NOS Nieuws - Algemeen

Zestien uur onafgebroken muziek, 160.000 bezoekers op twee continenten en meer dan vijftig artiesten: er zijn weinig concerten die wereldwijd zoveel indruk maakten als het Live Aid-benefiet, vandaag precies veertig jaar geleden.

Tijdens de bloedhete zomer van 1985 keken zeker 1,5 miljard televisiekijkers verspreid over 150 landen naar de live-uitzending van de twee evenementen, die tegelijk werden gehouden in Londen en Philadelphia. Ze zagen optredens van de grootste sterren van de jaren 80, zoals Queen, Madonna, David Bowie en U2. En met succes. Binnen één dag wist Live Aid meer dan 40 miljoen dollar aan donaties binnen te slepen voor de bestrijding van de hongersnood in Ethiopië.

Veertig jaar na dato staat Live Aid nog altijd in het westerse collectieve geheugen gegrift. Niet alleen omdat het concert de boeken in ging als een van de grootste muziekevenementen aller tijden, maar ook vanwege de blijvende impact die het concert had op de manier waarop internationale hulpverlening wordt georganiseerd.

Bekijk hier een terugblik op het benefietconcert:

Live Aid volgde op een BBC-documentaire van 23 minuten over de hongersnood in Ethiopië. Documentairemaker Michael Buerk noemde de ramp, waarbij tussen de 400.000 en 1 miljoen mensen omkwamen, "van Bijbelse omvang". Het was voor de Ierse zanger en activist Bob Geldof reden om een hulpactie op te zetten. Dat leidde eerst tot een muzikale samenwerking onder de naam Band Aid (Do they know it's Christmas?) en een halfjaar later tot het Live Aid-benefietconcert.

"Dat was in feite het begin van de moderne noodhulp", zegt Thea Hilhorst, hoogleraar humanitaire studies aan de Erasmus Universiteit. Tot 1984 was humanitaire hulp voorbehouden aan grote organisaties als het Internationale Rode Kruis, met daarnaast wat kleinere, vaak kerkelijke groepen die aan liefdadigheid deden. Maar deze actie bracht ook hernieuwde aandacht voor humanitaire hulp bij andere organisaties, die zich eerder vooral bezighielden met ontwikkelingssamenwerking. "De impact van Live Aid was gigantisch", zegt Hilhorst.

Dat beaamt Dawit Giorgis, destijds het hoofd van de Ethiopische Rescue and Rehabilitation Committee. In die rol was hij verantwoordelijk voor de organisatie en coördinatie van noodhulp in Ethiopië. In zijn boek Red Tears beschrijft hij hoe hij in die tijd de noodklok luidde over de hongersnood in Ethiopië, maar bij wereldleiders geen gehoor vond.

"Live Aid wist de westerse wereld te mobiliseren voor een land dat ze totaal niet kenden", zegt Giorgis tegen de NOS. "We kregen zelfs meer geld dan we in eerste instantie nodig hadden, daar hebben we veel levens mee kunnen redden."

Rommeltje

Maar in de nasleep van de hulpactie klinkt er ook kritiek. Live Aid leidde weliswaar tot een recordbedrag aan donaties, het uitgeven van het geld verliep chaotisch. "Er werden geen regels aan het gedoneerde geld verbonden", zegt hoogleraar Hilhorst. "De hulp was effectief, maar het was ook een rommeltje."

Giorgis erkent dat. "Er kwamen heel veel organisaties naar Ethiopië, dat op dat moment een van de armste landen in de wereld was. We hadden veel logistieke problemen bij het verdelen van geld en middelen." Het leidde in de jaren daarna tot de oprichting van coördinerende organisaties als OCHA, die noodhulp in goede banen moesten leiden.

Nog altijd is de humanitaire nood in Ethiopië hoog. Het land kampt ook nu met armoede, voedselcrisis en gewapende conflicten. Ethiopiërs zelf kijken daarom met gemengde gevoelens terug op de hulpactie, zegt Daniël Redda, een Ethiopische activist die in Nederland woont.

"Ik ben natuurlijk blij dat er destijds zo veel mensen gered zijn", legt Redda uit. "Maar tegelijkertijd is Ethiopië daardoor afhankelijk geworden van buitenlandse hulp." Dat heeft volgens hem ook gevolgen voor de zelfredzaamheid van het land. "Er wordt nooit gevraagd: wat heb je eigenlijk gedaan om deze ramp te voorkomen?"

Stereotypes

Ook de kersthit van Band Aid ontving nadien toenemende kritiek. Zo liet onder anderen zanger Ed Sheeran, die in 2014 meewerkte aan een hernieuwde versie van Do they know it's Christmas?, vorig jaar weten dat hij niet meer met het nummer geassocieerd wil worden. Volgens critici is het nummer paternalistisch en houdt het lied negatieve stereotypes over Afrikaanse landen in stand.

Redda herkent die stereotypes. "Al decennialang wordt Ethiopië niet gezien als een land van koffie en cultuur, maar als een land van uitgehongerde kinderen."

Oekraïense kinderen en jongeren kampen in Nederland met verschillende problemen en hebben meer hulp nodig. Dat zeggen hulpverleners en ook de Adviesraad Migratie heeft dit vastgesteld.

Volgens dit adviesorgaan moeten kinderen en jongeren (4 tot 18 jaar) vaak verhuizen. De speciale ruimtes die er voor hen zijn op opvanglocaties zijn vaak gesloten.

Ook kunnen jongeren in veel gevallen niet naar het hoger onderwijs, omdat ze hiervoor veel collegegeld moeten betalen (meer dan Nederlanders) en geen recht hebben op studiefinanciering.

De meeste Oekraïense vluchtelingen zijn nu ruim drie jaar in Nederland. Komende dinsdag wordt formeel besloten dat ze hier tot maart 2027 kunnen blijven. In de groep zitten bijna 21.000 Oekraïense kinderen en jongeren.

