Aggregator

Ruimtepuin steeds groter probleem, hoop gevestigd op grijparmen en laserbezems

3 months ago

Stel je voor: je telefoon niet meer kunnen gebruiken, een adres zoeken zonder navigatie, of geen idee hebben wat voor weer het morgen wordt. We beschouwen deze diensten allemaal als vanzelfsprekend, maar ze zouden zomaar eens kunnen verdwijnen als we niets doen aan het alsmaar toenemende ruimtepuin.

"Zelfs als we geen nieuwe satellieten meer zouden lanceren, komt er nog steeds nieuw puin bij. Er moet iets veranderen om te voorkomen dat de digitale infrastructuur in gevaar komt", zegt ruimtepuindeskundige Francesca Letizia van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA.

Vandaag bespreekt de ruimtevaartafdeling van de Verenigde Naties de stand van zaken rond dit probleem. Ondertussen wordt er volop aan oplossingen gewerkt. Van grijparmen en magneten voor het verwijderen van oude satellieten tot "laserbezems" vanaf de aarde om kleinere stukken afval aan te pakken.

Frontale botsing

Het eerste ruimtepuin ontstond in 1957 bij de lancering van de eerste satelliet. Lange tijd werd het gevaar daarvan onderschat, omdat de beschikbare banen rond de aarde praktisch oneindig werden geacht. Dat veranderde toen twee satellieten in 2009 frontaal met elkaar in botsing kwamen. Hierdoor werden in één klap duizenden stukken puin in een baan rond de aarde geslingerd.

Door de toenemende behoefte aan mobiele diensten en de komst van commerciële partijen zoals SpaceX en Blue Origin, is het aantal objecten in de ruimte de afgelopen jaren explosief gestegen. Hierdoor is ook het ruimtepuin aanzienlijk toegenomen. De ruimte rond de aarde is inmiddels gevuld met afgedankte raketlichamen, brokstukken en duizenden uitgerangeerde satellieten.

Dit kan leiden tot het Kessler-syndroom: hoe meer ruimtepuin er is, hoe groter het risico op botsingen, waardoor er weer meer puin ontstaat en er een oncontroleerbare kettingreactie in gang wordt gezet.

Tot een hoogte van 600 kilometer brandt het meeste puin binnen 25 jaar op in de atmosfeer, maar als er nog veel afval bij komt bestaat het gevaar dat de ruimte onbruikbaar wordt. Er kunnen dan bijvoorbeeld geen nieuwe satellieten meer bij, terwijl bestaande systemen ooit vervangen moeten worden.

Daarnaast kan ruimtepuin terugvallen op aarde en schade aanrichten. Begin maart doorboorde een stuk puin het dak van een woonhuis in Florida.

Voor de grotere stukken ruimtepuin ontwikkelt het Europese ClearSpace een grijparm die groter puin in een veilige baan brengt, waar het volledig opbrandt in de bovenlaag van de atmosfeer. Het Japanse Astroscale werkt aan een vergelijkbaar systeem dat gebruikmaakt van magneten. Beide partijen beginnen volgend jaar aan hun eerste schoonmaakmissie.

Maar het grootste puin is niet per se het gevaarlijkste, zegt Letizia van ESA. "Brokstukken kleiner dan 10 centimeter kunnen nog niet betrouwbaar worden opgespoord, maar vanaf 1 centimeter zijn ze al schadelijk genoeg om een satelliet te vernietigen." Vanwege de enorme hoeveelheid puin in deze categorie is het bovendien onmogelijk om deze brokjes stuk voor stuk op te ruimen.

Volgens NASA zou een "laserbezem" hiervoor een oplossing kunnen bieden. Liam Pieters werkt bij Lumi Space, een bedrijf dat zo'n systeem ontwikkelt. "Het idee is om kleine stukjes puin met laserstralen vanaf aarde af te remmen." Daardoor komen ze uiteindelijk in de atmosfeer terecht, waar ze volledig opbranden.

Pieters legt uit dat deze technologie nog in ontwikkeling is, maar effectief kan zijn voor puin van tussen de 1 en 50 centimeter. "Je moet het natuurlijk wel kunnen detecteren." Bij Lumi Space wordt ook gewerkt aan technologie om oude satellieten die op ramkoers liggen aan de kant te duwen met een laser. Dat is op dit moment realistischer; de ambitie is om er in 2028 mee aan de slag te kunnen.

Bekijk hier hoe het puin met laserbezems en grijparmen kan worden opgeruimd:

Wie betaalt er eigenlijk voor de schoonmaakplannen? Bij oude satellieten is het duidelijk van wie ze zijn, dus ruimtevaartorganisaties zouden kunnen betalen om die op te ruimen. In de Verenigde Staten is onlangs voor het eerst een boete uitgedeeld aan een bedrijf dat er niet in slaagde om een oude satelliet te verwijderen.

