NOS Nieuws - Algemeen

De nieuwe president van Roemenië, Nicusor Dan, wil dat Roemenen weer vertrouwen krijgen in het landelijk bestuur. Dat zei hij na zijn overwinning tegen de NOS, tijdens een persconferentie in Boekarest. De opkomst van radicaal-rechts is volgens hem te verklaren uit "de woede over de politiek van de gevestigde partijen".

Hoewel de aanloop naar de verkiezingen leek te wijzen op een zege van de radicaal-rechtse George Simion, die in de eerste ronde met ruim 40 procent veruit de meeste stemmen kreeg, was de overwinning van Dan gisteren vrij overtuigend. De liberale oud-corruptieactivist won met ruim 7 procentpunt verschil.

Dan, die spreekt vanuit zijn ervaring als partijloze burgemeester van Boekarest, denkt dat de opkomst van radicaal-rechts niet hoeft door te zetten als de politiek levert. Waar de eerste ronde van de verkiezingen "ging om vóór of tegen het systeem", ging het in de tweede ronde om "vóór of tegen Europa".

Dat het voor veel van zijn kiezers voelde als een fundamenteel referendum over de koers van het land, was voelbaar onder de mensenmassa die zich had verzameld buiten het hotel waar Dan met zijn team de uitslagen afwachtte. Veel aanhangers hadden EU-vlaggetjes mee, of een Roemeense vlag met een gat erin - een verwijzing naar de revolutie van 1989.

"Rusland, niet vergeten, Roemenië is niet van jou", scandeerden de duizenden demonstranten. "Ik ben trots op onze mede-Roemenen die gekozen hebben voor democratie, voor de EU en voor onze rechten", zei een student architectuur die met vrienden naar de bijeenkomst was gekomen.

In Europese hoofdsteden werd met spanning naar de verkiezingen in Roemenië gekeken. Niet alleen vanwege de eurosceptische houding van Simion, ook omdat de radicale kandidaat wilde stoppen met militaire steun aan Oekraïne. Roemenië is als buurland, strategisch gelegen aan de Zwarte Zee, een belangrijke speler geworden, zowel voor de uitvoer van Oekraïens graan als voor de militaire steun aan het buurland.

Dan belooft het buitenlandbeleid van zijn voorgangers voort te zetten, inclusief de steun voor Oekraïne. In gesprek met internationale media wisselt Dan, die ooit wiskunde studeerde in Parijs, redelijk vlekkeloos tussen Engels en Frans. Hij laat zich zien als een politicus die voorzichtig zijn woorden kiest - soms door een moment te staren naar de tafel voor hem voordat hij antwoordt.

Wanneer tijdens de persconferentie bekend wordt dat Simion zijn verlies erkent, is Dan duidelijk positief verrast. In de aanloop naar de verkiezingen waarschuwde zijn tegenstander steeds voor fraude bij de verkiezingen, zonder daar bewijs voor te leveren. Ook eiste Simion na de exitpolls in eerste instantie de overwinning op.

"Het is duidelijk dat ik heb gewonnen", zegt Dan. "Maar de uitdaging nu is de spanning in de samenleving. Die zal nog maanden en misschien wel jaren blijven bestaan." Volgens de aanstaande president heeft het nietig verklaren van de uitslag van de eerste ronde in december daar voor een belangrijk deel aan bijgedragen.

Die beslissing volgde op onthullingen over vermoedelijke Russische beïnvloeding. De kandidaat die toen af leek te koersen op een overwinning - Calin Georgescu - zou geholpen zijn met een illegale Tiktok-campagne. Veel Roemenen zijn nog boos over het terugdraaien van die eerste ronde. "Ik denk dat het de juiste beslissing was", concludeert Dan. "Maar ik denk dat het niet goed is uitgelegd aan Roemenen. Ik wil voor opheldering gaan zorgen." Ook in hoeverre Rusland die verkiezingen heeft beïnvloed, is nog altijd niet vastgesteld, zegt Dan.

De dag na de verkiezingen is de rust weergekeerd rond het hotel van Dans campagneteam. Wat verderop in het Cismigiu-park naast het stadhuis zit veteraan Silvian op een bankje te genieten van de zon. Het park werd gerenoveerd en groener gemaakt onder burgemeester Dan.

"Je kan de verandering zien", zegt Silvian. Ja, hij hoopt ook op hervormingen in Roemenië. Maar hij is vooral blij dat Dans tegenstander niet heeft gewonnen. "De democratie was in gevaar, en dat gevaar is nu afgewend."

"Ik ben vanmorgen als enige vertrokken uit Zeewolde. Maar naar gelang ik dichtbij kwam, zag ik steeds meer rood. Dat geeft zo'n fijn gevoel. Ik ken niemand, maar we hebben allemaal hetzelfde ideaal."

Meer dan 100.000 Nederlanders, volgens een schatting van de organisatie, protesteerden gisteren tegen het kabinetsstandpunt over Israël. Het was daarmee de grootste demonstratie in jaren in ons land. Allemaal gekleed in dezelfde kleur riep de menigte premier Schoof op een "rode lijn" te trekken tegen het geweld.

"Ontroerend en enorm verbindend", reageert Mirte Bosch van Oxfam Novib, een van de negentig organisaties die de betoging initieerden. Ze spreekt van een breed gedragen, nationale actie, die laat zien dat het thema "enorm leeft onder de Nederlandse bevolking".

Kantelmoment

Samenkomende ontwikkelingen leidden tot de hoge opkomst, denkt hoogleraar Sociale verandering en conflict Jacquelien van Stekelenburg van de Vrije Universiteit. De intensivering van de strijd door Israël, wetenschappelijke discussie over genocide, het schuivende kabinetsstandpunt en oproepen als die van burgemeester Halsema brachten volgens haar een kantelmoment.

"Het kwam allemaal samen deze week", zegt Van Stekelenburg, die ook wijst op peilingen in die richting. "Dat creëerde voor een brede coalitie van organisaties een heel concreet "collective action frame": wat is er aan de hand, wie is de schuldige en wat kun je eraan doen? De oproep was gericht aan de regering: hé, ga in actie komen, laat je stem horen."

De gezamenlijke organisaties hebben "de juiste snaar weten te raken", denkt Marjon Rozema van Amnesty International. Men had aanvankelijk ingestoken op 2000 deelnemers om een rode lijn door Den Haag te vormen, maar de opkomst werd een veelvoud daarvan. Met 100.000 zouden er meer betogers zijn geweest dan bij de klimaatmars, de boerenprotesten of de coronademonstraties.