Vluchtelingenwerk vindt het mooi dat de verlenging er komt. "Maar het geeft tegelijkertijd geen toekomstperspectief voor de langere termijn. Dit zorgt voor onzekerheid bij deze groep", zegt woordvoerder Lolkje de Vries.

Verlenging van bescherming

Een kleine 130.000 ontheemden uit Oekraïne krijgen in Nederland bescherming op basis van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming (RTB).

Daardoor krijgen ze toegang tot gezondheidszorg, huisvesting en onderwijs. Ook mogen ze na aankomst in Nederland aan het werk zonder dat werkgevers daarvoor een werkvergunning hoeven aan te vragen.

De RTB loopt tot maart 2026. Komende dinsdag zullen de ministers van de EU-lidstaten naar alle verwachting formeel goedkeuren dat dit verlengd wordt tot 4 maart 2027.

"De langdurige onzekerheid over hun verblijfsstatus en zorgen om achtergebleven familieleden leiden tot stress, angst en somberheid", schreef de Adviesraad Migratie vorige week. "Specifieke, cultuursensitieve jeugdhulp is schaars en psychische klachten worden niet altijd tijdig herkend."

Dat ziet ook Maarten Dekker, beleidsadviseur bij Loket Ontheemden Oekraïne Psychosociale hulp (LOOP). Hij krijgt al langer signalen dat het niet goed gaat met Oekraïense jongeren, maar de afgelopen periode nemen die toe, zegt hij. "Ze verkeren in een identiteitscrisis doordat ze niet meer thuis in Oekraïne zijn maar ook in Nederland nog niet de aansluiting vinden."

In de opvang missen ze privacy en de sociale steun die ze nodig hebben, kunnen ouders vaak niet bieden omdat ook zij langdurig aan stress en onzekerheid worden blootgesteld. Dit maakt het moeilijk om emotioneel beschikbaar te zijn, vertelt Dekker. "Ook de euforie die er in het begin was toen ze een veilige plek kregen in Nederland, heeft plaatsgemaakt voor een gevoel van uitzichtloosheid. Iedere keer komt er een tijdelijke verlenging, maar dat biedt geen perspectief op de lange termijn."

Van de jongeren tussen de 17 en 23 jaar gaat 80 procent niet naar school. Daarmee is er weinig zicht op hoe het met deze jongeren gaat.

Veilig maar nog niet stabiel

Volgens de Adviesraad Migratie moeten kinderen en jongeren op één plek kunnen blijven wonen die veilig en rustig is. Ook moet er iemand zijn die bij wie ze terechtkunnen met vragen en problemen. En moet er meer duidelijkheid komen over hoelang Oekraïners in Nederland mogen blijven.

Daarnaast zouden kinderen en jongeren volgens de raad moeten worden geholpen de Nederlandse taal goed te leren en zou studeren aan hogescholen en universiteiten voor hen niet duurder moeten zijn dan voor Nederlandse jongeren.

De Oekraïense Anna Bieliaieva herkent de problemen. Ze woont sinds drie jaar met haar zoon van 7 in de gemeentelijke opvang in Utrecht. Zelf organiseert zij activiteiten voor Oekraïense tieners, op een plek die Vital'ya heet, 'huiskamer' in het Oekraïens. "Hun ouders kunnen het hoger onderwijs niet betalen."

Bieliaieva is blij met de opvang die ze heeft voor haar en haar zoon. "Het is een veilige plek, niet te vergelijken met de oorlog in Oekraïne." Maar stabiel is de situatie nog niet. "Ik hoop dat we ooit stabiliteit krijgen."

Gevraagd en ongevraagd advies

De Adviesraad Migratie is een onafhankelijk adviescollege dat het kabinet en parlement adviseert over migratierecht en beleid. Dit gebeurt soms gevraagd en soms op eigen initiatief. De raad combineert wetenschappelijke inzichten en praktijkervaringen uit Nederland en Europa en kijkt naar kansen en risico's van migratie.

Goedemorgen! In Rotterdam wordt vandaag gedemonstreerd tegen het besluit van de Tweede Kamer om het niet hebben van verblijfspapieren strafbaar te stellen. In Basel spelen de Oranje vrouwenvoetballers hun laatste groepsfasewedstrijd op het EK tegen Frankrijk.

Eerst het weer: Vandaag is er redelijk wat bewolking, toch laat de zon zich ook wel af en toe zien. Vooral vanmiddag komen ook enkele buien tot ontwikkeling. Deze buien kunnen lokaal even flink wat regenwater achterlaten, maar er zijn ook plaatsen waar de dag volledig droog verloopt. Het wordt 22 tot 26 graden en er staat niet al te veel wind uit het noorden en noordwesten.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

In het Limburgse Horst mogen zestien inwoners weer naar huis nadat er gisteravond een gaslucht was waargenomen bij een woning. Vermoedelijk had iemand de gaskraan opengedraaid. Buurtbewoners werden geëvacueerd en opgevangen in het gemeentehuis. Veel hulpdiensten kwamen ter plaatse.

De politie viel rond 22.30 uur de woning binnen waar de gaslucht vandaan kwam en trof daar een overleden man aan. Over de identiteit van het slachtoffer en de toedracht is verder nog niets bekendgemaakt.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Het begon bij het gilamonster, toen kwam er een diabetesmedicijn, later een afslankmiddel en nu kan er mogelijk nog veel meer. Is dit het nieuwe wondermiddel? En wat heeft Ozempic ermee te maken? Leggen we je uit.

Fijne dag!

In Breda zijn vannacht meerdere appartementen ontruimd na een explosie bij een beautysalon. Na de ontploffing brak er brand uit. De politie heeft in de buurt een man aangehouden die op de vlucht probeerde te slaan toen agenten hem zagen.

