NOS Nieuws - Algemeen

In het westen en midden van Oekraïne zijn opnieuw elektriciteitscentrales beschadigd door Russische raketten en drones. Er is onder meer een waterkrachtcentrale aan de Dnjestr-rivier geraakt. Volgens het Oekraïense leger zijn zeker tien regio's getroffen door bijna honderd drones en raketten.

Eind vorige week lanceerde Rusland een eerste reeks aanvallen op het elektriciteitsnet, in Zaporizja. Daar werd de grootste waterkrachtcentrale onder vuur genomen. Later volgden meer aanvallen. Alleen al in Kharkiv zitten 700.000 mensen regelmatig zonder stroom.

Stroomuitval

Persbureau AP meldt dat vijf mensen gewond zijn geraakt in de regio van de stad Dnipro, onder wie een meisje van 5. Het elektriciteitsnetwerk in zeker zes regio's is zwaar beschadigd. Netwerkbeheerder Ukrenergo schrijft op Telegram dat op meerdere plekken de stroomtoevoer noodgedwongen is afgesloten.

De grootste particuliere energiecentrale van Oekraïne, DTEK, meldt dat drie thermische elektriciteitscentrales zodanig beschadigd zijn dat ze nog maar de helft van de normale capaciteit kunnen opwekken. De aanvallen van Rusland lijken ook volgens DTEK steeds doeltreffender te worden.

Naast elektriciteitscentrales zijn ook olie- en gasinstallaties onder vuur genomen, meldt het Oekraïense staatsgasbedrijf Naftogaz.

Naar aanleiding van de jongste aanvallen roept de Oekraïense president Zelensky westerse landen opnieuw op om "snel en resoluut te reageren op de Russische bombardementen" door extra luchtafweergeschut te sturen.

De maand maart was dit jaar recordwarm, maar het weer was wel somber. Dat zegt het KNMI. Met een gemiddelde temperatuur van 9 graden, tegen normaal 6,5 graden, was het de zachtste maart sinds 1901, het begin van de metingen.

Er kwam in De Bilt deze maand geen enkele vorstdag voor. Normaal gesproken telt maart juist acht dagen waarop de minimumtemperatuur onder het vriespunt daalt. Sinds het begin van de metingen kwam het slechts één keer voor dat het in De Bilt niet vroor in maart. Dat was in 1912.

Elders in het land vroor het overigens wel: in Woensdrecht werd het op 24 maart -2 graden. Dat was de laagst gemeten temperatuur van de maand. In Ell werd op 20 maart de hoogste temperatuur van de maand gemeten: 19,5 graden.

Minder zon

Maart was ook droger dan normaal. Er viel gemiddeld 39 millimeter neerslag in Nederland, tegen 53 normaal. In het zuiden viel de meeste neerslag, in het noordwesten was het het droogst.

Het was verder een vrij sombere maand, concludeert het meteorologische instituut. Gemiddeld was er in Nederland 130 uur zon. Dat is minder dan de gemiddelde hoeveelheid van 145 zonuren.

Nooit zal ik de blikken vergeten van de ouders die kinderen hadden in het Moskouse Doebrovka-theater, waarin Tsjetsjeense terroristen in 2002 een zaal vol musicalpubliek gegijzeld hielden. Die door angst verlamde gezichten sprongen meteen op mijn netvlies toen vier Tadzjiekse terroristen het Crocus Theater aanvielen, vanavond precies een week geleden.

De politie zette de omgeving van het Doebrovka-theater af, op woensdagavond 23 oktober 2002. Blauwe zwaailichten verlichtten de gezichten van de ouders. "Mijn dochter zit daar binnen", zei een man vertwijfeld. De ouders hoopten op informatie en op actie. Maar er gebeurde niets.

