NOS Nieuws - Algemeen

Boven ons land was in de nacht van woensdag op donderdag een zogenoemde aardbeienmaan te zien. Wie vannacht naar de volle maan keek, kon een rode gloed zien.

Toch dankt deze aardbeienmaan zijn naam niet aan de rode kleur, maar aan de periode, want in deze tijd van het jaar worden veel aardbeien geoogst. Daarom wordt de volle maan in juni een aardbeienmaan genoemd.

De rode of oranje gloed komt doordat de maan laag aan de hemel staat en door een dikkere laag van de atmosfeer te zien is. Doordat de maan dit jaar uitzonderlijk laag aan de horizon bleef staan, was deze kleur langer zichtbaarder dan anders.

De volle maan bleef in twee decennia niet zo laag bij de horizon als vannacht. De volgende keer dat dat gebeurt is pas in 2043.

Dat leverde mooie plaatjes op in Nederland:

De junimaan werd vroeger in ons land de honingmaan genoemd, zoals ook andere manen bijzondere benamingen hadden, als hooimaan (juli), graanmaan (augustus) en oogstmaan (september).

Onder invloed van Amerikaanse media wordt voor dit jaarlijks terugkerende fenomeen steeds vaker de benaming gebruikt van de inheemse inwoners van dat continent. Daarin is bijvoorbeeld in januari de wolfmaan te zien, kent april de roze maan en heet die van oktober de jagersmaan.

Een enkele keer leidt dat tot bijzondere woordcombinaties, zoals de superwolfbloedmaan van een aantal jaren geleden. Daarbij kleurde de supermaan van januari rood door een maansverduistering.

Ook in de rest van de wereld werd de volle aardbeienmaan uitgebreid vastgelegd:

De 14-jarige Franse leerling die dinsdag een onderwijsassistente doodstak in Nogent had zich voorgenomen een willekeurige medewerker van zijn middelbare school te doden. Dat deed de dader nadat hij vrijdag op het schoolplein een standje had gekregen, omdat hij daar met zijn vriendin stond te zoenen. Dat maakte de officier van justitie bekend na het verhoor van de jongen.

De 31-jarige onderwijsassistente was niet degene die hem op het schoolplein had toegesproken. Volgens de aanklager verklaarde de jongen dat hij op zaterdag al een plan had bedacht om een medewerker te doden, maar dat het niet uitmaakte wie dat zou zijn.

De doodgestoken medewerkster was aan het helpen bij het controleren van de tassen van leerlingen, vlak voor de ingang.

Geen spijt

Dinsdag nam de dader het grootste mes van thuis mee naar school, dat volgens hem "de meeste schade kon toebrengen".

Volgens de aanklager is er geen sprake van een psychische stoornis, "maar is de jongen wel fan van gewelddadige videogames". Verder kwam hij tijdens het verhoor afstandelijk over en zei hij geen spijt te hebben van zijn daad, zegt de officier van justitie.

Willekeurige controles

Geweld op scholen is een probleem in Frankrijk. Zo werd er in april nog een meisje doodgestoken op een school in Nantes. Drie anderen raakten toen gewond.

Premier Bayrou riep daarna op tot betere controle op wapens bij scholieren, en de politie ging bij scholen willekeurige controles uitvoeren.

Een Nederlandse man is in Duitsland betrapt met 124.000 euro in een koelkast. Dat gebeurde vorig week in Reitzenhain bij de grensovergang met Tsjechië, meldt de politie. Agenten controleerden daar de auto van de 40-jarige Nederlander.

Toen de man werd gevraagd of hij geld bij zich had, zei hij dat hij zo'n 50 euro in zijn broekzak had zitten. Bij inspectie van de auto vond de politie een kleine wijnkoelkast in de achterbak. De koelkast zat nog in de originele verpakking, maar die verpakking was wel beschadigd.

De man verklaarde dat het ging om een retourzending en dat hij de koelkast vanuit Slowakije terug naar Nederland bracht. Hij kon niet zeggen of er nog spullen in de koelkast lagen. De koelkast bleek dus niet leeg te zijn: er zaten meerdere pakketten met contant geld in.

De man wordt verdacht van witwassen. Zowel het geld als de koelkast is in beslag genomen. De douane-inspectie van Dresden doet verder onderzoek.

Uitleggen

Als iemand Duitsland binnenkomt of verlaat moet diegene contant geld met een waarde van 10.000 euro of meer mondeling melden bij de douanecontrole als hiernaar gevraagd wordt.

Ook als de grens van 10.000 euro niet wordt overschreden, moet iemand desgevraagd kunnen uitleggen waar het geld vandaan komt en waar het voor gebruikt zal worden.

Deze week klinkt er voor het laatst livemuziek in De Kuip. Nog drie optredens van de Haagse band Di-rect en dan is het zaterdagavond voorbij met de grote concerten in het Rotterdamse stadion.

"We hebben besloten dat we een voetbalstadion zijn en dat we onze volle focus op het voetbal willen hebben", zegt directeur Lilian de Leeuw bij Rijnmond. "Naast Feyenoord willen we natuurlijk ook het huis van Oranje zijn en blijven. Dan blijft er beperkt ruimte over voor concerten."

Bovendien: Rotterdam wil graag woningen bouwen in de buurt. Met de huidige geluidsnormen kan dat wel, maar zouden er dure vormen van geluidsisolatie moeten komen. Vinden er geen concerten meer plaats in De Kuip, dan hoeft dat niet. Dus houden de popconcerten op. De gemeente is daar zo blij mee dat het stadion financieel wordt gecompenseerd,

"Ik begrijp de emoties. Ik ben zelf ook een groot muziekliefhebber, dus als persoon vind ik het ook jammer," zegt De Leeuw. "Maar als ik bedrijfsmatig kijk is dit een hele logische keuze."

Stromende regen

Feit is dat er deze week een eind komt aan bijna 47 jaar muziekgeschiedenis in Rotterdam-Zuid. Het eerste concert in De Kuip werd op 23 juni 1978 gegeven door Bob Dylan, samen met Eric Clapton, voor 50.000 bezoekers in de stromende regen. Pas vier jaar later waren er weer concerten: The Rolling Stones en Simon & Garfunkel.

Het was de tijd van de hele nacht doorhalen en bij de VVV 's ochtends vroeg een kaartje kopen, herinnert Erik van der Waal zich. "Ouderwets een nummer op je hand voor wie wanneer aan de beurt was."

Bij een concert van Metallica smokkelde hij een wegwerpcamera mee naar binnen omdat fotograferen toen verboden was. Ook dàt paste in het beeld van de jaren '80 en '90.

Niet lang na de Amerikaanse en Britse artiesten meldden zich ook Nederlandse artiesten in De Kuip, zoals René Froger en Marco Borsato.

Tweede ring

Rotterdammer Marcel Mulhuyzen zag alle concerten van de Rolling Stones in De Kuip, maar hij herinnert zich vooral het eerste, toen hij 32,50 gulden betaalde voor het allerlaatste kaartje. In vak RR, op de tweede ring. "In die tijd waren er nog geen videoschermen, dus ik zat twee uur lang naar piepkleine poppetjes te kijken, omdat het podium helemaal aan de andere kant stond. "Is dit het nou' dacht ik toen".

