Aggregator

De Verenigde Staten zijn in de Israëlische oorlog met Iran gestapt. President Trump verbreekt hiermee een van zijn belangrijkste verkiezingsbeloftes, want hij zou de 'vredespresident' worden die oorlogen beëindigt en geen nieuwe avonturen in het buitenland begint. Waarom heeft hij dan toch Iraanse doelen aangevallen en op basis waarvan heeft hij deze beslissing eigenlijk genomen?

In deze extra lange podcast vertelt oud-militair en hoogleraar krijgswetenschappen Martijn Kitzen over de zogenoemde operatie Midnight Hammer en de uitzonderlijke inzet van Massive Ordnance Penetrator-bommen (de 'bunkerbusters').

Hoe effectief zijn die, welke schade hebben ze aangericht en: wat lag er nou daadwerkelijk op de drie locaties in Iran die zijn aangevallen? Ook spreekt Kitzen over de (on)mogelijkheid om met louter militaire middelen een atoomprogramma uit te schakelen.

Amerika-deskundige Casper Thomas gaat in op de politieke implicaties. Trump heeft het Congres niet geraadpleegd, binnen zijn eigen partij wordt getwijfeld of deze stap verstandig was, hij heeft adviezen van de eigen veiligheidsdiensten over het Iraanse atoomprogramma terzijde geschoven en onduidelijk is of er een strategie aan deze aanvallen ten grondslag ligt.

Is er wel een plan of is dit in feite een soloactie van de president?

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Elisabeth Steinz

Redactie: IJsbrand Terpstra

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag 20 minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en De Rooy: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door de NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

(Telecompaper) The upper 6 GHz band in Europe should be shared by the mobile and Wi-Fi industries, according to a report published by the EU's main advisory body, the Radio Spectrum Policy Group...

In an Earth-sized take on the age-old ‘correlation or causality’ question, researchers have come across a fascinating match between Earth’s magnetic field and its oxygen levels since the Cambrian explosion, …read more

Het atoomcomplex bij Fordo is opnieuw aangevallen, melden Iraanse staatsmedia. De ondergrondse nucleaire faciliteit werd afgelopen weekend ook al door de Verenigde Staten gebombardeerd. Rond het middaguur bevestigde Israël de bombardementen vandaag te hebben uitgevoerd.

Volgens het hoofd van de VN-atoomwaakhond Rafael Grossi heeft het Amerikaanse bombardement van afgelopen weekend waarschijnlijk grote schade aangericht. "Gezien de zwaarte van de gebruikte bommen en de extreme gevoeligheid voor trillingen van de centrifuges, zal er zeer omvangrijke schade zijn ontstaan", zei hij.

Het complex in Fordo zit diep onder de grond. Amerika gebruikte bij die aanval zogeheten bunker busters; zware bommen die tot diep in de grond doordringen voordat ze ontploffen. Welke wapens er bij de aanval vandaag zijn gebruikt, is niet duidelijk.

Evin-gevangenis geraakt

Israël voerde vandaag opnieuw aanvallen uit op Teheran. Daar is de poort van de beruchte Evin-gevangenis verwoest. Op door de NOS geverifieerde beelden is te zien dat er een groot gat is geslagen in het complex, waar veel politieke gevangenen zitten.

Het Israëlische ministerie van Defensie bevestigt de aanvallen en zegt dat er ook een hoofdkwartier van de Basj doelwit was, een onderdeel van de Iraanse Revolutionaire Garde. Minister Katz spreekt van aanvallen met een "ongekende kracht".

Volgens het Iraanse persbureau ILNA en nieuwszender Al Jazeera zijn in Teheran een universiteitsgebouw en een gebouw van de staatstelevisie geraakt van waaruit live-uitzendingen worden gemaakt. Het is nog niet duidelijk hoeveel slachtoffers bij de nieuwe aanvallen zijn gevallen.

Iraanse drones en raketten

Andersom heeft Iran vanochtend ook weer Israël gebombardeerd, volgens Iraanse staatsmedia met tientallen drones. Ook zouden er raketten zijn gebruikt, die volgens Israël grotendeels door de luchtverdediging onschadelijk zijn gemaakt.

De Israëlische zusterorganisatie van het Rode Kruis zegt dat er in het noorden en midden van het land projectielen zijn neergekomen. Voor zover bekend zijn er geen slachtoffers gevallen.

