NOS Nieuws - Algemeen

De politie in West-Brabant heeft een tuinkabouter gevonden die volledig is gemaakt van MDMA, de werkzame stof in xtc. De kabouter van twee kilogram zat tussen een partij andere verdovende middelen, schrijft Omroep Brabant.

"Op zich een vreemde plek om je tuinkabouter te bewaren, vandaar dat we besloten te testen op verdovende middelen", zegt de politie.

De politie Dongemond (Oosterhout, Geertruidenberg, Drimmelen en Altena ) zegt niet waar en wanneer de kabouter werd ontdekt, maar noemt de drugskabouter een "bijzondere" vondst.

Of er verdachten zijn aangehouden, is niet bekend. Ook zegt de politie niet hoe groot de partij drugs was die is ontdekt en hoe ze die op het spoor zijn gekomen.

De secretaris-generaal van de NAVO, Mark Rutte, is met het Nederlandse regeringsvliegtuig naar Florida gevlogen voor een ontmoeting met Donald Trump, die eind januari aantreedt als nieuwe president van de Verenigde Staten. Dat melden ingewijden aan de NOS.

Luchtvaartjournalist Menno Swart schrijft op X dat het regeringstoestel gisteren op de luchthaven van Palm Beach in Florida is geland, niet ver van Trumps resort Mar-a-Lago. De NAVO heeft volgens Swart de vlucht betaald. Het militair bondgenootschap heeft zelf geen vliegtuig voor de reizen van de secretaris-generaal en maakt geregeld gebruik van een toestel van een van de lidstaten.

De Republikein Trump won begin deze maand de Amerikaanse verkiezingen en volgt in januari de Democraat Biden op. Rutte zei eerder dat hij na de verkiezingswinst al even sms-contact had met Trump. Hij heeft gezegd uit te kijken naar de samenwerking en dat die samenwerking in de eerste vier jaar dat Trump president was (Rutte was toen premier) heel goed verliep.

Trump staat zeer kritisch tegenover de NAVO. In zijn eerste termijn stelde hij dat veel NAVO-lidstaten te weinig uitgaven aan Defensie. Verder staat hij sceptisch tegenover de grootschalige militaire hulp aan Oekraïne. Trump beweert dat hij "binnen 24 uur" een einde kan maken aan de oorlog in Oekraïne.

Sinds zijn aantreden bracht Rutte ook al veel bezoeken aan zittende regeringsleiders. Hij was al in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Italië, Frankrijk, Polen, Roemenië, Estland en Letland.

Rutte op bezoek bij president Trump in 2019:

Op het Sovjet Ereveld in Leusden zijn de lichamen van drie leden van een Armeens Wehrmacht-bataljon geïdentificeerd die in 1944 in Nederland door de Duitsers zijn geëxecuteerd.

Een van de drie was de Jood Girsj Bogdanov. Hij vocht in dienst van het Sovjetleger tegen de Duitsers, toen hij in 1941 of 1942 krijgsgevangen werd gemaakt. De naar schatting 5,7 miljoen krijgsgevangenen uit de Sovjet-Unie werden door de Duitsers beestachtig behandeld. Zo'n 3 miljoen van hen kwamen om het leven.

De Duitsers boden Armeniërs en ook Georgiërs 'een uitweg' door voor nazi-Duitsland te gaan vechten. Bogdanov kwam uit het toenmalige Wit-Rusland of Oekraïne. Ook hij zei dat hij een Armeniër was, vermoedelijk om aan het lot van de Sovjetkrijgsgevangenen te ontsnappen. En zo belandde hij samen met duizenden andere Sovjetsoldaten in Nederland, waar ze de kust moesten beschermen tegen een geallieerde invasie.

Vlucht

Sommigen deden hun best om de Duitsers zo veel mogelijk te saboteren. Bogdanov en de andere twee hoorden bij groep die in 1944 naar het al bevrijde zuiden van Nederland probeerde te vluchten. Ze wilden de geallieerden overhalen om een opstand tegen de Duitsers te steunen, maar ze werden gepakt en op 9 december 1944 in Middelharnis doodgeschoten en begraven.

Na de oorlog zijn hun lichamen naar het Sovjet Ereveld in Leusden overgebracht en alleen met vermelding van de voornamen herbegraven. Op basis van die voornamen, verklaringen van overlevenden en archiefstukken in Armenië is nu van drie van hen vastgesteld in welk graf ze liggen.

Een van de drie was de Armeniër Ruben Melkonjan. "Het is enorm belangrijk voor mij en mijn familie dat we te weten zijn gekomen wat er met mijn opa is gebeurd en waar hij begraven ligt'', liet een kleinzoon aan de stichting weten.

Hij komt in december op uitnodiging van de stichting naar Nederland om het graf van zijn opa te bezoeken.

Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) onderzoekt of medewerkers van de donorbank hun eigen zaad hebben gebruikt bij vruchtbaarheidsbehandelingen. Het LUMC ontkende eerst dat dat gebeurd was, maar deze week heeft een donor nieuwe informatie gemeld bij het ziekenhuis.

Het ziekenhuis meldt dat de donor informatie had die wijst op mogelijk gebruik van eigen zaad door medewerkers van de toenmalige donorbank. Het LUMC meldt niet om wat voor informatie het gaat. Het ziekenhuis neemt de melding serieus en ziet de informatie als aanleiding voor een onderzoek.

"We zijn enorm geschrokken van deze nieuwe informatie. We realiseren ons dat dit voor de betrokkenen impactvol is", zegt Martin Schalij, lid raad van bestuur.

Volgens Omroep West heeft de donor het ziekenhuis gewezen op een artikel uit het universiteitsblad Mare uit de jaren 80. Daarin staat dat medewerkers hun eigen zaad inleverden voor behandelingen. Dat zou ook in een brief aan de donorkinderen en -ouders staan, meldt een bron aan de omroep. Het LUMC noemt in de verklaring op de site niet de directe aanleiding voor het nieuwe onderzoek.

