NOS Nieuws - Algemeen

In een levensechte oefening heeft het Korps Mariniers in Capelle aan den IJssel vanochtend vroeg een groep middelbare scholieren bevrijd die gegijzeld zou zijn door een aantal terroristen.

De 'bevrijdingsactie' op op het Comenius College lukte, maar ging wel gepaard met veel geknal en geweervuur. "Normaal trainen we veel in een afgeschermde omgeving, op oefenterreinen natuurlijk", aldus eerste luitenant Yannick bij de regionale omroep Rijnmond. "Nu proberen we dat een beetje te mixen met objecten in een complexere omgeving waar ook burgers bij betrokken zijn."

Een groep leerlingen had zich vrijwillig opgeven voor de rol van gegijzelde. Zo'n twintig militairen van het Korps Mariniers kregen de taak om hen te bevrijden en de vijand uit te schakelen. Dat deden ze door zich toegang te verschaffen tot de school en daarna (met losse flodders) naar boven te schieten.

"Wij zijn deze week bezig met een eindoefening van de mariniersopleiding", zei Yannick, bijna niet te verstaan, door het geknal op de achtergrond. "Dit is een van de acties die ze deze week uitvoeren in een hoog operatietempo. Eigenlijk zijn ze al klaar, maar dit is de kers op de taart."

Niet iedereen is de vijand

Oefenen op 'echt' terrein is volgens de luitenant essentieel. "Je krijgt met heel andere elementen te maken als je in een omgeving bent waar ook burgers bij betrokken zijn, en niet iedereen die voor je neus staat de vijand is. Dat oefenen is belangrijk voor de cursisten, zodat ze ook met andere sociale omstandigheden te maken krijgen."

"Het is inderdaad wel wat anders voor ons dan meestal", vertelde cursist Kai toen de oefening erop zat. "Maar tegenwoordig worden we ook getraind om gebouwen, zoals scholen, te zuiveren van een eventuele vijand." Volgens Kai is de oefening "vlekkeloos verlopen".

Al jaren oefent het Korps Mariniers op scholen zoals het Comenius. Niet alleen om vaardigheid op te doen, maar ook om scholieren te inspireren. "Zulke momenten zijn er ook een beetje om het Korps Mariniers een beetje in het zonnetje te zetten", aldus de eerste luitenant. "In die zin denk ik zeker dat als ze een hele club mariniers door de school heen zien gaan, dat er jongens en meisjes zijn die daardoor misschien geënthousiasmeerd worden."

Rond 07.55 uur was de oefening voorbij. De zogenaamde terroristen werden afgevoerd, de mariniers pakten hun biezen toen de eerste leerlingen en docenten aankwamen voor een gewone schooldag.

Het ging er levensecht aan toe in Capelle, vanochtend vroeg:

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft 24 websites bestraft die producten met paarden- en ezelmelk verkopen. Deze sites doen ten onrechte medische of andere gezondheidsclaims over hun producten.

Van levensmiddelen is het verboden om te beweren dat ze als geneesmiddel werken. De NVWA onderzocht 29 sites die paarden- en ezelmelk aanbieden, en in 24 gevallen werden de regels overtreden.

Zo beweerden de sites bijvoorbeeld dat hun producten symptomen van corona, eczeem en allergieën kunnen genezen. Daarvoor is geen bewijs.

Sommige beweringen die een positief verband leggen tussen een levensmiddel en de gezondheid zijn overigens wel toegestaan. De beweringen moeten dan wel wetenschappelijk onderbouwd zijn.

Waarschuwing en boetes

De bedrijven die de verboden claims deden, hebben van de toezichthouder een officiële waarschuwing of een boete gekregen. Ook moeten ze direct de teksten online aanpassen.

De komende maanden controleert de NVWA of informatie is aangepast en of de bedrijven zich aan de regels houden. Als dit niet gebeurt, dan kan de NVWA zwaardere maatregelen opleggen, zoals hogere boetes.

Er gaat van alles mis bij de shows met dieren in het Dolfinarium in Harderwijk. Dat stelt de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Dolfijnen en zeeleeuwen moeten kunstjes opvoeren die volgens de RVO tegen de regels zijn.

De RVO geeft vergunningen af voor dierentuinen en controleert of ze zich aan de regels houden. De dienst zegt dat er twintig overtredingen zijn begaan, en baseert zich op videobeelden die zijn gemaakt door de stichting Bite Back. Die stichting strijdt onder meer tegen het bestaan van het Dolfinarium.

Volgens de RVO moeten dolfijnen nog altijd verzorgers voortduwen met hun neus en haken trainers hun voeten in de staart van de dolfijn, waardoor ze door het dier worden voorgetrokken.

Ook bij de walrussen worden de regels overtreden: die moeten op commando schudden, zodat hun vet blubbert. De dienst noemt dat "onnatuurlijk gedrag dat louter tot vermaak dient". Daarnaast moeten walrussen bezoekers op commando nat spuiten. Ook dat wordt gezien als onnatuurlijk.

De zeeleeuwen moeten zwaaien en bewegen met hun vinnen. De RVO noemt dat "ongewenst gedrag". Van alle hierboven beschreven overtredingen zegt de RVO dat de kunstjes geen educatieve waarde hebben en tegen de regels zijn.

Dwangsom

Vanwege al deze overtredingen legt de RVO het Dolfinarium een last onder dwangsom op. Dat betekent dat het park per 11 april veranderingen moet hebben doorgevoerd. Zo mag er alleen interactie zijn tussen verzorgers en dieren als daarmee "soorteigen kenmerken of noodzakelijke zorg worden geïllustreerd". Ook mogen er alleen nog commando's worden gegeven als dat noodzakelijk is om de voorstelling in goede banen te leiden.

Gaat het Dolfinarium toch opnieuw in de fout, dan volgt een boete van 2000 euro per overtreding, met een maximum dwangsom van 10.000 euro. Als dat bedrag is bereikt, kunnen er verdergaande maatregelen volgen, zoals een gedeeltelijke sluiting voor publiek, stelt de RVO.

Dolfinarium ontkent

In een reactie aan de NOS laat het Dolfinarium weten in bezwaar te gaan bij de RVO. Directeur Alex Tiebot wijst op een rapport van de Nationale Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). De bevindingen van de RVO staan volgens Tiebot "haaks op de bevindingen van de NVWA".

Bij een inspectie in mei vorig jaar stelde de NVWA dat er geen sprake was van onnatuurlijk gedrag of ongewenste gedragingen tijdens de voorstellingen. Daarbij moet worden gezegd dat de inspecteurs toen bij hun bezoek werden begeleid door Tiebot en een andere medewerker van het park.

Tiebot zegt dat de beelden van Bite Back "de volledige educatieve context missen". Ook stelt hij dat er de laatste jaren al veel veranderingen zijn doorgevoerd.

De RVO zegt dat het op basis van de beelden vaststaat dat de regels worden overtreden. Ook als dat niet elke dag, of in elke show gebeurt, doet dat daar volgens de dienst niets aan af. Nadat er ook nog advies is ingewonnen bij een expert, is daarom besloten de dwangsom op te leggen.

Tientallen gezinnen in Enschede die vorig jaar hun woning uit moesten vanwege waterschade na een hoosbui, kunnen definitief niet terug naar huis.

Zelfs als er waterbergingen en extra grote rioolbuizen worden aangelegd, is het wijkje niet opgewassen tegen veel regen in korte tijd, blijkt uit onderzoek. De woningbouwvereniging overweegt 65 huurwoningen te slopen, meldt RTV Oost. De woningen zijn gebouwd tussen 1915 en 1928. Nieuwere woningen in de wijk die ook onder liepen kunnen wel worden bewoond.