Nederlandse militairen weg

De Nederlandse landmacht meldt dat 70 van de 145 Nederlandse militairen van 11 Luchtmobiele Brigade die in Irak waren gestationeerd, onderweg zijn naar Nederland. Ze zijn inmiddels aangekomen in Jordanië. Volgens demissionair minister van Defensie Brekelmans reizen ze later vandaag door naar Nederland.

De Nederlanders, die in Irak onder anderen NAVO-adviseurs vervoeren en beveiligen in en rond de hoofdstad Bagdad, hadden eigenlijk enkele dagen geleden al moeten vertrekken omdat hun missie erop zit. Ze konden niet weg, omdat het luchtruim van Irak is gesloten vanwege de oorlog tussen Israël en Iran.

Een aantal prominente PvdA'ers zegt het partijlidmaatschap op vanwege een voorstel voor een wapenembargo tegen Israël en de onrust die erover is ontstaan. Oud-Kamervoorzitter Gerdi Verbeet, oud-Kamerlid Lutz Jacobi en oud-wethouder Reshma Roopram hebben hun lidmaatschap opgezegd.

In totaal hebben 350 PvdA'ers en 140 leden van GroenLinks hun lidmaatschap opgezegd, zo maakt het partijbureau van de PvdA bekend. Tegelijkertijd hebben zich afgelopen weekend bij beide partijen elk ruim 1000 nieuwe leden gemeld. Hoeveel mensen daarvan lid zijn (geworden) van beide partijen is niet bekend; het aantal zogenoemde dubbellidmaatschappen wordt niet geteld.

De Kamerfractie van GroenLinks-PvdA stelde vorige week voor in de Kamer om een tijdelijk volledig wapenembargo in te stellen. Daarmee zou ook de levering van onderdelen voor de luchtverdediging van Israël worden gestopt, de zogenoemde Iron Dome.

Het voorstel leidde tot beroering, binnen en buiten de partij. In de Tweede Kamer haalde het voorstel geen meerderheid. Op het congres in Nieuwegein van afgelopen zaterdag schaarde een grote meerderheid zich er wel achter.

'Onfatsoenlijk'

Rond het gezamenlijke congres van PvdA en GroenLinks liepen de spanningen op rond het onderwerp. Een ruime meerderheid van de leden stemde op het congres in met het wapenembargo; een motie van een aantal PvdA'ers onder wie Verbeet om het plan te verwerpen werd weggestemd.

Verbeet is ongelukkig met hoe het eraan toe ging. Ze schrijft in haar opzeggingsbrief aan PvdA-voorzitter Esther-Mirjam Sent dat ze zich "niet meer thuis" voelt bij de partij vanwege de "onfatsoenlijke gang van zaken".

Volgens Verbeet zijn er met het embargovoorstel willens en wetens "Joodse en niet-Joodse partijgenoten" diep geraakt en bang gemaakt. Ook is er volgens haar niet ingegrepen op het congres toen er "boe" werd geroepen naar degenen die tegen een wapenembargo waren. "Ik ben diep gekwetst en verbijsterd dat niemand van u ingreep. Of was dit misschien de bedoeling?"

'Gejoeld en weggezet'

Roopram en Jacobi zegden hun lidmaatschap om vergelijkbare redenen op. "De Partij van de Arbeid is dood", schrijft Roopram, die wethouder was in Barendrecht. "Er werd gejoeld, oud-Kamervoorzitter Gerdi Verbeet werd weggezet", zei Jacobi gisteren tegen De Telegraaf. "Ik heb voor mijzelf besloten: ik wil hier écht niet meer bij horen."

De drie opstappers zijn overigens ook allemaal tegen de ophanden zijnde fusie van GroenLinks en PvdA. Andere prominenten die zich tegen de Israëlkoers keerden, zoals oud-partijleider Ad Melkert en oud-voorzitter Hans Spekman, zijn nog wel lid van de partij.

Naast het drietal is er ook een aantal minder bekende opstappers. Bij GroenLinks stopt Paola Vonk als voorzitter van de afdeling Den Bosch. Ze spreekt van een "blamage" op het congres. En de fractievoorzitter van de PvdA in de Utrechtse Staten, Hans Adriani, heeft laten weten zijn partijlidmaatschap op te zeggen.