Fouten

De donor nam woensdag contact op met het ziekenhuis, een dag nadat uit onderzoek bleek dat er grote fouten zijn gemaakt in de administratie van spermadonoren. Zo blijkt dat van 102 nakomelingen niet bekend is wie de spermadonor is. Ook zijn met het zaad van negen donoren meer nakomelingen verwekt dan toegestaan.

Betrokkenen van de zaaddonorbank zijn gisteren geïnformeerd over de melding van de donor. "We hebben de bevindingen uit het rapport maandagavond met alle betrokkenen gedeeld en nu moeten we hen opnieuw confronteren met een pijnlijk bericht", aldus Schalij.

De zaaddonorbank van het Academisch Ziekenhuis Leiden (AZL) is in 2004 opgeheven. Het ziekenhuis heet nu het LUMC.

Eerdere gevallen

Er zijn meerdere gevallen bekend van artsen of andere medewerkers die hun eigen sperma gebruikten om patiënten te (laten) insemineren. Een van de bekendste gevallen is arts Jan Karbaat. Hij verwekte in een privékliniek vermoedelijk ruim 100 kinderen met zijn eigen sperma.

Begin dit jaar werd bekend dat een laborant van een Leidse vruchtbaarheidskliniek tussen 1979 en 1984 zijn eigen zaad heeft geleverd bij behandelingen, terwijl hij niet geregistreerd stond als donor. Op die manier werden minstens 11 kinderen verwekt.

Een tweede Australische tiener is overleden nadat ze in Laos alcohol had gedronken die was vergiftigd met methanol. Holly Bowles (19) lag al dagen in kritieke toestand in een ziekenhuis in Bangkok, Thailand. Haar vriendin, Bianca Jones (19), overleed eerder deze week.

De twee vrouwen waren op backpackvakantie in Laos en dronken vorige week in het toeristische stadje Vang Vieng vergiftigde drankjes. Ze werden overgebracht naar buurland Thailand toen hun situatie verslechterde.

Naast de twee Australische tieners overleden ook een Britse vrouw, een Amerikaanse man en twee Deense toeristen na het drinken van vergiftigde alcohol in Vang Vieng. Het totaal aantal doden staat nu op zes.

De politie in Laos heeft de manager en eigenaar van het hotel gearresteerd waar de twee Australische vrouwen verbleven. De lokale autoriteiten zeggen de situatie te onderzoeken, maar laten verder weinig los. In het land staat de pers onder streng toezicht. Dat leidt ertoe dat er nu maar weinig informatie naar buiten komt over de ziek geworden toeristen.

Het land in Zuidoost-Azië is populair bij backpackers. In Vang Vieng, waar de toeristen ziek zijn geworden, is 'tubing' een populaire activiteit: al drinkend in een zwemband op de rivier drijven.

In Laos wordt illegaal alcohol gestookt. Om geld te besparen, wordt de drank soms sterker gemaakt met methanol. Deze giftige vorm van alcohol wordt onder meer gebruikt als bestrijdingsmiddel, oplosmiddel of als brandstof. Mensen kunnen al overlijden bij een kleine hoeveelheid.

Meerdere landen hebben waarschuwingen afgegeven voor burgers die naar Laos reizen. Ook het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken vraagt backpackers om uit te kijken. Woensdag heeft het ministerie een waarschuwing geplaatst bij het reisadvies van Vang Vieng. "Houd uw eten of drinken altijd in de gaten. Ook op andere plekken in Laos."

Veel kinderen tussen de acht en twaalf jaar hebben spijt van hun aankopen in games, blijkt uit een enquête van Unicef. Ze kopen bijvoorbeeld outfits voor hun poppetjes en loot boxes, virtuele schatkistjes waarvan de inhoud een verrassing is.

De kinderorganisatie vroeg 188.000 Nederlandse basisschoolkinderen of ze weleens aankopen doen tijdens het gamen. Ruim 92.000 leerlingen zeggen dit te doen en een meerderheid daarvan heeft spijt. Uit de resultaten blijkt niet waarom de kinderen negatief terugkijken op hun aankopen.

Unicef maakt zich zorgen over de uitkomsten van de enquête. "Veel van deze games zijn gratis, maar om echt verder te komen in het spel, heb je vaak meer nodig", zegt directeur Suzanne Laszlo. "Dan neemt de druk toe om dingen te kopen. Dat kan zelfs verslavend werken. Terwijl het hier om kinderen gaat die soms nog maar in groep 5 zitten."

Loot boxes

Bivakkerend op een eiland of ronddwalend in de steden of bossen van Azeroth uit World of Warcraft kunnen spelers hun geld of virtuele munten aan tal van dingen uitgeven. In Fortnite zijn bijvoorbeeld skins te koop, dat zijn outfits voor het poppetje waarmee je speelt. In de meeste gevallen ben je hier tussen de 5 en 25 euro aan kwijt.

In veel games komen ook loot boxes voorbij. Er is al langer gedoe over die verrassingspakketten omdat het volgens tegenstanders gokken in de hand zou werken.

In de Tweede Kamer klonk eerder een roep om loot boxes te verbieden. "Er kan een mooie auto in de schatkist zitten, maar het kan ook pure troep zijn", zegt NOS Jeugdjournaal-redacteur Joppe Varkevisser in het NOS Radio 1 Journaal. "Je hebt wel spijt als je daar 50 euro aan hebt uitgegeven. Af en toe een tientje uitgeven is niet zo erg, maar veel van die spellen stimuleren dat je het blijft doen."

Toestemming

Varkevisser denkt dat groepsdruk een rol speelt bij de aankopen in de computerspellen. "Vroeger hoorde je er helemaal bij als je bepaalde merkkleding droeg en dat is voor een heel groot deel naar online verplaatst. Als je een enorm oude of goedkope skin hebt, wordt daar wel op neergekeken."