Enschede werd op zondag 21 juli vorig jaar getroffen door een hoosbui. In een uur tijd viel er zo'n 55 millimeter. Straten stonden blank, het water stroomde huizen binnen en tientallen woningen in de wijken Pathmos en Stadsveld liepen grote waterschade op.

Sinds die tijd leven de bewoners in vervangende woonruimte elders in Enschede. Het idee was altijd dat ze terug zouden kunnen, maar dat gaat er dus niet van komen.

Waterveilig

Ingenieursbureau Arcadis onderzocht achttien varianten om de wijk 'waterveilig' te maken: van het aanleggen van grote ondergrondse waterbergingen tot extra grote rioolbuizen en waterbassins. Uit het onderzoek blijkt dat geen enkele maatregel bestand is tegen zoveel regenwater in korte tijd (55 tot 70 millimeter in een uur tijd).

Het probleem is dat Enschede is gebouwd op een stuwwal met een hoogteverschil van 40 meter. In geval van extreme neerslag stroomt water direct naar het laagste punt: de wijken Pathmos en Stadsveld.

"Voor de mensen is dit natuurlijk het slechtste scenario", zegt Leon Buiting van De Woonplaats, de woningbouwvereniging die bijna alle getroffen woningen in bezit heeft. "Wij hebben van begin af aan gehoopt dat de uitkomst zou zijn dat de mensen terug konden keren naar hun woning. De uitkomst is helaas anders en dat is een enorm hard gelag."

Je mist de wijk

"Het is gewoon klote dat we al acht maanden ons huis niet in kunnen", zegt Floris Penders, een van de getroffenen, bij zijn dichtgetimmerde woning. "Je mist de wijk, je mist de buurt, je mist een heleboel. Het was een hele hechte buurt."

Zijn buurvrouw heeft vooral last van de onzekerheid: "Het vreet aan je, we zijn helemaal kapot."

De bewoners die hun huis nu kwijtraken, mogen in hun 'wisselwoning' blijven. Als die niet passend is, krijgen ze voorrang op een huurwoning", zegt Buiting van De Woonplaats.

Beelden van de hoosbui op 21 juli vorig jaar:

Wat er nu met de dichtgetimmerde woningen gaat gebeuren, is nog onduidelijk. Sloop wordt niet uitgesloten, al benadrukt de woningbouwvereniging dat dat niet de voorkeur heeft. "Het gaat om cultuurhistorische gebouwen, waar mensen vaak al hun hele leven wonen", aldus Buiting. "We willen nu zo snel mogelijk aan de slag om te kijken wat we met de woningen gaan doen."

De gemeente Enschede laat weten dat er de komende jaren twee grote hoofdafvoeren komen voor regenwater in Pathmos en Stadsveld. Ook komen er op een aantal plekken extra grote rioolbuizen.

Het kabinet noemt de importheffingen van de VS slecht nieuws voor Nederlandse bedrijven en consumenten. "Er staan veel banen op het spel", zegt minister Klever van Buitenlandse Handel (PVV).

Gisteren kondigde president Trump aan dat de VS importheffingen gaat opleggen aan alle andere landen. Trump spreekt van het "gelijktrekken van tarieven" omdat andere landen het volgens hem bij Amerikaanse producten ook doen.

De heffingen die de VS in rekening brengt op buitenlandse producten leveren geld op voor de Amerikaanse staatskas. Ook hoopt de Trump-regering dat Amerikaanse bedrijven beter kunnen concurreren op de wereldmarkt, en dan met name China. Voor Chinese producten is de importheffing 54 procent.

Voor alle producten uit de Europese Unie, dus ook voor Nederland, is de heffing voor verkoop in Amerika 20 procent. Deze producten worden voor Amerikaanse bedrijven en consumenten dus 20 procent duurder. Daardoor kan de verkoop gaan dalen. Voor Nederlandse bedrijven die afhankelijk zijn van de Amerikaanse markt betekent dit minder omzet.

Klever vindt afstemming met de 27 EU-landen noodzakelijk: "Ik ga maandag om tafel met de Eurocommissaris voor Handel en de Europese handelsministers. We willen handel kunnen drijven, maar we zullen niet schromen met tegenmaatregelen te komen mocht dat nodig zijn." De EU wil eerst met de VS over de heffingen onderhandelen om de heffingen van tafel te krijgen.

De VS is de belangrijke handelspartner voor Nederland na de EU, dus er staat veel op het spel. "Andersom is de EU voor de VS ook een belangrijke handelsmarkt, dus we zijn in feite tot elkaar veroordeeld", zegt Klever. "We moeten geen overhaaste dingen doen." Klever is het niet met het politieke verhaal van Trump eens dat de EU zelf hoge heffingen vraagt.

De VVD staat achter het nemen van tegenmaatregelen als dat nodig is, zegt Kamerlid Kamminga. "We moeten tegenmaatregelen kunnen nemen als we er niet uitkomen met de VS. Er zijn ook andere maatregelen mogelijk dan zelf heffingen opleggen aan de VS." Kamminga denkt aan het handelsakkoord Mercosur en handelsakkoorden met Canada en Mexico. "We moeten oog houden voor de sectoren die dit hard gaat raken."

Niet voor laten lenen

Ook Kamminga zet vraagtekens bij de toelichting van Trump op de heffingen. "Als je dan kijkt hoe hij dat gisteren gepresenteerd heeft, met allerlei staatjes, ik weet niet waar die cijfers vandaan komen", zegt ze. "Trump is bereid om voor zijn eigen binnenlandse politiek dit soort maatregelen in te zetten, daar moet je als EU wat tegenover zetten."

Het CDA deelt die analyse. "Het is vooral voor de interne consumptie wat Trump nu doet. Daar moeten we ons niet voor laten lenen. We willen een handelsoorlog vermijden maar je moet je ook niet laten chanteren." Dat China een enorme heffing krijgt opgelegd, begrijpt Boswijk wel. "China zorgt voor een ongelijk speelveld door enorme overheidssteun voor bedrijven. We zouden als EU eigenlijk met de VS samen tegen China moeten optreden."

Toch zien de Nederlandse politici het niet heel somber in. Boswijk: "Vier jaar Trump vernielt niet een bondgenootschap dat al langer dan 80 jaar bestaat."

"Beste Gerard, het ligt niet aan de vrouwen." Met deze tekst in een paginagrote advertentie in het AD richten de opstellers zich tot strafrechtadvocaat Gerard Spong. Ze doelen hier op uitspraken die Spong deed in de documentaire Blauwe Ballen en andere verkrachtingsmythes van Sunny Bergman.

In de documentaire zegt Spong dat er minder vrouwen verkracht zouden worden als ze zich weerbaarder zouden opstellen. Hij zegt dat "vrouwen zich toch snel laten verkrachten. Ze geven gauw hun verzet op. Ik heb het idee dat een goed weerbare vrouw het aantal verkrachtingen drastisch zal doen afnemen."

Het fragment waarom het gaat:

De qr-code in de krantenadvertentie verwijst naar een online pagina van de initiatiefnemers die de advertentie hebben gefinancierd met ruim 1400 donaties.

Ze noemen de uitspraken van Spong "de ultieme vorm van victim blaming". Hiermee wordt de schuld gelegd bij het slachtoffer en niet bij de dader. "Dit soort uitspraken zijn zeer schadelijk voor slachtoffers van seksueel geweld. Niet vrouwen zouden zich nog meer moeten wapenen en 'voorbereiden' (dat doen ze namelijk al eeuwen), maar mannen hebben de verantwoordelijkheid na te denken over consent zodra ze seksuele interactie willen met een ander", schrijven ze.

Niks geleerd?