Gelukkig kwam het goed bij de twee volgende concerten, met mooie veldplaatsen: "Ik stond rechts vooraan bij het podium en zag mijn helden van dichtbij."

Kenners én bezoekers herinneren zich vooral de zomers van 1988 en 1992. In 1988 bijvoorbeeld stonden Michael Jackson, Pink Floyd, Bruce Springsteen, George Michael en Prince in het stadion. Dire Straits, Eric Clapton & Elton John, Guns n' Roses, Michael Jackson en Genesis kwamen in 1992.

Na een aantal jaren stilte zette Rammstein De Kuip in 2019 twee avonden lang op z'n kop met snoeiharde muziek en vlammenwerpers. Even later in 2019 gaf Marco Borsato opnieuw een reeks concerten.

Madonna stond te dansen

En nu is het dus - bijna - voorbij. "Ik heb zoveel mogelijk materiaal teruggekeken van al die concerten", zegt stadiondirecteur De Leeuw. "Dan zitten er zulke legendarische stukken tussen. Denk bijvoorbeeld aan Madonna, die gewoon hier op het podium stond te dansen. Maar ook juist weer de hele kleine sfeer van Simon & Garfunkel."

"Maar ik denk dat mijn echte favoriet het concert van deze week van Di-rect gaat worden. Deze gaat echt de geschiedenisboeken in", zegt ze. En als het stil wordt, zaterdagavond na het concert? "Bij dat allerlaatste moment kan je natuurlijk best een traan laten, maar ik denk dat het vooral een moment is om het glas te heffen. Dat je het moet vieren en dat je ongelofelijk trots moet zijn op de hele 47 jaar aan concerten."

De Europese Unie, Spanje en het Verenigd Koninkrijk hebben een akkoord bereikt over de status van Gibraltar. Het Britse overzeese gebiedsdeel was sinds het Brexitreferendum in 2016 onderwerp van discussie. Afgesproken is nu dat de rots die aan het zuiden van Spanje grenst bij de Schengenzone komt. Daardoor is er vrij verkeer van personen en goederen tussen Spanje en Gibraltar mogelijk zonder grenscontroles.

Grenswerkers uit Spanje en Gibraltar kunnen voortaan zonder lange wachttijden de grens over. Dat geldt ook voor de miljoenen toeristen die jaarlijks naar de rots komen. Reizigers die aankomen op de luchthaven van Gibraltar moeten hun paspoort twee keer laten zien, aan de Gibraltarese en de Spaanse douane.

Hiermee komt een einde aan jaren van politiek gesteggel over de status van "de rots". Gibraltar is sinds 1713 Brits, maar Spanje beschouwt het als bezet gebied. Bij het Brexitreferendum stemde 96 procent van de kiezers van Gibraltar tegen. De bevolking wilde dus in de EU blijven, maar moest eruit omdat de meerderheid van de Britten voor Brexit stemde.

De Britse minister van Buitenlandse Zaken Lammy zegt dat met de overeenkomst de Britse soevereiniteit wordt gewaarborgd en de economie van Gibraltar wordt beschermd.

Eurocommissaris van Handel Sefcovic noemt het een akkoord voor alle partijen en spreekt van "het neerhalen van het laatste hek in Europa". De Spaanse minister van Buitenlandse Zaken Albares ziet het als een historisch akkoord. Volgens de Chief Minister van Gibraltar, Fabian Picardo, beschermt het akkoord toekomstige generaties op Gibraltar zonder dat de Britse soevereiniteit wordt aangetast.

Het Britse parlement moet het akkoord nog wel goedkeuren.

Britse oppositiepartijen reageren afwijzend op de overeenkomst. Volgens Reform UK toont de Labour-regering geen respect voor overzeese gebiedsdelen. De partij spreekt van "weer een overgave". De Conservatieve Partij zegt de tekst tot in detail te zullen bestuderen om er zeker van te zijn dat er geen terrein wordt prijsgegeven.

"De democratie wordt voor onze ogen aangevallen", zei gouverneur Gavin Newsom van Californië gisteravond in een emotionele toespraak. De Democraat en president Trump zijn in een felle strijd verwikkeld sinds Trump besloot de Nationale Garde te mobiliseren vanwege de protesten in Los Angeles tegen het oppakken en deporteren van immigranten.

"Californië is misschien als eerste aan de beurt, maar andere staten zullen volgen", waarschuwde Newsom.

Gisteren braken er voor de vijfde dag op rij rellen uit in de stad. "Als sommigen van ons zonder huiszoekingsbevel van straat geplukt kunnen worden, alleen gebaseerd op een vermoeden of huidskleur, is niemand van ons veilig", zei Newsom.

Hij haalde ook fel uit naar het Congres. "Er is geen macht en tegenmacht meer. De rechtstaat maakt steeds meer plaats voor de heerschappij van Don."

Scheiding der machten

Wat Trump doet druist inderdaad in tegen de Amerikaanse rechtstaat, zegt de Amerikaanse hoogleraar constitutioneel recht Kim Wehle van de Universiteit van Baltimore. De Amerikaanse democratie kent een scheiding van de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht. "Trump probeert alle macht naar zich toe te trekken."

"Met het mobiliseren van de nationale garde gaat Trump te ver, want er is niet voldaan aan de wettelijke trigger hiervoor", zegt Wehle. Daarvoor moeten zwaarwegende redenen zijn en het verzoek moet van de gouverneur van een staat zelf komen. Dat was nu niet het geval. De staat Californie heeft daarom aangifte gedaan tegen Trump en het ministerie van Defensie.

De demonstraties verliepen bovendien relatief vreedzaam en waren beheersbaar voor de lokale politie, zegt ze. "Het was Trump die met het sturen van de nationale garde chaos veroorzaakte. Hij escaleert. Dit is een stap richting een autoritair regime."

Trump heeft gisteren ook honderden mariniers naar Los Angeles gestuurd. "Hij gebruikt de federale militaire autoriteit in een civiele context en dat is illegaal onder de Posse Comitatus Act." De enige uitzondering hierop is de Oproerwet uit 1807. "Trump heeft zich hier officieel nog niet op beroepen, al zinspeelt hij er wel op."

Trump wil dit al langer, zegt Amerikakenner Kenneth Manusama. "Los Angeles is een vingeroefening om het leger in te zetten: hoe ver kan ik gaan, hoe reageert men?" Dat ziet ook Wehle: "Hij neemt stappen om mogelijk zijn macht uit te oefenen op manieren die we nog niet hebben gezien."

"Macht en tegenmacht zijn er niet bij de Trumpregering", zegt Manusama. "De Republikeinse meerderheid in het Congres, die Trump moet controleren, is enthousiast over zijn optreden. En de oppositie is bijzonder stil." Het geeft volgens hem aan hoe de Democratische partij worstelt met de omgang met Trump. "Ik denk dat veel Democratische kiezers opgelucht zijn dat Newsom zich wel uitspreekt."

