NOS Nieuws - Algemeen

Aankomend president Trump van de VS wil Charles Kushner als ambassadeur van Frankrijk. Kushner is de vader van zijn schoonzoon Jared.

"Hij is een geweldige bedrijfsman en filantroop", meent Trump. "Hij zal ons land goed vertegenwoordigen", zei hij. Vastgoedontwikkelaar Charles Kushner is de schoonvader van Ivanka Trump, de dochter van Trump.

Kushner kreeg in 2020 gratie van toenmalig president Trump. Hij kreeg in 2005 twee jaar cel wegens belastingontduiking en het beïnvloeden van getuigen. Zo liet Kushner filmen hoe een prostituee zijn zwager verleidde om medewerking van zijn zus te krijgen.

Contact met Russen

Ook zoon Jared is niet onomstreden. Hij kwam in 2017 in opspraak vanwege mogelijk geheim contact met Rusland. Hij zat wel in het campagneteam van Trump maar mocht omdat hij niet in functie was geen diplomatieke gesprekken aangaan.

Hij werd verhoord door een Senaatscommissie, die onderzoek deed naar Russische bemoeienis en beïnvloeding in het Amerikaanse verkiezingsproces en mogelijke samenspanning tussen het campagneteam van Trump en Rusland. Uiteindelijk werd er niks met het onderzoek gedaan. Volgens de onderzoeker werd er geen bewijs gevonden naar Kushner of zijn schoonvader Donald Trump.

Kushner en Trump kennen elkaar al langer uit de bouwwereld van New York. Ze werden familie toen hun kinderen in 2009 trouwden.

De Georgische president Zoerabisjvili is niet van plan haar post te verlaten als haar termijn volgende maand afloopt. Ze noemt het presidentschap nog het enige legitieme instituut in haar land na omstreden verkiezingen van vorige maand.

Omdat ze het parlement onwettig noemt, vindt ze dat het geen opvolger voor haar kan aanwijzen. De kans is groot dat daarbij de kandidaat die regeringspartij Georgische Droom naar voren heeft geschoven wint.

"Er is geen legitiem parlement en daarom kan een onwettig parlement geen nieuwe president kiezen", meent ze. "Mijn mandaat blijft bestaan totdat er een legitiem gekozen parlement is gevormd", zegt Zoerabisjvili.

Toetreding EU opgeschort

De afgelopen dagen werd er in Georgië geprotesteerd tegen de beslissing van de regering om de onderhandelingen over toetreding tot de Europese Unie op te schorten tot 2028. Daarbij werden meer dan honderd demonstranten opgepakt. Ook vanavond worden er weer demonstraties verwacht.

In de hoofdstad Tbilisi gebruikte de politie waterkanonnen en pepperspray om de menigte uit elkaar te drijven. Ook de president was aanwezig en zei toen al dat de regering "het eigen volk de oorlog heeft verklaard".

De protesten braken vrijdag uit na de verklaring van de premier. De EU-gezinde president sprak daarop van een coup:

Want hoewel de regeringspartij Georgische Droom volhoudt te willen toetreden tot de EU, voerde die ook wetten in die volgens Brussel indruisen tegen de democratische principes, zoals een beperking van rechten voor lhbti'ers en regels voor 'buitenlandse agenten'. In juni schortte de EU daarom al de toetredingsgesprekken voor onbepaalde tijd op.

'Gechanteerd en gemanipuleerd'

Het was niet de eerste onenigheid met Brussel. Eerder gaf ook het Europees Parlement al aan de parlementsverkiezingen in Georgië te verwerpen. Het wil dat het kandidaat-lid van de EU binnen een jaar opnieuw naar de stembus gaat.

Premier Kobachidze werd woedend en liet weten "niet te zullen toestaan dat we constant worden gechanteerd en gemanipuleerd". Daarop besloot hij dus zeker de komende vier jaar geen aanstalten te maken de EU tegemoet te komen.

Eerder vandaag werd bekend dat de Georgische ambassadeur in Nederland zijn ontslag heeft ingediend. In zijn ontslagbrief schrijft David Solominia dat hij het grootste deel van zijn werk heeft gewijd aan de Europese integratie van Georgië en dat hij "elke vorm van geweld" veroordeelt.

De hinder op het spoor tussen Amsterdam en Utrecht is voorbij. Het treinverkeer tussen Amsterdam Centraal en Amsterdam Bijlmer Arena was sinds gisterochtend verstoord door een kapotte bovenleiding bij Duivendrecht.

Omdat het om een groot stuk bovenleiding van ongeveer 600 meter ging en er personeel opgeroepen moest worden, duurde het herstel langer dan verwacht. "Voor het herstel waren elektromonteurs met speciale kennis nodig", aldus ProRail. "Die specialisten werden opgeroepen vanuit het hele land"

Overlast reizigers

Door de storing reden er minder treinen tussen Amsterdam Centraal en Amsterdam Bijlmer Arena, treinen vanuit Utrecht rijden ook via dit traject.

Hoe de schade is ontstaan is niet bekend. "Bij een kapotte bovenleiding is de oorzaak vaak lastig te achterhalen", aldus het spoorbedrijf.

Reizigers moesten sinds gisteren 06.00 uur met de metro te reizen tussen Amsterdam Centraal en Bijlmer Arena. De NS meldde geen grote overlast onder reizigers, ondanks dat het een "druk corridor" is.

Een militaire rechtbank in Vladimir heeft de Russische politicus Aleksej Gorinov veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf met verzwaard regime wegens 'rechtvaardiging van terrorisme'. De straf volgt op de bijna zeven jaar die hij in 2022 al kreeg voor verspreiding van 'nepnieuws'.

Zowel aan het begin als aan het slot van de drie dagen durende rechtszaak hield Gorinov in zijn kooi in de rechtszaal een stuk papier omhoog met daarop de tekst: 'Stop het moorden. Laten we de oorlog stoppen'.