Marieke van der Sanden, consulent seksuele gezondheid, is een van de initiatiefnemers van de advertentie. "Ik was met stomheid geslagen door de uitspraken van Spong", zegt ze. De aanleiding is Spong, maar de advertentie is gericht op heel Nederland, zegt ze. "En ook om alle slachtoffers een hart onder de riem te steken, die dit als een stomp in de maag hebben ervaren."

De initiatiefnemers lieten zich voor hun advertentie ook inspireren door een eerdere advertentie in dezelfde krant. Drie jaar geleden richtten Talpa-medewerksters zich tot John de Mol naar aanleiding van zijn reactie op de misstanden bij het programma The Voice of Holland. Toen beklaagde De Mol zich dat "vrouwen niet snel melding maken van dit soort zaken. Vrouwen hebben kennelijk een soort schaamte. Ik weet niet wat het is." De Talpa-medewerksters reageerden daarop dat het gedrag van vrouwen niet het probleem is. "En ook niet de oplossing."

Bij het zien van de uitspraken van Spong moest Van der Sanden aan die advertentie denken, zegt ze. "Ik dacht: hebben we nou nog niks geleerd? Er zijn nu ook misschien mensen die denken: 'hij is advocaat, hij weet misschien wel waar hij het over heeft.' Dit is echt zo schadelijk voor alle slachtoffers van seksueel geweld."

Stop victim blaming

De suggestie dat vrouwen zich makkelijk laten verkrachten impliceert ook dat het een soort bewuste keuze is, zegt Van der Sanden. "Terwijl we weten dat de meeste slachtoffers van verkrachting, zo'n 50 tot 70 procent, bevriest in zo'n situatie. Dat is geen bewuste keuze, maar gewoon het overlevingsmechanisme dat het overneemt. Dat maakt dat je levend uit de situatie komt. Het lichaam probeert te overleven en het zegt niets over weerbaarheid."

Van der Sanden hoopt met de advertentie te bereiken dat mensen meer gaan praten over consent (wederzijdse instemming) en de documentaire van Sunny Bergman gaan bekijken. "Het zet aan tot nadenken over onze eigen rol binnen seksueel geweld. Misschien zijn wij ook wel eens onbewust over een grens gegaan." En ten slotte wil ze met het initiatief nogmaals oproepen dat victim blaming stopt. "Wees daar alert op, bij jezelf en ook de ander."

De NOS heeft Gerard Spong ook gevraagd om een reactie, maar hij heeft nog niet gereageerd. Tegen het AD zegt hij dat hij er op een later moment op terug wil komen.

Hongarije trekt zich terug uit het Internationaal Strafhof (ICC). Dat meldt de belangrijkste adviseur van premier Viktor Orbán aan het Hongaarse staatspersbureau MTI.

Het besluit van de Hongaarse regering wordt bekendgemaakt op het moment dat de Israëlische premier Netanyahu een bezoek brengt aan het land. Het strafhof vaardigde in november een arrestatiebevel uit tegen Netanyahu. Orbán was een van de eersten die het besluit veroordeelden.

Het besluit betekent niet dat Hongarije direct het Strafhof verlaat. Het moet nog goedgekeurd worden door het Hongaarse parlement, maar het staat wel zo goed als vast dat dat gaat gebeuren omdat de partij van Orbán de absolute meerderheid heeft.

Vrienden en bondgenoten

De plannen voor het verlaten van het ICC waren al langer in de maak. De Hongaarse premier is al jarenlang bevriend met zijn politieke bondgenoot Netanyahu. Na het arrestatiebevel van het ICC noemde Orbán het "cynisch en compleet onacceptabel" dat Netanyahu vervolgd werd voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid tijdens de oorlog in Gaza.

Netanyahu prees Orbán voor zijn beslissing en noemde het Strafhof onder meer "corrupt":

Orbán zei direct dat zijn land het arrestatiebevel niet zou opvolgen. Het is de eerste keer dat Netanyahu een EU-land bezoekt sinds het besluit van het strafhof.

Het ICC kan wereldwijd mensen vervolgen voor oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid en genocide. 125 landen zijn aangesloten bij het Strafhof. Nederland is er daar een van. De VS, China, Rusland en Israël niet.

Na felle bewonersprotesten tegen de komst van asielzoekers in Berlicum en Best, zijn er ook in Bussum, Bedum en Roosendaal demonstraties geweest.

In Bussum dwongen boze bewoners burgemeester Han ter Heegde voor het gemeentehuis tot een gesprek over de komst van een azc met 300 plekken. In Het Hogeland gaat de gemeente terug naar de tekentafel omdat omwonenden een azc met 350 plaatsen veel te groot vonden. In de gemeente Roosendaal zijn de plannen voor een azc bij het dorp Heerle na bewonersprotesten van tafel.

De protesten tegen azc's volgen elkaar de laatste tijd snel op. Vorige week donderdag besloot de gemeenteraad van Sint-Michielsgestel dat er voorlopig geen asielzoekerscentrum komt in het dorp Berlicum, nadat een demonstratie daar uit de hand was gelopen. In Best werd gisteren een informatiebijeenkomst over een azc voortijdig stilgelegd, toen meer dan 400 bewoners luidruchtig demonstreerden en vuurwerk afstaken.

De aanwezigen werden door agenten naar buiten begeleid:

In Bussum kwamen enkele tientallen bewoners gisteravond verhaal halen bij burgemeester Ter Heegde (VVD), meldt NH. De gemeente wil vanaf komende zomer 300 asielzoekers huisvesten op het terrein van een voormalige horecagroothandel.

De demonstranten, die eerder al een weg blokkeerden, maken zich zorgen over de veiligheid. Ze zijn vooral bang voor overlast door alleenreizende mannen tussen de 18 en 34 jaar.

Natuurgebieden

Toen de burgemeester probeerde uit te leggen dat de gemeente werkt aan een veiligheidsplan, leidde dat tot hoon. "Deze locatie, vlak bij twee natuurgebieden, is niet te beveiligen", aldus meerdere bewoners.

"Wij willen gewoon met u in gesprek, want u luistert niet naar ons", verwoordde een van de betogers haar boosheid. "Er is nul inspraak geweest", zei een man op een fiets tegen de burgemeester. Zijn buurman schreeuwde: "Jij zet ons buitenspel."

Ter Heegde bleef geduldig antwoord geven. Hij wees erop dat er formeel geen inspraak hoeft te worden georganiseerd bij de komst van een azc. "Je zou inspraak kunnen doen, maar het is de vraag of dat verstandig is", stelde hij.

Geen slagbomen

De Groningse gemeente Het Hogeland maakt een pas op de plaats na bewonersprotesten, schrijft RTV Noord. De gemeente, die eerder asielzoekers opving in containerwoningen, wilde een azc bouwen voor 350 mensen bij het dorp Bedum. Geen slagbomen, geen hekken, maar een prettige, open opvang, zo was het idee. Maar veel omwonenden vonden het plan veel te massaal, waren bang voor waardedaling van hun huis en vroegen zich luidkeels af waarom de uitgestrekte gemeente de asielzoekers niet verspreid kan opvangen.

In een door veel Bedummers bijgewoond spoeddebat gisteravond probeerde wethouder PvdA-wethouder Han Hefting het oorspronkelijke plan te redden. Hij was nog maar een paar minuten aan het woord toen een aantal bewoners weer boos naar buiten stapte. "Dit gelul willen wij niet meer aanhoren", riepen ze.

Even later deed Hefting alsnog de toezegging ook naar andere dorpen te gaan kijken voor de huisvesting van asielzoekers. CDA-gemeenteraadslid Harma Dost: "Dit was een valse start. Terug naar de tekentafel."