Rob Oudkerk, voormalig PvdA-wethouder in Amsterdam, hint op de oprichting van een nieuwe partij. "Ik heb mijn lidmaatschap van GroenLinks-en-wat-er-van-de-PvdA-nog-over-is nog niet opgezegd. Dat gaat wel gebeuren. Op een door meerderen gekozen moment, met een perspectief voor de toekomst."

(Telecompaper) Bell Canada and Rogers have urged the federal government to reverse a ruling by the Canadian Radio-television and Telecommunications Commission...

Het afsluiten van meerdere wandel- en fietspaden op de Veluwe heeft ertoe geleid dat enkele vogelsoorten terug zijn in het gebied. Dat blijkt uit voorlopige resultaten van Sovon, dat in opdracht van de provincie Gelderland onderzoek doet naar kwetsbare vogelsoorten in recreatiegebieden.

Rob Vogel van vogelonderzoeker Sovon kijkt naar het effect van menselijke aanwezigheid op broedvogels in Natura 2000-gebieden. "We monitoren de ontwikkeling van specifieke soorten, op plekken waar maatregelen zijn genomen én op locaties waar het gebruik nog vrij is. Door die gegevens naast elkaar te leggen, ontstaat een duidelijk beeld van wat wel en niet werkt", legt hij uit bij Omroep Gelderland.

Elke drie weken worden 's ochtends vogels geteld op dezelfde route op de Zilvensche Heide. De onderzoeker spreekt nu van "voorzichtig herstel" in het gebied, met name bij bodembroeders als de boomleeuwerik en de nachtzwaluw. "We weten dat deze vogels pas terugkeren naar hun nest als de rust is weergekeerd. In sommige gevallen proberen ze zelfs mensen bij hun broedplek weg te lokken. Door paden af te sluiten verdwijnt die verstoring en ontstaat er ruimte voor terugkeer."

Behoorlijke verandering

Boswachter Clara Wilken van Geldersch Landschap en Kastelen snapt dat de afsluitingen vervelend kunnen zijn voor bezoekers. "Voor sommige mensen is het een behoorlijke verandering. Zeker als een pad waar je al jaren wandelt ineens verboden terrein wordt. Dan voelt het alsof er een stukje van je eigen achtertuin verdwijnt."

De meeste recreanten zijn echter begripvol, zegt Wilken. "Als je mensen vertelt over de kwetsbaarheid van broedende vogels en hoe verstoring dat bedreigt, ontstaat er meestal wel draagvlak. Niet iedereen is meteen blij, maar de meeste mensen houden zich keurig aan de regels."

Het onderzoek naar de broedvogels loopt nog. De komende jaren moet duidelijk worden welke maatregelen het meest effectief zijn en voor welke soorten extra stappen nodig zijn. "Iedereen wil van de natuur genieten", zegt hij. "Maar sommige bezoekers hebben veren. En die hebben rust nodig."

Inwoners van een aantal dorpen aan de grens van Overijssel met Duitsland ervaren overlast van de toename van vrachtverkeer. De vrachtwagens vermijden de grenscontrole op de snelweg en rijden daarom door de dorpen. Dat zet de leefbaarheid onder druk, zegt burgemeester Jeroen Diepemaat van Losser.

De Duitse grenscontroles zijn in september 2024 ingevoerd, onder meer om illegale immigratie tegen te gaan. "Sinds de grenscontroles gestart zijn, merk je dat het veel verkeersdruk oplevert op de kleinere grensovergangen", zegt Diepemaat tegen RTV Oost.

"De vaste controlepost staat langs de A1, maar het verkeer zoekt een andere weg. Het verkeer gaat door Glane, door Overdinkel en door de andere overgangen bij De Lutte", zegt Diepemaat. "De wegen zijn daar minder op berekend. We hadden nou juist die A1 als mooie route om Duitsland in te gaan."

Paula Gerritsen, inwoner van Glane en lid van de dorpsraad: "Dit dorp is niet ingericht op zoveel extra verkeer", vertelt ze.

'Moeten toch wat'

De grenscontroles veroorzaken dagelijks files op de A1 en die vermijden transportbedrijven liever. "We sturen actief op het vermijden van files", zegt Jules Menheere, directeur van Vos Transport. "Als we zien dat er files staan, proberen we eromheen te rijden. Bijvoorbeeld via de N35 bij Enschede, of anders bovenlangs door Nederland en dan daar de grens over. Dus het is te doen, maar we zijn niet blij met de grenscontroles."