De ontploffing aan de Oosterstraat deed zich voor rond 05.15 uur. Op beelden is te zien dat de voordeur van de beautysalon is verwoest. Zes bovenliggende appartementen zijn ontruimd. Voor zover bekend is niemand gewond geraakt.

De aangehouden man is 43 en komt uit het naburige Rijsbergen. De politie onderzoekt of hij iets met de explosie te maken heeft. Hij is voor verhoor naar het politiebureau gebracht.

Volgens Omroep Brabant werd afgelopen week in hetzelfde pand een wietkwekerij geruimd en staan containers met afval nog op het grasveld. Het is niet bekend of er een link is tussen de explosie en de wietkwekerij.

De Britse politie heeft gisteren in drie steden in totaal 71 sympathisanten opgepakt van de actiegroep Palestine Action. De pro-Palestijnse groep werd onlangs door de Britse regering op de terreurlijst gezet na vernielingen op een luchtmachtbasis.

In Londen werden ruim veertig mensen opgepakt die op een plein demonstreerden tegen de oorlog in Gaza. Volgens de politie kwamen agenten in actie toen strafbare feiten werden gepleegd, "zoals het uiten van steun voor verboden organisaties door het scanderen van leuzen, het dragen van kleding of het tonen van voorwerpen zoals vlaggen, borden of logo's".

Manchester en Cardiff

De politie in Manchester arresteerde zestien demonstranten tijdens een pro-Palestinaprotest in de stad en in Cardiff (Wales) werden dertien mensen aangehouden voor een gebouw van de BBC waar ze demonstreerden.

Vorige week werden ook al ruim twintig demonstranten opgepakt toen ze hun steun uitspraken voor Palestine Action.

Verbod

Begin deze maand stemde een overgrote meerderheid van het Britse Lagerhuis op voorstel van de regering in met een aanpassing van de antiterrorismewet. Palestine Action werd toegevoegd aan de lijst met terroristische organisaties en kwam daarmee in hetzelfde rijtje als bijvoorbeeld Hamas en al-Qaida.

De maatregel werd ingesteld nadat activisten van Palestine Action vernielingen hadden aangericht op een luchtmachtbasis in Oxfordshire. Ze besmeurden militaire vliegtuigen met verf. Er werd volgens de autoriteiten voor 7 miljoen pond aan schade aangericht op het vliegveld.

Het verbod op Palestine Action leverde forse kritiek op van onder meer de Verenigde Naties en mensenrechtenorganisaties. Experts van de VN voerden aan dat protestacties die alleen schade veroorzaken en geen menselijke slachtoffers maken, niet als terrorisme zouden moeten worden beschouwd.

De Franse politie is op zoek naar een man die op bijzondere wijze heeft weten te ontsnappen uit een gevangenis in een buitenwijk van Lyon. De gevangene had zich verstopt in de tas van een celgenoot die werd vrijgelaten, zegt het Franse ministerie van Justitie.

Het gevangenispersoneel kwam pas na enige tijd achter de blunder en sloeg toen alarm.

De ontsnapte gevangene van begin twintig zat in de gevangenis voor verschillende misdrijven en er liepen nog onderzoeken in andere zaken tegen hem. Verder is er niets bekendgemaakt over de man.

De leiding van de gevangenis in Corbas onderzoekt hoe deze ontsnapping heeft kunnen gebeuren en de politie in de wijde omgeving is op zoek naar de ontsnapte man.

In Horst mogen zestien mensen weer naar huis nadat er afgelopen avond een gaslucht was geroken bij een woning. Vanwege het risico op een explosie was een veiligheidszone ingesteld en werden nabijgelegen straten en de N556 afgesloten.

Aan het einde van de middag kwam de melding binnen van een gaslucht bij de woning aan de Hertog Arnoldlaan in de Limburgse plaats. Veel hulpdiensten gingen ter plaatse. Vermoed werd dat iemand de gaskraan had opengedraaid. Buurtbewoners moesten hun huis uit en werden opgevangen in het gemeentehuis.

Robothond

Een politieonderhandelaar probeerde contact te maken met de mannelijke bewoner, maar dat lukte niet. Nadat een robothond en een drone de omgeving hadden verkend, gingen agenten van de Dienst Speciale Interventies rond 22.30 uur naar binnen.

In het huis bleek dat de man was overleden. Over de toedracht doet de politie geen verdere mededelingen, uit respect voor de familie van het slachtoffer.

De geëvacueerde buurtbewoners mochten rond middernacht weer naar hun huis.

Hulp nodig?

Denk je aan zelfdoding of maak je je zorgen om iemand? Erover praten helpt. Dat kan 24/7 gratis en anoniem via de chat op www.113.nl of telefonisch op 113 of 0800-0113.

Bij een bootongeluk in Italië is een Nederlandse vrouw om het leven gekomen. Ze is op het Comomeer van een boot gevallen na een botsing met een andere boot.

Het ongeluk gebeurde de afgelopen middag tegenover de Viale Geno, een populair uitkijkpunt van het stadje Como. Eén van de twee boten was gehuurd door Nederlandse toeristen.

Traumahelikopter

Bij de botsing verloor een 33-jarige vrouw het evenwicht en belandde in het water. Ze zou vervolgens zijn geraakt door de schroef van één van de twee boten en gewond zijn geraakt aan haar been.

De kapitein van het andere schip heeft nog geprobeerd de Nederlandse vrouw te redden. De vrouw is met een traumahelikopter naar het Sant'Anna ziekenhuis in Como gebracht, waar ze vlak na aankomst overleed.

Een opvarende van het andere schip is ook met een helikopter naar het ziekenhuis gebracht. Deze 44-jarige man verkeert buiten levensgevaar.

De politie doet onderzoek naar de toedracht van het ongeluk.

