Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat gaat onderzoek doen naar een innameplicht voor verkopers van statiegeldblikjes en -flesjes. Ook komt er mogelijk verplicht statiegeld op sapflessen. Op die manier moet de inzameling verbeteren. Een verhoging van het statiegeld komt er niet. Dat volgt uit de evaluatie van de statiegeldregeling.
Eerder bleek uit een rondgang van de NOS dat verkopers zoals bioscopen, kiosken en pretparken negatief staan tegenover een innameplicht. De meeste verkopers van flesjes en blikjes vinden dat er meer innamepunten moeten komen, maar hebben allemaal een eigen reden waarom dat niet bij hen kan.
De huidige inzamelingsdoelstelling voor plastic flesjes en blikjes wordt nog altijd niet gehaald door de producenten en importeurs. Zij zijn via hun uitvoeringsorganisatie Verpact verantwoordelijk voor de inzameling en de recycling. Die verwacht pas in 2026 het inzameldoel te kunnen halen.
'Inzameling kan en moet beter'Wettelijk is vastgesteld dat 90 procent van de flessen en blikjes met statiegeld wordt ingeleverd, maar verwacht wordt dat het dit jaar op 78 procent uitkomt wat betreft flessen en 82 procent als het gaat om blikjes.
Volgens staatssecretaris Jansen (Openbaar Vervoer en Milieu) is de invoering van statiegeld een succes, omdat het aantal blikjes en flesjes dat in het zwerfafval belandt, met 70 procent is gedaald. Wel is "duidelijk dat het nog beter kan én moet" en dat de "regels nageleefd moeten worden".
Producentenorganisatie Verpact moet daarom "maximale inzet plegen" om het wettelijke doel te halen. Eerder legde de Inspectie voor Leefomgeving en Transport als eis neer dat er voor 1 januari 2027 minstens 5400 extra inzamelpunten bij komen. Op dit moment zijn er ruim 5000 inleverpunten.
Europese innameplichtUit de evaluatie blijkt dat een verplichte inzameling van statiegeldblikjes en -flesjes door verkopers zou helpen om het inzameldoel te behalen. Nu gaat de inzameling en het terugbetalen van statiegeld vooral via supermarkten.
Het ministerie gaat in overleg met retailers bekijken hoe dit zou kunnen zonder dat ze er al te veel last van hebben. Zo wordt dit mogelijk afhankelijk van de grootte van de winkel. Volgens Verpact zou een innameplicht "enorm helpen" om meer verpakkingen in te zamelen.
Sowieso hangt hun vanuit de Europese PPWR-verpakkingsverordening een innameplicht boven het hoofd. Wanneer EU-landen in 2029 er niet in slagen om 90 procent van de plastic flesjes en blikjes in te zamelen, dan worden verkooppunten via deze verordening verplicht om ze in te nemen.
Geen zuivelEen andere mogelijke maatregel is dat er verplicht statiegeld komt op plastic sapflessen. Tot nu toe zijn deze, samen met onder meer plastic zuivel- en wijnflessen, uitgezonderd van statiegeld. Een aantal sapfabrikanten heeft al vrijwillig statiegeld ingevoerd. Voor zuivel zal dat niet gebeuren vanwege "praktische bezwaren", aldus de staatssecretaris.
In 2023 gaf Verpact na vragen van de NOS nog aan dat plastic flesjes met zuiveldranken "heel makkelijk aan het bestaande statiegeldsysteem toegevoegd kunnen worden". Blikjes met zuivel vallen nu overigens wel onder het statiegeldsysteem.
Wie van plan is het Nationaal Onderwijsmuseum in Dordrecht te bezoeken, moet snel zijn. Het museum kondigt aan de activiteiten af te bouwen om zich vervolgens voor te bereiden op sluiting.
Naar eigen zeggen verkeert het museum in zwaar weer doordat "essentiële subsidies wegvallen". Zowel de gemeente Dordrecht als het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap draait de subsidiekraan dicht als onderdeel van bezuinigingen. Van de gemeente kreeg het museum jaarlijks 380.000 euro. Het ministerie droeg ruim 590.000 euro bij aan de begroting.
Het museum zat tot 2012 in Rotterdam en verhuisde daarna naar het monumentale pand 'De Holland' in Dordrecht. Er komen jaarlijks zo'n 30.000 bezoekers, onder wie meer dan 7000 scholieren.
'Onherstelbaar verlies'In het museum liggen ruim 325.000 voorwerpen die met onderwijs te maken hebben, zoals meubilair en boeken. Maar er zijn ook collecties van spiekbriefjes en leermiddelen te zien. Het betekent volgens het museum "niet alleen dat een uniek museum verdwijnt, maar ook dat een kenniscentrum voor onderwijsprofessionals en beleidsmakers weggaat".