Voor kleiner puin is het vaak niet te achterhalen van wie het afkomstig is. "Maar als we niks doen, kunnen we binnenkort misschien helemaal geen gebruik meer maken van de ruimte. Iedereen die actief is in de ruimtevaart heeft financieel belang bij een schone ruimte", zegt Pieters.

Ook Letizia is voorzichtig optimistisch. Er is nu veel meer aandacht en kennis dan voorheen en nieuwe missies worden tegenwoordig zo ontworpen dat er veel minder puin wordt veroorzaakt. "Voorkomen is altijd beter dan genezen, maar we zullen een combinatie van beide nodig hebben om de ruimte op een duurzame manier te kunnen gebruiken."

Project om Afrika zelf vaccins te laten produceren afgetrapt in Parijs

3 months ago

In Parijs komen vandaag verschillende Afrikaanse staatshoofden, farmaceutische bedrijven en donateurs samen om na te denken hoe er meer vaccins in Afrika zelf geproduceerd kunnen worden. Als medeorganisator van het evenement doet president Macron vandaag niets aan zijn campagne voor de aanstaande Franse verkiezingen.

Voor het vaccinproject is 1 miljard dollar begroot. Van alle vaccins in Afrika wordt slechts 2 procent geproduceerd op het continent zelf. Daar willen de aanwezigen verandering in brengen.

Het probleem werd pijnlijk zichtbaar tijdens de coronapandemie. Toen hamsterden veel rijke landen vaccins en werd op het Afrikaanse continent slechts 7,5 procent van de mensen volledig gevaccineerd.

Vaccinatieorganisatie Gavi, een van de organisatoren van het project, zet zich in voor meer vaccins in verschillende ontwikkelingslanden. Gavi wil vaccinaties tegen twintig ziektes op grotere schaal inzetten in Afrikaanse landen. Hun projecten worden gesteund door onder meer Unicef, de Bill Gates-stichting en de Wereldgezondheidsorganisatie, maar ook door overheden.

Meer autonomie

Naast de staatshoofden van Frankrijk, Senegal en Ghana is ook de voorzitter van de Afrikaanse Unie, de Mauritaniër Ghazouani, aanwezig in Parijs. Binnen de Unie is een initiatief gestart, het door Europa gesteunde African Medicines Agency, dat erop gericht is om te investeren in de lokale vaccinproductie. Het moet ook personeel opleiden dat de kwaliteit van de vaccins moet waarborgen.

Een ander doel van het project is het doorgeven van kennis over technologie. Zo zouden Afrikaanse landen met de kennis zelf aan de slag kunnen gaan met het produceren van medicijnen en vaccins. Dat is iets wat jaren werd tegengehouden door sommige westerse farmaceutische bedrijven, deels vanwege intellectueel eigendom, deels vanwege geld.

In Zuid-Afrika werd aan het einde van de coronapandemie al een soortgelijk initiatief opgezet. Het biotechnologiebedrijf Afrigen breidde toen uit om een mRNA-coronavaccin te gaan produceren. Dat project werd ook gesteund door de Wereldgezondheidsorganisatie.

Nieuwe sancties tegen Rusland: EU-verbod op doorvoer van vloeibaar gas

3 months ago

Ambassadeurs van de EU-lidstaten zijn het eens geworden over een nieuw sanctiepakket tegen Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne. De strafmaatregelen zijn onder meer gericht tegen de doorvoer van Russisch vloeibaar gas (lng).

Dat heeft gevolgen voor de haven van Zeebrugge, in België, een van de drie grote Europese havens van waaruit Russisch lng wordt verscheept naar landen buiten Europa. Het verbod moet ertoe leiden dat Moskou minder vloeibaar gas verkoopt en daardoor minder geld kan steken in de oorlog tegen Oekraïne.

Sinds het begin van de oorlog is de Europese import van Russisch gas sterk gedaald, maar die van het vloeibare gas juist gestegen. Vorig jaar werd er 20 procent meer Russische lng naar Europa geëxporteerd dan in 2021, het jaar voor de invasie.

Ongeveer een kwart van het vloeibare gas wordt doorgevoerd naar China, India en andere landen buiten de EU. Voor een totaalverbod op Russische lng is op dit moment binnen de EU te weinig steun.

Nieuwe namen op sanctielijst

Verder worden ruim 100 personen en bedrijven die een band hebben met het Russische regime toegevoegd aan de sanctielijst. Daar staan nu ruim 2200 mensen en bedrijven op.