Gezinnen, baby's en hondjes

Opvallend was de grote verscheidenheid van mensen die van het Malieveld naar het Vredespaleis liepen. Waar pro- en anti-Israël demonstraties tot nu toe vaak een kwestie waren van mensen die het conflict al langer volgden, kwamen hier opvallend veel Nederlanders op af die zich nog nooit hadden laten horen. "Er zijn mensen uit alle hoeken van het land, alle lagen van de bevolking. Mensen komen met gezinnen, nemen zelfs hun hond mee, baby's...", somt Rozema op.

"Het was en-en", zag Van Stekelenburg. "Er waren heel veel mensen die bijvoorbeeld al op universiteiten hebben gedemonstreerd, maar het heldere frame van die brede coalitie leidde ertoe dat er ook mensen stonden die de afgelopen 2,5 jaar nog nooit de straat op zijn gegaan. Dat veel mensen voor het eerst demonstreren zegt iets over hoe het onderwerp leeft."

De betrokkenheid van een breed scala aan maatschappelijke organisaties zal meegespeeld hebben. "Voorheen was het organiseren van een demonstratie voorbehouden aan de vakbonden of de Amnesty's van deze wereld, met een eigen achterban. Door sociale media kan iedereen het. Daardoor waren er meer demonstraties, maar wel kleiner. Dit kun je vergelijken met de klimaatmars, toen ging het om zo'n 80.000 man."

Een oudere dame trok een parallel met de antikernwapenbetoging van 1983, met een half miljoen mensen nog altijd de grootste uit onze geschiedenis. "Ik kwam nu weer op het Malieveld, daar was ik toen voor het laatst geweest." Haar vriendin: "Vaak genoeg zeggen we tegen elkaar: er wordt nooit meer gedemonstreerd. Vandaag wel."

"Ik was er klaar mee", zei ook een oudere man uit Zeewolde. "Elke keer die beelden op tv van hongerende kinderen die elkaar verdrukken om maar wat eten." Hij wees "voor de nuance" op een A4'tje dat hij op zijn borst had geplakt. "En de gijzelaars vrij", staat er. "Uiteindelijk telt elk mensenleven."

Open zenuw

Volgens de organisatoren van het protest laat de hoge opkomst zien dat het Gaza-conflict ook in Nederland een open zenuw is. Bosch van Oxfam Novib denkt dat er een duidelijk signaal is afgegeven. "Als er mogelijk sprake is van genocide, dan onderneem je actie. Dan blijf je niet militair samenwerken, dan blijf je geen handel drijven, dan blijf je niet politieke rugdekking geven."

Toen aan het eind van de middag de manifestatie afliep, bleven de deelnemers in hun rode shirts opvallen in het Haagse straatbeeld. Onderweg naar de trein of bijkomend op een terrasje. Ineens was zichtbaar hoeveel mensen geven om het leed in Gaza.

Van Stekelenburg vindt het een slimme keuze om iedereen gelijk te kleden. Een symbolische kleur, van de rode kaart, het rode stoplicht, rood van woede. "Onderschat dat effect niet: beelden resoneren. Misschien kun je je nog de Belgische Witte Marsen herinneren? Het zou me niets verbazen als we het hier over 10 jaar ook nog over hebben."

"Ik dacht dat er niet zo veel mensen mee bezig waren, maar nu zie ik dat het onwijs leeft", zegt een vader die met zijn drie kinderen was gekomen. "Ik hoop dat mensen dat zien. Dat ze voelen dat het niet oké is wat er gebeurt."

Bij rellen rond het Philips Stadion in Eindhoven zijn gisteravond 22 mensen opgepakt. Veertien politieagenten raakten gewond nadat een grote groep zich tegen de agenten had gekeerd, meldt de politie.

In de hele binnenstad van Eindhoven werd gisteren het kampioenschap van PSV gevierd. Vrijwel overal was het feest, maar rond het stadion sloeg de sfeer om na een aanhouding vanwege het afsteken van zwaar vuurwerk.

Volgens de politie werd er met stenen, glazen, verkeersborden en zwaar vuurwerk gegooid. De mobiele eenheid heeft meerdere keren de groep uit elkaar gedreven met wapenstokken. "We zijn ons ervan bewust dat dit er heftig uit kan zien, maar het geweld waarmee de agenten geconfronteerd werden was enorm", aldus de politie.

Beelden van de onrust:

Twee agenten werden in de commotie door een diensthond gebeten. Ze moesten naar het ziekenhuis. De anderen raakten lichtgewond door klappen en trappen van de relschoppers, aldus de politie.

Viertal nog vast

Hoeveel burgers gewond zijn geraakt is niet bekendgemaakt. Op beelden van een persfotograaf is onder meer te zien dat iemand door een politiehond in zijn been wordt gebeten.

De 22 mannen zijn aangehouden vanwege onder meer geweldpleging of het gooien van vuurwerk. Vier verdachten zitten nog altijd vast, de rest mocht gisteravond weer naar huis.

De politie sluit meer aanhoudingen niet uit.

Onbespied de stad in, of stiekem naar vrienden is er voor veel kinderen niet meer bij. Vaak krijgen ze een speciale 'kindersmartwatch' van hun ouders. Die kunnen zo continu hun locatie checken of even bellen als ze zich zorgen maken.

De kindersmartwatches zijn niet nieuw, maar ze worden de laatste jaren wel steeds meer gedragen. Freek Zwanenberg van Bureau Jeugd & Media bezoekt regelmatig scholen en gokt dat zeker de helft van de kinderen al in de gaten wordt gehouden.

Hij en andere deskundigen maken zich zorgen over deze ontwikkeling. Kinderen worden hierdoor minder zelfstandig, zegt Zwanenberg. "Als je wilt dat kinderen sterk en weerbaar worden, is het belangrijk dat ze zonder toezicht buiten dingen kunnen doen."

Iedereen deelt locatie

Op de markt van kindersmartwatches zijn meerdere aanbieders. De horloges hebben allemaal een functie om de locatie van je kind te checken, en hebben verschillende aanvullende functies. Zo kun je met sommige horloges alleen bellen, andere hebben ook een bundel voor internet, een stappenteller of SOS-knop.