"We pakken meestal de alternatieve route over de N35 bij Enschede", zegt André Pluimers, directeur van Bolk Transport. "We hebben niet zoveel last van de controles, omdat we via binnendoorweggetjes bij De Lutte de grens over gaan", aldus een woordvoerder bij Mastenbroek Transport.

Burgemeester Diepemaat neemt de transportsector dat niet kwalijk. "Ze moeten toch wat", zegt hij. "De doelstelling was om de illegale immigratie tegen te gaan. Je ziet zowel in de Nederlandse als in de Duitse cijfers dat dat er eigenlijk nauwelijks uitgehaald wordt. Dus in die zin is het niet zo heel effectief."

Andere plekken

De Duitse politie noemde de grenscontroles zelf eerder wel succesvol. Zo zouden er in één maand tijd 1419 mensen tegengehouden die geen geldige papieren bij zich hadden, onder wie migranten. Diepemaat: "Maar dat gebeurt vooral aan de grens met Oostenrijk en Tsjechië, niet hier".

Het stoort Paula Gerritsen vooral dat er permanent wordt gecontroleerd op de A1, maar niet op andere plekken. Ze zou het liefst óveral grenscontroles zien, dus ook op die kleine overgangen zoals in Glane. "Dan zorg je ervoor dat mensen deze plek gaan mijden en het minder druk wordt."

Burgemeester Diepemaat: "Mijn pleidooi zou zijn: zet de capaciteit in op de grensoverschrijdende politieteams die er al zijn, zorg dat die samenwerking goed versterkt wordt en doe dat op meer plekken dan alleen op de grens bij De Lutte."

(Telecompaper) The European Commission is considering moving more of its cloud services to OVHcloud...

(Telecompaper) European hosting provider Ionos has submitted an expression of interest to the European Commission for funding to build and operate an AI gigafactory...

QR codes are something that we all take for granted in this day and age. There are even a million apps to create your own QR codes, but what if …read more

Een klok uit het Zeeuwse Goes die tijdens de Tweede Wereldoorlog op de bodem van het IJsselmeer belandde, blijkt jaren geleden te zijn gered door een inwoner van het Drentse Hijken. Hij heeft daar nu een prominente plek in de klokkenstoel gekregen.

Cees Vermeeren, voorzitter van de Stichting Klokkenstoel Hijken, deed een half jaar lang onderzoek naar de historie van de klok. Eigenlijk kon hij niet geloven dat de klok echt zo'n bijzondere geschiedenis had. "Ik dacht altijd: wat een broodjeaapverhaal. Maar nu is het voor mij honderd procent zeker", zegt de inwoner van het dorp tegen RTV Drenthe.

Vermeeren ontdekte dat de klok vanaf 1930 onderdeel uitmaakte van de 47 klokken in de gemeentelijke toren van Goes. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn die allemaal weggehaald omdat de Duitse bezetters het brons wilden omsmelten voor wapens.

Boven water

Er bestaan twee verhalen over hoe de klokken uit Goes daardoor op de bodem van het IJsselmeer eindigden, ontdekte Vermeeren. "Het ene verhaal is dat een clubje mensen van het kerkbestuur naar Friesland onderweg was met vijf klokken en dat het bootje is gezonken. Het andere verhaal is dat de complete vracht met klokken al door de Duitsers gevorderd was en dat men de boot liet zinken om te voorkomen dat ze naar Duitsland gingen."

Bij de drooglegging van de Noordoostpolder in 1942 kwamen de klokken weer tevoorschijn, zegt Vermeeren. Twintig jaar later, in 1962, werden enkele geveild. "De Gereformeerde Kerk van Hijken heeft de klok toen gekocht."

Sindsdien luidde de Zeeuwse klok tijdens begrafenissen en de kerkgang in het Drentse dorp. Toen de kerk in 2014 sloot, is nog gekeken of de klok in de klokkenstoel kon komen te hangen. "De klok van Goes was te klein, die paste niet en is toen uit beeld verdwenen. We hebben een grotere klok aangeschaft en die hangt sinds 2016 in de stoel."