Het is het veertiende pakket sinds de Russische inval in Oekraïne in februari 2022. De nieuwste maatregelen zijn ook bedoeld om het omzeilen van bestaande sancties tegen te gaan, hoewel dat deel onder druk van Duitsland wel is afgezwakt. Berlijn is bang dat de plannen de eigen industrie te veel schaden.

Sancties worden onder meer omzeild via dochterbedrijven van Europese ondernemingen. Die leveren bijvoorbeeld technologie die Rusland kan gebruiken voor militaire doeleinden, zoals chips. De Europese Commissie wil daar een eind aan maken.

Aanvallen op energiesector

Op het slagveld gaan de aanvallen over en weer door. Rusland heeft vanochtend opnieuw de energiesector in Oekraïne aangevallen. Netbeheerder Ukrenergo zegt dat er schade is in onder meer de regio's Kyiv en Donetsk. Zeven mensen raakten gewond en ruim 218.000 klanten kwamen zonder elektriciteit te zitten, meldt het ministerie van Energie.

De aanval werd volgens Oekraïne uitgevoerd met kruisraketten, geleide raketten en gevechtsdrones. Het leger claimt dat alle drones en vijf raketten werden onderschept.

Brand in oliedepots

Aan de andere kant hebben Oekraïense drones brand veroorzaakt in twee Russische brandstofdepots, melden Russische gouverneurs. Een andere drone zou een huis in de stad Slavjansk aan de Koeban hebben getroffen, waarbij een vrouw zou zijn omgekomen.

Het Russische ministerie van Defensie maakt geen melding van schade en zegt alleen dat er vijftien drones zijn neergeschoten. Of de informatie klopt, is niet te verifiëren.

Achterafbetaaldiensten scherpen leeftijdscheck aan

3 months ago

Aanbieders van achterafbetaaldiensten als Klarna, Riverty, in3 en Billink hebben hun leeftijdscheck aangescherpt. Dat schrijft demissionair minister van Financiën Van Weyenberg aan de Tweede Kamer. Er zijn al langer zorgen over het feit dat veel minderjarigen hun onlineaankopen achteraf betalen door de leeftijdscontroles te omzeilen.

Minderjarigen mogen geen gebruikmaken van dit soort diensten, maar doen dat wel. Vorig jaar betaalden jongeren bijna 600.000 keer iets achteraf volgens onderzoek van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Volgens de AFM was het gemiddelde bedrag dat minderjarigen per transactie uitgaven toen 50 euro.

In gesprek over de invulling

Achterafbetaaldiensten checken de leeftijd van klanten, maar niet bij elke transactie. Dat gaan ze nu wel doen. "Het kabinet vindt dit een positieve ontwikkeling", schrijft Van Weyenberg in reactie op Kamervragen van GroenLinks-PvdA en de ChristenUnie. Hij zegt in gesprek te gaan met de aanbieders "over de invulling van deze toezegging".

Minderjarigen zeiden eerder tegen jongerenplatform NOS Stories dat de leeftijdscontroles bij de achterafbetaaldiensten makkelijk te omzeilen zijn. "Ze vragen wel of je 18 bent, maar dan voer je gewoon een andere geboortedatum in. En klaar, het is betaald." Andere jongeren vertelden helemaal geen vraag over hun leeftijd te hebben gekregen.

Kandidaat-minister Uitermark wil zich hard maken voor de rechtsstaat

3 months ago

Judith Uitermark, kandidaat-minister van Binnenlandse Zaken, zal zich er als bewindsvrouw "persoonlijk steeds hard voor maken" dat de bewindslieden binnen de grenzen blijven van de rechtsstaat. Dat zei ze in de eerste hoorzitting die de Tweede Kamer hield met de gegadigden voor een plaats in het kabinet-Schoof.

Dat er hoorzittingen worden gehouden is een primeur. De aankomend bewindslieden van Binnenlandse Zaken beten het spits af. De komende dagen komen alle beoogde bewindspersonen aan bod.

Uitermark, nu nog Kamerlid voor NSC en eerder onder meer rechter, kreeg veel kritische vragen over de rechtsstaat en over uitspraken, vooral uit PVV-kring, die daar mogelijk mee in strijd waren. Ze wees op het hoofdlijnenakkoord waar diverse afspraken zijn gemaakt over het respecteren van de rechtsstaat. "Verandering geeft schuring en we zullen op bepaalde terreinen dingen anders gaan doen, maar we zullen dat altijd doen binnen de grenzen van de rechtsstaat."

Uitermark wilde niet ingaan op eerdere controversiële uitlatingen van politici. "Ik ga er pas iets van vinden in mijn nieuwe rol als ik geconfronteerd word met uitspraken van anderen in hun nieuwe rol die over de grens gaan."

