NOS Nieuws - Algemeen

Een 54-jarige man uit Swalmen is vorige week aangehouden, nadat de politie zijn koelbox had gevonden waarin honderden xtc-pillen en andere verdovende middelen zaten. Dat heeft de politie vandaag bekendgemaakt. De koelbox was vrijdag uit de bestelbus gevallen op de A73 bij Linne.

De politie kreeg een melding over die verloren koelbox, waarna via beelden van Rijkwaterstaat het kenteken van het voertuig achterhaald kon worden.

Zo kwamen agenten ook achter het adres van de man in Swalmen, waar ze hem aanhielden. In zijn woning lagen onder meer een fles lachgas, apparatuur voor het maken van verdovende middelen en een bedrag van 10.000 euro. Ook de bestelbus werd gecontroleerd: daarin lagen kilo's hard- en softdrugs.

De verdachte zit op dit moment vast. De politie doet verder onderzoek. De drugs zijn in beslag genomen, schrijft L1 Nieuws.

De twee grootste spoorwegvakbonden VVMC en FNV wijzen het eindbod van de NS af. De leden van de kleinere vakbond, CNV gaan wél akkoord met de door NS voorgestelde loonsverhoging.

In het laatste voorstel van het bedrijf staat dat personeel dit jaar een loonsverhoging krijgt van 4 procent, volgend jaar zou er dan 2,75 procent bijkomen.

Vorige maand staakte het NS-personeel vier keer in twee weken tijd, nadat de vakbonden er met NS er na maanden overleg niet uit waren gekomen over een nieuwe cao. De bonden zetten nieuwe stakingsplannen in de ijskast toen NS drie weken geleden een eindbod voor een nieuwe cao neerlegde. Zij besloten dat bod aan hun leden voor te leggen, zoals NS had gevraagd.

Bij vakbond CNV heeft 67 procent van de leden het eindbod van de NS geaccepteerd. Wat die vakbond betreft komen er dan ook geen nieuwe stakingen meer.

Stakingsbereidheid

Maar dat is niet het geval bij de Vakbond voor Machinisten en Conducteurs (VVMC). 59 procent van hun leden wijst het bod af en de vakbond laat weten dat de stakingsbereidheid onder de leden 'groot' is.

VVMC wil op korte termijn in gesprek met NS. Een woordvoerder van het spoorbedrijf laat weten dat ze teleurgesteld zijn dat het eindbod is afgewezen. "We gaan eerst luisteren naar hun beweegredenen."

Ook bij FNV wijst het grootste deel van de leden het bod af. "Onze leden hebben gesproken en ze vinden het eindbod van NS simpelweg niet goed genoeg", zegt Henri Janssen, bestuurder FNV Spoor. Volgens de vakbond moet NS met een beter bod komen, "anders volgen er opnieuw stakingen".

Inflatie

De onderhandelaars reageerden in eerste instantie al niet enthousiast op het eindbod. De vakbonden willen een hogere loonstijging, zo'n 7 tot 8 procent meer loon verdeeld over twee jaar. Ze willen dat mede om de gestegen inflatie te kunnen compenseren.

Volgens CNV-onderhandelaar Henk Jongsma is er afgesproken dat als de inflatie volgend jaar hoger uitpakt dan de loonstijging, NS-medewerkers nog een eenmalige uitkering krijgen.

NS zegt niet meer te kunnen bieden omdat het al sinds de coronapandemie diep in de financiële problemen zit. Er wordt al jaren verlies geleden, vooral doordat de reizigersaantallen door het thuiswerken nog niet terug zijn op het niveau van voor corona.

Zwaar werk

NS bood naast het hogere loon ook nieuwe afspraken over bijvoorbeeld de zwaarwerkregeling. Dat is een regeling waarbij mensen met een zwaar beroep tot drie jaar eerder kunnen stoppen met werken. Het gaat bij de NS om zo'n 12.000 mensen die op termijn vervroegd met pensioen kunnen, zegt het bedrijf.

Het zware werk is een groot punt voor de vakbonden. NS heeft toegezegd dat iemand die 30 jaar of langer bij de NS zwaar werk doet, sowieso in aanmerking komt voor de maximale vervroegde uittreding. Er komt een overgangsregeling voor mensen die tussen de oude en de nieuwe afspraken in vallen. Volgens CNV ziet de regeling er nu beter uit. Het eindbod is door leden van VVMC juist afgewezen omdat zij de regeling niet goed genoeg vonden.

Ook wat betreft FNV moeten er betere voorwaarden komen, onder andere bij het zware werk.

Bij het ongeluk gisteren met een vliegtuigje op de luchthaven Londen Southend Airport zijn twee Nederlanders omgekomen. Dat bevestigt het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken. In totaal kwamen er vier personen om het leven. Over de oorzaak van de crash is nog niets bekend.

Volgens het ministerie zijn de Nederlandse slachtoffers twee mannen, de piloot en copiloot. Hun familie is ingelicht en het ministerie verleent consulaire bijstand.

De derde inzittende is volgens de Britse nieuwszender Sky News een vrouw met de Chileense nationaliteit, de vierde passagier een arts uit een niet nader genoemd Europees land.

Het vliegtuigje was gisteren onderweg van de Britse luchthaven naar Lelystad Airport toen het vlak na het opstijgen crashte.

In deze video zie je uitleg over de route van het vliegtuig en de crash:

Ooggetuigen spreken van een "grote vuurbal" nadat het toestel was neergestort.

Vandaag zijn alle vluchten op Southend Airport geannuleerd. Reizigers wordt geadviseerd om met hun luchtvaartmaatschappij contact op te nemen voor meer informatie en advies. Vanaf de luchthaven gaan vooral Europese en binnenlandse vluchten.