Voor ouders is het kopen van zo'n smartwatch tegenwoordig de normaalste zaak van de wereld, zegt Zwanenberg. "En kinderen weten niet beter dan dat dit zo is." Zij groeien volgens hem op in een wereld waarin het delen van je locatie heel gebruikelijk is. "Ze kijken op Snapchat ook voortdurend waar iedereen uithangt."

Kinderen vertellen wat ze van de smartwatches vinden:

Ouders geeft het een gevoel van controle als ze kunnen zien waar hun kind is, zegt pedagoog Martin van Rooijen, die gepromoveerd is op het onderwerp risicovol spelen. Maar dat gevoel van controle is volgens hem schijnveiligheid: "Je voorkomt er geen échte narigheid mee."

Dat beaamt Zeina Bassa, expert risicovol spelen bij VeiligheidNL. "Je denkt als ouder: ik kan ze in de gaten houden, dus ze mogen meer. Maar dan overvraag je kinderen, je geeft ze te veel verantwoordelijkheden."

Bovendien is er weinig noodzaak om kinderen continu in de gaten te houden, zegt Van Rooijen. "Veel ouders denken dat hun kind morgen iets ernstigs kan overkomen." Maar uit cijfers blijkt volgens hem dat de maatschappij steeds veiliger is geworden.

In de echte wereld worden kinderen te erg beschermd, vindt ook Zwanenberg. "Maar wat ze online uitspoken, daar hebben veel ouders geen idee van. Terwijl het gevaar eerder daar zit."

Groeien door vertrouwen

Het is volgens de deskundigen dus maar de vraag of de horloges leiden tot meer veiligheid. En ondertussen hebben de apparaten wel veel invloed op de ontwikkeling van kinderen, stellen ze.

"Mag je dingen in het geheim doen? Is er ruimte om dingen te doen die je ouders niet weten? Dat is belangrijk voor je ontwikkeling als kind, je zelfstandigheid, autonomie, zelfredzaamheid", zegt Zwanenberg. Kinderen moeten volgens hem de ruimte krijgen om hun eigen problemen op te lossen.

Ook Bassa zegt dat kinderen door een smartwatch niet oefenen om te gaan met tegenslagen of risico's. "Zo houd je hen klein."

"Ze krijgen niet het vertrouwen dat ze zich aan afspraken houden, of het vertrouwen dat ze wel van A naar B kunnen. Terwijl ze juist groeien door vertrouwen. Dat vertrouwen hebben ze nodig."

De Partij voor de Dieren is van plan om voor het omstreden voorstel van NSC te stemmen dat pensioendeelnemers meer inspraak geeft. Daarmee wordt de positie van Denk, dat drie zetels in de Tweede Kamer heeft, cruciaal bij de stemming morgen.

Als Denk voor stemt, is er een meerderheid; als de partij tegen stemt, komt de stemming op basis van partijzetels uit op 75-75.

In dat geval, moet er nog een keer worden gestemd. Als het dan weer gelijk wordt, is het voorstel verworpen.

Twee jaar vertraging

Het gaat om het pensioenvoorstel van NSC-Kamerlid Joseph. Zij waarschuwt dat in het nieuwe stelsel iedereen meer beleggingsrisico loopt; pensioenen gaan makkelijker omhoog, maar ook eerder omlaag als het slecht gaat op de beurs. Daarom wil ze via een amendement regelen dat individuele pensioendeelnemers zelf mogen bepalen of zij hun tot nu toe opgebouwde pensioen mee willen nemen naar het nieuwe stelsel. Onder meer PVV en BBB steunen haar voorstel.

Het debat hierover liep de afgelopen maanden hoog op, waarbij voor- en tegenstanders elkaar harde verwijten maakten. Tegenstanders van het pensioenplan van Joseph, zoals de VVD en D66, vinden het onbegrijpelijk dat na meer dan tien jaar overleg een regeringspartij in de eindfase alsnog een spaak in het wiel dreigt te steken.

Ook vinden zij dat het voorstel-Joseph alle pensioengerechtigden veel geld kan kosten, omdat er twee pensioenstelsels overeind gehouden zouden moeten worden als Joseph haar zin krijgt.

Volgens minister Van Hijum van Sociale Zaken (NSC) gaat het voorstel van zijn partijgenoot minstens twee jaar vertraging opleveren. Ook dreigt er volgens hem een gat van meer dan twee miljard euro op zijn begroting, omdat Nederland bij vertraging een Europese subsidie misloopt.

'Niet blind voor de uitdagingen'

Het is al lange tijd de grote vraag of het NSC-voorstel steun van een meerderheid in de Tweede Kamer haalt. Vooral de positie van Denk en Partij voor de Dieren bleef lange tijd onduidelijk.

De Partij voor de Dieren zegt nu "niet blind te zijn voor de uitdagingen in de uitvoering", maar wil tegelijkertijd dat minister Van Hijum nog een stuk verder gaat als het om instemming gaat: mensen moeten ook kunnen meebeslissen over waarin het pensioengeld belegd wordt. "Zodat we voorkomen dat ons pensioengeld belegd wordt in de bio-industrie en de fossiele industrie", zegt de partij.

"Het is een motivatie die niet helemaal aansluit bij het debat dat we hebben gevoerd", reageert minister van Hijum bij BNR. "Het amendement gaat niet over het beleggingsbeleid, dat gaat over het invaren, dus dit verrast mij. Maar het staat elke fractie vrij een afweging te maken."

Of de uitslag ook echt 75-75 wordt, zal morgen blijken bij de stemmingen. Er is een gerede kans dat het uitdraait op een hoofdelijke stemming. Het gebeurt daarbij nog weleens dat door een afwezige, of verkeerd uitgebrachte stem, de uitslag toch anders wordt dan voorzien.

Vanaf 2028 gaan mensen met spaargeld en beleggingen belasting betalen over wat zij daadwerkelijk verdiend hebben met hun vermogen. Staatssecretaris Van Oostenbruggen, wil met dit nieuwe box 3-stelsel de belasting eerlijker maken.

In box 3 vallen niet alleen spaargeld en beleggingen, maar ook bijvoorbeeld verhuurde woningen, grond en cryptomunten. Bezitters hiervan betalen belasting over het rendement dat ze hierop maken, dus de winst of het verlies.

Dat rendement wordt tot nu toe berekend aan de hand van een geschat, fictief percentage, dat voor alle belastingbetalers hetzelfde is. Maar de Hoge Raad zette meerdere keren een streep door die methode, omdat het nadelig kan uitpakken als een belastingbetaler minder rendement heeft dan geschat.

