NOS Nieuws - Algemeen

Op het Indonesische eiland Sumatra zijn zeker zestien doden gevallen door overstromingen en aardverschuivingen. Tientallen mensen raakten gewond en zeker zes mensen worden nog vermist, melden de autoriteiten.

Door de hevige regenval van afgelopen weekend traden rivieren buiten hun oevers in vier bergachtige gebieden in de provincie Noord-Sumatra. De politie en het leger zoeken samen met reddingswerkers naar mensen onder de modder en onder puin.

Tientallen huizen en boerderijen zijn door modderstromen weggevaagd. Ook is meer dan 130 hectare aan landbouwgrond en plantages verwoest.

Zo ziet de ravage er op Sumatra uit:

Op Sumatra is het momenteel regenseizoen, dat tot maart duurt. Daardoor komen overstromingen en aardverschuivingen veel voor in het gebied.

In december vorig jaar kwamen twaalf mensen om nadat een kratermeer op het eiland was overstroomd als gevolg van hevige regenval. Het Tobameer is het grootste vulkaanmeer ter wereld en trekt veel toeristen aan. Het lichaam van één slachtoffer werd later gevonden.

Tegen de man in Frankrijk die terechtstaat voor het drogeren en laten verkrachten van zijn eigen vrouw, heeft de aanklager twintig jaar cel geëist.

De man, Dominique Pelicot (71), was ongeveer 50 jaar getrouwd met slachtoffer Gisèle Pelicot (72). Hij vermaalde hoogstwaarschijnlijk het kalmerings- en slaapmiddel lorazepam en strooide dat in het eten van zijn toenmalige vrouw.

"De maximale straf is twintig jaar cel, wat zowel veel als te weinig is", zei de officier van justitie. "Veel omdat het twintig jaar van een leven is. Ongeacht iemands leeftijd, is dat niet niets. Het is te weinig gezien de ernst van de herhaalde handelingen."

Naast de twintig jaar cel eiste de aanklager ook tien jaar toezicht, en moet zijn situatie aan het einde van celstraf opnieuw worden bekeken. Experts hebben Dominique Pelicot als "zeer gevaarlijk" beoordeeld, en zagen een gebrek aan "zelfinzicht" bij hem.

Opnames

Pelicot bood op een website seks met zijn vrouw aan. De man maakte opnames van het misbruik, dat tussen 2011 en 2020 plaatsvond. Dominique Pelicot verkrachtte zijn vrouw zelf en nodigde andere mannen thuis uit om hetzelfde te doen terwijl ze buiten bewustzijn was.

De verkrachtingen werden door hem gefilmd. Op de door hem opgenomen videobeelden zijn meer dan 70 mannen te zien. Van hen zijn er 50 geïdentificeerd. Zij staan samen met Dominique Pelicot terecht. De strafeis tegen hen volgt later.

De zaak kwam aan het licht toen de hoofdverdachte werd betrapt door een supermarktbewaker bij het nemen van foto's onder de rokken van vrouwen. Toen de politie vervolgens zijn telefoon en computer onderzocht werden duizenden foto's en video's gevonden van mannen die zijn gedrogeerde vrouw verkrachtten.

Dagelijks aanwezig

De zaak heeft veel losgemaakt in Frankrijk, ook door het feit dat Gisèle Pelicot elke dag aanwezig is in de rechtszaal sinds het proces ruim twee maanden geleden begon. Zij wilde geen proces achter gesloten deuren. Ze vond ook dat de videobeelden die haar ex-man maakte in de rechtszaal getoond moesten worden, om de ernst van de verdenkingen te onderstrepen.

In de rechtbank zei ze eerder dat niet zij als slachtoffer zich moet schamen, maar dat de daders dat moeten doen. "Ik wil dat alle vrouwen die het slachtoffer zijn van verkrachting straks zeggen: 'Mevrouw Pelicot heeft het gedaan, dus ik kan het ook'."

Eigen vrouw

De aanklagers eisten ook een gevangenisstraf van 17 jaar tegen verdachte Jean-Pierre M. (63). Hij heeft eerder bekend samen met Dominique Pelicot zijn eigen vrouw Cilia te hebben gedrogeerd en verkracht. M. kwam online in contact met Pelicot. Hij is de enige verdachte in de zaak die niet wordt beschuldigd van verkrachting van Gisèle Pelicot, maar van zijn eigen vrouw.

Tegen Joseph C., een 69-jarige man, is een celstraf van 4 jaar geëist. Hij is de enige verdachte die is aangeklaagd voor aanranding. Hij staat terecht omdat hij Gisèle Pelicot heeft aangeraakt waarbij Dominique Pelicot en een andere medeverdachte bij aanwezig waren.

Tegen een eerste groep verdachten is 10 jaar gevangenisstraf geëist. Bij hen was er geen sprake van "vastgestelde penetratie" vanwege het ontbreken van een "erectie", zei aanklager Laure Chabaud.

Desondanks kan hun handelen toch worden gekarakteriseerd als verkrachting omdat deze mannen de verkrachting van Gisèle Pelicot "hadden gefaciliteerd", zeiden de aanklagers. Zo filmde een verdachte uit deze groep Domonique Pelicot terwijl hij zijn vrouw verkrachtte.