Het gecrashte toestel is van het Nederlandse bedrijf Zeusch Aviation, dat bij Lelystad Airport is gevestigd. In een verklaring zegt het bedrijf dat het "actieve steun" zal verlenen aan het onderzoek naar de toedracht. "Onze gedachten gaan uit naar iedereen die getroffen is." Op Lelystad Airport hangt de Nederlandse vlag halfstok.

Zeusch Aviation levert met allerlei kleine vliegtuigen diensten als medische evacuaties, luchtopnames en luchtbewaking. Volgens Britse media is het toestel dat gisteren neerstortte een Beechcraft B200 Super King Air en had het medische systemen aan boord.

Bekijk hier beelden van kort na de crash:

Luchthaven Southend blijft voorlopig gesloten. Onderzoeksinstantie Air Accidents Investigation Branch doet met een team onderzoek naar de oorzaak van de crash. De onderzoekers verzamelen materiaal van de plek van het ongeluk en spreken met getuigen, zei een woordvoerder vanmiddag.

De BBC heeft gezegd dat ze niet langer meer zullen samenwerken met Masterchef UK-presentator Gregg Wallace, vanwege meldingen over wangedrag. In een rapport van een advocatenkantoor worden 45 van de 83 beschuldigingen tegen de presentator als gegrond verklaard.

Het gaat om meldingen over het gedrag van Wallace bij de opnames van het populaire kookprogramma, tussen 2005 en 2018. Vrouwen maakten vooral melding over ongepast seksueel taalgebruik. In een geval was sprake van ongewenst lichamelijk contact.

Zo zou Wallace zijn shirt hebben uitgetrokken voor een vrouwelijke collega, en tegen een ander hebben gezegd dat hij geen onderbroek aan had.

Het programma wordt gemaakt door een onafhankelijke producent, Banijay UK, en uitgezonden door de BBC. Na de meldingen besloot de producent vorig jaar om een onafhankelijk onderzoek in te stellen naar het gedrag van Wallace. De presentator legde daarna zijn werk neer.

Excuses

Wat de BBC betreft komt Wallace ook niet meer terug op tv. De omroep kwam onder vuur te liggen vanwege de omgang met de klachten over het gedrag van Wallace en hoe hij ondanks die meldingen kon aanblijven als presentator.

In een statement maakt de BBC vandaag excuses en zegt daarbij dat de terugkeer van Wallace bij Masterchef uitgesloten is. "De BBC heeft Wallace laten weten dat we geen plannen hebben om in de toekomst met hem te werken", schrijft de Britse publieke omroep.

Vorig jaar is er nog wel een seizoen van Masterchef gefilmd met Wallace als presentator, maar er is door de omroep nog geen besluit genomen of de afleveringen ook daadwerkelijk te zien zullen zijn.

Wallace heeft de aantijgingen altijd ontkend. In december schreef hij dat de klachten over zijn gedrag afkomstig waren "van een handvol vrouwen uit de middenklasse van een bepaalde leeftijd", wat tot veel boze reacties leidde.

Autisme

In het rapport over het gedrag van Wallace staat volgens BBC News ook dat de presentator in de loop van het onderzoek de diagnose autisme kreeg en dat "de bevindingen gezien moeten worden in de context van zijn neurodiversiteit": "Wallace accepteert dat zijn diagnose kan helpen om sommige van zijn acties te verklaren, maar hij wil zich er niet achter verschuilen."

Wallace haalde zich vorige week de woede van autismestichtingen op de hals toen hij de beschuldigingen van wangedrag in verband leek te brengen met zijn recente diagnose. "Mijn neurodiversiteit, nu formeel gediagnosticeerd als autisme, werd vermoed en besproken door collega's gedurende talloze seizoenen van MasterChef", schreef Wallace op sociale media. "Toch werd er niets gedaan om mijn handicap te onderzoeken of mij te beschermen tegen - wat ik nu besef - een gevaarlijke omgeving was gedurende meer dan 20 jaar."

Verschillende stichtingen reageerden daarop dat er geen excuus is om ongepast gedrag te vertonen richting andere mensen. "Waar staan we als we autisme misbruiken als excuus om ons te gedragen zoals we willen?", zei Seema Flower van Blind Ambition over Wallaces opmerking tegen de BBC. Blind Ambition is een bureau dat bedrijven en instellingen adviseert over toegankelijkheid voor mensen met een beperking.

De veroordeelde drugscrimineel Jos L. moet de Staat ruim 96 miljoen euro betalen. Dat heeft de rechtbank bepaald in de ontnemingszaak tegen L., die ook bekendstaat als Bolle Jos.

Het Openbaar Ministerie legde een claim van ruim 221 miljoen euro neer tegen L., een recordbedrag. De rechtbank in Rotterdam komt uit op een aanzienlijk lager bedrag, omdat het OM volgens de rechter "een te ruime wettelijke grondslag" gebruikte bij het bepalen van het terug te betalen bedrag.

150 kilo goud

Ook beoordeelt de rechtbank "enkele verdiensten" van L. anders. Zo stelde de rechter vast dat L. "grote partijen" cocaïne importeerde, die hij betaalde met contant geld. Ook kocht hij 150 kilo goud.

Het OM zei dat L. daarbij ook onder meer een appartement, dure horloges en een auto voor zijn familie had gekocht. Maar de rechter vond dit onvoldoende bewezen en nam dit daarom niet mee bij het bepalen van het terug te betalen bedrag.

Ook stelde de rechtbank vast dat er meerdere cocaïnetransporten van L. - zo'n 13.000 kilo, met een gezamenlijke waarde van 30 miljoen euro - zijn onderschept. L. heeft daardoor geen voordeel gehad van die transporten, waardoor dit bedrag is afgetrokken van het bedrag dat moet worden terugbetaald.

Voortvluchtig

Het neemt niet weg dat Bolle Jos de Staat alsnog een fors bedrag is verschuldigd. L. is voortvluchtig en wordt internationaal gezocht. Bij de ontnemingszaak liet hij zich niet vertegenwoordigen door een advocaat.