De voorzitter van de raad van toezicht Peter Vrancken noemt het "een onherstelbaar verlies voor ons onderwijserfgoed". Volgens hem dreigt "een schat aan kennis en geschiedenis te verdwijnen, en dat raakt ons diep".
De subsidiestop is nog niet door de Tweede Kamer en de Dordtse gemeenteraad, maar volgens het museum is er geen reden om aan te nemen dat de bezuinigingen niet doorgaan.
Het ministerie laat in een reactie aan de NOS weten dat "we scherpe keuzes moet maken in wat we wel en niet meer kunnen doen". Volgens een woordvoerder moet het departement het met minder mensen doen en ligt de focus op de zorg voor goed onderwijs en de aanpak van het lerarentekort. "Daarom stoppen we met onze werkzaamheden voor het Onderwijsmuseum en beëindigen we daarnaast de subsidie."
Het museum blijft voorlopig nog open. Wanneer het museum definitief dichtgaat en wat er dan met de collectie gebeurt, is niet bekendgemaakt.
Wordt het oorlog of een deal in Iran? Dat is de vraag die de Amerikaanse president Trump afgelopen maand herhaaldelijk stelde. Ondertussen voerde hij de Amerikaanse militaire aanwezigheid in de regio op. Dit weekend begonnen de onderhandelingen.
Trump stuurt aan op een deal over het Iraanse atoomprogramma, omdat het land nu bijna in staat zou zijn om zelf kernwapens te produceren. Volgens experts is dit een direct gevolg van de terugtrekking van Trump in 2016 uit de atoomdeal die zijn voorganger Obama met Iran had gesloten.
In deze podcast vertelt Iran-deskundige en geopolitiek analist Damon Golriz over de ingewikkelde relatie tussen Trump en de opperste leider van Iran: ayatollah Khamenei - die vlak voor de verkiezingen opdracht zou hebben gegeven om Trump te vermoorden. Toch zijn de twee nu tot elkaar veroordeeld, en lijkt het niet onwaarschijnlijk dat ze er - via onderhandelaars - met elkaar uit gaan komen.
Reageren? Mail dedag@nos.nl
Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: IJsbrand Terpstra
Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!
Onze podcasts:
De Dag: elke werkdag 20 minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.
Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.
Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.
Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.
De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.
Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.
Een meerderheid in de Tweede Kamer is het met minister Bruins (NSC) eens dat het aantal omroepen op termijn moet worden teruggebracht door ze samen te laten gaan in zogeheten 'omroephuizen'. Maar de minister moet nog wel sleutelen aan zijn plannen, want die zijn nog niet voldoende duidelijk, vindt de Kamer.
Dat bleek bij een debat over de bezuinigingsplannen van minister Bruins. Zo vindt een meerderheid van VVD, GroenLinks-PvdA, Volt, SP en NSC het voornemen van Bruins om de NTR als zelfstandige omroep te laten verdwijnen niet acceptabel. De partijen kwamen met een reddingsplan waarbij NTR en NOS samen moeten gaan, zodat de programma's van de NTR niet verloren gaan.
'Omroephuizen', dat is het woord dat Bruins centraal stelt in zijn plannen. De huidige elf omroepen moeten in vier of vijf van zulke omroephuizen gaan, en er moet een bezuiniging van ruim 150 miljoen gerealiseerd worden. Het aantal bestuurders moet fors worden teruggebracht.
Over hoe Bruins dat voor zich ziet en op korte termijn wil realiseren kwamen veel vragen van Kamerleden. Over kerntaken, budgetten en pluriformiteit. GroenLinks-PvdA-Kamerlid Mohandis vindt het onduidelijk welke kant de minister uit wil. "Het is één grote puzzel." Bruins erkende dat "veel nog moet worden uitgewerkt".
Verwarring over NTROver het voornemen van Bruins om de NTR als zelfstandige omroep te laten verdwijnen, ontstond in het debat flinke verwarring. Bruins zei te begrijpen dat een meerderheid wil dat de NTR-programma's blijven bestaan. Hij overlaadde de medewerkers en programmamakers met complimenten. De NTR hoeft misschien ook "niet opgeheven", zei Bruins, en kan "ook opgaan in de andere nieuwe omroephuizen". De taken en de programma's die de NTR heeft "zijn van belang en moeten goed geborgd worden in het nieuwe omroepsysteem", zei de minister.
Onder meer de SP vond dat verwarrend. "Misschien ben ik te dom om het te begrijpen", zei SP-Kamerlid Beckerman, verwijzend naar Bruins' brief van vorige week. D66-Kamerlid Paternotte sloot zich daarbij aan. "Gaat de NTR nu als geheel naar één andere omroep over of kunnen de programma's worden verdeeld over andere omroepen?" Hij hekelde de gang van zaken. "Hoe kan het dat een NTR zich overvallen voelt door in een Kamerbrief te moeten lezen dat deze omroep verdwijnt?"