Het lukte destijds niet om meteen verslag te doen, geen verbinding. Maar op een paar honderd meter afstand was er opeens wel signaal en kon ik Jeroen Pauw bij Met het Oog op Morgen het eerste verhaal vertellen. Het telefoonsignaal in de directe omgeving van het theater was verstoord, kennelijk om te voorkomen dat de gijzelnemers hulp zouden inroepen.

Veel controleposten

Na de eerste radiobijdrage voor de volgende ochtend te hebben gemonteerd kroop ik, halverwege de nacht, mijn bed in. Ik was net in slaap gevallen toen de telefoon ging. "Goedenavond met de FSB, bent u meneer De Jong? - Ja. Dank u wel, tuut, tuut, tuut." De nummers die gebeld hadden vanuit de omgeving van het theater werden even nagelopen door de Russische veiligheidsdienst.

Dat leek doortastend. Maar het kon niet verhullen dat de inlichtingendiensten in de aanloop naar de gijzeling de boot gemist hadden. Hoe hadden veertig gewapende terroristen ongezien een theater in hartje Moskou kunnen bereiken? Er waren toen nog niet overal camera's, maar wel veel controleposten. Rusland was op dat moment verwikkeld in de Tweede Tsjetsjeense oorlog.

Tsjetsjenië

Tsjetsjenië is een Russische deelrepubliek, die zich probeerde af te scheiden na de val van de Sovjet-Unie in 1989. Deze provincie dacht dezelfde rechten te hebben als de andere Sovjet-republieken die na het einde van het Sovjet-imperium hun eigen weg zochten. Daar dacht Moskou anders over.

De opstandige moslims werden bloedig onderdrukt. De Tsjetsjenen vochten hard terug, minstens zo hard als de Oekraïners nu. De Tsjetsjeense hoofdstad werd met de grond gelijk gemaakt. Grozny zag eruit als Bachmoet en Avdiivka nu.

Die wrede onderdrukking van de Tsjetsjenen was ook een van de drijfveren van de Tadzjiekse terroristen die vorige week het optreden van de Russische band Piknik veranderden in een bloedbad, denken experts. De islamitische terreurorganisatie ISIS-K, waartoe zij zouden behoren, zou woest zijn op Rusland, ook vanwege het harde optreden in Syrië.

Verdovend gas

Daar gaat het nu nauwelijks over in Rusland. Schoorvoetend geven de autoriteiten toe dat het gaat om moslimextremisme. Om vervolgens naar het Westen te wijzen, dat samen met Oekraïne de aanslagplegers zou hebben gefaciliteerd. Bewijs daarvoor wordt niet geleverd.

Hoe het mogelijk was dat ze anderhalf uur in het theater konden huishouden en vervolgens wisten te ontsnappen, blijft onduidelijk. Ook in 2002 blunderden de veiligheidsdiensten. Om de gijzelaars te bevrijden werd na een paar dagen verdovend gas de zaal in gespoten, zodat iedereen, gijzelaars en publiek, buiten bewustzijn raakte.

Stabiele zijligging

Speciale eenheden gingen op 28 oktober 2002 de zaal binnen. Ze schoten de verdoofde Tsjetsjenen dood en droegen de eveneens verdoofde theaterbezoekers naar buiten. En hadden vervolgens geen idee wat met hen aan te vangen.

We zagen 's ochtends vroeg hoe de mensen uit het theater levenloos in stoelen hingen, in busjes en ambulances die wegreden. Meer dan 130 ex-gijzelaars zijn achteraf gestikt, in eigen tong of braaksel.

Dat had voorkomen kunnen worden, was de gedachte achteraf. In een stabiele zijligging hadden velen het er waarschijnlijk levend van afgebracht. Ook anti-doses waren niet voorhanden.

Nooduitgangen

Ook de afgelopen week waren er wrange constateringen achteraf. Hadden de nooduitgangen maar opengestaan, hadden de metaaldetectors maar gewerkt. Dan waren er misschien minder dan 143 doden gevallen.