Bewaard

Een dorpsgenoot nam de klok mee toen die bij de oud-ijzerboer belandde. Toen de man vorig jaar overleed, is de klok geërfd door een andere familie in het dorp. Vanwege de 80-jarige bevrijding van het dorp besloot Vermeeren op zoek te gaan naar de klok en de bijbehorende geschiedenis.

Hij wilde heel graag dat de klok zou terugkomen in de gemeenschap. De eigenaren hebben de klok nu in bruikleen gegeven aan de stichting. Omdat de klok zo'n unieke reis heeft afgelegd, heeft hij nu alsnog een plek in de klokkenstoel van het dorp gekregen.

De klok uit Goes hangt nu in Drenthe:

Tijdens het dorpsfeest afgelopen weekend is de klok feestelijk onthuld. De klepel is vastgezet, dus luiden doet hij niet meer. "De klok werd nog wel eens als kwajongensstreek op zaterdagnacht geluid in het dorp. We willen voorkomen dat omwonenden er last van krijgen."

Vermeeren vindt niet dat de klok eigenlijk terug zou moeten naar Goes. "Wij hebben hem ooit gekocht, hij hoort hier."

(Telecompaper) Singtel has launched an enhanced "multi-domestic connectivity solution" that it said enables seamless, secure, and regulatory-compliant global IoT...

(Telecompaper) Eutelsat announced plans to raise EUR 1.35 billion in fresh capital to accelerate its growth plans, notably in the low Earth orbit satellite market where it is competing with SpaceX's Starlink...

Beveiligers in en rond Den Haag hebben tot nu toe al tientallen drones in beslag genomen vanwege een verbod rond de NAVO-top daar. Tot en met woensdag mag geen enkele drone de lucht in, maar niet iedereen houdt zich daaraan.

In een straal van ruim 16 kilometer rond Den Haag geldt sinds afgelopen woensdag een compleet verbod op vliegen met drones. In een kleiner deel geldt het verbod tot en met vrijdag. Hoewel je normaal ook niet zo maar overal met een drone mag vliegen, wordt er nu veel strenger gehandhaafd.

Ook professionele drones, bijvoorbeeld die waarmee luchtvaartmaatschappijen hun vliegtuigen inspecteren, moeten aan de grond blijven. Alleen drones van de politie of van Defensie mogen met expliciete toestemming de lucht in.

"Het is allemaal voor de zekerheid", zegt Katja van Bijsterveldt, luchtvaartofficier bij het Openbaar Ministerie. "Aan de buitenkant kunnen wij niet zien wat de intentie van een drone is."

'Uit de lucht schieten'

Om de apparaten op te sporen werken politie en Defensie met allerlei detectieapparatuur, zoals radars. De opsporingsdiensten weten welke drones wél toestemming hebben en kunnen dus zien welke niet in de lucht thuishoren.

Als ze er zo een vinden, wordt die weggehaald. "Natuurlijk kan dat door de dronevlieger op de schouder te tikken", legt Van Bijsterveldt uit. "Maar we kunnen ook het signaal jammen, zoals dat heet."

In dat geval wordt de frequentie tussen de drone en de controller geblokkeerd, waardoor de drone gedwongen landt. Op die manier kan ook de besturing van de drone overgenomen worden. "En in het ergste geval mogen we een drone met een vuurwapen uit de lucht schieten."

Boetes en inbeslagnames

In de meeste gevallen wordt de drone in beslag genomen, zoals nu al tientallen keren is gebeurd. De vlieger kan een boete krijgen, de drone definitief kwijtraken, en afhankelijk van de overtreding kan er ook een dagvaarding volgen.

"Op de weg is het allemaal heel duidelijk wat de beperkingen zijn," zegt Van Bijsterveldt, "maar in de lucht zijn die er ook. Het kan allemaal ontzettend onschuldig zijn, maar ook hobbyvliegers moeten hun drone gewoon even laten staan."

(Telecompaper) Meta has confirmed the launch of new smart glasses designed with Oakley. Aimed at sports enthusiasts, the glasses will launch from July in selected...

Bij Russische aanvallen op Oekraïne zijn negen doden gevallen en meerdere mensen gewond geraakt. De meeste slachtoffers vielen in de hoofdstad Kyiv, daar waren zes doden.

Volgens persbureau AP werden er woonwijken en ziekenhuizen geraakt door drones en raketten. Het hardst geraakt werd een appartementencomplex van vijf verdiepingen in Kyiv, dat instortte.