20 december uitspraak

Tot en met woensdag wordt voor iedere afzonderlijke verdachte een strafeis geformuleerd. Vanaf donderdag volgen de slotpleidooien van de advocaten van alle 51 verdachten. Dat gaat tot medio december duren.

Daarna gaan de rechters in beraad. De verwachting is dat ze op 20 december uitspraak doen.

Een minderjarig meisje uit België is opgepakt voor het dreigen met schietpartijen op scholen in Breda. De arrestatie was rond 01.00 uur bij haar thuis, zegt een woordvoerder van de politie.

Aanleiding voor de arrestatie zijn berichten die gisteren op sociale media rondgingen. Daarin werd gedreigd dat er maandag zou worden geschoten op meerdere scholen in Breda.

Volgens Omroep Brabant stond bij de dreigementen over de 'school shootings' een foto van een pistool met kogels. Ook zou er de tekst "Iedereen gaat dood" hebben gestaan.

Het onderzoek leidde naar een minderjarige uit België, meldde de politie gisteravond al. Toen was de verdachte nog niet aangehouden. De politie zei "op dit moment" geen dreiging te verwachten van de verdachte.

Meisje wordt verhoord

De arrestatie vannacht werd verricht door de Belgische politie, in samenwerking met Nederlandse collega's. De identiteit van het meisje wordt niet bekendgemaakt.

De politie meldt dat de precieze betrokkenheid van het meisje bij de berichten wordt onderzocht. Ze wordt vandaag verhoord.

De problemen met het treinverkeer rond Groningen duren waarschijnlijk nog dagen. Vandaag wordt een plan gemaakt voor het herstel van het verzakte spoor en daarna moet duidelijk zijn wanneer de treinen weer normaal kunnen rijden, zegt een woordvoerder van ProRail. Gehoopt wordt op donderdagmiddag.

Het treinverkeer in het noorden is ontregeld nadat in de nacht van zaterdag op zondag meerdere verzakkingen waren ontdekt tussen station Groningen en Groningen Europapark. Dat gebeurde tijdens onderhoudswerkzaamheden.

Door de problemen ligt het treinverkeer tussen Groningen en Europapark stil. Verder rijden er minder treinen tussen Zwolle en Groningen. Er worden bussen ingezet. Reizigers wordt geadviseerd om voor vertrek de reisplanner te raadplegen.

Fietstunnel

De verzakkingen zijn ontstaan door werkzaamheden aan een nieuwe fietstunnel. Daarbij zijn damwanden geplaatst en is zand afgegraven, maar er is veel zand onder het spoor weggespoeld.

Volgens de woordvoerder van ProRail is het nu nog niet veilig om over het spoor te rijden. "Vandaag moet blijken hoe het moet worden verholpen", zegt ze. "Je kunt wel zand bijstorten, maar misschien spoelt het dan opnieuw weg."

In Tiel zijn vannacht vier politieauto's in vlammen opgegaan. De voertuigen stonden op een binnenplaats bij een politiebureau in het centrum van de stad.

De brand werd even na middernacht gemeld. Toen de brandweer aankwam, stonden alle vier de wagens in lichterlaaie.

De brand ging gepaard met metershoge vlammen en veel rook. Door de hitte sprong een ruit van het politiebureau en ging binnen ook het brandalarm af, meldt Omroep Gelderland.

De brandweer heeft het vuur geblust, maar kon niet voorkomen dat alle vier de wagens zwaar beschadigd raakten. De oorzaak van de brand is niet bekend.

In en rond de Pakistaanse hoofdstad Islamabad zijn ernstige ongeregeldheden uitgebroken. De politie is slaags geraakt met aanhangers van oud-premier Khan, die een verboden protestmars houden.

Tientallen mensen zijn gewond geraakt. Ook is volgens de regionale autoriteiten een politieagent doodgeschoten. Honderden betogers zijn aangehouden.

Duizenden mensen zijn op weg naar de hoofdstad om de vrijlating van Khan te eisen. De politicus, voor zijn premierschap een succesvol cricketspeler, zit een jarenlange celstraf uit vanwege onder meer corruptie.

Lockdown

De autoriteiten hadden zich al schrap gezet. Het Hooggerechtshof sprak vorige week een verbod uit op grote samenscholingen en delen van Islamabad zijn al twee dagen nagenoeg afgesloten. Internet en het telefoonverkeer liggen plat.

Een woordvoerder van de veiligheidsdiensten zegt tegen persbureau AP dat de afgelopen dagen meer dan 4000 aanhangers van Khans PTI-partij zijn aangehouden.

Bij de stad Swabi, halverwege de mars van Pesjawar naar Islamabad, braken er ook ongeregeldheden uit:

De mars, die gisteren begon, heeft als bestemming een centraal plein met onder meer het parlementsgebouw en het Hooggerechtshof. De PTI zegt dat de politie betogers heeft aangevallen met traangas en de wapenstok.

Volgens de politie gooien betogers stenen naar agenten. Zeker vijftig betogers en twintig agenten zouden gewond zijn geraakt.

'Politieke afrekening'

De 72-jarige Khan was premier van Pakistan tussen 2018 en 2022. Hij werd afgezet na een motie van wantrouwen. Sinds zijn noodgedwongen vertrek is hij meermaals veroordeeld, voor zaken als corruptie en het lekken van staatsgeheimen. Zelf zegt hij dat hij onschuldig is. Hij spreekt van een politieke afrekening.

