NOS Nieuws - Algemeen

Een man is gisteravond overleden na een val bij een concert van Oasis in het Wembley-stadion in Londen. De man zou van de bovenste ring met tribunes naar beneden zijn gevallen en ter plekke zijn bezweken.

De band laat in een statement weten geschokt en bedroefd te zijn. "Oasis wil haar oprechte medeleven betuigen aan de familie en vrienden van de betrokken persoon."

Hoe de man naar beneden kon vallen, is onduidelijk. De politie doet onderzoek naar het incident en roept mensen die beelden uit het stadion hebben op om die te delen met hen.

Oasis is op dit moment bezig met een reünietour. Die ging in juli van start in Cardiff. Vanavond treedt de band weer op in het Wembley-stadion, het vierde in een reeks van zeven concerten daar.

Voor de kust van Jemen zijn zeker 68 migranten omgekomen bij een schipbreuk. Dat meldt de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) van de Verenigde Naties. 74 mensen zijn vermist. Aangenomen wordt dat ook zij zijn omgekomen.

Er waren 154 mensen aan boord van het schip, afkomstig uit Ethiopië. Twaalf opvarenden zijn gered.

De boot zonk voor de kust van het zuiden van Jemen toen die in zwaar weer terecht kwam.

Veel migranten uit Afrika proberen in gammele schepen de zeestraat Bab el Mandeb over te steken om Saudi-Arabië en andere Golfstaten te bereiken, in de hoop daar werk te vinden. Daarbij reizen ze vaak via Jemen, ondanks de oorlog die daar al jarenlang aan de gang is.

De IOM registreerde vorig jaar de aankomst van meer dan 60.000 migranten in Jemen, het jaar ervoor waren dat er bijna 100.000.

Via Djibouti proberen ruim 120.000 migranten ieder jaar de Hoorn van Afrika te verlaten. Hun dodelijke route naar Saudi-Arabië gaat via de woestijn, de Rode Zee en het door oorlog verscheurde Jemen:

Actiegroep Dolle Mina's is terug van weggeweest. Ruim duizend mensen hebben op het Schouwburgplein in Rotterdam gedemonstreerd tegen femicide, gevolgd door een protestmars door het centrum.

Van jong tot oud: de woede en het verdriet zijn voelbaar, in de woorden van aanwezigen en de sprekers op het podium. Voor het podium hangen grote portretten van slachtoffers van femicide en er liggen protestborden. Als symbool voor de slachtoffers staat een rij rode hakken op het podium.

Dolle Mina's

De feministische beweging werd in 1969 opgericht en voerde actie in de jaren 70. De groep vocht voor kansengelijkheid tussen man en vrouw, het doorbreken van traditionele rolpatronen en legalisering van abortus. Na bijna vijftig jaar is de actiegroep nu dus weer terug.

De 43-jarige Joice is Dolle Mina en opent de demonstratie. "Deze mars overstijgt geslacht en partijpolitiek, want geweld tegen vrouwen is geen vrouwenprobleem, maar een maatschappelijk probleem." Haar woorden kunnen rekenen op luid applaus. "We zijn hier omdat het stil is gebleven. Te lang en te vaak."

'Twee vrouwen. Twee dagen. Twee moorden'

De directe aanleiding voor de demonstratie is de moord op twee vrouwen. De 39-jarige Joeweela werd op 16 juli op straat in Gouda door haar ex-man doodgeschoten voor de ogen van haar kinderen. Twee dagen later werd een 38-jarige vrouw vermoord in het Brabantse Vlijmen. De verdachte is haar vriend.

"Twee vrouwen. Twee dagen. Twee moorden", staat er in de oproep voor de demonstratie. Elke acht dagen wordt er in Nederland een vrouw vermoord. In bijna 60 procent van de gevallen is de verdachte een (ex-)partner. "Genoeg is genoeg", klonk het herhaaldelijk in Rotterdam. "De Femicide Mars is een wake-up call", aldus Dolle Mina.

De rode vlaggen moeten herkend worden, zegt een van de deelnemers:

Naast het nieuwe bestuur zijn er ook dames van de oude garde, zoals de 78-jarige Therese. Zij is niet meer actief in de beweging, maar vond het belangrijk om voor het eerst in tientallen jaren weer een protest bij te wonen.

Ze vindt het jammer dat de Dolle Mina-beweging überhaupt was verdwenen de afgelopen decennia. "Iedereen kletst, maar niemand doet wat. Dat maakt mij boos. Als ik de krant lees word ik boos", aldus Therese. "Als je kijkt naar de vreselijke moorden van vorige maand en de onverschilligheid daarop. Ik kan daarom huilen, huilen van woede. Ik hoop dat het hele plein vol staat vandaag."

Ook Tweede Kamerlid Songül Mutluer (GL-PvdA) is aanwezig. "Door ons is er 10 miljoen euro vrijgesteld voor de aanpak van femicide, maar het is niet voldoende en daar mogen wij boos over zijn."

Ze heeft ook een initiatiefnota ingediend met voorstellen om femicide effectiever aan te pakken. "Femicide is cultuuroverstijgend. Het gebeurt binnen alle lagen van de samenleving. Het is geen cultuurding, maar een mensending."

Mannenprobleem

Op het plein staan niet alleen vrouwen, ook de 50-jarige Roeland is er met zijn dochters. Hij houdt een oude pizzadoos vast met daarop de tekst: "Mijn kookkunsten zijn een familiedrama. Vrouwenmoord is vrouwenmoord." Op de achterkant staat: "Femicide is een mannenprobleem."

"Het is heel belangrijk dat ik hier vandaag als man sta. Mannen zijn de daders, vrouwen zijn de slachtoffers in bijna alle gevallen." Hij hoopt dat meer mannen hun stem zullen laten horen. "Dat mannen snappen dat er een probleem is en het niet bagatelliseren."

De laatste spreker voordat de mars door de stad begint, is Wim Hertgers. Hij is de vader van de 31-jarige Sanne die twee jaar geleden werd vermoord door haar partner. "Op 8 oktober 2023 heb ik het woord femicide leren kennen. Toen ik mijn dochter vermoord heb gevonden. In haar eigen appartement", begint Hertgers.