Gorinov ( 63) ging in de zomer van 2022 als eerste voor jaren de gevangenis in voor het uitspreken van zijn mening. Als gemeenteraadslid in Moskou leverde hij kritiek op de Russische inval in Oekraïne. Hij hekelde het plan een tekenwedstrijd voor kinderen te organiseren "op een moment dat in Oekraïne kinderen omkomen". Hij vroeg tijdens een deelraadsvergadering om een minuut stilte.

Dat kwam hem op een gevangenisstraf van zes jaar en zeven maanden te staan. Talloze anderen ondergingen nadien hetzelfde lot en verdwenen achter de tralies voor 'nepnieuws', kritiek op de Russische strijdkrachten of 'rechtvaardiging van terrorisme'.

Hetzelfde lot

Mensenrechtenorganisaties hanteren lijsten van 700 tot duizend politieke gevangenen, maar het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk nog flink hoger. Veel mensen die worden vervolgd zijn niet bij het brede publiek bekend. Zoals Pavel Koesjnir, een 39-jarige pianist die in juli in gevangenschap overleed.

De vonnissen zijn aan de orde van de dag. Afgelopen week werd advocaat Dmitri Talantov veroordeeld tot zeven jaar, ook wegens 'nepnieuws', en hoorde Anastasia Zibrova, een jonge moeder, een straf van vijf jaar. Kort daarvoor kreeg kinderarts Nadezjda Boejanova 5,5 jaar strafkolonie, nadat de moeder van een patiënt over haar had geklaagd bij de politie.

Tegen vier journalisten die worden verdacht van banden met de als 'extremistisch' aangemerkte organisatie van de in de gevangenis overleden oppositieleider Aleksej Navalny loopt nog een proces, achter gesloten deuren. De vier hangen gevangenisstraffen tot zes jaar boven het hoofd.

In december dient het hoger beroep in de zaak tegen theaterregisseuse Zjenja Berkovitsj en toneelschrijfster Svetlana Petritsjoek. Zij kregen eerder dit jaar zes jaar gevangenisstraf voor 'rechtvaardiging van terrorisme'. Ze zouden dat hebben gedaan met hun allerwegen bejubelde toneelstuk over Russische IS-vrouwen.

Terug naar de politicus

Voor Aleksej Gorinov begonnen de nieuwe problemen tijdens een verblijf in het gevangenisziekenhuis. Gorinov kampt allang met gezondheidsproblemen, hij mist een deel van een long en liep in de gevangenis tuberculose op.

Na herstel in het ziekenhuis werd hij door andere gevangenen geprovoceerd tot politieke uitspraken. De mannen bleken later microfoons bij zich te dragen, en alle gesprekken werden vastgelegd. Die gingen bijvoorbeeld over Oekraïense beschietingen van de brug tussen de Krim en het Russische vasteland, of over het Azov-bataljon. Gorinovs woorden werden tegen hem gebruikt.

Enkele van zijn medegevangenen werden in de rechtbank gehoord als getuigen. Sommige eerdere getuigenverklaring waren identiek, wat in werkelijkheid onmogelijk is. De mening van een taalexpert die geen spoor van Gorinovs schuld kon ontkennen werd door de aanklager en de rechter aan de kant geschoven.

Zwaardere omstandigheden

"Vooralsnog worden niet de mensen ter verantwoording geroepen die de oorlog zijn begonnen, die doorgaan met het doden, propaganda maken voor de oorlog en huurlingen werven", zei Gorinov in zijn laatste woord. "Maar wij, gewone burgers van Rusland, die hun stem verheffen tegen de oorlog en voor de vrede."

Zijn nieuwe vonnis zal hij moeten uitzitten onder nog zwaardere omstandigheden dan tot nu toe. Hij was in de gevangenis al als 'vluchtgevaarlijk' aangemerkt, wat betekent dat hij 's nachts iedere twee uur wordt gewekt. Sympathisanten die naar Vladimir waren gekomen om hem een hart onder de riem te steken merken op hoezeer hij is vermagerd.

"Dit is een beproeving, die moet ik doorstaan", zegt Gorinov na de uitspraak. Hij komt op zijn vroegst over vijf jaar vrij. "Waarschijnlijk zal het de laatste beproeving zijn. Misschien komt er weer een nieuwe zaak, maar misschien ook dat ze me nu met rust laten."

Vrijwel alle geëvacueerde bewoners in het Friese Wolvega mogen van Veiligheidsregio Friesland weer naar huis. Eerder vanavond werden 42 woningen ontruimd vanwege een brand in een aantal garages, alleen de bewoners van twee huizen konden vannacht nog niet terug. Vijftig bewoners werden opgevangen in een verzorgingshuis in de buurt.

"Een aantal woningen moet door de brandweer eerst nog worden gecontroleerd op de aanwezigheid van koolstofmonoxide (CO). Het hangt van de metingen af of de bewoners van deze woningen weer naar huis kunnen", meldt de Veiligheidsregio op X.

De brandweer was nog de hele avond bezig met blussen. Voor zover bekend is niemand gewond geraakt. Bewoners worden geadviseerd verbrandingsresten en roetdeeltjes zelf op te vegen en in de container te gooien.

Meerdere explosies

De brand ontstond vanmiddag iets voor 16.00 uur, meldt Omrop Fryslân. Het lijkt erop dat de brand is veroorzaakt door laswerkzaamheden. Volgens de veiligheidsregio gingen aan de brand "meerdere explosies" vooraf. Daarbij zouden volgens een getuige de brokstukken in het rond zijn gevlogen.

Op beelden van de brand zijn enorme rookwolken te zien:

Dertig garageboxen aan de Chopinstraat zijn uitgebrand of beschadigd geraakt. De garageboxen worden met een kraan uit elkaar getrokken, zodat de brandweer er beter bij kan.

Rook

Omdat de rook pal over de woonwijk trekt, verstuurde de veiligheidsregio een NL-Alert. Deze is inmiddels ingetrokken omdat de hoeveelheid rook is afgenomen. Zoals gebruikelijk is een Adviseur Gevaarlijke Stoffen ingeschakeld om te kijken hoe schadelijk de rook is.

De brandweer van Wolvega werd bij de bestrijding van de brand bijgestaan door verschillende korpsen uit de omgeving.