Zowel toen als nu gaat het niet over de lessen die getrokken hadden moeten worden. Na de gijzeling in het Doebrovka-theater werden de Tsjetsjenen nog harder onderdrukt.

Na de aanslag in het Crocustheater gaat het er vooral over hoe de connectie met Kyiv kan worden aangetoond. En niet over het fatale eigen falen.

Defensie gaat volgende maand opnieuw humanitaire hulp aan Gaza geven via zogenoemde airdrops. In samenwerking met Jordanië en internationale partners wordt voedsel geleverd aan de bevolking. De droppings worden gedaan in overleg met Israël.

De demissionaire ministers van Defensie (Ollongren), Buitenlandse Zaken (Bruins Slot) en Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (Van Leeuwen) schrijven dat in een brief aan de Tweede Kamer.

"De humanitaire situatie in Gaza heeft een nieuw dieptepunt bereikt", melden de ministers. "Met name kinderen zijn extra kwetsbaar. De aanvoer van humanitaire steun voor de bevolking van Gaza, waarvoor de volledige medewerking van Israël een belangrijke voorwaarde is, is bij lange na niet voldoende. Ook de distributie binnen Gaza zelf schiet ruim tekort."

"Het verruimen en versnellen van toegang over land, waaronder het openen van meerdere grensovergangen, blijft de meest effectieve manier om op de benodigde schaal hulpgoederen aan Gaza te leveren", zeggen de ministers.

Gisteren droeg het Internationaal Gerechtshof (ICJ) in Den Haag Israël op om alles wat noodzakelijk is te doen om ervoor te zorgen dat basisvoorraden bij de Palestijnse bevolking in Gaza terechtkomen. In het vonnis staat dat Israël actie moet ondernemen om een ongehinderde levering van humanitaire hulp aan Palestijnen in heel Gaza te garanderen. Daarbij gaat het om voedsel, water, elektriciteit, medische benodigdheden en medische zorg.

Nederland werpt op grote schaal voedselpakketten af, samen met Egypte, de Verenigde Arabische Emiraten, de Verenigde Staten, België, Frankrijk, Duitsland, Singapore en het Verenigd Koninkrijk. Die droppings worden gecoördineerd door Jordanië.

Nauwkeurigheid

Deze airdrops zijn niet zonder risico. Eerder deze maand ging het mis bij een voedseldropping boven het vluchtelingenkamp Al-Shati, ten westen van Gaza-stad. Vijf mensen kwamen om het leven en zeker tien mensen raakten gewond toen de parachute die werd gebruikt om de hulpgoederen uit de lucht te laten vallen niet opende. Bij die dropping was Nederland overigens niet betrokken.

In de brief zeggen de ministers dat "de schrijnende humanitaire situatie en wanhoop onder de bevolking" het risico op ongelukken verhogen. Om het risico te verkleinen wordt bekeken wat de meest geschikte locatie is om de dropping uit te voeren. Ook speelt het gewicht van de pakketten mee en wordt zorgvuldig gekeken naar het tijdstip en het weer.

"Als de nauwkeurigheid van de drop in het geding komt, dan wordt besloten deze niet uit te voeren", aldus de ministers.

Demissionair minister Dijkgraaf van Onderwijs is boos dat er opnieuw een bangalijst van Utrechtse studentes is opgedoken. Volgens hem bewijst het dat er ook in het studentenleven werk aan de winkel is voor een cultuurverandering. Dergelijke lijsten zijn "bijzonder walgelijk en totaal onacceptabel", zegt Dijkgraaf.

Vanochtend werd duidelijk dat er een lijst circuleert met daarop namen, foto's en telefoonnummers van de studentes. In het bestand worden jonge vrouwelijke studenten beoordeeld op hun uiterlijk. Daar staat seksistisch commentaar bij. Van wie de lijst komt is niet duidelijk. Het Utrechtsch Studenten Corps (USC) zegt dat de afzenders geen leden zijn van het corps. Twee weken geleden verscheen een andere lijst, waarachter leden van het USC zaten.

