NOS Nieuws - Algemeen

GroenLinks en PvdA gaan volgend jaar op in een nieuwe partij. Dat hebben de leden van beide partijen in grote meerderheid besloten in een referendum. Van de PvdA-leden stemde 88 procent voor, net als 89 procent van de GroenLinks-leden.

De afgelopen week konden de leden online stemmen over de fusie. Nu er voor is gestemd wordt er begonnen met het oprichten van een nieuwe gezamenlijke partij. In 2026 komen de partijbesturen met een voorstel voor een partijnaam, nieuwe statuten, en een organisatiestructuur. Daar mogen de leden dan weer over stemmen.

In de zaal van het Haagse café Dudok, waar de partijen bij elkaar waren, steeg luid gejuich op toen de uitslag bekend werd gemaakt. Leider Frans Timmermans zei verheugd te zijn met de grote steun. "Het is echt een historisch moment." Volgens hem heeft de meerderheid van Nederland "een warm sociaal hart" en is het nu de taak "om dat hart weer harder te laten kloppen".

Bekijk de uitslag van het referendum:

De nieuwe partij komt er dus niet voor de komende Tweede Kamerverkiezingen. Maar in het online-referendum van afgelopen week hebben de leden er wel mee ingestemd dat de twee partijen samen meedoen op 29 oktober. Zo'n 95 procent van de GroenLinksers stemde hiermee in, tegenover bijna 94 procent van de PvdA'ers.

Dat betekent dat GroenLinks en PvdA één gezamenlijk verkiezingsprogramma hebben en één kieslijst.

In 2023 deden GroenLinks en PvdA ook al samen mee aan de Kamerverkiezingen, onder leiding van Timmermans. Dat leverde de partijen samen toen 25 zetels op, een winst van acht.

De verwachting is dat Timmermans opnieuw lijsttrekker wordt bij de Kamerverkiezingen. Hij wil dat graag, maar het is formeel nog geen uitgemaakte zaak. Volgens de partijreglementen kunnen ook andere kandidaten zich melden.

Niet alle leden van GL en de PvdA staan te juichen voor een fusie van de partijen. Vooral bij de PvdA is sprake van verzet. Een kleine groep prominenten, onder wie voormalig Kamervoorzitter Verbeet en de vroegere partijleider Melkert, heeft zich verenigd in de groep Rood Vooruit om een fusie tegen te houden. Ze zijn bang dat de sociaaldemocratische beginselen van de PvdA verdwijnen.

Een andere kritische groep is LinksBoven, met daarin een paar honderd leden van beide partijen die vrezen dat een fusie ten koste gaat van het linkse geluid.

Nederland kan politiek en economisch onder druk gezet worden door de grote afhankelijkheid van Amerikaans vloeibaar gas (lng). Dat concludeert de Mijnraad in een advies over de leveringszekerheid van gas.

Ook zijn de gaspijpleidingen uit Noorwegen kwetsbaar voor sabotage en dreigt er een tekort aan opslagcapaciteit in Nederland.

De leveringszekerheid van gas blijft daarom de komende jaren risicovol. De Mijnraad is een onafhankelijk adviesorgaan voor de minister van Klimaat en Groene Groei.

Steeds meer gas uit buitenland

Het Groningenveld wordt dichtgemetseld en de gasproductie op de Noordzee holt achteruit. Door deze factoren wordt Nederland steeds afhankelijker van gas uit het buitenland.

Ondertussen is er discussie over de grote gasopslagen in Nederland. Ook wordt er gesproken over de noodzaak van een 'nationale reserve' voor gas, zoals die er ook is voor olie en diesel.

Op dit moment komt nog een derde van het gas uit eigen (zee)bodem. Het gaat om een kleine tien miljard kuub van de dertig miljard kubieke meter gas die we jaarlijks verbruiken. De overige 20 miljard kuub wordt geïmporteerd.

VS belangrijkste leverancier van gas

Sinds de boycot van Russisch gas komt 27 procent van de import uit de Verenigde Staten. Het gas wordt in vloeibare vorm (lng) met tankers naar Rotterdam en de Eemshaven getransporteerd.

"Daarmee ontstaat een nieuw risico, namelijk de mogelijkheid dat de VS zijn gasexport als economisch of politiek drukmiddel gebruikt", schrijft de Mijnraad in het advies.

Nederland importeert zo veel lng dat de VS geen handelstekort maar een handelsoverschot met Nederland heeft. Nederland heeft de afhankelijkheid van Rusland ingeruild voor de afhankelijkheid van de Verenigde Staten.

Pijpleidingen Noordzee kwetsbaar

Een andere grote leverancier van gas voor Nederland is Noorwegen. Er lopen pijpleidingen naar België en het Verenigd Koninkrijk en twee pijpleidingen naar Duitsland, die verbonden zijn met Nederland.

Deze infrastructuur op de bodem van de Noordzee kan onderdeel worden van het conflict dat Europa heeft met Rusland. Russische spionageschepen brengen al een aantal jaren kabels, pijpleidingen en andere infrastructuur op de Noordzee in kaart.

Het vernietigen van gaspijpleidingen en elektriciteitskabels kan Europa in het donker en in de kou zetten.

Steeds minder gas uit 'kleine velden'

Ondertussen loopt de opbrengst uit de zogenoemde 'kleine velden' op de Noordzee ieder jaar terug. De hoeveelheid gas die we moeten importeren neemt hierdoor ieder jaar toe.

Na de Russische inval in Oekraïne en de enorme prijsstijgingen van gas in 2022 liep het gasverbruik in Nederland terug van 40 naar 30 miljard kuub. Sindsdien is het verbruik constant. Dit ondanks het streven van de overheid om het gasgebruik van huishoudens en bedrijven verder terug te dringen.

"Het huidige afbouwtempo doet vermoeden dat Nederland langer afhankelijk zal blijven van aardgas dan eerder gedacht", schrijft de Mijnraad.

Toekomst gasopslagen ongewis

Nederland heeft gasopslagen in Norg, Grijpskerk en Alkmaar maar die zijn in particuliere handen. Dat betekent dat commerciële belangen een rol spelen bij het opslaan in en de verkoop uit gasopslagen.

Nu het Groningenveld is gesloten staat ook de invulling van de gasopslag van de NAM ter discussie. Vandaar dat er ook gepleit wordt voor een nationale gasreserve. Dat betekent dat de overheid net als bij olie een eigen voorraad aanlegt.

Geen regie voor leveringszekerheid gas

De Mijnraad concludeert dat er op dit moment geen organisatie is met een duidelijke regierol om de leveringszekerheid van gas te garanderen. Energiebeheer Nederland (EBN) zou deze rol op zich moeten nemen, stelt de raad voor.

EBN neemt nu al namens de overheid deel aan alle olie- en gaswinningsprojecten. Tijdens de energiecrisis in 2022 zorgde EBN ook voor het ophogen van de voorgeschreven vullingsgraden in de gasopslagen in Nederland.