Jarenlang was het vaste prik om 20.00 uur op de Duitse televisie: "Guten Abend, meine Damen und Herren, ich begrüße Sie zur Tagesschau" (goedenavond, dames en heren, ik heet u welkom bij Tageschau). Maar omroep ARD heeft nu afscheid genomen van die officiële begroeting, kijkers zijn voortaan geen dames en heren meer.

De nieuwsuitzending blijkt al op 21 november de vaste begroeting te hebben aangepast. Presentatoren heten het publiek nu welkom met een kortere versie: "Guten Abend, ich begrüße Sie zur Tagesschau".

De verandering van de vaste waarde op de vroege avond was opmerkelijk genoeg voor Duitse media om berichten aan te wijden. Tabloid Bild vraagt zich af of er geen sprake is van "Woke-Wahnsinn", maar Der Spiegel merkt nuchter op dat er niet werd gemaald om de verandering totdat presentator Constantin Schreiber zelf op X vroeg wat kijkers ervan vonden. "Geen ophef, geen socialemediacampagnes, geen shitstorm."

Oubollig maar gedegen

Tagesschau is het langstlopende televisieprogramma van Duitsland en heeft als zodanig een ijzersterke en gedegen reputatie, zij het dat het programma wat oubollig kan overkomen. Men is wars van veranderingen: waar bijvoorbeeld het NOS Journaal om de paar jaar in een nieuw jasje wordt gestoken, opent Tagesschau al sinds 1952 met dezelfde gong.

Veranderingen halen daarom wel vaker het nieuws, zoals toen in 2019 voor de hoofduitzending de autocue werd ingevoerd, het apparaat waarmee presentatoren in de camera kunnen blijven kijken als ze hun tekst voorlezen. Tot dat moment moesten de nieuwslezers om de paar zinnen hun blik weer naar uitgeschreven tekst wenden.

De overgang naar het wereldwijd gebruikte apparaat liet voor Tagesschau lang op zich wachten omdat men de kijker niet wilde doen voorkomen dat de presentatoren de tekst uit het hoofd geleerd hadden, iets wat nog altijd uitgelegd wordt op hun site. Bovendien vond men teksten van papier betrouwbaarder lijken; zelfs na de introductie van de teleprompter las men citaten en belangrijke cijfers nog degelijk van papier.

Minder ouderwets, meer toegankelijk

Dat er nu voor een andere begroeting is gekozen, komt omdat het programma wil meegaan met de tijd, zeggen de makers. Uit kijkersonderzoek bleek dat men de oude begroeting ouderwets vond en minder toegankelijk. Bovendien wil het programma meer spreektaal gebruiken in plaats van formele schrijftaal.

Of het publiek dat echt nodig vindt is de vraag: Tagesschau is nog altijd het best bekeken nieuwsprogramma van de Duitse televisie. "Dit programma kan met twee brandende kaarsen in het Latijn worden gelezen en dan nog houden ze dezelfde kijkcijfers", verzuchtte een collega van RTL naar verluidt ooit.

De ambassadeur van Georgië in Nederland heeft zijn ontslag ingediend, laat zijn zus weten via Facebook. Ook verschillende Georgische media schrijven over het opstappen van ambassadeur David Solominia.

In zijn ontslagbrief schrijft Solominia dat hij het grootste deel van zijn werk heeft gewijd aan de Europese integratie van Georgië en dat hij "elke vorm van geweld" veroordeelt.

Het is al weken onrustig in de voormalige Sovjetrepubliek, sinds de pro-Russische partij Georgische Droom in oktober de verkiezingen won, vooral in de hoofdstad Tbilisi. Het is de vraag of die verkiezingen eerlijk zijn verlopen. De oppositie stelt dat er bij de verkiezingen is gefraudeerd, met hulp van Rusland.

Ook het Europees Parlement verwerpt de uitkomst van de parlementsverkiezingen in Georgië en wil dat het kandidaat-lid van de EU binnen een jaar opnieuw naar de stembus gaat.

Protest neergeslagen

De afgelopen dagen werd er in Georgië geprotesteerd tegen de beslissing van de regering om de onderhandelingen over toetreding tot de Europese Unie op te schorten tot 2028. Daarbij werden meer dan honderd demonstranten opgepakt.

In de hoofdstad Tbilisi gebruikte de politie waterkanonnen en pepperspray om de menigte uit elkaar te drijven.

Ook president Zoerabisjvili, die grotendeels een ceremoniële rol heeft, deed gisteren met een demonstratie mee. Volgens haar heeft de regering het eigen volk de oorlog verklaard.

Het iconische spandoek dat schaatser Willem Nell omhooghield tijdens de allerlaatste Elfstedentocht in 1997, is weer terecht. Gisteren ontstond commotie omdat het nergens te vinden was. Maar vanmiddag bleek dat het gewoon in een hoekje van een theater stond.

"Ik ben er erg blij mee dat hij weer boven water is", reageert de 84-jarige Nell in zijn woonplaats Maasland bij Omrop Fryslân.

Het waren zijn kinderen die het spandoek bijna 28 jaar geleden maakten voor Willem Nell. Nell zelf pakte het doek met de twee bezemstelen en de vuurrode letters "Bedankt Friesland" op, ergens langs de route. Bij het bekende bruggetje van Bartlehiem hield hij het omhoog. Nell verscheen zo uitgebreid op televisie.

De Tocht

Na 1997 heeft Nell het doek altijd bewaard. Aanvankelijk deed hij dat zelf, later kreeg het doek een plekje in het Westlands Schaatsmuseum in 's-Gravenzande. Vorig jaar werd het doek beschikbaar gesteld voor het theaterspektakel De Tocht, waar het samen met allerlei andere parafernalia goed zichtbaar was op de achtergrond.

Vervolgens liep het mis. De organisatie van De Tocht ging failliet. En toen iedereen vorige week uitgeleende spulletjes kon ophalen, zat Nells spandoek daar niet tussen.

Totdat curator Rick van der Spek nog eens goed keek: "Bij een rondgang door het theater is het spandoek gevonden. Het stond ergens in een hoekje", zegt hij.