Burgemeester Dijksma van Utrecht noemt het "uiterst pijnlijk" dat er nu een tweede lijst is opgedoken. "Ongeacht de herkomst ervan is het tot object maken en vernederen van vrouwen enorm schadelijk en ronduit misogyn", zo klinkt het. Ze vindt het van groot belang dat alle feiten boven tafel komen, "zodat de mensen die hierachter zitten gestraft kunnen worden."

'Zeg er iets van'

Demissionair minister Dijkgraaf wijst ook naar de rol van mensen in de omgeving die er niets over durven te zeggen. Hun rol is volgens hem cruciaal. "Daarom roep ik alle studenten op om op te staan en uit te spreken dat dit totaal over alle grenzen gaat." Volgens Dijkgraaf is het belangrijk om ook in het studentenleven seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld aan te pakken. "Het gaat om de veiligheid en gelijkwaardigheid van studenten."

Vorig jaar werd er een akkoord gesloten tussen studenten uit het mbo, hbo en wo om de cultuurverandering te realiseren. Dijkgraaf zegt dat voor zo'n cultuurverandering moed nodig is. "Want het is niet altijd makkelijk en gezellig om je uit te spreken binnen de cultuur van studentenverenigingen."

De minister wijst erop dat hij ook op onderwijsinstellingen de veiligheid wil vergroten. Er komt onder meer een wettelijke zorgplicht en de klacht- en meldvoorzieningen worden verbeterd, zegt hij.

Op dinsdag is het altijd druk in de straten van Agadez. In deze woestijnstad in Niger maken wekelijks duizenden mensen zich op voor een dagenlange reis: dwars door de Sahara, richting het noordelijke buurland Libië. Jerrycans worden tot aan de rand toe gevuld met water, mobiele telefoons nog snel aan de lader gelegd.

"Iedereen in Agadez is blij", zegt Hassan, gebarend naar zijn passagiers, een stuk of 25 jonge Nigerezen. "De weg ligt weer vrij."

Nauwelijks drie maanden geleden was Hassan geen gewone man met een reisbureau, maar een crimineel. Althans dat was hij volgens de overheid, wanneer hij een buitenlandse migrant door de Sahara vervoerde in zijn witte pick-uptruck. "En dat ben ik gewoon blijven doen", zegt Hassan, briesend vanachter zijn witte sjaal.

Antismokkelwet

Maar dat moest wel in het geheim. In 2016 trad een antismokkelwet in werking die Nigerezen verbood om migranten te vervoeren. Wie dat toch deed, liep het risico op een gevangenisstraf. De migratieroute door Agadez, dat jarenlang bekendstond als hét kruispunt richting Europa, stortte in.

In ruil voor het doorvoeren van deze wet, kreeg Niger van de Europese Unie tientallen miljoenen euro's aan hulpgeld. Een deel daarvan werd gestoken in werkgelegenheidsprojecten, om Nigerezen te compenseren die hun migratiehandel in rook hadden zien opgaan. "Maar daar hebben wij niets van gezien", zegt Hassan. "Deze hele regio was één grote gevangenis."

Staatsgreep

Een grote omslag kwam toen vorig jaar zomer militairen met een staatsgreep de regering omverwierpen. In de daaropvolgende maanden werd duidelijk dat het nieuwe militaire regime het land op een andere manier wilde leiden. Zo verbraken zij de banden met oud-kolonisator Frankrijk: de Franse missie moest het land verlaten, de ambassade sloot de deuren.

Ook de samenwerking met de Europese Unie ging op de schop. De junta wil een einde maken aan de Europese trainingsmissie Eucap; deze moet binnenkort het land verlaten. Het schrappen van de antismokkelwet, die met steun van Brussel tot stand kwam, past in deze lijn.