De aankomend minister kreeg ook de vraag of ambtenaren mogen weigeren PVV-beleid uit te voeren. Daarover zei ze dat ambtenaren dat niet mogen doen, tenzij ze in een "situatie van overmacht worden gebracht en het beleid strijdig zou zijn met het recht".

Behalve Uitermark werden ook de kandidaat-staatsecretarissen Zsolt Szabó (Koninkrijksrelaties en Digitalisering) en Eddie van Marum (Herstel Groningen) gehoord. Szabó was eerder VVD-Tweede Kamerlid en vicepresident van CapGemini.

Szabó, die voor de PVV in het kabinet komt, zei onder meer dat hij ICT "in het hart van de politiek wil brengen" en dat er op dat punt centraal meer duidelijke "directieven" moeten komen aan ministeries en lagere overheden.

Gevraagd naar een eerdere uitspraak van de PVV dat "de Antillen op Marktplaats moeten worden gezet", benadrukte Szabó dat de Caribische delen van het Koninkrijk in het hoofdlijnenakkoord "waardevol" worden genoemd: "Dat zal ik meenemen in mijn beleid. Vanaf 2 juli zitten we in een nieuwe situatie en ik zal er alles aan doen om de relatie tussen het Caribisch deel en Nederland te optimaliseren".

BBB'er Van Marum, die eerder onder meer muskusrattenbestrijder, uitvaartverzorger en schade-expert was, zei dat het "dossier Groningen verheven is boven elke politieke kleur". Hij wil samen met anderen de Groningers hoop en perspectief bieden. Van Marum voegde eraan toe dat mensen geen mooie verhalen nodig hebben, maar duidelijkheid.

Keijzer: rechtszaak privékwestie

In de tweede hoorzitting werd beoogd minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening ondervraagd. Keijzer (nu nog BBB-Kamerlid) noemde woningnood een van de grootste problemen van Nederland op dit moment.

Ze kreeg onder meer vragen over een artikel in het AD waarin staat dat ze samen met haar buren via de rechter de bouw van een woonzorgcomplex heeft geprobeerd tegen te houden en dat ze daarbij aanvoerde dat stikstofregels waren overtreden. BBB ageert juist tegen de volgens de partij te strenge stikstofregels.

Keijzer antwoordde dat de procedure een privékwestie is, die niet alleen over haar gaat, maar ook over de mensen met wie ze samenwoont en haar buren, onder wie een vrouw van 83. Ze zei ook dat de klagers op zich geen bezwaar tegen een woonzorgcomplex hadden, maar dat het hun ging om de situering van het bouwwerk.

In de hoorzitting kwamen ook eerdere uitspraken van Keijzer in een tv-programma aan de orde. Ze zei vorige maand "dat veel asielmigranten uit landen komen met een islamitisch geloof en dat we weten dat daar Jodenhaat bijna onderdeel van de cultuur is".

Onder anderen Denk-Kamerlid El Abassi zei dat Keijzer haar excuus moet aanbieden voor haar uitspraken. Maar ze is dat niet van plan. Volgens Keijzer heeft ze "in het kader van een politiek debat vrij genuanceerd aangegeven wat op dit moment wel een probleem is". Ze voegde eraan toe dat haar opmerkingen niet op alle moslims slaan en dat "we met elkaar problemen zullen moeten blijven benoemen".

Neutrale seksuele voorlichting

"Ik zal de onderwijsvrijheid, de academische vrijheid en de persvrijheid bewaken", beloofde beoogd minister Eppo Bruins van Onderwijs. Hij wil een analyse maken van wat er nodig is voor een zekere loopbaan voor wetenschappers, zodat ze er niet na hun studie achter komen dat er geen plek voor hen is in onderzoeksgroepen.

Zijn aanstaande collega, beoogd staatssecretaris van Onderwijs Mariëlle Paul, is de enige bewindspersoon die van het oude kabinet naar het nieuwe kabinet gaat. Door hoe de verdeling tussen PVV, VVD, NSC en BBB is uitgevallen wordt zij van minister nu staatssecretaris.

Op de vraag wat zij als 'neutrale seksuele voorlichting' ziet zoals in het coalitieakkoord staat, en of zij haar beleid gaat aanpassen zei zij: "Ik ga niks anders doen. Ik blijf naast de leraren en docenten staan. En kinderen en jongeren moeten in vrijheid zichzelf kunnen zijn. We gebruiken bewezen effectieve lesmethoden. Of het nou gaat om taal of rekenen of om dit thema."

Niemand vervolgd voor doodschieten wolf in Wapse 

3 months ago

De mensen die betrokken waren bij het doodschieten van een wolf in het Drentse Wapse vorig jaar, worden niet langer vervolgd. Dat heeft het Openbaar Ministerie bekendgemaakt.