Vanmiddag belde de curator met Nell om het goede nieuws te melden. Hij is verheugd, want hij had er niet op gerekend dat het doek weer terecht zou komen. "Ik had hele grote twijfels", aldus Nell. "Ik had gehoord dat het er niet meer lag."

Heel groot theater

Dat het spandoek zo laat te voorschijnkomt is te verklaren, zegt curator Van der Spek: "Het Friso Theater is niet alleen heel groot, maar stond en staat vol met spullen van derden", zegt hij. "Grote spullen - bijvoorbeeld de hele theateropstelling en heel veel apparatuur - én kleine, zoals het spandoek. Het kost heel veel werk, geld en tijd om ervoor te zorgen dat ieder zijn spullen, maar ook niet meer dan dat, terugkrijgt."

De curator denkt dat iedereen eind december of begin januari zijn goederen weer terug heeft. Er komt in ieder geval een extra ophaaldag waar ook Nell of het Westlands Schaatsmuseum het spandoek kunnen ophalen.

De Belgische tv-presentator en acteur Tom Waes is bij bewustzijn en ademt zelfstandig. Dat meldt zijn familie via de Belgische omroep VRT. Waes raakte vannacht zwaargewond bij een auto-ongeluk bij de Kennedytunnel in Antwerpen.

"We hebben Tom kort kunnen spreken en vasthouden. Wat een opluchting", aldus Waes' familie. De presentator verkeert buiten levensgevaar, maar wordt nog verzorgd op de intensive care, laat de VRT weten.

Naar omstandigheden maakt Waes het goed. De omroep vraagt met aandrang "de familie in deze moeilijke momenten rust te gunnen en hen niet te contacteren". Ook de ziekenhuizen in Antwerpen vragen om geen contact op te nemen en de privacy van de presentator te respecteren.

Botsabsorbeerder

Waes reed vannacht met zijn auto in op een botsabsorbeerder, een voertuig dat op de weg staat bij wegwerkzaamheden. In dat voertuig zat ook iemand die volgens een woordvoerder van het parket van Antwerpen lichtgewond raakte.

De hulpdiensten moesten de Porsche 911 van Waes openknippen om hem na het ongeluk uit de auto te krijgen. Hij werd gereanimeerd en overgebracht naar het ziekenhuis, waar hij volgens nieuwssite Het Laatste Nieuws kort kunstmatig in coma werd gehouden. Volgens bronnen van de Vlaamse site van heeft Waes ook meerdere botbreuken opgelopen.

Opnames

De presentator en acteur werkt voor de Belgische omroep VRT en de Nederlandse NPO. In Nederland is hij bekend van zijn rol als Bob Lemmens in de serie Undercover.

Momenteel is de presentator bezig met de opnames voor het reisprogramma Reizen Waes en een hoofdrol in de serie Badgast. De VRT zegt dat het te vroeg is om uitspraak te doen over de gevolgen voor deze producties. De prioriteit ligt bij het herstel van Waes.

Bij de Stopera, het stadhuis van Amsterdam, hebben pro-Palestijnse demonstranten een betoging gehouden. Op het plein stonden naar schatting tegen de duizend mensen. Ze voerden naar eigen zeggen actie tegen "Israëls genocide op de Palestijnse bevolking".

Op een podium waren toespraken, onder meer van Kick Out Zwarte Piet-voorman Jerry Afriyie, de Internationale Socialisten, Artsen voor Gaza en de Palestijnse Gemeenschap in Nederland. Daarna volgde een mars door de stad.

Een van de organisatoren is Nadia Slimi van BDS Nederland, een groepering die oproept tot een boycot en sancties tegen Israël. Zij is teleurgesteld in het Nederlandse beleid terwijl er "in de tussentijd mensen in Gaza zonder eten in tentjes zitten en continu worden gebombardeerd".

Een jonge vrouw zegt dat ze naar de demonstratie is gekomen "omdat we al een jaar massamoorden zien". Ze zegt er wakker van te liggen: "We staan samen op voor menselijkheid en tegen genocide. We moeten nooit de hoop verliezen."

Een Joodse man pleit voor rechtvaardigheid: "Iedereen moet tegen genocide zijn, iedereen moet tegen apartheid zijn en daarom zijn we hier."

Demonstratierecht

De organisatie wilde eigenlijk protesteren op de Dam, maar dat stond burgemeester Halsema niet toe uit angst voor confrontaties en ongeregeldheden. Zij vond de Dam niet geschikt, omdat het er vandaag extra druk is met winkelend publiek vanwege Sinterklaas en Black Friday.

Via een kort geding probeerde de organisatie alsnog voor elkaar te krijgen om op de Dam te mogen demonstreren, maar de rechter stelde de gemeente in het gelijk. Slimi noemt dat teleurstellend: "Het is een evident voorbeeld van de inperking van het demonstratierecht."

Een demonstratie tegen Jodenhaat werd eerder deze week al door de gemeente verwezen naar de Stopera in plaats van de Dam, vanwege drukte met winkelend publiek en de kans op "spontane tegengeluiden".

Informatiebord

Ook toen reageerden de organisaties teleurgesteld op dat besluit. Christenen voor Israël zei toen: "Het is diep triest dat anno 2024 de veiligheid van vreedzame demonstranten niet kan worden gegarandeerd op de Dam in Amsterdam."

Op de Dam is politie aanwezig en op een informatiebord staat dat demonsteren vandaag niet is toegestaan. De politie heeft daar twee mensen aangehouden. Een van hen is Pegida-voorman Edwin Wagensveld. Hij had aangekondigd actie te gaan voeren tegen de pro-Palestijnse demonstratie.

Het Openbaar Ministerie beslist op een later moment of Jan Roos wordt vervolgd. De presentator van het online-programma RoddelPraat werd gisteren opgepakt.

Het OM stelt dat de presentator eerder deze week inwoners van Ameland opriep tot geweld. In de meest recente uitzending van RoddelPraat raadde Roos Amelanders aan om journalisten van het eiland af te trappen als zij verslag willen doen van het Sunneklaasfeest, een jaarlijkse traditie op het Waddeneiland waarbij pottenkijkers niet gewenst zijn.