De bouw van een asielzoekerscentrum in Dordrecht mag doorgaan terwijl de bezwaarprocedure nog loopt. Dat heeft de rechtbank in Rotterdam in een spoedzitting bepaald. Van acht bewoners zijn de bezwaren tegen de bouw van het azc nog niet behandeld.

Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) was alvast met de bouw begonnen. Samen met de gemeente Dordrecht droeg het COA als argument aan dat het azc met spoed moet worden gebouwd. De rechter ging daarin mee en concludeerde dat verder aan alle voorwaarden is voldaan.

Verkeershinder

Het azc wordt gebouwd op bedrijventerrein Dordtse Kil en moet tien jaar lang plaats bieden aan 580 asielzoekers. De mensen die bezwaar hebben ingediend zijn onder meer bang voor verkeershinder en parkeerproblematiek als er op het bedrijventerrein opeens honderden mensen komen wonen.

Zij maakten bezwaar tegen de omgevingsvergunning en wilden de bouw stoppen omdat ze vrezen voor onomkeerbare gevolgen van de bouw.

Naar verwachting volgt na de zomer een beslissing over de ingediende bezwaren. Dordrecht twijfelt over de hinder die omwonenden verwachten te ervaren. De rechter erkent dat er overlast zal zijn, maar vindt die niet groot genoeg om de bouw stil te leggen.

Ook ziet de rechter dat er verkeersmaatregelen zijn genomen om de gevolgen voor de omgeving te beperken. De bouw van het azc moet volgend jaar klaar zijn.

De voormalige woordvoerder van oud-Kamervoorzitter Vera Bergkamp is vrijgesproken van het lekken van vertrouwelijke informatie. De rechtbank in Den Haag acht niet bewezen dat zij een ambtsmisdrijf heeft gepleegd. De vrouw werd ervan verdacht dat zij informatie over anonieme klachten en een onderzoek naar oud-Kamervoorzitter Arib naar de pers had gelekt.

De rechter zei in zijn uitspraak dat vaststaat dat er vertrouwelijke informatie is gelekt, maar dat dat ook door andere mensen dan deze woordvoerder kan zijn gedaan. Overtuigend bewijs dat het de woordvoerder van Bergkamp was ontbrak, zei de rechter. Het feit dat zij bij het "scenario-overleg" met de topambtenaren zat over hoe de publiciteit gestuurd kon worden is onvoldoende. Ook het feit dat zij daar opperde stukken naar de pers te lekken overtuigde de rechtbank niet.

Er waren namelijk meer mensen die bij dat "scenario-overleg" zaten en die ook contact hadden of konden hebben met de krant NRC. Onder hen Bergkamp zelf, oud-griffier Simone Roos en haar rechterhand Jaap van R. Volgens de verdediging had de woordvoerder daarom niet vervolgd mogen worden. De verdediging zei "dat bij aanvang al vaststond dat het waarschijnlijk een politicus was die lekte". Maar daar ging de rechter niet in mee, en nam de zaak toch in behandeling.

Andere verdachte

Of nu alsnog andere verantwoordelijken vervolgd gaan worden is de vraag. De hoge ambtenaar Van R. is door het OM als verdachte aangemerkt. Uit zijn telefoongegevens blijkt dat hij voorafgaand aan het lek al contact had met de betreffende journalist. Het OM denkt bovendien dat Van R. een naaste medewerker op de hoogte bracht van het besluit tot onderzoek naar Arib.

Om een politicus, zoals Bergkamp en andere Kamerleden, strafrechtelijk te onderzoeken en te vervolgen is een besluit nodig van de Tweede Kamer of de regering. Die moeten de zaak dan voorleggen aan de procureur-generaal bij de Hoge Raad.

Het bestuur van de Tweede Kamer, het Presidium, komt maandag bij elkaar om de rechterlijke uitspraak te bespreken. Eerder noemde huidig Kamervoorzitter Bosma de kwestie en de beschuldigingen aan het adres van Bergkamp verontrustend. "Het aanzien van de Tweede Kamer staat op het spel", zei hij namens het Kamerbestuur. PVV-leider Wilders heeft al gezegd dat hij een diepgravend onderzoek wil.

Vernietigde app-verkeer

Door de rechtszaak tegen de ambtenaar werd er veel meer bekend over de rol die Bergkamp zelf had. Zo vernietigde zij het appverkeer met haar voormalige woordvoerder en verwijderde zij haar berichten met twee betrokken topambtenaren, bleek gisteren uit onderzoek van Nieuwsuur en Follow the Money. Zij schetsen een beeld van onderlinge afstemming door topambtenaren en hoofdrolspelers die achteraf hun sporen verwijderen.

De voormalige persvoorlichter ontkende tijdens de rechtszaak de stukken te hebben gelekt en zegt dat zij Bergkamp ook heeft afgeraden dat te doen. Toch lekten er stukken naar de krant NRC, die er als eerste over publiceerde. De krant meldde, nog voordat Arib op de hoogte was gesteld, dat er naar aanleiding van twee anonieme klachten een onderzoek naar haar gedrag zou worden ingesteld. NRC wist ook te melden dat de klachten gingen over "machtsmisbruik", een "schrikbewind" en "een onveilige werkomgeving".

Hiermee werd vanuit anonieme bronnen het beeld over Arib en het onderzoek neergezet. Arib sprak van een lastercampagne en een politieke afrekening. Zij verliet na 24 jaar zonder afscheid de politiek. Het Presidium concludeerde in 2023 dat Arib voor onveilige werksituaties had gezorgd. Arib vecht het onderzoek in hoger beroep aan.

Tientallen actievoerders uit Nederland en andere landen die vanuit Egypte naar de Gazastrook wilden lopen, zijn niet door de douane gekomen. Ze waren van plan een protestmars van 48 kilometer richting de grens met Gaza te lopen.

Aan de tocht zouden deelnemers uit 32 landen meedoen. Een deel van hen is na een lange nacht op de luchthaven van Caïro op het vliegtuig naar Istanbul gezet. Op dit moment zijn er nog actievoerders op de luchthaven voor de paspoortcontrole. Of de voorgenomen tocht überhaupt nog doorgaat is zeer onzeker.

Een van de Nederlandse actievoerders die naar Gaza wilde is Katja van Rennes. Vanuit Istanbul vertelt ze over de teleurstelling: "Ik dacht echt dat we verder zouden komen, ik wilde zo graag aan de mensen in Gaza laten zien dat we om ze geven en ons grote zorgen maken. We zijn hier met actievoerders uit allerlei landen."

De Nederlander Laleh Almarjani is ook in Istanbul en werd urenlang vastgehouden op het vliegveld in Caïro. "Ons paspoort en telefoons werden afgenomen, dat was best beangstigend. Er stond heel veel zwaarbewapende beveiliging."