18 tegen 16

De 125 bewoners die zich gisteravond hadden verzameld in de raadszaal van Roosendaal bleven wel zitten tot het eind van de vergadering. Na eerdere luidruchtige protesten hielden ze zich zelfs muisstil. Pas toen de gemeenteraad met 18 om 16 stemmen tegen de komst van een azc bij het dorp Heerle stemde, ontstond gejuich en gejoel op de publieke tribune.

De raad liet zich overigens niet zozeer leiden door de boosheid van de omwonenden, meldt Omroep Brabant. Het ging vooral over de beoogde locatie bij Heerle. Het perceel aan de Bergsebaan tussen Roosendaal en Bergen op Zoom ligt ingeklemd tussen een snelweg en een vuilverwerkingsbedrijf. Een meerderheid van de raad vond de plek vanwege geluids- en stankoverlast niet geschikt voor het onderbrengen van vluchtelingen.

Gemeenteraadslid Bejar Taher (D66) stemde vóór een vluchtelingenopvang in Heerle: "Ik vond het bedenkelijk dat tijdens het debat niemand stilstond bij het lot van de asielzoekers", zei hij. " Het zijn echt niet allemaal gelukzoekers. Toch ben ik blij dat de democratie heeft gewonnen en ik hoop dat de Heerlenaren rust krijgen."

Opsporingsdiensten schieten tekort bij het aanpakken van mensenhandel. Dat constateert Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen, Conny Rijken.

Uit een eigen studie van de Nationaal Rapporteur blijkt dat er bij de politie, de Nederlandse Arbeidsinspectie en de Koninklijke Marechaussee veel signalen binnenkomen, maar dat de diensten daar wisselend mee omgaan. In sommige gevallen schieten de opsporingsdiensten "ernstig tekort", zegt Rijken.

Signalen van mensenhandel zijn bijvoorbeeld het ontbreken van huisvesting, seksuele uitbuiting of geweld en lange werkdagen. Daders lijken vaak misbruik te maken van kwetsbaarheden van slachtoffers, zoals psychische problemen, schulden of minderjarigheid.

"Ook mensen die niet specifiek op de portfolio mensenhandel zitten, moeten signalen herkennen, oppakken en doorverwijzen", stelt Rijken. "Denk bijvoorbeeld aan diefstal of bij het oppakken van een drugsrunner. Het kan zijn dat diegene in een netwerk zit. Ook de persoon achter de balie of de wijkagent moet daar alert op zijn en signalen doorsturen."

'Te afwachtend'

De rapporteur concludeert dat de opsporingsdiensten verschillen in het signaleren van mensenhandel. Volgens Rijken heeft de Arbeidsinspectie een "te afwachtende houding" en is er bij de Koninklijke Marechaussee "verwarring in de taakopvatting". Dat moet beter, stelt de rapporteur.

Uit de studie blijkt dat de Arbeidsinspectie te vaak, en zonder verder onderzoek, concludeert dat meldingen "geen zaak voor opsporing" zijn. Slechts in 30 procent van de gevallen spreekt de inspectie met een slachtoffer. Bij de politie gebeurt dit in 69 procent van de gevallen. De marechaussee spreekt bijna in alle gevallen (93 procent) met het slachtoffer.

Toch liggen er ook bij de marechaussee nog verbeterpunten, stelt Rijken. "Er heerst een verschil in opvatting over de werkwijze. Op sommige luchthavens start de marechaussee een observatie, maar bij andere luchthavens wordt er snel doorverwezen naar de politie. Want dan vinden ze het niet hun taak".

Rijken erkent dat de instanties kampen met personeelstekorten, maar stelt dat er juist daarom binnen de politie breed aandacht moet zijn voor dit probleem. "Dat kan de specialisten juist ontlasten en helpen."

Goedemorgen! De wereld reageert vandaag op de importheffingen die president Trump oplegde aan alle landen. Bij de rechtbank Midden-Nederland dient het kort geding dat kenniscentrum Rutgers heeft aangespannen tegen de christelijke stichting Civitas Christiana. En vanavond gaat de bekendste alien aller tijden onder de hamer.

Eerst het weer: een zonovergoten dag vandaag. Het wordt tussen de 18 en 21 graden. Morgen kan de temperatuur zelfs oplopen tot 22 graden. Daarna koelt het weer flink af.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Europese Unie wil in gesprek met de VS over de importheffing van 20 procent op producten uit Europa, die gisteravond (Nederlandse tijd) werd aangekondigd. Ook worden er tegenmaatregelen voorbereid, mochten die gesprekken niets opleveren.

"Dit is een grote klap voor de wereldeconomie", zei EU-voorzitter Von der Leyen vanochtend in haar eerste reactie op het besluit. Ze waarschuwt voor de gevolgen voor miljoenen mensen als Trump zijn plannen doorzet. "Ik weet dat velen van jullie teleurgesteld zijn in onze oude bondgenoot."

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Een man kocht een tweedehands terrarium en dacht dat het leeg zou zijn. Volgens de verkoopster was haar boa constrictor al ruim een maand vermist. Niets bleek minder waar.

Provincies maken zich zorgen over de financiën van gemeenten, die in 2026 minder geld krijgen van het Rijk. Gemeenten zelf spreken om die reden van een 'ravijnjaar'. Provincies, die toezicht houden, bereiden zich voor op de gevolgen, onder meer door extra supervisie. Dat blijkt uit een rondvraag van de NOS en de regionale omroepen.

Gemeenten moeten het vanaf 2026 met in totaal 2,4 miljard euro minder doen, waardoor het lastiger wordt om sluitende begrotingen te maken. Provincies anticiperen door vroegtijdig contact te zoeken, vaker contact te hebben op ambtelijk niveau of "de vinger aan de pols te houden", laten woordvoerders weten.

Sommige provincies proberen nu al helder te krijgen in welke gemeenten er problemen te verwachten zijn. Zo verwacht de provincie Noord-Holland dat 35 van de 44 gemeenten voor een "grote financiële uitdaging" staan om de begroting in 2026 structureel sluitend te krijgen.

Op basis van de huidige gemeentebegrotingen voorziet Gelderland dat er straks in 21 gemeenten in de provincie tekorten zijn. "Met boekhoudkundige maatregelen zal het niet meer lukken zulke gaten te dichten." Gelderland telt 51 gemeenten.

De meeste provincies vinden het te vroeg om nu al te speculeren over het toepassen van "preventief financieel toezicht" bij gemeenten, zoals de verscherpte vorm van toezicht heet. Maar de provincie Noord-Holland verwacht nu al dat dat vanaf volgend jaar nodig zal zijn.

Fulltime-ambtenaar extra

Alle provincies bereiden zich dus nu al voor op volgend jaar door dit jaar intensiever contact te houden met gemeenten. Zo zegt Friesland: "De gemeenten met de grootste tekorten volgen wij dit jaar wat intensiever, door vaker ambtelijk contact."

Zuid-Holland zal "vroegtijdig met de gemeenten in contact treden om problemen in een vroeg stadium te signaleren". Flevoland zegt dat gemeenten die meer risico lopen, tijdig meer aandacht krijgen. Utrecht spreekt van "proactief toezicht". Eén provincie, Overijssel, heeft iemand fulltime aangenomen om extra supervisie te geven.

Brandbrief

Bij sommige projecten, zoals infrastructuur en woningbouw, is sprake van cofinanciering door het Rijk, gemeenten en provincies. Drie provincies zien nu al terughoudendheid bij cofinanciering bij toekomstige projecten. Het gaat om Utrecht, Noord-Holland en Flevoland.

Zo zegt Flevoland desgevraagd dat gemeenten bij dat soort projecten "een stuk voorzichtiger zijn met het toezeggen van bijdragen met het ravijnjaar in zicht". Utrecht laat weten dat "de discussies over bijdragen moeilijker zijn".