Onder de streep

Nu gaan naar verwachting miljoenen mensen dus belasting betalen over het daadwerkelijke rendement, als het aan het kabinet ligt. Mensen met alleen spaargeld zullen volgens het kabinet onder de streep nauwelijks meer of minder belasting gaan betalen, omdat de rente voor deze groep altijd al wel goed werd ingeschat. Mensen met bijvoorbeeld aandelen zullen er wel meer van gaan merken.

Het nieuwe stelsel heeft wel als nadeel dat de aangifte veel complexer wordt. Waar in het oude stelsel het vermogen veel meer op één hoop werd gegooid, moeten mensen nu voor alle verschillende categorieën, zoals aandelen, crypto en tweede woningen, gaan bijhouden wat het rendement is.

De Raad van State was om die reden zeer kritisch op het nieuwe box 3-stelsel. Toch heeft staatssecretaris Van Oostenbruggen geen grote veranderingen meer doorgevoerd. Volgens hem zijn er geen betere alternatieven dan het plan dat hij nu neerlegt. Wel zegt hij dat de Belastingdienst van zo'n 2,5 miljoen Nederlanders vooraf zoveel mogelijk kan invullen.

Het nieuwe stelsel moet in 2028 ingaan. Banken en verzekeraars moeten hun systemen nog aanpassen, omdat zij nieuwe gegevens moeten gaan aanleveren. Daardoor kan de wet niet al te veel vertraging meer oplopen. Beide Kamers moeten nog met het wetsvoorstel instemmen.

De Britse regering heeft een nieuwe overeenkomst gesloten met de Europese Unie. Daarin gaat het onder meer over het versterken van de samenwerking op het gebied van defensie, veiligheid en handel. Ook op het gebied van visserij zijn nieuwe afspraken gemaakt.

De Britse premier Starmer spreekt van een win-winsituatie op "de eerste top" tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. De afspraken volgen vijf jaar na de Brexit.

Het Britse Lagerhuis wordt inmiddels niet meer gedomineerd door Brexiteers, maar door de Labourpartij. Daarmee is er nu een ruime pro-EU-meerderheid onder leiding van premier Keir Starmer. Volgens hem luidt de hernieuwde samenwerking een nieuw tijdperk in.

Ook Ursula Von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie zegt dat er met de afspraken een nieuwe tijd is aangebroken: "We laten de wereld zien dat de samenwerking in Europa ten tijde van wereldwijde instabiliteit vanzelfsprekend is", zei ze. "Wanneer ons continent bedreigd wordt, werken we samen."

De Britse minister Nick Thomas-Symonds, die de onderhandelingen leidde, sprak voor het ondertekenen van de overeenkomsten van een "historische dag die het Verenigd-Koninkrijk weer op het wereldtoneel plaatst".

Het is de derde deal die Groot-Brittannië deze maand sloot, na overeenkomsten met India en de VS.

De Friese gemeente Dantumadiel heeft jarenlang burgers blootgesteld aan grote veiligheidsrisico's door de domeinnaam dantumadiel.nl niet te registreren. Dat blijkt uit onderzoek van Omrop Fryslân. Mails met persoonsgegevens, bsn-nummers en vertrouwelijke informatie konden worden onderschept door iedereen die dat wilde.

Dantumadiel gebruikt sinds 2017 het domein dantumadiel.frl voor zijn officiële website en e-mailadressen. Het domein dantumadiel.nl heeft de gemeente nooit vastgelegd, maar mensen sturen wel per ongeluk e-mails naar dit adres, blijkt uit onderzoek van de regionale omroep.

Mails met persoonsgegevens naar verkeerde adres gestuurd

Het domein is in handen van een derde partij en was tot begin mei 2025 voor iedereen die dat wilde te huren. Bij wijze van proef huurde Omrop Fryslân het .nl-domeinnaam voor journalistiek onderzoek. Binnen ruim een week kreeg de omroep 36 e-mails aan de gemeente in handen, waaronder berichten met persoonsgegevens van inwoners zoals bsn-nummers.

Tussen de onderschepte berichten zaten volgens de regionale omroep onder andere mails over een huisbezoek van een maatschappelijk werker, mails over gemeentebelasting, mails over jeugdhulp, en mails met bezwaarschriften van inwoners.

Een voorbeeld van zo'n mail:

Ook de gemeente zelf ging enkele keren de mist in en stuurde mails naar het verkeerde adres. Zo was het mailadres gekoppeld aan bedrijfssoftware, die automatisch informatie deelde over het verzuim van medewerkers van het wijkbeheer.

De gemeente communiceerde het verkeerde adres ook zelf. Tussen juli 2024 en maart 2025 publiceerde de gemeente in acht edities van het eigen gemeenteblad per ongeluk zelf het adres @dantumadiel.nl. Burgers werd gevraagd om contact op te nemen via grondzaken@dantumadiel.nl, onder andere voor vragen over grondverkoop, subsidies en inspraakprocedures.

Gevaren

Volgens Michiel Henneke van de Stichting Internet Domeinregistratie Nederland (SIDN) is het risicovol als een .nl-domeinnaam van een gemeente vrij is. Deze stichting beheert sinds 1996 de domeinnamen die eindigen op .nl. "Mensen vergissen zich, en mailen gevoelige gegevens naar het verkeerde adres", zegt Henneke tegen Omrop Fryslân. "Wat we vaker zien zijn commerciële of misleidende domeinnamen zoals 'dantumadielgemeentegids.nl', maar niet dat de echte gemeentenaam.nl vrij is."

Volgens Henneke kunnen mensen de domeinnaam claimen voor verkeerde doeleinden. "Je kunt met zo'n domein valse facturen sturen, phishingmails versturen, of zelfs een nep-OZB-betaling aan burgers vragen", waarschuwt hij.

Zowel SIDN als de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) adviseert overheden hun eigen namen vast te leggen in gangbare extensie, zoals .nl en .com en om risicovolle varianten te monitoren. In Nederland zijn er naast Dantumadiel maar drie andere gemeenten die de .nl-domeinnaam op het moment niet hebben geregistreerd. 338 gemeenten hebben wel een .nl-domein.

Snel oplossen

Volgens de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) zijn overheden verplicht om passende maatregelen te nemen om persoonsgegevens te beschermen. Of er bij de gemeente Dantumadiel sprake is van een datalek, kan de Autoriteit Persoonsgegevens zonder onderzoek niet zeggen.