Volgens Van Rennes worden ze door de Turken goed behandeld: "Ze doen enorm hun best om ons snel naar huis te krijgen en delen broodjes uit."

De bedoeling was om in drie dagen tijd in totaal 48 kilometer te lopen. De mars is op poten gezet door vredesbewegingen en andere maatschappelijke bewegingen. De tocht is bedoeld om nog eens de aandacht te vestigen op het lot van de ruim twee miljoen inwoners van de Gazastrook, waar hongersnood heerst nadat Israël maanden geen hulp enkele hulp had toegelaten. Sinds enige weken laat Israël wel beperkt hulp toe en worden hulppakketten uitgedeeld door de Amerikaans-Israëlische hulporganisatie GHF, die fel bekritiseerd is. Er zijn maar enkele distributiepunten, waardoor veel mensen niet bereikt worden. Ook verloopt het uitdelen chaotisch, met geregeld schietpartijen en plunderingen.

Broer zit nog vast in Israël

Voor Katja van Rennes voelde de actie niet als een demonstratie. Haar broer, Mark, voerde eerder deze week ook actie. Hij is kapitein op de Madleen, het schip waar ook Greta Turnberg op zat en op open zee door Israël werd tegengehouden en geënterd. Mark van Rennes zit nog altijd vast in Israël.

Via zijn advocaat komt vandaag het bericht dat hij waarschijnlijk morgenochtend op het vliegtuig naar Nederland wordt gezet. "We hebben al dagen geen contact en hebben ons grote zorgen om hem gemaakt", vertelt ze. "Geluk bij een ongeluk is dat ik hem waarschijnlijk morgenochtend kan ophalen van Schiphol."

VN-atoomagentschap IAEA heeft Iran op de vingers getikt over zijn atoomprogramma. De Raad van Gouverneurs heeft in een besloten stemming geoordeeld dat Iran de internationale regels aan zijn laars lapt. Deze stap wordt beschouwd als mogelijke opmaat voor het herinvoeren van VN-sancties tegen Iran.

Vanuit Iran is woedend gereageerd. Ook is als reactie de opening van een nieuwe atoominstallatie aangekondigd. De Iraanse atoomautoriteit zegt dat het atoomcomplex al is gebouwd en klaar is voor gebruik. Er zijn geen foto's of video van openbaar gemaakt.

Hiermee zijn de spanningen over de verrijking van uranium in Iran nog verder opgelopen. De VS haalt momenteel ambassadepersoneel weg uit de Iraakse hoofdstad Bagdad vanwege de situatie. Volgens Trump kan het "een gevaarlijke plek zijn en we zullen zien wat er gebeurt."

Dreigen met bombardementen

Washington dreigt al langer dat het de Iraanse atoomcomplexen zal bombarderen als er geen deal wordt bereikt met het regime in Teheran. Aanstaande zondag staat de zesde gespreksronde in Oman gepland tussen de twee vijandelijke partijen.

Ondertussen zijn er groeiende signalen dat ook Israël een aanval op Iran overweegt. Twee weken geleden zei Trump dat hij premier Netanyahu had aangespoord om het niet te doen. De Amerikaanse president noemde een Israëlische aanval "ongepast op dit moment", omdat de onderhandelingen nog lopen.

Tegen de achtergrond van deze spanningen kwam IAEA vandaag met zijn veroordeling van Iran. Volgens persbureau AP is het de eerste keer in twintig jaar tijd dat de Raad van Gouverneurs vast heeft gesteld dat Iran zich niet aan atoomverdragen houdt.

'We moeten hierop reageren'

"De Islamitische Republiek Iran heeft geen ander keus dan te reageren op dit politieke besluit", zegt het ministerie van Buitenlandse Zaken in een verklaring. Waar het derde atoomcomplex voor de verrijking van uranium staat, werd niet bekendgemaakt. In de verklaring wordt ook beweerd dat Iran zich juist aan internationale afspraken heeft gehouden.

De Raad van Gouverneurs is een van de twee bestuursorganen van de VN-atoomwaakhond. De raad bestaat uit vertegenwoordigers van enkele tientallen landen. De resolutie om Iran te veroordelen was ingediend door Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en de VS.

Volgens AP hebben negentien landen voor gestemd. Elf landen onthielden zich van stemmen, schrijft het persbureau op basis van anonieme diplomaten. Rusland, China en Burkina Faso hebben tegen de resolutie gestemd.

Onderzoek naar sporen

In het document spoort de raad Iran aan tot actie. Zo wordt om opheldering gevraagd over de sporen van nucleaire energieproductie die gevonden zijn op plekken waar Iran geen informatie over heeft gedeeld met het IAEA. Westerse functionarissen beschuldigen Iran ervan dat het een geheim atoomwapenprogramma had tot 2003. Iran heeft die aantijging altijd weersproken.

Het land nadert het punt dat het in theorie voldoende verrijkt uranium heeft voor de ontwikkeling van atoombommen. Het regime zegt dat het alleen kernwapens zal maken als vijanden VS en Israël, beiden kernmachten, het daartoe dwingt. In de praktijk zijn er nog vele stappen om te doorlopen voordat Iran zulke wapens heeft en kan inzetten.

Zondag gaan Iraanse en Amerikaanse diplomaten weer in gesprek, waarbij Oman dient als bemiddelaar. De inzet van de onderhandelingen is een nieuwe atoomdeal.

De politie heeft een minderjarige aangehouden na het doen van een valse melding over een persoon met een wapen. Daardoor werd middelbare school De Meerwaarde in Barneveld vanochtend tijdelijk ontruimd. Al snel bleek het om loos alarm te gaan.

Volgens een woordvoerder is er veel politie op de melding afgestuurd, waaronder de Dienst Speciale Interventies (DSI). De school werd doorzocht en de leerlingen moesten allemaal naar buiten. Ook werd de omgeving rond de school afgezet.

Volgens Omroep Gelderland cirkelde er een politiehelikopter boven de school.

Niets gevonden

Na de doorzoeking concludeerde de politie dat er geen sprake was van een directe dreiging en er werd ook geen wapen gevonden. Daarna konden de leerlingen en hun docenten weer naar binnen.

De politie waarschuwt jongeren voor de gevolgen van het doen van een valse melding. Die kunnen onrust veroorzaken en juridische gevolgen met zich meebrengen. De politie onderzoekt nog waarom de valse melding is gedaan en welke rol de verdachte daarbij speelde.

Voor ongeveer 180.000 scholieren is het vandaag een spannende dag. Zij krijgen te horen of ze geslaagd zijn voor het eindexamen. Maar voor een groep leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs (vso) is het nog niet zover. Zij doen niet mee aan de reguliere examens, maar aan de staatsexamens. Vandaag starten leerlingen het mondelinge deel daarvan.

