexico, de VS en Canada met elkaar hebben.

Mexico kreeg na lange onderhandelingen met de VS, waaronder een telefoongesprek tussen Trump en Sheinbaum, uitstel van 90 dagen. Het land krijgt dus langer de kans om tot een akkoord met Trump te komen, schreef de Amerikaanse president op zijn socialemediaplatform Truth Social, omdat de problemen tussen de twee landen "complexer" zijn. Trump tekende daarbij, enigszins positief, aan dat de twee leiders elkaar steeds beter kennen en begrijpen.

Hoewel de teksten van Trump in Mexico als een diplomatieke overwinning gezien werden, wezen critici erop dat er in de praktijk maar weinig is behaald door de Mexicaanse regering. Net zoals Canada heeft het land te maken met importheffingen op onder meer auto-onderdelen en staal. En begin juli trok Amerika zich eenzijdig terug uit een handelsovereenkomst met Mexico, waardoor invoerheffingen van 17 procent op Mexicaanse tomaten gingen gelden en waarmee een markt ter waarde van 3 miljard dollar werd getroffen.

Moeizame onderhandelingen

Hoewel Sheinbaum positief klinkt over nieuw akkoord met Trump lopen de onderhandelingen stroef, zo schrijft The Wall Street Journal deze week. De reden is de veiligheidssituatie in Mexico. Aanhoudende berichten over corruptie binnen de politieke partij van Sheinbaum en de continue strijd met drugskartels zouden voor scepsis in Washington zorgen.

Mexico heeft al veel toegegeven: tienduizend militairen werden naar de grens gestuurd om te helpen met het tegenhouden van migranten, tientallen drugsbazen werden uitgeleverd en duizenden labs waar de synthetische drug fentanyl gemaakt werd, zouden zijn ontmanteld. Het zijn resultaten die Trump gematigd positief stemmen.

Toch gaan er nog altijd stemmen op binnen de partij van Trump om aanvallen, bijvoorbeeld met speciale eenheden of drones, uit te voeren op kartelleiders. Het zou het imago van Sheinbaum schaden. Zij hamert altijd op het respecteren van Mexicaans grondgebied.

De Mexicaanse regering hoopt snel op een overeenkomst met de VS om importheffingen zoals Canada kreeg opgelegd, af te wenden. Het blijft echter de vraag in welke mate die kan voldoen aan de eisen die de VS stelt, met name op veiligheidsgebied.

Des te logischer is het dat de banden met Canada nog eens extra worden aangehaald. Een groot deel van de handel tussen de drie landen wordt niet geraakt door het tarievengeweld van Trump, vanwege de USMCA. Deze handelsovereenkomst werd in de eerste termijn van Trump gesloten, als opvolger van vrijhandelsverdrag Nafta. De Amerikaanse president noemde het verdrag destijds "het belangrijkste handelsverdrag ooit gesloten".

Herziening van het verdrag staat gepland voor 2026, maar de kans is aanwezig dat deze datum naar voren wordt geschoven. Het lijkt een extra reden voor Canada en Mexico om samen op te trekken. Want hoewel beide deel uitmaken van een van de grootste handelsblokken ter wereld, is vooral hun relatie met de VS cruciaal. Zo exporteerde Canada in 2024 voor 434 miljard dollar naar de VS, en slechts voor 8,6 miljard dollar naar Mexico. Mexico exporteerde in datzelfde jaar voor 506 miljard dollar naar de VS, en voor 47 miljard dollar aan goederen naar Canada.

Samen sterk staan tegenover een grillige en onvoorspelbare buurman: dat lijkt het hoofddoel van de aangehaalde banden tussen de twee landen. Met op de achtergrond nog het WK voetbal, dat over minder dan een jaar in de drie landen gehouden wordt.

"Ik zie hier geen spanning, we kunnen heel goed met beiden opschieten", zei Trump eerder over de gezamenlijke organisatie van het toernooi. "Ze moeten gewoon wat meer geld betalen. Ze komen gewoon weg met dingen die ze niet zouden moeten doen. En dat begrijpen ze."

De NS heeft de digitale betaalpassen van meerdere betaaldiensten geblokkeerd na fraude waardoor mensen 'gratis' konden reizen. In de apps van deze betaaldiensten kun je een tijdelijke, virtuele betaalpas aanmaken waarmee je kon in- en uitchecken. Door de pas na de reis weer te verwijderen, konden de reiskosten niet worden afgeschreven, terwijl de fraudeur wel een geldig vervoersbewijs had.

Sinds 1 juli zijn bij NS alle virtuele betaalkaarten van de online bank Revolut en van de betaaldiensten Paysafe en Vivid geblokkeerd. Dit zijn apps waarmee je dit soort tijdelijke betaalpassen kunt maken. Reizigers kunnen door de blokkade met geen enkele digitale kaart van deze bedrijven meer inchecken.

De digitale kaarten van Paysafe zijn niet alleen bij NS, maar ook bij alle andere ov-bedrijven in Nederland geblokkeerd, zegt een woordvoerder van Translink. Dat is het bedrijf achter OVpay, het systeem om met een bankpas in en uit te checken.

OVpay is technisch zo ontworpen dat reiskosten pas later worden afgeschreven, en niet direct bij het in- of uitchecken. Door pas in de nacht de gemaakte reiskosten in rekening te brengen, wil Translink het reizen zo fijn mogelijk maken.

Fraude al jaren bekend

Het is voor het eerst dat betaaldiensten zijn geblokkeerd door deze fraude, terwijl al jaren bekend is dat je hiermee zonder saldo kunt reizen. Omdat mensen met de methode wel gewoon in- en uitchecken, kunnen conducteurs de fraude ook niet opmerken als zij kaartjes controleren.

Translink zegt dat het bedrijf halverwege mei brieven heeft gestuurd naar Revolut, Paysafe en Vivid waarin zij aangaven dat de virtuele kaarten van de bedrijven geblokkeerd zouden worden, tenzij zij maatregelen namen om het probleem tegen te gaan.

Het is onduidelijk hoe groot de schade is die de ov-bedrijven hierdoor lijden. Translink verwerkt de betalingen met OVpay, maar wil niet zeggen hoeveel geld het bedrijf niet kon afschrijven door deze fraude.

NS: 'Serieus misbruik'

Deze vorm van fraude speelt vooral in het treinverkeer en met name de NS, zegt een woordvoerder van OV-NL, de branchevereniging van ov-bedrijven. "Bij andere vervoerders zoals busmaatschappijen is het geen groot probleem. Zij geven aan dat het niet nodig is om meerdere betaaldiensten te blokkeren."

De NS wil niets zeggen over de omvang van het misbruik, maar bevestigt wel dat het bedrijf te maken heeft met "serieus misbruik". De treinvervoerder zegt de maatregel niet zomaar te hebben genomen. "Als het niet nodig was hadden we het liever niet gedaan", zegt een woordvoerder.

"Met deze maatregel worden nu mogelijk ook reizigers geraakt die met een van de banken reizen, en wel netjes voor hun treinreis betalen. Dat geeft wel aan dat het om serieus misbruik gaat waar deze maatregel helaas voor nodig was."

OVpay niet aangepast

De online bank Revolut laat weten het niet eens te zijn met de blokkade bij NS door Translink "in plaats van de oorzaak van het probleem aan te pakken". "Revolut bekijkt de (juridische) opties in het belang van haar Nederlandse klanten", schrijft een woordvoerder.

Translink laat weten dat het bedrijf er bewust voor heeft gekozen om de reiskosten pas achteraf af te schrijven, omdat dat voor de reiziger het handigst is. Het bedrijf is dus niet van plan om dat technisch aan te passen.

"Net zoals afrekenen in een winkel duurt het altijd even om een betaling te verwerken", zegt de woordvoerder. "Moet je je voorstellen dat elke keer in- of uitchecken 10 tot 15 seconden zou duren. We willen dat het openbaar vervoer juist snel gaat."

De van oorsprong Duitse betaaldienst Vivid zegt te werken aan een "technische oplossing" die naar verwachting begin september uitgevoerd wordt. Het bedrijf benadrukt wel dat Translink uiteindelijk bepaalt of de blokkade bij Vivid wordt opgeheven.

Paysafe, de enige betaaldienst die landelijk is geblokkeerd, reageerde niet op vragen van de NOS over de fraude.

Goedemorgen! In Genève gaat een VN-top over plasticvervuiling van start. Ook houdt de VN-Veiligheidsraad een spoedzitting over de situatie van de gijzelaars in Gaza en doet de Amsterdamse rechtbank een uitspraak in het hoger beroep van Ronnie Flex tegen zijn platenlabel.

Eerst het weer: vanochtend is het droog en de zon breekt door. In de loop van de dag ontstaan stapelwolken en vooral in het noorden vallen enkele buien. Er waait een matige tot krachtige westenwind en het wordt 19 tot 22 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De voormalige Braziliaanse president Jair Bolsonaro is onder huisarrest geplaatst. Dat heeft het Hooggerechtshof bepaald. Bolsonaro wordt verdacht van een poging tot staatsgreep. De rechter had vorige maand al bepaald dat hij een enkelband moest dragen en hij kreeg een verbod op het gebruik van sociale media opgelegd. Het hof oordeelt dat hij zich daar niet aan heeft gehouden.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

In Zuid-Afrika is een nieuw project begonnen om stropers te bestrijden. Ze injecteren radioactieve stoffen in de hoorn van neushoorns. Door het goedje kunnen de hoorns bij de douane gedetecteerd worden als stropers ze het land uit willen smokkelen.

Fijne dag!

De politie van Los Angeles heeft een man aangehouden die ervan verdacht wordt vorige maand geschoten te hebben op de man die inreed op een groep mensen die bij een nachtclub wachtte.

De bestuurder werd na het incident belaagd door omstanders. Daarbij werd hij in zijn rug geschoten door een man die daarna vluchtte. De politie zegt te begrijpen dat er emotie kwam kijken bij de omstanders die de man in de auto belaagden, maar stelde dat hij al overmeesterd was toen hij werd neergeschoten en dat "gebruik van dodelijk geweld zowel onrechtmatig als gevaarlijk was voor iedereen die aanwezig was".

Poging tot moord

De verdachte van deze schietpartij werd ruim twee weken later opgepakt in Redondo Beach, een stad die in de gemeente Los Angeles ligt. Hij wordt verdacht van poging tot moord.

De man in de auto verwondde 37 mensen nadat hij kort daarvoor uit een nachtclub was gezet. Hij wordt verdacht van 37 pogingen tot moord. Nadat hij was neergeschoten werd hij in een ziekenhuis geopereerd. Inmiddels zit hij vast in afwachting van zijn rechtszaak.

In Schotland zaten tienduizenden huizen gisteravond laat zonder stroom door een storm die over het noorden van het Verenigd Koninkrijk raasde. Storm Floris trof de kustplaatsen in het noordwesten van Schotland het hardst, meldt krant The Scotsman. Vanochtend gelden nog tot 09.00 uur weerwaarschuwingen voor het noorden van Schotland.

In sommige kustplaatsen werden gisteren windsnelheden gemeten van 130 kilometer per uur. Op bergen in het noorden van het land waren zelfs windstoten met veel hogere snelheden (196 kilometer per uur), maar die hadden veel minder impact omdat daar geen mensen wonen. Volgens de BBC zaten na middernacht zo'n 43.500 huizen zonder stroom.

Vanwege onder meer boomtakken die bovenleidingen raakten, reden veel treinen in Schotland gisteren niet. Op wegen werden meerdere campers omvergeblazen, meldt de Schotse politie. De meeste grote bruggen in het land werden afgesloten voor vrachtwagens, caravans en andere voertuigen die extra kwetsbaar zijn voor harde wind.

Vooral de kustgebieden kregen het zwaar te verduren:

De Schotse minister van Binnenlandse Zaken zei dat mensen die maandag per se de weg op moesten hun reis moesten beschouwen als een "winterreis" en adviseerde hun om warme kleding mee te nemen.

Evenementen afgelast

In Edinburgh sloten onder meer de dierentuin en het Edinburgh Castle hun deuren eerder. Het populaire militaire evenement de Royal Edinburgh Military Tattoo, dat tussen 1 en 23 augustus wordt gehouden in de stad, werd gisteravond afgelast.

Ook veel voorstellingen van het Fringe Festival, het grootste kunstfestival ter wereld, werden uit voorzorg afgelast. In Noord-Ierland werd een aantal vluchten geannuleerd vanwege de storm en meerdere veerdiensten lagen stil.

De veroordeelde rapper Sean 'Diddy' Combs moet in afwachting van zijn strafbepaling in de cel blijven. Dat heeft een rechter gisteren bepaald, nadat meerdere eerdere verzoeken ook al werden afgewezen.

De 55-jarige Combs werd begin vorige maand deels schuldig bevonden in een zedenzaak tegen hem. Hij is schuldig aan het vervoeren van personen met het oog op prostitutie. Voor de zwaardere aanklachten als mensenhandel en afpersing werd hij vrijgesproken. Naar verwachting hoort de rapper op 3 oktober van de rechter wat zijn straf wordt.

Geen levenslang

Als de jury hem niet had vrijgesproken van de zwaardere aanklachten, had hij een celstraf kunnen krijgen van minimaal vijftien jaar tot levenslang. Wat de straf nu gaat worden, is nog onbekend. Voor de prostitutie-aanklachten kan hij tot twintig jaar krijgen, maar die straf zal vermoedelijk lager uitvallen. De aanklagers zeiden dat hij zo'n vier tot vijf jaar achter de tralies zou moeten verdwijnen. Combs' advocaten stellen dat een gevangenisstraf van ongeveer twee jaar passend is.

De advocaten betoogden onder meer dat hij geen vluchtgevaar vormt en dat anderen die voor soortgelijke vergrijpen werden veroordeeld wel hun strafbepaling in vrijheid mochten afwachten. De advocaten wilden dat de rapper voor een borgsom van 50 miljoen dollar (ongeveer 43 miljoen euro) zou worden vrijgelaten of in huisarrest geplaatst zou worden.

Vluchtgevaar

De rechter stelde echter dat Combs' verdediging nog altijd niet heeft bewezen dat de rapper geen vluchtgevaar vormt. Ook is volgens hem niet bewezen dat er andere bijzondere omstandigheden zijn waarom de rapper de gevangenis zou mogen verlaten. De verdediging van Combs klaagde ook over de smerigheid van het Metropolitan Detention Center, waar de rapper vastzit en stelde dat hij er gevaar loopt.

De rechter zei dat die omstandigheden "een serieuze overweging waren" bij het vormen van zijn oordeel, maar dat Combs niet had aangetoond dat er sprake was van unieke omstandigheden zoals een hoge leeftijd of medische problemen die zijn vrijlating zouden rechtvaardigen.

De argumenten van Combs zouden volgens de rechter van toepassing zijn "bij een zaak waarin geen bewijs is van geweld, dwang of onderdrukking in verband met prostitutie, maar het dossier bevat bewijs van alle drie".

De voormalige Braziliaanse president Jair Bolsonaro is onder huisarrest geplaatst. Dat heeft het Hooggerechtshof bepaald. Bolsonaro wordt verdacht van een poging tot staatsgreep. De rechter had vorige maand al bepaald dat hij een enkelband moest dragen en hij kreeg een verbod op het gebruik van sociale media opgelegd.

Volgens rechter De Moraes heeft Bolsonaro zich niet aan dit socialemediaverbod gehouden doordat op de account van zijn zoon Eduardo en op andere accounts recente interviews en uitspraken van hem worden gedeeld. De advocaten van Bolsonaro stellen dat hij niet verantwoordelijk gehouden kan worden voor wat anderen plaatsen, maar daar gaat de rechter niet in mee.

Geen contact met zoon

De Moraes zegt dat onder het socialemediaverbod ook het "plaatsen van audio-, video- of interviewtranscripties op platforms van derden" valt. Hij voegde eraan toe dat Bolsonaro berichten verspreidde met aanvallen op het Hooggerechtshof "en een schaamteloze steun voor buitenlandse interventie in de Braziliaanse rechterlijke macht".

De rechter had Bolsonaro vorige maand ook al verboden om contact te hebben met zijn zoon Eduardo, die parlementslid is. Eduardo Bolsonaro is sinds maart van dit jaar in de Verenigde Staten om vanuit daar de Amerikaanse president Trump en diens bondgenoten te bewegen om zijn vader te helpen.

Jair Bolsonaro mag nu alleen nog maar bezocht worden door zijn familieleden en advocaten. Ook worden alle mobiele telefoons in zijn huis in beslag genomen.

Couppoging

De oud-president wordt verdacht van het leiding geven aan een criminele organisatie die een coup wilde plegen nadat hij de verkiezingen in 2022 had verloren. Duizenden van zijn aanhangers bestormden op 8 januari 2023 overheidsgebouwen nadat president Lula da Silva een week eerder was ingezworen als nieuwe president.

Volgens zijn aanhangers en de oud-president zelf is er sprake van een politiek proces. Zijn aanhangers gingen zondag in groten getale de straat op in São Paulo en Rio de Janeiro. Zij willen dat Bolsonaro en honderden anderen die terechtstaan voor de bestormingen gratie verleend krijgen.

De Amerikaanse president Trump noemt de vervolging van Bolsonaro "een heksenjacht". Mede vanwege de in Trumps ogen oneerlijke manier waarop Bolsonaro wordt behandeld, heeft hij Brazilië importtarieven van 50 procent opgelegd die morgen ingaan. In Brazilië zijn de zorgen groot. Onder meer de export van koffie en rundvlees zal flink duurder worden.

Correspondent Latijns-Amerika Nina Jurna:

"Met het opgelegde huisarrest van Bolsonaro door rechter Alexandre de Moraes, lopen de spanningen in Brazilië verder op tussen enerzijds de Bolsonaristas - zijn aanhangers - en anderzijds zijn critici. Ook de relatie met het Witte Huis kan verder op scherp komen te staan.

Trump had vorige week al de aanval geopend op rechter Alexandre de Moraes die de rechtszaak tegen Bolsonaro aanvoert, door hem sancties op te leggen. Zo werd onder meer het inreisvisum voor de VS van de rechter ingetrokken en bezittingen en bankrekeningen in Amerika bevroren.

In een reactie op X veroordelen de Amerikanen het nieuwe opgelegde huisarrest scherp en dreigen ze iedereen die meehelpt met het uitvoeren van de sancties, verantwoordelijk te houden. Hoewel een meerderheid van de Brazilianen zich grote zorgen maakt over de economische gevolgen van de importtarieven, meent een meerderheid van de bevolking ook dat Trump zich niet met interne justitiële aangelegenheden van Brazilië moet bemoeien en dat hierdoor de nationale soevereiniteit in het geding is."

Stella Rimington, de eerste vrouwelijke directeur van de Britse inlichtingendienst MI5, is op 90-jarige leeftijd overleden. Dat heeft haar familie bekendgemaakt. Rimington vormde voor actrice Judi Dench de inspiratie voor het karakter 'M' in zeven James Bond-films.

Na een studie Engels verhuisde Rimington in de jaren zestig naar India met haar echtgenoot, een diplomaat. Daar werd ze door MI5 gerekruteerd om als assistent en typiste op het kantoor van de inlichtingendienst in New Delhi te werken.

Eenmaal terug in Londen maakte ze vanaf de jaren zeventig carrière binnen MI5, de binnenlandse veiligheidsdienst. Ze rekruteerde nieuwe agenten en gaf leiding aan spionnen op missies; banen die eerder waren voorbehouden aan mannelijke collega's.

Later werkte ze ook aan contraspionage en terrorismebestrijding. Ze kreeg onder meer te maken met Sovjet-spionnen en hielp bij het infiltreren van militante groepen in Noord-Ierland.

James Bond

In 1992 werd ze benoemd tot directeur-generaal. De producenten van de in 1995 verschenen Bond-film GoldenEye besloten door haar aanstelling voor het eerst een vrouw te casten voor de rol van 'M', die in de filmreeks aan het roer staat van MI6, de inlichtingendienst voor het buitenland.

De trailer van GoldenEye met Judi Dench als M:

Rimington werd na haar aftreden in 1996 geridderd door de Britse koningin Elizabeth. Er was later wel kritiek dat MI5 in de Koude Oorlog Britse vakbondsleiders, socialisten en andere personen die als subversief werden beschouwd had bespioneerd. In 2001 gaf Rimington toe dat de dienst "misschien wat te enthousiast was geweest" bij het in de gaten houden van binnenlandse doelwitten.

De oud-spion was op latere leeftijd succesvol thrillerschrijfster en bracht een boek uit over haar leven. De huidige directeur-generaal van MI5, Ken McCallum, zegt dat Rimington grenzen wist te verleggen en dat ze "een zichtbaar voorbeeld was van het belang van diversiteit aan de top".

Het lichaam dat vorige week werd gevonden in een uitgebrande auto in Scherpenseel (Duitsland), blijkt van een man die in Nederland als vermist werd opgegeven. Het slachtoffer is een 46-jarige man zonder vaste woon- of verblijfplaats, meldt de politie.

Het uitgebrande voertuig werd vorige week dinsdag op enkele meters afstand van de grens bij Landgraaf gevonden. Een dag na de vondst werd een man aangehouden, maakte de politie vandaag bekend. Hij wordt verdacht van betrokkenheid bij de dood van de 46-jarige man.

De verdachte zit vast in Duitsland, meldt zijn advocaat aan L1. Nederland zou een verzoek tot uitlevering hebben gedaan, aldus de omroep.

Het is nog niet duidelijk wat er precies gebeurd is. Het onderzoek naar het overlijden van de man loopt nog.

Provincies die door het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) zijn gevraagd om extra noodopvangplekken te creëren, geven daar vooralsnog maar beperkt gehoor aan. De komende maanden is er zicht op 800 nieuwe plekken. Dat zijn er 1800 minder dan gevraagd.

Momenteel kan het COA alle asielzoekers nog een bed bieden, maar de bezetting "is al een lange tijd maximaal". Omdat het aantal asielaanvragen in augustus doorgaans toeneemt, kregen Gelderland, Limburg, Noord-Brabant, Noord-Holland, Overijssel, Utrecht, Zeeland en Zuid-Holland vorige maand het verzoek om extra noodopvangplekken te realiseren.

De asielopvangorganisatie richtte zich specifiek tot deze acht provincies, omdat zij nog niet voldoen aan de spreidingswet. De provincies lieten vervolgens weten dat ze de oproep hebben doorgestuurd naar de 296 gemeenten in hun gebied.

Waar de 800 plekken gevonden zijn, heeft het COA niet bekendgemaakt. Geen enkele nieuwe opvangplek is in Brabant, zegt een woordvoerder van de province tegen Omroep Brabant.

Spreidingswet

Of de verwachte zomerpiek met de nieuwe plekken kan worden opgevangen, is volgens het COA nog niet te zeggen. "Dat hangt af van het aantal mensen dat de komende maanden asiel aanvraagt", zegt een woordvoerder. Ze hoopt dat de provincies nog meer plekken kunnen realiseren.

De spreidingswet is bedacht om asielzoekers eerlijker over het land te verdelen, omdat een aanzienlijk deel van de gemeenten jarenlang geen asielopvang had. Volgens de wet moesten er vorige maand 101.500 opvangplekken "klaar zijn voor gebruik", maar dat aantal is bij lange na niet gehaald.

Het demissionaire kabinet wil af van de spreidingswet, maar het is de vraag of daar een meerderheid voor is in de Eerste Kamer. Voorlopig blijft de wet dus van kracht.

De Israëlische regering heeft als voornemen om heel Gaza militair te bezetten, schrijven Israëlische media. Deze berichten zijn nog niet officieel bevestigd door premier Netanyahu.

Volgens krant The Jerusalem Post heeft Netanyahu het besluit al genomen en medegedeeld aan zijn ministers. Andere media zoals The Times of Israël houden nog een slag om de arm en noemen het een voornemen van de Israëlische regering.

"We moeten samen staan en vechten om al onze oorlogsdoelen te behalen", zei Netenyahu vanavond voor de start van een reguliere kabinetsbijeenkomst. "Namelijk: het verslaan van de vijand, de vrijlating van onze gijzelaars en garanderen dat Gaza niet langer een bedreiging vormt."

Morgen komt het kabinet samen om de knoop door te hakken, zo melden Israëlische media. Ook volgens nieuwszender Kanaal 12 neigt de premier richting het uitbreiden van het offensief in Gaza. De oorlog in Gaza is momenteel nog in volle gang: dagelijks worden tientallen doden gemeld door Israëlische bombardementen en beschietingen.

75 procent bezet door militairen

Het Israëlische leger houdt nu zo'n 75 procent van de Gazastrook militair bezet. Een strook aan de kust is aangemerkt als humanitaire zone, hoewel het leger daar nog wel altijd bombardementen uitvoert. Volgens de nieuwste plannen van Netanyahu zouden alle gebieden worden bezet.

Nasrah Habiballah, correspondent Israël en de Palestijnse Gebieden

"Israëlische media zeggen dat Netanyahu van plan is steun te zoeken bij de rest van het kabinet. Het volledig bezetten van de Gazastrook is al langer een wens van zijn Israëlische coalitiegenoten. Een aantal van hen zet Netanyahu al langer onder druk om deze stap te nemen en spreken openlijk van het koloniseren van Gaza.

Vanuit het Israëlische leger klinkt er bezwaar. Er zou tegen de legerstafchef zijn gezegd dat hij zijn spullen kan pakken als het plan hem niet aanstaat. Wat dit allemaal betekent voor de inwoners van Gaza is nog onduidelijk."

Zo'n 600 ex-leiders van Israëls veiligheidsapparaat riepen de Amerikaanse president Trump eerder vandaag in een brief op om Netanyahu onder druk te zetten om de oorlog te stoppen. De Commandanten voor Israëls Veiligheid (CIS), zoals ze zichzelf noemen, stellen dat Hamas de facto is verslagen en dat de tijd rijp is voor diplomatie om de gijzelaars terug te krijgen.

"Ik ben een militair en heb heel mijn leven gevochten", zegt de voormalige Israëlische generaal Matan Vilnai in een interview met de NOS. "Het leger heeft zijn taak gedaan. Nu is het tijd voor de diplomaten om hun werk te doen." Hij en de andere ondertekenaars van de brief vrezen dat Netanyahu de oorlog zal blijven voortzetten.

Protest in Tel Aviv

Tienduizenden Israëliërs kwamen afgelopen zaterdag naar Tel Aviv om een einde aan de oorlog te eisen. De propagandavideo's van twee uitgemergelde Israëlische gijzelaars leidden tot emotionele reacties van familieleden.

Enerzijds werd Hamas verguisd om het uithongeren van de gijzelaars, anderzijds werd Netanyahu verweten dat hij er niet alles aan doet om een akkoord te sluiten over de vrijlating van ontvoerde Israëliërs in Gaza.

Internationale druk op Israël groeit

Volgens VN-mensenrechtenexperts en genocideonderzoekers pleegt Israël genocide met zijn luchtaanvallen op Gaza en het afknijpen van noodhulp. De internationale druk op Israël om de oorlog te stoppen en onbelemmerd hulp toe te laten aan burgers in Gaza is de afgelopen tijd fors gegroeid.

Zelfs de belangrijkste bondgenoot, de Amerikaanse president Trump, benoemde onlangs dat mensen in Gaza verhongeren. Volgens het Wereldvoedselprogramma van de VN komen er dagelijks burgers om door ondervoeding.

Voedselpakketten per parachute

Onder deze druk heeft Israël onlangs toegestaan dat landen voedselpakketten mogen droppen in de Palestijnse enclave. Er worden ook meer vrachtwagens met noodhulp toegelaten, maar het is volgens de VN nog altijd te weinig om de humanitaire crisis te beteugelen.

Gesprekken over een bestand met Hamas zijn recent vastgelopen. Israël en Hamas beschuldigden elkaar ervan niet bereid zijn concessies te doen. De terreurbeweging zegt dat het de gijzelaars alleen wil vrijlaten als de VS garandeert dat Israël niet later alsnog de oorlog hervat. Voor Netanyahu is deze eis onbespreekbaar.

Brekelmans: stap de andere kant op

Het kabinet heeft niet meer informatie over het plan van Netanyahu, zegt demissionair minister van Defensie Ruben Brekelmans (VVD) in Nieuwsuur. Maar, zegt hij, als de berichten kloppen "zou dit een stap de andere kant op zijn, niet richting een staakt-het-vuren. We zullen ons weer diplomatiek gaan inspannen en kijken hoe we weer de druk kunnen opvoeren om te zorgen dat er wel aan tafel gesproken wordt, dat er zo snel mogelijk een staakt-het-vuren komt."

Hij erkent dat de invloed van Nederland daarin klein is en dat vooral de Verenigde Staten voor druk op Israël zou kunnen zorgen. "Maar als we als Europese Unie gezamenlijk optreden, dan is onze invloed iets groter."

Thaise en Cambodjaanse functionarissen zijn vandaag voor het eerst bijeengekomen in Maleisië om te praten over het bestand. Geweldsuitbarstingen aan de grens eind vorige maand kostten zeker veertig mensen het leven. Na vijf dagen stemden de partijen in met een staakt-het-vuren.

Tijdens de bijeenkomsten van de zogenoemde grenscommissie, die tot aanstaande woensdag duren, moet worden afgesproken hoe het fragiele bestand kan worden gehandhaafd. Hooggeplaatste functionarissen, onder wie de ministers van Defensie van beide landen, zijn aanwezig bij de gesprekken.

Verder wordt er gesproken over de coördinatie van humanitaire hulp voor burgers in het grensgebied. Afgevaardigden van de Verenigde Staten en China schuiven later deze week aan.

De uitbarsting van geweld tussen Thailand en Cambodja duurde vijf dagen en was het dodelijkste conflict tussen de twee landen in ruim tien jaar. Honderdduizenden burgers raakten ontheemd.

Heffingen verlaagd

Aanleiding voor het conflict was een 800 kilometer lange grens die in de koloniale tijd door Frankrijk werd bepaald. Beide landen claimen tempels die in het gebied staan.

Onderhandelingen over het staakt-het-vuren begonnen onder druk van de Amerikaanse president Trump, die dreigde met economische maatregelen als het geweld zou aanhouden. Nadat de landen hadden ingestemd met het bestand, verlaagde de VS de importheffingen voor beide landen van 36 naar 19 procent.

Correspondent Zuidoost-Azië Mustafa Marghadi:

"Er wordt niet meer gevochten, maar er is zeker nog sprake van spanning. Het onderlinge wantrouwen is erg groot. Zo stelt het Thaise leger dat er nog altijd troepen worden verplaatst aan de Cambodjaanse kant van de grens. Bij de wapenstilstand was juist afgesproken dat dat niet zou gebeuren.

Thailand heeft tijdens de gevechten een tempelcomplex ingenomen. Het leger zegt niet bereid te zijn zich daaruit terug te trekken. Ook dat zou frictie kunnen opleveren.

Normaal gesproken konden Thai en Cambodjanen in het grensgebied vrij goed met elkaar opschieten, maar de gevechten lijken nationalistische sentimenten te hebben aangewakkerd. Het voelt als een soort veenbrand die elk moment weer kan oplaaien.

Anderzijds hebben de landen ook een heel belangrijke prikkel om de wapenstilstand intact te houden: de importheffingen van Amerika. Als de landen weer gaan vechten, zou Trump die zomaar weer kunnen verhogen. Ik vermoed dat ze dat risico niet willen nemen."

Video's met de mooiste uitzichten tijdens de meest uitdagende bergwandelingen, TikTok en Instagram staan er vol mee. Maar al die prachtige bergplaatjes hebben ook een keerzijde.

Volgens Robin Baks, de directeur van de Nederlandse Klim-en Bergsportvereniging moeten in de Alpen honderden keren per jaar mensen van een berg gered worden. Het gaat volgens hem nu vaker fout dan vijf jaar geleden.

Onnodig, zo zegt hij: "We zien dat mensen in coronatijd het hiken hebben ontdekt, maar niet iedereen realiseert zich dat het voorbereiding vereist."

Kennis en ervaring ontbreekt

De NKBV ziet dat het aantal keren dat een hulpdienst wordt ingeschakeld de afgelopen jaren is verdubbeld onder mensen tussen de 18 en 35 jaar. "Die groep is heel actief op sociale media. Die zien natuurlijk die prachtige plaatjes van die bergomgeving en willen daarheen", zegt Baks. "Dat begrijp ik want er is niks mooiers dan in de bergen zijn. Alleen vervolgens vergeten dat ze niet de kennis en ervaring hebben."

De afgelopen tijd waren er meerdere incidenten met Nederlanders. Zo raakte een Nederlander vermist in Noorwegen waar hij na 50 uur werd teruggevonden. In Noord-Spanje raakten twee vriendinnen in de problemen tijdens een wandeling en in de Pyreneeën wordt nog steeds gezocht naar een Amerikaan die in Nederland woont. In de Italiaanse bergen werd afgelopen maand een recordaantal van 83 sterfgevallen genoteerd.

Erik Meesters was een week geleden met zijn familie op vakantie in Noorwegen. Tijdens een wandeling sloeg het weer om en nam hij op de terugweg een verkeerde afslag waardoor hij twee dagen lang vastzat op een berg. Hij had alleen een pot pindakaas mee.

In deze video vertelt hij zijn verhaal:

Ook vriendinnen Maaike en Nadia raakten deze zomer in Noord-Spanje in de problemen. Op dag twee van hun driedaagse huttentocht ging het helemaal fout. Na een gemiste afslag waren de twee op een heel ander pad terechtgekomen. "Het ging van kwaad tot erger, we hadden ook in een keer sneeuw", zegt Maaike. "Het pad stopte soms waardoor we stukjes moesten klimmen. We zaten inmiddels op 2400 meter."

De twee vrouwen besloten 112 te bellen en na een klein uur kwam een helikopter ze redden. "Er kwam een man met een kabel naar buiten en die werd bij ons op de klif gedropt", zegt Maaike. "En dan word je de heli in gehesen, terwijl hij doorvliegt. Ik vond het doodeng en had dit vrijwillig nooit gedaan, maar nu moest het."

Maaike en Nadia bleken in een gebied te zijn terechtgekomen waar je een klimlicentie voor nodig hebt. "In de toekomst zal ik nooit meer denken dat een andere route ook wel kan, maar het had aan de andere kant wel fijn geweest om te weten dat er klimroutes in dat gebied zijn en dat je dat ook op een kaartje kan zien."

Voorbereiding

Volgens Baks zit de slechte voorbereiding van wandelaars hem vaak in de schoenen. "Zo dragen mensen sneakers waar je weinig grip op hebt en hebben ze geen goede spullen bij zich", zegt hij. "Je hoeft niet altijd op zware bergschoenen te lopen, maar wel schoenen met profiel."

En ook al is het 30 graden, volgens de NKBV moet je altijd handschoenen, een muts en regenkleding meenemen. "Een weersomslag is zo gebeurd, dan wil je niet in een T-shirt in de nattigheid staan. Dan heb je zo onderkoeling te pakken", zegt Baks. "En daarbij is het belangrijk dat je telefoon goed is opgeladen en je goed weet welke tocht je gaat lopen. Ga desnoods naar de lokale VVV."

Als het dan misgaat, komen hulpdiensten je van de berg afhalen, Bij goed weer kan dat met een helikopter. "Als je daar niet voor verzekerd bent, kun je zomaar een rekening krijgen van een paar duizend euro".

Nederland betaalt 500 miljoen euro voor een steunpakket met Amerikaanse luchtverdedigingssystemen, munitie en ander militair materieel voor Oekraïne. Dit bedrag is onderdeel van de 3,5 miljard euro die Oekraïne eerder is toegezegd.

Met deze bijdrage is Nederland het eerste NAVO-land dat een steunpakket koopt voor de zogeheten Prioritised Ukraine Requirements List (PURL), een lijst waarop Oekraïne aangeeft welke luchtverdediging, munitie en andere zaken het hardst nodig zijn. Die lijst is bedacht door de Amerikaanse president Trump en NAVO-baas Rutte, om ervoor te zorgen dat niet de VS maar NAVO-lidstaten betalen voor de leveranties aan Oekraïne.

Veel NAVO-lidstaten hebben zelf niet genoeg wapens om die aan Oekraïne te leveren. Zij kunnen nu voor 500 miljoen euro een pakket met de door Oekraïne gevraagde spullen van Amerika afnemen en laten leveren aan Oekraïne. De bedoeling is dat deze maand nog al twee steunpakketten richting het land gaan.

Patriotsysteem is van groot belang

Demissionair minister Brekelmans schrijft in een Kamerbrief dat hij "om operationele redenen" niet in detail kan zeggen wat er in de pakketten zit, maar wel dat ze bestaan uit luchtafweersystemen, munitie, gevechtsvoertuigen, reserveonderdelen en "andere cruciale middelen waarmee Oekraïne zich kan blijven verdedigen tegen de Russische agressie".

In De Telegraaf vertelt hij wel dat er in het Nederlandse pakket onder meer onderdelen voor het Patriot- en HAWK-luchtafweersysteem zitten. Daar zit Oekraïne met smart op te wachten, om zich te kunnen beschermen tegen de Russische luchtaanvallen die steeds heftiger worden. Amerika is het enige land dat die de Patriot-systemen, die ruim een miljard euro per stuk kosten, kan maken.

De afgelopen weken onderhandelden NAVO-landen over hoe de systemen aan Oekraïne geleverd kunnen worden. Duitsland kondigde vorige week aan twee eigen Patriot-systemen aan Oekraïne te geven. In ruil daarvoor levert Amerika versneld nieuwe, vervangende systemen aan Duitsland.

Brekelmans zegt dat andere NAVO-landen snel het voorbeeld van Nederland zullen volgen en dus ook steunpakketten van Amerika zullen kopen. Volgens hem is dat hard nodig om de positie van Oekraïne op het slagveld, maar ook daarbuiten, te versterken.

"Wanneer Rusland militair de overhand heeft in Oekraïne, is het minder geneigd aan de onderhandelingstafel serieus te spreken over een staakt-het-vuren", zegt Brekelmans. "Daarom is het van belang de druk op Rusland op te voeren, zowel via sancties als door militaire leveringen aan Oekraïne."

Reactie Rutte

NAVO-chef Rutte is blij met de Nederlandse stap. "Nederland neemt hiermee de leiding en zorgt voor concrete steun op de grond."

Hij wijst erop dat het belangrijk is dat de Oekraïners de militaire goederen krijgen om zich tegen de Russische agressie te verdedigen. Alleen zo kan volgens Rutte de oorlog tot een definitief einde komen "in lijn met de pogingen van president Trump om vrede te bereiken".

De Oekraïense president Zelensky is dankbaar voor de Nederlandse hulp, die hij heeft besproken met premier Schoof. "Oekraïne - en dus heel Europa - zal beter beschermd zijn tegen Russische terreur."

In Oekraïne zijn zes mensen aangeklaagd op verdenking van verduistering van overheidsgeld. Het gaat onder meer om een parlementariër, een legercommandant en de directeur van een bedrijf dat drones maakt. Ze zouden de staat hebben opgelicht voor minstens tienduizenden euro's.

Afgelopen weekend onthulden de Oekraïense anticorruptiediensten NABOe en SAPO fraude bij de aanschaf van drones en ander militair materieel. Vandaag melden de instanties dat er nog twee verdachten zijn opgepakt in het onderzoek en dat er in totaal tegen zes personen een proces is aangespannen.

Parlementariër geschorst

De aangeklaagde parlementariër is Oleksi Koeznetsov, een partijgenoot van president Zelensky. Hij is voorlopig geschorst bij partij Dienaar van het Volk vanwege zijn betrokkenheid bij het schandaal. Koeznetsov moet zestig dagen vastzitten in voorarrest, tenzij hij een borgsom van omgerekend 192.000 euro betaalt.

Een voormalige bestuurder in de oostelijke regio Loehansk is ook aangeklaagd, evenals een andere hoge functionaris. Naast de directeur van het drone-bedrijf wordt een mede-eigenaar van de onderneming voor het gerecht gedaagd.

'Georganiseerde criminele bende'

Het schandaal speelt over de periode van 2024 tot en met 2025. "Een georganiseerde criminele bende heeft systematisch geld verduisterd dat beschikbaar was gesteld door lokale autoriteiten voor defensie", schrijven de NABOe en SAPO in een verklaring.

De afgesproken prijs van de drones zou dertig procent te hoog zijn geweest. Volgens de opsporingsinstanties wisten de corrupte bestuurders dat toen ze het contract ondertekenenden. De buit werd vervolgens verdeeld onder de deelnemers aan het fraudeplan. Bij het dronebedrijf zou voor zo'n 80.000 euro aan overheidsgeld zijn verduisterd.

Zelensky paste omstreden wetsvoorstel aan

Het onderzoek werd naar buiten gebracht in een periode waarin corruptiebestrijding in Oekraïne onder een vergrootglas ligt. President Zelensky ondertekende onlangs een wet die NABOe en SAPO volgens critici tandeloos zou maken. Na demonstraties in Oekraïense steden en kritiek van de Europese Unie kwam Zelensky terug van zijn omstreden besluit.

Vorige week heeft het Oekraïense parlement een nieuw wetsvoorstel aangenomen. De nieuwe wet zal volgens Zelensky de onafhankelijkheid van de twee anticorruptie-instanties waarborgen.

Corruptie in Oekraïne

Het aanpakken van corruptie is een van de hoofdvoorwaarden die Brussel stelt voor een Oekraïens EU-lidmaatschap. Het Oost-Europese land heeft daar de afgelopen jaren grote stappen in gezet, concludeerde de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) eerder dit jaar. Desondanks wordt de kans op fraude en verduistering door functionarissen groot geacht, mede door de gevolgen van de Russische invasie.

Op de zogenoemde Corruptie Perceptie Index staat Oekraïne op plek 105 van de 180 onderzochte landen. Daarmee staat het op gelijke hoogte met Servië. Nederland staat op plek 9 van deze lijst, die is samengesteld door organisatie Transparency International.

In een uiterste poging een gevoelige stemming over nieuwe kiesdistricten te voorkomen hebben tientallen Democratische politici hun thuisstaat Texas verlaten. Dit tot woede van de Republikeinse gouverneur Abbott, die eist dat ze vandaag terugkeren naar Texas voor de stemming. Doen ze dat niet, dan wil hij proberen de politici uit hun ambt zetten.

De Democraten pakten dit weekend het vliegtuig naar Chicago en New York, uit onvrede over het voorstel van Texaanse Republikeinen om de grenzen van kiesdistricten in de staat aan te passen. Met dat plan, dat de steun heeft van president Trump, verwachten de conservatieven vijf Texaanse Congreszetels die nu nog in handen zijn van de Democraten te kunnen binnenslepen.

De Republikeinse Afgevaardigde Vasut, voorzitter van de herindelingscommissie, is duidelijk over het doel van de nieuwe districtskaarten:

Die zetels spelen een belangrijke rol bij de tussentijdse verkiezingen in de VS van volgend jaar. De Republikeinen hebben nu een meerderheid in het Congres, maar de marges zijn krap. Met Trumps afnemende populariteit in de peilingen, onder meer ingegeven door alle aandacht rond de Epstein-dossiers, zetten de Republikeinen nu alle zeilen bij.

"De Republikeinen vrezen dat ze de meerderheid gaan verliezen die ze nu in het Huis van Afgevaardigden hebben", zegt Amerika-kenner Kenneth Manusama. "Dus hebben ze nu open en bloot en onbeschaamd gezegd: weet je wat, we gaan gewoon een nieuwe kaart tekenen, met nieuwe districten, en daarmee hebben we kans om vijf extra zetels te winnen."

Het naar believen aanpassen van de districtsgrenzen voor eigen politiek gewin gebeurt in de VS sinds jaar en dag en heeft een naam: gerrymandering. Die term verwijst naar gouverneur Gerry van de staat Massachusetts, die begin 19de eeuw voor eigen gewin de grenzen dusdanig verschoof dat sommigen de vorm van een salamander meenden te herkennen in een van de districten.

In deze video legden we eerder uit hoe gerrymandering werkt:

Verboden is het verleggen van de grenzen niet. Het Hooggerechtshof oordeelde in 2019 dat het om een politieke kwestie gaat waar de rechtspraak zich niet mee heeft te bemoeien. "Dus het mag", zegt Manusama. "Racial gerrymandering mag niet. Daarbij wil je met name zwarte kiezers benadelen, zodat witte kiezers daar voordeel van hebben."

Het opmerkelijke aan het Republikeinse voorstel in Texas is de timing, legt Manusama uit. Doorgaans gaan districtsgrenzen in de VS eens in de tien jaar op de schop, nadat er een volkstelling heeft plaatsgevonden. "Nu hebben de Republikeinen tussendoor bedacht: we moeten maar een nieuwe kaart tekenen, want we staan er slecht voor en zo kunnen we onze meerderheid behouden."

Daarbij verbaast het de Amerikakenner niet dat het in Texas de Republikeinen zijn die naar dit middel grijpen. "De conservatieven in Amerika zijn nu structureel in de minderheid. Ze moeten dit soort electorale trucs uithalen om alsnog zetels te behalen en meerderheden te kunnen krijgen, zowel in lokale parlementen als in het nationale, federale Huis van Afgevaardigden."

Correspondent Verenigde Staten Rudy Bouma:

"Vier jaar geleden deden Democraten in Texas dit ook al om restricties rondom verkiezingen te blokkeren. Daarop hebben Republikeinen nieuwe regels doorgedrukt. Zo kunnen Afgevaardigden die de staat verlaten om stemmingen te ontduiken celstraf en boetes van 500 dollar per dag krijgen. De Afgevaardigden verdienen maar 600 dollar per maand voor hun parttime werk.

Die boetes mogen echter niet worden betaald uit campagnepotjes, maar Democraten hebben de afgelopen weken toch al geld ingezameld en denken een manier te hebben gevonden om de restricties te omzeilen.

Eén van de fondsenwervers is de Texaanse Democratische politicus Beto O'Rourke, die we recent nog spraken voor Nieuwsuur. Ook de Nationale Democratische Partij steunt de dissidente Texaanse Democraten. De actie was dus zorgvuldig voorbereid."

Of het vertrek van de Democratische parlementsleden uit Texas iets gaat uithalen, betwijfelt Manusama. Hij wijst erop dat de districtskaarten nog tot aan december kunnen worden aangepast. "Ze zouden het buiten Texas moeten volhouden totdat die deadline is verstreken. Dat is wel een erg lange periode. Ik vraag me af of ze dat kunnen volhouden."

Onmogelijk acht Manusama het ook niet, gelet op de openlijke steun van de Democratische gouverneur in Illinois. Deze Pritzker geldt als een uitgesproken criticus van Trump en wordt gezien als mogelijke kandidaat bij de presidentsverkiezingen van 2028. Hij heette de Democraten uit Texas gisteren tijdens een persconferentie welkom in Chicago.

Pritzker gaf daarbij af op Trump. "Dit gaat niet alleen om het manipuleren van het systeem in Texas, maar om het manipuleren van het systeem in strijd met de rechten van alle Amerikanen voor de komende jaren", aldus de gouverneur. De miljardair zou een maandenlang verblijf van de Texaanse politici makkelijk kunnen bekostigen, zo wordt gespeculeerd.

Ondertussen zitten Democraten elders in het land ook niet stil. Zo dreigen afgevaardigden in staten als Californië en New York in navolging van de Republikeinen in Texas ook hun districtsgrenzen te verleggen, ziet Manusama. Daarmee kan volgens hem een "wapenwedloop" op gang komen. "Die is voor het politieke systeem en het vertrouwen daarin niet echt goed."

Meerdere mensen hebben tijdens het Pride-weekend melding gemaakt van verkrachting en aanranding bij het Centrum Seksueel Geweld in Amsterdam. De locatie in Amsterdam-West was voor het allereerst fysiek geopend in het weekend. Het centrum overweegt nu vaker open te gaan tijdens grote evenementen, schrijft de regionale omroep NH.

Het Pride-weekend en de Canal Parade trekken jaarlijks honderdduizenden bezoekers. Bij grote en drukke evenementen ziet het Centrum Seksueel Geweld doorgaans een toename van het aantal (telefonische) meldingen van seksueel overschrijdend gedrag. Reden voor het centrum om voor het eerst fysiek open te gaan tijdens zo'n druk evenement.

De locatie in West is sinds afgelopen oktober doordeweeks geopend. Dit jaar kwam vanuit de politie het verzoek om tijdens het weekend van Koningsdag ook open te gaan, vertelt coördinator Aukje Bosman. "Maar toen hadden we de middelen nog niet. Het volgende grote evenement was Pride. We vinden dat mensen na een nare seksuele ervaring meteen recht hebben op hulp."

Verpleegkundige en politie

In het centrum waren het hele weekend onder meer een coördinator, een forensisch verpleegkundige van de GGD en twee politieagenten van de afdeling zedenzaken aanwezig. "We zijn, anders dan een politiebureau, traumasensitief ingericht", legt Bosman uit. "We ondernemen actie vanuit de wens van het slachtoffer."

Gisteravond meldde Het Parool al dat vijf mensen afgelopen weekend zijn langsgegaan om melding te maken. Het Centrum Seksueel Geweld zegt nu tegen NH dat er sindsdien nog meer telefonische meldingen zijn binnengekomen van aanranding en verkrachting tijdens het evenement.

"Het gaat om meerderjarige mensen van verschillende geslachten en van allerlei leeftijden", aldus Bosman. "Van begin twintig tot in de vijftig. Ik vind het belangrijk om dit te melden. Want het idee is dat veel jonge vrouwen zich melden, maar dat is dus niet zo."

'Niet alleen jonge vrouwen'

Het Centrum Seksueel Geweld wil niet ingaan op de aard van de meldingen maar zegt dat er meerdere meldingen van verkrachting zijn gedaan en meerdere meldingen van aanranding. "Er komen veel mensen bij elkaar en er worden genotsmiddelen gebruikt. We zien dat er dan vaker grenzen wordt overgegaan", verklaart Bosman.

Het centrum gaat nog uitgebreid evalueren maar concludeert na afgelopen weekend "dat er in ieder geval behoefte is" aan een fysiek meldpunt tijdens een groot evenement. "Dus we gaan kijken of we op korte termijn vaker open kunnen bij grote evenementen. Sail komt eraan, maar denk ook aan Amsterdam Dance Event."

De politie wil uit privacyoverwegingen niet ingaan op de meldingen en eventuele aangiftes die daarop volgden.

Het Openbaar Ministerie gaat stapsgewijs weer online, meldt justitie. De interne systemen van het OM waren sinds half juli losgekoppeld van het internet vanwege een hack, na een waarschuwing van het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC).

Uit onderzoek naar de hack is gebleken dat er inderdaad gebruikgemaakt is van kwetsbaarheden in de interne systemen van het OM. Duidelijk is dat er onbevoegden in Citrix-systemen zijn geweest. Die software wordt gebruikt om op afstand te kunnen samenwerken in één computersysteem. Er is tot nu toe niet vastgesteld dat er gegevens zijn gemanipuleerd of weggehaald.

Het Landelijk Parket heeft een strafrechtelijk onderzoek ingesteld naar de hack. Dat onderzoek loopt nog.

'Continu gemonitord'

"Op basis van de onderzoeksresultaten en het advies van externe deskundigen vindt het College van procureurs-generaal dat een gefaseerde en gecontroleerde livegang nu verantwoord kan plaatsvinden. De IT-omgeving wordt continu gemonitord, zodat een verdachte beweging in het systeem direct kan worden onderkend en daarnaar kan worden gehandeld", schrijft justitie.

Het OM gaat dus niet meteen weer helemaal online, ook al niet omdat de systemen gekoppeld zijn aan die van bijvoorbeeld politie, rechtspraak, het CJIB en het NFI. De herstart wordt met die organisaties afgestemd om zo min mogelijk verstoringen te veroorzaken. Een van de eerste functionaliteiten die zo snel mogelijk weer beschikbaar komt is het e-mailen voor OM-medewerkers met externe ontvangers.

"Het zal nog enige tijd duren voordat alle systemen weer functioneren zoals voorheen", zegt Rinus Otte, voorzitter van het College van procureurs-generaal. "Hoelang het precies zal duren, is op dit moment lastig in te schatten, maar de inzet van het OM is vanzelfsprekend om de effecten hiervan voor slachtoffers, verdachten en veroordeelden zo beperkt mogelijk te houden."

Experts van de Verenigde Naties pleiten ervoor, demonstranten smeken erom: een wapenembargo tegen Israël. Europese wapens dragen bij aan genocidaal geweld in Gaza en de Westelijke Jordaanoever, redeneren ze. Een militair exportverbod kan Israël dwingen om te stoppen met de oorlog, zeggen ze.

Maar Israël importeert veel meer militair materieel uit Amerika dan uit welk Europees land ook. De vraag is dus of Europa wel een verschil kan maken met een wapenembargo. Slovenië werd eind vorige week de eerste EU-lidstaat die geen wapenexportvergunningen voor Israël meer verstrekt. Een symbolische stap, want het kleine Balkanland leverde sowieso al weinig wapens aan Israël.

Maar stel dat de hele EU Slovenië zou volgen en de wapenexport naar Israël stopzet? Hoeveel impact zou dat hebben? Dat is een vraag die Pieter Wezeman kan beantwoorden, wapenexpert bij het instituut voor vredesonderzoek SIPRI in Zweden.

"Israël zou geen groot probleem hebben wat betreft complete wapensystemen, want de meeste volledige wapens zoals gevechtsvliegtuigen, raketten en pantservoertuigen krijgt Israël van de VS," zegt Wezeman. "Maar als het gaat om specifieke onderdelen die de Israëlische wapenindustrie gebruikt voor het maken van wapens, kan een Europees embargo pijn doen. Israël maakt veel wapens zelf, maar we weten niet welke en hoeveel onderdelen daarvan uit Europa komen."

Duitsland de olifant in de kamer

Een handjevol Europese landen heeft weliswaar geen algeheel verbod op exportvergunningen gelegd, maar zeggen wel hun wapenverkoop aan Israël te hebben beperkt of opgeschort. Nederland, Italië, Spanje, het Verenigd Koninkrijk en België vallen in deze categorie.

Als het gaat om wapenexport naar Israël, steekt echter één land in Europa met kop en schouders uit boven de rest. Duitsland is goed voor een derde van alle Israëlische wapenimporten, terwijl de rest van Europa daar minder dan 1 procent van levert.

Duitsland voorziet Israël van munitie, wapensystemen, radar en communicatieapparatuur, maar ook complete marineschepen en torpedo's. Na de Hamas-aanslagen van 7 oktober 2023 versnelde Berlijn de exportvergunningen enorm, met 1000 procent meer goedkeuringen van wapenverkopen aan Israël dan het jaar daarvoor.

"De enige echt grote wapens die Israël uit Europa heeft ontvangen de laatsten jaren, of waarvoor er contracten zijn, komen uit Duitsland," zegt Wezeman. "Deze Duitse onderzeeboten en fregatten zijn vooral belangrijk als deel van de lange arm van het Israëlische militaire vermogen."

Vorige week bezocht Duitse minister Wadephul van Buitenlandse Zaken Israël. Ondanks de stevigere kritiek die zijn regering de afgelopen weken liet horen over het lijden van de Palestijnen in Gaza en de Westoever, komt er voorlopig geen grote verandering in de wapenhandel tussen Berlijn en Israël.

Correspondent Chiem Balduk vanuit Berlijn

"De Duitse wapenexport aan trouwe bondgenoot Israël was lange tijd onomstreden. Vooral in de eerste maanden na de aanslagen van Hamas in 2023 werd voor honderden miljoen euro's aan wapens verkocht. Inmiddels is de brede steun voor de wapenexport verdampt en klinkt er ook vanuit de regering kritiek op het handelen van Israël in Gaza. Toch is ook dit jaar voor tientallen miljoenen aan wapenexport goedgekeurd.

Er bestaat weinig transparantie over wat precies aan Israël wordt verkocht. Daardoor is het onduidelijk of met Duitse wapens genocidaal geweld in de Gazastrook wordt gepleegd. Dat begint steeds meer te wringen, juist in een land met een gitzwart verleden als Duitsland.

De Bondsdagfractie van regeringspartij SPD wil daarom dat de wapenexport wordt stopgezet, maar daar gaat de CDU/CSU van bondskanselier Merz niet in mee. De Duitse regering voelt zich vanwege de geschiedenis verantwoordelijk voor het voortbestaan van Israël. Het geheel stopzetten van wapenexport zou het beeld creëren dat Duitsland Israël in de steek laat. Waarschijnlijk is het beperken van leveringen van bepaalde wapens op dit moment het hoogst haalbare."

Het klinkt eenvoudig om de wapenexport naar Israël een halt toe te roepen, maar het gevaar bestaat dat Israël als tegenmaatregel de export naar Europa stopzet. Dat zou Europese landen slecht uitkomen op het moment dat de EU zich probeert te herbewapenen.

"Nederland heeft bijvoorbeeld Israëlische Puls-raketartillerie besteld en wil luchtafweerraketten en aanvalsdrones bestellen voor de Marine," zegt Wezeman. "Een aantal Europese landen is naarstig op zoek naar wapens die snel kunnen worden geleverd."

Aan de andere kant zou het boycotten van Israëlische wapens mogelijk een effectief drukmiddel kunnen zijn, want de Israëlische militaire export is een hoeksteen van de eigen defensie-industrie, zegt Wezeman. "Het kopen van wapens van Israël draagt bij aan het in stand houden van de Israëlische militaire vermogen, inclusief voor de oorlogsvoering in Gaza."

De topman van de Amerikaanse automaker Tesla krijgt een aandelenpakket ter waarde van 29 miljard dollar, aldus het bedrijf maandag. Dat is opvallend, aangezien het niet goed gaat met het bedrijf. In het tweede kwartaal was de winst 210 miljoen dollar lager dan een jaar eerder.

Het doel van de beloning zou zijn om Musk bij het bedrijf te houden. "We zijn ervan overtuigd dat deze beloning Elon zal stimuleren om bij Tesla te blijven," aldus het bedrijf op X, "hoewel we erkennen dat Elons zakelijke ondernemingen, interesses en andere mogelijke bestedingen van zijn tijd en aandacht uitgebreid en veelomvattend zijn".

Elon Musk heeft meermaals gedreigd om weg te gaan bij Tesla, mocht zijn invloed in het bedrijf niet groter worden. "Ik vind dat mijn invloed over Tesla groot genoeg moet zijn om het in de goede richting te duwen, maar klein genoeg zodat ik eruit kan worden gezet als ik helemaal gek zou gaan doen", zei Musk volgens de Britse zakenkrant Financial Times.

Meer invloed

Het afgelopen jaar was Musk veel tijd kwijt aan zaken buiten Tesla. Zo was hij adviseur van de Amerikaanse president Trump en bemoeide hij zich met de verkiezingen in Duitsland. Zijn uitgesproken politieke voorkeur had een negatieve impact op de prijs van Tesla-aandelen.

Ook vorig jaar was er ophef over een beloningspakket aan de topman. Toen ging het om aandelen ter waarde van ruim 50 miljard dollar. Een rechtbank besloot destijds dat die beloning onrechtmatig was, onder meer omdat het toekenningsproces oneerlijk was tegenover andere aandeelhouders.

Musk is volgens zakenblad Forbes de rijkste persoon op aarde met een vermogen van 342 miljard dollar.