De Autoriteit reageert in algemene zin dat mogelijke datalekken "tijdig in beeld moeten komen" en dat "mensen erop moeten kunnen vertrouwen dat hun persoonlijke gegevens in veilige handen zijn". Op basis van de geschetste situatie spreekt de AP van een incident dat de gemeente snel moet oplossen.

De uitkomsten van het onderzoek zijn voorgelegd aan de gemeente Dantumadiel. Een woordvoerder van de gemeente laat aan Omrop Fryslân weten nog niet inhoudelijk te kunnen reageren. De gemeente zegt op korte termijn met een reactie te komen.

De Russische autoriteiten hebben Amnesty International verboden. De mensenrechtenorganisatie is aangemerkt als "ongewenst" en daarmee kan iedere betrokkenheid bij de organisatie strafbaar worden gesteld. Rusland beschuldigt Amnesty ervan Oekraïne te steunen in de strijd tegen Rusland.

Door de wijziging moet Amnesty alle werkzaamheden in Rusland staken. Moskou geeft als belangrijkste reden van de beslissing dat het kantoor van Amnesty in Londen "een centrum van wereldwijde projecten tegen Rusland" zou zijn.

Amnesty heeft tal van kritische rapporten geschreven over de mensenrechten in en door Rusland. In maart stond in een rapport dat het land oorlogsmisdrijven pleegt door Oekraïense gevangenen onmenselijk te behandelen. Vorig jaar concludeerde de organisatie dat Rusland politieke gevangenen systematisch isoleert van hun naasten.

Amnesty International heeft nog niet gereageerd op de verbanning.

De teleurstelling is groot bij George Simion, de radicaal rechtse presidentskandidaat in Roemenië die gisteravond onverwacht de verkiezingen niet won. Aanvankelijk claimde hij nog de overwinning, en eerder tijdens de campagne sprak hij over mogelijke stembusfraude, maar uiteindelijk legde hij zich toch bij zijn verlies neer.

De presidentsverkiezingen in Roemenië vonden dit weekend onder hoogspanning plaats na een meer dan turbulente aanloop, vanwege mogelijke Russische inmenging. Niemand had verwacht dat de pro-Europese Nicosar Dan er met de winst vandoor zou gaan.

In deze podcast vertelt Christiaan Paauwe, correspondent Midden- en Oost Europa, over de enorme opluchting bij aanhangers van Dan. Sommigen droegen de vlag van de Roemeense revolutie bij zich. "Voor hen voelt dit als een zachte revolutie tegen de opmars van radicale politici in Roemenië." Net als eerder in Canada en in Duitsland lijkt er in Roemenië in die zin nu sprake van een negatief Trump-effect.

Maar, zegt Christiaan, de samenleving blijft enorm gepolariseerd en er is veel wantrouwen. Wantrouwen dat nu bovendien gevoed wordt door Rusland dat in een reactie de verkiezingsuitslag van een NAVO-, EU- en Oekraïnegezinde kandidaat in twijfel trekt. De uitslag is "op zijn minst merkwaardig", zegt Kremlin-woordvoerder Peskov.

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Elisabeth Steinz

Redactie: Sid van der Linden

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag 20 minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en De Rooy: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

Bij het zinken van een migrantenboot in het Kanaal is afgelopen nacht een dode gevallen. Verder werden er 61 migranten uit het water gered, schrijft de zee-autoriteit van Frankrijk die het Kanaal overziet in een persbericht.

De Franse autoriteiten kregen in de nacht de melding van het vertrek van een migrantenboot, die was vertrokken naar het Verenigd Koninkrijk. De boot bleek overvol en kwam al snel in de problemen, waarna die brak en zonk.

Er werden meerdere speedboten ingezet om mensen snel uit het water te halen. Voor een vrouw kwam die hulp te laat: ze dreef bewusteloos in het water en werd aan boord van een Frans reddingsschip doodverklaard.

Een moeder en kind werden met onderkoelingsverschijnselen via een helikopter naar een ziekenhuis in Boulogne-sur-Mer gebracht. Ook de Britse kustwacht hielp mee bij het uit het water halen van de migranten.

Recordaantal overtochten

De Franse zee-autoriteit waarschuwt in een persbericht voor de gevaren van de overtocht: het Kanaal is een van de drukste scheepvaartroutes ter wereld en het weer is er vaak ongunstig, met gemiddeld 120 dagen per jaar met windkracht zeven of hoger. "Het is dan ook een bijzonder gevaarlijke sector van de Noordzee, zelfs als de zee kalm lijkt."

Het neemt niet weg dat steeds meer migranten het Kanaal oversteken, meestal in te kleine en overvolle boten. Britse media schrijven dat er dit jaar zeker tien migranten zijn omgekomen bij pogingen het Verenigd Koninkrijk te bereiken vanuit Frankrijk.

Volgens cijfers van het Britse ministerie van Binnenlandse Zaken zijn sinds het begin van dit jaar zeker 12.000 mensen het Kanaal overgestoken. Dat aantal ligt ruim 40 procent hoger dan een jaar geleden, schrijft de BBC.

Sinds 2018 worden de overtochtcijfers bijgehouden en niet eerder staken er zoveel migranten in kleine boten het Kanaal over in de eerste vier maanden van dit jaar. De Britse premier Starmer zwoer de strijd aan te gaan met mensensmokkelbendes die de migranten op de boten zetten: de problematiek moet volgens hem als terreur worden bestempeld en internationaal worden bestreden.

De politie vreest voor het leven van de twee kinderen uit de provincie Groningen die worden vermist. Jeffrey (10) en zijn zusje Emma (8) zijn sinds zaterdagmiddag spoorloos.

De politie heeft aanwijzingen dat hun vader zichzelf en de kinderen van het leven wil beroven. Dat vermoeden bestaat omdat er een brief is gevonden die door de 67-jarige man is geschreven.

In een polder bij Finsterwolde werden vanmiddag bandensporen gevonden die leidden naar het water. Het gebied werd vervolgens afgezet. De kinderen en hun vader zijn echter niet gevonden.

De twee kinderen werden zaterdag rond 15.30 uur in een grijze Toyota meegenomen door hun vader. Kort daarna is de auto nog gezien in de buurt van de A7 in Winschoten. De politie sluit niet uit dat de man met de kinderen richting Duitsland is vertrokken.