Zijn aanhangers demonstreren geregeld tegen zijn detentie. Tegen deze betogingen treden de autoriteiten hard op.

Het aantal mensen met overgewicht in Nederland zal in 2050 zijn opgelopen tot 64 procent. Dat meldt het RIVM in zijn rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning. Ter vergelijking: in 2022 was het percentage van de bevolking met overgewicht 50.

Het RIVM, dat het rapport woensdag publiceert, verwacht dat in alle leeftijdsgroepen meer mensen met overgewicht zullen zijn. De grootste stijging is in de categorie 18-44 jaar.

Overgewicht is ook op steeds jongere leeftijd een probleem, ziet het RIVM. Zo had in 1990 17 procent van de jongeren van 20-29 jaar overgewicht, in 2020 was dat opgelopen tot 32 procent.

Gezondheidsproblemen

Het RIVM publiceert elke vier jaar een rapport over overgewicht. Het gaat om een verwachting voor de toekomst. Effecten van (toekomstige) maatregelen tegen het probleem, zoals de vergoeding van medicijnen, zijn er niet in meegenomen.

Het instituut wijst erop dat het heel lastig is om van overgewicht af te komen. Mensen die ermee kampen hebben een verhoogd risico op gezondheidsproblemen en ziekten. Het gaat om hart- en vaatziekten, artrose, diabetes en verschillende soorten kanker.

In Litouwen is een vrachtvliegtuig gecrasht in de buurt van het vliegveld van de hoofdstad Vilnius. Volgens Litouwse media stortte het vrachttoestel van pakketdienst DHL rond 05.30 uur neer in de buurt van een huis.

Het Duitse persbureau DPA meldt dat zeker één bemanningslid is omgekomen, een Spanjaard. Ook zijn er drie gewonden: een Litouwer, een Duitser en een Spanjaard. Veertien personen zouden zijn geëvacueerd. De bewoners van het huis zijn ongedeerd gebleven.

Ooggetuigen melden dat het gebouw met twee verdiepingen in brand heeft gestaan. Het vuur is geblust.

Oorzaak crash

Hoewel de oorzaak van de crash nog niet duidelijk is gaat het waarschijnlijk om een menselijke of technische fout, zeggen de autoriteiten. Ook een terroristische aanslag wordt niet uitgesloten, maar daar is vooralsnog geen bewijs voor, zegt de nationale crisisdienst.

Dit is het moment van de vliegtuigcrash:

Het gaat om een Boeing 737. De vlucht werd in opdracht van DHL uitgevoerd door de Spaanse luchtvaartmaatschappij SwiftAir. Het toestel kwam uit Leipzig.

In het vliegtuig zaten vier bemanningsleden.

De nationale omroep van Litouwen meldt dat een van de piloten uit het vliegtuig is bevrijd en bij bewustzijn is. Het luchtverkeer in Vilnius ging na de crash gewoon door.

De burgemeester van Vilnius, Valdas Benkunskas, spreekt van geluk dat het toestel niet op het huis naast de crashplek is neergekomen. "Toevallig stortte het vliegtuig vlak bij het huis neer en miste het huis waar twaalf mensen woonden."

Dit zijn de eerste beelden bij de plek waar het vliegtuig neerkwam:

De vrachtvluchten van DHL kwamen afgelopen maanden in het nieuws toen de Duitse veiligheidsdiensten waarschuwden dat onbekenden explosieve postpakketten hadden gestuurd naar locaties in heel Europa.

Zo vloog afgelopen oktober in Birmingham een pakket met daarin een explosief in brand. Eind juli gebeurde al iets soortgelijks in een magazijn in Leipzig. In beide gevallen ging het om luchtpost van DHL. Als de pakketjes in brand waren gevlogen tijdens de vlucht had dat tot zeer gevaarlijke situaties kunnen leiden, zeggen veiligheidsexperts.

Goedemorgen! In Den Haag demonstreren studenten en medewerkers van hogescholen en universiteiten tegen de bezuinigingsplannen en de Vlaardingse pleegouders staan weer voor de rechter.

Eerst het weer: op veel plaatsen valt geruime tijd regen. In de loop van de middag wordt het vanuit het westen droger en klaart het op, maar valt ook nog een enkele bui bij temperaturen tussen 9 en 11 graden. De wind neemt geleidelijk in kracht af.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd?

Volgens de Israëlische publieke tv-zender Kan is Israël in principe akkoord met het Amerikaanse voorstel voor een staakt-het-vuren met Hezbollah. De Israëlische premier Netanyahu zou nu werken aan een manier waarop dit aan de Israëlische bevolking wordt gepresenteerd.

Het nieuws kwam aan het eind van een dag van zware beschietingen over en weer tussen Israël en Hezbollah. De Libanese militante beweging vuurde honderden raketten af richting Israël. De grote luchtaanval leidde in het buurland tot een zwaargewonde burger en meerdere mensen met lichte verwondingen.