Jonge gamers kunnen alleen met toestemming van hun ouders spullen kopen. Maar de praktijk is weerbarstiger aldus Varkevisser. Handhaving is ingewikkeld. "Vroeger moest ik een creditcard van mijn moeder lenen om iets te kunnen kopen in een spel. Nu scan je gewoon een QR-code in je bank-app en is het overgemaakt."

Bewoners van het Friese Bantega maken zich zorgen over de mogelijke komst van een munitiedepot bij hun dorp. Dat maakten zij gisteren duidelijk op een drukbezochte informatieavond in Joure. Er waren twee grote zalen nodig om alle geïnteresseerden kwijt te kunnen, schrijft Omrop Fryslân.

Er was een videoverbinding gemaakt tussen beide zalen, zodat iedereen mee kon luisteren naar wat Defensie te vertellen had over het munitiedepot. Het ministerie denkt na over drie locaties voor de munitieopslag. Twee ervan liggen in de Kollumerwaard, de ander in een weiland bij Bantega.

Voor die laatste locatie moeten zestien woningen en boerderijen wijken. Een van die boerderijen is van Arjan van der Bijl. "Waar zijn we in terechtgekomen, denk ik weleens", zegt hij op de informatieavond tegen de omroep. "Je moet afwachten en dat geeft onzekerheid. Daar zijn heel veel mensen niet voor gekomen."

Hij is blij met de grote opkomst: "Dat laat zien dat het gemeenschappelijke draagvlak voor een munitiedepot nul is. Dat telt ook bij het maken van een keuze."

Niet duidelijk

Defensie wil uitbreiden en heeft meer ruimte nodig voor de opslag van munitie. Volgens Defensie is de grond bij Bantega geschikt voor een munitiedepot met 480 containers en is de ligging gunstig.

Ronald Woudberg van bewonersvereniging Plaatselijk Belang Woudberg begrijpt daar niets van: "Het is ons nog steeds niet duidelijk waarom wij bij de laatste drie zitten. Daar kijken we met steeds grotere verbazing naar."

De belangengroep startte onlangs een petitie tegen de komst van het depot, die inmiddels bijna 2600 keer is ondertekend.

Defensie hoeft eigenlijk geen verantwoording af te leggen aan omwonenden op zo'n informatieavond. "We hebben als Defensie niet de verplichting om zo'n uitvoerige studie te doen. Op basis van nationale veiligheid kunnen we aan het kabinet vragen ergens te groeien." Toch kiest Defensie voor wat het noemt een transparantere aanpak. Vooral om te onderzoeken waar maatschappelijk draagvlak is, schrijft de omroep.

Achtertuin

Kolonel Roy Hemmelder kreeg vanuit het publiek de vraag wat hij zou vinden van een munitiedepot in zijn achtertuin. "Dan zou ik ook nadenken over mijn zoon of dochter die in de tuin speelt, terwijl er een munitiedepot ligt."

Uiterlijk 31 maart moet duidelijk zijn waar in Friesland het munitiedepot komt.

Afgelopen september kwam aan het licht dat mogelijk tienduizenden mensen jarenlang een te hoge of te lage arbeidsongeschiktheidsuitkering (WIA) hebben gekregen. Hoe groot de omvang van de problemen is, wist het UWV nog niet. Maar vandaag komt het kabinet hoogstwaarschijnlijk met meer informatie.

Wat ging er precies mis de afgelopen jaren? En wat zal er vandaag mogelijk duidelijk worden?

Hoe zat het ook alweer?

In september kwam aan het licht dat het UWV jarenlang fouten heeft gemaakt bij de berekening van WIA-uitkeringen. Van een WIA-uitkering kun je onder voorwaarden gebruik maken als je langer dan twee jaar ziek bent en daardoor niet of minder kunt werken. Het UWV moet onder andere kijken naar het gemiddelde loon dat je verdiende een jaar voordat je arbeidsongeschikt werd. Maar juist bij deze berekeningen bleken de afgelopen jaren veel fouten te zijn gemaakt. Sommige uitkeringsgerechtigden hebben jarenlang te veel of juist te weinig WIA-uitkering gehad.

Wat gaat er vandaag gebeuren?

Toen deze fouten in september aan het licht kwamen na een WOO-verzoek (Wet open overheid) van het AD bleef nog veel onduidelijk. Het UWV kondigde aan dat het onderzoek zou doen naar de omvang van de problemen. Vanmiddag zullen hoogstwaarschijnlijk de eerste resultaten bekend worden gemaakt en vertelt het UWV hoe het de problemen wil oplossen. Mogelijk is daar een flink bedrag voor nodig.

Hoe zit het met de gedupeerden?

Hoeveel mensen precies te weinig of te veel uitkering hebben ontvangen is nog niet duidelijk. Maar het UWV schatte dat het mogelijk om tienduizenden mensen gaat.

Al vrij snel ontstond er ook onduidelijkheid over de groep mensen die de afgelopen jaren mogelijk te veel geld hebben gekregen. Moeten zij dat geld straks met terugwerkende kracht terugbetalen?

Minister van Sociale Zaken Van Hijum en het UWV spraken elkaar hierover in september tegen.

Het UWV ging ervan uit dat de gedupeerden geen geld terug hoefden te betalen, aangezien de fout bij de uitkeringsinstantie lag. Maar de minister trapte op de rem en zei dat het nog onduidelijk was of mensen geld moeten terugbetalen. "Het uitgangspunt is altijd dat een te hoge uitkering moet worden terugbetaald. Maar er wordt ook rekening mee gehouden dat deze situatie door de schuld van de overheid is ontstaan", zei Van Hijum in september.

Wat gaat er nog meer mis bij het UWV?