'Dronken toestand'

De halfbroer van Jeffrey en Emma schreef dit weekend op sociale media dat de kinderen voor het laatst gezien zijn bij een speelhal in Weener, net over de grens in Duitsland. De man schreeuwde volgens de halfbroer in dronken toestand dat hij zichzelf en de kinderen kapot zou maken.

Gisteren verstuurde de politie een amber alert. De gevonden brief van de vader geeft volgens de politie "aanleiding om te denken dat de kinderen in levensgevaar verkeren". Er is niet bekendgemaakt wat in de brief staat.

Grote zoekactie

Naar aanleiding van tips begon de politie gisteravond een zoekactie in de Carel Coenraadpolder bij Finsterwolde. Aanvankelijk werd niets gevonden en vanochtend werd de zoektocht voortgezet.

Ook het Veteranen Search Team was hierbij betrokken "Vannacht om 03.00 uur is die inzet gestaakt en vanochtend om 09.00 uur zijn we weer begonnen. We zijn een veel groter gebied aan het doorzoeken, in wat kleinere groepen, op verzoek van de politie."

Daarnaast deden meer dan honderd vrijwilligers mee aan een zoekactie die werd gecoördineerd door de organisatie Coördinatie Platform Vermissing (CPV). Kort na 20.00 uur kwam de zoekactie ten einde, morgenochtend wordt de zoektocht volgens het platform hervat.

De familie van de vermiste kinderen stelt in een verklaring "enorm ongerust te zijn over het welzijn" van het tweetal. "Ondanks de radeloosheid en de wanhoop die zij voelen houden ze hoop." De familie spreekt over "zeer spannende en bewogen dagen" en vraagt iedereen om terughoudend te zijn "als het gaat om het benaderen van vrienden en familieleden".

Ook zegt de familie steun te putten uit "alle lieve reacties" en spreekt ze haar waardering uit voor alle hulp bij de zoektocht naar de kinderen.

Ook dorpsbewoners zijn ongerust:

'Klein dorp'

"Dit leeft natuurlijk heel erg in het dorp, zowel bij kinderen als ouders", zegt burgemeester Sikkema van Oldambt, waar Beerta onder valt. "Het is een klein dorp, men kent elkaar, er is grote gemeenschapszin. Dan is het wel schrikken met elkaar en vooral hopen."

De politie heeft vorige week een 18-jarige man uit Dordrecht aangehouden omdat hij doodsbedreigingen zou hebben geuit naar PSV-aanvaller Noa Lang en zijn familie. De 25-jarige Lang kreeg sinds 2023 via sociale media "ernstige doodsbedreigingen" binnen, meldt de politie.

De politie deed onderzoek naar de bedreigingen en kwam zo de verdachte op het spoor. Hij is donderdag thuis aangehouden en mocht na een verhoor naar huis, meldt Rijnmond. "De verdachte heeft een contactverbod opgelegd gekregen en een gebiedsverbod voor plekken waar Lang regelmatig komt", meldt de politie.

Als het dossier compleet is, wordt het overgedragen aan het Openbaar Ministerie en zal de officier van justitie de zaak beoordelen.

De beslissing van de Israëlische premier Netanyahu om een minimale hoeveelheid hulp Gaza binnen te laten is "gebrekkig en onvoldoende". Dat schrijft minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken op X. Eerder waren hulporganisaties al kritisch op het Israëlische besluit.

"Voor de catastrofale situatie in Gaza is massale humanitaire hulp onmiddellijk nodig om een einde te maken aan voedselnood en menselijk lijden", schrijft de minister ook. Hij roept verder op tot een onmiddellijk staakt-het-vuren en stelt dat alle gijzelaars moeten vrijkomen.

Netanyahu liet gisteren weten dat er, na een blokkade van 2,5 maand, per direct weer wat noodhulp naar Gaza mag gaan. Hij sprak van "een basishoeveelheid voedsel", maar het is onduidelijk wat daarmee wordt bedoeld.

Israël houdt sinds het begin van de oorlog in meer of mindere mate hulpgoederen tegen. De afgelopen tijd kwam er helemaal geen water, voedsel en medicijnen binnen. De hele bevolking in de Gazastrook loopt een kritiek risico op hongersnood, zei VN-voedselwaakhond IPC vorige week in een rapport.

Druk van bondgenoten

Netanyahu zei vandaag dat zijn besluit het gevolg is van "druk vanuit onze bondgenoten". Die zouden bij hem geklaagd hebben over de "beelden van hongerlijden" vanuit Gaza. "De beste vrienden die wij hebben, hebben mij verteld: 'er is één ding dat we niet kunnen accepteren. En dat is beelden van massale honger.'" Om welke bondgenoten het gaat, is niet bekend.

Premier Schoof heeft dergelijke zorgen gisteren kenbaar gemaakt in een kort gesprek met de Israëlische president Herzog. De twee ontmoetten elkaar bij de installatie van paus Leo XIV in Rome. Schoof heeft in dat gesprek zijn bezorgdheid uitgesproken over de humanitaire situatie in Gaza, en het belang benadrukt van het vrijkomen van alle gijzelaars, aldus de Rijksvoorlichtingsdienst.

'Zorgen demonstranten gaan niet aan mij voorbij'

In een toelichting reageert minister Veldkamp vandaag ook op de grote demonstratie gisteren in Den Haag. Zo'n 100.000 mensen riepen het kabinet op om kritischer te zijn op het beleid van Israël, in de hoop dat er een einde komt aan het bloedvergieten in Gaza.

"Hun zorg gaat niet aan mij voorbij", zegt Veldkamp. Toch hoopt hij dat de demonstranten nog eens goed willen kijken wat hij en het kabinet in internationaal verband doen. "We hebben het voor elkaar gekregen dat de EU morgen gaat praten over de relatie met Israël. Dat gaat voor sommige lidstaten best ver."

Ook wijst hij erop dat ons land samen met Frankrijk een voorstel heeft ingediend om Europese sancties op te leggen aan gewelddadige Israëlische kolonisten op de bezette Westelijke Jordaanoever en hun organisaties. "Nederland is bepaald niet de emmer achter de boot", aldus Veldkamp.

Hij heeft naar eigen zeggen ook appjes gehad van deelnemers aan de demonstratie van gisteren. "Die mensen schrijven: de grote opkomst moet u sterken in uw opstelling."