De Israëlische luchtmacht voerde een reeks bombardementen uit op de Libanese hoofdstad Beiroet. Volgens de Libanese autoriteiten vielen daarbij drie doden, maar het is onbekend of het gaat om burgers of militanten.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Voor het eerst in de ruim honderdjarige geschiedenis van het toernooi haalden Nederlandse tennissers de finale van de Davis Cup. Uiteindelijk werden ze verslagen door Italië. Ondanks het verlies zijn Nederlandse tennisfans trots op Tallon Griekspoor en Botic van de Zandschulp:

Fijne dag!

Het proces rond de verkrachtingen van Française Gisèle Pelicot gaat vandaag een nieuwe en belangrijke fase in. Justitie krijgt drie dagen de tijd om de strafeisen te formuleren tegen alle 51 verdachten. De afgelopen weken heeft de rechter al die verdachten verhoord en kregen de hoofdverdachte en het slachtoffer een laatste keer het woord.

Voor de verkrachtingen kunnen de mannen die terechtstaan in principe 20 jaar cel krijgen. In bepaalde verzwarende omstandigheden kan de straf zwaarder uitvallen.

Gisèle Pelicot (72) werd van 2011 tot 2020 seksueel misbruikt. Haar ex-man, Dominique Pelicot (71), drogeerde haar, verkrachtte haar en nodigde andere mannen thuis uit om ook zijn echtgenote te verkrachten terwijl ze buiten bewustzijn was. Hij zelf stond erbij en filmde het.

Op die videobeelden zijn meer dan 70 mannen te zien. Van hen zijn er 50 geïdentificeerd en zij staan nu terecht, samen met hoofdverdachte Dominique Pelicot.

Elke dag aanwezig

De zaak heeft veel los gemaakt in Frankrijk. Niet alleen vanwege de gruwelen zelf maar ook door het feit dat Gisèle Pelicot elke dag aanwezig is in de rechtszaal sinds het proces ruim twee maanden geleden begon.

Zij wilde geen proces achter gesloten deuren. Ze vond ook dat de videobeelden die haar ex-man maakte in de rechtszaal getoond moesten worden, om de ernst van de verdenkingen te onderstrepen.

In de rechtbank zei ze dat niet zij als slachtoffer, maar dat de daders zich moeten schamen. "Ik wil dat alle vrouwen die het slachtoffer zijn van verkrachting straks zeggen: 'Mevrouw Pelicot heeft het gedaan, dus ik kan het ook'." De Franse televisie vatte haar houding als volgt samen: 'Gisèle Pelicot: van slachtoffer naar heldin'.

Onwetend?

Vorige week hielden de advocaten van Gisèle Pelicot hun slotpleidooi. Zij prezen de beslissing om er een 'openbaar proces' van te maken met dagelijkse verslagen in de media. "Wat hier besproken is kan leiden tot meer bewustzijn, tot een mentaliteitsverandering, tot een toekomst waarin geen plaats meer is voor het soort geweld waarvan we zouden willen dat het niet meer bestond."

Veel van de verdachten zeiden de afgelopen maanden dat ze niet wisten dat Gisèle Pelicot gedrogeerd en buiten bewustzijn was. Daarom zou volgens hen geen sprake zijn van verkrachting. Ze kwamen alleen voor seks met Gisèle Pelicot, op uitnodiging van Dominique Pelicot, zeiden ze.

De raadslieden van Pelicot veegden die argumenten van tafel. "Al deze mannen hebben één ding gemeen: ze hebben zelf een keuze gemaakt", zei advocaat Antoine Camus. "Ze hebben de keuze gemaakt misbruik te maken van een lichaam. En allemaal konden ze zien dat die persoon niet in staat was om zich te uiten, om wel of niet in te stemmen met wat zij deden. Ze stelden geen vragen en volgden alleen hun seksuele drang. Ze dachten niet na, terwijl nadenken juist iets is wat ons van dieren onderscheidt."

Beraad

De Franse justitie krijgt nu het woord. Tot en met woensdag zal voor iedere afzonderlijke verdachte een strafeis worden geformuleerd. Vanaf donderdag volgen de slotpleidooien van de advocaten van alle 51 verdachten. Dat gaat tot medio december duren.

Daarna gaan de rechters in beraad. De verwachting is dat ze op 20 december uitspraak doen.

Uruguay krijgt een nieuwe president: de centrumlinkse Yamandú Orsi. De 57-jarige oppositiepoliticus heeft de overwinning opgeëist in de tweede ronde van de presidentsverkiezingen. Orsi's tegenstander, de centrumrechtse Álvaro Delgado, heeft de toekomstige president geluk toegewenst.

"Met verdriet, maar zonder schuldgevoel, kunnen we de winnaar feliciteren", zei Delgado tegen zijn achterban in hoofdstad Montevideo. Ook Orsi sprak verzoenende woorden: "We moeten begrijpen dat een deel van het land andere gevoelens heeft vandaag", sprak hij vanaf een podium. "We hebben hen ook nodig om te werken aan de toekomst."

Het verschil tussen de kandidaten was vrij klein. Met bijna alle stemmen geteld staat Orsi op ruim 49 procent van de stemmen, zijn rivaal op 46 procent. Het Zuid-Amerikaanse land telt amper 3,5 miljoen inwoners.

Na de overwinning kwamen Yamandú Orsi en zijn running mate Carolina Cosse het podium op om hun aanhangers toe te spreken.