Zes bewoners kwamen om het leven. Uit een naastgelegen gebouw dat werd geraakt kon een zwangere vrouw gered worden.

In Tsjernihiv, ten noorden van Kyiv, werden twee mensen gedood. In Bila Tserkva, ten zuidwesten van de hoofdstad kwam nog iemand om het leven.

Zelensky: druk op Rusland opvoeren

Volgens de Oekraïense luchtmacht gebruikte Rusland 352 drones en 16 raketten afgelopen nacht. Burgemeester Klytsjko zegt te hopen dat het dodental niet verder oploopt. Reddingswerkers zijn nog aan het zoeken naar mensen onder het puin.

President Zelensky zegt dat een deel van de drones afkomstig is uit Iran en dat er ook ballistische raketten uit Noord-Korea zijn gebruikt. Hij is vandaag in Londen voor overleg met westerse 'partners'. "We zullen onderhandelen over nieuwe en krachtige stappen om de druk op Rusland op te voeren om te stoppen met deze aanvallen."

Zelensky zal daarna doorvliegen naar Nederland. Hoewel Oekraïne geen lid is van de NAVO, is hij door NAVO-baas Rutte uitgenodigd voor de top in Den Haag die morgen begint.

Tweede grote aanval

Afgelopen dinsdag werd Kyiv ook al zwaar geraakt door Russische drones en raketten. Daarbij vielen toen 28 doden, de dodelijkste aanval van het jaar op de Oekraïense hoofdstad.

Zelensky sprak toen van "puur terrorisme". In Kyiv werd een dag van nationale rouw afgekondigd.

Vluchtelingen moeten buiten de grenzen van Europa asiel aanvragen. Daarvoor pleit D66-leider Jetten in een interview met het AD. "Het huidige migratiesysteem is stuk", zegt Jetten. "Van migratie die ons overkomt, zullen we naar migratie moeten die we zelf in de hand hebben."

D66 verandert hiermee de koers over migratie. De partij wil naar een 'Canadees migratiemodel', waarbij asielaanvragen buiten de EU worden afgehandeld. Asielzoekers die zichzelf hier melden zouden dan dus niet moeten worden toegelaten.

Wel zou de mogelijkheid moeten blijven bestaan om asielzoekers uit te nodigen hierheen te komen. Dat laatste gebeurt nu al op kleine schaal via VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR.

'Gevaarlijke tochtjes'

Jetten stelt dat er in Nederland al te lang tevergeefs wordt gesproken over ander migratiebeleid. "Dat is slecht nieuws voor Nederlanders die overlast ervaren van mensen die hier eigenlijk niks te zoeken hebben. Maar het is ook slecht nieuws voor vluchtelingen die vastzitten in ellenlange procedures of gevaarlijke tochtjes met bootjes over de Middellandse Zee moeten maken."

Volgens de D66-leider moeten middenpartijen als de zijne de migratiediscussie "niet overlaten aan de flanken". Hij benadrukt verder dat mensen binnen zijn partij de koerswijziging "spannend" vinden, maar tegelijk "noodzakelijk". "Want doorgaan op de huidige weg kan ook niet."

Het idee van D66 om asielaanvragen niet in de EU te behandelen is niet nieuw. In het EU-migratiepact, dat over een jaar in werking moet treden, staat ook dat asielzoekers aan de buitengrenzen gescreend moeten worden.

'Eindeloze overlast'

In 2015 kwam de VVD met een plan om asielzoekers alleen nog op te vangen in de eigen regio. Op dat idee kwam destijds kritiek, omdat het in strijd is met internationale verdragen. Het Vluchtelingenverdrag bijvoorbeeld schrijft voor dat iedereen die zich in Nederland meldt als vluchteling, een asielaanvraag moet kunnen indienen.

Volgens Jetten moet er dan ook worden gekeken naar het aanpassen van verdragen. Volgens hem is er in steeds meer landen discussie dat dit soort verdragen "rijp zijn voor modernisering".

De D66-leider erkent dat het aanpassen van verdragen veel tijd kost en pleit ervoor om in de tussentijd strenger op te treden tegen asielzoekers die overlast geven. "Aso's die eindeloze overlast veroorzaken en hier niks te zoeken hebben, moeten naar een gesloten opvang", zegt Jetten tegen AD. "Je komt wel naar een land met liberale waarden. Als je die niet respecteert, dan mag je ook rechten verliezen."

De belangrijkste vergadering tijdens de NAVO-top in Den Haag staat gepland op woensdagochtend. Dan komen alle regeringsleiders van de NAVO samen en wordt er tweeënhalf uur achter gesloten deuren gesproken.

In de marge daarvan is op dinsdag een belangrijke top binnen de NAVO-top. Dan komen de defensieministers van de NAVO-landen samen met experts en het bedrijfsleven in het zogeheten Defense Industry Forum. Belangrijkste hoofdpunt: hoe kan de NAVO beter samenwerken met de industrie.

Minister Brekelmans van Defensie is de gastheer van de top, samen met werkgeversorganisatie VNO-NCW. Er zijn meer dan 400 mensen uitgenodigd.

Grote jongens

Het defensieforum is pas sinds vorig jaar een officieel onderdeel op de NAVO-top. Heel veel aandacht kreeg de bijeenkomst toen niet. Er werd onder meer veel gesproken over steun aan Oekraïne. Ook werd er door toenmalig NAVO-baas Jens Stoltenberg een deal gesloten om meer raketten aan te schaffen.

Wat er dit keer precies op de top besproken zal worden en wie er - naast de bewindslieden - allemaal aanwezig zullen is niet bekendgemaakt. Wel wordt er aangenomen dat grote spelers uit de industrie zoals de Nederlandse scheepsbouwer Damen Shipyards en defensiebedrijf Thales aanwezig zullen zijn. Ook jongere bedrijven zoals Avy en Fiber Optics, die actief zijn in de drone-industrie, zullen een uitnodiging hebben gekregen.

Deals zullen er niet gesloten gaan worden, maar voor de defensie-industrie is het van belang om te weten waar de NAVO heen wil en waarin geïnvesteerd in moet worden. Aan de andere kant is het voor de NAVO goed om te weten wat er al op de markt is. Volgens experts is de top vooral bedoeld om banden op te bouwen, te netwerken en te kijken hoe er samengewerkt kan worden.

Meer geld naar defensie

Voor het eerst in jaren worden de defensiebudgetten flink verhoogd. Naar verwachting zullen de regeringsleiders aanstaande woensdag instemmen met het verhogen van de NAVO-norm naar vijf procent van het bruto binnenlands product. Er komt dus meer geld beschikbaar voor de defensie-industrie, wat de top interessant maakt.

"Eigenlijk zijn er een aantal dingen belangrijk", legt defensie-expert Tim Sweijs van The Hague Centre for Strategic Studies uit. "De defensieproductie moet gestimuleerd worden om gaten op te vullen. Daarbij is het van belang dat de financiering geregeld wordt."

In Nederland krijgen nog lang niet alle bedrijven die in de defensie-industrie werken gemakkelijk een lening van de bank. "Niet alleen kleine bedrijven hebben daar last van, ook grote." Banken zijn terughoudend als het gaat om defensie en wapens. Ook zijn ze bang dat het de investering niet waard is omdat de kans aanwezig is dat er op korte termijn weer vrede is en dat de defensie-industrie dan niet meer zo hard nodig is.

Sweijs legt uit dat de NAVO-lidstaten gezamenlijk militair materieel willen aankopen. Op papier een slim plan, maar het kan ook voor frictie zorgen. "Een land als Frankrijk wil natuurlijk dan zijn eigen industrie behartigen, maar dat geldt ook voor het Verenigd Koninkrijk of Duitsland. Er is dus echt een politiek spel en moed voor nodig om tot een akkoord te komen."

Een ander belangrijk punt op de top is hoe de NAVO-landen op defensiegebied hun innovatie gaan versnellen. "In Europa, maar ook de VS gaat dat heel traag", zegt Sweijs. "Iets kan zo 15 jaar duren. Terwijl we bij de oorlog in Oekraïne zien dat het maken van een zeer snelle aanpassing van groot belang is. De NAVO moet durven nieuwe systemen te ontwikkelen in plaats van alleen te vertrouwen op de systemen waar je in de twintigste eeuw ooit mee begon."

Learning new instruments is never a simple task on your own; nothing can beat the instant feedback of a teacher. In our new age of AI, why not have an …read more