De emotie is hoorbaar in zijn stem. De mensenmassa voor het podium is muisstil terwijl hij het verhaal over zijn dochter vertelt. "Sanne is door hem voor altijd 31 jaar."

Aan het einde van zijn toespraak wordt hij kort onderbroken door een ogenschijnlijk verwarde man die het podium opwandelt. Die wordt snel overmeesterd door de organisatie en door de politie weggevoerd. Hertgers is zichtbaar ontdaan door het incident, maar hij hervat zijn toespraak en luidt de minuut stilte in voor de slachtoffers van femicide.

Na de emotionele speeches trekken de ruim duizend deelnemers door de straten van Rotterdam. Ze lopen een protestmars van 4,5 kilometer in de vorm van een acht, aangezien in Nederland elke acht dagen een vrouw wordt vermoord.

In het centrum van Ramallah op de bezette Westelijke Jordaanoever staat een mobiele bloedbank. "Bloeddonatie-campagne voor onze mensen in Gaza", staat op de zijkant. Voor de ingang staat een rij met mensen in de brandende zon te wachten. Ze willen graag iets doen voor de Palestijnen in Gaza.

Bloeddonaties zijn hard nodig, zegt een van de verpleegkundigen in de wagen. "Met de vele gewonden hebben ze bloed hard nodig, maar de mensen in Gaza kunnen zelf geen bloed meer doneren. Ze lijden honger, zijn ondervoed en dus kunnen ze geen bloed geven. Daarom is het belangrijk dat hier zoveel mogelijk mensen dat komen doen. En gelukkig komen er ook veel mensen."

Eén volk

Een van de donoren is Rami Sakan, een jonge politieagent in Ramallah. Hij is aan het werk en heeft zijn uniform aan, maar wil hier graag even tijd voor maken. Hij kan niet meer aanzien wat de Palestijnen in Gaza wordt aangedaan. "Het is een heel moeilijk gevoel, als we de situatie daar op tv zien. Dat is echt heel moeilijk."

Ook Ayah Ziada, een jonge vrouw die alvast een testje doet om te kijken of ze mag doneren, kan het leed in Gaza niet meer verdragen. "Ik probeer mezelf in hen te verplaatsen. Maar niemand kan leven zoals zij nu leven."

Er is maar weinig dat de Palestijnen op de Westoever kunnen doen voor de Palestijnen in Gaza. Maar door wat bloed te doneren hebben ze in ieder geval het gevoel dat ze iets doen. "Wat we ze kunnen geven, dat willen we ze ook geven", zegt Sakan, terwijl het bloed uit zijn arm een zak in stroomt. Ziada gaat klaarzitten om de naald in haar arm te krijgen. "Uiteindelijk zijn we één volk, we zijn broeders. En dus we moeten elkaar helpen."

Specifieke eisen

De mobiele bloedbank in Ramallah is er één, maar de wagens rijden door verschillende Palestijnse steden op de Westoever rond. Ook in de bloedbanken in de ziekenhuizen kunnen mensen komen doneren. Aan donoren geen gebrek, zegt de arts Osama Najar van het Palestijnse ministerie van Gezondheid.

"We hebben dit al eerder gedaan en we zien dat er veel mensen op de campagne afkomen", zegt Najar. "Mensen willen graag helpen, graag iets doen voor de mensen in Gaza. En ook voor ons als ministerie van Gezondheid zien we dit niet alleen als humanitaire campagne, maar het komt ook voort uit nationalisme, omdat we ons volk daar willen helpen."

Ook al staan de donoren in de rij, het blijft een uitdaging om het bloed ook daadwerkelijk in Gaza te krijgen. De Wereldgezondheidsorganisatie biedt daarbij hulp. Voor het transport is toestemming nodig van de Israëlische autoriteiten en die hebben heel specifieke eisen, zegt Najar.

"De Israëlische autoriteiten geven toestemming voor een specifiek aantal bloedzakken; het mag niet meer of minder zijn om ze Gaza in te krijgen", aldus de arts. "Maar natuurlijk willen we zoveel mogelijk doneren. Dus we moeten van tevoren een inschatting maken van hoeveel we denken te kunnen inzamelen."

Ook als het gaat over hoe het bloed is verpakt zijn er specifieke eisen. "Als de kartonnen dozen maar een centimeter te hoog zijn, sturen ze het bloed weer terug", zegt Najar. En dus blijft het altijd tot het laatste moment spannend of het bloed ook echt Gaza in mag. Maar een eerdere inzamelingsactie was succesvol en kwam aan in een Gazaans ziekenhuis. En dus hopen ze dat het ook nu weer lukt.

Het is de afgelopen dagen wisselvallig geweest en dat blijft het ook nog even. Vanavond gaat het regenen en ook morgen staat er regen op het programma. Die regen valt overigens pas aan het eind van de middag en in de avond.

In de ochtend en aan het begin van de middag is het morgen op veel plaatsen droog. Er is af en toe zon, vooral in het zuiden van het land, en dan kan het nog 24 graden worden. In het noordwesten is het 20 of 21 graden en raakt het veel eerder bewolkt. Bovendien waait het stevig uit het westen.

Dinsdag zon, maar met buien

Dinsdag is de lucht al wel wat opgeklaard. Er is flink wat zon, maar het blijft niet droog. Er vallen namelijk ook buien, de meeste in het noorden van het land. Ook de westelijke wind is nog duidelijk voelbaar. Daarbij wordt het ongeveer 20 graden.

En dan - met een beetje gevoel voor drama - keert de zomer terug. Vanaf woensdag breekt een vrijwel droge periode aan, waarbij de zon vaker schijnt, de wind zich rustig houdt en de temperaturen omhoog gaan. Vooral in het binnenland is later in de week een zomerse 25 graden wel weer een keer mogelijk.

Sociaal medium TikTok is van plan om zo'n 150 medewerkers op het kantoor in Berlijn te ontslaan. Dat meldt de Duitse vakbond ver.di.