Een boot met migranten is voor de kust van de Dominicaanse Republiek gekapseisd. Daarbij zijn zeker zes mensen om het leven gekomen, melden de Dominicaanse autoriteiten.

Zeventien mensen, onder wie een meisje, zijn gered. Volgens een van de overlevenden zaten er zo'n veertig mensen op de boot. De migranten kwamen uit Haïti en de Dominicaanse Republiek.

Hulpdiensten zoeken naar overlevenden, maar dat is moeilijk vanwege de hoge golven. Vermoedelijk is de boot naar een diepte van zo'n 600 meter gezonken.

De migranten waren volgens de Dominicaanse autoriteiten op weg naar Puerto Rico.

In een woning in de Limburgse plaats Horst, nabij Venlo, heeft een man vermoedelijk de gaskraan opengedraaid. Een arrestatieteam van de politie probeert de man uit het huis te halen.

De woning zou vol gas staan. Vanwege het risico op een explosie is er een veiligheidszone van 150 meter rond de woning ingesteld. Ook de provinciale weg N556 is dicht voor verkeer.

Regionale omroep L1 meldt dat 16 buurtbewoners hun huis hebben moeten verlaten. Zij worden opgevangen op het gemeentehuis. Andere omwonenden is geadviseerd om binnen te blijven, uit de buurt van ramen.

Robothond

Het arrestatieteam van de politie is met twee politiehonden en een robothond aanwezig. De robothond kan de directe omgeving van het huis verkennen. De brandweer heeft daarvoor ook een drone ingezet.

Frankrijk staat voortaan jaarlijks stil bij het eerherstel voor Alfred Dreyfus, de Joods-Franse legerofficier die in 1894 ten onrechte schuldig werd bevonden aan spionage voor Duitsland. Dat heeft president Macron vandaag bekendgemaakt op de 90e sterfdag van Dreyfus. In de zaak tegen hem speelden antisemitische motieven een belangrijke rol.

"Vanaf nu zal 12 juli een dag van herdenking zijn voor Dreyfus, een dag waarop we vieren dat gerechtigheid en waarheid hebben gezegevierd over haat en antisemitisme", zei Macron in een verklaring. Hij benadrukte verder dat Dreyfus, ondanks het onrecht dat hem werd aangedaan, zijn hele leven trouw bleef aan de Franse Republiek, "stoïcijns en heldhaftig".

Macron riep de bevolking ertoe op "waakzaam en vasthoudend te zijn tegen de oude, door haat voortgebrachte, antisemitische demonen".

Hoogverraad

Dreyfus werd in 1894 gearresteerd, berecht en veroordeeld wegens hoogverraad. Hij werd levenslang verbannen naar Duivelseiland voor de kust van Guyana. Ook werd hij publiekelijk uit zijn rang gezet.

De spraakmakende zaak speelde zich af in een tijd waarin antisemitisme een sterke rol speelde in de Franse strijdkrachten. De Franse schrijver Émile Zola beschuldigde in 1898 in een beroemd geworden pamflet (J'Accuse...!) de Franse regering van antisemitisme. Ook nam Zola het in het pamflet op voor Dreyfus.

Pas in 1906 vernietigde het Franse Hof van Cassatie de veroordeling. Dreyfus werd gerehabiliteerd en keerde terug in het leger. Hij werd tot majoor benoemd en later luitenant-kolonel. Ook kreeg Dreyfus in dat jaar het Légion d'Honneur, de hoogste Franse onderscheiding.

De Dreyfus-affaire was een van de grootste schandalen in de Franse geschiedenis en legde het diepgewortelde antisemitisme in Frankrijk bloot.

In 2006, honderd jaar nadat Dreyfus was vrijgesproken, bracht de toenmalige Franse president Jacques Chirac een eerbetoon aan Dreyfus tijdens een ceremonie op de binnenplaats van de Franse militaire academie in Parijs. Daar was Dreyfus publiekelijk vernederd. Vorige maand keurde het Franse parlement een wetsvoorstel goed om Dreyfus postuum tot brigadegeneraal te benoemen.

De directeur van het Wereldvoedselprogramma (WFP) voor West- en Centraal Afrika maakt zich zorgen over de gevolgen van bezuinigingen op noodhulp. "Deze regio wordt het hardst getroffen door de verminderde financiering vanuit westerse landen", zegt Margot van der Velden tegen de NOS.

De VN-hulporganisatie bouwt de humanitaire hulp op het Afrikaanse continent verder af, zo werd gisteravond duidelijk. In de regio waar Van der Velden over gaat, kampen miljoenen mensen met honger en acute voedselonzekerheid. De WFP wordt volgens haar gedwongen te kiezen wie nog wordt geholpen.

"Als humanitaire organisatie moet je besluiten wie er belangrijker is of wie in de meest levensbedreigende situatie zit. Dat is de moeilijkste beslissing. Onze collega's daar moeten mensen vertellen dat hulp niet meer komt."

Acht landen worden volgens de VN-organisatie het hardst getroffen. Het gaat om Tsjaad, Burkina Faso, Nigeria, Mali, Mauritanië, Niger, Kameroen en de Centraal Afrikaanse Republiek. Tientallen miljoenen mensen in de Sahel-regio en de omgeving van het Tsjaadmeer zijn op de vlucht geslagen.

Klimaatverandering en oorlog

"Ze zijn volledig afhankelijk van noodhulp. De situatie in deze regio is de afgelopen jaren zwaar verslechterd door klimaatverandering en gewapende conflicten", zegt Van der Velden. De extreme weersomstandigheden en het geweld door gewapende milities zullen naar verwachting toenemen, terwijl er minder hulp komt.

De VS is de grootste donor van het WFP, maar de regering Trump heeft fors bezuinigd op humanitaire hulp. Van der Velden benadrukt dat er sprake is van een bredere trend. "Alle Europese landen hebben hun budget voor buitenlandse hulp verlaagd."