Newsom wordt gezien als mogelijke kandidaat voor de volgende presidentsverkiezingen. "Hij is een van Trumps meest uitgesproken tegenstanders en wordt al door zijn achterban gehaat. Door Newsom te vernederen kan hij punten scoren", zegt Manusama. "Ze vinden het ook logisch om Californië aan te pakken: ze hebben al de perceptie dat die staat echt een rotzooi is: slecht georganiseerd en met veel ongedocumenteerde migranten."

Nieuwszender MSNBC meldde dat de federale immigratiedienst ICE voorbereidingen treft om ook teams te sturen naar Seattle, Chicago, Philadelphia, New York en Northern Virginia. Ook dat zijn plekken waar de Democraten in de meerderheid zijn.

Vooropgezet plan

Manusama ziet in de aankondiging een vooropgezet plan van Trump. "Met als logisch gevolg dat de aankondiging protesten gaat veroorzaken en dan de Nationale Garde weer ingezet kan worden." Die gelegenheid zal snel aangegrepen worden, denkt de Amerikakenner. "Er hoeft maar één rel te zijn, één auto in brand te staan en ze zullen het aangrijpen."

Ook de lokale handhaving worstelt hiermee. Zo zei een politiechef in Seattle dat hij niet mee wil werken aan het inperken van het demonstratierecht. Dat kan extra escalatie in de hand werken, zegt Manusama. "Als de lokale politie niet optreedt, krijg je een directe confrontatie tussen demonstranten en ICE, en vervolgens ook tussen demonstranten en de Nationale Garde."

Newsom heeft de rechter gevraagd het militaire optreden in Los Angeles een halt toe te roepen. "Ik denk dat de rechter huiverig is om in deze politieke kwestie te stappen", zegt Manusama. Als de rechter Trumps optreden veroordeelt, zal de regering de nationale garde en mariniers moeten terughalen. "Maar het is moeilijk voor te stellen dat de regering dan inbindt", zegt Manusama.

Trump lijkt nog verder te willen gaan. Hij kondigde aan dat demonstranten bij de militaire mars van komende zaterdag "met grote kracht worden aangepakt." Hij lijkt hiermee ook op vreedzame demonstranten te doelen.

"De boodschap die wordt uitgezonden is dat het gevaarlijk is om de straat op te gaan, dus om de rechten van het eerste amendement uit te oefenen", zegt Wehle.

Welke ondemocratische stappen heeft Trump de afgelopen maanden gezet? Nieuwsuur zet het op een rij in deze video:

Voormalig Hollywoodproducent Harvey Weinstein is door een jury schuldig bevonden aan aanranding. De zaak bestond uit drie aanklachten. Bij een tweede aanklacht is hij niet schuldig bevonden en over een derde aanklacht heeft de jury nog geen besluit genomen.

Het ging om de herbehandeling van twee aanklachten uit 2020 en één nieuwe aanklacht.

De jury in New York bevond in het nieuwe proces de 73-jarige Weinstein schuldig aan aanranding van productie-assistent Miriam Haley in 2006. Hij werd niet schuldig bevonden bij de nieuwe aanklacht, van Kaja Sokola. Weinstein zou Sokola in 2002 hebben aangerand toen ze 16 jaar was.

De jury heeft nog geen besluit genomen over de derde aanklacht, de vermoedelijke verkrachting van actrice Jessica Mann in 2013. Morgen zal de jury verder beraadslagen hierover.

#MeToo

In 2020 werd Weinstein veroordeeld tot 23 jaar cel voor het verkrachten van Mann en het aanranden van Haley. De zaak was een mijlpaal voor de #MeToo-beweging: nadat de beschuldigingen tegen Weinstein naar buiten waren gekomen, maakten meer vrouwen in Hollywood bekend slachtoffer te zijn van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Hieruit ontstond een wereldwijde beweging tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag.

In april vorig jaar schrapte een gerechtshof het vonnis. Een meerderheid van de rechters was ervan overtuigd dat Weinstein geen eerlijk proces had gehad. Aanklagers in New York startten een nieuw proces tegen de oud-producent.

In december 2022 werd Weinstein in een andere zaak in Los Angeles veroordeeld tot zestien jaar cel. Hij werd schuldig bevonden aan het verkrachten van een vrouw, die anoniem bleef, in een hotelkamer in 2013. Hij moet deze straf aansluitend aan de straf in de New York-zaak uitzitten. Weinstein tekende vorig jaar beroep aan, volgens hem heeft hij ook in LA geen eerlijk proces gehad. De rechter moet hier nog over oordelen.

De Duitse politie heeft bij een grenscontrole een vader opgepakt die zijn drie maanden oude baby probeerde te ontvoeren. De baby was meegenomen uit een Nederlands ziekenhuis en als vermist opgegeven. De Nederlandse autoriteiten hadden een opsporingsbericht uitgevaardigd voor zowel het kind als de vader.

De bestuurder, een 45-jarige man uit Moldavië, werd vrijdag gecontroleerd op parkeerplaats Bunderneuland in Bunde, vlak over de grens bij Bad Nieuweschans in Groningen. In het voertuig lag ook zijn drie maanden oude baby.

Volgens de politie had de man het kind kort daarvoor zonder toestemming meegenomen uit een ziekenhuis in Nederland, waar het werd behandeld. Welk ziekenhuis dat is, is niet bekendgemaakt.

Het kind werd onderzocht en met een ambulance teruggebracht naar een ziekenhuis in Nederland. Tegen de vader is aangifte gedaan wegens overtreding van de verblijfswet. In Duitsland bleek dat hij al meermalen met justitie in aanraking was gekomen.

Het onderzoek naar de kinderontvoering wordt voortgezet door de Nederlandse justitie. De Nederlandse politie kon nog niets zeggen over de zaak.

De oplopende wachtlijsten voor een UWV-keuring leveren geschrokken reacties op, zowel bij maatschappelijke organisaties als in de Tweede Kamer.

Vandaag werd duidelijk dat het aantal mensen dat wacht op een medische keuring voor een arbeidsongeschiktheidsuitkering (WIA), fors zal toenemen. Nu staan nog 29.000 mensen op de wachtlijst bij het UWV. Dat aantal loopt naar verwachting op naar 100.000 in 2027, en in 2030 zelfs naar 200.000.

Fatma Koşer Kaya, voorzitter van de Landelijke Cliëntenraad (LCR), zegt "zich dood geschrokken" te zijn. De LCR vertegenwoordigt mensen die financiële ondersteuning krijgen van de overheid, zoals een uitkering. "Dit is gigantisch. Het werkelijke probleem is dat de wetgeving zo ingewikkeld is, waardoor burgers in onzekerheid zitten en hun rechten geschaad worden. De politiek is nu echt aan zet om hier verandering in te brengen."

Verantwoordelijk demissionair minister Eddy van Hijum (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) kondigde eerder al verschillende maatregelen aan. Zo krijgen 60-plussers tijdelijk een lichtere beoordeling. Koşer Kaya van de Cliëntenraad noemt dat "een druppel op een gloeiende plaat. Het hele systeem is het probleem."