Waarschijnlijk houdt hij zich op in Sierra Leone. Eerder dit jaar doken er beelden op uit het Afrikaanse land, waarop L. te zien was.

Bolle Jos werd vorig jaar in Nederland bij verstek veroordeeld tot 24 jaar celstraf voor de smokkel van cocaïne en het opdracht geven tot moord. Ook is hij in België veroordeeld voor de invoer van zeker honderd kilo cocaïne.

Defensie en de NS praten over een mogelijke verkoop van oude treinwagons, die omgebouwd kunnen worden tot zogenaamde medevac-treinen voor gewonde militairen. Dat bevestigt een woordvoerder van de NS na berichtgeving door het AD.

'Medevac' staat voor medische evacuatie, waarmee het transport bedoeld wordt van gewonde, zieke of behandelde militairen. Er vindt dus geen medische behandeling plaats in de treinen, zoals operaties.

Defensie heeft contact gezocht met de spoorvervoerder. Het gaat om "verkennende gesprekken", zegt de woordvoerder. Wat voor materieel in aanmerking komt, is nog onduidelijk. Wel worden treinen de komende jaren vervangen. "Het hangt ook af van waar bij Defensie behoefte aan is", zegt de NS.

Het AD meldt dat de NS-wagons waarover de partijen spreken al in 2026 omgebouwd moeten worden tot rijdende medevac-treinen. Het zou allereerst gaan om 24 wagons. Dat aantal zou nog kunnen worden verhoogd.

KLM-piloten ingezet

Vorige week meldde Defensie al dat piloten van KLM als reservist ingezet kunnen worden om gevechtsvliegtuigen te besturen. Het gaat om burgerpiloten die in het recente verleden hebben gevlogen bij Defensie. Ze doen dit op vrijwillige basis. Er wordt begonnen met piloten die nog maar kort vliegen bij KLM.

KLM stelt hiervoor vijf voltijdsbanen beschikbaar die over een groter aantal piloten worden verdeeld. Die piloten kunnen naast hun werk bij KLM ook hun vaardigheden oefenen als Defensiepiloot van onder meer F-35's.

Bij een drinkwatertappunt in een speeltuin in Voorburg is geen verontreiniging gevonden. De drinkwaterpomp werd uit voorzorg afgesloten, nadat meerdere kinderen ziek waren geworden. Allen waren in de speeltuin 'Opa's Veldje' geweest.

Gisteren meldde persbureau ANP dat er twee weken geleden zeker 23 kinderen van twee basisscholen in Voorburg ziek waren geworden na een bezoek aan de speeltuin. De kinderen hadden volgens "een bezorgde ouder en buurman" last van maag- en darmklachten als overgeven, diarree en buikpijn.

De gemeente Leidschendam-Voorburg geeft aan dat het nog onduidelijk is waardoor de kinderen ziek zijn geworden. Ook staat nog niet vast dat het te maken heeft met het bezoek aan de speeltuin.

Veilig om te drinken

Uit voorzorg werden het watertoestel en de drinkwaterpomp in de speeltuin afgesloten. Ook was de GGD door de gemeente gevraagd om monsters nemen voor onderzoek.

De drinkwaterpomp is van waterbedrijf Dunea. De gemeente had het bedrijf gevraagd de kwaliteit van het water zo snel mogelijk te controleren. Dunea meldt vandaag dat daar geen verontreiniging is aangetroffen, wat betekent dat het water veilig is om te drinken.

In het waterspeeltoestel komt grondwater naar boven via een zelf te bedienen pomp. Onderzoek moet nog uitwijzen of dit water, dat niet is aangemerkt als drinkwater, is verontreinigd.

De bibliotheek van de aartsabdij in Pannonhalma, de oudste van Hongarije, wordt geteisterd door een plaag van broodkevers. Die zijn zich een weg aan het eten door de collectie van zo'n 400.000 boeken, waaronder een bijbel uit de dertiende eeuw en honderden boeken van voor de uitvinding van de boekdrukkunst, in de vijftiende eeuw. De bibliotheek huist ook duizenden boeken uit de zestiende eeuw.

Medewerkers van de bibliotheek zagen bij reguliere schoonmaakrondes dat er ongebruikelijke lagen stof op de collectie lagen en merkten daarna dat er gaten waren 'geboord' in de ruggen van meerdere boeken. Bij opening bleken dat de kevers ook in de papieren pagina's zaten. Ze eten het papier op en leggen eitjes in de boeken, waarna de larven ook weer het papier opeten.

Klimaatverandering

Hoe veel boeken er nu beschadigd zijn, is niet bekend. Maar volgens de directeur en de hoofdconservator van de bibliotheek zijn de kevers aangetroffen op verschillende plekken in de bibliotheek, en lopen nu zo'n 100.000 boeken gevaar. Die worden nu door medewerkers in kratten geplaatst en daarna ingepakt in luchtdichte zakken, waarin stikstofgas wordt gespoten.

Als de zakken na zes weken weer opengemaakt worden, zo vertelt hoofdconservator Zsófia Edit Hajdu, is de hoop dat de kevers door zuurstofgebrek zijn doodgegaan. De boeken worden dan één voor één geïnspecteerd, gestofzuigd en zo nodig gerestaureerd.

De broodkever doet zich doorgaans vooral tegoed aan etenswaren zoals graan of meel, maar houdt ook van de gelatine en zetmeel in oude boeken.

Waarom de plaag nu ontstaan is in de bibliotheek van Pannonhalma is niet bekend, maar volgens conservator Hajdu komt de kever nu meer voor door klimaatverandering: "Zoals bij alle insecten zijn hogere temperaturen goed voor de broodkever. Onder de 20 graden zijn ze niet zo actief, maar daarboven wel. Onder de 20 graden reproduceren ze pakweg twee keer per jaar, maar boven de 20 graden is dat twee keer zo hoog."