De ontslagen zullen volgens de vakbond vallen op de afdeling Trust & Safety en de Live-afdeling. Het zou in ieder geval gaan om moderatoren, die ook Nederlandse content beoordelen. Zij filteren, rapporteren en verwijderen content. Hun werk zal voortaan uitgevoerd worden door AI en externe bedrijven, schrijft de vakbond.

Werknemers van TikTok hebben in juli al een aantal keer gedemonstreerd tegen de plannen. De vakbond eist onderhandelingen over de ontslagvergoedingen en langere opzegtermijnen, maar tot nu toe zou het bedrijf weigeren om te onderhandelen.

Meer ontslagen

De geplande ontslagen van moderatoren bij TikTok staan niet op zichzelf. In mei maakte ook Meta, het moederbedrijf van Instagram en Facebook, bekend minder streng in de gaten te gaan houden wat mensen op de platforms zetten.

Volgens Spaanse vakbonden gaat het bij Meta om 2000 ontslagen. Deze mensen werkten niet bij Meta zelf, maar bij het bedrijf Telus.

Dat checkte voor Meta vanuit Barcelona content in verschillende talen. In april werd al bekend dat Meta niet langer gebruik wil maken van de diensten van Telus.

Een man uit Haringhuizen (Noord-Holland) heeft een gouden koets gebouwd. Riny Assink (77) werkte jarenlang in zijn schuur aan het verwezenlijken van zijn jongensdroom. "Het is vrij bijzonder, zitten in je eigen gouden koets", zegt hij bij omroep NH.

Alles heeft hij zelf gedaan, van het ontwerp tot de kleinste details. Dus moest hij de afgelopen jaren allerlei nieuwe ambachten leren. "Bijvoorbeeld het bewerken van leer, het vergulden van de koets, het capitonneren van de binnenbekleding en bewerken van de randen van het glas", legt Assink uit.

Hij kwam decennia geleden op het idee toen hij hoorde dat Amsterdammers de Gouden Koets cadeau hadden gedaan aan koningin Wilhelmina. "Dat vond ik zoiets vreemds. Goud geven aan iemand die alles al heeft. Maar het vreemde gevoel sloeg om in bewondering voor het vakmanschap."

Geen kopie

Hij had al ervaring met het restaureren van paardenkoetsen. "Alleen spijkers en zo ga ik niet maken, die koop ik. Maar echt alle ornamenten, wielen, de hele koets is zelf gebouwd." Hij vond het bouwen van de koets niet moeilijk. "Het is beginnen en doorgaan waar een ander opgeeft. Ik kan het niet simpeler verklaren", zei hij eerder op NPO Radio 1.

Assink wilde geen exacte kopie van de Gouden Koets van Koninklijk Huis en liet daarom zijn creativiteit de vrije loop. "De paardenkoppen bovenop zijn gebaseerd op onze eigen paarden en op het schilderij op de buitenkant zie je alle diergroepen terug."

Voor zover bekend is Assink de eerste die zelf een gouden koets heeft gebouwd. Nu hij af is, is hij niet van plan de koets in de schuur te laten staan. Het liefst wil hij de koets een keer door Amsterdam rijden. Geïnteresseerden mogen er dan wat hem betreft in plaatsnemen.

Hij hoopt dat zijn pronkstuk daarna een plekje krijgt waar iedereen hem kan bewonderen. "Omdat Wilhelmina de gouden koets van het volk kreeg, heb ik het plan opgevat om deze koets dan weer terug te geven aan het volk."

In een ingestorte mijn in Chili is het lichaam gevonden van de laatste mijnwerker die nog werd vermist na de instorting van een kopermijn, afgelopen vrijdag. Daarmee zijn de lichamen van alle vijf vermisten gevonden.

De mijn in El Teniente in het midden van het land is een van de grootste kopermijnen ter wereld. Twee dagen geleden stortte die gedeeltelijk in na een aardbeving met een kracht van 4,2.

Direct na de instorting werd al het lichaam van een mijnwerker gevonden, vijf andere mijnwerkers werden vermist. Zaterdag werd de eerste van de vijf vermisten gevonden, drie andere vermisten volgden zondag.

Reddingsdiensten moesten door tientallen meters rotsgesteente boren om de plek te bereiken waar de vermisten waren.

De Israëlische kolonist die wordt beschuldigd van het doodschieten van een Palestijnse activist op de Westelijke Jordaanoever verblijft niet meer in huisarrest. De politie had gevraagd om dat te verlengen, maar dat heeft de rechter afgewezen. Het lichaam van Awdah Hathaleen is nog niet vrijgegeven door het leger, schrijft de krant Haaretz.

Hathaleen werd maandag neergeschoten en bezweek aan zijn verwondingen. Dat gebeurde bij het dorp Umm al-Khair op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever. De enige verdachte is Yinon Levi, een extremistische kolonist tegen wie de EU sancties heeft ingesteld wegens aanvallen op Palestijnse dorpen.

Volgens de rechtbank in Jeruzalem is de "redelijke beschuldiging" tegen Levi minder aannemelijk geworden na getuigenverklaringen door Palestijnse aanwezigen bij de dodelijke schietpartij. Levi's advocaat geeft toe dat zijn cliënt heeft geschoten, maar beweert dat het slachtoffer niet door deze schoten om het leven is gekomen.

Geschoten met pistool

Getuigenissen ondersteunen volgens de rechter de lezing dat Levi te ver weg stond van Hathaleen om hem te doden. Op een video van de situatie is te zien dat Levi in de richting van een groep Palestijnen heeft geschoten, maar het is niet te zien of hij iemand heeft geraakt. Een aantal omstanders verklaarde na de schietpartij dat Levi Hathaleen had gedood.

Levi krijgt steun uit ultrarechtse hoek. Een ultrarechtse parlementariër, Limor Son Har-Melech, was deze week op de zitting aanwezig, naar eigen zeggen om "de held van Israël" te steunen.

"In een land dat waarde hecht aan het leven, moet je beloond worden voor het beschermen van je leven en dat van familieleden", sprak ze. "Dan moet je niet in langdurige detentie worden gezet."

