Zorgen Rekenkamer over onrealistische bezuinigingen in Miljoenennota
De Miljoenennota 2026 geeft een te rooskleurig beeld van de overheidsfinanciën. Die conclusie trekt de Algemene Rekenkamer.
Het kabinet gaat uit van een aantal miljardenbezuinigingen die niet zijn onderbouwd, zegt de Rekenkamer. Ook dreigt Nederland geld mis te lopen uit Europa.
Belangrijke uitgaven worden naar achteren geschoven, waarschuwt de Rekenkamer. Daardoor ziet de boekhouding er mooier uit dan de werkelijkheid.
Asiel en afdrachtOp het eerste oog is het Nederlandse huishoudboekje op orde, bleek op Prinsjesdag. Er wordt meer uitgegeven dan dat er binnenkomt, maar dat tekort valt nog binnen de Europese norm. De Nederlandse staatsschuld loopt op, maar is nog altijd laag in vergelijking met veel andere Europese landen.
Maar die cijfers zijn niet volledig, waarschuwt de Algemene Rekenkamer, die na Prinsjesdag elk ministerie een brief stuurt met aandachtspunten voor de begroting.
Zo gaat het kabinet uit van een grote besparing op asiel. In 2026 staat er nog 4 miljard begroot voor asielopvang. Een jaar later nog maar 1 miljard. De logica van de afgetreden asielminister Faber was dat er minder geld nodig zou zijn als er minder asielzoekers naar Nederland zouden komen. De cijfers van asielaanvragen geven daar echter geen aanleiding voor.
Daarnaast wijst de Rekenkamer op de ingecalculeerde bezuiniging op EU-afdrachten. Nederland betaalt jaarlijks geld aan Europa. Bij het aantreden van het kabinet-Schoof was de ambitie om een korting van 1,6 miljard te bedingen bij de EU. Vooralsnog is dat niet gelukt, maar het voordeeltje staat al wel in de begroting.
KasschuivenAndersom maakt Nederland nog wel aanspraak op geld uit Europa. Dat gaat om geld uit het Europese herstel- en veerkrachtfonds, bedoeld om lidstaten te helpen met verduurzamen en digitalisering.
Nederland kreeg al eerder geld uit dit fonds en rekent nu nog op 2,9 miljard euro, blijkt uit de begroting. Dan moet er wel verantwoording worden afgelegd over hoe eerdere bijdragen uit dat fonds besteed zijn. Al dit voorjaar waarschuwde de Rekenkamer ervoor dat Nederland die verantwoording niet op orde heeft.
Een ander punt van zorg is het zogenoemde kasschuiven. Het demissionaire kabinet kiest ervoor om meerdere ingeplande investeringen één of meerdere jaren op te schuiven. Minder uitgaven in 2026 zorgen voor een positiever plaatje, maar de Rekenkamer wijst erop dat daarmee een volgende kabinet met deze kosten wordt opgezadeld.
DefensieHet demissionaire kabinet wil grote beslissingen overlaten aan de nieuwe Tweede Kamer en presenteerde daarom op Prinsjesdag een beleidsarme begroting. Daardoor ontbreken in de begroting extra uitgaven voor Defensie. Afgelopen zomer zette Nederland een handtekening onder de NAVO-afspraak om meer uit te geven aan defensie.
Op lange termijn zou dat mogelijk gaan om jaarlijks 19 miljard euro. Deze miljarden zijn nog niet opgenomen, maar kunnen de begroting nog op z'n kop zetten, waarschuwt de Rekenkamer.
Waar dat geld vandaan moet komen is een heikel punt in de verkiezingen. Zo pleit het CDA voor een 'vrijheidsbijdrage', een verhoging van de belasting om de extra defensie-uitgaven te kunnen doen. GroenLinks-PvdA is ook voor meer defensie-uitgaven, maar niet ten koste van sociale zekerheid. VVD wil juist wel bezuinigen en niet de belastingen verhogen.