'Onderdeel van cultuur verloren'

De abdij van Pannonhalma werd gesticht in 996, en is daarmee ouder dan de Hongaarse monarchie. Het geldt als een van de belangrijkste culturele en religieuze centra van het land en overleefde onder meer de Ottomaanse bezetting in de zestiende en zeventiende eeuw.

Volgens directeur Ilona Ásványi zijn de oudste en zeldzaamste boeken van de collectie niet in gevaar, omdat die op een afgezonderde plek worden bewaard die niet is geïnfecteerd. Maar ze is alsnog bedroefd: "Als ik een boek zie dat is opgegeten door een kever, dan krijg ik het gevoel dat een onderdeel van de cultuur verloren is. Ongeacht hoeveel exemplaren we nog hebben of hoe vervangbaar het is."

In Frankrijk is een voortvluchtige gevangene weer opgepakt, nadat hij vrijdag in een waszak uit een gevangenis bij Lyon was ontsnapt. Dat schrijven Franse media, waaronder tv-zender BFMTV.

De 20-jarige man zat in een waszak van een vrijgelaten celgenoot: die had bij het verlaten van de gevangenis om een bagagekarretje gevraagd, omdat zijn spullen naar eigen zeggen te zwaar waren om naar de auto te dragen.

Zoektocht

Het duurde ruim een dag voordat de cipiers doorhadden dat de gevangene er niet meer was. Daarna werd een grote zoekactie opgetuigd. Ook zette Interpol hem met een zogenoemde 'red notice' op een lijst met internationaal gezochte personen.

De man zat vast voor onder meer betrokkenheid bij een moord in het bendecircuit en er liepen nog onderzoeken in andere zaken tegen hem. Door de ontsnapping laaide in Frankrijk de discussie over te volle gevangenissen op.

Opgepakt

De man werd vanochtend vroeg door een arrestatieteam opgepakt, toen hij een kelder verliet in Sathonay-Camp, een plaatsje nabij Lyon. Het is niet bekend hoe de politie hem op het spoor is gekomen.

Er wordt nog gezocht naar de vrijgelaten gevangene die hem hielp bij ontsnappen.

Er komen toch geen hypotheken met NHG voor flexwoningen die ergens tijdelijk mogen staan. De Nationale Hypotheekgarantie zei vorig jaar dit te onderzoeken, maar het blijkt niet mogelijk.

Het probleem is dat flexwoningen van een gemeente vaak maximaal 15 jaar ergens mogen staan. Maar een hypotheek heeft meestal een duur van 30 jaar. En er is geen garantie dat die woning na die 15 jaar ergens anders heen kan.

Daardoor wordt onzeker hoeveel zo'n woning nog waard is, als er geen nieuwe plek voor gevonden kan worden. NHG hoopte dat gemeenten een zogeheten herplaatsingsgarantie zouden geven, zodat een flexwoning altijd ergens anders neergezet kan worden. Maar nu blijkt dat te weinig gemeenten zo'n herplaatsing kunnen garanderen. En daarom stopt NHG met het project.

Alleen huur

"Om consumenten op een verantwoorde manier toegang te bieden tot dit type woningen, is een herplaatsingsgarantie vanuit gemeenten noodzakelijk", zegt Roald van der Linde van NHG. "Dit is ingewikkeld en te weinig gemeenten kunnen dit bieden. Daar lopen we nu helaas op vast."

In de praktijk zijn bijna alle flexwoningen op tijdelijke plekken nu van corporaties en investeerders die ze verhuren. Die durven het risico van wat te doen na 15 jaar wel aan. En voor investeerders is er de Regeling Tegemoetkoming Herplaatsing Flexwoningen. Die moet meer zekerheid geven op een nieuwe locatie voor flexwoningen.

Betaalbaar voor starter

Banken geven nu nagenoeg geen hypotheken aan particulieren voor de aankoop van een flexwoning op tijdelijke grond. En in de enkele gevallen dat ze het wel doen, is dat met een hypotheek met een looptijd gelijk aan de beschikbaarheid van de grond, zei de NHG eerder. Vooral voor starters op de woningmarkt zou het kopen van een flexwoning een uitkomst kunnen zijn. Een flexwoning kost volgens NHG gemiddeld zo'n 180.000 euro en een reguliere koopwoning rond de 450.000 euro.

De Nationale Hypotheekgarantie dient als vangnet voor het geval iemand door bijvoorbeeld werkloosheid, scheiding of het overlijden van een partner een woning met verlies moet verkopen. Met de garantie wordt de restschuld overgenomen en aan de bank betaald.

Het aantal nieuwe flexwoningen groeit. Vorig jaar zijn er voor meer dan 5000 een vergunning gegeven, twee jaar eerder waren dat er nog minder dan 3000. De overheid ziet de plaatsing van flexwoningen als een van de oplossingen voor het woningtekort.

Bij het ongeluk op het spoor bij Assen waarbij vanochtend een auto op een trein botste, is een automobilist om het leven gekomen. Vanwege het ongeluk is het treinverkeer tussen Groningen en Assen stilgelegd.

Het ongeluk gebeurde rond 08.30 uur bij Loon, een dorp in de buurt van Assen. De auto vloog bij de aanrijding in brand. De brandweer laat aan RTV Drenthe weten dat de trein is ontruimd.

De machinist en ongeveer zeventig inzittenden van de trein bleven ongedeerd. De passagiers zijn met bussen naar Groningen gebracht.

Bij de brand is de bovenleiding beschadigd geraakt. In eerste instantie verwachtte de NS dat het treinverkeer rond 16.00 uur hervat kon worden, maar dat wordt 20.00 uur. De NS meldt dat er stopbussen rijden.

Er is nog veel onduidelijk over de crash van een Nederlands vliegtuigje op de luchthaven Londen Southend in het Verenigd Koninkrijk. Het stortte gistermiddag vlak na het opstijgen neer. Over de slachtoffers is nog niets bekend. Experts denken dat het door de grote vuurbal die ontstond lastig is om hen te identificeren. De luchthaven blijft ook vandaag gesloten.