Op VSO De Ortolaan in Roermond leggen de leerlingen vandaag het eerste mondelinge staatsexamen af. "Het is in gespreksvorm. De examinatoren kunnen de vragen dus ook op een andere manier stellen waardoor leerlingen het beter begrijpen", zegt Roos Hoornick, mentor van een basis-kader klas en leraar van het jaar in het speciaal onderwijs.

De leerlingen met wie Hoornick werkt hebben leer- en gedragsproblemen waardoor ze niet naar een reguliere school kunnen. Er zitten bijvoorbeeld leerlingen met autisme of adhd in de klas.

Het voortgezet speciaal onderwijs is er niet alleen voor leerlingen met leerproblemen, maar bijvoorbeeld ook voor leerlingen die blind of slechthorend zijn. Zo'n vierduizend leerlingen die naar het speciaal onderwijs gaan, zijn dit jaar aangemeld voor het staatsexamen.

'Het zijn maar mensen'

De mondelinge eindexamens zijn een overhoring. Er zitten twee examinatoren bij, één schrijft op wat er gezegd wordt en de andere stelt de vragen. Veel examinatoren geven les op andere scholen en hebben vaak ervaring met leerlingen in het speciaal onderwijs.

Soms zit er ook een vertrouwenspersoon bij, als de kandidaat dat van tevoren heeft aangevraagd. "Dat kan een leraar of een ouder zijn, voor het geval dat de leerling stress krijgt", zegt Hoornick. De vertrouwenspersoon mag niet zo veel zeggen, maar in het geval van een black-out kan diegene de leerling geruststellen.

"In eerste instantie vinden veel kandidaten het spannend om het examen af te leggen", zegt Hoornick. Maar volgens haar zeggen veel leerlingen daarna dat het eigenlijk best wel meeviel, omdat de examinatoren ook maar gewoon mensen zijn.

Niet tot diep in de nacht doorleren

In aanloop naar de examens heeft de mentor een aantal tips meegegeven aan de leerlingen: begin op tijd met leren, ga op tijd naar bed en ga niet blokken tot 3 uur 's nachts.

"En vooral heel veel oefenen. Vraag je docent om een keer in de opstelling te oefenen. Met een vragensteller en iemand die de antwoorden opschrijft. En oefen met je ouders, buren, opa of oma."

De leerlingen die het mondelinge eindexamen afleggen moeten nog wel even wachten op de uitslag. In juli horen zij of ze geslaagd zijn.

Bij een bouwbedrijf in Rotterdam heeft vannacht brand gewoed. Deze week ging bij hetzelfde pand al een explosief af, bevestigt de politie aan omroep Rijnmond.

Het is nog onduidelijk of de brand van vannacht is aangestoken. Of er een verband is tussen de twee incidenten wordt ook nog onderzocht.

De brand bij het bouwbedrijf brak rond 02.30 uur uit. Rond 05.30 uur was het vuur onder controle. Het terrein is afgesloten voor politieonderzoek.

Zelfde tijdstip

Het explosief bij het bedrijf ontplofte in de nacht van zondag op maandag, volgens omroep Rijnmond ook rond 02.30 uur. De explosie veroorzaakte een kleine brand. Er was op dat moment niemand aanwezig op het bedrijfsterrein.

In het Schollebos in Capelle aan den IJssel is opnieuw een onthoofd dier gevonden. De halsbandparkiet is het veertiende dode dier dat in het bos is gevonden sinds eind april. De dieren zijn volgens de politie op een "lugubere manier" om het leven gebracht.

De politie vermoedt dat één persoon achter alle gedode dieren zit. Er is nog niemand aangehouden. De politie doet onderzoek en surveilleert extra in het Schollebos, zowel herkenbaar als niet-herkenbaar.

Vorig jaar juni was er volgens de regionale omroep Rijnmond ook al een melding van een dode kip. De afgelopen maanden ging het onder meer om gedode ganzen, een haas en een kat.

Een miljoen Russische militairen zijn volgens Oekraïne gedood of gewond geraakt sinds het begin van de invasie in 2022. Dat punt zou vandaag zijn bereikt. Experts nemen het door Kyiv gemelde cijfer met een korrel zout, maar het staat vast dat Rusland zware verliezen lijdt. Vooral het afgelopen jaar.

Onafhankelijke journalisten hebben in ruim drie jaar oorlog zeker 111.387 gesneuvelde Russische militairen geregistreerd. Dat wordt beschouwd als absoluut minimum.

Defensieanalist David Ellison noemt een miljoen Russische "verliezen" een wel erg stevige bewering van het Oekraïense leger. "Het valt lastig te zeggen hoe het op dit aantal is gekomen", zegt de expert van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Ellison geeft als optie dat mogelijk ook zeer lichtgewonde Russen zijn meegeteld, die dus niet zijn uitgeschakeld.

'Belang bij overdrijving'

Het is bekend dat ook gevangenen en vermisten worden meegeteld, maar de rekensom is niet controleerbaar. "Oekraïne heeft er ook belang bij om het aantal slachtoffers te overdrijven." Die tactiek is volgens Ellison "zo oud als oorlogvoering zelf".

De betrouwbaarst geachte cijfers zijn afkomstig van de onafhankelijke Russische nieuwssite Mediazona. Die heeft in samenwerking met de BBC en vrijwilligers alle overlijdensadvertenties, bekendmakingen op sociale media en andere openbare bronnen geverifieerd. Op basis daarvan werden de eerder genoemde 111.387 namen gepubliceerd.

Je ziet in deze grafiek met cijfers van Mediazona en de BBC dat het enige tijd kost voordat slachtoffers zijn vastgesteld. Vandaar dat de grafiek scherp afloopt sinds dit jaar:

Het werkelijke aantal gesneuvelde Russen is waarschijnlijk fors hoger. Niet alle sterfgevallen worden immers bekendgemaakt. Niet alle lichamen worden überhaupt van het slagveld gehaald. Mogelijk zijn er inmiddels tussen de 170.000 en 246.000 Russische militairen gedood, meldde de Russischtalige redactie van de BBC twee weken geleden over het Mediazona-project. Maar dat is een ruwe schatting.

Volgens Ellison is het wel duidelijk dat honderdduizenden Russen zijn uitgeschakeld. Zelfs als je de meest conservatieve cijfers aanhoudt zijn er bijna twee keer zoveel Russische militairen gesneuveld als het Britse leger aan beroepsmilitairen heeft, zegt hij.

Verdubbeling in jaar tijd

In een ongeveer in jaar tijd verdubbelde het aantal doden in de database van Mediazone. In dezelfde tijd verdubbelde ook het aantal door Oekraïne gemelde Russische slachtoffers. Die sterke toename komt waarschijnlijk door de zware offensieven die het Russische leger vorig en dit jaar heeft gelanceerd.