Het dier werd begin juli door een politieagent doodgeschoten na een incident met een schapenboer in het dorp. De boer raakte daarbij gewond aan zijn arm, schrijft RTV Drenthe.

De burgemeester gaf diezelfde dag nog akkoord voor het afschieten van de wolf. Natuurorganisaties deden vervolgens aangifte tegen de boer, zijn zoon, de politieagent die het dier doodschoot en de burgemeester en locoburgemeester. De wolf is een beschermde diersoort en mag niet zomaar doodgeschoten worden.

Immuniteit

De zaken tegen burgemeester Rikus Jager, locoburgemeester Henk Doeven en de politieagent worden geseponeerd vanwege strafrechtelijke immuniteit. "Het OM is van mening dat hun handelen valt onder de uitvoering van een exclusieve bestuurstaak, waardoor strafrechtelijke vervolging niet mogelijk is", verklaart het OM.

Wel vindt het OM dat de (loco)burgemeester eerst een deskundige had moeten raadplegen. "De alternatieven voor afschot zijn wat het OM betreft onvoldoende verkend."

De wolf was in de vroege ochtend van 9 juli op het perceel van de boer beland, binnen het wolfwerend raster. Toen de eigenaar zag dat enkele van zijn schapen en geiten waren aangevallen, belde hij de politie. De boer werd aangeraden het hek te openen zodat de wolf kon ontsnappen. Dat heeft de boer niet gedaan. Toen de man vervolgens zelf probeerde het dier te verjagen, is hij gebeten.

Niet goed gehandeld

Het OM vindt dat de man en zijn zoon (om wiens erf het ging) niet goed gehandeld hebben. "Door vervolgens de confrontatie aan te gaan met het wilde dier, zijn er gebeurtenissen in gang gezet waardoor de wolf uiteindelijk doodgeschoten is."

Er is echter volgens het OM niet genoeg bewijs om aan te tonen dat de twee mannen de wolf dusdanig verstoord hebben dat ze met hun handelen de wet Natuurbescherming hebben overtreden.

Ook houdt het OM rekening met de stressvolle omstandigheden. "Het aantreffen van gewonde en gedode schapen en geiten in bijzijn van een wolf zal een onverwachte en beangstigende situatie geweest zijn, wat het handelen van de man en zoon beïnvloed kan hebben", aldus het OM.

103 schapen

De wolf doodde in de zes maanden voor zijn dood zeker 103 schapen, een geit en een pony, bleek eerder al uit gegevens van overheidsorganisatie BIJ12.

Witwassen, fraude en verborgen camera's: documentaire schokt Denen

3 months ago

Een advocaat met banden in de Deense onderwereld krijgt wroeging en biedt aan om informant te worden voor een groep journalisten. Tien maanden lang wordt elk gesprek op haar kantoor geregistreerd door verborgen camera's. Het gevolg is een ontluisterende blik achter de schermen. Boven- en onderwereld in Denemarken blijken hevig met elkaar vervlochten.

Het lijkt een scenario geknipt voor een van de vele geroemde Scandinavische misdaadseries. Maar in plaats van fictie is The Black Swan een documentaireserie, die deze week de gesprekken van Denen bij de koffieautomaat domineert.

Martelkamers en huurmoorden

Spil in het verhaal is Amira Smajic, een advocaat die criminelen uit de georganiseerde misdaad bijstaat. Nadat ze contact heeft gezocht met een tv-zender, opent ze een nieuw kantoor en laat het volhangen met verborgen camera's. Die filmen ambtenaren, advocaten en zakenlieden die criminelen bij allerlei zaken adviseren. Van witwasconstructies via gemeentelijke fondsen tot belastingfraude en omkoping. Criminelen zelf spreken er opgewekt over martelkamers en huurmoorden.

Iedereen die het kantoor bezoekt, waant zich onbespied en praat vrijuit. Financieel-economische criminaliteit blijkt mogelijk te worden gemaakt door legale bedrijven en dienstverleners, met als gevolg dat miljoenen kronen die aan de staatskas toebehoren, belanden in de zakken van criminelen.

Het gaat allemaal in tegen het zelfbeeld van Denemarken, dat juist bekendstaat om transparantie. Al jaren staat het land bovenaan de lijst van minst corrupte landen. Het openbaar bestuur is zeer toegankelijk: iedere Deen heeft de mogelijkheid tot inzage van publieke besluiten, terwijl overheidsinstanties de plicht hebben communicatie rond besluitvorming nauwkeurig te registreren. Dat in zo'n samenleving advocaten en het bedrijfsleven bewust samenwerken met criminelen om de wet te omzeilen en zo de staatskas te tillen, schokt veel Denen.