Southend Airport zegt dat alle vluchten van vandaag zijn geannuleerd. Ze adviseren reizigers om met hun luchtvaartmaatschappij contact op te nemen voor meer informatie en advies. Van en naar de luchthaven gaan vooral Europese vluchten, voornamelijk uitgevoerd door Easyjet.

De Britse politie laat aan de NOS weten dat het onderzoek nog volop gaande is. Ze hopen vanmiddag met meer informatie te kunnen komen.

Het toestel dat gisteren crashte, is van een Nederlands bedrijf, Zeusch Aviation, dat bij Lelystad Airport is gevestigd. Het vliegtuigje was ook op weg naar de luchthaven van Lelystad toen het vlak na het opstijgen crashte in het VK.

Het bedrijf bevestigt dat het de eigenaar is van het gecrashte toestel en zegt "actieve steun" te verlenen bij het onderzoek naar de toedracht. "Onze gedachten gaan uit naar iedereen die getroffen is", staat in een verklaring.

Zeusch Aviation levert met allerlei kleine vliegtuigen diensten als medische evacuaties, luchtopnames en luchtbewaking. Het toestel dat gistermiddag neerstortte, had volgens Britse media medische systemen aan boord. Het gaat om een Beechcraft B200 Super King Air.

"Het is een vliegtuig dat heel vaak gebruikt wordt", zegt luchtvaartexpert Luk de Wilde. "Er zijn er wel meer dan 8000 van gebouwd. Ook dit toestel was wel al 31 jaar oud, maar op zich is daar niets mis mee, want die toestelletjes kunnen makkelijk 40 tot 50 jaar vliegen als ze heel goed onderhouden worden. Het is een zeer betrouwbaar toestel en over het algemeen zijn er weinig ongevallen mee gebeurd."

Er zijn nog altijd weinig details over de crash. Zo is onduidelijk of er behalve de piloten nog meer mensen aan boord waren. Het toestel stortte iets voor 16.00 uur neer, vlak na het opstijgen.

Een ooggetuige op de luchthaven zegt dat de piloten nog zwaaiden toen ze aan het taxiën waren. "Toen gaven ze gas en passeerden ons. Het vliegtuig steeg op en binnen een paar seconden maakte het een steile bocht naar links", zegt John Johnson, die met zijn familie op de luchthaven was.

Vervolgens zagen ze een "grote vuurbal". Volgens luchtvaartanalist De Wilde komt dat door de grote hoeveelheid kerosine aan boord. "Als zo'n vliegtuig volgeladen is en opstijgt, heb je heel veel brandstof aan boord en is het logisch dat er zo'n gigantische vuurbal ontstaat."

Dat bemoeilijkt volgens hem ook de identificatie van de mensen aan boord. "Ik kan me best inbeelden dat de slachtoffers moeilijk te identificeren zijn. Ik denk dat men daar eerst uitsluitsel over wil hebben om ook de families op de hoogte te kunnen brengen."

De Onderzoeksraad voor Veiligheid is betrokken bij het onderzoek naar de crash van het toestel. Dat is onder leiding van de Britse autoriteiten. "Wij assisteren waar nodig."

De zoektocht naar de elf mensen die vorige week vermist raakten na een aanval van de Houthi's op een schip in de Rode Zee is gestaakt. Het bulkschip Eternity C werd woensdag door de Houthi-rebellen uit Jemen tot zinken gebracht, na twee dagen van aanvallen. Daarbij kwamen zeker vier mensen om het leven.

De beveiligingsbedrijven Ambrey en Diaplous Group wisten tien mensen uit zee te redden na de aanval, onder wie acht Filipijnen, een Indiër en een Griek. Het is onduidelijk wat het lot is van de elf resterende opvarenden.

Claims over ontvoering

De Houthi's claimden na de aanval enkele bemanningsleden te hebben vastgenomen, al hebben ze daar geen bewijs van getoond. De Amerikaanse ambassade in Jemen zei vorige week ook te geloven dat de rebellen gijzelaars hebben genomen, maar daar is niets meer van vernomen.

"De beslissing om de zoektocht te beëindigen is met tegenzin genomen door de eigenaar van het schip", schrijven de beveiligingsbedrijven in een verklaring. "Onder de huidige omstandigheden heeft het de prioriteit om eerst de tien geredde zielen aan vasteland te brengen en ze daar de dringende medische hulp te bieden die ze nodig hebben."

Vorige week werd niet alleen Eternity C aangevallen, maar ook het schip Magic Seas. Ook die boot zonk. Beide schepen hadden een Griekse eigenaar en voeren onder de Liberiaanse vlag. Het was voor het eerst in ruim een half jaar dat de commerciële scheepvaart in de Rode Zee onder vuur werd genomen.

Op deze door de Houthi's vrijgegeven beelden is te zien hoe ze Magic Seas opbliezen:

Intussen zijn er door het zinken van de twee schepen olievlekken ontstaan in de zuidelijke Rode Zee, valt volgens persbureau AP te zien op satellietbeelden. De olievlek die vrijgekomen is uit Eternity C zou 80 kilometer in lengte zijn en die van Magic Seas 65 kilometer. De olie komt uit het reservoir van het schip en werd gebruikt voor de aandrijving.

Tussen november 2023 en december vorig jaar namen de Houthi's meer dan 100 schepen onder vuur met raketten en drones. Daarbij zijn er tot nu toe zeker vier schepen tot zinken gebracht en zeker acht schippers gedood.

Het aantal mensen dat medicijnen gebruikt voor ADHD is in 17 jaar tijd verviervoudigd. In 2023 waren het er volgens het CBS bijna 300.000. In 2006 was dit aantal nog 78.000.