De dood van de 31-jarige Palestijn, die meewerkte aan de Oscarwinnende documentaire No Other Land, staat internationaal in de belangstelling. Frankrijk sprak een dag na Hathaleens dood al van moord. De zaak wordt gekoppeld aan de terroristische aanslagen die kolonisten plegen op Palestijnen en het almaar groeiende aantal illegale nederzettingen op de Westoever.

'Zelfverdediging'

De advocaat van Levi stelt dat zijn cliënt uit zelfverdediging heeft gehandeld. Hij had maandag met een graafmachine werk uitgevoerd bij een nederzetting. Op de terugweg reden Levi en andere kolonisten over privéterrein van Palestijnen, schrijft de Israëlische krant. Die probeerden de kolonisten tegen te houden en gooiden stenen naar de graafmachine. Vervolgens opende Levi het vuur.

Tenminste een kogel is door het lichaam van Hathaleen gegaan, zo heeft de politie vastgesteld. De politie stelt wel dat de kogel niet is gevonden. Het onderzoek naar de zaak loopt nog.

Eisen voor begrafenis

Hoewel de autopsie woensdag is voltooid is het lichaam nog niet overgedragen aan de familie van Hathaleen. Het leger stelde als voorwaarde dat hij niet in zijn thuisdorp wordt begraven, omdat de door de familie beoogde begraafplaats in Umm al-Khair illegaal zou zijn. De eerder gestelde eis dat er maximaal vijftien mensen aanwezig mogen zijn bij de uitvaart, is inmiddels ingetrokken.

Tientallen bewoners van Umm al-Khair zouden in hongerstaking zijn gegaan. Ze eisen dat het lichaam van Hathaleen direct wordt overgedragen aan de familie. Ook willen ze dat alle gearresteerde dorpelingen worden vrijgelaten. Voor zover bekend zitten er nog vier Palestijnen vast op verdenking van het gooien van stenen naar kolonisten. Zij worden naar verwachting morgen vrijgelaten.

Sloopbedrijf

Een aantal ministers in het kabinet van Netanyahu is zelf kolonist en pleit openlijk voor annexatie van de Westelijke Jordaanoever. Levi is volgens de krant The Times of Israel de eigenaar van een sloopbedrijf dat door het Israëlische leger wordt ingehuurd voor sloopwerkzaamheden op de Westelijke Jordaanoever.

Het komt zelden voor dat kolonisten een straf opgelegd krijgen wegens geweld tegen Palestijnen. Op de Westoever hebben Palestijnen niet dezelfde rechten als Israëliërs. Het Israëlisch recht wordt toegepast voor Israëliërs, terwijl Palestijnen worden vervolgd door militaire rechtbanken.

Ook voor 7 oktober 2023 was er al veel kritiek op de manier waarop Israël omgaat met Palestijnse gedetineerden, vooral op de manier waarop ze worden berecht.

In deze video meer daarover, met het verhaal van de 22-jarige Essam El Khatib, die twee jaar vastzat en onlangs vrijkwam:

Een groep sterke Nederlandse mannen en vrouwen is in China voor de World Games, waar ze volgende week de beste touwtrekkers ter wereld willen worden. In Borculo, in de Achterhoek, is maandenlang hard getraind. De regionale omroep RTV Oost was bij de laatste training voor de delegatie in het vliegtuig stapte.

The World Games vinden dit jaar plaats in Chengdu, een stad met meer dan twintig miljoen inwoners in het zuidwesten van China. Op het programma staan sporten en disciplines die niet op de Olympische Spelen langskomen, zoals bowlen, waterskiën en touwtrekken.

Wim Morskieft is teamleider van zowel de herenploeg als het gemengde team. Een goede touwtrekker heeft volgens hem een uitstekende conditie, een harde mentaliteit en een goede teamgeest.

Niet voor jonkies

Hij benadrukt dat touwtrekken op wedstrijdniveau niet is weggelegd voor te jonge mensen. "Touwtrekken kun je vergelijken met een marathon lopen. Een jochie van negentien wint nooit de marathon. Dat zijn ook altijd de wat oudere, wat taaiere kerels."

Een van die 'taaie kerels' is Vincent Wagenmans uit Saasveld. Hij is een van de twee touwtrekkers uit Overijssel die in het oranje uitkomen in China. Hij vindt touwtrekken "gewoon geweldig". "Je kunt je helemaal uitleven. Het kan tien seconden duren, maar het kan ook een kwartier duren."

The World Games vinden plaats van 7 tot 17 augustus. Touwtrekker Rolf Hoff uit Den Ham: "Ik heb er wel zin in. Lang getraind en hard getraind. Dus het mag wel een keer gebeuren."

In Rome hebben ongeveer een miljoen jonge katholieken de afsluitende mis van de Wereldjongerendagen bijgewoond. Voor paus Leo XIV was het de grootste bijeenkomst sinds zijn aantreden drie maanden geleden.

Paus Leo, die onder luid gejuich werd onthaald, riep de jongeren op om niet te focussen op materiële bezittingen en om hun enthousiasme voor het geloof te verspreiden.

"Jullie zijn het teken dat een andere wereld mogelijk is", zei de paus, "een wereld van broederschap en vriendschap, waarin conflicten niet met wapens, maar met een gesprek worden opgelost".

Daarnaast vroeg de paus aandacht voor verschillende oorlogen die gaande zijn. "We staan naast de jongeren in Gaza, we staan naast de jongeren in Oekraïne."

Tentjes

Volgens het Vaticaan kwam het aanwezige publiek uit meer dan 150 verschillende landen. Ze hadden zich verzameld op een groot veld net buiten Rome. De meesten van hen hadden gisteravond de avonddienst bijgewoond, die ook werd geleid door paus Leo.

Ze bleven in tentjes op het terrein overnachten om vandaag de slotviering bij te wonen. Na een regenachtige en koude nacht begon de mis vanochtend extra vroeg, vanwege de verwachte hoge temperaturen in Rome.