Het was feest in Agadez, toen eind vorig jaar een einde kwam aan de omstreden wet. Drie maanden later is de sfeer van euforie nog altijd voelbaar zelfs bij de lokale autoriteiten. "Inwoners hopen dat het hier weer wordt zoals vroeger", zegt Oumarou Amadou, migratie-ambtenaar bij de regionale overheid. "Toen buitenlandse migranten massaal door Agadez reisden."

Of dit ooit zal gebeuren, is onzeker. Het aantal buitenlanders dat via Agadez naar het noorden reist, is nog maar ietsje toegenomen. "De meeste migranten nemen nog altijd de routes die zijn ontstaan toen smokkel illegaal was gemaakt", zegt Oumarou. Hij gebaart naar een kaart van de regio op zijn kantoor. Smokkelaars nemen migranten mee met een grote boog om Agadez heen.

Naar Libië

Vanuit Agadez kan een rit naar Libië zo'n vier à vijf dagen duren. Pick-uptrucks verzamelen zich aan de rand van de stad; met een militaire escorte reizen de tientallen wagens naar de noordelijke stad Dirkou. Vanuit daar is het ieder voor zich.

De meeste mensen die vanuit Agadez naar Libië reizen, zijn jonge Nigerezen, zoals Habilou Sayana. Hij wil werk zoeken in Libië, zodat hij zijn familie in de zuidelijke regio Zinder kan helpen. "Wat voor werk dan ook."

Felix Mensah, uit Ghana, is een van de weinige migranten uit het buitenland. "Goedemorgen!", zegt hij opgewekt in het Nederlands. "Alles goed, alles prachtig." Hij wil graag naar Amsterdam, waar een tante van hem woont. Daarvoor zal hij behalve de woestijn ook de Middellandse Zee moeten oversteken. "Natuurlijk ben ik bang", zegt hij. "Maar God zal ons beschermen om onze bestemming te bereiken."

De migratie komt weer op gang in Niger, ziet correspondent Saskia Houttuin:

De Antwerpse drugscrimineel 'Dikke Nordin' wordt uitgeleverd aan België. Hij is met een militair vliegtuig vanuit Dubai onderweg naar België, melden Belgische media.

De 36-jarige Nordin El H. wordt verdacht van cocaïnehandel, illegale wapenhandel en drugsgeweld. In 2016 vluchtte hij naar de Verenigde Arabische Emiraten.

El H. begon vijftien jaar geleden als uithaler van drugs uit schepen in de haven van Antwerpen voor de Nederlandse crimineel Gwenette Martha. Daarna ging hij in de leer bij de Amsterdamse drugsbaron Samir Bouyakhrichan, die de bijnaam Scarface had.

Na diens liquidatie werkte hij zich op tot een van de spilfiguren in de Antwerpse cocaïnehandel. Vanwege zijn ronde lichaamsbouw en de Antwerpse wijk waar hij opgroeide kwam hij bekend te staan als 'Dikke Nordin van den Dam'.

Frank de Tank

De zaken liepen voor hem voorspoedig tot El H. in 2017 ruzie kreeg met zijn uithaler, bodybuilder en ex-portier Frank de Tank. Die had een voorschot van 400.000 euro gekregen voor het uithalen van een partij cocaïne, wat niet gelukt was. Hij weigerde het voorschot terug te betalen en daarna was er een geweldsexplosie in Antwerpen en omstreken.

Het ouderlijk huis van El H. werd beschoten met een machinegeweer en er ontploften twee brandbommen tegen de gevel van het huis van Frank de Tank in Brecht. Dikke Nordins moeder zag haar BMW in vlammen opgaan en ook bij de woning van een concurrerende drugsfamilie in Antwerpen ontploften granaten.

'Vrijhaven voor criminelen'

El H. zat inmiddels al lang en breed in Dubai. Daar werd hij vier jaar geleden ook al eens opgepakt, maar kwam toen vrij op borgtocht. In de herfst van vorig jaar werd hij opnieuw aangehouden. De Belgische justitie heeft sindsdien druk op de VAE uitgeoefend om hem aan België uit te leveren.