Verzekeringsartsen

Dat herkent Laurens Buisman, verzekeringsarts en directeur van medisch adviesbureau 1MA. "Soms zie je dat één persoon wel door vier verzekeringsartsen wordt gezien. Dat is verspilling van de capaciteit. Ondertussen geeft de lange wachttijd veel onzekerheid aan mensen, omdat een medische beoordeling bepaalt of iemand een uitkering krijgt of niet."

Een belangrijke oorzaak van de lange wachttijden is ook het gebrek aan verzekeringsartsen die de keuringen uitvoeren. Volgens Buisman komt dat onder meer door de manier waarop artsen door het UWV worden aangestuurd. "Het UWV kijkt naar de aantallen mensen die een arts per dag beoordeelt, minder naar de medische inhoud."

"Dat maakt werken voor het UWV eenzijdiger en niet altijd even uitdagend voor artsen", legt Buisman uit. "Veel artsen hebben er behoefte aan om zich door te ontwikkelen, maar die mogelijkheden zijn bij het UWV beperkt."

Ook NOVAG, de beroepsvereniging en vakbond van de verzekeringsartsen bij het UWV, is kritisch over het beleid van de afgelopen periode. Voorzitter Wim van Pelt: "Er zijn de afgelopen jaren te weinig keuringsartsen opgeleid. Met 150 extra fulltime artsen zou dit probleem opgelost kunnen worden."

Politiek

"Bizar", "schrijnend" en "zorgelijk", zijn woorden die Tweede Kamerleden gebruiken over de prognoses van het UWV. "Het zijn ongekende aantallen en het is onvoorstelbaar dat de problemen juist groter worden, in plaats van kleiner", vindt VVD-Kamerlid Aartsen.

Aartsen vindt dat demissionair minister Van Hijum de nieuwe regels voor zzp'ers veel te streng interpreteert. Daardoor neemt het UWV dit jaar wat hem betreft onnodig afscheid van een groot deel van de keuringsartsen en lopen de achterstanden op. "Het UWV moet gewoon deze zzp'ers niet categorisch uitsluiten", vindt Aartsen.

GroenLinks-PvdA-Kamerlid Patijn ziet een andere oplossing: zij vindt dat de minister andere beoordelingen moet laten vallen, bijvoorbeeld die voor bedrijven die zelf verantwoordelijk zijn voor hun zieke medewerkers. "Dat zijn beoordelingen die niet nodig zijn", vindt Patijn.

Over één ding zijn de partijen het in ieder geval eens: de lange wachtrij is "buitengewoon pijnlijk" voor de mensen die erop staan. Iedereen vindt daarom ook dat het arbeidsongeschiktheidsstelsel op de schop moet. Vorig jaar gaf een speciale onderzoekscommissie al een voorzet voor deze complexe operatie, die vermoedelijk minstens tien jaar gaat duren.

Minister van Hijum is in ieder geval van plan om in zijn demissionaire periode hiervoor zoveel mogelijk voorwerk te doen. "Ik ga de voorstellen op de stip leggen, zodat een volgend kabinet hervormingen kan indienen", zo belooft hij. Een nieuw stelsel gaat echter volgens de minister "nog jaren duren".

Samen met zijn broers Carl en Dennis vormde Brian Wilson, die op 82-jarige leeftijd is overleden, het hart van de band die met zijn surfmuziek begin jaren 60 ongekend populair was: The Beach Boys.

De vrolijke, swingende 'niets aan de hand' liedjes stonden in scherp contrast met zijn mentale gesteldheid. Het grootste deel van zijn leven kampte Wilson met zware psychische problemen. Die demonen, zoals hij ze zelf noemde, verjaagde hij met muziek, tot dat niet meer lukte.

Doof aan één oor

Brian Wilson kwam 20 juni 1942 ter wereld in Hawthorne in Californië, een stadje binnen het grootstedelijk gebied van Los Angeles. De drie broers groeiden op in een gezin waar muziek centraal stond, maar waar ze ook fysiek en mentaal werden mishandeld door hun vader, een mislukte songwriter.

Toch was het ook de vader die hen stimuleerde om een band te beginnen en die een platencontract voor ze regelde. Vanaf het begin was Brian behalve bassist en zanger ook het muzikale brein van de band. Volgens zijn vader was Brian zo muzikaal dat hij voor zijn eerste verjaardag al de melodie van een liedje dat zijn vader voor hem zong kon herhalen.

Als jong kind verloor Wilson het gehoor in zijn rechteroor. Dat zou gebeurd zijn nadat hij van zijn vader een klap had gekregen op zijn oor, hoewel ook andere verhalen de ronde deden. In zijn autobiografie vertelde hij later dat zijn spraak naar de andere kant van zijn mond was geduwd doordat hij aan één kant doof was. Daardoor stond zijn mond scheef en leek het of hij een beroerte had gehad.

Surfin'

In 1961 richtten de drie Wilson-broers, hun neef Mike Love en Brian's vriend Al Jardine The Beach Boys op, een band die geïnspireerd werd door het Amerikaanse vocale kwartet The Four Freshmen. Negen maanden na de oprichting scoorden ze hun eerste hit Surfin'.

Tussen 1962 en 1965 maakte de band in hoog tempo acht albums vol met nummers over met name surfen (wat behalve Dennis Wilson niemand in deze boyband overigens kon), auto's en meisjes.

Na hits als Surfin' USA, I Get Around en California Girls was de opkomst van The Beatles voor Wilson aanleiding om de band een meer experimentele, psychedelische richting in te sturen. Hij werd daarin sterk beïnvloed door het werk van Phil Spector en zijn 'wall of sound'.

Ook besloot hij niet meer live op te treden. De verlegen Brian voelde zich veel meer op zijn gemak in de studio. Daar werkte hij aan zijn magnum opus Pet Sounds, dat in 1966 verscheen en beschouwd wordt als een van de beste rockalbums aller tijden.

Op het album werd meerstemmige zang gecombineerd met geluiden en instrumenten die nooit eerder met rock werden geassocieerd, zoals fietsbellen, fluiten, strijkorkesten en drankblikjes. Pop, jazz, klassiek en avant-garde waren allemaal vertegenwoordigd op het album.

Wilsons doel was om het Beatles-album Rubber Soul te overtreffen. Dat lukte. Paul McCartney was onder de indruk en het album vormde op zijn beurt weer de inspiratie voor het Beatlesalbum Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band.

Muzikaal genie

Sindsdien werd Wilson door recensenten en collega-musici beschouwd als een genie, wat een grote druk op hem legde. In Europa nam de populariteit van The Beach Boys na het verschijnen van Pet Sounds flink toe. De latere single Good Vibrations werd een grote hit in Europa.

Wilson wilde hierna het grote succes van Pet Sounds overtreffen met het studio-album Smile waar hij aan werkte terwijl de band, aangevuld met nieuwkomer Bruce Johnston en Wilsons buurjongen David Marks, op tournee ging.