Jubeljaar

Sinds 1985 houdt de Rooms-Katholieke Kerk om de twee of drie jaar jongerendagen, telkens in een andere wereldstad. Dit jaar is bovendien een jubeljaar, dat in het teken staat van hoop.

Normaal gesproken wordt er om de 25 jaar een jubeljaar gehouden, maar regelmatig roepen pausen 'extra' heilige jaren uit. Dit jubeljaar werd tien jaar geleden uitgeroepen door toenmalig paus Franciscus.

De volgende Wereldjongerendagen zijn in 2027 in Seoul.

In beken in Gelderland wordt DNA afgenomen bij een prehistorisch visje. De beekprik, een inheemse palingachtige vis, wordt steeds zeldzamer en onderzoekers willen weten hoe ze de vis kunnen helpen overleven.

In de afgelopen vijftig jaar is de beekprikpopulatie gehalveerd. Het is de eerste keer dat op deze manier onderzoek wordt gedaan naar de vissoort.

"Het zijn unieke visjes", zegt Martijn Schiphouwer van Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland (RAVON) tegen Omroep Gelderland. "Ze hebben geen kaken maar een soort van rond bekje en leven al sinds mensenheugenis op onze aarde. En dus ook hier in Gelderland."

De beekprik kan een kleine 20 centimeter worden:

De beschermde vis leeft in het slib van beken. De larven van de beekprik wroeten drie tot zes jaar in de bodem. Ze eten algen en dode bladeren en dat is goed voor het zuurstofgehalte in het water en daarmee voor andere waterdiertjes. Als ze volwassen worden, krijgen ze ogen en vinnen en komen ze pas uit de bodem.

"Dan paren ze er op los, met meerdere vrouwtjes", legt Geert Willink van het Waterschap Vallei en Veluwe uit. "Het is net geen groepsseks, maar het scheelt niet veel. En ja, dat is het dan. Ze mogen één keer van bil en daarna leggen ze het loodje."

Stukje van de staart

De onderzoekers vangen larven en nemen DNA af door een klein stukje van de staart af te snijden. Die groeit weer aan bij jonge larven. De stukjes weefsel worden vervolgens onderzocht bij de universiteit in Wageningen. Doel is om te kijken hoe de beekprikpopulatie eruitziet. Is er bijvoorbeeld sprake van inteelt? Als dat zo is, moeten de beken op de Veluwe misschien beter met elkaar worden verbonden.

Zo wordt het DNA-materiaal afgenomen:

Zo zijn er meer oplossingen om de bedreigde beekprik te helpen. "Denk aan doorstroming", zegt Martijn Schiphouwer van RAVON. "Hier vlakbij ligt bijvoorbeeld een watermolen. Stel dat de prikken moeite hebben om omhoog te zwemmen en dat ze daardoor geïsoleerd raken. Dan kunnen we kijken naar aanpassingen zodat die uitwisseling beter gaat."

Ook deze zomer worden Chinese steden geteisterd door hittegolven. In sommige steden stijgt de temperatuur weer tot boven de 40 graden. De Chinese overheid probeert burgers te beschermen en stuurt geregeld berichten om mensen aan te sporen voorzorgsmaatregelen te nemen tegen hittestress.

Anderzijds vindt de overheid het van groot belang dat mensen de deur uitgaan om te consumeren nu de economie kampt met trage groei. En dus doet in China een nieuwe term de ronde: de verkoelingseconomie.

De term wordt gebruikt om de goederen en diensten te beschrijven die erop gericht zijn om verkoeling te brengen, van speciale drankjes en kleding tot airco's en reizen. De Chinese overheid probeert zo optimaal te profiteren van de gevolgen van klimaatverandering, maar de prijs die daarvoor wordt betaald, is niet voor iedereen even hoog.

Toerisme

Het meest in het oog springende element van deze verkoelingseconomie zijn de 'verkoelende reizen'. Het Chinees Meteorologisch Bureau publiceerde dit jaar in samenwerking met het ministerie van Cultuur en Toerisme zestien binnenlandse reisroutes.

Volgens het Nationale Klimaatcentrum zijn de routes gebaseerd op jarenlang gemeten weerdata van lokale stations, waarbij onder andere gekeken is naar temperatuur, luchtvochtigheid en wind. Op basis van deze data, bezienswaardigheden en bereikbaarheid zijn door het hele land reisroutes gemaakt.

Zo worden mensen die het zich kunnen veroorloven in de hoofdstad aangemoedigd om het Wulinggebergte in te trekken. En dat is niet zo vreemd; Wuling is voor 96 procent bebost en rijk aan rivieren en meertjes.

Volgens het lokale toerismebureau is het in het gebied gemiddeld zo'n 6 graden koeler dan in de stad. Nu het steeds warmer wordt, stijgt het aantal bezoekers. Om die reizigers tegemoet te komen in hun behoefte aan verkoeling worden er activiteiten georganiseerd, van kanoën tot schaduwrijke wandeltochten.

Goederen

Het blijft niet bij het stimuleren van reizen. Ook is er een scherpe stijging te zien in de consumptie van elektrische koelapparatuur. In sommige plaatsen van het land is de verkoop van airconditioners, ventilatoren en ijsmachines ruim verdubbeld ten opzichte van een jaar geleden. Ook hier doet de overheid een duit in het zakje.

Dit jaar trok die omgerekend 36 miljard euro uit om mensen aan te moedigen hun oude apparaat in te ruilen voor een nieuwe, energiezuinige variant. In de eerste vijf maanden van het jaar vonden ruim 77 miljoen van deze inruilacties plaats. Vooral energie-efficiënte airconditioners zijn populair.

Andere producten die worden gepromoot onder de vlag van de verkoelingseconomie zijn voedsel, dranken en kleding. Volgens de Chinese staatsmedia zijn ze dit jaar booming, maar op de verkoopcijfers van een aantal winkels na, blijven ondersteunende data uit.

Klimaatverandering als groeimotor

Dat China brood ziet in klimaatverandering past binnen China's brede klimaatstrategie, waarin 'groene groei' en CO2-reductie hand in hand gaan met economische ambities. Zo is China de afgelopen jaren uitgegroeid tot de grootste producent van zonnepanelen, windturbines en elektrische auto's.