Die systematische ondermijning maakt dan ook veel los. Zo liggen er inmiddels meerdere aangiftes tegen betrokken advocaten en zakenlieden, waarvan sommige al zijn ontslagen of hun bestuursfunctie hebben neergelegd. De Deense orde van advocaten doet onderzoek naar meerdere juristen, van wie er een aantal werkzaam is bij de grootste advocatenkantoren van het land.

Opschudding op hoogste niveau

De kwestie begint ook politici te treffen. Er is al een lokale sociaaldemocratische politicus teruggetreden toen bleek dat hij banden onderhield met een van de zakenmensen die voorkomen in de documentaire.

En ook in de landelijke politiek maakt de documentaire de tongen los. Premier Mette Frederiksen bedankte de makers publiekelijk voor hun werk en de regering kwam met oppositiepartijen bijeen over de documentaire te praten. De vraag gaat rond of er voldoende economische kennis bij de autoriteiten ligt om dit soort misdaden op te sporen en te voorkomen.

Heiligt het doel de middelen?

Maar een deel van de verontwaardiging in het land richt zich ook op de documentairemakers zelf. In het maatschappelijke debat wordt bijvoorbeeld de vraag gesteld of het doel de middelen heiligt. Mag je met verborgen camera's heimelijk gesprekken opnemen? Worden misdaden zo niet uitgelokt?

En dan is er ook nog de vraag in hoeverre advocaat Smajic in bescherming genomen moest worden: toen bij afronding van de documentaire bleek dat er geen onverdeeld positief beeld van haar zou uitkomen, probeerde ze het uitzenden ervan tegen te houden. Zelf zegt ze als klokkenluider te vrezen voor represailles uit het criminele netwerk dat ze hielp blootleggen.

Tot tweemaal moest er een rechterlijke uitspraak aan te pas komen voordat de documentaire uitgezonden werd. Sindsdien zit Smajic ondergedoken.

Volgens de documentairemakers woog juist het maatschappelijke belang zwaarder. Niet voor niets noemden ze de serie 'zwarte zwaan', naar de theorie dat een onverwachte gebeurtenis met enorme impact mensen anders naar de wereld laat kijken. Dat geldt in ieder geval voor de Deense overheid: na de zomervakantie komt die met een wetsvoorstel om de controle op witwassen te versterken.

Na Noord-Korea krijgt Poetin ook warm onthaal in Vietnam

3 months ago

Op de eerste dag van zijn staatsbezoek in Vietnam heeft de Russische president Poetin afspraken gemaakt over nauwere samenwerking tussen de twee landen. Ze hebben de intentie uitgesproken voor een breed strategisch partnerschap.

Poetin probeert de banden aan te halen met oude communistische partners in Azië, nu hij internationaal steeds meer geïsoleerd is geraakt door de oorlog in Oekraïne. Het bezoek moet ook voor eigen publiek demonstreren dat Rusland juist verre van geïsoleerd is en dat Poetin in het buitenland een graag geziene gast is.

Afgelopen dagen bezocht de Russische president Noord-Korea, waar hij met leider Kim Jong-un een veiligheidsovereenkomst ondertekende. Er is onder meer afgesproken dat de buurlanden elkaar helpen als ze worden aangevallen. Ook willen ze een verenigd front tegen de hegemonie van de Verenigde Staten vormen.

In de Vietnamese hoofdstad Hanoi werd Poetin onthaald met saluutschoten en een militaire parade. Daarna feliciteerde president To Lam hem met zijn 'herverkiezing' als Russische president. Poetin sprak over 'wederzijds respect' tussen beide landen:

Na de welkomstceremonie was er een televisietoespraak van beide leiders. Daarin zei Poetin dat het versterken van een "alomvattend strategisch partnerschap" met Vietnam een van de prioriteiten van Rusland is. Ook nodigde hij de Vietnamese president uit om volgend jaar naar Moskou te komen ter gelegenheid van de 80e verjaardag van de overwinning op nazi-Duitsland.

Daarna ondertekenden beide leiders een reeks overeenkomsten over samenwerking op het gebied van onderwijs, wetenschap, technologie, klimaat en gezondheid. Zo willen de twee landen een centrum voor nucleaire wetenschap en technologie optuigen in Vietnam. Ook zouden Russische bedrijven bereid zijn om te investeren in projecten voor vloeibaar aardgas in Vietnam, aldus Poetin.

Daarbij zei de Russische president wel dat hij de rol van Vietnam in de ASEAN respecteert. Dat is het samenwerkingsverband van verschillende landen in Zuidoost-Azië. Die landen hebben onder meer afspraken over economische en politieke samenwerking.