"Rusland heeft een uitzonderlijke prijs in bloed betaald om minder dan 1 procent van Oekraïne te bezetten sinds januari 2024", concludeerden onderzoekers van denktank CSIS onlangs. In het rapport wordt rekening gehouden met maximaal 250.000 Russische doden in ruim drie jaar tijd. Waar deze schatting precies op is gebaseerd, wordt niet duidelijk uit de bronnenlijst.

'400.000 Oekraïense slachtoffers'

Ook Oekraïne heeft veel militairen verloren in de strijd tegen de Russische invasiemacht. Naar schatting tussen de 60.000 en 100.000 zijn er gedood, staat in het CSIS-rapport. Inclusief het aantal gewonden wordt het aantal van 400.000 uitgeschakelde Oekraïners genoemd. Sommige analisten komen op een veel hogere schatting uit, maar het blijft giswerk op basis van de beetjes beschikbare informatie.

Uiteindelijk is de vraag vooral wie deze strijd het langst volhoudt. Wat manschappen betreft is Rusland op de lange termijn in het voordeel volgens Ellison. Hoewel de Russen als aanvallers in deze loopgravenoorlog meer militairen verliezen dan de verdedigende Oekraïners. "Het vermogen van Moskou om nieuwe troepen op te bouwen is ongelofelijk."

Dienstplichtjaar vanaf achttiende

In twee maanden tijd wil Rusland 300.000 extra militairen mobiliseren aan het front, zei de Oekraïense president Zelensky onlangs. Russische mannen hebben een verplicht dienstjaar vanaf hun achttiende. Daardoor heeft een groot deel van de mannelijke bevolking al een basistraining gehad en kunnen ze vrij snel worden ingezet aan het front. In Oekraïne geldt de dienstplicht vanaf 25 jaar en de totale bevolking is ook een stuk kleiner dan die van Rusland.

De omvang van de legers zegt natuurlijk niet alles. Het valt niet te voorspellen hoe de oorlog verloopt en volgens sommige experts wordt Ruslands positie juist overschat. Hoe dan ook is het belangrijk voor beide partijen om zijn successen te vieren, zoals voor Oekraïne de "miljoen Russische slachtoffers", en de eigen verliezen zo klein mogelijk te houden.

Ellison: "Ik denk dat die verliezen groter zijn dan Kyiv tegen zijn bondgenoten zegt." Dat is volgens hem enerzijds bedoeld om het binnenlandse moraal hoog te houden. "Daarnaast wil je ook dat je internationale partners betrokken blijven."

Anik de Groof van ESA wachtte er al vijf jaar op: foto's van de zuidpool van de zon. Uniek, want vanaf de aarde is die kant van de zon nauwelijks te zien. De Europese ruimtevaartorganisatie brengt de beelden nu naar buiten.

Ziet de zon er aan de zuidkant anders uit dan de kant die we vanaf de aarde kunnen zien? Op het eerste gezicht niet. Maar de Solar Orbiter van ESA kan veel meer waarnemen. "Het ultieme doel is de fysica van de zon beter te begrijpen, maar vooral ook het effect op de aarde", zegt De Groof.

De Europese sonde werd in 2020 gelanceerd om de zonneactiviteit te bestuderen. Belangrijk, want die activiteit veroorzaakt ruimteweer. Zonnestormen met weggeslingerde plasmawolken kunnen op aarde radiosignalen verstoren, navigatie-instrumenten onbetrouwbaarder maken of zelfs hele elektriciteitscentrales platleggen - al is daar wel echt de perfect storm voor nodig.

Zoiets gebeurde bijvoorbeeld in 1989, toen de Canadese provincie Québec 12 uur lang in het donker zat. Ook het noorderlicht - de afgelopen jaren ook een paar keer in Nederland te zien, is het gevolg van die verhoogde activiteit.

500 graden heet

De Solar Orbiter doet zijn werk van relatief dichtbij - dichterbij dan de planeet Mercurius - en moet daarvoor temperaturen van rond de 500 graden doorstaan. Vandaar een hitteschild, waar ingenieus deurtjes zijn aangebracht waar camera's doorheen kunnen kijken. Op 22 maart dit jaar was de verkenner in de beste positie om de camera's op de zuidpool te richten.

Enkele beelden die Solar Orbiter naar de aarde stuurde:

En wat zag de orbiter? Hij zag vooral iets niet, vertelt De Groof. Er is geen imposant magnetisch veld, met een dominante magneetpool, zoals de aarde heeft. "Als je denkt aan een noordpool en een zuidpool, denk je aan een heel positieve en een heel negatieve pool. Maar op dit moment is die duidelijke polariteit op de zon er niet. We zien eigenlijk een beetje een gespikkeld patroon van kleine en zwakke magnetische pooltjes, zowel positieve als negatieve."

Dat warrige patroon is typisch voor de periode waarin de zon zich bevindt. De zonneactiviteit neemt toe en af gedurende een cyclus die steeds gemiddeld elf jaar duurt. "Op dit moment zitten we in de grootste activiteit. In de cyclus verandert de zon van een redelijk rustige ster met een positieve en een negatieve pool naar een wirwar van magnetische polen en uitbarstingen. En daar bevinden we ons op dit moment."

Blinde vlek

Over een paar jaar is de cyclus weer in een 'rustige fase'. En dat moet ook op de polen van de zon te zien zijn. De Solar Orbiter blijft daarom rond de polen cirkelen om die verandering voor het eerst goed waar te nemen. "Dit is pas het begin", verzekert De Groof. "De volgende jaren gaan we elke vijf, zes maanden met Solar Orbiter over beide polen vliegen. En we gaan dan elke keer een iets beter zicht krijgen."

Tijdens iedere zonnecyclus verandert de polariteit van de polen: de zuidpool gaat op dit moment van negatief naar positief. Het magneetveld van de zon ligt aan de basis van al die activiteit.

De Groof: "Daarom willen we die beter begrijpen. We hadden natuurlijk al veel observaties van de zon, maar we hadden altijd een blinde vlek voor beide polen. En die polen zijn nu net de sleutel tot het begrijpen van die zonnecyclus en hoe dat magneetveld verandert. We willen die evolutie de komende jaren volgen, en op die manier hopelijk de zonneactiviteit beter kunnen voorspellen in de toekomst."

Bij de Indiase luchthaven van Ahmedabad is een passagiersvliegtuig neergestort. Volgens de plaatselijke politie lijkt niemand van de 242 inzittenden de crash te hebben overleefd. Het toestel, dat op weg was naar Londen, stortte kort na het opstijgen neer in een woonwijk.

Volgens Air India waren er 230 passagiers en 12 bemanningsleden aan boord. De politie zegt dat meer dan 100 lichamen naar een ziekenhuis zijn gebracht.