In 2024 was ruim 10 procent van China's economische groei gerelateerd aan de groene energie-industrie. Een groot deel van deze inkomsten wordt verdiend in het buitenland, maar de 'verkoelingseconomie' is voornamelijk gericht op het stimuleren van binnenlandse uitgaven.

Ongelijkheid

Toch klinkt er op Chinese fora voorzichtig kritiek. Sommige gebruikers zien het als een voorbeeld van groeiende klassenongelijkheid. "Een airco langdurig gebruiken of een zomerdrankje kopen is voor veel mensen nog steeds geen vanzelfsprekendheid," schrijft iemand op sociale media. "Laat staan dat mensen op zomervakantie gaan."

Hoewel de overheid deze economie promoot als antwoord op de extreme hitte, lijkt het erop dat vooral de hogere inkomensgroepen ervan profiteren. Voor armere stedelingen en plattelandsbewoners blijft verkoeling niet alleen minder toegankelijk, zij zijn ook vaak degenen die de verkoelende diensten leveren.

Afgelopen maand overleed een gids aan een hitteberoerte terwijl hij een groep rondleidde in Peking. Er duiken regelmatig berichten op over bezorgers en fabrieksarbeiders die overlijden aan de gevolgen van hitte. Er zijn wettelijke bepalingen om werknemers bij hitte te compenseren, bijvoorbeeld met langere pauzes of door het uitbetalen van toeslagen, maar daar wordt in de praktijk vaak niet op toegezien.

Verschillende ondernemers in het noorden van Giethoorn klagen over een grote afname van hun klandizie. Toeristen en dagjesmensen weten de bootverhuurders, restaurants en hotels niet meer te vinden. Dat zou komen door een wijziging op Google Maps, zeggen de ondernemers tegen de regionale omroep RTV Oost.

Giethoorn, ook wel 'Hollands Venetië' genoemd, is een van de bekendste toeristische trekpleisters van het land. "Tot vorig jaar gingen op een zomerdag al onze veertig boten van wal", vertelt bootverhuurder Ico de Jonge. "Nu verhuren we op een goede dag nog tien boten. We zijn 75 procent van onze toeristen kwijt hier."

Waar iedereen die 'Giethoorn' intoetste in de navigatieapp tot vorig jaar naar een plek in het noorden van het dorp werd geleid, komen ze nu zo'n 3 kilometer zuidelijker uit. Oftewel in het meest toeristische gebied.

Jan Beenen van hotel De Harmonie zag zijn klandizie daardoor met 80 procent teruglopen, zegt hij. "Normaal zit het terras minstens voor de helft vol met passerende mensen. Nou, je ziet het. Niemand vandaag."

Brandbrief

Achttien ondernemers uit het gebied hebben een brandbrief naar de gemeente Steenwijkerland gestuurd, waar Giethoorn onder valt. "Bezoekers worden via Google Maps uitsluitend geleid naar parkeerplekken in het centrum van het dorp, waardoor delen van Giethoorn-Noord en -Midden letterlijk van de kaart verdwijnen", schrijven ze.

Het toerismebeleid van de gemeente concentreert zich volgens de ondertekenaars volledig op het centrum. Dat zou niet alleen blijken uit Google Maps, maar ook uit bebording richting de parkeerplaatsen. De ondernemers pleiten voor meer spreiding van toeristen.

Daar te druk, hier te rustig

"Giethoorn is een dorp van 6 kilometer lang met een dorpsgracht die er overal hetzelfde uitziet", zegt ondernemer Benen. "Maar iedereen wordt naar de drukste 600 meter geleid. Daar is het soms te druk, hier is het te rustig." De briefschrijvers stellen dat sommige ondernemers zo moeten stoppen met hun bedrijf.

De wijziging op Google Maps vond plaats op verzoek van de gemeente, erkent het bestuur in een reactie. Maar die aanpassing in de navigatieapp zou niet de oorzaak zijn voor de teruglopende bezoekersaantallen in Noord. "Dan zouden we hiervan direct signalen hebben verwacht vorig najaar, en die ontvingen we niet", aldus een woordvoerder.

De gemeente noemt weersomstandigheden, veranderd consumentengedrag en toenemende concurrentie online als mogelijke oorzaken.

Op het Oost-Russische schiereiland Kamtsjatka is een vulkaan uitgebarsten die al eeuwen een slapend bestaan leidde. Sinds vanmorgen (lokale tijd) stijgt een kilometershoge aswolk op uit de Krasjeninnikova. De uitbarsting wordt in verband gebracht met de zware zeebeving van woensdag.

De ruim 1800 meter hoge vulkaan ligt in afgelegen gebied. Het risico op slachtoffers is volgens de lokale Russische autoriteiten klein. Ze raden inwoners van het schiereiland af in de buurt van de Krasjeninnikova te komen.

Bekijk hier beelden van de uitbarsting, gedeeld door het lokale natuurbeheerders:

De uitbarsting begon al kort na de zware zeebeving eerder deze week. Vandaag werd voor het eerst een grote aswolk waargenomen. Deze wolk kan opstijgen tot 9 kilometer hoogte. De aswolken trekken richting de Stille Oceaan. De vulkaan ligt in zeer afgelegen gebied, dus relatief weinig mensen hebben er last van. Voor de luchtvaart is een waarschuwing afgegeven.

"Dit is de eerste keer in 600 jaar dat de Krasjeninnikova is uitgebarsten", zegt expert Olga Girina vandaag tegen het Russische staatspersbureau Ria Novosti. Girina staat aan het hoofd van vulkaaninstantie KVERT. Ze vermoedt dat de vulkaan is uitgebarsten door het natuurgeweld van woensdag. Op de helling van de berg is een gat ontstaan. Onder hoge druk van lava, stoom en gas kwam het tot een eruptie.

Nog altijd zijn er nabevingen in het gebied. Vanmorgen gaven de autoriteiten nog een tsunamiwaarschuwing af voor drie regio's in Kamtsjatka, na een beving met een kracht van 7,0. Die waarschuwing is inmiddels ingetrokken.