Het werd een mislukking. De nummers kwamen niet af en de andere bandleden reageerden negatief op de teksten en de ongekend complexe muziek. Wilson stortte in. Hij raakte in een zware depressie waarbij hij soms weken zijn bed niet uitkwam en die verergerd werd door zijn excessieve drugsgebruik.

Depressie

Wilson hoorde al sinds zijn 25ste stemmen in zijn hoofd. Dat begon nadat hij LSD had gebruikt. "Elke paar minuten zeggen de stemmen iets denigrerends tegen me, wat me een beetje ontmoedigt, maar ik moet sterk genoeg zijn om tegen ze te zeggen: 'Hé, zou je willen stoppen met mij te stalken?'", zei hij in 2011 in een interview.

Begin jaren 80 deed Wilson een beroep op psychiater Eugene Landy om van zijn depressie af te komen. Landy's behandelwijze was omstreden. Niet alleen trok hij bij Wilson in, hij bemoeide zich met ieder aspect van zijn leven en wierp zich zelfs op als zijn artistieke partner.

Toen Landy ook de hoofdbegunstigde bleek te zijn in Wilsons testament, greep zijn familie in en begon een rechtszaak tegen Landy. De rechtbank oordeelde in 1992 dat de psychiater zich uit het leven van Wilson moest terugtrekken.

Holland

Ondertussen gingen The Beach Boys zonder Brian Wilson verder. Ze werden in Europa steeds populairder en traden in Nederland op tijdens het Grand Gala du Disque, waar de groep in 1972 uit handen van Willem Duys een Edison ontving voor het album Surf's Up.

Na de warme ontvangst in Nederland besloot de groep in 1972 een plaat in Baambrugge op te nemen, die de toepasselijke titel Holland kreeg. De laatste grote hit van The Beach Boys in Nederland was Kokomo (1989) uit de film Cocktail met Tom Cruise.

Niet alleen Brian had problemen, ook met zijn broer Dennis ging het eind jaren 70 bergafwaarts vanwege een alcohol- en drugsverslaving. In 1983 verdronk hij tijdens een boottocht toen hij zwaar onder invloed te water raakte. Carl Wilson overleed in 1998 aan longkanker.

Solo-album

Tussen alle depressies en angsten door bleef Wilson wel altijd muziek maken en in 1988 verscheen zijn eerste soloalbum, Brian Wilson. Het tijdschrift Rolling Stone noemde het album "een verbluffende herinnering aan wat de pop al die jaren heeft gemist".

In 2011 verscheen alsnog het mislukte Smile-album in aangepaste vorm als The Smile Sessions. Een jaar later traden The Beach Boys mét Brian Wilson voor het eerst sinds lange tijd weer samen op tijdens de uitreiking van de Grammy Awards.

Er volgden een jubileumtournee vanwege het 50-jarige jubileum van de band en een gloednieuw album met als titel That's Why God Made The Radio. Binnen de kortste keren stond het album op de eerste plaats van de Amerikaanse hitlijsten, alsof de tijd nooit had stilgestaan en The Beach Boys nooit weg waren geweest.

Dementie

Op 30 januari 2024 stierf Wilsons vrouw Melinda Ledbetter plotseling. Niet lang na haar dood werd bekendgemaakt dat Wilson dementie had en onder curatele was gesteld.

De verwachte warmte leidt er toe dat hardloopevenementen worden ingekort of afgelast. De Rijsserbergloop in Rijssen gaat vrijdag niet door. De Vuurtorenloop, de halve marathon van Hoek van Holland wordt ingekort van 21 tot 10 kilometer.

"Met deze beslissing nemen wij onze verantwoordelijkheid als organisatie om ernstig inspanning gerelateerd hitteletsel zoals een hitteberoerte te voorkomen", laat de Atletiekvereniging Rijssen weten bij RTV Oost. "Veiligheid staat voor ons voorop."

De vereniging zegt het besluit te hebben genomen in overleg met de gemeente, veiligheidsregio, GGD en het Rode Kruis. De Rijsserbergloop is een loopwedstrijd over vijf of tien kilometer door heuvels en bossen. Dit jaar hadden zich 1800 lopers ingeschreven.

Hectische week

Rob de Hair van De Vuurtorenloop zegt door de weersverwachtingen een 'hectische week' achter de rug te hebben. "Het goede nieuws is nu dat de Vuurtorenloop door kan gaan. Maar op basis van advies van de Veiligheidsregio moeten we aanpassingen doorvoeren. We hebben dit jaar gezien in Enschede en Leeuwarden dat het niet verantwoord is om ver te lopen met dit soort weersomstandigheden."

De Hair doelt op twee overlijdensgevallen. Bij de halve marathon van Leeuwarden overleed een 29-jarige deelnemer in mei. In april raakte een 25-jarige deelnemer na de finish van de Enschede Marathon onwel en overleed.

De Vuurtorenloop wordt niet alleen ingekort, hij begint ook pas om 19.00 uur. Dat is een uur later dan gepland. Ook wordt 'opgeschaald' langs de lijn, zoals De Hair het noemt: "We hebben vier verzorgingsposten voor een parcours van tien kilometer."

Zwolle

De organisatie van de Zwolse Halve Marathon, die voor zaterdag op het programma staat, twijfelt nog. Door de verwachte hitte en hoge luchtvochtigheid dit weekend, bestaat de kans dat het hardloopevenement wordt afgeblazen, waarschuwt de organisatie op de website.

In Zwolle hebben zich ruim tienduizend lopers ingeschreven.

In het oosten van Zuid-Afrika zijn zeker 49 mensen om het leven gekomen door zware overstromingen. Acht lichamen van inzittenden van een schoolbus zijn geborgen. De bus werd vandaag meegesleurd door het water.

Zuid-Afrika heeft sinds het weekend te maken met stortregen, sneeuw en harde wind.

Vooral de provincie Oost-Kaap aan de oostkust, is getroffen door het extreme weer. Honderden mensen zijn geëvacueerd, het verkeer ligt plat en de schade aan infrastructuur is groot.

Premier Lubabalo Oscar Mabuyane waarschuwt dat de provincie dringend extra hulp nodig heeft. "Het dodental blijft stijgen, de situatie is ernstig", aldus de premier.

De schoolbus die vandaag werd meegesleurd, vervoerde dertien schoolkinderen en twee volwassenen. Er zijn nog inzittenden vermist. De zoektocht naar slachtoffers gaat door, zegt een regionale functionaris tegen nieuwszender Newzroom Afrika.

President Ramaphosa heeft zijn medeleven betuigd aan de nabestaanden en de bevolking opgeroepen tot voorzichtigheid.

Overstromingen komen in Zuid-Afrika steeds vaker voor en zijn steeds heviger als gevolg van klimaatverandering.

In april 2022 eisten noodweer en zware overstromingen aan de oostkust van het land meer dan 400 mensenlevens. Duizenden mensen raakten dakloos. Er werden 10.000 militairen ingezet om onder meer opruimwerkzaamheden te verrichten.