Hostel voor artsen

Onder de passagiers van het verongelukte toestel bevonden zich volgens Air India 169 Indiërs, 53 Britten, zeven Portugezen en één Canadees. Volgens een bron van persbureau Reuters waren er zeker 11 kinderen aan boord.

Hoeveel slachtoffers er op de grond zijn gevallen is niet bekend. Het gebouw waarop het vliegtuig neerkwam zou een hostel voor artsen zijn, zegt een politiewoordvoerder. Op beelden is te zien dat meerdere gebouwen op de plek waar het toestel neerkwam zijn verwoest. Ook waren er na de crash er grote dikke zwarte rookpluimen te zien.

Het vliegtuig was een 787-8 Dreamliner van Air India. Vlucht AI171 was op weg naar luchthaven Gatwick bij Londen. De 787-8 is de kleinste van de drie types Dreamliner van Boeing.

Volgens luchtvaartsite Flightradar werd het laatste signaal van het vliegtuig nog geen minuut na het opstijgen ontvangen. Het toestel was toen op een hoogte van 625 voet, nog geen 200 meter.

Ahmedabad, een stad met meer dan 5 miljoen inwoners, ligt in de deelstaat Gujarat in het westen van India. De luchthaven in de stad heeft tijdelijk alle vluchten opgeschort.

Gujarat is de thuisstaat van de Indiase premier Narendra Modi. Hij schrijft op X geschokt en bedroefd te zijn door het ongeluk en noemt de ramp "onvoorstelbaar hartverscheurend".

"Op dit treurige moment gaan mijn gedachten naar iedereen die hierdoor geraakt wordt", aldus Modi. "Ik heb contact gehad met de ministers en autoriteiten die werken om getroffenen te helpen."

Ook de Britse premier Starmer heeft gereageerd. Hij zegt dat hij meeleeft met de families van de passagiers die in het vliegtuig zaten. Hij noemt de beelden verwoestend. "Mijn gedachten zijn bij de passagiers en hun families in deze zeer moeilijke tijd." Koning Charles laat weten "enorm geschokt te zijn door de verschrikkelijke gebeurtenis".

Over de oorzaak van de crash is niets bekend. Boeing zegt op de hoogte te zijn en informatie te verzamelen. Het is de eerste keer dat een Boeing 787 verongelukt.

Serious Request, de inzamelingsactie van radiozender NPO 3FM, komt dit jaar vanuit Den Bosch. Het Glazen Huis, waar dj's van de zender zich voor kerst een week lang opsluiten, komt te staan op de Markt van de Brabantse hoofdstad.

Luisteraars kunnen daar tegen betaling muziek aanvragen. Dit jaar gaat de opbrengst naar Spieren voor Spieren, een organisatie die zich inzet voor kinderen met een spierziekte.

Vanochtend reden drie dj's met een groene 3FM-bus van het Rodetorenplein in Zwolle, waar de succesvolle actie vorig jaar plaatsvond, naar Den Bosch. Dj's Wijnand Speelman, Sophie Hijlkema en Barend van Deelen maakten rond de bekendmaking een speciale ochtendshow op NPO 3FM.

Opgericht door Oranje

Oud-voetballer Ronald de Boer was daar ook bij. Hij is al sinds 1998, toen Spieren voor Spieren werd opgericht door het Nederlands elftal, betrokken bij het goede doel. De organisatie haalt geld op voor onderzoek, nieuwe behandelingen en medicijnen, en om kinderen met een spierziekte te laten bewegen.

In Nederland zijn er zo'n 20.000 kinderen met een spierziekte. Die maakt spieren slapper, waardoor de kinderen steeds minder kunnen. Het ziekteverloop is niet altijd hetzelfde; er zijn zo'n 600 verschillende spierziekten en sommige verlopen langzaam, sommige snel.

3FM heeft met overtuiging voor dit goede doel gekozen, zegt Menno de Boer, zendermanager van NPO 3FM: "We willen deze editie met heel Nederland de kracht van beweging voelen. Juist voor kinderen met een spierziekte wordt dat steeds moeilijker, terwijl recent onderzoek uitwijst dat bewegen kan helpen om de spierziekte te vertragen."

Spieren voor Spieren is volgens directeur Monique Maks heel erg blij met de aandacht. "Kinderen met een spierziekte verdienen het om deze landelijke aandacht te krijgen. Ze verdienen het om niet meer langs de zijlijn te staan. Zij verdienen dit podium en de support van heel Nederland."

DJ's nog niet bekend

3FM voert traditiegetrouw in de week voor Kerstmis actie voor een goed doel, al sinds 2004 met de actie Serious Request. De hele week wordt 24 uur per dag radio gemaakt vanuit het Glazen Huis. Dj's zitten er zeven dagen en zes nachten opgesloten en luisteraars geven geld om bepaalde platen aan te vragen en vaak ook hun verhaal te vertellen.

Welke dj's dit jaar in de tijdelijke radiostudio zitten, wordt later bekendgemaakt.

Na een aantal minder succesvolle edities is Serious Request de afgelopen jaren weer in populariteit gestegen. Vorig jaar werd ruim 13,8 miljoen euro opgehaald voor de stichting Metakids. Dat was het op een na hoogste bedrag. Het jaar daarvoor was de eindstand bijna 7,8 miljoen euro voor Stichting ALS Nederland.

De Coentunnel in de A10 bij Amsterdam is in zuidelijke richting dicht vanwege een autobrand. De brand is uit, maar verkeer moet voorlopig nog omrijden.

Het is nog onduidelijk waardoor de personenauto in brand vloog. Dat gebeurde volgens AT5 rond 09.00 uur in de tunnel op de buitenring richting De Nieuwe Meer.

Rond 09.30 uur meldde de brandweer dat het vuur uit was, maar dat er nog moet worden nageblust.

Verkeer richting Rotterdam wordt omgeleid via Ring-Noord. Bestuurders moeten rekening houden met zo'n vijftien minuten extra reistijd.

Het aantal mensen dat wereldwijd op de vlucht is voor oorlog, geweld en vervolging is gestegen tot boven de 122 miljoen, meldt VN-organisatie UNHCR. Het aantal ligt 2 miljoen hoger dan een jaar eerder. Tegelijkertijd daalde de financiering voor hulp aan vluchtelingen.

In het rapport schrijft UNHCR het toegenomen aantal toe aan grote, langdurige conflicten zoals de burgeroorlogen in Sudan en Myanmar en de oorlog in Oekraïne. De organisatie spreekt van "een voortdurend onvermogen om de gevechten te stoppen".

De meeste vluchtelingen zijn ontheemd in hun eigen land, zo'n 73,5 miljoen mensen. De rest vluchtte naar het buitenland. Sudan is volgens UNHCR op dit moment de "grootste humanitaire crisis ter wereld".

Lichtpuntje

Het rapport spreekt ook van enkele lichtpuntjes. Zo konden bijna 2 miljoen Syriërs na meer dan tien jaar oorlog terugkeren naar huis. In totaal keerden in 2024 zo'n 9,8 miljoen vluchtelingen terug naar huis.