Journalisten van Powned werden vorig jaar belaagd door een groep mensen, toen de omroep verslag wilde doen van het Sunneklaasfeest. Roos zei deze week dat mensen zich moesten verenigen "met hooivorken en fakkels."

Blijft verdachte

Roos liet gisteravond weten dat hij weer op vrije voeten was. Het Openbaar Ministerie Noord-Nederland bevestigt dat de presentator na verhoor is vrijgelaten.

Het is nog niet duidelijk of Roos vervolgd wordt. "De politie maakt nu eerst een proces-verbaal op. Daarna kijkt de officier van Justitie hoe het verder gaat met de zaak." Roos blijft wel verdachte zolang het onderzoek loopt.

Mede-presentator Dennis Schouten zegt dat de opmerkingen van Jan Roos overduidelijk als grap waren bedoeld. De bewuste uitzending is gisteren offline gehaald.

In het noorden van Kosovo is gisteravond een ontploffing geweest in een kanaal. Daardoor zaten verschillende gemeenten tijdelijk zonder water. Ook wordt het water in het kanaal gebruikt als koelwater voor kolencentrales. Volgens de premier van Kosovo, Albin Kurti, is de explosie het gevolg van "een terroristische aanval" door buurland Servië. In zijn videoboodschap levert hij daarvoor geen bewijs.

Servië ontkent betrokkenheid bij de explosie. De Servische minister van Buitenlandse Zaken, Marko Djuric, noemt de beschuldigingen ongegrond. Djuric zegt dat Servië klaarstaat om financieel en technisch te helpen bij het herstel van de schade aan het kanaal.

Kosovo werkt samen met een elektriciteitsbedrijf in Albanië om meer elektriciteit te leveren om de getroffen gebieden weer van stroom te voorzien. Ook wordt er drinkwater gebracht.

Stroom werkt

Op beelden van lokale media was te zien dat het kanaal beschadigd was en dat er water wegstroomde. De stroomvoorziening leek grotendeels intact, meldt persbureau Reuters. Lokale nieuwssites melden dat de stroomvoorziening werkt.

Een Reuters-verslaggever bezocht de plaats van de explosie en zag een gat in de betonnen muur van het kanaal. Inmiddels zijn er grote buizen geplaatst:

Vanochtend was er een noodoverleg in de Veiligheidsraad van Kosovo. Als reactie op de explosie verscherpt Kosovo de beveiliging bij onder meer bruggen, kanalen en andere strategische locaties. Ook worden militairen ingezet om vergelijkbare aanvallen te voorkomen.

De beveiliging was al aangescherpt na twee andere recente aanvallen in het noorden van Kosovo. Daarbij werden handgranaten naar een politiebureau en een gemeentegebouw gegooid.

De spanningen tussen de twee Balkanlanden nemen al een tijdje toe. Zo waren er een jaar geleden verschillende gewelddadigheden. Toen groeide de angst voor een groot gewapend conflict.

De spanningen tussen de twee landen liepen onder meer hoog op nadat een Kosovaarse politieagent en drie etnische Servische schutters omkwamen tijdens een belegering van een Servisch-Orthodox klooster in het dorp Banjska. De VS riep Servië toen op om zich terug te trekken uit het grensgebied.

In december vorig jaar stonden de etnisch-Albanese inwoners lijnrecht tegenover de Servische in Noord-Kosovo:

Om te voorkomen dat er een tekort ontstaat aan drinkwater in Twente, gaat waterbedrijf Vitens water aanvoeren uit de regio's Zwolle en Deventer. Daarvoor wordt een nieuwe transportleiding aangelegd van meer dan zestig kilometer.

"We zijn nu aan het schetsen waar het tracé moet gaan lopen", zegt Vitens-bestuursvoorzitter Tjeerd Roozendaal bij Oost. "We gaan daarin heel zorgvuldig te werk, want het kan natuurlijk iemands achtertuin treffen."

De nieuwe 'megaleiding' is volgens Vitens bittere noodzaak, want in Twente dreigt al langer een tekort aan drinkwater. Ter illustratie: in de regio Enschede is 'slechts' twee miljoen kubieke meter drinkwater per jaar beschikbaar, terwijl inwoners en bedrijven daar zo'n 16 miljoen kuub drinkwater verbruiken.

In de hele regio Twente wordt jaarlijks zo'n 38 miljoen kuub drinkwater gebruikt. Vooral op piekmomenten, is het volgens Vitens lastig om overal via het oude leidingnetwerk voldoende drinkwater te krijgen.

Waterrijke gebieden

Aan de andere kant van de provincie, vooral in de meer waterrijke gebieden rond Kampen, Zwolle en Deventer, is water genoeg. Bovendien verliep een proef, waarbij oppervlaktewater uit de IJsseldelta werd gezuiverd tot drinkwater, succesvol.

"We gaan die proef nu ook op andere plekken in de IJssel uitvoeren en houden met het aanleggen van de nieuwe waterleiding rekening met het feit dat we van het 'IJsselwater' dus straks het drinkwater in Twente kunnen maken", zegt Roozendaal.

Elke gemeente een bedrijfje

In theorie is het mogelijk het water van west- naar oost Overijssel via het huidige leidingnetwerk te transporteren. "Maar dat gaat via allemaal aan elkaar geknoopte leidingen, die nog stammen uit de tijd dat elke gemeente een eigen drinkwaterbedrijfje had", zegt Roozendaal. Nu gaat het nog met dat houtje-touwtje systeem, maar in de toekomst niet meer. "We hebben dus simpelweg een grotere transportleiding nodig", zegt de Vitens-bestuursvoorzitter.

Wanneer de nieuwe waterleiding wordt aangelegd, is nog niet bekend, zegt Roozendaal. "Maar we hopen dat in 2030 het eerste deel van de leiding klaar is."

Code rood

Twente is zeker niet de enige regio in Nederland waar een drinkwatertekort is. Begin dit jaar bleek dat ook in het westen van Brabant grote problemen dreigen. "Als er in West-Brabant nu iets technisch misgaat óf er ineens veel vraag naar water is, dan kan het voorkomen dat er tijdelijk op plaatsen niet meer genoeg water uit de kraan komt", zei waterbedrijf Brabant Water in januari. "Er zijn geen reserves meer om op terug te vallen. Het is er code rood."