Defensie groeiende kostenpost

Daarbij spelen talloze factoren een rol. Zo is er in Europese landen en de VS volgens haar meer aandacht gekomen voor binnenlandse problemen. "En daar komt bijvoorbeeld bij dat defensie een groeiende kostenpost is, zeker in Europa."

De NAVO heeft onlangs de uitgavenorm voor defensie fors verhoogd. Alleen al voor Nederland gaat het naar schatting jaarlijks om zo'n 19 miljard euro extra. Dat is een verdubbeling van het huidige budget.

Voor Centraal- en West-Afrika is volgens de WFP-directeur minder media-aandacht in het Westen dan voor bijvoorbeeld de oorlog in Oekraïne. Maar ook de regering in Kyiv krijgt minder geld dan voorheen voor humanitaire hulpprojecten.

Zo is volgens persbureau Reuters het Europese budget voor noodhulp aan Oekraïne gehalveerd in enkele jaren tijd. In 2022 gaven Europese bondgenoten 6,2 miljard euro voor noodhulp, vorig jaar was dat nog zo'n 3 miljard. Vanuit de VS is de bezuiniging op noodhulp aan Oekraïne nog heviger.

Van 10 naar 6 miljard

Sudan, Ethiopië, Jemen, Gaza: voor alle humanitaire crises is de komende jaren minder geld beschikbaar. "Vorig jaar hadden we 10 miljard budget, we hopen dit jaar op 6 uit te komen", zegt Van der Velden. "Voorlopig zitten we nog maar op 3 miljard voor 2025."

Critici zeggen dat de noodhulp efficiënter moet worden en dat er te weinig gewerkt wordt aan structurele oplossingen. Volgens de regionale WFP-directeur kan er echter niet verder worden bezuinigd. "We hebben al gigantisch bezuinigd op personeel en kantoren." Ze zegt dat er efficiënter wordt samengewerkt met lokale partners, bijvoorbeeld bij het delen van logistieke netwerken.

Van der Velden erkent dat er ook investeringen nodig zijn ter plekke om mensen minder afhankelijk te maken. Dat neemt volgens haar niet weg dat er nu hulp nodig is. "Het gaat om noodhulp voor vluchtelingen. Het gaat om voedsel, water en een dak boven je hoofd."

De Palestijnse Eman Al Sabagh komt uit Gaza, maar zit sinds 7 oktober 2023 vast in het Augusta Victoria-ziekenhuis in bezet Oost-Jeruzalem. Vlak voor de oorlog begon, kreeg ze toestemming om de Gazastrook te verlaten voor een behandeling aan hersenkanker van haar 12-jarige dochter Ameera. Ze zouden 1,5 maand in het ziekenhuis blijven, maar kwamen vast te zitten.

Haar man en hun jongste dochter zaten in Gaza. "Ik probeerde het nieuws uit Gaza weg te houden bij Ameera omdat ze al zo moest lijden. Maar ze kreeg het toch mee. Het heeft het allemaal nog moeilijker voor haar gemaakt. Ze miste haar vader en haar zusje", zegt Al Sabagh.

Eind 2024 overleed Ameera aan de kanker. Haar vader had haar al maanden niet gezien en niet goed afscheid van haar kunnen nemen. "Hij sprak haar via de telefoon. Rust in vrede lieverd, God hebbe je ziel, zei hij. Ik had de telefoon op speaker gezet terwijl ze stierf."

Sindsdien wil Al Sabagh terug naar Gaza om bij haar jongste dochter en man te zijn, maar dat mag niet van de Israëlische autoriteiten. En zo zitten er tientallen Gazanen vast in het ziekenhuis, allemaal met een soortgelijk verhaal.

"Het gaat om 40 patiënten en 41 begeleiders. Ze lijden, omdat ze niet bij hun familie zijn. Omdat ze zich voortdurend zorgen over hen maken", zegt arts Fadi Atrash. "Veel patiënten zijn familieleden in Gaza verloren. Ze zijn hun huis verloren. Ze weten niet waar hun familieleden zijn omdat men steeds moet vluchten en er doden vallen. Mensen willen graag terug, maar dat is op dit moment niet mogelijk."

De Gazanen die er vastzitten, mogen zich alleen begeven in het ziekenhuis of in een van de aangewezen hotels in de buurt. De 77-jarige Zeinab Abu Khalil kwam uit Gaza naar het ziekenhuis voor behandeling aan keelkanker. "Ik kwam hier samen met mijn dochter op een donderdag en dacht een week of misschien twee te blijven. Maar op zaterdag brak de oorlog uit en nu zit ik hier nog", zegt ze met een hese stem.

Inmiddels zijn haar behandelingen afgerond, maar brengt ze haar dagen door in het ziekenhuis en op de hotelkamer. "Mijn kinderen, kleinkinderen, neven en nichten. Allemaal zijn ze gedood tijdens deze oorlog. Ik kan je niet zeggen hoeveel, we zijn de tel inmiddels kwijt", zegt ze terwijl de tranen over haar wangen rollen. De familieleden die nog wel in leven zijn, zwerven van de ene plek naar de andere omdat ze zich steeds moeten verplaatsen van het Israëlische leger.

Ook Al Sabagh zegt dat haar gezin van plek naar plek moet. "Ze kunnen niet meer. Ze zijn vernederd en vermoeid. Mijn man zei tegen me dat hij niet meer kan leven zo. Hij zei dat hij elk moment hoopt op de dood."

Ze maakt zich grote zorgen over haar gezin en is als de dood dat ze ook haar andere kind zal kwijtraken. "Mijn jongste is 7,5 jaar. God verhoede als er iets gebeurt, dan is het klaar. Dan ben ik er niet meer", zegt ze huilend. "Zonder de kinderen is er geen leven meer."