"Dubai had lange tijd de reputatie van vrijhaven voor criminelen. Dat is een verkeerd signaal, we kunnen ons daar niet bij neerleggen en we hebben daar hard op gewerkt", zegt minister van Justitie Paul Van Tigchelt.

Tegen Dikke Nordin lopen zeven zaken, variërend van grootschalige cocaïnehandel tot illegale wapenhandel en drugsgeweld. Zijn advocaten proberen de rechtsgang te rekken door iedere keer wrakingsverzoeken in te dienen bij de rechtbank. Onlangs werden drie van de wrakingsverzoeken afgewezen.

De Utrechtse rabbijn Aryeh Leib Heintz heeft aangifte gedaan bij de politie vanwege geweld tegen hem. Hij zegt dat hij vanmiddag is belaagd bij het Utrechtse winkelcentrum Overvecht.

Volgens de vrouw van de rabbijn, Bracha Heintz, kwam er op straat een man naar de rabbijn toe die hem vroeg wat hij daar deed als Jood. "Toen zei mijn man niets, wat moest hij antwoorden?" Ze zegt daar haar man door de belager op zijn hoofd is geslagen.

Daarna ging de rabbijn snel een winkel in voor zijn eigen veiligheid, zegt Heintz.

Politie onderzoekt de zaak

De politie zegt de zaak te onderzoeken en bevestigt dat er aangifte is gedaan. Wie de man is die geslagen zou hebben, weet de politie nog niet. Er zijn camerabeelden veiliggesteld die worden bekeken.

Burgemeester Dijksma heeft haar afschuw uitgesproken over het incident "en het antisemitisme dat in mijn stad de kop opsteekt". Ze zegt dat er voor intolerantie en geweld geen plek is in Utrecht. "Ik roep iedereen dan ook op om verdraagzaam te zijn."

Dijksma staat in nauw contact met de rabbijn en de Joodse gemeenschap en met politie en OM. "Alles is er nu op gericht om de dader zo snel mogelijk te pakken", zegt ze in de verklaring.

Vorig weekend werd een optreden van zangeres Lenny Kuhr, die Joods is, verstoord door pro-Palestijnse activisten. Woensdag werd een vrouw uit Amstelveen van wie de dochter in het Israëlische leger dient, lastiggevallen op haar woonadres. Demissionair premier Rutte zei gisteren dat het "echt de verkeerde kant op gaat" met het toenemend antisemitisme in Nederland.

Nederland verruimt het asielbeleid voor Eritreeërs die in hun eigen land 'civiele dienstplicht' hebben. Zij kunnen een verblijfsvergunning voor bepaalde tijd krijgen.

Eritreeërs die een militaire dienstplicht moeten vervullen, konden al asiel in Nederland aanvragen omdat zij volgens demissionair staatssecretaris Van der Burg een "reëel risico lopen op een onmenselijke behandeling".

Maar Van der Burg heeft inmiddels informatie waaruit blijkt dat ook mensen die buiten het leger dienstplicht hebben "kunnen worden onderworpen aan mishandeling, seksueel- en gendergerelateerd geweld, dwangarbeid en andere soorten van misbruik".

Bovendien is duidelijk geworden dat mensen met een civiele dienstplicht ook militair worden ingezet als het regime van Eritrea behoefte heeft aan nieuwe strijdkrachten.

Individuele beoordeling

Niet alle Eritreeërs met een civiele dienstplicht krijgen een verblijfsvergunning, stelt Van der Burg. De aanvragen worden individueel beoordeeld en als blijkt dat er geen "reëel risico op ernstige schade" is, worden zij afgewezen.

Vorig jaar deden 2345 mensen uit Eritrea een eerste asielaanvraag in Nederland, blijft uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Daarmee is het de op twee na grootste groep asielzoekers, na mensen uit Syrië en Turkije.