Vorig jaar april riep het RIVM op om snel in actie te komen om het (dreigende) drinkwatertekort op te lossen. Naast bewust en zuinig watergebruik en het langer vasthouden van zoet water in Nederland, moeten nieuwe winlocaties worden gezocht, vergunningen worden uitgebreid en in de duinen en in bekkens moet de buffercapaciteit worden vergroot, aldus het RIVM. Daarnaast kan gedacht worden aan inkoop van drinkwater vanuit het buitenland.

De samenwerking in de coalitie is lastig, maar de VVD wil ondanks de problemen de samenwerking met BBB, PVV en NSC voortzetten. Dat heeft VVD-leider Yesilgöz gezegd op een partijcongres in Den Bosch.

Ze zei dat het nodig is om de vraagstukken die de VVD al "heel lang wil oplossen" eindelijk aan te pakken. Het hoofdlijnenakkoord moet worden uitgevoerd, want daar zitten afspraken in die "wij als VVD nooit eerder konden maken."

Over Nederland zei ze dat er steeds meer sprake lijkt van onverdraagzaamheid. Ook stond ze stil bij oorlogen en conflicten in het buitenland. Daarop trok ze de conclusie dat "Nederland zich geen chaos kan permitteren".

Ze erkende dat ze "nog niet echt heel erg enthousiast" is over wat het kabinet tot nu toe heeft geleverd. Maar ze wil door met het hoofdlijnenakkoord om problemen op het gebied van onder meer integratie en bestaanszekerheid aan te pakken.

Yesilgöz ging niet uitgebreid in op de strubbelingen van de afgelopen weken, die na het opstappen van NSC-staatssecretaris Achabar bijna tot de val van het kabinet leidde. Ze verwees wel naar de discussies in de coalitie over veiligheid en integratie, maar benadrukte dat er ondertussen ook hard gewerkt wordt om "werken in ons land weer meer te belonen".

Beroep op oppositie

Yesilgöz deed een beroep op oppositiepartijen in de Tweede Kamer om "samen begrotingen erdoor te krijgen". De vier coalitiepartijen hebben in de Eerste Kamer geen meerderheid, zodat daar steun van de oppositie essentieel is. Dat bleek deze week al bij de onderwijsbegroting. Oppositiepartijen steunen de geplande miljardenbezuinigingen niet.

Premier Schoof riep coalitiepartijen gisteren ertoe op in één keer afspraken te maken met de oppositiepartijen over hun bezwaren tegen de kabinetsplannen. PVV-leider Wilders liet via X weten dat hij dat "zeker niet gaat doen".

Naast haar oproep tot samenwerking deelde Yesilgöz een sneer uit naar CDA en ChristenUnie die zich volgens haar in het integratiedebat "even uitspraken" maar "niet thuisgaven waar het ging om concrete maatregelen".

"Waar zijn die partijen als we zeggen dat conservatieve religieuze clubs geen rol meer mogen hebben in het bepalen van regeringsbeleid?"

De VVD-leider stelt dat religie nu te vaak het leven van Nederlanders controleert en spreekt in dat verband van onvrije denkbeelden die ook in Nederland worden verspreid, vanuit islamitische landen, en vanuit het Kremlin en Amerikaans orthodoxe clubs. Dat is geen pleidooi tegen religie, zegt Yesilgöz, maar een pleidooi voor vrijheid.

De VVD-leider wil ook samen met oppositiepartijen ten strijde trekken tegen scholen die ouders anti-homoverklaringen laten ondertekenen

Volgens haar is er bij linkse partijen weerzin om de integratieproblemen te benoemen en aan te pakken. Ze vindt dat links de moed moet tonen om van standpunt te veranderen.

Familie

Yesilgöz stelde verder dat het liberalisme, zoals de VVD dat voorstaat, uiteindelijk het enige antwoord is op het wereldwijd toenemende populisme.

Over de interne discussies binnen de partij (een deel van de VVD-achterban ziet samenwerking met onder meer de PVV niet zitten) zei Yesilgöz dat "van mening verschillen mag" en dat er altijd keuzes zijn waar de achterban "narrig van wordt". Maar ze zei de VVD vooral te zien als een "grote liberale familie" en als de "enige brede volkspartij".

In Georgië zijn gisteravond en vannacht meer dan honderd demonstranten opgepakt. Zij betoogden tegen het besluit van de regering om de onderhandelingen over toetreding tot de Europese Unie met vier jaar uit te stellen.

De betogers gingen gisteren voor de tweede achtereenvolgende dag in een aantal steden de straat op. In de hoofdstad Tbilisi gebruikte de politie waterkanonnen en pepperspray om de menigte uit elkaar te drijven.

Dit zijn beelden van gisteravond:

Journalist Gatool Katawazi, die onder meer werkt voor het dagblad Trouw, stond tussen de demonstranten. Ze noemde in het NOS Radio 1 Journaal de sfeer behoorlijk grimmig. "Toen demonstranten weigerden te vertrekken, greep de politie met geweld in." Volgens persbureau AP werden journalisten belaagd en werden via luidsprekers scheldwoorden en beledigingen naar de menigte geschreeuwd.

Het is de tweede dag dat protesten uit de hand lopen. Donderdag raakten tientallen agenten gewond en werden 43 mensen opgepakt.

Kawatazi verwacht vandaag nieuwe protesten. "Vanmorgen was het stil, maar vanavond zal het ongetwijfeld druk worden." In Georgië gaan evenementen niet door en zijn horecazaken gesloten "om mensen aan te sporen dat ze de straat op moeten gaan".

Uit peilingen blijkt dat veel inwoners van Georgië aansluiting willen bij de Europese Unie. Het land heeft lidmaatschap ook als doel opgenomen in de grondwet. Dat de plannen nu in de ijskast zijn gezet door regeringspartij Georgische Droom leidt tot woede onder de bevolking.