Opvallend is dat vooral steeds meer vrouwen ADHD-middelen als ritalin en concerta zijn gaan gebruiken. Daardoor zijn de verschillen tussen mannen en vrouwen in het gebruik van de medicijnen de afgelopen jaren kleiner geworden. Onder de 20 jaar krijgen nu nog meer jongens dan meiden ADHD-middelen voorgeschreven, maar daarna zijn de verschillen kleiner.

Dromeriger

Bij vrouwen uit ADHD zich veelal anders dan bij mannen. Ze zijn vaak minder fysiek druk en beweeglijk, maar hebben meer last van mentale overactiviteit. "Bij vrouwen is het zo dat die vaak wat dromeriger zijn, wat afgeleid", zegt Luuk Hovius van het CBS.

Jonge meisjes krijgen daardoor vaak minder snel een diagnose. In de afgelopen jaren is er veel kennis bij gekomen over ADHD bij meisjes en vrouwen. Zij krijgen dus ook vaker medicatie voorgeschreven, blijkt uit de cijfers. "Het lijkt erop dat we dat steeds eerder beginnen te zien en te herkennen en dus dat deze mensen daarvoor ook een behandeling kunnen krijgen."

De cijfers van het CBS gaan over het aantal mensen waarbij de medicijnen via de huisarts zijn voorgeschreven. Over het aantal mensen dat de medicatie zonder recept slikt, en de pillen onderhands krijgt van mensen die het wel op recept krijgen, zijn geen cijfers. Volgens het Trimbos Instituut gebruikt bijna een op de twintig studenten ten minste een keer ADHD-medicatie zonder recept. Ze doen dat dan vaak voor het studeren of tentamens.

Vaatwasser

Hanneke Mijnster (44) heeft haar diagnose nu een jaar. Ze schreef het boek Hé, is dit ook ADHD? Voor haar diagnose vond ze zichzelf raar en mislukt, daarna vielen er puzzelstukjes op zijn plek. "Ik vond prioriteiten stellen lastig, alles is even belangrijk. Door die medicatie heb ik minder onrust en heb ik mijn leven beter onder controle. Het voelt alsof ik de grip terug heb."

Vooral alledaagse dingen gaan makkelijker door die medicijnen, zoals het inruimen van de vaatwasser, zegt Mijnster. "Voorheen probeerde ik dan de vaatwasser uit te ruimen, zie dat ik muesli heb gegeten, me dan afvraag of ik nog muesli in huis heb, me vervolgens afvraag waar de boodschappentassen zijn en dan als een wervelwind door het huis ga om daarna uitgeput op de bank te eindigen."

In de cijfers is ook te zien dat steeds meer 25-plussers beginnen met medicatie. Waarschijnlijk komt dat doordat er de afgelopen jaren meer aandacht is gekomen voor ADHD.

"Dus waarschijnlijk door de verhoogde aandacht die er is voor deze symptomen zijn er ook mensen die op latere leeftijd denken: ik herken me eigenlijk wel in dat beeld, ik heb die symptomen ook en dan richting de huisarts zijn gegaan", zegt Hovius van het CBS.

Overigens is onder alle leeftijdsgroepen het medicatiegebruik gestegen. Het CBS heeft geen cijfers over het aantal gestelde diagnoses. "Maar we zien dus wel dat het medicatiegebruik is gestegen, dus dan is het ook wel aannemelijk dat er meer mensen zijn die de diagnose gekregen hebben."

Regeringen in Kenia, Uganda en Tanzania snoeren critici op gewelddadige wijze de mond. Oppositieleiders, activisten en demonstranten worden opgepakt, zonder aanklacht opgesloten, gemarteld en soms zelfs vermoord.

"Leiders gedragen zich steeds autocratischer", zegt Mahad Kisuze van Lex Amica, een Ugandese organisatie die zich inzet voor democratie. "De methodes kijken ze af van andere autocratische leiders. Ze zien Poetin, maar kijken ook naar leiders van van oudsher democratische staten die steeds meer autoritaire trekken krijgen, zoals Trump of Netanyahu."

Het past in een wereldwijde trend. Volgens Freedom House neemt het aantal autoritaire regimes waarbij de macht grotendeels in handen is van één leider, al geruime tijd toe.

Al een jaar lang gaan vooral jonge Kenianen de straat op om te protesteren tegen belastingverhogingen, de economische situatie, corruptie en politiegeweld. Vorige week kwamen in Kenia tientallen mensen om bij antiregeringsprotesten. Honderden mensen werden gearresteerd. Volgens een lokale mensenrechtenorganisatie was de politie bewapend met machetes en speren, en werkte ze samen met bendes.

"De sfeer tijdens die protesten is gespannen en beangstigend", vertelt Nerima Wako, directeur van Siasa Place, een Keniaanse politieke jongerenorganisatie. "Mensen zijn ziedend, de politie schiet in het rond en overal ruikt het naar traangas. Maar hoe gevaarlijk ook, mensen blijven komen", zegt ze. "Velen zijn werkloos en wanhopig op zoek naar verbetering. Het voelt alsof ze niets te verliezen hebben."

De Keniaanse president Ruto noemt de demonstranten "terroristen die in oorlog zijn met de staat". "Dood hoeven ze niet, maar de politie kan ze in hun benen schieten", zei hij in een speech. Volgens Wako geeft Ruto de politie hiermee groen licht om de protesten met geweld neer te slaan.

Landverraad

Ook in de buurlanden Tanzania en Uganda is veel onrust, vooral onder jongeren. In Uganda, waar volgend jaar verkiezingen zijn, is de 80-jarige president Museveni genomineerd voor een zevende termijn. Hij is al veertig jaar aan de macht.

Al decennialang snoert hij critici de mond en is er nauwelijks ruimte voor oppositie. Zo verdween in mei de bodyguard van oppositieleider Bobi Wine. Hij bleek te zijn opgepakt en gemarteld in gevangenschap. Een andere oppositieleider, Kizza Besigye, zit sinds november vast. Hij kan de doodstraf krijgen wegens landverraad en het in gevaar brengen van de nationale veiligheid.