Het gaat al jaren moeizaam bij het UWV. Afgelopen week haalde de uitkeringsdienst nog het nieuws vanwege de problemen met de uitkering voor langdurige zieke jongeren, de Wajong. Deze problemen zijn niet nieuw. De uitvoeringsdienst gaat gebukt onder steeds complexere wetgeving en betrokkenen spreken van doorgeslagen efficiëntie. Daarbij kampt het UWV met een groot personeelstekort.

Om de urgentie van de problemen duidelijk te maken in Den Haag stuurt het UWV sinds 2021 elk jaar een brief waarin staat waar de wetgeving knelt waardoor mensen tussen wal en schip vallen. Ook meldt het UWV welke oplossingen daarvoor nodig zijn.

Hoe nu verder met de WIA?

Eind 2022 werd een speciale commissie opgericht om uit te zoeken hoe het allemaal beter kan. Eind februari kwam deze commissie met verbeterpunten. Bijna alle experts vinden dat het uitkeringsstelsel grondig op de schop moet. Ook het nieuwe kabinet liet in het regeerakkoord doorschemeren te willen kijken naar een nieuw en beter systeem.

Over hoe dat nieuwe systeem er straks uit komt te zien, zijn nog geen knopen doorgehakt. Een compleet nieuw systeem kost tijd en geld om in te voeren.

Op de korte termijn zijn dus geen grote veranderingen te verwachten. Maar na vandaag wordt waarschijnlijk wel duidelijk hoe groot en duur de berekeningsfouten van het UWV zijn. Wellicht dat de schaal van deze fouten nu toch weer druk opvoert in Den Haag om met structurele hervormingen te komen.

De laatste officiële uren voor de klimaattop in Azerbeidzjan zijn aangebroken. Aangezien de onderhandelaars het nog eens moeten worden over de voornaamste twistpunten, lijkt het erop dat de top uitloopt tot in het weekend.

Zeker op het gebied van de financiën moet er nog veel gebeuren. Vanmorgen gaan de onderhandelingen verder met nieuwe voorstellen. Dan wordt duidelijk of er meer vooruitgang mogelijk is.

De schattingen dat rijke landen ten minste honderden miljarden moeten betalen aan arme landen haalden gisteren wel de eerste concepttekst. Maar op de plek waar een concreet financieringsdoel moet komen te staan, prijkt nog de letter 'X'. Kortom: ook al hebben de landen afgesproken dat er deze week een nieuw, hoger financieringsdoel moet komen en ook al loopt de klimaattop op zijn einde, ze zijn er nog niet uit.

Duidelijk is dat de concepttekst bij veel landen slecht is gevallen. Met een kurultáj, een traditionele Centraal-Aziatische krijgsraad waarbij van oudsher stamhoofden samenkomen om compromissen te bereiken, probeerde de Azerbeidzjaanse klimaattopvoorzitter Babajev de neuzen dezelfde kant op te krijgen. Maar veel succes had hij niet.

'Ronduit respectloos'

Zowel rijke landen als ontwikkelingslanden leverden felle kritiek. "Niet in balans, onwerkbaar en onacceptabel", noemde Eurocommissaris Hoekstra van Klimaat de concepttekst die gisteren bekend werd gemaakt. "De tekst die nu op tafel ligt mist de ambitie die we nodig hebben."

Ook vanuit de ontwikkelingslanden klinkt ergernis. "Als niet duidelijk is welk bedrag de ontwikkelde landen op tafel willen leggen, zijn we over niets aan het onderhandelen", zei de Colombiaanse minister van Milieu Mohamed. "Ronduit respectloos", noemde de Panamese klimaatgezant Gomez de inzet. "Ontwikkelde landen moeten stoppen met het spelen van spelletjes met onze levens en een serieus financieel voorstel op tafel leggen."

Het ontbreken van een concreet bedrag is in deze fase niet een teken dat een financieringsdoel uit zicht begint te raken, zegt klimaatfinancieringsexpert Pieter Pauw van de TU Eindhoven. "Niets is besloten totdat alles is besloten. Ze kunnen niet tot een bedrag komen als de elementen van dat bedrag nog niet zijn uitonderhandeld."

Kortom: voordat er een bedrag genoemd kan worden, moet onder meer duidelijk zijn welk deel bestaat uit leningen en hoeveel privaat geld er beschikbaar komt naast de publieke geldstromen. Mogelijk komt daar vandaag helderheid over.

Fossiele brandstoffen

Positief vergeleken met het verleden vindt Pauw dat er ditmaal niet alleen naar een geldbedrag is gekeken. "We hebben ons in het verleden blindgestaard op de zak met geld en zijn daarbij de context vergeten. Die is nu juist goed uitgewerkt en dat is een enorme vooruitgang. Want uiteindelijk moet er niet alleen meer geld op tafel komen, maar moet het financiële systeem veranderen."

Onderdelen van de tekst die in dat verband positief stemmen, zijn volgens hem de passages over fossiele brandstoffen. "Dat er te veel geld naartoe gaat, dat er meer belastingen op fossiele brandstoffen moeten komen, en over het uitfaseren van fossiele subsidies", zegt Pauw.

Toch klinkt met name op dit onderdeel nog veel kritiek. Verschillende EU-lidstaten en de VS zien op dat vlak een stap terug vergeleken met de vorige top in Dubai. Dat is met name omdat er in een van de andere conceptteksten niets wordt gezegd over de "transitie weg van fossiele brandstoffen".

Struikelblok

"Woestmakend", reageert ook Maarten de Zeeuw van het Klimaat en Energieteam bij Greenpeace. "Deze concepttekst over maatregelen tegen klimaatverandering gaat totaal voorbij aan fossiele brandstoffen. Het erkent de noodzaak om snel te handelen, maar over de benodigde actie is geen overeenstemming. En dat terwijl veel landen juist roepen om het snel uitfaseren van fossiele brandstoffen."