Balanceeract

De historische band tussen Hanoi en Moskou stamt uit de Sovjettijd en is nog altijd erg waardevol voor Vietnam. Het land haalt meer dan de helft van zijn wapens uit Rusland en is deels afhankelijk van Russische grondstoffen voor de landbouw. Maar Vietnam probeert ook de relatie met Europa en de VS te verbeteren, wat sinds Poetins vorige bezoek in 2017 steeds uitdagender is geworden.

Het Westen heeft Rusland onder leiding van de Verenigde Staten zware sancties opgelegd vanwege de oorlog in Oekraïne. Ook vaardigde het Internationaal Strafhof in Den Haag vorig jaar een arrestatiebevel uit tegen Poetin wegens oorlogsmisdaden.

Vietnam, dat officieel een neutraal buitenlandbeleid voert, heeft de Russische invasie in Oekraïne nooit bekritiseerd. Ook heeft het land zich bij de Verenigde Naties tot nu toe onthouden van stemming over resoluties die de Russische agressie in Oekraïne veroordelen. Poetin prees het "evenwichtige" standpunt gisteren in een opiniestuk dat verscheen in de krant van de Vietnamese communistische partij.

Dat Hanoi de Russische president nu met open armen ontvangt, leidt dan ook tot kritiek uit het Westen. De Verenigde Staten, de belangrijkste exportmarkt voor Vietnam, zeggen dat geen enkel land Poetin een platform zou moeten bieden om de oorlog in Oekraïne te promoten.

Vaccinatiegraad onder schoolkinderen daalt, vooral in grote steden

3 months ago

De vaccinatiegraad onder kinderen vanaf 9 jaar is in 2023 verder gedaald ten opzichte van het jaar ervoor, blijkt uit de jaarrapportage van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Zowel het RIVM als demissionair staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid noemt de daling zorgelijk.

Het percentage kinderen in die leeftijdscategorie met de DTP-prik voor difterie, tetanus en polio is afgenomen van 81,1 procent naar 78,2 procent. En waar in 2022 81,2 procent de BMR-prik voor bof, mazelen en rodehond had, lag dat percentage vorig jaar op 78,5 procent. Een verklaring geeft het RIVM niet, het instituut zegt in het rapport dat er meer onderzoek nodig is naar de oorzaak van de daling.

Van de vier grote steden heeft Rotterdam de laagste vaccinatiegraad. Waar landelijk gezien 83,1 procent van de zuigelingen alle basisvaccinaties heeft, is dat in Rotterdam 74,6 procent. Ook het percentage onder schoolgaande kinderen is een stuk lager. 62,1 procent heeft de DTP-prik gehad (tegenover 78,2 procent landelijk) en 62,8 procent heeft de BMR-prik gehad (tegenover 78,5 procent landelijk).

Vaccinatiegraad onder baby's en peuters bleef gelijk

Vorig jaar luidde het RIVM nog de noodklok omdat de vaccinatiegraad onder baby's en peuters tot 2 jaar, de jongste leeftijdsgroep, in 2022 voor het eerst in decennia was gedaald onder de 90 procent. Dat percentage is in 2023 ongeveer gelijk gebleven.

Voor de BMR-vaccinatie en de vaccinatie tegen meningokokkenziekte typen A, C, W en Y bij baby's is de vaccinatiegraad waarschijnlijk zelfs iets toegenomen. Het RIVM en de staatssecretaris noemen dat een positieve ontwikkeling.

Toch benadrukken ze dat het percentage vaccinaties onder jonge kinderen nog steeds aandacht nodig heeft. "Een hoge vaccinatiegraad is belangrijk om mensen tegen ernstige ziektes te kunnen blijven beschermen en om uitbraken van deze ziektes te voorkomen", schrijft het RIVM.

De Wereldgezondheidsorganisatie adviseert een vaccinatiegraad van zeker 90 procent. Het RIVM hanteert voor Nederland een zogenoemde veilige vaccinatiegraad van minimaal 95 procent.

Iets minder ouders positief over vaccineren

In het jaarverslag wordt ook verwezen naar een peiling over het Rijksvaccinatieprogramma die het RIVM in de zomer van 2023 heeft gedaan onder ouders. Daaruit bleek dat iets minder ouder van kinderen van 9 tot en met 13 jaar positief waren over vaccineren dan in 2022.

Het beeld dat ouders van kinderen jonger dan 3,5 jaar hebben over vaccineren is in een jaar tijd nauwelijks veranderd. De meeste ouders zijn wel nog steeds positief over vaccineren, benadrukt het RIVM.