Rode lijn

De demonstranten waren in het rood gekleed omdat ze willen weten waar het kabinet-Schoof de rode lijn trekt. Voor Veldkamp is die al op 7 oktober 2023 overschreden door Hamas met hun terroristische aanslag op Israël. Het kabinet vindt dat Israël het recht heeft zich te verdedigen maar wel binnen de grenzen van het internationaal oorlogsrecht.

Veldkamp heeft niet de illusie dat een organisatie als Hamas zich daaraan zal houden, "maar tegen Israël zeggen we consequent: democratieën vechten anders."

De Russische president Poetin en zijn Amerikaanse collega Trump hebben opnieuw een belafspraak gemaakt. Volgens het Kremlin bellen ze om 17.00 uur Moskou-tijd (16.00 uur in Nederland).

Kremlin-woordvoerder Peskov zegt dat de twee leiders zullen praten over Oekraïne en de resultaten van de gesprekken tussen Rusland en Oekraïne vorige week in Istanbul. Ook een delegatie van de Verenigde Staten was toen aanwezig bij de eerste ontmoeting tussen de twee landen in drie jaar tijd.

Een doorbraak over een staakt-het-vuren kwam er niet. Wel spraken de landen af de voorwaarden voor het bereiken daarvan op papier te zetten. Ook zou er zijn gesproken over een mogelijke ontmoeting tussen de presidenten Zelensky en Poetin. Daarnaast kwamen Rusland en Oekraïne tot afspraken over de vrijlating van duizend krijgsgevangenen.

Een anonieme Oekraïense bron die bij de gesprekken was, zei echter dat Rusland met "onacceptabele eisen" kwam, zoals de complete militaire terugtrekking uit gebieden die Oekraïne zelf onder controle heeft.

Zelensky had in Istanbul met de Russische president Poetin willen praten, maar die weigerde hoewel hij zelf had oproepen tot directe gesprekken. Daarom werd het gesprek gevoerd tussen diplomaten. Naderhand zei de Oekraïense president te hopen op strenge sancties tegen Rusland vanuit de VS en Europa, vanwege het weigeren van een staakt-het-vuren.

Trump en Poetin belden elkaar dit jaar voor zover bekend twee keer eerder: begin februari en eind maart.

De politie is vandaag begonnen met een nieuwe werkwijze als het gaat om online criminaliteit. Slachtoffers van bijvoorbeeld bankfraude of sextortion kunnen er bij het inschakelen van de politie nu voor kiezen om een agent bij hen thuis te laten langskomen. Volgens de politie voelen slachtoffers zich zo meer gesteund en vergroot het ook de pakkans, omdat agenten eventueel direct met een onderzoek kunnen beginnen.

De nieuwe werkwijze is bedacht door twee agenten uit Oost-Nederland: Remko Leeneman en Sander Hoed. Het idee ontstond uit eigen verwondering. "We gaan wel langs bij slachtoffers van woninginbraken, vernielingen of geluidsoverlast, maar niet bij slachtoffers van digitale criminaliteit", legt Leeneman uit.

"Toen hebben we tegen elkaar gezegd: waarom geven we deze slachtoffers niet dezelfde aandacht? Dat zijn we gaan testen, waarna we feedback hebben gevraagd bij slachtoffers en collega's." In de eenheid Oost-Nederland werd ruim een jaar geleden via een pilot begonnen met de nieuwe werkwijze en dat is nu dus uitgebreid naar het hele land.

Meer schaamte, impact net zo groot

Leeneman is daar "enorm trots" op, omdat online criminaliteit volgens hem niet zelden net zo veel impact heeft als fysieke criminaliteit. Tegelijkertijd worstelen slachtoffers vaak met een gevoel van schaamte, omdat ze meestal zelf een handeling hebben uitgevoerd waardoor ze slachtoffer werden.

Leeneman noemt dat gevoel van schaamte onterecht. "Niemand zegt tegen iemand bij wie is ingebroken: 'U hebt er zelf om gevraagd, want u had oude sloten'. Maar we zeggen wel vaak dat er op de verkeerde link is geklikt. Wij zien dat niet zo. Ieder slachtoffer heeft soms een kwetsbaar moment, of de crimineel kan heel goed zijn in het winnen van vertrouwen. Het kan iedereen overkomen."

De agent legt uit dat de nieuwe aanpak daarom in eerste instantie is bedoeld om slachtoffers te ondersteunen, maar het is volgens hem ook nuttig om sporen snel veilig te kunnen stellen. Leeneman: "Je kunt nagaan dat wanneer iemand digitaal aangifte doet, of twee weken later langskomt op het bureau, alle sporen dan nagenoeg verdwenen zijn. Maar als wij een kwartier of half uur na het incident ter plaatse zijn, kunnen we mogelijk direct een opsporingsonderzoek opstarten."

DNA-spoor op glas

Als voorbeeld noemt hij een zaak waarbij een crimineel bij iemand thuis via een babbeltruc een pinpas had ontvreemd. "Diegene heeft toen een glas water gedronken, en op dat glas was een DNA-spoor achtergebleven. Dat hebben wij veiliggesteld en zo konden wij deze persoon aanhouden. Maar het kan ook gaan om digitale sporen, zoals: waar is het geld precies naartoe gegaan?".

Eerder dit jaar uitte de Europese politiedienst Europol in een rapport nog zorgen over hoe criminelen steeds vaker online actief zijn. Daarbij worden ze geholpen door ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie (AI). Zaken als cyberaanvallen en online fraude kunnen daardoor makkelijker geautomatiseerd worden.

Korpschef Janny Knol zegt in een persbericht dat meer inzetten op digitale criminaliteit prioriteit heeft binnen de politie, en dat betekent dus ook meer aandacht voor cybercrimeslachtoffers. Knol: "De impact daarvan is enorm en vraagt om een aanpak die daar recht aan doet. En dat is hard nodig, want digitale criminaliteit neemt toe en criminelen zijn steeds gehaaider."

Toezichthouder NVWA heeft 70.000 flesjes met zoete smaakjes voor e-sigaretten onderschept. De flesjes met navulvloeistof voor vapes werden gevonden bij een importeur uit Gelderland.

Sinds 1 januari 2024 zijn vapes met dit soort smaakjes verboden. Alleen elektronische sigaretten met tabakssmaak mogen nog verkocht worden. Dat is vooral omdat jongeren volgens experts en de overheid gevoelig zijn voor andere, met name zoete smaken zoals watermeloen, mango, aardbei of cola.