D66 wil dat de NTR-programma's blijven bestaan, maar heeft nog wel vragen bij het samenvoegen met bijvoorbeeld de NOS. "Eén bestuurlijke eenheid zou wat D66 betreft kunnen, maar "je moet wel een goede scheiding kunnen houden tussen nieuws maken zoals de NOS doet en programma's als het Sinterklaasjournaal of Het Klokhuis", aldus Paternotte.
Ongeveer honderd pro-Palestijnse betogers hebben het Maagdenhuis in Amsterdam bezet. Het gaat om medewerkers en studenten van de actiegroep Amsterdam Encampment. Ook bij de Radbouduniversiteit Nijmegen is een bezetting gaande.
De betogers in de hoofdstad eisen dat de Universiteit van Amsterdam (UvA) alle banden met Israëlische universiteiten verbreekt. Ook willen ze dat de universiteit geen nieuwe samenwerkingen met Israëlische instellingen start.
Medewerkers hebben het gebouw inmiddels verlaten. Op beelden is te zien hoe mensen gemaskerd met sjaals en mondkapjes het gebouw in zijn gegaan en spandoeken hebben opgehangen. Bij het gebouw is politie aanwezig. De betogers roepen via sociale media mensen op om zich aan te sluiten bij het protest om ontruiming te voorkomen.
ME aanwezigNOS-verslaggever Jeroen de Jager ter plaatse ziet dat de betogers zich op alle verdiepingen van het gebouw bevinden. Vanaf het dak wappert een Palestijnse vlag. Ook zijn er meerdere busjes van de mobiele eenheid van de politie aangekomen bij het universiteitsgebouw.
Ook buiten het gebouw staan ongeveer 200 demonstranten. Demonstranten die proberen het Maagdenhuis te bereiken, worden tegengehouden. De politie zet daarbij ook wapenstokken in, de demonstranten gebruiken hun protestborden als schild.
De universiteit laat weten dat het Maagdenhuis vooral als kantoor in gebruik is en de bezetting "weinig tot geen impact" op studenten zal hebben. De UvA zegt het recht op demonstreren te respecteren en faciliteren, maar dat het bezetten van gebouwen niet is toegestaan. De universiteit zegt daarom aangifte te gaan doen.
De actie richt zich tegen het bestuur van de universiteit, schrijven de actievoerders in een persbericht. "Deze actie is gericht tegen het CvB dat wederom weigert naar de eigen studenten en medewerkers te luisteren en ondemocratische en niet-transparante beslissingen neemt."
De UvA zette onlangs de samenwerking met de Hebrew University in Jeruzalem voorlopig stop op advies van een ethische commissie van de universiteit. Met andere Israëlische universiteiten werkt de universiteit nog wel samen. En ook met de Hebrew University zou de universiteit de banden weer willen herstellen.
'Gedwongen dit te doen'"De UvA blijft de genocide steunen door middel van banden met instellingen die genocide steunen", zegt Sam, een van de betogers. "Wij voelen ons gedwongen om dit gebouw in te nemen." Hij zegt niet te willen demonstreren, maar ziet geen andere mogelijkheid nu de universiteit de banden met de Hebrew University weer wil aanhalen. "Daarom zijn we gedwongen dit nu te doen."
Dat voert ook demonstrant Lola aan als reden om bij het Maagdenhuis te demonsteren. "Het is moeilijk dat ze nog steeds samenwerken met Israël, ondanks al het gruwelijke en verschrikkelijke wat Israël doet."
"De oorlogsdaden die Israël pleegt, worden alleen maar erger en ik kan niet niets doen." Zelf zit ze in de studentenraad van de UvA. "Het voelt alsof ik daar ook aan bijdraag en ik wil op geen enkele manier iets te maken hebben met mensenrechtenschendingen."
Lola is hoopvol over de mogelijke impact van de studentenactie. "De universiteit is mijn invloedssfeer." In Zuid-Afrika heeft in het verleden de academische boycot bijgedragen aan het beëindigen van het apartheidsregime, zegt ze. "Dit is een van de dingen die we kunnen doen voor de mensen in Gaza en ik wil zo graag iets voor hen doen."
Ook bij de Radbouduniversiteit Nijmegen is dus een bezetting gaande. Ook zij eisen dat de universiteit alle banden met Israëlische universiteiten verbreekt. Tot nu toe heeft de universiteit dat niet gedaan.