De zeebeving van afgelopen woensdag had een kracht van 8,8. Daarmee was het een van de zwaarste bevingen ooit gemeten.

In een oliedepot in de Russische stad Sotsji is afgelopen nacht een grote brand uitgebroken. De gouverneur van de regio beschuldigt Oekraïne van een drone-aanval. Volgens het Russische ministerie van Defensie zijn gedurende de nacht in totaal 93 vanuit het buurland gelanceerde drones neergehaald.

Het Oekraïense leger heeft de aanval bij Sotsji niet opgeëist. Gisteren maakte het wel bekend dat het vrijdagavond droneaanvallen had uitgevoerd op een oliedepot in de regio Voronezj, die grenst aan het noordoosten van Oekraïne. Dit werd een vergeldingsactie genoemd voor dodelijke Russische luchtaanvallen deze week op Oekraïense steden.

In Sotsji, zo'n 250 kilometer ten zuidoosten van de Krim, is een brandstoftank van een oliedepot in brand gevlogen. Volgens de gouverneur van de regio Krasnodar zijn meer dan 120 brandweerlieden uitgerukt om de brand te blussen.

De Oekraïense nieuwssite The Kyiv Insider zegt dat dit beelden zijn van de brand in het oliedepot in Sotsji:

De Russische luchtvaartautoriteit heeft naar aanleiding van de brand al het vliegverkeer van en naar het vliegveld van Sotsji enkele uren stilgelegd. Oekraïne ontregelt vrijwel dagelijks de commerciële luchtvaart in delen van Rusland. Ook valt Oekraïne met regelmaat Russische olie- of munitiedepots aan met langeafstandsdrones.

Weer aanvallen op Oekraïne

Ook vannacht zijn weer diverse locaties in Oekraïne onder vuur genomen. Bij een aanval op woningen en civiele infrastructuur in de zuidelijke stad Mykolajiv raakten zeven mensen gewond, melden de autoriteiten daar. Verder werd er opnieuw een belangrijke brug onder vuur genomen in de regio Cherson.

Rusland wierp gisteren al twee zware zweefbommen af, waardoor de brug, drie woningen en een appartementencomplex beschadigd raakten. Vanochtend was er opnieuw een aanval op de brug. Als gevolg daarvan raakten drie mensen gewond en zijn er logistieke problemen ontstaan. "Het wordt de komende tijd moeilijk om voedsel en andere dingen te leveren", zegt de gouverneur.

Ook de hoofdstad Kyiv is weer aangevallen, maar over schade en eventuele slachtoffers daar is vooralsnog niets bekend.

Vlak voor het weekend was er eveneens een aanval op de stad. Kyiv werd toen in korte tijd zwaar onder vuur genomen. Er vielen zeker 31 doden en meer dan 150 gewonden. Het was een van de zwaarste aanvallen van de afgelopen weken op de hoofdstad.

Recordaantal Russische drones op Oekraïne

Het Russische leger heeft Oekraïne vorige maand met ruim 6000 drones bestookt. Dat is het hoogste aantal in een maand sinds het begin van de grootschalige Russische invasie begin 2022. Dat meldden persbureau AFP en de Oekraïense krant The Kyiv Independent gisteren.

Eerder werd al bekend dat er veel meer burgerslachtoffers vallen dan voorheen door Ruslands grootschalige inzet van raketten en drones op Oekraïense steden. Alleen al tussen 1 december 2024 en 1 juni dit jaar werden bijna duizend burgers gedood, zo meldde de VN.

Goedemorgen! De feministische beweging Dolle Mina demonstreert vandaag tegen femicide in Rotterdam. In Eindhoven nemen PSV en Go Ahead Eagles het tegen elkaar op om de Johan Cruijff Schaal. Verder wordt de slotetappe van de Tour de France Femmes verreden.

Eerst het weer: de dag start vrij zonnig, alleen in het oosten komt eerst nog bewolking voor. Uiteindelijk is het overal geruime tijd zonnig. In de loop van de dag neemt de bewolking vanuit het westen toe en volgt in het westen regen. Bij een overwegend matige westenwind wordt het 20 tot 23 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Veilig Thuis, het landelijke advies- en meldpunt voor huiselijk geweld, is in juni 25.127 keer gebeld. Dat aantal is volgens de instelling een record en ligt 31 procent hoger dan in juni vorig jaar. De bellers vroegen advies over hoe om te gaan met controlerende, stalkende en gewelddadige partners of familieleden.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De Canal Parade in Amsterdam is gisteren feestelijk verlopen. De organisatie Pride Amsterdam sprak na afloop over een bijzondere editie. "Het niveau van de boten was hoog, de boodschappen waren krachtig. Je merkt dat iedereen wakker is geworden: Pride is protest."

Aan de parade voor lhbti+-organisaties deden dit jaar tachtig boten mee, waaronder een Onbeperkt Liefde-boot, speciaal voor mensen met een verstandelijke beperking.

Fijne zondag!

Veilig Thuis, het landelijke advies- en meldpunt voor huiselijk geweld, is in juni 25.127 keer gebeld. Dat aantal is volgens de instelling een record en ligt 31 procent hoger dan in juni vorig jaar. De bellers vroegen advies over hoe om te gaan met controlerende, stalkende en gewelddadige partners of familieleden.

Het bewustzijn rondom femicide, het vermoorden van een vrouw omdat ze een vrouw is, lijkt te groeien. Lang werden deze misdaden nog een 'gezinsdrama' genoemd, maar inmiddels is de term femicide bekender en meer ingeburgerd. Jaarlijks gaat het om 40 tot 50 moorden op vrouwen.

De feministische beweging Dolle Mina houdt daarom vandaag een protestmars tegen femicide in Rotterdam. Deelnemers eisen dat femicide in de wet wordt vastgelegd als gendergerelateerd geweld, dat psychisch geweld voorafgaand aan de moord ook strafbaar wordt en er versneld meer noodopvang beschikbaar komt.