Landen die onderdeel zijn van de Beyond Oil and Gas Alliance, waaronder Denemarken en Ierland, zeggen dat het ontbreken van een verwijzing naar die transitie in de uiteindelijke tekst een overeenkomst in de weg staat.

VN-secretaris-generaal Guterres zei gisteren. "Er is geen manier waarop de wereld de opwarming tot 1,5 graad kan beperken als fossiele brandstoffen niet worden uitgefaseerd."

De politie heeft gisteravond in een woonwijk in Den Haag een grote partij illegaal vuurwerk aangetroffen. Dat bevestigt de politie na berichtgeving van nieuwssite Regio15.

Om hoeveel kilo het gaat, wordt nog onderzocht. Maar dat het niet om een alledaagse vondst gaat is wel duidelijk, zegt een woordvoerder.

Regio15 spreekt van een partij van naar schatting 7500 tot 10.000 kilo. "Hoeveel het precies is, is nog niet duidelijk. Maar het neigt daar wel naar. Het is een enorme hoeveelheid", zegt een politiewoordvoerder.

De partij vuurwerk werd gevonden in een bedrijfspand aan de Volkerakstraat. Het pand ligt in een woonwijk naast de A12 en niet ver van Den Haag Centraal. De politie is tot diep in de nacht bezig geweest om het vuurwerk veilig weg te halen en buurtbewoners met vragen op te vangen.

Er is een verdachte aangehouden. Hoe de politie de partij op het spoor kwam, is nog niet duidelijk.

Op Schiphol zijn tientallen vluchtend geannuleerd en vertraagd door het winterweer. Dit duurt waarschijnlijk nog de rest van de dag. In de westelijke kustprovincies geldt code geel. Hier is vanmiddag kans op zware windstoten.

Vanochtend gold code geel nog voor het hele land, omdat het plaatselijk glad was door sneeuw- en hagelbuien. Op de weg veroorzaakte het winterweer vanochtend vooral rondom Arnhem lange files.

Rijkswaterstaat riep weggebruikers daarom om die regio te mijden. Zo stonden er lange files op de A12 tussen Arnhem en de Duitse grens, op de A325 tussen Nijmegen en Arnhem en op de A348 tussen Doesburg en Arnhem. Inmiddels is de vertraging afgenomen.

Vannacht en vanochtend werd er druk gestrooid:

Bij Voorthuizen in Gelderland gleed vanochtend een auto de greppel in door de gladheid. En in Ulft gleed een busje uit de bocht en botste tegen een huis.

De Wegenwacht van de ANWB heeft vandaag het drukker dan normaal, zegt een woordvoerder tegen persbureau ANP. Op een normale vrijdag komen er 3500 tot 3800 meldingen binnen. De verwachting is dat dat aantal vandaag uitkomt rond de 4500 meldingen. In veel gevallen zijn er problemen met accu's die het niet meer doen.

Omroep Gelderland laat de sneeuwpret zien in Arnhem:

Vannacht gold voor de provincie Groningen code oranje, maar die werd om 05.21 uur ingetrokken. Gisteren leverde de sneeuw al mooie plaatjes op in die provincie. Vooral in de oostelijke helft van het land kan het sneeuwdek vandaag een paar centimeter dik worden. Veel mensen sturen winterse plaatjes naar de NOS:

Komende dagen gaat de temperatuur waarschijnlijk omhoog. Morgen is het nog waterkoud met in de middag 4 tot 6 graden en vrij veel wind, maar zondag wordt het uitzonderlijk zacht, schrijft Weerplaza. 's Ochtends is het op veel plekken 9 tot 11 graden en in de loop van de dag kan de temperatuur lokaal oplopen tot zelfs 17 graden.

Rusland heeft aan Noord-Korea sinds maart van dit jaar meer dan een miljoen vaten olie geleverd. Dat komt naar voren uit onderzoek van de de BBC en het Open Source Centre (OSC), een Britse non-profitorganisatie die informatie verzamelt uit voor iedereen toegankelijke bronnen.

Volgens de Britse minister van Buitenlandse Zaken Lammy en experts op dit terrein betaalde Rusland met deze olie de wapens en manschappen die Noord-Korea aan Rusland leverde voor de oorlog in Oekraïne. De levering zou in strijd zijn met de vergaande beperking die de VN op de olieverkoop aan Noord-Korea heeft opgelegd vanwege zijn atoomwapenprogramma. Noord-Korea mag maar een half miljoen vaten met olieproducten als benzine, diesel en kerosine per jaar ontvangen.

OSC verzamelde onder meer satellietbeelden van de oliehaven Vostotsjny in het oosten van Rusland. Volgens de BBC legden daar in de afgelopen acht maanden 43 keer lege Noord-Koreaanse tankers aan, om bijna vol weer te vertrekken. Meer olie kon er niet bij, dan zouden de tankers te diep komen te liggen en zinken. De trackers die signalen uitzenden waarmee de schepen kunnen worden gevolgd, stonden uit.

Misschien vaker

Misschien gebeurde dit vaker, want op bewolkte dagen hadden ook de satellieten geen zicht op wat er in Vostotsjny gebeurde. In augustus was het zelfs de hele maand bewolkt. "Dus we konden we niet één reis documenteren", zei Joe Byrne van OSC tegen de BBC.

De eerste levering die OSC op het spoor kwam, dateert van 7 maart dit jaar. Dat was een half jaar nadat duidelijk was geworden dat Rusland wapens van Noord-Korea wilde kopen. Eind maart liet Rusland het VN-panel ontbinden dat toezag op naleving van de sancties tegen Noord-Korea.

"We hielden toen schepen en bedrijven die erbij betrokken waren in de gaten, maar ons werk stopte", zei voormalig panelvoorzitter Eric Penton-Voak tegen de BBC. "Misschien waren ze de grens van 500.000 vaten toen al gepasseerd." Hij zegt ook dat zijn Russische collega's de rapporten probeerden te censureren.