De Amerikaanse muzikant Brian Wilson is op 82-jarige leeftijd overleden, laat zijn familie weten. Hij was het brein achter The Beach Boys, een band uit Californië die aanvankelijk veel succes had met vrolijke muziek over surfen en feesten, maar later wat gecompliceerdere, meer psychedelische muziek ging maken, die paste bij de sfeer van de sixties.

Het is niet bekendgemaakt waaraan Wilson is overleden, maar bekend is dat hij dementie had. Hij kampte zijn leven lang met grote psychische problemen en gebruikte veel drugs.

The Beach Boys werden in 1961 opgericht door Brian en zijn broers Dennis en Carl, samen met hun neef Mike Love en hun vriend Al Jardine. Brian Wilson was naast songwriter en producer ook zanger, bassist en toetsenist voor de band.

Hij schreef mee aan hits als Good Vibrations en God Only Knows. Ook produceerde hij het album Pet Sounds uit 1966, dat wordt beschouwd als een meesterwerk. Het toonaangevende magazine Rolling Stone riep het meermaals uit tot op een na beste album ooit gemaakt.

De Beach Boys kwamen met meer dan dertig singles in de hitlijsten en verkochten wereldwijd meer dan 100 miljoen platen.

Tijdens hun tv-optredens droegen ze gestreepte overhemden en playbackten ze glimlachend hun hits (zoals toen gebruikelijk was), met een surfplank of een oldtimer op de achtergrond.

Collega-muzikanten bewonderden Wilsons unieke talent, zoals Elton John, Bruce Springsteen, Smokey Robinson en Carole King. Keith Moon, drummer van The Who, droomde er zelfs over om bij de band te mogen.

Nummers van de Beach Boys slagen er na tientallen jaren nog steeds in meteen de sfeer van zomer en strand op te roepen.

Een Belgische agent die vorige week achter het stuur zat tijdens een politieachtervolging waarbij een jongen om het leven kwam, is aangehouden. De agent, een twintiger, zit met een enkelband om thuis. Er is een strafrechtelijk onderzoek gestart omdat er vragen zijn over de verklaringen van de betrokken agenten.

Vorige week maandagavond wilden twee agenten de 11-jarige Fabian controleren toen hij met zijn step door een park in het Brusselse Ganshoren reed, iets wat op die leeftijd niet mag. De jongen ging ervandoor en de agenten zetten met de auto een achtervolging in. Fabian werd overreden door de politieauto en overleed later in het ziekenhuis.

Na het ongeluk begon een onderzoek van het Comité van Toezicht op Politiediensten, zoals in België standaard is. Dat stelde vast dat de agenten de achtervolging hebben ingezet zonder zwaailichten of sirenes. Ook reden ze meer dan 40 kilometer per uur in een park met veel voetgangers, dat niet toegankelijk is voor auto's.

Deze bevindingen weken af van de verklaringen van de agenten, zei aanklager Julien Moinil op een persconferentie.

Huiszoekingen en mobieltjes in beslag genomen

Uit het onderzoek is duidelijk geworden waarom de agenten de jongen wilden aanhouden. "Dat was niets anders dan dat hij op die step reed", zei Moinil. Fabian werd achtervolgd vanwege zijn leeftijd, er was geen sprake van drugs, agressie of diefstal. In België mag je pas vanaf 16 jaar op een elektrische step rijden.

De agent die achter het stuur zat is aangehouden voor 'kwaadwillige belemmering van het verkeer met de dood tot gevolg'. Hierop staan maximale gevangenisstraffen van 20 tot 30 jaar, aldus de aanklager. De agent zit thuis met een enkelband. De agent die bij hem was is vrijgelaten.

Volgens Moinil is duidelijk dat de agenten niet de intentie hadden om het kind te doden, "maar ze wilden hem wel koste wat kost onderscheppen". Beide agenten zullen opnieuw worden ondervraagd en er is bij hen huiszoeking gedaan. Ook zijn de mobiele telefoons van de agenten in beslag genomen.

Vragen

Volgens de aanklager zijn er nog twee grote vragen. Een daarvan is hoe Fabian precies overleed. "Is hij gevallen en daarna overreden, of werd hij aangereden door de auto en overreden?" Volgens de forensisch arts is de jongen overleden doordat hij werd overreden door de politieauto. "De banden hebben zijn hoofd geraakt", aldus Moinil.

De aanklager wil ook weten of de agenten wel in het park mochten rijden en of ze opgeleid waren om zo'n achtervolging in te zetten.

Ook worden de fabrikant en de verkoper van de elektrische step onderzocht. "Die steps zijn gevaarlijk", aldus Moinil. "Er gebeuren tientallen ongevallen, soms met zwaargewonden of doden tot gevolg."

Als laatste wordt onderzocht hoe informatie over het eerste proces-verbaal kon lekken naar de pers. Uit het onderzoek van het comité bleek dat het proces-verbaal, waarin vertrouwelijke gegevens staan, tientallen keren onwettig werd ingezien. "De familie zit in het buitenland, zij moesten deze stukken in de pers lezen", aldus Moinil. "Ik kan niet accepteren dat agenten hun beroepsgeheim schenden." Daarop staat tot 3 jaar cel.

Het klinkt tegenstrijdig, maar op Texel worden tien enorme gaten in de duinen gegraven om te voorkomen dat de stijging van de zeespiegel grote schade aanricht op het eiland.

De bedoeling van de gaten (ook wel kerven genoemd) is dat de zeewind het zand vanaf het strand verder de duinen in verspreidt. Zo kunnen de duinen meegroeien met de stijgende zeespiegel, meldt NH. Rijkswaterstaat en Staatsbosbeheer verwachten ook positieve effecten voor de natuur op Texel.

Vooral de zuidwestkust van Texel wordt bedreigd door klimaatverandering en de stijging van de zeespiegel. Al bijna 35 jaar verdedigt Rijkswaterstaat dat stukje eiland met het opspuiten van extra zand. Maar zandsuppleties zijn relatief duur en helpen lang niet altijd. Eén storm kan al het zand weer wegspoelen.

Vanaf 2021 werken de provincie, Rijkswaterstaat, de gemeente, het Hoogheemraadschap en bewoners aan een duurzamere oplossing. Daarbij is onder meer gedacht aan een mega-zandsuppletie of een strekdam. Ook de natuur z'n gang laten gaan, was een optie.

Duurzamere oplossing

De oplossing waar nu voor wordt gekozen, is het graven van de gaten, gecombineerd met het aftoppen van de hoogste duinen. Omdat er in Nederland meestal een zuidwestenwind staat, zouden de duinen na het slaan van de gaten veel sneller kunnen groeien dan nu.

Waar Staatsbosbeheer de tien kerven aanlegt, is nog niet bekend. De gaten worden in ieder geval zo ontworpen dat de bodem meters boven zeeniveau ligt. Zo kan er geen zeewater het achterland instromen.

Bij die oplossing hoort wel dat er een permanente plek komt voor een aantal strandpaviljoens. Nu moeten de eigenaren hun strandtent nog regelmatig verplaatsen. Dat jaagt ze niet alleen op kosten, het levert ook onzekerheid op. Het kan zo maar gebeuren dat een paviljoen bij hoogtij of een verkeerde windrichting in zee staat.