Orsi neemt straks het presidentschap over van Luis Alberto Lacalle Pou, de conservatieve politicus die vijf jaar aan de macht is geweest. De centrumlinkse leider heeft aangegeven dat hij geen grote belastingverhogingen wil doorvoeren. Hij wil investeringen aanmoedigen en een nauwere samenwerking met de EU om de georganiseerde misdaad aan te pakken.

In vergelijking met Latijns-Amerikaanse landen als Mexico, Brazilië en Argentinië zijn de politieke tegenstellingen in Uruguay niet zo extreem. Er zit een flinke overlap tussen de achterban van de conservatieve en liberale coalities.

Een uiterst rechtse onafhankelijke kandidaat gaat onverwachts aan kop in de eerste ronde van de presidentsverkiezingen in Roemenië. Calin Georgescu is een pro-Russische anti-NAVO-politicus en een bewonderaar van de vooroorlogse antisemitische fascistenleider Corneliu Zelea Codreanu. Hij noemde Codreanu en ook WO II-dictator Ion Antonescu, die leiding had gegeven aan de vervolging en deportatie van Roemeense Joden, nationale helden.

De winst van Georgescu is een verrassing, omdat hij in de laatste peilingen voor de verkiezingen maar op zo'n 5 procent stond. In de exitpoll die gisteravond na het sluiten van de stembureaus werd gepubliceerd, kwam hij uit op de derde plek. Maar uit de voorlopige resultaten van de presidentsverkiezingen blijkt dat hij uiteindelijk zo'n 23 procent van de stemmen heeft binnengehaald.

Hij staat daarmee bijna 4 procentpunt voor op de centrumrechte Elena Lasconi en de sociaaldemocratische premier Marcel Ciolacu, die nek aan nek gaan voor de tweede plek. Lasconi lijkt daarbij op Ciolacu uit te lopen.

Tweede ronde

Omdat geen van de kandidaten een meerderheid haalde, gaan de twee politici met de meeste stemmen naar de tweede ronde. Die is op 8 december. Huidig president Klaus Iohannis is inmiddels bijna 10 jaar aan de macht en kan niet opgaan voor een derde termijn.

Politiek commentatoren in het Oost-Europese land spreken van een historische situatie. Nooit eerder heeft een kandidaat zoveel beter gepresteerd dan vooraf werd verwacht in de peilingen.

Behalve de beslissende ronde in de presidentsverkiezingen in Roemenië zijn er ook parlementsverkiezingen op komst. Roemenen gaan komende zondag naar de stembus voor een nieuwe regering. De hoge inflatie en militaire steun aan buurland Oekraïne zijn belangrijke verkiezingsthema's.

De 62-jarige Georgescu is een uitgesproken criticus van de Europese Unie. Hij was voorheen lid van de nationalistische oppositiepartij AUR. Twee jaar geleden stapte hij op nadat een hooggeplaatst partijlid had gezegd dat diens pro-Russische en anti-NAVO-standpunten het imago van de partij hadden beschadigd. Georgescu zei in een interview dat Roemenië het meest gebaat was bij "Russische wijsheid".

De politicus wordt in internationale media omschreven als een populist die vooral veel gebruik heeft gemaakt van sociale media als TikTok om zijn boodschap over te brengen. Georgescu presenteert zichzelf als de kandidaat voor mensen die het vertrouwen in het politieke establishment hebben verloren. Hij belooft onder meer perspectief voor boeren en wil dat het land minder afhankelijk wordt van de export.

De politie heeft een verdachte in beeld die gedreigd zou hebben dat er maandag op scholen in Breda geschoten zou worden. Het gaat om een minderjarige uit België van wie "wij op dit moment geen dreiging verwachten", zegt de politie op sociale media.

Uit het bericht wordt niet duidelijk of de verdachte is aangehouden of benaderd is door de politie. Ook is niet bekend waarom de minderjarige het gerucht zou hebben verzonnen.

Op sociale media gingen gisteren berichten rond over "schietpartijen in verschillende scholen in Breda". Volgens Omroep Brabant werd daarbij een foto gedeeld van een pistool met kogels. "Iedereen gaat dood", zou er ook zijn geschreven.

In de loop van de dag liet de politie weten dat deze berichten werden onderzocht. Na "uitvoerig onderzoek door onze onlinespecialisten" werd duidelijk dat iemand uit België ervoor verantwoordelijk wordt gehouden.

Op de luchthaven van Antalya, in het zuiden van Turkije, is de motor van een Russisch passagiersvliegtuig in brand gevlogen, meldt het Turkse ministerie van Transport. Alle inzittenden, 89 reizigers en zes bemanningsleden, konden zonder kleerscheuren geëvacueerd worden.

Volgens Turkse media kwam het vliegtuig van vliegmaatschappij Azimuth Airlines aan het begin van de avond aan in Antalya. Het kwam uit de Russische stad Sotsji aan de Zwarte Zee. Vlak na de landing vatte de motor van het vliegtuig vlam.

Op beelden zijn de vlammen bij het vliegtuig te zien:

Brandweerlieden kregen de brand snel onder controle. Alle landingen op de luchthaven zijn tijdelijk opgeschort zodat autoriteiten het vliegtuig weg kunnen slepen.

De oorzaak van de brand wordt nog onderzocht.