Tijdens de vluchtelingencrisis in 2015 bereikte het aantal Eritreeërs met een eerste asielverzoek een piek. Het waren er toen 7360.

Onbepaalde duur

Eritrese mannen en vrouwen van 18 tot 40 jaar hebben nationale dienstplicht, die bestaat uit een militair en een civiel deel. De dienstplicht is vaak van onbepaalde duur.

Mensen met civiele dienstplicht doen uiteenlopend werk. Ze worden bijvoorbeeld ingezet als ambtenaar of leraar, als kamermeisje of -jongen of in de landbouw.

Louis Gossett Jr., de eerste zwarte man die een Oscar voor beste bijrol won, is op 87-jarige leeftijd overleden.

Gossett Jr. stond bekend om zijn zware stem en charismatische en dominante persoonlijkheid op het toneel en het filmdoek. Hij speelde een aantal memorabele rollen, maar de bekendste is die van drillinstructeur Emil Foley in An Officer and a Gentleman, naast hoofdrolspelers Richard Gere en Debra Winger.

Een clip met Gossett Jr. uit die film:

Dat hij die rol kreeg, kwam door een opeenstapeling van toevalligheden. Jack Nicholson had het aanbod om Foley te spelen afgeslagen en andere (witte) acteurs die de producenten wilden, bleken destijds niet beschikbaar.

Het verhaal gaat dat een scenarioschrijver onderzoek deed bij een marinebasis in Florida en toen opmerkte dat de beste drillinstructeurs Afro-Amerikanen waren. Vervolgens zou zijn besloten dat zwarte acteurs auditie mochten doen. Gosset Jr. deed dat en werd uiteindelijk gecast voor de rol die hem de meeste bekendheid opleverde.

"De Oscar gaf me de mogelijkheid om goede rollen te kiezen in films als Enemy Mine, Sadat en Iron Eagle, zei Gossett in het boek 50 Oscar Nights van Dave Karger. Wel merkte hij eens op dat hij ondanks de winst van een Oscar toch nog steeds werd ingehuurd om bijrollen en geen hoofdrollen te spelen.

Prostaatkanker

Gossett Jr. begon met acteren op 17-jarige leeftijd en was tot het laatste moment actief. Op de filmsite IMDb staan 212 titels van films en series waarin hij speelde, waarvan er nog 12 niet zijn uitgebracht. Een bekende recente film waarin hij speelde was de remake van The Color Purple. Daarvoor kreeg hij, samen met andere castleden de Screen Actors Guild Award, een film- en televisieprijs die jaarlijks wordt uitgereikt door leden van de Amerikaanse acteursvakbond SAG-AFTRA.

Louis Cameron Gossett, zoals zijn volledige naam luidde, werd op 27 mei 1936 geboren in de wijk Coney Island in het stadsdeel Brooklyn, New York, als zoon van Louis, die portier was, en Hellen, een verpleegster. Later voegde hij Jr. aan zijn naam toe uit respect voor zijn vader.

Gossett worstelde de jaren na zijn Oscaroverwinning met een alcohol- en cocaïneverslaving. In 2010 kmaakte hij bekend dat hij prostaatkanker had, waarover hij zei dat de ziekte in een vroeg stadium was ontdekt.

Meubelbedrijf Pastoe maakt een doorstart. De 110-jarige meubelmaker ging vorige maand failliet. Vandaag maakten de Nederlandse designbedrijven Moooi en RSGA Design bekend dat ze samen Pastoe overnemen.

Het van oorsprong Utrechtse Pastoe werd in 1913 opricht. Na de Tweede Wereldoorlog werd het bekend door lichte, strakke designmeubelen in een tijd dat Nederlandse huiskamers nog gekenmerkt werden door zware meubels en bloemetjesgordijnen.