De NVWA zegt tips te hebben gekregen dat de importeur zich niet aan de regels hield. Inspecteurs namen daarom een kijkje in diens magazijn in Zuid-Holland. Daar werden 200 dozen vol met flesjes met illegale zoete smaken gevonden.

De flesjes worden vernietigd. De importeur moet de kosten daarvan betalen. Daar komt nog een boete bovenop.

Sinds vorig jaar mogen er geen vapes met smaakje meer worden verkocht. Toch blijven jongeren ze gebruiken, meldde NOS Stories eerder:

Onderzoekers maken zich niet alleen zorgen over de smaakjes en de gezondheidschade door vapes, maar ook over de zogenoemde 'smartvape'. Dat zijn e-sigaretten waar je niet alleen mee kunt vapen, maar ook op kunt bellen, appen, muziek luisteren en spelletjes spelen.

Kinderlongarts Sophie Cohen noemde het eerder een "ongelooflijk verknipt apparaat".

In Buitenpost is vanochtend een jongen zwaargewond geraakt door een aanrijding met een trein. Volgens de politie in Friesland reed hij op een step.

Het ongeluk gebeurde rond 08.20 uur bij de Stationsstraat. Het slachtoffer komt uit de buurt en is naar het ziekenhuis gebracht, meldt Omrop Fryslân.

Hoe het ongeluk kon gebeuren, is onduidelijk. De politie onderzoekt de toedracht. Vanwege het ongeluk werd het treinverkeer tussen Buitenpost en Hurdegaryp tijdelijk stilgelegd. Inmiddels rijden de treinen weer, meldt Arriva.

Het kabinet wil 750 miljoen euro extra storten in het Nationaal Warmtefonds. Daarmee moet het voor meer woningeigenaren aantrekkelijk worden om hun huis te verduurzamen.

Via het Warmtefonds kunnen huiseigenaren geld lenen voor bijvoorbeeld het isoleren van de woning of het plaatsen van een warmtepomp.

Mensen met een koophuis weten de laatste jaren beter hun weg te vinden naar het fonds, zegt het kabinet. In 2024 sloten bijna 21.000 particuliere woningeigenaren een lening af bij Nationaal Warmtefonds. Dat is een stijging van 10 procent ten opzichte van het jaar ervoor.

Renteloos

In 2013 werd het Warmtefonds opgericht, maar in de beginjaren deden maar weinig mensen er een beroep op. Later werd het fonds populairder. Dat komt, volgens het kabinet, door de mogelijkheid rentevrij te lenen vanaf 2022.

Dat lenen zonder rente kan alleen als je onder een bepaald inkomen blijft. Wie, samen of alleen, meer dan 60.000 euro per jaar verdient kan ook lenen, maar betaalt dan wel rente.

Minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting wil het fonds nu opnieuw vullen: "Het Nationaal Warmtefonds bereikt mensen die voorheen helemaal niet bezig waren met energiebesparing. Je woning goed isoleren is steeds normaler. Ook voor mensen met een lager inkomen."

De Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie is blij met het aanvullen van het fonds. "Verduurzamen is vaak een rendabele investering, maar dan moet je dat geld wel hebben", zegt voorzitter Olof van der Gaag: "Dat kan gaan om duizenden of tienduizenden euro's. Dan helpt zo'n lening echt."

Europa lapt bij

Verenigingen van eigenaren (vve's) moeten ook vaker gebruik gaan maken van het fonds. Ze lopen achter met het nemen van energiebesparende maatregelen, zegt het kabinet. De vve's kunnen lenen tegen een lager tarief dan de marktrente.

Eerder vroeg het fonds zelf al om meer geld. Dat is nodig om ook in de periode van 2026 tot en met 2030 meer woningen te verduurzamen, zegt het Warmtefonds.

Door het bijstorten kan Nederland ook een beroep doen op geld uit een Europese pot. Dat EU-geld voor verduurzaming van woningen komt alleen vrij als een land er zelf ook in investeert.

Het parlement moet nog wel instemmen met het bijstorten. Daar is een wijziging in de begroting voor nodig.

Werknemers moeten vaker een vast contract krijgen, en als ze toch 'flexwerken' dan verdienen ze meer zekerheid. Dat is de kern van het wetsvoorstel waar minister Van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vandaag mee komt.

In het voorstel staat onder meer dat uitzendkrachten recht krijgen op dezelfde arbeidsvoorwaarden als reguliere werknemers. Ook wordt de inzet van nulurencontracten aan banden gelegd.

In plaats daarvan moet er gewerkt worden met bandbreedtes; dus een contract met een minimum en maximum aantal uren aan werk. Het minimum aantal uren krijg je dan altijd uitbetaald. Bijbanen van jongeren, scholieren en studenten kunnen nog wel met een nulurencontract (ook wel oproepcontract).

Draaideur

Verder komen er strengere regels om draaideurconstructies met tijdelijke contracten te voorkomen. Nu mag iemand na drie tijdelijke contracten zes maanden lang geen nieuwe tijdelijke aanstelling krijgen. In het voorstel wordt deze termijn 5 jaar. Het idee is dat werkgevers daardoor mensen eerder een vast contract aanbieden.

Nederland kent verreweg het hoogste percentage flexwerkers van de EU en daar wil Van Hijum wat aan doen. In Nederland hebben zo'n 2,7 miljoen mensen met een flexibele arbeidsrelatie, 5,5 miljoen mensen hebben een vast contract en er zijn ruim 1,5 miljoen zelfstandigen (zzp'ers en andere ondernemers).

"Voor sommige bedrijven en sectoren is onzekere arbeid een verdienmodel geworden", zegt de minister. "Met dit wetsvoorstel vergroten we direct de bestaanszekerheid van mensen. En we maken het ook weer moeilijker om mensen uit te buiten via draaideur- of uitzendconstructies."

Welvaartsniveau

Het wetsvoorstel is een voortzetting van de weg die het vorige kabinet was ingeslagen om in te grijpen op de arbeidsmarkt, op basis van het rapport-Borstlap en een advies van de Sociaal-Economische Raad. Die commissie concludeerde vijf jaar geleden dat Nederland zijn vertrouwde, hoge welvaartsniveau dreigt te verliezen als er niet snel en drastisch zou worden ingegrepen.

Van Hijum hoopt dat de wet, als de Tweede en Eerste Kamer instemmen, ingaat in 2027.