Hulp van Rusland

Het opschorten van de toetredingsgesprekken tot 2028 volgt op een resolutie die het Europees Parlement heeft aangenomen. Daarin staat onder meer dat de verkiezingen van vorige maand in Georgië moeten worden overgedaan.

Georgische Droom won in oktober de verkiezingen, maar over de uitslag zijn twijfels. De oppositie zegt dat er met hulp van Rusland is gefraudeerd.

Het Openbaar Ministerie in Georgië onderzoekt mogelijke fraude bij de verkiezingen. Waarnemers van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) stelden al vast dat er onder meer sprake was van het intimideren van kiezers.

'Onaanvaardbaar geweld'

Minster Veldkamp van Buitenlandse Zaken zegt op X geschokt te zijn door het geweld in Georgië, "waar veel burgers opstaan en zich uitspreken voor Europa". Hij noemt het geweld tegen demonstranten en journalisten onaanvaardbaar. "De mensen in Georgië verdienen onze steun."

Bij een pro-Palestina-demonstratie op de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) is van de week volgens het bestuur "een intimiderende en zelfs bedreigende sfeer" ontstaan. Een hoogleraar die een lezing hield, moest in veiligheid worden gebracht, zegt de universiteit.

Het incident speelde zich dinsdag af bij een lezing van Karel Martens, meldt Omroep Brabant. Martens is als hoogleraar Verkeers- en Vervoersplanologie verbonden aan Technion, een technische universiteit in de Israëlische stad Haifa.

De beveiliging bij de lezing in Eindhoven was al opgeschroefd omdat op sociale media werd opgeroepen tot protest. Toen zo'n dertig betogers zich verzamelden, besloot Martens zijn lezing af te breken en in gesprek te gaan.

Uit de hand

Toen werd de sfeer grimmig, schrijft het college van bestuur van de TU/e in een gisteren uitgegeven verklaring. De discussie liep "dusdanig uit de hand" dat besloten is om Martens daar weg te halen.

"Hij heeft zich vervolgens, onder begeleiding van de beveiliging, teruggetrokken in een kantoor naast de ruimte waar de lezing plaatsvond", zegt het college. "Buiten het kantoor werd de uitgang door actievoerders versperd, en de vrije doorgang daarmee belemmerd. Na ongeveer een half uur is de hoogleraar door de beveiliging naar zijn vervoer begeleid. De demonstranten waren toen al weg."

Het college van bestuur van de TU/e vervolgt: "We roepen in deze tijden van spanning nogmaals iedereen op om kalmte te bewaren en met elkaar in dialoog te blijven, met respect voor elkaars perspectieven en ervaringen." Het is nog onduidelijk of de universiteit aangifte doet.

Burgers onderdrukken

Eindhovenstudents4palestine, een van de groepen die opriepen tot het protest, zegt dat "Technion diep is verweven met het Israëlische militair-industriële complex en technologieën ontwikkelt die worden gebruikt om Palestijnse burgers te onderdrukken."

De groep wil dinsdag opnieuw demonstreren. Dan is er een lezing van de Israëlische professor Kiril Solovey op de Technische Universiteit Eindhoven.

Bij een ijshockeywedstrijd tussen de Nijmegen Devils en de Red Eagles uit Den Bosch zijn zo'n vijftig mensen met elkaar op de vuist gegaan. Volgens de politie zijn een paar beveiligers en stewards lichtgewond geraakt toen ze de ruzie probeerden te sussen. Twee van hen zijn ter controle naar het ziekenhuis gebracht.

Volgens de politie en de voorzitter van de thuisspelende club Nijmegen Devils waren er gisteravond aanhangers van NEC bij de wedstrijd.

Voorzitter Theo Lemmen zegt dat er "fans van NEC, of wat daar voor doorgaat, hun opwachting hebben gemaakt in het stadion en zijn gaan slaan". Het is niet duidelijk op wie ze het gemunt hadden.

Tientallen agenten

De vechtpartij begon binnen. Maar ook toen de relschoppers door beveiligers en stewards het stadion uit waren gewerkt, bleef het nog onrustig op het plein bij de ijsbaan Triavium. De politie was met tientallen agenten op de vechtpartij afgekomen en heeft het plein 'schoongeveegd'. Daarbij hebben agenten de wapenstok gebruikt.

Er zijn twee mensen aangehouden voor belediging van agenten en opruiing. Ze worden vandaag na een verhoor weer vrijgelaten. De politie doet nog verder onderzoek.

Lemmen zegt dat er voor de wedstrijd al signalen waren dat er NEC-supporters naar de wedstrijd zouden komen en dat die signalen zijn gedeeld met de politie. Daarop is besloten om extra stewards in te zetten. Ook de gemeente Nijmegen heeft als eigenaar van de ijsbaan extra stewards geleverd.

De voorzitter zegt dat er zo'n 1200 toeschouwers bij de wedstrijd waren. Bezoekers en spelers werden na de wedstrijd een uur in het stadion gehouden en mochten pas naar huis toen het buiten weer rustig was.

Syrische strijdkrachten erkennen dat ze terrein hebben verloren in Aleppo, de miljoenenstad in het noordwesten van Syrië waar rebellen van Hayat Tahrir al-Sham (HTS) een offensief zijn gestart. Gisteren bereikte die groep Aleppo, na onverwachte successen in de strijd tegen het regeringsleger.

Het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten, een organisatie die werkt vanuit Londen en veel bronnen heeft in het gebied, zegt dat de rebellen inmiddels het grootste deel van Aleppo in handen hebben. Sinds de start van het offensief, woensdag, zijn volgens cijfers van de organisatie meer dan 300 doden gevallen.

Ooggetuigen zeggen tegen persbureau Reuters dat duizenden auto's de stad Aleppo verlaten via een weg die nog in handen is van het regeringsleger.

Het Syrische leger noemt de terugtrekking tijdelijk en spreekt van een hergroepering. Het leger zegt dat het zich voorbereidt op een tegenoffensief. Het leger erkent ook dat er tientallen militairen zijn gedood, niet alleen in Aleppo, maar ook bij gevechten in de regio Idlib. Die ligt eveneens in het noordwesten van Syrië.