De omroep heeft het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken om commentaar gevraagd. Er kwam geen reactie.

Reddingsboei

"Terwijl Kim Jong-un Vladimir Poetin een reddingsboei toewerpt om de oorlog voort te zetten, levert Rusland stilletjes een reddingsboei aan Noord-Korea", zegt Byrne. "De regelmatige aanvoer van olie geeft Noord-Korea stabiliteit die het sinds de afkondiging van de sancties niet heeft gekend."

Voormalig VN-onderzoeker Penton-Voak werkt nu voor OSC. "Je ziet dat autocratische regimes steeds meer samenwerken om hun doelen te kunnen bereiken, negerend wat de internationale gemeenschap wil." Hij noemt dat een "steeds gevaarlijker scenario". "Het laatste dat je wil is bijvoorbeeld dat een Noord-Koreaans tactisch kernwapen opduikt in Iran."

PVV-leider Wilders is van plan op korte termijn in Israël premier Netanyahu te bezoeken. Op X zegt hij er trots op te zijn "zijn vriend Netanyahu" binnenkort te ontmoeten.

Gisteren vaardigde het Internationaal Strafhof een arrestatiebevel uit tegen Netanyahu. De aanklager wil hem en de voormalige minister van Defensie Gallant vervolgen voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid voor hun rol in de Gaza-oorlog.

Wilders levert daar scherpe kritiek op. Volgens hem "is de wereld gek geworden". Hij vindt dat Netanyahu internationale steun moet krijgen in plaats dat hij geconfronteerd wordt met een arrestatiebevel.

Wilders: Israël wordt gegijzeld door barbaarse terroristen

Wilders zegt op X dat Netanyahu een democratisch land leidt, dat zwaar wordt aangevallen en dat veel Israëliërs gegijzeld worden door islamitische terroristen: "Je verdedigt je land en je mensen en terecht probeer je de barbaarse terroristen uit te roeien -die zich in ziekenhuizen en scholen verbergen- om dit nooit meer te laten gebeuren." Het was overigens al langer duidelijk dat Wilders binnenkort naar Israël wilde gaan.

Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken wilde er vanmorgen weinig meer over zeggen dan dat die reis aan Wilders is: "Parlementsleden kunnen bezoeken afleggen aan het buitenland. Dat doen ze vaker."

Eerder kwam ook al naar buiten dat Wilders mogelijk ook illegale nederzettingen op de bezette Westelijke Jordaanoever wil aandoen. Veldkamp zei daar gisteren in de Tweede Kamer over dat Kamerleden over hun eigen reizen gaan, maar dat een bezoek aan leiders van nederzettingen wel haaks staat op het regeerprogramma. Hij wilde daar vanmorgen niet nader op ingaan.

Bezoek van Veldkamp aan Israël gaat niet door

Veldkamp liet gisteren in de Kamer ook weten dat Nederland de beslissing van het Strafhof respecteert en dat Netanyahu in principe zal worden gearresteerd als hij op Nederlandse bodem komt. Kort na die uitspraken over arrestatie werd bekend dat de geplande reis van Veldkamp naar Israël niet doorgaat.

Volgens media in Israël heeft de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken Saar de uitnodiging ingetrokken en is hij boos over de uitlatingen van Veldkamp over een mogelijke arrestatie. Veldkamp zei daar vanochtend over dat de Israëlische minister wel zijn teleurstelling heeft uitgesproken over het Nederlandse standpunt, en dat in goed overleg is besloten dat de reis wordt uitgesteld. Hij is van plan om later alsnog naar de regio te gaan en hij voelt zich ook nog steeds welkom in Israël.

Dit is de reactie van Netanyahu op het bevel:

Van de leerlingen in het basisonderwijs van wie beide ouders in het buitenland zijn geboren (tweede generatie) kreeg in het schooljaar 2022/2023 49 procent een havo- of vwo-advies. In 2011/2012 was dat nog 38 procent. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek in de rapportage Integratie en Samenleven.

In het schooljaar 2022/2023 kreeg 57 procent van alle leerlingen in groep 8 een havo- of vwo-advies, in 2011/2012 was dat 54 procent.

Van die leerlingen van wie de ouders in Marokko zijn geboren steeg het aandeel met havo- of vwo-advies het sterkst: van 34 procent in 2011/2012 naar 50 procent in 2022/2023.

Kinderen van Nederlands-Caribische of Turkse afkomst kregen het minst vaak een havo- of vwo-advies (respectievelijk 36 procent en 43 procent). Kinderen van de tweede generatie van Indonesische of Europese afkomst kregen het vaakst een havo- of vwo-advies (63 procent en 62 procent).

Geboren in het buitenland

Ook leerlingen die in het buitenland zijn geboren, kregen in de afgelopen jaren vaker een havo- of vwo-advies. Al steeg het percentage daar licht van 47 procent naar 51 procent. Van de leerlingen die in het buitenland zijn geboren, hebben de Nederlands-Caribische en Surinaamse kinderen het kleinste aandeel met havo- of vwo-advies (respectievelijk 27 procent en 29 procent).

Van leerlingen geboren in Turkije steeg het aandeel met havo of vwo-advies het hardst: van 30 procent in 2011/2012 naar 67 procent in 2022/2023.

Van advies naar opleiding

In totaal volgde 49 procent van de leerlingen op de middelbare school in 2023/2024 in het derde leerjaar (als hun niveau is bepaald) een havo- of vwo-opleiding. Ook daar is het aandeel onder leerlingen met een buitenlandse afkomst toegenomen.

Onder middelbare schoolleerlingen van buitenlandse afkomst nam het aandeel het sterkst toe bij de tweede generatie met twee in het buitenland geboren ouders. Van 30 procent in schooljaar 2011/2012 naar 41 procent twaalf jaar later. Bij in het buitenland geboren leerlingen steeg het aandeel in deze periode van 39 procent naar 46 procent.