De sinds donderdag vermiste Israëlisch-Moldavische rabbijn Zvi Kogan is zondag dood aangetroffen in Al Ain in de Verenigde Arabische Emiraten (VAE). Kogan woonde in de VAE en runde een koosjere supermarkt in Dubai. Hij was daarnaast actief voor de orthodox-joodse beweging en wereldwijde organisatie Chabad.

De autoriteiten van de VAE maakten 's avonds bekend dat drie verdachten zijn gearresteerd in verband met de dood van de rabbijn. Wat hun nationaliteit is en of er iets bekend is over een motief werd niet bekendgemaakt.

Volgens een functionaris van het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken wordt het lichaam van de 28-jarige rabbijn gerepatrieerd naar Israël, meldt persbureau Reuters. Volgens de bron weet ook Israël niet wat de identiteit van de verdachten is en wie er achter de dood op de rabbijn zit.

Beschuldigingen Iran

Het kantoor van Netanyahu liet eerder vandaag al weten dat Israël "alle middelen" zal inzetten om de verantwoordelijken voor de dood van Kogan en de opdrachtgevers aan te pakken. Netanyahu zelf sprak op X van een "antisemitische terroristische aanslag".

Hoewel de regering geen publieke uitspraken heeft gedaan over een mogelijk motief voor de moord op de rabbijn, schreven Israëlische media al voor de vondst van het lichaam over een moord die mogelijk is aangestuurd vanuit Iran.

De Iraanse veiligheidsdiensten ontvoeren volgens westerse inlichtingendiensten vaker mensen in de VAE. Zo wordt Iran verdacht van de ontvoering van de Britse Iraniër Abbas Yazdi. In 2020 werd de Iraanse Duitser Jamshid Sharmahd ontvoerd uit Dubai en overgebracht naar Iran, waar hij de doodstraf kreeg. Eind vorige maand meldden de Iraanse autoriteiten dat hij was terechtgesteld. Later beweerde een overheidsfunctionaris dat hij was overleden voor zijn executie.

De Iraanse ambassade ontkent alle beschuldigen over betrokkenheid van Iran bij de dood van Kogan.

Joodse gemeenschap VAE

De Joodse gemeenschap groeit al jaren in de VAE. In 2020 besloten Israël en de Emiraten hun onderlinge relaties te normaliseren en tekenden ze de zogeheten Abraham-akkoorden. De landen stuurden ambassadeurs en er kwamen steeds meer onderlinge zakenbezoeken.

Na de dood van Kogan raadt de Israëlische veiligheidsraad Israëliërs niet-essentiële reizen naar de VAE af. Ook roept de raad op om onder meer alle bedrijven en ontmoetingsplekken in de Emiraten die met Israëliërs en Joden geassocieerd worden te vermijden. Daarnaast waarschuwt de veiligheidsraad om geen Israëlische symbolen te dragen.

In zijn woning in Parijs is de Zuid-Afrikaanse schrijver, schilder en antiapartheidsactivist Breyten Breytenbach overleden. Zijn familie heeft dat bekendgemaakt op Facebook. "Hy is vanoggend vreedsaam in die ouderdom van 85 in Parys (Frankryk) oorlede met sy vrou Yolande aan sy sy."

Hij publiceerde enkele tientallen boeken, waaronder De ware bekentenissen van een witte terrorist. Dat gaat over de jaren dat Breytenbach in een Zuid-Afrikaanse gevangenis zat, vaak in eenzame opsluiting.

Hij vertrok op zijn twintigste naar Frankrijk uit afkeer van het apartheidsregime. Hij trouwde in Frankrijk met een Vietnamese vrouw waardoor hij niet naar zijn vaderland kon terugkeren. Een huwelijk tussen mensen 'van een verschillend ras' was destijds in Zuid-Afrika verboden. Wat zijn terugkeer verder bemoeilijkte was dat Breytenbach zich vanuit Frankrijk inzette tegen de apartheid.

Hoogverraad

Toen hij Zuid-Afrika in 1975 in het geheim bezocht, werd hij ontdekt en opgepakt. In een proces wegens hoogverraad werd hij veroordeeld tot een jarenlange gevangenisstraf. In 1982 werd Breytenbach onder internationale druk vervroegd vrijgelaten en keerde hij terug naar Frankrijk. Na de afschaffing van de apartheid, begin jaren 90, is Breytenbach geregeld op bezoek geweest in Zuid-Afrika.

In het bericht op Facebook noemt zijn familie hem "een gevierde woordsmid" en "een gezworen tegenstander van apartheid". De familie schrijft ook dat Breytenbach zich sinds zijn tachtigste op een onderzoekende manier verdiepte in de dood. "Hij heeft de moed gehad om gestalte te geven aan de eeuwige vormloosheid waaruit we voortkomen en waarnaar we ook zeker zullen terugkeren."

Breytenbach kreeg in Nederland grote bekendheid door het televisieprogramma Hier is...Adriaan van Dis. De twee schrijvers waren nauw bevriend met elkaar.

Naast romans schreef Breytenbach ook gedichten, vooral in zijn moedertaal Afrikaans.

In het dierenpark Pairi Daiza, in het zuidwesten van België, heeft een beer een andere beer gedood in een gevecht. Een van de dieren werd agressief tegen een van zijn soortgenoten. Medewerkers van het park probeerden met waarschuwingsschoten de beren af te leiden, maar dat mocht niet baten.