De rebellen vierden de terugkeer in Aleppo uitgebreid op straat:

Bij een tegenaanval van het leger kreeg Syrië vannacht hulp van Rusland. Dat voerde met een of meerdere gevechtsvliegtuigen luchtaanvallen uit op Aleppo. Daarbij zouden meerdere leden van HTS zijn gedood.

Het is voor het eerst sinds 2016 dat Rusland, dat het regeringsleger van president Assad steunt, luchtaanvallen uitvoert op Aleppo. Sinds 2015 mengt het land zich in de Syrische burgeroorlog die in 2011 begon nadat Syrië protesten voor meer vrijheid en democratie hard had neergeslagen.

Rusland noemt de aanval door HTS een "schending van de Syrische soevereiniteit" en wil dat Syrië zo snel mogelijk "de constitutionele orde herstelt".

Volgens het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten zijn er door het geweld van de afgelopen dagen meer dan 50.000 burgers op de vlucht geslagen. De organisatie telde sinds het begin van het offensief bijna 30 burgerdoden.

Dit offensief doet veel met de bevolking in Syrië. "Vooralsnog is het chaos", zegt journalist en Syrië-kenner Fernande van Tets in het NOS Radio 1 Journaal. Ze sprak vanochtend de familie van een vriendin in Aleppo. Die vertelde niet te weten waar ze aan toe zijn.

"Het gaat allemaal zo snel op dit moment. We moeten gaan zien wat hier nu gaat gebeuren, maar uiteindelijk komt dit op een moment dat de mensen in Syrië het al heel erg lastig hebben." Zo gaat het economisch bijvoorbeeld erg slecht met het land.

Voormalige rebellen

"De vraag is natuurlijk als je iets inneemt of je het kan houden", zegt Van Tets. "Het is wel heel frappant dat er tussen 2012 en 2016 jarenlang is gevochten om deze stad en dit nu in twee of drie dagen is gebeurd. Wat je vooral moet doen, is naar andere delen van het land kijken." Het zou zo kunnen zijn dat andere groeperingen zich willen aansluiten bij het offensief.

Bepaalde groepen hebben zich hier al over uitgesproken, zegt Van Tets. "In Daraa, het gebied helemaal in het zuiden, zijn nog heel veel voormalige rebellen die zich destijds hebben overgegeven. Zij bezitten nog steeds hun wapens en hebben al langer schermutselingen met het regime, over bijvoorbeeld kidnappings en arrestaties. Als zich hierbij aansluiten dan heeft Assad een probleem. Dan komt het offensief dus van twee kanten."

Voor het eerst sinds 2016 zijn er op Black Friday minder online aankopen gedaan via iDeal. Er werden gisteren 5,82 miljoen transacties verwerkt. Een afname van ruim 18 procent ten opzichte van vorig jaar.

Wat de afname vooral laat zien is dat mensen niet meer wachten met bestellen tot de daadwerkelijke 'koopjesvrijdag', maar ook in de dagen ervoor spullen kopen. Een trend die al langer gaande is.

In de week voor Black Friday steeg het aantal iDeal-betalingen met 27 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar, naar 36,25 miljoen. Veel winkeliers promoten wekenlang 'Black Friday kortingsacties'.

Currence iDeal, het bedrijf achter de betaaldienst, ziet dat de impact van de kortingsweek op de online betaalmarkt elk jaar groter wordt. Sinds 2016 is Black Friday de drukste dag van het jaar voor iDeal, maar dit jaar werden op maandag 25 november de meeste transacties verwerkt. Volgens iDeal komt dat doordat de salarisuitbetalingen dit jaar vielen in de week voor Black Friday.

Succes maar ook kritiek

Afgaande op het aantal transacties is Black Friday dus een groeiend succes, maar er is ook al jaren kritiek op het uit Amerika overgewaaide koopjesfenomeen. Een adviesorgaan van de overheid hield vorig jaar nog een pleidooi tegen de 'wegwerpmaatschappij', die steeds meer afval creëert.

Winkeliers klagen dat klanten steeds meer korting verwachten rond Black Friday, Sinterklaas en Kerst en dat dit voor ondernemers moeilijk op te brengen is.

Daarnaast waarschuwen de Autoriteit Consument en Markt en organisaties als de Consumentenbond voor 'nepaanbiedingen'. Hierbij wordt de korting berekend op basis van de oorspronkelijke adviesprijs van een product, maar de daadwerkelijke verkoopprijs ligt (na verloop van tijd) vaak lager. Ook worden prijzen in de aanloop naar Black Friday soms verhoogd, om de korting hoger te laten lijken.

Opnieuw is er een grote lading drugs onderschept in de haven van Vlissingen. Het Openbaar Ministerie (OM) meldt dat gisteren en eergisteren in totaal 1575 kilo cocaïne werd gevonden in pallets met fruit. De drugs hebben een straatwaarde van 118 miljoen euro.

Het fruit kwam uit Colombia en had Duitsland als eindbestemming, meldt Omroep Zeeland. Volgens het OM zijn de pakketten er tijdens reguliere controles tussenuit gepikt.

De onderschepte cocaïne is inmiddels vernietigd, zegt het OM.

De douane onderschept veel vaker cocaïne, die tussen fruit naar Nederland wordt gesmokkeld. Op 24 oktober nog werd met speurhonden in de haven van Vlissingen 600 kilo cocaïne gevonden, in een pallet met bananen.

Drie vangsten in een week

Op 15 november vond de douane een partij van 278 kilo cocaïne in dezelfde haven, verstopt in bananendozen. Een dag daarvoor waren twee partijen cocaïne aangetroffen, beide van ruim 700 kilo. Ook toen zaten de drugs verstopt tussen bananen die in de haven van Vlissingen waren afgeleverd.

Naar aanleiding van die laatste vondst werden drie Zeeuwen opgepakt, twee inwoners van de gemeente Noord-Beveland (30 en 32) en een 33-jarige inwoner van Zierikzee. De cocaïnevondst van deze week heeft nog niet tot arrestaties geleid.