Goedemorgen! De Nederlandse schaatsers komen in actie op het ijs in de Japanse stad Nagano en de laatste dag van de klimaattop in Bakoe gaat van start.

Eerst het weer: vandaag trekken er weer winterse buien over het land. In het binnenland valt er sneeuw, in het westen regen. Het wordt zo'n 4 tot 7 graden, maar door de stevige wind voelt het kouder aan.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd:

Na de winterse taferelen van de gisteren, hield het weer ook vannacht het noorden van het land in zijn greep. De sneeuw leidde gisteravond en vannacht tot veel problemen in het verkeer. Voor de provincie Groningen gold tot 05.21 uur code oranje vanwege sneeuw en bevriezing van wegen.

Vanwege de gladheid kwam gisternacht het verkeer op N9 in Noord-Holland ter hoogte van Schoorl en Koedijk in de problemen. De weg was in beide richtingen urenlang geblokkeerd door voertuigen die van de weg waren geraakt.

Door het winterweer kan het plaatselijk glad zijn door sneeuw- en hagelbuien. In heel het land geldt daardoor code geel.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Gisteren viel er in het noorden van Nederland plaatselijk veel sneeuw. In Groningen viel hier en daar 5 tot 10 centimeter. Dat leverde veel winterse beelden op:

Fijne dag!

Een Amerikaanse man die zijn eigen dood in scène heeft gezet en zijn gezin in de Verenigde Staten achterliet, heeft contact opgenomen met de politie en een video gestuurd om te bewijzen dat hij leeft.

Ryan Borgwardt (45) verdween op 12 augustus toen hij in zijn eentje ging vissen in Green Lake in Wisconsin. Het enige wat werd gevonden was een gekapseisde kajak en zijn auto. Later doken zijn vishengel, sleutels, portemonnee en rijbewijs op.

De politie vermoedde aanvankelijk dat hij was verdronken en zocht 54 dagen lang in het meer. Pas nadat zijn laptop die zijn vrouw aan rechercheurs had gegeven werd doorzocht, bleek dat Borgwardt geld naar een buitenlandse bankrekening had overgemaakt en contact had gehad met een vrouw in Oezbekistan.

Op zijn gevoel spelen

Nu blijkt Borgwardt meermaals contact te hebben gehad met de politie in Green Lake. "Het goede nieuws is dat hij nog leeft en gezond is," zei Mark Podoll, de sheriff van Green Lake in een persconferentie. "Het slechte nieuws is dat we niet weten waar Ryan precies is, en dat hij nog niet heeft besloten om terug te keren naar huis."

Wel nam de man op verzoek van de autoriteiten een 24 seconden durende video op vanuit een appartement. "Goedenavond, ik ben Ryan Borgwardt," zegt hij. "Vandaag is het 11 november. Bij jullie is het ongeveer 10.00 uur 's ochtends. Ik ben in mijn appartement. Ik ben veilig, zeker, geen probleem. Ik hoop dat dit helpt."

Lokale media toonden het filmpje van Borgwardt:

De politie heeft hem e-mails gestuurd, waarin wordt geprobeerd op zijn gevoel te spelen om hem zo te verleiden terug naar huis te komen en daarmee "de rotzooi op te ruimen die hij heeft veroorzaakt", aldus de sheriff.

Sheriff Podoll zei dat de autoriteiten niet precies weten waar Borgwardt is, maar wel dat het ergens in Oost-Europa is. De autoriteiten kwamen in contact met hem via "een vrouw in de regio die Russisch spreekt". De politie, gaf verder geen details gaf over wie de vrouw was of haar wat haar connectie was met Borgwardt.

Spijt

De man heeft aan de politie verteld hoe hij zijn eigen verdwijning in scène heeft gezet. Volgens de politie peddelde hij nadat hij zijn kajak en mobiele telefoon in het meer had laten zinken, in klein kinderbootje naar de oever waar hij een e-bike had verstopt. Daarmee fietste hij 's nachts naar Madison, Wisconsin, stapte vervolgens in een bus naar Detroit en stapte in Canada op het vliegtuig naar een onbekende locatie.

"We blijven deze informatie verifiëren en proberen de puntjes op de i te zetten," zei Podoll. De politie gaat ervanuit dat Borgwardt geen hulp had bij zijn vlucht naar het buitenland. De autoriteiten hebben ook ontdekt dat hij vlak voor zijn vertrek een levensverzekering van 375.000 dollar (358.000 euro) had afgesloten. Ook had hij een foto gemaakt voor een nieuw paspoort en een nieuw e-mailadres aangemaakt.

Sheriff Podoll wilde niet in detail treden over wat Borgwardt ertoe heeft aangezet zijn dood in scène te zetten en zijn gezin te verlaten. "Er speelden persoonlijke dingen en hij vond dat dit het juiste was om te doen", zei Podoll. Volgens de sheriff zou Borgwardt spijt hebben betuigd over wat hij zijn gezin had aangedaan.

Thuis met kerstmis

Momenteel lopen er geen strafrechtelijke aanklachten tegen Borgwardt. Wel moet hij volgens de politie 40.000 dollar (38.000 euro) betalen voor de kosten die zijn gemaakt voor de zoektocht van de autoriteiten na zijn vermissing.

Aan het einde van de bijeenkomst werd de sheriff emotioneel. Hij zei dat de kinderen van Borgwardt tijdens de feestdagen hun vader moeten missen. "Kerstmis komt eraan. Er is geen beter cadeau dat hij die kinderen kan geven dan met Kerstmis bij ze te zijn."

Donald Trump, die eind januari aantreedt als president van de Verenigde Staten, heeft Pam Bondi voorgedragen als nieuwe kandidaat voor de functie van minister van Justitie. Bondi is voormalig hoofdaanklager van Florida. Zij komt in de plaats van Matt Gaetz, die zich gisteren als kandidaat terugtrok nadat er ophef was ontstaan over zijn nominatie.