De gewonde beer was zo zwaar toegetakeld dat het dierenpark heeft besloten hem in te laten slapen, zegt een woordvoerder van Pairi Daiza tegen Belgische media.

Bezoekers van het park werden, nadat het gevecht uitbrak, weggeleid uit het gedeelte met het berenverblijf. "Om te voorkomen dat kinderen gruwelijke beelden te zien zouden krijgen." Mensen hebben de waarschuwingsschoten kunnen horen, volgens het park raakte niemand in paniek en is het publiek niet in gevaar geweest.

Er verbleven tien zwarte beren in het dierenpark, en ze leefden al jaren met elkaar samen. "Maar dit is nu eenmaal hun instinct", aldus het dierenpark. De agressieve beer zit nu in isolatie, de komende dagen zal gekeken worden of hij weer terug naar de groep kan gaan.

In Polen heeft de rechts-conservatieve partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) de 41-jarige historicus Karol Nawrocki naar voren geschoven als presidentskandidaat. Daarmee zijn de belangrijkste kandidaten voor de verkiezingen van volgend jaar bekend.

Nawrocki neemt het op tegen Rafal Trzaskowski van de pro-Europese Burgercoalitie, de partij van zittend premier Tusk. Gisteren werd bekend dat Trzaskowski, nu burgemeester van Warschau, de voorverkiezingen in zijn partij heeft gewonnen.

Karol Nawrocki, een relatief onbekende historicus, heeft geen politieke ervaring. Hij staat aan het hoofd van het IPN, het Poolse Instituut voor Nationale Herdenking. Daarvoor was hij directeur van een oorlogsmuseum.

Volgens Poolse media had de PiS moeite om een geschikte kandidaat te vinden. Verschillende politieke zwaargewichten zouden zich ervoor hebben gemeld, maar de partijleiding vreesde voor een afrekening door de kiezers voor de jaren waarin de PiS aan de macht was. Diverse partijleden zijn betrokken bij corruptieschandalen.

Einde termijn Duda

In het Poolse parlement had de conservatieve PiS jarenlang de meerderheid, maar verloor die bij de verkiezingen in 2023. De Burgercoalitie van premier Tusk nam de macht over. Wel levert de PiS nog de president, maar Andrzej Duda zit aan het eind van zijn maximale termijn en kan niet opnieuw president worden.

De PiS hoopt met Nawrocki tegenwicht te kunnen blijven bieden aan de pro-Europese koers van de partij van Tusk. President Duda doet dat nu door veel besluiten te vetoën.

De presidentsverkiezingen in Polen zijn in mei 2025.

Het Russische leger heeft honderden huurlingen uit Jemen gerekruteerd om te vechten in Oekraïne, meldt de Financial Times. De Britse krant citeert Jemenitische huurlingen die zeggen ze werden verleid door het aanbod van hoge salarissen en in sommige gevallen het Russische staatsburgerschap. Dat ze naar Oekraïne zouden worden gestuurd, werd hun niet verteld.

In plaats daarvan was hun verteld dat ze zouden gaan werken in bijvoorbeeld de beveiligingssector of in een fabriek waar drones gemaakt worden.

De huurlingen werden door een aan de Houthi's gelieerd bedrijf naar Rusland gebracht. Daar werden ze gedwongen ingelijfd bij het Russische leger en naar Oekraïne gestuurd, schrijft de krant.

Op basis van documenten die de krant heeft ingezien, schat de Financial Times dat de eerste Jemenieten in juli dit jaar een contract tekenden bij het Russische leger. Velen van hen hadden geen militaire training of gevechtservaring. Een groot aantal is inmiddels gedood, liet een van de huurlingen aan de krant weten.

Noord-Koreaanse militairen

De Jemenitische huurlingen zijn niet de enigen die Rusland heeft gerekruteerd om te vechten tegen Oekraïne. Volgens het Amerikaanse ministerie van Defensie zijn er 10.000 Noord-Koreaanse militairen in Rusland. Ook NAVO-chef Rutte heeft bevestigd dat Rusland Noord-Koreaanse militairen inzet in de Russische grensregio Koersk, waar Oekraïne in augustus binnenviel.

Ook vanuit Nepal en Sri Lanka, Zuid-Amerika en Europa vertrokken huurlingen gelokt door de hoge lonen naar Rusland. Zij wisten wel dat ze voor Rusland zouden vechten in Oekraïne. Toch voelen ook zij zich bedrogen, onder meer door het gebrek aan training. De NOS sprak eerder met een aantal van hen die in krijgsgevangenschap in Oekraïne zitten.

Ruim een half jaar na de invasie in Oekraïne kondigde president Poetin een gedeeltelijke mobilisatie aan. Die aankondiging leidde tot onrust in Rusland. Tienduizenden Russen verlieten halsoverkop het land om aan de dienstplicht te ontkomen. Sindsdien zijn de wetten voor de dienstplicht aangescherpt en uitgebreid.