Volgens de UNHCR is dit aantal een stuk hoger dan voorgaande jaren. "Toch blijft een land als Syrië fragiel en hebben mensen onze hulp nodig om hun leven opnieuw op te bouwen."

Onhoudbaar situatie

De UNHCR schrijft ook over flinke bezuinigingen op de hulp aan vluchtelingen. Sinds 2015 was de financiering niet zo laag. De organisatie noemt de situatie "onhoudbaar, waardoor vluchtelingen kwetsbaar zijn".

De VN-hulporganisatie geeft geen details over welke donoren hun financiering hebben verlaagd. Onder de Amerikaanse president Trump zette de Verenigde Staten bijna alle hulp aan ngo's stop.

Ook verschillende Europese landen geven minder geld uit aan hulp en meer aan bijvoorbeeld defensie. Volgens de UNHCR is het aantal vluchtelingen "onhoudbaar hoog" en is er meer geld nodig.

Goedemorgen. De rechtbank doet uitspraak over lekken in het onderzoek naar oud-Kamervoorzitter Arib. En zo'n 180.000 scholieren wachten in spanning op een telefoontje van school of ze geslaagd zijn.

Eerst het weer: Vandaag schijnt de zon uitbundig en op veel plaatsen wordt het zomers warm met 23 tot 28 graden. Daarbij waait en matige tot vrij krachtige oostenwind.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten?

Wat heb je gemist?

Het versterken van het elektriciteitsnet is moeilijker dan verwacht. In Gelderland, Flevoland en Utrecht zullen bedrijven daardoor langer moeten wachten op een nieuwe of zwaardere netaansluiting.

Oorspronkelijk was de uitbreiding gepland voor 2029, maar inmiddels gaat netbeheerder Tennet uit van 2033 of zelfs 2035. Ook producenten van wind- en zonnestroom zullen langer moeten wachten op een aansluiting in de genoemde provincies.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Voor het eerst is de onbekende zuidpool van de zon onthuld, Het ruimtevaartuig Solar Orbiter heeft de beelden teruggestuurd naar de aarde in een gezamenlijke missie van de Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) en NASA.

De baanbrekende waarnemingen brachten ook een chaotische lappendeken van magnetische activiteit op de pool van de zon in kaart. Volgens de betrokken onderzoekers zijn de nieuwe unieke beelden het begin van een nieuw tijdperk in de zonnewetenschap.

Fijne dag.

Nederlanders weten meer over klimaatverandering, maar het thema verliest in hun gedachten toch aan urgentie. Zeker onder jongeren zijn de zorgen over het klimaat kleiner geworden vergeleken met eerdere jaren. Ze weten dat het desastreuze gevolgen kan hebben, maar vinden het een "abstract begrip" met "nog weinig tastbare impact op hun directe omgeving", meldt onderzoeksbureau Ipsos I&O na representatief opinieonderzoek.

Het bureau rapporteert over de vijfde meting in dit onderzoek en ziet dat de klimaatzorgen sinds 2019 nog nooit zo klein zijn geweest. Een substantieel deel van de Nederlanders vindt dat het kabinet (veel) meer moet doen om klimaatverandering tegen te gaan, maar die groep is kleiner geworden. 42 procent van de Nederlanders wil meer actie van de overheid. Twee jaar terug lag dat nog flink hoger: op 47 procent.

Hoewel jongeren vaker dan andere leeftijdsgroepen meer actie willen tegen klimaatverandering, is die groep geslonken. In 2023 vond 61 procent van de 18- tot 24-jarigen dat het kabinet meer moest doen, nu is dat nog maar net iets meer dan de helft: 54 procent. Ook bij oudere jongeren (25 tot 34 jaar) is een flinke afname te zien, van 54 procent naar 48 procent.

Jongeren zeggen tegen Ipsos I&O dat ze meer met hun dagelijkse bezigheden (opleiding, werk, rondkomen) bezig zijn en niet veel denken aan het klimaat. Lokale thema's zoals wonen en migratie staan dichter bij hen. Ook zien ze in het nieuws meer over bijvoorbeeld de Amerikaanse president Trump en de oorlogen in Oekraïne en Gaza.

Vast in systeem

"Ze zien best dat het probleem bestaat, maar ze voelen zich op allerlei manieren tegengehouden om er iets aan te doen", vertelt onderzoeker Maartje van Will. "Ze beschrijven dat ze vastzitten in een systeem en dat ze daar geen oplossing voor zien. En ze zeggen ook: als bedrijven en landen geen maatregelen treffen, is mijn eigen inzet ook zinloos." Ongeveer de helft van alle Nederlanders deelt dat beeld.

Veel jongeren vinden het moeilijk om niet mee te gaan in trends in bijvoorbeeld koopgedrag. Ze zien overconsumptie en zijn daar met het oog op klimaatverandering kritisch over, maar ontkomen er zelf ook niet aan. Ook de hogere kosten van duurzame producten wegen voor veel Nederlanders mee. Drie op de tien zegt het zich niet te kunnen veroorloven om duurzamer te leven.

Dit alles en de omvang van de klimaatproblematiek verlamt jongeren en maakt ze somber. Ze weten niet waar ze moeten beginnen bij het werken aan een oplossing en zijn somberder over de toekomst dan ouderen. Waar 51 procent van alle Nederlanders het somber inziet voor toekomstige generaties is dat voor 18- tot 24-jarigen 59 procent. Voor de groep 25-34-jarigen is het zelfs 63 procent.

VVD-stemmer: meer actie van kabinet

Hoewel het onderzoek al voor de kabinetsval is gedaan, kunnen de uitkomsten van betekenis zijn voor de partijen die nu hun verkiezingsprogramma's opstellen. "Als je kijkt naar deze resultaten zie je ook dat jongeren heel duidelijk laten weten dat ze de overheid nodig hebben om verandering te brengen", zegt Van Will.

Gekeken naar kiezers per politieke partij levert dat een redelijk voorspelbaar beeld op. Stemmers op Groenlinks-PvdA en de Partij voor de Dieren vinden vaker dat het kabinet meer moet doen, bij bijvoorbeeld de PVV-stemmer leeft die gedachte totaal niet.

Wat opvalt, zegt Van Will, is dat er bij de VVD wat meer behoefte lijkt aan actie van het kabinet. "Specifiek voor de VVD-stemmers zie je dat de groep die vindt dat het kabinet meer moet doen groter is dan in 2023. Dat zegt misschien ook wel wat over het pad dat de VVD zou kunnen kiezen bij de verkiezingen."