Ook Abu Khalil wil zo snel mogelijk terug. "Al moet ik vanuit Oost-Jeruzalem lopend naar Gaza, ik wil terug en de aarde van Gaza kussen. Ik heb ook tegen de artsen hier gezegd dat als ik de kanker niet overleef, ik in Gaza begraven wil worden. Daar kom ik vandaan, dat is mijn thuis."

Toch is het maar de vraag wanneer ze weer terug mogen naar Gaza, want zelfs met een bestand is dat niet gegarandeerd. "We hebben het geprobeerd tijdens een eerder staakt-het-vuren, maar dat is niet gelukt. Dus ook als er nu opnieuw een bestand komt, wil het niet zeggen dat ze dan weer terug naar Gaza mogen", zegt dokter Atrash. "Ik weet dat ze graag terug willen naar hun families, maar voorlopig is dat echt niet mogelijk."

De kastelen Neuschwanstein, Herrenchiemsee en Linderhof in de Duitse deelstaat Beieren zijn door VN-organisatie Unesco op de Werelderfgoedlijst geplaatst. Ook de koninklijke residentie op de Schachenberg in Beieren mag zich werelderfgoed noemen.

De zogenoemde sprookjeskastelen werden in de tweede helft van de negentiende eeuw gebouwd in opdracht van de Beierse koning Ludwig II. Hij was uit op romantiek uit vervlogen tijden.

Zo werd Neuschwanstein door een Duitse decorbouwer ontworpen met de uitstraling van een middeleeuws ridderslot. Linderhof werd gebouwd nadat Ludwig II het kasteel van Versailles had bezocht. Het 'Königshaus am Schachen' is van een heel andere orde: de houten villa lijkt op een Zwitsers chalet.

De bouwwerken in het zuiden van Duitsland zijn toeristische trekpleisters; vorig jaar trokken ze ruim 1,7 miljoen bezoekers. Neuschwanstein is verreweg het populairst en staat ook bekend als 'het Disney-kasteel'. Het was in de jaren 50 de inspiratie voor het logo van Disney en het kasteel van Doornroosje in Disneyland in Californië.

"Voor onze sprookjeskastelen is dit een sprookje dat werkelijkheid is geworden", zegt de Beierse minister-president Markus Söder in een reactie op de aankondiging van Unesco. "Als bezoekers van over de hele wereld Neuschwanstein zien, denkt een deel van hen misschien aan Disney - maar nee, dit kasteel is en blijft het origineel uit Beieren."

Menhirs

Ook de megalieten van Carnac en de oevers van Morbihan, een uitgestrekt gebied in West-Frankrijk waar veel menhirs staan, zijn toegevoegd aan de werelderfgoedlijst.

Menhirs zijn grote staande stenen uit de late steentijd. Ze zijn door prehistorische volken in formaties (megalieten) neergezet, vermoedelijk voor rituelen. De menhirs zijn bij sommigen beter bekend als de stenen die stripfiguur Obelix op zijn rug droeg.

Eerder werd al bekend dat twee voormalige gevangenissen van het Rode Khmer-regime in Cambodja en de zogeheten 'killing fields', de executieplaatsen van dat regime, zijn toegevoegd aan de lijst.

Dinsdag begint de Nijmeegse Vierdaagse, en voorafgaand aan de wandeltocht staat Nijmegen in het teken van de Vierdaagsefeesten. Dagelijks worden tienduizenden mensen verwacht. De organisatie neemt dit keer een bijzondere maatregel om overlast door wildplassen tegen te gaan.

Wildplassen is al jaren een van de meest gehoorde klachten tijdens het jaarlijkse evenement, zegt Joris Bouwmeister, directeur van Stichting Vierdaagsefeesten. De organisatie plaatst elk jaar meer wc's en plaskruizen. Sinds 2022 is het aantal plasplekken in de stad zelfs verdubbeld.

Toch is ook dat niet genoeg. "Het is letterlijk en figuurlijk dweilen met de kraan open", zegt Bouwmeister tegen Omroep Gelderland.

Wildplaspark

Feestgangers krijgen daarom voor het eerst toestemming voor wildplassen op één vaste plek. "De hele stad wordt een plasvrije zone, behalve het wildplaspark", zegt Bouwmeister. Vlak bij het station is een strookje van ongeveer 17 vierkante meter voor wildplassers ingericht. "Dat is met een drainagevloer. Alles loopt weg en wordt opgevangen."

De organisatie wil zo "met een knipoog" aandacht vragen voor het probleem. In het wildplasparkje zijn objecten geplaatst waar mensen volgens de organisatie graag tegenaan plassen, zoals een brievenbus, voordeur en fiets.

Bouwmeister: "We denken niet dat niemand meer z'n behoefte doet op een plek waar het niet mag. Maar het moet mensen wel bewust maken: wildplassen is niet normaal."

Plassen bij mensen thuis

Ook voor de deelnemers aan de Vierdaagse zijn maatregelen getroffen. Dit jaar zijn er op de route 20 procent meer wc's dan vorig jaar, zegt Babs Rijke van de 4Daagse.

Verder vraagt de organisatie mensen die langs de route wonen om hun wc beschikbaar te stellen voor de wandelaars. Er is een poster gemaakt die mensen voor hun raam kunnen hangen zodat wandelaars weten waar ze voor een sanitaire stop terechtkunnen.

Plastuit

Daarnaast adviseert de organisatie voor het eerst de plastuit voor vrouwelijke wandelaars. Daarmee kunnen vrouwen staand plassen, bijvoorbeeld bij urinoirs.

De Vierdaagsefeesten en de Nijmeegse Vierdaagse duren tot en met 18 juli.

De Verenigde Staten willen per 1 augustus een importbelasting invoeren van 30 procent op producten uit de Europese Unie. Dat staat in een brief van president Trump aan de Europese Commissie. Ook Mexico krijgt wat Trump betreft met een invoerheffing van 30 procent te maken.