In samenspraak gaan de ondernemers bekijken waar ze veilig en droog kunnen werken. Wethouder Rikus Kieft (GroenLinks): "Wat dit traject bijzonder maakt, is hoe alle partijen, de gemeente, het Hoogheemraadschap, Rijkswaterstaat en de paviljoenhouders, echt over hun eigen grenzen heen hebben gekeken."

Strandrecreatie

Tegelijk met het graven van de gaten wordt gestopt met de vrijwel continue zandsuppleties. Vanaf 2027 wordt er nog maar eens in de vier tot zes jaar een grote hoeveelheid zand opgespoten. De komende maanden wordt dat plan verder uitgewerkt. "Door minder vaak zand voor de kust te storten, wordt het bodemleven en ook de strandrecreatie minder verstoord", zegt Rijkswaterstaat.

Staatsbosbeheer wees er eerder al op dat het kalkrijke zand een belangrijke voedingsbodem vormt voor bijzondere planten en dieren in de duinen. Boswachter Thomas van der Es denkt vooral aan de noordse woelmuis of de tapuit.

"We willen het ecosysteem terugbrengen naar de jaren zestig en zeventig," aldus de boswachter. "Toen kwamen die soorten hier nog veel voor."

Ook Goldband komt dit jaar niet naar de Zwarte Cross vanwege de omstreden Amerikaanse eigenaar van het festival. Dat heeft de band bekendgemaakt via Instagram.

De Amerikaanse durfinvesteerder KKR (Kohlberg Kravis Roberts & Co.) nam vorig jaar de festivalorganisator Superstruct Entertainment over. Daarmee kwamen meer dan tachtig festivals in Europa en Australië in handen van KKR, bleek recent uit berichtgeving van Follow the Money. Behalve om de Zwarte Cross gaat het bijvoorbeeld om Awakenings, Mysteryland, DGTL en Milkshake Festival.

Deze festivals hebben in een verklaring hun afkeuring geuit over de praktijken van KKR. De investeringsgigant met een vermogen van bijna 600 miljard euro investeert onder meer in fossiele projecten, de wapensector en Israëlische infrastructuur en techbedrijven. Daarnaast zou KKR investeren in bedrijven die actief zijn op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever.

Tegen oorlog

Vooral dat laatste is voor Goldband een moeilijk punt, blijkt uit het bericht op Instagram. "Iedereen die ons een beetje kent of ooit een optreden heeft gezien, weet dat we ons vaker uitspreken over onrecht en specifiek over de Palestijnse zaak en de genocide die daar plaatsvindt."

Goldband wil met het besluit een signaal afgeven: "Dat wij actief weigeren onderdeel te zijn van een muziekindustrie die direct of indirect bijdraagt aan genocide, oorlog of ongelijkheid."

De band zegt het wel te betreuren dat de keuze ten koste gaat van de Zwarte Cross, waar de Haagse band een van de hoofdacts was. "Dat deze organisaties zonder dat ze hier iets over te zeggen hebben gehad, nu onderdeel zijn van een bedrijf als KKR is nogal wrang, maar waar zij geen keuze hebben of ze wel of geen onderdeel willen zijn van KKR, hebben wij dat wel."

Boze stiefmoeder

De organisatie van de Zwarte Cross heeft nadrukkelijk afstand genomen van KKR en noemt de investeringsmaatschappij "de boze stiefmoeder waar wij niet voor hebben gekozen". Op de overname van Superstruct door KKR in oktober 2024 had het festival geen enkele invloed, zeggen de organisatoren.

Eerder zegden cabaratier Youp van 't Hek, Claw Boys Claw en de band Hang Youth ook hun optredens op de Zwarte Cross af.

Ook veertien dj's die in juli zouden optreden op het Amsterdamse Milkshake Festival hebben vorige week laten weten er niet heen te gaan. Ook zij doen dat uit solidariteit met de Palestijnen en uit onvrede over de eigenaar van het festival. Die boycot volgt op vele andere dj's die hun optredens hebben afgezegd, ook op buitenlandse festivals zoals Sónar in Barcelona en Field Day in Londen.

Het Zuid-Koreaanse leger stopt voorlopig met het gebruik van luidsprekers aan de grens met Noord-Korea. Via deze luidsprekers werd Zuid-Koreaanse propaganda afgespeeld.

Uit de luidsprekers klonk bijvoorbeeld nieuws, propaganda over de democratie, het leven in Zuid-Korea en voorheen ook K-pop-muziek. Noord-Korea beschouwde de inzet van de luidsprekers als een oorlogsdaad en dreigde met het opblazen ervan.

Het besluit van Zuid-Korea is het gevolg van de verkiezingsbelofte van de nieuwe president, Lee Jae-myung, om de relatie met Noord-Korea te verbeteren.

Het Zuid-Koreaanse ministerie van Eenwording, dat zich bezighoudt met de relatie tussen de twee landen, heeft ook burgeractivisten opgeroepen te stoppen met het verspreiden van anti-Noord-Koreaanse propagandablaadjes aan de grens.

'Verontrustend teken'

Organisaties die zich bezighouden met het verbeteren van de mensenrechten van Noord-Koreanen zijn kritisch over de ontwikkelingen. De directeur van het Database Center for North Korean Human Rights Hana Song spreekt bij de BBC van een "verontrustend teken". "Het suggereert dat we terugkeren naar de dagen van het gunstig stemmen van het Noord-Koreaanse regime", voegde ze eraan toe.

Zuid-Koreanen die aan de grens wonen zijn blij met het wegvallen van het geluidsoverlast. De luidsprekers waren tot op 15 kilometer afstand te horen.

Mislukte machtsovername

De verhoudingen met Noord-Korea waren verslechterd onder het bewind van de vorige president, Yoon Suk-yeol. Zijn regering blies vorig jaar na ruim zes jaar onderbreking het gebruik van de luidsprekers nieuw leven in. Dit was een reactie op de met afval gevulde ballonen die Noord-Korea op Zuid-Korea afstuurde.

President Yoon werd eerder dit jaar uit zijn ambt gezet nadat het via de afkondiging van de noodtoestand had geprobeerd het parlement buitenspel te zetten. Hij zei dat dit nodig was om Zuid-Korea te beschermen tegen "de dreiging van de Noord-Koreaanse communistische krachten".

Technisch gezien zijn Zuid- en Noord-Korea nog steeds met elkaar in oorlog. De Koreaanse oorlog eindigde in 1953 zonder vredesverdrag.

Den Haag gaat de beschikbare stroom in de gemeente beter verdelen. Het Rijk, de provincie, de gemeente, vervoerder HTM en het Rijksvastgoedbedrijf hebben daartoe een akkoord ondertekend met demissionair minister Sophie Hermans van Klimaat.

Zo beloven de duizenden ambtenaren in de stad om hun elektrische auto niet meer op te laden tijdens de avondspits, meldt Omroep West. Stadsvervoerder HTM onderzoekt of stroom tijdens rustige uren kan worden opgeslagen, zodat trams erop kunnen rijden als het druk is.