Limburg is met het oog op de financiële toekomst van gemeenten begonnen met het project GUN, Gemeentelijke Uitvoeringskracht Nieuwe Stijl. Concreet betekent het dat de gedeputeerde een-op-een-gesprekken voert met de burgemeesters, wethouders financiën en gemeentesecretarissen van alle 31 Limburgse gemeenten.

"Dit met als doel om op te halen waar de pijnpunten liggen en waar we als provincie bij kunnen helpen. Een groot gedeelte van deze gesprekken heeft al plaatsgevonden", laat Limburg weten.

Utrecht gooit het samen met de gemeenten over een andere boeg. De 23 gemeenten daar en de provincie stuurden deze week een brandbrief aan de Tweede Kamer. Daarin waarschuwen ze dat ze belangrijke taken zoals jeugdzorg en woningbouw onvoldoende kunnen uitvoeren als de geplande bezuinigingen vanuit het Rijk doorgaan.

Meedenken

De gemeenten nemen nu al maatregelen om zich voor te bereiden op dat zogenoemde ravijnjaar. Zo heeft de gemeente Meierijstad (Noord-Brabant) een lijst met 132 bezuinigingsvoorstellen gepubliceerd om de begroting tussen 2026 en 2029 sluitend te krijgen.

Zeker vijf gemeenten vragen hun inwoners om mee te denken over waar zij op moeten bezuinigen, bleek uit een rondgang van de NOS.

Een gewaarschuwd mens telt voor twee. En dus zeggen NAVO-diplomaten "op alles" voorbereid te zijn bij het eerste bezoek van de Amerikaanse minister Rubio van Buitenlandse Zaken vandaag en morgen aan het hoofdkwartier in Brussel.

Onderwerpen op de agenda: voorbereiden van de NAVO-top eind juni in Den Haag en de oorlog in Oekraïne. Maar misschien wel het belangrijkste thema staat niet op de formele agenda: de toekomst van de relatie tussen de Amerikanen en de andere bondgenoten.

Zeven weken geleden waren uitspraken van Rubio's collega Hegseth de aanleiding voor het begin van een vertrouwensbreuk tussen de Verenigde Staten en de niet-Amerikaanse leden van de militaire alliantie.

Spanning binnen NAVO

Hegseths boodschap dat de Europese NAVO-leden en Canada veel meer voor hun eigen verdediging moeten gaan betalen, wordt door iedereen beaamd. Het was vooral de manier waarop de minister zijn collega's de les las die de bondgenoten schokte.

De minister van Defensie stelde plompverloren dat Oekraïne geen NAVO-lid kon worden, terwijl de alliantie het land vorige zomer nog beloofde dat het op een "onomkeerbaar" pad naar lidmaatschap zit. Ook bleek dat president Trump zonder enig overleg met de bondgenoten met de Russische president Poetin had gebeld.

Inmiddels lijken de diplomaten allemaal een spoedcursus 'omgaan met Trump' te hebben gevolgd. Want er klinken opvallend veel positieve en geruststellende woorden over het bezoek van Marco Rubio, hoewel in de wandelgangen niet ontkend wordt dat er "veel spanning" binnen de NAVO is.

Zorgen over intenties VS

Voor die spanning is alle aanleiding. De afgelopen weken ontstond twijfel over de Amerikaanse betrokkenheid bij de alliantie. President Trump herhaalt keer op keer dat hij Groenland wil "hebben", het autonome stuk van NAVO-lid Denemarken. De Groenlanders en de Denen verzetten zich daar fel tegen.

"De toon van de boodschap waarderen we niet", zei de Deense minister van Buitenlandse Zaken Rasmussen deze week op X. "Zo praat je niet tegen trouwe bondgenoten." De Financial Times meldt dat Rubio in de marge van de top ook een aparte afspraak heeft met Rasmussen om het over Groenland te hebben.

Trumps uitlatingen roepen de vraag op wat artikel 5 nog waard is, het fundament onder de militaire alliantie dat bepaalt dat landen elkaar te hulp schieten als een van hen wordt aangevallen. Mark Rutte, secretaris-generaal van de NAVO herhaalt keer op keer dat dit artikel volledig overeind staat. Maar dat de toewijding van de Verenigde Staten zo wordt benadrukt, laat zien dat er wel degelijk zorgen bestaan over de Amerikaanse intenties.

Militairen terugtrekken

Afgelopen weken meldden verschillende media dat de sterkste bondgenoot zou overwegen de NAVO-commandant, traditioneel een Amerikaan, te vervangen door een Europeaan. Dat zou "dramatische" gevolgen hebben, zeggen diplomaten, die erop wijzen dat zij "geen enkele aanwijzing" hebben dat zoiets "snel" staat te gebeuren.

Ook duiken berichten op dat de Verenigde Staten na dit jaar willen stoppen met het meedoen aan NAVO-oefeningen. En dan is er nog de mogelijkheid dat de Amerikanen een deel van hun 100.000 militairen die gelegerd zijn in Europa terug gaan trekken.

"Het ligt in de lijn der verwachting dat dit binnen een jaar gebeurt", zeggen betrokkenen. "Daar moeten we niet paniekerig over doen." Ze kunnen alleen maar hopen dat de aankondiging van de terugtrekking georganiseerd verloopt "en niet via een bericht op X waarin aangekondigd wordt dat een divisie verdwijnt".

Het is tekenend voor de sfeer binnen het bondgenootschap. De ijskoude ontvangst van de Oekraïense president Zelensky in het Witte Huis leidde tot onthutste reacties. En ook Signal-gate, waarin vertegenwoordigers van de Amerikaanse regering zich denigrerend uitlieten over Europa, wekte niet bepaald vertrouwen. Meerdere landen werken inmiddels aan een langeretermijnplan voor een NAVO zónder de VS, schreef de Financial Times.

Afgrijselijk lelijke deal

Maar voorlopig kán het bondgenootschap helemaal niet zonder de VS, al zouden ze willen. Decennialang bezuinigden de Europese landen op defensie, in Nederland was oud-premier Rutte er grotendeels verantwoordelijk voor. Uitgerekend hij roept nu, samen met president Trump, het hardst dat de defensie-uitgaven sterk omhoog moeten.

Op het hoofdkwartier wordt daar vandaag opnieuw over gesproken, net als over Oekraïne. Onder de niet-Amerikaanse NAVO-leden is nervositeit over de uitkomst van gesprekken tussen Washington en Moskou over een einde aan de oorlog in Oekraïne. Ingewijden zijn bang voor een "afgrijselijk lelijke deal" over de hoofden van de Oekraïners en de Europeanen, waarbij veel concessies gedaan worden aan de Russen.

Voorlopig lijkt van een staakt-het-vuren nog geen sprake. Toch noemen diplomaten het nu al "niet acceptabel" als in zo'n deal komt te staan dat Oekraïne nooit NAVO-lid mag worden en neutraal moet blijven. Of dat NAVO-troepen uit de oostelijke lidstaten moeten verdwijnen en door Rusland geannexeerde Oekraïense gebieden erkend worden. "Wij gaan niet 'München 1938' uitvoeren', klinkt het vastberaden, met een verwijzing naar de beruchte deal van westerse landen met nazi-Duitsland.

Van Rubio worden vandaag en morgen geen verrassingen verwacht. Maar veel illusies hebben diplomaten niet. "Het zou de komende tijd ook best eens nóg erger kunnen worden."

Het team van de Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur Michael Waltz heeft ten minste twintig groepsgesprekken in de chatapp Signal opgezet over gevoelige onderwerpen, zoals de oorlog in Oekraïne of Gaza. Dat meldt het Amerikaanse nieuwsplatform Politico op basis gesprekken met vier mensen die zelf aan zo'n gesprek deelnamen.

