Het aantal landen dat de Palestijnse Staat erkent, blijft toenemen. Tientallen wereldleiders kwamen gisteren bijeen in New York om de Palestijnse staat te erkennen. Zo wordt de druk op Israël nog meer opgevoerd om het genocidale geweld in Gaza te beëindigen. Toch hebben de erkenningen vooralsnog vooral een symbolische waarde zolang de VS achter Israël blijf staan.
Naast Frankrijk, dat gisteren in New York met Saudi-Arabië medeorganisator was van de bijeenkomst, zeiden Andorra, België, Luxemburg, Malta en Monaco dat zij een Palestijnse staat erkennen. Zondag deden het Verenigd Koninkrijk, Australië en Canada hetzelfde.
De erkenning stuit op hevig verzet van Israël en bondgenoot de Verenigde Staten. Israël zegt dat dergelijke stappen de vooruitzichten op een vreedzame oplossing van het conflict in het Midden-Oosten ondermijnen. De VS onderschrijft dat.
Push geven
Ook Nederland erkent de Palestijnse Staat nog niet. Minister Van Weel van Buitenlandse Zaken zei gisteren dat er op andere manieren druk wordt gelegd op Israël, bijvoorbeeld in de vorm van sancties van Israëlische ministers.
Daarnaast zei hij dat Nederland in een later stadium de Palestijnse staat zal erkennen, "als onderdeel van een politiek proces dat nu moet beginnen". Hij gaf geen termijn voor de erkenning. "Op het moment dat wij denken dat we een push kunnen geven aan het proces, dan zullen we niet aarzelen. Het blijft als een paal boven water staan: de enige oplossing is twee staten."
Volgens André Nollkaemper, hoogleraar internationaal recht aan de UvA, zijn de laatste erkenningen onderdeel van een proces van bijna 80 jaar. "Sindsdien is er een proces voor de tweestatenoplossing begonnen en heeft het grootste deel van de wereldgemeenschap minus de westerse staten een Palestina erkend", zegt hij in Met het Oog op Morgen.
Mondiale verhouding verandert
Als een staat wordt erkend, dan betekent dat er aan drie voorwaarden is voldaan. "Er moet een grondgebied, een bevolking en een regering zijn", zegt Nollkaemper. "Bij erkenning zeg je eigenlijk: 'We aanvaarden dat Palestina voldoet aan die criteria en we behandelen je vanaf nu op voet van gelijkheid met België of Oostenrijk of welk land dan ook."
Toch is de positie van Palestina uniek. "Hier wordt de staat erkend om zo een bijdrage te leveren aan een situatie waar er sprake is van een effectieve regering. Dat is dus een omgekeerde manier van zaken. Hiermee probeert men de bezetting van grondgebied te beëindigen en een bijdrage te leveren aan de totstandkoming van een effectieve legitieme regering die Palestina moet vertegenwoordigen."
Nu steeds meer staten in het Westen ook tot erkenning overgaan, verandert dit de mondiale verhouding, zegt de hoogleraar." Het feit dat Engeland en Frankrijk bij die landen horen, is belangrijk omdat ze lid zijn van de VN-Veiligheidsraad. Dat is het enige orgaan dat echt druk kan leggen op Israël."
Isolement Nederland
In de Veiligheidsraad zitten vijf permanente landen: China, Frankrijk, Rusland, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. "Tot nu toe hadden alleen China en Rusland Palestina erkend en daar komen dus twee landen bij. Daarmee wordt de Verenigde Staten geïsoleerd."
Volgens de hoogleraar hoeft er van de huidige Amerikaanse regering niet veel verwacht te worden. "Maar het kan met een nieuwe Amerikaanse regering wel gebeuren. Na de Zesdaagse Oorlog heeft de Veiligheidsraad Israël verplicht om zich terug te trekken tot de grenzen van voor die oorlog. Dat is een belangrijk precedent, omdat het laat zien dat de Veiligheidsraad wel degelijk bij machte is om krachtig op te treden tegen Israël."
In de Zesdaagse Oorlog in 1967 veroverde Israël veroverde de Westelijke Jordaanoever, inclusief Oost-Jeruzalem, de Gazastrook en de Golanhoogten. Daarna hield Israël die gebieden bezet.
Dat Nederland niet voor erkenning kiest, betekent dat het meer geïsoleerd raakt, zegt Nollkaemper. "Binnen de EU, de VN en ook het Internationaal Strafhof, dat Palestina al toegelaten heeft als lid. Daarmee wordt de mogelijkheid van Nederland om dat diplomatieke spel te spelen en bij te dragen aan het debat beperkt."
Trump spreekt
Vanaf vanmiddag houden regeringsleiders hun toespraken bij de Algemene Vergadering van de VN. Die van de Amerikaanse president Trump wordt na 17.00 uur Nederlandse tijd verwacht. Demissionair premier Schoof is donderdag aan de beurt.