Net als op veel andere plekken in het land, kampt Den Haag met grote problemen op het stroomnet. Particulieren, maar ook bedrijven, gebruiken meer stroom nu er steeds vaker elektrisch worden gekookt, warmtepompen worden geïnstalleerd en elektrische auto's worden opgeladen.

Dat leidt tot problemen, omdat de kabels te dun zijn en het aantal verdeelstations te klein. Nu al lukt het volgens de netbeheerders nog maar ternauwernood om tijdens piekmomenten iedereen van stroom te voorzien.

Zuinig tot 2033

Netbeheerder Stedin zegt tot 2033 nodig te hebben om het stroomnet uit te breiden. Tot die tijd ligt de oplossing in het zogenoemde flexvermogen. "Dat betekent dat grote verbruikers, zoals het openbaar vervoer, bedrijven en overheden, beter gaan afstemmen wanneer ze stroom gebruiken", aldus de netbeheerder. "Bijvoorbeeld door op drukke momenten minder stroom te gebruiken of juist op rustige momenten stroom te delen."

Dat betekent niet alleen dat de elektrische auto's buiten de spits worden opgeladen, maar ook er in alle ministeries en andere overheidsgebouwen wordt gekeken naar de verlichting, koffiezetapparaten en andere stroomslurpers.

Net als op sommige bedrijventerreinen al gebeurt, zullen de gebouwbeheerders in Den Haag contact met elkaar hebben over wie wanneer veel stroom gebruikt of nodig heeft.

HTM begon een jaar geleden met het beschikbaar stellen van 'overtollige' stroom uit de bovenleidingen voor laadpalen van elektrische auto's. De vervoerder wil nu bekijken of die stroom ook kan worden opgeslagen, bijvoorbeeld in grote batterijen.

Hoofdverdeelstations

Netbeheerders Stedin en Tennet investeren ondertussen 300 miljoen euro in de uitbreiding van het Haagse net. Zo staat er in één op de drie straten een nieuw elektriciteitshuisje gepland en moeten er in Den Haag twee nieuwe hoofdverdeelstations komen met elf kilometer aan kabels.

"Maar dat kost tijd", aldus Stedin. "Het is niet eenvoudig in een stad waar de ruimte in de ondergrond al overvol is met kabels en leidingen." Samen met de gemeente is een speciale taskforce opgericht die gaat kijken of de vergunningsprocedures voor al die stations en kabels versneld kunnen worden.

De Poolse premier Tusk heeft een vertrouwensstemming in het parlement overleefd. Na het verlies van de presidentskandidaat van zijn partij bij de presidentsverkiezingen vorige week zondag wilde hij weten of zijn regering nog voldoende steun heeft.

Het parlement sprak met 243 tegen 210 stemmen zijn steun uit voor de centrum-linkse regering van Tusk. Na de stemming werd er luid geapplaudisseerd en werd Tusks naam gescandeerd.

De pro-Europese Tusk wilde zich verzekeren van het mandaat van de volksvertegenwoordigers, omdat er volgens hem een nieuwe realiteit is ontstaan in Polen. De presidentsverkiezingen werden met een klein verschil gewonnen door de nationalist Karol Nawrocki. De president heeft in Polen vetorecht, waarmee hij voorstellen van de regering kan tegenhouden en Tusk niet al zijn beloften kan waarmaken.

De coalitie van Tusk bestaat uit partijen van progressief links tot christelijk conservatief, waardoor het sowieso vaak al moeilijk is om tot overeenstemming te komen. Tusk had gehoopt te kunnen samenwerken met de liberaal Trzaskowski als president, zodat wetgeving die door het parlement komt niet alsnog wordt verworpen door de president. Dat gebeurde geregeld onder de vorige conservatieve president Duda, van de PiS-partij.

Forse tegenwerking

In zijn campagne maakte Nawrocki duidelijk dat hij zich nog harder zal opstellen dan Duda. Zijn standpunten over de EU en Oekraïne staan lijnrecht tegenover die van Tusk. Hij heeft aangekondigd dat de regering na zijn beëdiging op 6 augustus "op forse tegenwerking vanuit het presidentieel paleis" kan rekenen.

Tusk heeft na de stemming nieuwe maatregelen aangekondigd, zoals het aanstellen van een regeringswoordvoerder om de communicatie te verbeteren. Ook gebruikte hij opnieuw anti-migratietaal en suggereerde hij dat hij incidentele grenscontroles aan de grens met Duitsland zal invoeren als het aantal migranten blijft toenemen.

De Poolse premier reageert daarmee op de kritiek van de nationalistische oppositie dat er te veel migranten worden toegelaten die Duitsland op basis van Europese regels niet binnenlaat. Volgens de regering is dat aantal beperkt. Ook zei Tusk dat groepen migranten die Duitsland terugstuurt, streng zullen worden gecontroleerd.

De politie heeft vanochtend acht mensen aangehouden die worden verdacht van het bezit en gebruik van wapens en gevaarlijke stoffen. Het gaat volgens de politie om mensen die deel uitmaken van een crimineel netwerk dat "het anti-institutionele gedachtegoed" aanhangt en mogelijk geweld zou willen gebruiken.

Het zou gaan om zogeheten soevereinen, mensen die geloven dat de overheid geen wettelijke macht over ze heeft. Sommigen van hen vinden dat ze zelf mogen bepalen of ze bijvoorbeeld belastingen, boetes of de premie voor een ziektekostenverzekering betalen.

Bij huiszoekingen heeft de politie wapens, munitie, verdovende middelen, mogelijke explosieven en gevaarlijke stoffen aangetroffen en in beslag genomen. Ook gegevensdragers zoals mobiele telefoons zijn meegenomen voor onderzoek.

Sporenonderzoek

De verdachten werden aangehouden op verschillende plekken in Nederland. Ze komen uit onder meer Ommen, Leeuwarden, Den Bosch en Waddinxveen. In Ommen werd bij een huiszoeking "urenlang sporenonderzoek gedaan door politiemensen in witte pakken", meldt RTV Oost.

De verdachten zijn tussen de 39 en 74 jaar oud en zitten vast in volledige beperkingen. Dat betekent dat ze alleen contact mogen hebben met hun advocaat.

De politie zegt dat het onderzoek nog niet is afgerond en dat er mogelijk nog meer aanhoudingen volgen.

Klein deel gewelddadig

Uit een analyse van veiligheidsdienst AIVD, de nationale politie en de NCTV van vorig jaar bleek dat het aantal mensen dat zichzelf als soeverein ziet de laatste jaren is gegroeid tot enkele tienduizenden. De meesten zijn niet gewelddadig, maar een klein deel van hen zou geweld niet schuwen in hun verzet tegen instituties zoals de overheid, de belastingdienst en verzekeringsmaatschappijen.

Vorig jaar werd een groep van vier radicale soevereinen aangeklaagd voor terrorisme. Ze zouden het in chats onder meer hebben gehad over het doden van de burgemeester van Deventer.

Mensen die zich onttrekken aan Nederlandse regels en wetten: instanties zien ze steeds vaker. In de uitlegvideo zie je er meer over: