"De wereld buigt voor de laatste koning van de mode", kopt de Italiaanse publieke omroep Rai na het overlijden van mode-icoon Giorgio Armani. Iedereen kende zijn naam, al bleef hij zelf graag wat meer op achtergrond. Ingetogenheid typeerde zijn ontwerpen, én zijn karakter.
Deze maand zou hij zijn comeback maken bij de fashion week in Milaan, schreef hij op zijn 91e verjaardag, twee maanden geleden. Giorgio Armani was eerder dit jaar voor het eerst van zijn leven vanwege gezondheidsproblemen niet verschenen bij een paar van zijn eigen shows. Hij had het gemist, zei hij in de open brief die in meerdere Italiaanse kranten verscheen.
Het tekende Armani, die bij alles betrokken was. Vorig jaar nog bracht hij een nieuwe collectie uit. Achter de schermen van een show stond hij regelmatig nog even de make-up van een model bij te werken. Tot aan zijn laatste dagen hield hij zich nog bezig met zijn bedrijf, dat hij vijftig jaar heeft gerund.
Laatbloeier
Oorspronkelijk wilde hij dokter worden. Armani studeerde twee jaar geneeskunde, maar stopte daar toch mee. Toen volgde een tijdje militaire dienst, en pas daarna begon hij in de retail. Bij een warenhuis mocht hij de etalages inrichten.
Daarna begon hij als ontwerper bij enkele modehuizen. Pas toen hij 40 was richtte hij zijn eigen merk op, waarmee hij een laatbloeier mag heten. Armani zou uitgroeien tot een wereldwijd imperium, en hijzelf tot een wereldwijd icoon.
"Armani is een van de namen waar wij op school over leren", vertelt ontwerper Tess van Zalinge. "Hij combineerde de luxe materialen die je in Italië verwacht, met heel verfijnde, maar minimalistische vormen." Daarnaast maakte hij zijn werk toegankelijk voor een groot publiek. Van Zalinge: "Veel was behoorlijk onbetaalbaar, maar hij introduceerde ook kledinglijnen met een wat kleiner prijskaartje."
Armani herschreef op die manier de regels van de mode, vertelt modejournalist Susan Sjouwerman. "In plaats van de stijve en hoekige jasjes die vijftig jaar geleden de standaard waren, gebruikte hij zachtere, soepele stoffen die om het lijf gedrapeerd werden. Hij wilde niet iemand in een pak stoppen, maar een pak boetseren om iemands lijf. Soft tailoring zou dat later gaan heten."
On-Italiaans
Het pak bleef altijd centraal staan in zijn collecties. De tijdloosheid van pakken sprak hem aan. Ze gaan lang mee, je kunt ze altijd dragen en je hoeft ze niet elk seizoen te vervangen, zei hij daarover.
Die sobere, minimalistische houding maakte hem bijna on-Italiaans. Het was het tegenovergestelde van de pracht en praal waar modehuizen als Dolce&Gabbana en Versace zich mee profileerden.
Ook zijn karakter viel op door bescheidenheid. Hij deed weinig media-optredens. "Bij zijn eigen shows kwam hij snel even het podium op om een bedankje in ontvangst te nemen, en vertrok dan weer", aldus Sjouwerman. "Veel aandacht hoefde Armani niet. Hij stelde zich meer op als zakenman dan als ontwerper, en daarin was hij zeer succesvol."
Armani groeide uit tot het grootste modebedrijf van Italië, dat ook een geurenlijn, tassen en schoenen, meubels, restaurants en hotels heeft.
Correspondent Italië Angelo van Schaik:
"Italië is zijn kleermaker kwijt. Armani heeft Milaan als modestad op de kaart gezet. In de jaren tachtig werd dankzij hem zelfs Parijs even voorbijgestreefd als modemekka. Milaan werd synoniem voor stijl, elegantie en succes.
Hij heeft voor Italië heel veel betekend. Hij wordt niet voor niets 'koning Giorgio' genoemd. Ook door zijn bescheiden manier van optreden. Mensen wisten natuurlijk wie hij was, maar kenden hem eigenlijk niet. In relatieve stilte heeft hij ook kunnen bouwen aan dat enorme imperium dat Armani is geworden."
Alleen de laatste jaren kwam er een deukje in de verder smetteloze reputatie van Armani. Hij zou zijn duurbetaalde tassen laten maken in door Chinezen gerunde naaiateliers, waar mensen 14 uur per dag moesten werken voor een schamel loon. Daarmee zou Armani medeplichtig zijn aan uitbuiting. Vorige maand kreeg Armani een boete opgelegd van 3,5 miljoen euro. Het bedrijf zei daarover teleurgesteld te zijn en in beroep te gaan.
Maar vandaag druipen de superlatieven van de Italiaanse voorpagina's. De burgemeester van Milaan heeft aangekondigd dat zijn stad maandag, de dag van Armani's uitvaart, in rouw is. Komend weekend wordt hij twee dagen opgebaard in het Armani-theater. Dan kan het publiek afscheid nemen van de modepaus.