Menselijke gevolgen

Ipsos I&O stelt vast dat meer Nederlanders zich ervan bewust zijn dat hun gedrag gevolgen heeft voor de klimaatverandering. Zeker onder jongeren is dat idee wel doorgedrongen: slechts 20 procent van de jongeren denkt dat het niet uitmaakt wat ze doen of laten. Twee jaar eerder was dat nog bijna het dubbele: 38 procent.

Ook het aantal Nederlanders dat ziet dat de mens verantwoordelijk is voor de opwarming van de aarde groeide in vrijwel alle leeftijdsgroepen. Specifieker weten jongeren (60 procent) bijvoorbeeld vaker dan de gemiddelde Nederlander (41 procent) dat vleesproductie slecht is voor het klimaat. Ook kunnen jongeren makkelijker spontaan duurzame keuzes noemen, zoals minder vliegen, minder kleding kopen en beter je huis isoleren.

De uitbreiding van het hoogspanningsnet in Gelderland, Utrecht en de Flevopolder loopt jaren vertraging op. Hierdoor moeten grootverbruikers van energie zoals winkels, bedrijven, supermarkten en scholen langer wachten op een nieuwe of zwaardere aansluiting.

Oorspronkelijk was de uitbreiding gepland voor 2029, maar inmiddels gaat netbeheerder Tennet uit van 2033. Bij meer tegenslagen kan dat zelfs 2035 worden. En dat terwijl de vraag naar elektriciteit steeds groter wordt.

Boosdoener is de plaatsing van een hoogspanningsstation in Utrecht-Noord. Nu is het hoogspanningsnet in Utrecht, Gelderland en de Flevopolder nog één geheel. Vanwege de toegenomen vraag naar stroom, wil Tennet het opknippen in vier delen. Dat kan pas als er een nieuw hoogspanningsstation in Utrecht-Noord geplaatst is.

Tennet probeert al langere tijd om een geschikte locatie voor dit station te vinden, maar loopt tegen verschillende problemen aan. Zo speelt mee dat Utrecht een dichtbevolkte provincie is, en sommige inwoners bezwaarprocedures starten tegen de plaatsing van een dergelijk hoogspanningsstation.

Vraag neemt toe

Er is grote druk op het elektriciteitsnet, ook doordat consumenten en ondernemers in hoog tempo overstappen naar elektrisch rijden, produceren en verwarmen, schrijft Tennet. Op veel plekken moet het elektriciteitsnet verdubbelen, soms zelfs verdrievoudigen. Tennet meldde jaren geleden al dat het hoogspanningsnet in de regio vol was.

Dat de uitbreiding langer gaat duren "is een buitengewoon teleurstellende boodschap, niet alleen voor ondernemers en organisaties die langer moeten wachten, maar voor de hele regio", zegt Robert Kuik, directeur netplanning bij Tennet. "De druk op het elektriciteitsnet in dit gebied is al ongekend hoog. Dat is iets wat ons grote zorgen baart."

Door de vertraging moeten vooral grootverbruikers langer wachten, maar indirect kunnen ook inwoners de gevolgen merken. Bijvoorbeeld omdat ze langer moeten wachten op een nieuwe supermarkt. Ook producenten van wind- en zonnestroom zullen langer moeten wachten op een aansluiting in de provincies.

Vertragingen

Tennet en regionale netbeheerders onderzoeken de komende maanden de nieuwe situatie op het stroomnet die door de vertragingen ontstaat. In het najaar verwachten ze meer te kunnen vertellen over wat de vertraging voor klanten gaat betekenen.

In april kondigde Tennet aan dat ook enkele projecten in Noord-Brabant en Limburg langer duren dan gepland. Toen waarschuwde de netbeheerder al dat meer projecten in Nederland de komende jaren vertraging oplopen.

In verschillende Amerikaanse steden wordt opnieuw gedemonstreerd tegen de arrestatie en deportatie van migranten. Het gaat onder meer om Los Angeles, New York, San Antonio, Spokane en Indianapolis, schrijft CNN. Eerder waren ook al protesten verspreid door het land, zoals in Las Vegas, Seattle en Boston.

In New York was de sfeer gespannen. Daar zijn meerdere mensen aangehouden. In LA was opnieuw een protest voor het gemeentehuis. CNN-journalisten ter plaatse zagen agenten rubberkogels gebruiken om de menigte uiteen te drijven. Volgens de politie zaten er mensen in de menigte die "professioneel vuurwerk en stenen naar agenten gooiden".

Dit zijn beelden uit de steden Los Angeles en Spokane:

De protesten begonnen dit weekend in Los Angeles, waar sinds zaterdag bijna 400 mensen zijn aangehouden door de politie. De overgrote meerderheid van de arrestaties was omdat mensen het gebied niet wilden verlaten, ondanks verzoeken van de politie. Er zijn tot nu toe een handvol ernstigere aanklachten geweest, waaronder mishandeling van agenten en het bezit van een molotovcocktail en een wapen.

Arrestaties

Het Openbaar Ministerie in de stad stelt dat, in tegenstelling tot wat de sensationele beelden in sommige media laten zien, slechts een klein deel van de inwoners protesteert en de betogingen overwegend vreedzaam verlopen. "99,99 procent van de mensen in Los Angeles heeft zich niet met illegale activiteiten beziggehouden", zegt Nathan Hochman, officier van justitie van Los Angeles County.

Volgens Hochman worden mensen die vreedzaam protesteren beschermd. Degenen die zich bezighouden met illegale activiteiten, worden gearresteerd en vervolgd. Volgens hem hebben zo'n 4000 mensen de afgelopen dagen gedemonstreerd in Los Angeles, daarvan zijn 400 mensen aangehouden, onder meer vanwege geweld tegen agenten en verboden wapenbezit.

Opnieuw avondklok

Eerder deze week liepen de spanningen in Los Angeles verder op na de inzet van de Nationale Garde. Duizenden betogers gingen de straat op. Ze blokkeerden een snelweg en staken auto's in brand. De rest van de week staan er meer protesten gepland verspreid door de VS, schrijft CNN.

Gisteren werd in delen van het centrum van LA een avondklok ingesteld. Die avondklok geldt vanavond opnieuw van 20.00 uur tot 06.00 uur (lokale tijd).

Gisteravond zei gouverneur Gavin Newsom van Californië in een emotionele toespraak dat "de democratie voor onze ogen wordt aangevallen". Trump besloot namelijk tegen de zin van Newsom de Nationale Garde in te zetten.

Newsom heeft de regering-Trump aangeklaagd in een poging om de inzet van militairen in Los Angeles te stoppen. De zitting staat voor later vandaag gepland. Volgens critici leidt de inzet van het leger juist tot meer geweld.

Ondertussen melden functionarissen dat er binnen twee dagen ook Amerikaanse mariniers naar Los Angeles komen. Die zullen zich bij de Nationale Garde voegen op straat in Los Angeles. Ze zouden bevoegd zijn om iedereen aan te houden die immigratiemedewerkers hinderen of de confrontatie aangaat met agenten.