De banden die universiteiten met Israëlische kennisinstellingen hebben, leidden vorig jaar ook tot grote studentenprotesten op universiteiten wereldwijd. In Amsterdam liepen de protesten in mei vorig jaar uit de hand. De totale kosten van de schade door de demonstraties liepen volgens de UvA op tot 4,1 miljoen euro.
Vernielingen in RotterdamBij het hoofdkantoor van verzekeringsmaatschappij Allianz in Rotterdam zijn vannacht vernielingen aangericht door pro-Palestijnse activisten. Op beelden die de groep op sociale media heeft gedeeld, is te zien hoe actievoerders de ramen van het kantoorgebouw inslaan en bekladden met rode verf, meldt de regionale omroep Rijnmond.
Volgens de groep is Allianz verzekeraar en aandeelhouder van Elbit Systems, "de grootste wapenleverancier van Israël". Dit maakt de verzekeraar volgens de actiegroep "in hoge mate verantwoordelijk voor de genocide op Palestijnen, en hier mogen ze niet ongemerkt mee wegkomen". De actievoerders zeggen terug te komen als Allianz Elbit Systems niet laat vallen. De politie onderzoekt de zaak.
Bij een brand in een hostel in Polen zijn gisteravond vijf mensen om het leven gekomen. De slachtoffers hebben allen de Poolse nationaliteit. Het gaat om een vrouw en vier mannen in de leeftijd van 36 tot 69 jaar oud, meldt de politie.
Het vuur greep zondagavond in het zuidelijke Pszów snel om zich heen. Het hostel van drie verdiepingen stond rond 22.00 uur al in lichterlaaie toen de brandweer arriveerde.
Twaalf gasten konden uit het gebouw worden gered, onder wie twee Oekraïners. Een van hen is naar het ziekenhuis overgebracht. De overige gasten zijn door de gemeente opgevangen en krijgen onderdak.
Geen vergunningDe burgemeester van Pszów heeft een dag van rouw in de stad afgekondigd. Alle evenementen die er vandaag gepland stonden, zijn opgeschort.
Een regionale bestuurder zegt tegen Poolse media dat het hostel niet geregistreerd stond. De eigenaar van het pand zou nooit een vergunning voor een gastenverblijf hebben aangevraagd. Hij wordt door de politie ondervraagd.
Volgens de Poolse nieuwszender TVN24 is de brand mogelijk in de keuken van het hostel ontstaan. Het onderzoek van het Poolse OM naar de oorzaak van de brand loopt nog.
Het bedrijf waarvan vorige week een helikopter neerstortte in New York stopt per direct met alle activiteiten. Dat meldt de Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA op X.
Bij het ongeluk kwamen zes mensen om het leven: de piloot en een gezin van vijf Spaanse toeristen, onder wie drie kinderen van 4, 8 en 10 jaar.
De FAA zegt ook een onderzoek te starten naar de vergunning en het naleven van de veiligheidsregels door touroperator New York Helicopter Tours.
De helikopter, een Bell 206, brak tijdens de vlucht in tweeën. Op beelden is te zien hoe de romp naar beneden valt en in het water terechtkomt:
De aankondiging volgde enkele uren nadat senator van New York Chuck Schumer had opgeroepen de vergunning van New York Helicopter Tours in te trekken. Of de sluiting permanent is of zolang het onderzoek loopt, is niet bekendgemaakt.
"Een van de dingen die we kunnen doen om die levens te eren en anderen te redden, is ervoor zorgen dat het niet meer gebeurt. Eén ding is zeker over de helikoptertourbedrijven in New York City: ze hebben een dodelijke reputatie", zei Schumer.
In de afgelopen twintig jaar zijn vijf helikopters in de Hudson en de East River terechtgekomen door mechanische storingen, fouten van de piloot of botsingen. Hierbij zijn twintig mensen om het leven gekomen, meldt de Amerikaanse zender CBS News.
Samenwerken met autoriteitenZaterdag meldde de transportveiligheidsorganisatie NTSB dat de helikopter geen vluchtrecorders aan boord had en dat het ongeluk plaatsvond tijdens de achtste vlucht van die dag. Er waren geen video-opnames gemaakt en geen van de helikopterelektronica aan boord heeft informatie vastgelegd die voor het onderzoek gebruikt kon worden, aldus de NTSB.
Overigens zei de onderzoeker dat de laatste grote inspectie van de helikopter op 1 maart was gebeurd. De FAA zegt het onderzoek van de NTSB te blijven steunen. New York Helicopter Tours heeft in een reactie gezegd dat het met de autoriteiten zal samenwerken gedurende het onderzoek.
De oorzaak van de crash is nog niet vastgesteld. Volgens Schumer hebben duikteams afgelopen zondag in het water gezocht naar een rotor en een tandwielkast. Die onderdelen zouden mogelijk aanwijzingen kunnen geven over wat er gebeurd is.