In Tanzania, waar in oktober verkiezingen zijn, werd in april Tundu Lissu, de belangrijkste oppositieleider, opgepakt. Ook hij wordt verdacht van landverraad, omdat hij pleitte voor hervorming van het kiesstelsel. Volgens de Verenigde Naties is er in het land sprake van "een patroon van verdwijningen en marteling om critici het zwijgen op te leggen".

Burgers snakken ook in Uganda en Tanzania naar verandering, maar grote protesten blijven daar uit. "Het risico dat je wordt opgepakt, gemarteld wordt of zomaar verdwijnt is te groot", vertelt Kisuze. "Mensen zijn bang, vaak zijn er meer agenten en militairen dan demonstranten. Dat is heel intimiderend."

Volgens Kisuze vinden jongeren en activisten elkaar vooral online, in Whatsappgroepen en op sociale media: "Daar kunnen ze hun frustratie en wanhoop wél uiten. Ze vinden herkenning bij landgenoten, en bij gelijkgestemden uit buurlanden."

Er zijn steeds meer signalen dat regeringen samenwerken om tegenspraak te smoren. Zo is het volgens Wako en Kisuze geen toeval dat de Ugandese oppositieleider Besigye uitgerekend in Kenia verdween. Ze noemen ook het voorbeeld van een Ugandese advocaat en een Keniaanse activist die Tanzania bezochten uit solidariteit met de gevangen oppositieleider Lissu. Beiden werden er opgepakt en gemarteld. "Deze arrestaties worden afgestemd. Leiders helpen elkaar", zegt Kisuze.

"Ze volgen allemaal het autocratische draaiboek", zegt Wako. Ze wijst op het bestempelen van demonstranten als terroristen, beschuldigingen van landverraad, de aanwezigheid van militairen op straat, de arrestaties zonder proces, het lastig vallen van journalisten en excessief politiegeweld.

Daarbij zijn ze minder bang voor de kritiek van onder meer de VS. Voorheen werd gedreigd met het stoppen van ontwikkelingssamenwerking. Nu die hulp is beëindigd, is dat een loos dreigement. "En zo hebben leiders vrij spel om ongestoord hun gang te gaan", zegt Kisuze.

Is het tij nog te keren? Zowel Kisuze als Wako probeert optimistisch te zijn. Wako pleit vooral voor gerechtigheid. Leiders, leger en politie mogen niet wegkomen met het doden van onschuldige burgers. "En we moeten elkaar blijven opzoeken, on- en offline, ons blijven uitspreken en elkaar helpen", zegt ze. "We mogen de strijd niet opgeven, hoe gevaarlijk onze straten nu ook zijn."

Goedemorgen! Gaat de rechtbank mee in de eis van het OM dat 'Bolle Jos' vele tientallen miljoenen euro's moet inleveren? En maakt Trump zijn woorden waar over zijn "grote bekendmaking" over Rusland?

Eerst het weer: Geregeld zon en landinwaarts is het met 25 tot 27 graden zomers warm. Later op de dag trekt de zuidwestenwind aan zee flink aan en in de zuidoostelijke helft van het land kan een enkele onweersbui voorkomen. De komende dagen valt ook soms een bui en is de temperatuur met zo'n 22 graden heel normaal voor midden juli.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Alle vluchten van en naar London Southend in het Verenigd Koninkrijk zijn geannuleerd. Gistermiddag crashte bij dat vliegveld een klein vliegtuig van het Nederlandse bedrijf Zeusch Aviation.

"Vanwege een ernstig incident vandaag op London Southend Airport moeten we helaas melden dat de luchthaven tot nader order gesloten is", staat in een verklaring, die iets over half tien 's avonds op de website verscheen.

Brandweer, politie en ambulancediensten zijn al uren bezig op de plek van het incident, maar er is nog altijd geen nieuws over wie er aan boord waren. Ook is het niet duidelijk of de inzittenden het hebben overleefd.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

In Saudi-Arabië is de afgelopen jaren een grote verschuiving gaande. Met name in de grote steden is er voor vrouwen veel veranderd: veel meer van hen zijn gaan studeren en werken. Ze zijn niet alleen actiever geworden in de culturele sector, maar hebben ook hun intrede gedaan in domeinen als technologie, wetenschap en engineering.

Correspondent Daisy Mohr liep een dag mee met de Saudische kunstenares Sara Al-Namlah. Ze is een van de eerste vrouwen die afstudeerden als grafisch vormgever. Met haar kunst wil ze de beeldvorming van de Arabische cultuur verbeteren:

Fijne dag!

De Amerikaanse president Trump heeft aangekondigd Patriot-luchtverdedigingsraketten naar Oekraïne te sturen. Dat zei hij zondag tegen journalisten op de luchtmachtbasis Andrews in Maryland.

Trump zei wel dat de VS er niet voor betaalt. Onder andere Duitsland zei bereid te zijn om de Patriots voor Oekraïne te kopen. Dat maakte bondskanselier Merz vorige week bekend. De VS is de enige die Patriot-raketten produceert.

"We zullen ze Patriots sturen waar ze wanhopig behoefte aan hebben." Om hoeveel raketten het gaat, zei Trump niet. Patriots zijn cruciaal in de verdediging van het Oekraïense luchtruim, vooral tegen Russische raketten. Maar ze kunnen ook gebruikt worden om vliegtuigen of helikopters uit de lucht te schieten.

Zorgen om eigen voorraad

Vandaag gaat NAVO-secretaris-generaal Rutte op bezoek bij de Amerikaanse president in Washington. Volgens NAVO-bronnen zullen ze het hebben over de Amerikaanse wapenleveranties aan Oekraïne.