Bondi (59) is een trouwe bondgenoot van Trump. Ze hielp hem tijdens zijn vorige presidentschap in het eerste impeachment-proces tegen hem, als juridisch adviseur en advocaat.

In een verklaring stelt Trump dat Bondi als hoofdaanklager "zeer hard optrad tegen gewelddadige criminelen en de straten veilig maakte voor gezinnen in Florida".

Trump herhaalde zijn bewering dat het ministerie van Justitie voorheen tegen hem en andere Republikeinen werd ingezet als politiek wapen. "Maar dat stopt nu. Pam zal het ministerie weer terugbrengen naar het beoogde doel: misdaadbestrijding en Amerika weer veilig maken.

Reactie Gaetz

Trumps vorige kandidaat Matt Gaetz was fel omstreden vanwege de aanhoudende beschuldigingen tegen hem (vrouwenhandel, drugsgebruik en seks met een minderjarige). Gaetz noemt haar op X een fantastische kandidaat en een inspirerende leider.

Door het winterweer kan het plaatselijk glad zijn door sneeuw- en hagelbuien. In heel het land geldt daardoor code geel. Ook vanmiddag is er in de westelijke kustgebieden kans op zware windstoten, meldt het KNMI.

De sneeuw leidde gisteravond en vannacht tot veel problemen in het verkeer. Voor de provincie Groningen gold tot 05.21 uur code oranje vanwege sneeuw en bevriezing van wegen.

Vanwege de gladheid kwam gisternacht het verkeer op N9 in Noord-Holland ter hoogte van Schoorl en Koedijk in de problemen. De weg was in beide richtingen urenlang geblokkeerd door voertuigen die van de weg waren geraakt. Rijkswaterstaat moest ijsplaten op die weg verwijderen met de Firestorm, een voertuig waarmee ijs wordt opgelost door heet pekelwater te sproeien.

Even na middernacht konden alle personenauto's van de weg worden geleid. Vrachtwagens moesten langer wachten op een berger omdat ze niet konden keren. Na 01.30 uur meldde Rijkswaterstaat dat alle gestrande voertuigen van de weg waren gehaald, maar dat de weg nog ijsvrij gemaakt moet worden. Om ongeveer 04.45 uur kon de N9 weer worden opengesteld voor verkeer.

Dit zijn beelden van het winterweer:

Naar verwachting is vandaag de laatste dag met winterweer. Morgen is een overgangsdag en zondag kan het 15 of 16 graden worden.

Vanwege een staking bij ProRail hebben er tot 09.00 uur vanochtend geen treinen in het noorden en oosten van het land gereden. ProRail hield een staking bij de verkeersleidingsposten in Groningen, Zwolle en Arnhem. De NS meldt dat gevolgen voor reizigers net als bij eerdere stakingsdagen groter zijn dan alleen in het stakingsgebied.

De NS heeft de dienstregeling weliswaar weer opgestart rond 09.00 uur, maar vraagt aan reizigers rekening te houden met vertraging en uitval van treinen. Dat komt volgens de NS omdat het tijd kost om de dienstregeling op gang te krijgen.

Ook regionale en internationale reizigers gaan volgens NS hinder ondervinden van de staking. Reizigers wordt geadviseerd op de site van die vervoerders te kijken. Daarnaast rijden er door geplande werkzaamheden van ProRail vandaag al veel minder treinen van, naar en via Schiphol, meldt de spoorvervoerder. De NS verwijst naar een speciale pagina over de stakingen voor meer informatie en een overzichtskaartje.

Het kaartje van NS. Op de rode lijnen was er tot 09.00 uur geen treinverkeer:

Verkeersleiders van ProRail staken voor een betere cao. Vakbond FNV eist dat ProRail-medewerkers 13 procent loonsverhoging krijgen, maar ProRail zegt dat dat niet realistisch is. Het bedrijf biedt een loonsverhoging aan tot bijna 8 procent. ProRail-medewerkers die bij vakbond CNV zijn aangesloten zijn daar wél akkoord mee gegaan.

Zesde staking

De staking van ProRail is de zesde in twee weken tijd. Vorige week maandag was de eerste stakingsdag. Toen werd het werk stilgelegd op een rangeerterrein, waar reizigers nog weinig last van hadden. Dat was anders bij de stakingen die volgden.

Afgelopen woensdag staakte ProRail In Limburg en een groot deel van Noord-Brabant. Toen na 09.00 uur de dienstregeling weer opgestart werd, hadden treinreizigers de rest van de ochtend nog last van verstoringen en uitval van treinen.

De Duitse minister van Defensie, Boris Pistorius, is niet beschikbaar als lijsttrekker van de SPD bij de komende verkiezingen. Dat zegt hij in een videoboodschap. Dat betekent dat Olaf Scholz opnieuw lijsttrekker wordt benoemd.

Pistorius benadrukt in de video dat het zijn persoonlijke beslissing is om geen kanselierskandidaat te worden.

De afgelopen dagen gingen er binnen de SPD stemmen op om Scholz te verruilen voor de populaire en minister Pistorius. Dinsdagavond besprak de partijtop die optie tijdens een vertrouwelijke bijeenkomst.

De SPD staat in peilingen ver achter op het oppositieblok van CDU/CSU. Hoewel de partijleiding Scholz altijd gesteund heeft, was hij nog niet benoemd als lijsttrekker voor de komende verkiezingscampagne. Dat zal maandag gebeuren, heeft de partijvoorzitter van de SPD laten weten.

De Duitse parlementsverkiezingen zijn in februari. Het zijn vervroegde verkiezingen, omdat de 'verkeerslichtcoalitie' van FDP, SPD en de Groenen geen meerderheid meer heeft in de Bondsdag doordat de liberale FDP uit de coalitie is gestapt.