Halverwege vorige maand werd een journalist onverwachts toegevoegd aan zo'n chatgesprek waarin een Amerikaanse aanval op Jemen werd gecoördineerd. In dat gesprek zaten ook vicepresident JD Vance en defensieminister Pete Hegseth. De journalist kon meelezen hoe de hooggeplaatste functionarissen spraken over de aanval.

Nu blijkt dat Waltz de app veel vaker gebruikt voor het bespreken van veiligheidszaken. Volgens Politico zijn er chatgesprekken bekend over Oekraïne, China, Gaza, het Midden-Oosten, Afrika en Europa.

'Heel normaal'

"Het was heel normaal om chatgesprekken te houden over een bepaald onderwerp op het gebied van nationale veiligheid", zegt een van de mensen die in zo'n gesprek zat. De andere leden waren vooral mensen uit het kabinet of hooggeplaatste stafleden.

Het is onbekend of in de gesprekken ook vertrouwelijke informatie is gedeeld. Wel zou het gaan om gevoelige informatie. Volgens een woordvoerder van de nationale veiligheidsraad is Signal toegestaan op toestellen binnen de Amerikaanse overheid, maar is het niet de bedoeling dat er vertrouwelijke informatie in gedeeld wordt.

Mogelijk kan de onthulling van Politico voor nieuwe problemen zorgen voor Waltz, stelt persbureau AP. Zowel binnen als buiten de regering was er kritiek op de veiligheidsadviseur. De Amerikaanse president Trump heeft Waltz tot nu toe altijd gesteund.

Wereldwijd wordt met boosheid, verbijstering en ontzetting maar ook weerstand gereageerd op de wereldwijde importheffingen die de Amerikaanse president Trump gisteravond aankondigde. "Een grote klap voor de wereldeconomie", reageert EU-commissievoorzitter Von der Leyen, "enorm teleurstellend", meent Japan, en China belooft tegenmaatregelen.

De aankondiging van Trump gaat recht in tegen 80 jaar streven naar minder handelsbeperkingen. "De wereldeconomie zal daar enorm onder lijden. Onzekerheid neemt toe, net als protectionisme. De gevolgen zullen ernstig zijn voor miljoenen wereldwijd", zegt Von der Leyen.

De EU wil in gesprek met de VS over de importheffing van 20 procent op producten uit Europa, maar er worden ook tegenmaatregelen voorbereid, waarschuwde Von der Leyen. "Ik weet dat velen van jullie teleurgesteld zijn in onze oude bondgenoot."

Wat de tegenmaatregelen kunnen zijn, maakte Von der Leyen niet bekend:

Producten uit China worden straks met 34 procent extra heffing belast, boven op 20 procent die al gold. "China verzet zich hier fel tegen en zal resoluut tegenmaatregelen nemen om zijn rechten en belangen te beschermen", reageert het ministerie van Handel zonder details te geven.

Trump pakt in zijn heffingen ook landen aan die als doorvoerhaven van Chinese producten gelden: Cambodja, Laos en Vietnam, die respectievelijk 49, 48 en 46 procent opgelegd krijgen. Die landen hebben nog niet gereageerd. Wel staan de beurzen in de regio procenten in de min. Met name aandelen van autofabrikanten gaan onderuit, vanwege de extra heffingen die daar ingingen.

Het Verenigd Koninkrijk, dat met een heffing van 10 procent het minst wordt getroffen, hoopt net als de EU op een deal met de VS. "De VS is ons trouwste bondgenoot, dus onze benadering is om kalm te blijven", zegt de Britse minister van Buitenlandse Zaken. "Niemand wil een handelsoorlog en onze bedoeling blijft een deal te sluiten."

Een overzicht van enkele opvallende tarieven die door Trump zijn ingesteld:

Hoewel Australië ook het laagste tarief van 10 procent opgelegd kreeg, sprak premier Albanese zijn teleurstelling uit. "Dit is niet het gedrag van een vriend. De beslissing van vandaag zal de onzekerheid in de wereldeconomie vergroten en de kosten voor Amerikaanse huishoudens opdrijven." Hij kondigde echter aan niet met tegenmaatregelen te zullen komen.

Andere landen waarschuwen dat tegenmaatregelen kunnen uitlopen op een verdere escalatie. "We zullen er alles aan doen om te werken aan een overeenkomst met de Verenigde Staten," reageerde de Italiaanse premier Meloni, "met als doel een handelsoorlog te vermijden die het Westen onvermijdelijk zou verzwakken ten gunste van andere wereldspelers".

Wat betekenen de importheffingen voor Europa? In de onderstaande video leggen we het je uit:

Canada en Mexico, de buurlanden van de VS, krijgen geen nieuwe heffingen opgelegd. Wel worden de eerder aangekondigde tarieven van 25 procent van kracht. De Canadese premier Carney zegt met tegenmaatregelen te komen. "We gaan onze werknemers beschermen en we gaan de sterkste economie in de G7 opbouwen." Mexico komt later vandaag met een reactie.

Ook vanuit Den Haag klinken waarschuwingen voor een handelsoorlog. Frans Timmermans, fractievoorzitter van GroenLinks/PvdA, wil dat Europa met tegenmaatregelen komt als Trump zijn plannen doorzet. "Niemand in Europa wil een handelsoorlog. Want in zo'n oorlog heb je alleen maar verliezers", schrijft hij op X.

Dilan Yesilgöz (VVD) spreekt zich ook uit tegen de importtarieven. "Niemand is gebaat bij een handelsoorlog. Dat is schadelijk voor bedrijven en consumenten, in Europa maar ook in de VS zelf", schrijft de fractievoorzitter van de coalitiepartij. "Vrije, gelijkwaardige handel is de basis van onze Westerse samenleving. Belangrijkste opdracht voor ons is om ervoor te zorgen dat onze eigen economie zo onafhankelijk mogelijk is."

De minimumheffing gaat zaterdag in, de rest volgende week woensdag.

In de buurt van Budel-Dorplein, op de grens van Noord-Brabant en Limburg, heeft vannacht een natuurbrand gewoed. De brand brak rond 22.00 uur uit en was een paar uur later onder controle. Inmiddels is de brand helemaal geblust.

De brandweer sloeg groot alarm vanwege de brand. Door de aanhoudende droogte en de harde wind verspreidde het vuur zich snel.

Bekijk hier beelden van de natuurbrand en het blussen:

Volgens een woordvoerder van de brandweer stond een stuk van enkele honderden meters lengte in brand. Een brandweerpeloton, bestaande uit zes blusvoertuigen, werd ingezet om de brand te blussen. Een tweede peloton stond daarnaast klaar, maar hoefde niet te worden ingezet.

Hoe de brand is ontstaan, is onbekend. Het vuur vormde geen bedreiging voor de bebouwde kom.

In bijna heel Nederland geldt een verhoogd risico op natuurbranden: vorige maand waren er naar schatting al meer dan 80 van dat soort branden.

Amerikaanse onderzoekers hebben nieuwe aanwijzingen gevonden dat een gordelroosvaccinatie de kans op dementie kan verkleinen. De onderzoekers bekeken medische dossiers van ruim 280.000 ouderen.

Daaruit bleek dat ouderen die een vaccinatie met Zostavax kregen, binnen zeven jaar na de prik 20 procent minder vaak de diagnose dementie kregen dan ouderen die het vaccin niet hadden gekregen.

Voor het onderzoek werd gebruikgemaakt van een vaccinatieplan dat meer dan tien jaar geleden in Wales plaatsvond. Volgens nationaal beleid kwamen ouderen die op of na 2 september 1933 geboren waren, vanaf 1 september 2013 in aanmerking voor de inenting.

Door dit beleid ontstond er een natuurlijk experiment. Ouderen werden door het beleid automatisch in twee groepen verdeeld. Onderzoekers vergeleken individuen die een week na elkaar geboren waren: iets meer dan 52 procent werd geboren na de vaccinatiedatum, de andere groep ervoor.

"Degenen die een week voor 2 september 1933 zijn geboren, verschillen waarschijnlijk zeer weinig van degenen die een week later werden geboren," schrijven de onderzoekers in het wetenschapsblad Nature.

Verlaagde kans op dementie

Het onderzoek hield rekening met het feit dat niet alle ouderen geboren na 2 september 1933 het vaccin hebben gekregen. Volgens de cijfers hadden ouderen die de vaccinatie kregen 20 procent minder kans om dementie te krijgen. Bij vrouwen waren de effecten sterker.

"Voor het eerst kunnen we met meer zekerheid stellen dat het Zostavax-vaccin de kans op dementie verlaagt," zegt de Britse hoogleraar epidemiologie Pascal Geldsetzer tegen de Britse krant The Guardian. "Als er echt een causaal verband is, is dit een enorm belangrijke bevinding."

Verband onduidelijk

Het is niet de eerste keer dat het Zostavax-vaccin in verband wordt gebracht met een verlaagd risico op dementie. Toen het voor het eerst werd toegediend in de VS in 2006, wezen meerdere onderzoeken er al op dat gevaccineerden minder vaak dementie ontwikkelden.

Onderzoekers van de universiteit van Oxford in Engeland ontdekten vorig jaar dat een nieuwere variant van het vaccin, Shingrix, een sterker effect had.

Het is onduidelijk hoe het vaccin zou beschermen tegen de ontwikkeling van de hersenziekte. Anupam Jena, hoogleraar aan Harvard, schrijft in Nature: "De bevindingen zijn heel bijzonder." Het vaccin zou een goedkoop middel kunnen zijn, dat veel breder kan worden ingezet dan waar het eigenlijk voor bedoeld was.

Nederland

In Nederland hebben 310.000 mensen dementie, schrijft Alzheimer Nederland. 1 op de 5 mensen krijgt de ziekte, onder vrouwen is dat 1 op de 3. Naarmate je ouder wordt, wordt de kans op dementie groter.

Door de vergrijzing neemt het aantal mensen met dementie toe. Naar verwachting zullen in 2040 een half miljoen mensen in Nederland de ziekte hebben. Dementie is niet te genezen, maar met een goede behandeling wel te vertragen.

Hoofdonderzoeker Julia Dudley van het alzheimer-onderzoekscentrum in Engeland hoopt op nieuw onderzoek naar de werking van het vaccin tegen dementie. Dat zou mogelijk veel kunnen betekenen voor preventie van dementie en behandeling.

"Hoewel eerdere onderzoeken een verband suggereerden, laat dit onderzoek sterker bewijs zien, met een groter voordeel voor vrouwen", aldus Dudley tegen The Guardian.

De VS komt met een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie. Dat heeft president Trump bekendgemaakt in een toespraak in de tuin van het Witte Huis.

Voor alle landen wereldwijd komt er een minimumheffing op de import naar de VS van 10 procent, en voor diverse landen is dat percentage fors hoger. De minimumheffing gaat zaterdag in, de rest volgende week woensdag.

Trump voert de heffingen in omdat volgens hem andere landen Amerikaanse producten belasten. "Ons land is decennialang beroofd, afgezet, verkracht en geplunderd door landen dichtbij en ver weg, zowel vriend als vijand", stelde Trump bij de aankondiging. "Dit is Bevrijdingsdag."

'Gelijktrekken'

Trump spreekt van het gelijktrekken van tarieven. Elke heffing of belasting die wordt geheven op Amerikaanse producten in het buitenland wordt volgens de president nu aangepakt. "Ze doen het ons aan, dus we gaan het terugdoen."

Daar valt wat op af te dingen. Zo rekent hij voor de EU bijvoorbeeld de btw mee, een belasting die geldt op alle producten, niet alleen Amerikaanse. Bovendien heeft ook de VS een heffing die vergelijkbaar is met de btw, de sales tax, die overigens niet op nationaal niveau wordt geheven, maar door de staten, gemeenten en counties. Australië rekent hij een importverbod aan op rundvlees, dat het land in 2003 instelde om zichzelf te beschermen tegen BSE, de gekkekoeienziekte.

Trump hield een bord omhoog met alle landen waartegen algemene importheffingen worden ingesteld:

Voor sommige landen is het percentage fors hoger dan voor de EU. Zo kan Taiwan op een tarief van 32 procent rekenen voor de export naar de VS, Vietnam kan zelfs 46 procent tegemoet zien. Voor China wordt dat 34 procent, boven op de 20 procent die Trump eerder al oplegde aan het land.

Voor het Verenigd Koninkrijk gaat juist het laagste tarief van 10 procent gelden. Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld Australië, Brazilië en Turkije.

Opvallend genoeg staan Canada en Mexico niet op de lijst met landen die te maken krijgen met de hogere importheffingen. Later maakte het Witte Huis bekend dat de eerder aangekondigde tarieven van 25 procent voor de twee buurlanden, die twee keer werden uitgesteld, nu toch worden ingevoerd.

Een aantal opvallende namen die nu getroffen door Amerikaanse tarieven:

De president had vorige week al aangekondigd dat er heffingen van 25 procent zouden komen op auto's uit het buitenland, en dat bevestigde hij nog eens. Die importheffingen gaan morgen (Amerikaanse tijd) in. De eerder ingevoerde tarieven op staal en aluminium blijven van kracht en worden niet verhoogd.

Met het doorzetten van deze importheffingen wil Trump het aantrekkelijker maken om in de VS te produceren. Volgens hem heeft het land de afgelopen decennia te veel fabrieken naar het buitenland laten vertrekken en zijn er daardoor veel banen verloren gegaan. Door nu producten uit het buitenland veel duurder te maken kan dit worden hersteld, is het idee.

"Onze belastingbetalers zijn meer dan vijftig jaar lang belazerd, maar nu niet meer", aldus Trump. "2 april zal herinnerd worden als de dag van de wederopstanding van de Amerikaanse industrie, de dag dat de VS zijn lot weer in eigen handen nam en we Amerika weer rijk maakten, lekker rijk."

Twijfels

Economen betwisten dat Trumps agressieve heffingenstrategie de VS voordeel oplevert, maar vrezen juist dat ze de VS in een recessie storten die mogelijk de wereldhandel meesleept.

Ook in zijn eerste termijn als president had hij zulke heffingen ingevoerd, maar de kosten van tarieven op staal kwamen bijvoorbeeld vooral bij Amerikaanse autokopers terecht. Verschillende landen reageren ook nu weer op het Amerikaanse protectionisme door zelf importheffingen tegen de VS te verhogen.

Al sinds zijn inauguratie in januari heeft Trump gedreigd met importheffingen. Hij heeft al eens nieuwe tarieven aangekondigd, maar stelde ze daarna ook weer geheel of gedeeltelijk uit. Tot vandaag zijn alleen de heffingen van 25 procent op staal en aluminium en 20 procent op alle goederen uit China daadwerkelijk van kracht geworden. Daar komt nu dus verandering in.

Deze wispelturigheid leidde de afgelopen maanden tot onzekerheid bij bedrijven binnen en buiten de VS. Tot de toespraak van Trump vanavond (Nederlandse tijd) wisten veel bedrijven niet of zij getroffen zouden worden door de nieuwe heffingen.

Is de handelsbalans tussen Europa en de VS wel zo oneerlijk?

De gemeente Utrecht kan voortaan informatie opvragen bij Duitse gevangenissen over Utrechtse gevangenen die in dat land een plofkraak hebben uitgevoerd. Het moet daardoor duidelijk worden wanneer de veroordeelde vrijkomt, zodat in Nederland een begeleidingstraject kan worden opgestart.