In een reactie op de brief van Trump laat Commissievoorzitter Ursula von der Leyen weten er nog alle vertrouwen in te hebben dat de VS en de EU tot een handelsakkoord zullen komen. "Tegelijkertijd zullen we alle nodige stappen zetten om de Europese belangen te beschermen, inclusief proportionele tegenmaatregelen, indien nodig."

De Franse president Macron is feller en zegt dat de EU meer vaart moet maken met mogelijke tegenmaatregelen. Het kan daarbij een beroep doen op speciale wetgeving die de EU en de lidstaten beschermt tegen economische dwang door landen buiten de unie, aldus Macron. Het kan dan gaan om het beperken van handel en investeringen.

De Europese Unie en de VS zijn elkaars belangrijkste handelspartner. Met de wederzijdse handel aan goederen en diensten was vorig jaar een bedrag gemoeid van 1684 miljard euro.

Of de Amerikaanse heffingen op 1 augustus daadwerkelijk van kracht worden, is nog de vraag. De afgelopen tijd heeft Trump vaker percentages genoemd om zo druk uit te oefenen op het onderhandelingsproces.

Oneerlijk

De president benadrukt in zijn brief nog eens dat hij de handel tussen de VS en de EU oneerlijk vindt omdat de Amerikanen volgens hem meer Europese goederen kopen dan andersom. Op 2 april kondigde Trump nog heffingen aan van 20 procent op producten uit de EU.

Het tarief waar Trump nu mee schermt is dus hoger, maar het is wel lager dan het percentage van 50 procent dat hij onlangs noemde op zijn socialemediaplatform Truth Social.

Met zijn boodschap wil de Amerikaanse president de onderhandelingen verder onder druk zetten. EU-Handelscommissaris Šefčovič zei een paar dagen geleden nog dat de onderhandelingen met de Amerikanen in de laatste fase zitten. Hij dacht dat er binnen een paar dagen wel een akkoord gesloten kon worden.

EU-correspondent Ardy Stemerding:

"Spoedoverleg in Brussel naar aanleiding van de dreigbrief van Trump, want het percentage waar Trump nu mee komt valt zeker niet mee. Met z'n brief zet Trump duidelijk weer een tandje bij in de handelsoorlog. Hij verhoogt de druk op de EU om tot een deal te komen die vooral gunstig is voor de Amerikanen.

Afgelopen dagen zei de Europese Commissie te hopen op een snelle deal met de Amerikanen. En ook dat de EU nog geen brief had gekregen vanwege de lopende onderhandelingen.

In een eerste reactie benadrukt de Europese Commissie hoe slecht importheffingen zijn voor de economie. Tegelijkertijd zegt de Europese Commissie nog altijd bereid te zijn te onderhandelen over een deal. Achter de schermen valt te horen dat ze de brief vooral ziet in het kader van die onderhandelingen: een extreme positie neerleggen om er voor de VS zoveel mogelijk uit te halen. De EU moet nu bepalen wat daar tegenover wordt gezet."

De bedoeling was dat er een akkoord zou liggen voor 9 juli. Maar van de week maakten de Amerikanen bekend de onderhandelingen tot 1 augustus de tijd te geven.

Ook Mexico verwacht alsnog een deal te kunnen sluiten met de VS. De Mexicaanse president Sheinbaum zei vandaag dat zij "er zeker van is" dat de deal over de importheffingen er komt, maar benadrukte daarbij dat "over de soevereiniteit van Mexico niet onderhandeld kan worden".

Trump schreef in een brief aan Sheinbaum dat Mexico nog niet genoeg gedaan heeft om te voorkomen dat migranten illegaal naar de VS reizen en drugs zoals fentanyl het land in komen.

Beurzen

Eerder kregen twaalf andere landen, waaronder Japan en Zuid-Korea, al te horen dat op hun producten een heffing gaat gelden van 25 procent.

Ondanks alle aankondigingen van heffingen werd er afgelopen week op de beurs vrij kalm gereageerd. Veel beleggers lijken inmiddels gewend aan alle percentages die door Trump in het onderhandelingsproces zijn genoemd en die nogal uiteenlopen. Toch is het afwachten hoe het nieuwste percentage ontvangen wordt als de beurzen maandag weer openen.

Met hoge importheffingen wil Trump de handelsbalans tussen Europa en de VS 'eerlijker' maken, maar die balans is niet zo oneerlijk als hij zegt:

Het aantal advocaten in het strafrecht dat melding maakt van een onveilige situatie in hun werk stijgt. Het gaat om bijna een verdubbeling, bevestigen de dekens van de Orde van Advocaten na berichtgeving in De Telegraaf. Het aantal meldingen is gestegen van 116 in 2023 naar 204 vorig jaar.

In het jaarverslag van de dekens van de Orde van Advocaten is gekeken naar hoeveel strafrechtadvocaten aankloppen met een hulpverzoek bij de lokale dekens van de Orde van Advocaten. De advocaten die een melding deden, spreken van bedreigingen en intimidaties door cliënten.

In verband met de vertrouwelijkheid wil de Orde van Advocaten geen details geven over de meldingen.

De dekens van de Orde van Advocaten (de toezichthouders op de advocatuur) zeggen dat de stijging onder meer samenhangt met verharding van de samenleving. Verder speelt mee dat strafrechtadvocaten beter worden voorgelicht over wat ze kunnen doen als ze zich onveilig voelen. Dat vergroot hun weerbaarheid en ze weten ook beter wat de dekens voor hen kunnen betekenen.

Vierogenprincipe

De advocatenbranche zegt vanwege de stijging van het aantal bedreigde advocaten maatregelen te hebben genomen om het werk veiliger te maken. Een van die maatregelen is het invoeren van het vierogenprincipe bij zware strafzaken. Een advocaat krijgt dan het dringende advies om niet meer alleen met een cliënt in een ruimte te verblijven. Er moet altijd nog een andere advocaat bij zijn.