Aanpak schiet tekort

Want de aanpak van (dreigende) femicide gaat in Nederland vaak niet goed, blijkt uit rapporten. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) stelde in 2024 dat de wachtlijsten bij Veilig Thuis, dat ook verantwoordelijk is voor onderzoeken naar hoe onveilig een situatie precies is, veel te lang zijn. "Dit kan ernstige gevolgen hebben", schreef de Inspectie.

Ook is er een tekort aan opvangplekken voor mensen die niet meer veilig thuis kunnen wonen. Het misdrijf stalken, dat bij femicide een zeer belangrijk alarmsignaal is, kan de politie nu alleen onderzoeken als het slachtoffer aangifte doet. Uit angst voor de stalker gebeurt dat vaak niet.

Het is niet onmogelijk om preventief in te grijpen, maar in de praktijk gaat het vaak mis. Daarnaast zouden veel mensen niet weten waar ze terecht kunnen als ze femicide vrezen.

Landelijke hulplijn

De Dolle Mina's willen dat er een landelijke hulplijn komt op het nummer 116. Veel mensen durven niet naar Veilig Thuis te bellen, omdat ze bang zijn dan in beeld te komen van de jeugdbescherming als er ook kinderen betrokken zijn.

"Dat is een misvatting", zegt de woordvoerder van Veilig Thuis. "Mensen kunnen bij ons om advies vragen, ook anoniem. Wij vinden dit heel belangrijk om te benadrukken. Iedereen met een vraag kan onze deskundigen vrijblijvend om advies vragen via de telefoon of chat."

Een nieuw hulpnummer vindt Veilig Thuis onverstandig. "Dan versnippert de hulp nog meer dan nu al het geval is en dat proberen we juist op te lossen."

Zwaardere straf bij femicide

Sinds vorig jaar zijn er al wel stappen gezet, door het kabinet en de Tweede Kamer. Zo is er een wet in de maak om psychisch geweld strafbaar te maken. En na de moord in 2018 op het 16-jarige meisje Humeyra is de maximale straf voor doodslag met 10 jaar verhoogd naar 25 jaar. Vaak blijkt het bij femicide lastiger om moord te bewijzen dan doodslag, maar op deze manier kunnen daders alsnog zwaar worden gestraft.

GroenLinks-PvdA-Kamerlid Songül Mutluer heeft via een amendement 10 miljoen euro kunnen reserveren voor extra opleidingen, zodat elke politie-eenheid en elk arrondissement van het Openbaar Ministerie deskundigen heeft die (dreigende) femicide kunnen herkennen en beter kunnen handelen. Deze bijscholing vindt nu al plaats.

Niet-fatale verwurging

Multluer heeft ook een initiatiefnota ingediend met meer voorstellen om femicide effectiever aan te pakken. Het kabinet heeft al toegezegd dat stalking in de toekomst ook zonder aangifte aangepakt kan worden, als de politie genoeg aanwijzingen heeft.

Het apart strafbaar stellen van niet-dodelijke verwurgingen ziet het kabinet vooralsnog niet zitten. Het staat op het standpunt dat dergelijk geweld al vervolgd kan worden met bestaande wetten.

"Het punt is dat zo'n verwurging een belangrijke indicator is van dreigend dodelijk geweld", zegt Mutluer. "Door het een specifiek strafbaar feit te maken kunnen slachtoffers preventieve bescherming krijgen. Dat is waar het om gaat."

In september wordt de initiatiefnota in de Kamer behandeld. De Dolle Mina's eisen snelheid, want nog elke acht dagen wordt in Nederland een vrouw vermoord.

Veilig Thuis

Maak je je zorgen om jezelf of iemand anders? Bel dan Veilig Thuis via 0800-2000, of 112 bij acuut gevaar.

Bij een ongeluk met drie auto's op de A2, ter hoogte van Maarheeze in Noord-Brabant, is vannacht een man omgekomen. Een andere man raakte zwaargewond en is naar het ziekenhuis gebracht. Ook een derde man moest voor controle naar het ziekenhuis.

De man die om het leven kwam, zat in een auto met Spaans kenteken, schrijft Omroep Brabant. Hij woonde in het Limburgse Montfort, meldt de politie. Een inzittende van diezelfde auto raakte ernstig gewond en is naar het ziekenhuis gebracht. Hoe het nu met de man gaat, is onbekend.

Gevangenisstraf

De bestuurder van een van de andere auto's werd aangehouden omdat hij te veel had gedronken. Ook de bijrijder is aangehouden. Hij had nog een gevangenisstraf openstaan, meldt de politie.

Het incident gebeurde rond 01.00 uur. Meerdere ambulances, een traumaheli, brandweer en veel politie kwamen ter plaatse.

In verband met politieonderzoek naar de oorzaak van het ongeval werd een deel van de snelweg afgesloten en verkeer omgeleid. De afrit ter hoogte van Budel-Maarheeze was urenlang afgesloten, maar is inmiddels weer open, meldt de ANWB. Ook zijn alle rijstroken weer vrij.

Door het ongeluk ontstond een enorme ravage:

Reddingswerkers in Chili hebben twee lichamen van mijnwerkers gevonden in een ingestorte mijn, vier anderen zijn nog vermist. Twee dagen geleden stortte een deel van de grootste kopermijnen ter wereld in. Dat gebeurde na een aardbeving met een kracht van 4,2.

Vrijdag werd het eerste lichaam gevonden. Gisteren troffen hulpverleners een tweede lichaam aan in de mijn. Verder vielen er negen gewonden door het gedeeltelijk instorten van de mijn El Teniente.

Reddingswerkers proberen nog altijd de vier mijnwerkers uit de mijn in Centraal-Chili te krijgen. Hulpverleners doen een poging om door 90 meter met rotsen te boren om de ingesloten mannen te bereiken.

De Chileense president Boric kwam gisteren naar het hoofdkwartier van de mijn in Rancagua, even ten zuiden van hoofdstad Santiago. Hij gaf samen met onder anderen de minister van Mijnbouw een persconferentie. Boric zei dat de reddingsoperatie nog gaande is.