"Aan de ene kant moet je mensen straffen die over de schreef gaan", zegt burgemeester Dijksma. "Maar ze komen meestal niet beter uit de gevangenis dan ze erin gingen." Met een-op-een-begeleiding krijgen ex-gevangenen meer perspectief, verwacht ze. "We begeleiden ze ook om te voorkomen dat ze weer in oude fouten vervallen."

Bankbiljetten onbruikbaar

Opvallend vaak komen plofkrakers in Duitsland uit Utrecht en Amsterdam. De meest recente cijfers van het Bundeskriminalambt, de federale recherche in Duitsland, gaan over 2023. Toen kwamen 160 van de 201 plofkraakverdachten uit Nederland.

Veel Nederlandse plofkraakbendes wijken uit naar Duitsland, omdat maatregelen in Nederland de kans op een succesvolle plofkraak hebben verkleind. Zo zijn buitgemaakte bankbiljetten vaak onbruikbaar doordat ze na een explosie automatisch aan elkaar worden gelijmd.

De buurlanden werken al langer samen om dat aan te pakken, maar het uitwisselen van informatie over de afloop van een celstraf is nieuw.

Meer misdrijven

Vooral in de deelstaat Noordrijn-Westfalen, die aan Nederland grenst, komen veel plofkraken van Nederlanders voor. Minister van Justitie Limbach werkt graag mee aan het uitwisselen van de informatie. "Toen we veel plofkraken hadden sloten meer banken de pinautomaten. Daarom is het heel belangrijk voor ons om deze vorm van criminaliteit te stoppen", zegt hij. In Duitsland is het nog heel gebruikelijk om in winkels contant af te rekenen.

De plofkraak is vaak niet de enige misdaad die daders begaan, zegt Cecile Kosterman van de politie Midden-Nederland tegen RTV Utrecht. "Daders scheuren met een volgeladen achterbak van Duitsland naar huis", zegt ze. "Het is een risico om hard te rijden op de snelweg. We hebben daardoor ook in Nederland dodelijke slachtoffers gehad."

Volgens Kosterman worden de explosieven vaak in garageboxen bewaard waar ook mensen boven wonen. Bovendien wordt na een plofkraak illegaal geld in omloop gebracht in de maatschappij. "Daarmee stellen we ons land beschikbaar om wit te wassen, en dat wil je natuurlijk niet."

Beeldbellen

Vandaag diende Dijksma het eerste informatieverzoek in. De begeleiding verschilt per persoon. Het kan bijvoorbeeld gaan om fysieke bezoeken, beeldbellen of contact via het netwerk van de gedetineerde. Het is voor de gevangenen niet verplicht om de hulp van de gemeente aan te nemen.

Een bijeenkomst over de komst van een nieuw asielzoekerscentrum in de Brabantse gemeente Best is voortijdig afgebroken nadat er een protest was uitgebroken.

In sporthal Naastenbest waren zo'n vierhonderd mensen aanwezig. Buiten stonden actievoerders die meermaals probeerden het pand te betreden, meldt een woordvoerder van de politie. "Ze zijn via verschillende ingangen ook binnen geweest, maar werden elke keer weer naar buiten gedirigeerd."

Voor de sporthal waar de bijeenkomst was werd vuurwerk afgestoken:

Volgens Omroep Brabant probeerden mensen die bij de informatiebijeenkomst waren ook van binnenuit de toegangsdeur te openen voor actievoerders van buiten. De regionale omroep schrijft dat wethouder Dijkhoff (Financiën) dat wist te voorkomen.

Vuurwerk afgestoken

Toen de sfeer behalve buiten ook binnen onrustig werd, besloot de burgemeester de bijeenkomst te beëindigen en alle aanwezigen te laten vertrekken. Zij werden door de aanwezige politie naar buiten geëscorteerd.

Op dat moment "gingen dus meer deuren open", zegt de woordvoerder, en kwam er "meer druk op" van buitenaf om binnen te komen. "Het heeft elkaar gekruist", zegt hij. "Daardoor is het onrustig geworden."

Er werd vuurwerk afgestoken in het gebouw en er werd met eieren gegooid. Volgens Omroep Brabant werd ook buiten een vuurwerkbom afgestoken, maar dat kan de politiewoordvoerder niet bevestigen. Wel weet hij dat in ieder geval één persoon is aangehouden voor het afsteken van vuurwerk.

Bedreigd

De burgemeester en aanwezige wethouders werden bedreigd door actievoerders, maar ook zij hebben de sporthal veilig kunnen verlaten. Volgens de politiewoordvoerder is de rust inmiddels weergekeerd.

De protesten richten zich tegen plannen van de gemeente om maximaal 192 asielzoekers op te vangen op een locatie aan de Hooiweg in Best.

De populaire Britse rockband Muse heeft een concert in Istanbul afgezegd na druk van demonstranten die gekant zijn tegen president Erdogan. Ook hebben studenten opgeroepen om bedrijven te boycotten die banden hebben met het Turkse regime.

Muse, bekend om concerten op enorme schaal met veel decorstukken en lichteffecten, zou op 11 juni optreden op een groot festivalterrein in de stad. Fans hadden echter hun ongenoegen geuit omdat bij het concert het bedrijf DBL Entertainment van concertpromotor Abdülkadir Özkan betrokken was. Die ondernemer heeft zich kritisch uitgelaten over demonstranten.

Op sociale media veroordeelde hij een schermutseling in een vestiging van de grote koffieketen EspressoLab in Istanbul. Die wordt geboycot door mensen die demonstreren tegen de arrestatie van burgemeester Imamoglu van Istanbul.

Zij stellen dat de keten zijn omvang dankt aan overheidssteun. In de vestiging was een vechtpartij tussen Erdogan-aanhangers en Imamoglu-aanhangers uitgebroken. Özkan sprak op X over "agressie tegenover de hoofdstad" en noemde het "een daad van hoogverraad".

Hoewel hij later stelde dat hij het recht om te demonstreren respecteert en beweerde dat er sprake was van een misverstand, was het hek al van de dam: veel mensen riepen artiesten op om niet meer met Özkans bedrijf te werken.

Ook Muse heeft daar gehoor aan gegeven: "Na zorgvuldige afweging en gehoord de feedback en zorgen van onze fans, hebben we besloten onze show in Istanbul uit te stellen tot 2026 zodat we zeker weten dat DBL Entertainment er niet meer bij betrokken is."

Hoogspanning

Turkije staat onder hoogspanning na de arrestatie van Imamoglu. Die wil het in 2028 opnemen tegen president Erdogan namens oppositiepartij CHP. Zijn aanhangers zijn ervan overtuigd dat zijn arrestatie politiek gemotiveerd is en ook Nederland en de Europese Unie hebben hun erover zorgen geuit.

Het oppakken van Imamoglu heeft geleid tot grote protesten in het hele land, waarbij de politie hard ingreep en waarbij meer dan 1800 mensen zijn opgepakt. Uit onvrede publiceerde de CHP een lijst met bedrijven die volgens hen nauw samenwerken met de regering en riep op die te boycotten.

Couppoging

Onder deze bedrijven zijn dus onder meer koffieketen EspressoLab en winkels van mediabedrijf Turkuvaz Group. Studenten die de CHP steunen gaven hier gehoor aan en hadden vandaag uitgeroepen tot een dag waarop geen producten van deze bedrijven gekocht mochten worden.

De regering is ontstemd over de oproep van de CHP. De minister van Binnenlandse Zaken sprak over "sabotage" en een "couppoging tegen onze economie". Zijn collega van Handel raadde bedrijven die schade lijden aan om die te verhalen op degenen die tot de boycot hebben opgeroepen.