Kwijtschelding schulden

Tegelijk probeert het Russische leger op allerlei manieren mensen ervan te overtuigen om vrijwillig in het leger te gaan. Gisteren ondertekende Poetin een wet waardoor mensen die tekenen om te vechten in Oekraïne aanspraak kunnen maken op kwijtschelding van schulden. Ze moeten dan minstens een jaar dienen in het Russische leger en de hoogte van de schulden die kwijtgescholden worden, is maximaal 10 miljoen roebel (een kleine 100.000 euro).

Eerder werden ook al Russische gevangenen gerekruteerd die hun gevangenschap mochten inruilen voor dienst in het leger.

Mislukt. Zo noemt expert klimaatfinanciën Pieter Pauw de klimaattop in Bakoe. De belangrijkste afspraak van vannacht in Azerbeidzjan is dat rijke landen vanaf 2035 jaarlijks 300 miljard dollar aan klimaatsteun gaan geven aan armere landen. Er werd gesproken over een sigaar uit eigen doos en een olifant in de kamer.

Is 300 miljard een wassen neus? Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei was "erg blij" met de afgesproken 300 miljard dollar: "Er is besloten dat er wereldwijd drie keer zoveel klimaatfinanciering beschikbaar komt dan nu." Maar is dat wel drie keer zoveel?

Pauw, universitair docent aan de TU Eindhoven en verbonden aan Instituut Clingendael: "In 2009 is op de klimaattop in Kopenhagen afgesproken dat landen vanaf 2020 100 miljard dollar per jaar zouden ophalen. Tussen 2009 en nu is er een inflatie geweest van pakweg 50 procent. Dat zou betekenen dat we nu eigenlijk zo'n 150 miljard dollar hadden moeten inleggen. Trek je dit door naar 2035 - weer 11 jaar later - dan is dat doel van 300 miljard maar weinig extra geld."

Bovendien zijn er, net als in 2009, geen consequenties aan verbonden als rijke landen de 300 miljard niet halen. Het eerdere doel van 100 miljard dollar werd niet in 2020 gehaald, zoals afgesproken, maar pas twee jaar later. De economisch minder ontwikkelde landen konden niet veel meer dan boos zijn.

Dan de sigaar uit eigen doos. Toen die 100 miljard dollar werd afgesproken, stond in de afspraken dat het geld "nieuw en additioneel" moest zijn. Dat mag dus geen geld zijn dat rijke landen sowieso al uitgaven aan ontwikkelingssamenwerking.

Pauw ziet dat niet terug in de plannen voor de 300 miljard. "Het kan dus dat donorlanden hun ontwikkelingssamenwerking sterker gaan inzetten op klimaatverandering. Dan hangen ze er gewoon twee labels aan: ontwikkelingssamenwerking en klimaatfinanciering."

En dan de olifant in de kamer. Dat is de vraag wie rijk is en wie arm. In de jaren '90 werd al afgesproken wie bij welke groep hoorde. Daardoor gelden landen als China, Singapore en Saoedi-Arabië nog steeds als ontwikkelingslanden, terwijl dat inmiddels grote economieën zijn, die ook veel uitstoten. Die landen zelf zijn er natuurlijk bij gebaat dat ze als ontwikkelingslanden blijven worden gezien. Een gemiste kans dat dit nu niet veranderd is, vindt Pauw.

Ook is niet afgesproken welk deel van de 300 miljard leningen en welk deel giften zal zijn. Het overgrote deel bestaat nu uit leningen. Pauw: "Maar bij adaptatie, denk bijvoorbeeld aan het bouwen van dijken, is geen winst te behalen. Omdat er geen rendement mogelijk is, is het niet mogelijk daar leningen voor te krijgen, dus vragen armere landen om meer giften."

Meer geld door bedrijfsleven

Hoeveel het bedrijfsleven gaat bijspringen blijft ook in het ongewisse. Eurocommissaris voor Klimaat Wopke Hoekstra verwacht dat er door het 'VN-stempel' meer geld door private partijen zal worden verstrekt.

Pauw is daar sceptisch over. "Zo'n stempel geeft een richting, maar er ontbreekt beleid omheen. Voelt een bank zich hierdoor aangesproken écht wat te gaan doen? Ik vraag het me af."

Volgens Pauw wordt er ook te weinig gekeken naar het hele financiële systeem. "De focus ligt op de grootte van de zak geld, maar die zou moeten worden verlegd naar de verandering van het financieel systeem. Centrale banken, commerciële banken, verzekeraars: ze hadden iedereen erbij moeten betrekken."

Valencia

Alles bij elkaar snijden rijke landen zichzelf in de vingers, zegt Pauw. "Het aantal klimaatrampen en de daarmee gepaarde kosten neemt alleen maar toe. Neem alleen al de schade door de overstromingen in Valencia, dat gaat in de miljarden lopen."

De universitair docent is ervan overtuigd dat de hand op de knip als een boemerang gaat terugkeren bij rijke landen. "Rampen worden groter en de prijzen stijgen door. Als je nu niet investeert, wordt de rekening alleen maar hoger en hoger en hoger."

Is er dan helemaal niets positiefs? Om met een laatste gezegde te eindigen, ziet Pauw wel een strohalm waar we ons aan kunnen vastklampen: "Er is afgesproken dat er verder gepraat gaat worden over hoe klimaatfinanciering kan worden opgeschaald tot 1.300 miljard dollar per jaar. Dat biedt een kleine opening. Nu de uitwerking nog."