Afgelopen dinsdag zei Trump al dat de Verenigde Staten meer wapens aan Oekraïne zouden gaan leveren. De president zei toen nog niet om wat voor soort wapens het ging.

Begin deze maand schortte de VS nog enkele wapenleveringen aan Oekraïne op, omdat er bij het Amerikaanse ministerie van Defensie zorgen waren dat de eigen voorraden te veel waren gekrompen.

Deze uitleg over Patriot-systemen maakten we in maart:

Bij de Amerikaanse Grand Canyon hebben twee grote natuurbranden de afgelopen dagen vele duizenden hectares natuur in de as gelegd. De branden woeden nog en breiden zich uit. Het noordelijke deel van het nationaal park is de rest van het seizoen gesloten.

De branden ontstonden woensdag en donderdag, allebei door blikseminslag. Een van de branden woedt in het Grand Canyon National Park en verwoestte tot zondagmiddag zo'n twintig vierkante kilometer aan terrein.

De andere brand woedt ten noorden van het park. Deze trof tot nu toe een terrein van 162 vierkante kilometer, ongeveer net zo groot als de helft van de gemeente Rotterdam. Deze brand werd in een dag tijd twintig keer zo groot, schrijft NBC News. Dat komt onder meer door de hoge temperaturen, lage luchtvochtigheid en harde windstoten, zegt de brandweer.

Toeristen geëvacueerd

Het vuur verwoestte een historische lodge en tientallen andere bouwwerken aan de noordkant van de Grand Canyon. Er gingen tussen de vijftig en tachtig gebouwen verloren, waaronder historische hutten, schrijft persbureau AP

De parkopzichter vertelde zondagochtend dat het bezoekerscentrum, het tankstation, een afvalwaterzuiveringsinstallatie, een administratiegebouw en enkele werknemerswoningen zijn verbrand.

Donderdag en vrijdag werden zo'n 500 toeristen uit het noordelijke gedeelte geëvacueerd. Ook alle medewerkers en omwonenden zijn geëvacueerd. Niemand raakte gewond.

De diepe kloof in de staat Arizona trekt jaarlijks miljoenen bezoekers. De kloof is gedurende de afgelopen miljoenen jaren uitgesleten door de rivier de Colorado.

Bij gevechten in Zuid-Syrië zijn tot nu toe bijna veertig doden gevallen. Dat meldt het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten, een in Engeland gevestigde oorlogsmonitor. De doden vielen bij gevechten tussen bedoeïenen - nomadische Arabische stammen - en lokale strijders in de buurt van de grotendeels druzische stad Sweida.

Onder de doden zouden bijna dertig druzen zijn, onder wie twee kinderen en tien bedoeïenen. Ook zouden er circa vijftig mensen gewond zijn.

De Syrische autoriteiten spreken van zeker dertig doden en honderd gewonden. Ze zeggen direct in te grijpen om het conflict op te lossen en de gevechten te stoppen.

De gevechten zijn de eerste uitbarsting van dodelijk geweld in het gebied sinds afgelopen voorjaar. Toen waren er gevechten tussen leden van de druzengemeenschap en veiligheidstroepen. Ook toen vielen er tientallen doden.

Een miljoen druzen

De verhoudingen tussen de druzen en de Syrische regering zijn al langer gespannen en die spanningen lopen de afgelopen maanden flink op. Zo vielen in april en mei ook al tientallen doden bij gevechten tussen druzen en pro-regeringsstrijders. Dat gebeurde toen bij de hoofdstad Damascus.

Er zijn ongeveer een miljoen druzen. Zij leven verspreid over Syrië, Libanon en Israël. De Syrische druzenbevolking woont voornamelijk in de provincie Sweida. De druzen behoren tot een religieuze minderheid die zich in de tiende eeuw afsplitste van de sjiitische islam.

In december kwam er een einde aan het regime van dictator Assad. Een opmars van rebellen bracht het regime van Assad ten val. De afgelopen maanden gebeurde waar veel mensen al bang voor waren: de spanningen tussen verschillende bevolkingsgroepen in Syrië leidden tot nieuw geweld.

Alle vluchten van en naar London Southend in het Verenigd Koninkrijk zijn geannuleerd. Zondagmiddag crashte bij dat vliegveld een klein vliegtuig van het Nederlandse bedrijf Zeusch Aviation.

"Vanwege een ernstig incident vandaag op London Southend Airport moeten we helaas melden dat de luchthaven tot nader order gesloten is", staat in een verklaring, die iets over half tien op de website verscheen.

Brandweer, politie en ambulancediensten zijn al uren bezig op de plek van het incident, maar er is nog altijd geen nieuws over wie er aan boord waren. Ook is het niet duidelijk of de inzittenden het hebben overleefd.

Het twaalf meter lange toestel stortte volgens de politie iets voor 16.00 uur neer, vlak nadat het was opgestegen. Het toestel was onderweg naar Lelystad Airport.

Dit zijn beelden van net na de crash:

De politie van Essex gaf om 20.45 uur een laatste update. "We hebben het gebied breed afgezet om ervoor te zorgen dat al onze collega's van de hulpdiensten hun werk veilig kunnen doen", schrijft de politie. "We zullen dit vannacht en morgenochtend blijven doen."

Verder schrijft de politie dat er een telefoonnummer is geopend voor iedereen met vragen of mensen die informatie hebben over de crash, zowel voor Britse als internationale bellers.

Op beelden is te zien dat er een grote vuurbal ontstond:

Britse media melden dat het kleine vliegtuig uitgerust was met medische systemen om patiënten te vervoeren. Het vliegtuig is eigendom van Zeusch Aviation. Dat Nederlandse luchtvaartbedrijf is gespecialiseerd in medische evacuaties, orgaanvluchten en verzorgt ook privévluchten.

The Guardian schrijft dat het nog onduidelijk is of het in dit geval om een medische evacuatie ging en of er patiënten aan boord waren.