De mazelen, kinkhoest, allemaal ziektes waar je opeens weer veel over hoort. Hoe het kan dat zulke levensgevaarlijke ziektes weer terugkomen, zie je in deze video van NOS op 3:

De vaccinatiegraad daalt al enkele jaren. Het RIVM noemt onder meer de coronapandemie en toegenomen weerstand tegen de overheid als mogelijke redenen.

Daarnaast spelen sociale media ook een rol. Ouders die al twijfelen over het wel of niet vaccineren van hun kind, kunnen online op veel plekken blogs en video's vinden van zogenoemde health influencers die ervan overtuigd zijn dat vaccinaties schadelijk zijn.

Staatssecretaris Van Ooijen zei in april nog in de Tweede Kamer dat het Rijksvaccinatieprogramma in de loop der jaren naar schatting zo'n tienduizend levens heeft gered en dat hij er alles aan wil doen om de vaccinatiegraad weer op te krikken.

Verkoop Duits deel Tennet van de baan, strop van 1,6 miljard voor kabinet

3 months ago

De verkoop van het Duitse deel van het hoogspanningsnet van landelijk netbeheerder Tennet aan de Duitse overheid is van de baan. Vanwege de begrotingsproblemen van het Duitse kabinet zijn de onderhandelingen hierover beëindigd.

Tennet zegt nu andere "publieke of private kapitaalmarkten" te gaan zoeken voor de investeringen die nodig zijn in het Duitse hoogspanningsnet. Tennet beheert het volledige hoogspanningsnet in Nederland en een flink deel van het hoogspanningsnet in Duitsland.

Het niet doorgaan van de verkoop levert een directe tegenvaller van 1,6 miljard op de Rijksbegroting op, schrijft demissionair minister Van Weyenberg vanochtend in een brief aan de Tweede Kamer. De netbeheerder is volledig eigendom van het Nederlandse ministerie van Financiën en de verwachte opbrengst was al meegerekend in het budget.

Energiecrisis

De afgelopen jaren werd er onderhandeld tussen beide overheden over de verkoop van het Duitse deel van Tennet. Duitsland wilde sinds het uitbreken van de energiecrisis als gevolg van de Russische inval in Oekraïne meer controle op de eigen energie-infrastructuur. Nederland zag op tegen de miljardeninvesteringen die nodig zijn voor versterking van het Duitse hoogspanningsnet.

Nu die onderhandelingen zijn beëindigd blijft Tennet voorlopig verantwoordelijk voor de versterking van een flink deel van het Duitse hoogspanningsnet.

Zo moet er een ondergrondse gelijkstroomverbinding gelegd worden van Noord- naar Zuid-Duitsland. Die is nodig om de elektriciteit die wordt opgewekt met grote windmolenparken op het Duitse deel van de Noordzee naar de industrie in Zuid-Duitsland te brengen.

Naar de beurs?

Tennet zelf is nooit een groot voorstander geweest van de verkoop van het Duitse deel, het bedrijf ziet grote voordelen in activiteiten aan beide kanten van de grens. De netbeheerder wordt nu wel geconfronteerd met enorme financieringsvraagstukken voor de komende tientallen jaren. Alleen al voor dit en volgend jaar heeft het bedrijf een bedrag van 25 miljard euro geleend.

Gekeken wordt of Tennet Duitsland naar de beurs kan of dat het verkocht kan worden aan een commerciële partij.

NN wordt concurrent van ING en Rabo met eigen betaalrekeningen

3 months ago

Verzekeraar Nationale-Nederlanden gaat met eigen betaalrekeningen en -passen de concurrentie aan met grote banken als ING, Rabo en ABN Amro.

De verzekeraar richt zich vanaf volgend jaar onder de naam Nationale-Nederlanden op particulieren. De bank wordt volledig digitaal.

"Waarom wij dat gaan doen? Omdat wij daar ruimte voor zien in de markt. Als alternatief voor de grote banken. Er is behoefte aan", zegt een woordvoerder. Betalingen kunnen via een app worden gedaan. "Eventueel komt er een betaalpas." Op dit moment lopen al proeven met een klein aantal rekeninghouders.

Logische toevoeging

De betaalmarkt in ons land wordt nu gedomineerd door Rabobank, ING en ABN Amro. Volgens het FD wil Nationale-Nederlanden "een serieus marktaandeel veroveren". Maar hoeveel procent dat zou moeten zijn, daar wil de verzekeraar tegenover de NOS niets over kwijt.

NN Bank heeft zo'n 1,25 miljoen Nederlanders als klant en biedt al pensioen- en beleggingsproducten aan. "Betalen is een logische toevoeging op onze diensten", zegt de ceo van NN, Marcel Zuidam in het FD. "Een manier om de relatie met de klant te verstevigen en te verdiepen."