De deken van de orde Midden-Nederland, Frédérique ten Berge, zegt tegen De Telegraaf dat de maatregel advocaten moet beschermen tegen de grote druk die van sommige cliënten kan uitgaan. Met een extra advocaat in de ruimte, is de kans kleiner dat een cliënt zijn advocaat aanzet tot gedrag dat niet bij het ambt hoort, zegt Ten Berge.

Weerbaarder worden

De Nederlandse Orde van Advocaten zegt dat er al trainingen aan strafadvocaten worden gegeven om weerbaarder te worden. Ook worden advocaten die cliënten bijstaan in zware strafzaken uitgenodigd voor gesprekken met lokale dekens. Daarin worden risico's besproken en er wordt advies gegeven.

Deze week werd in de Eerste Kamer ingestemd met een wet om georganiseerde criminaliteit, bijvoorbeeld vanuit de EBI Vught, tegen te gaan. Daardoor kan het toezicht op het contact tussen gedetineerden en advocaten worden versterkt.

De Orde van Advocaten zegt de invoering van de wet kritisch te blijven volgen en benadrukt dat advocaten "vrij en vertrouwelijk" met hun cliënten moeten kunnen communiceren. Het is de bedoeling dat de verantwoordelijk minister binnen drie jaar met een evaluatie komt van de wet.

Bij een bombardement op een boeddhistisch klooster in het centrale deel van Myanmar zijn zeker 23 mensen omgekomen. 30 mensen raakten gewond. Van 10 van hen is de toestand kritiek, zeggen bronnen van persbureau AP.

In het gebied ten westen van de stad Mandalay woeden sinds een aantal weken gevechten tussen verzetsgroepen en het regeringsleger. Het leger probeert met tanks en vliegtuigen gebied in handen te krijgen dat eerder door het verzet werd veroverd.

Een lid van dat verzet zegt tegen persbureau AP dat een vliegtuig van het regeringsleger gisteren rond 01.00 uur lokale tijd een bom liet vallen op een klooster in de plaats Lin Ta Tu, waar 150 mensen hun toevlucht hadden gezocht. Het leger reageerde niet op vragen van persbureaus.

Een inwoner van de plaats zei tegen Arab News de grote zaal van het klooster volledig vernield is. Hij zag hoe lichamen voor transport naar een begraafplaats in een vrachtwagen werden geladen. Op die begraafplaats telde hij 22 slachtoffers. "Veel van hen hadden verwondingen aan het hoofd. Het was een triest gezicht."

In Myanmar woedt een burgeroorlog sinds de afzetting in 2021 door militairen van de democratisch gekozen regering. Mandelay ligt dicht bij het epicentrum van de aardbeving die in maart aan bijna 3800 mensen het leven kostte,

Correspondent Zuidoost-Azië Mustafa Marghadi:

"Dit soort luchtaanvallen zijn ondanks twee opeenvolgende staakt-het-vurens na de aardbeving altijd doorgegaan, maar dit is de dodelijkste luchtaanval in tijden. En ook nog eens in het gebied dat het zwaarst getroffen was door die beving.

Het Myanmarese leger zoekt wel vaker burgerdoelen, en specifiek kloosters. Men vermoedt dat boeddhistische monniken in gebieden die het verzet onder controle heeft zorg bieden aan verzetsstrijders en zich uitspreken tegen het militaire regime."

Een vrouw in Arnhem had gisteren een bijzondere indringer in huis. Een vos was de woning binnen geglipt en naar de slaapkamer gevlucht.

Cathy Morsink zag het dier eerst bij de poort van haar tuin staan, vertelt ze bij Omroep Gelderland. "Ik geloofde mijn ogen niet. Ik heb toen snel de deur dichtgedaan. Want ik heb een hond en straks wordt die gegrepen."

Geen onzin

Morsink had niet door dat de vos inmiddels al binnen zat. "De vos is vervolgens naar boven gegaan en onder mijn bed gaan liggen." Ze schakelde een vriend in om te helpen. Die betwijfelde eerst of er echt een vos in huis zat. "Ik dacht eerst, misschien is het een grote marter of zo. Maar Cathy praat meestal geen onzin. Dus ik ben er meteen naartoe gegaan en heb de vos ook gefilmd", zegt de man.

Samen probeerden ze het dier naar buiten te krijgen, maar zonder succes. "We hebben de voordeur opengedaan, om de vos naar buiten te laten. Maar ik denk dat de vos te bang was door de herrie op straat en daarom niet naar buiten durfde", aldus Morsink.

De dierenambulance is uiteindelijk gekomen om het dier naar buiten te jagen. Het dier bleef ongedeerd, net als de hond van de vrouw overigens.

De vos is uiteindelijk via de voordeur naar buiten gerend:

Een handhaver van de gemeente Alkmaar is gisteravond bewusteloos geschopt in een park in het centrum van de stad. Een collega-boa werd bedreigd met een mes. Een man van 25 uit de stad is aangehouden als verdachte.

De twee handhavers hielden de man staande toen hij met zijn scooter over het Clarissenbolwerk reed. Dat is verboden.

De scooterrijder probeerde weg te rijden van de boa's en daarop ontstond een worsteling. De man schopte een van de handhavers tegen het hoofd, waardoor die het bewustzijn verloor.

Vervolgens trok de man een mes, waarmee hij de andere boa bedreigde. Die handhaver kreeg ook een aantal klappen. De Alkmaarder ging er te voet vandoor, maar werd kort daarna aangehouden.

De handhaver die bewusteloos werd geschopt is naar het ziekenhuis gebracht, waar bleek dat hij een hersenschudding had opgelopen. Hij mocht korte tijd later het ziekenhuis verlaten.