Als toonbeeld van Dutch Design deed Pastoe het decennialang goed. Toch zakte het bedrijf afgelopen tien jaar geleidelijk weg en liepen de schulden op van ruim 2 miljoen euro in 2014 naar bijna 7 miljoen euro in 2021.

De coronacrisis veroorzaakte extra tegenslag. De productiekosten stegen en door de lange levertijden van materiaal werd het moeilijker voor het bedrijf om aan de vraag te voldoen. Vooral een belastingschuld deed Pastoe uiteindelijk de das om.

Groeikansen

De nieuwe eigenaren hebben samen een nieuw bedrijf opgericht voor de overname: Pastoe Furniture BV. Vanuit dat bedrijf zal gekeken worden welke meubels uit de collectie binnenkort weer geproduceerd gaan worden. De verkoop zal via Moooi en RSGA Design gaan.

"Pastoe is een oer-Nederlands merk met internationale allure", schrijft RSGA Design-oprichter Titus Darley. "Door de samenwerking met Moooi zijn we in staat om Pastoe weer gezond te maken zodat het weer de positie krijgt die deze unieke meubelcollectie verdient." Dat willen de bedrijven onder meer doen door de meubels over de hele wereld te gaan verkopen. "Dit geeft nieuwe mogelijkheden en duidelijke groeikansen voor het merk."

Wat de doorstart precies betekent voor de voormalige leveranciers, klanten en verkopers van Pastoe is nog onduidelijk. De nieuwe eigenaren willen op korte termijn met ze in gesprek.

Dansen op je favoriete muziek, muntjes inleveren voor een pilsje en lange rijen voor de dixies. Vandaag wordt het festivalseizoen afgetrapt met onder andere Paaspop en DGTL. Ook dit jaar zijn bij veel festivals de prijzen flink gestegen. Ticketprijzen zijn gemiddeld 9 procent hoger dan vorig jaar, blijkt uit een inventarisatie van ANP.

Festivals kampen met stijgende prijzen. Zo werden er afgelopen jaar nieuwe cao-afspraken gemaakt waardoor de kosten voor personeel omhoog gingen en is de inkoop van onder andere geluidsinstallaties, infrastructuur en alcohol duurder geworden.

Vorig jaar tikte Lowlands als eerste Nederlandse festival de 'mijlpaal' van een ticketprijs van 300 euro aan voor het hele weekend. Dit jaar kost zo'n kaartje nog eens 25 euro extra. Bezoekers lijkt het niet uit te maken: het festival was al snel helemaal uitverkocht. Ook andere (grote) festivals zien prijsstijgingen. Zo kost een kaartje voor Pinkpop dit jaar 290 euro, 15 euro meer dan vorig jaar. Voor Paaspop betaal je 30 euro meer dan een jaar geleden.

Beloning artiesten

De gemiddelde prijsstijging valt nog mee, vindt Berend Schans, directeur van de Vereniging Nederlandse Poppodia en Festivals. "Artiesten worden er bijvoorbeeld ook niet goedkoper op. De afgelopen tien jaar is hun gage wel met 20 à 30 procent gestegen. En we willen zelf ook steeds meer beginnende artiesten fatsoenlijk betalen voor hun optreden."

Een andere kostenpost zijn de vergunningen. Zo moeten organisaties een vergunning krijgen om een weiland als parkeerplaats te mogen gebruiken, zegt Schans. Zo moet er onderzoek worden gedaan of er geen vogels in het gras aan het broeden zijn, wat volgens Schans zo 30.000 euro kan kosten.

Niet alle prijsstijgingen worden in de tickets doorberekend, zegt Schans. Ook de muntjes voor het eten en drinken zullen op veel plekken duurder zijn. Dit komt ook doordat dit jaar de accijns op alcohol omhoog is gegaan.

Gratis festivals

Niet alle festivals hebben de optie de hogere kosten door te rekenen in de ticketprijzen. "Het is bijna onmogelijk om gratis festivals te organiseren", zegt Martijn Mulder, onderzoeker livemuziek bij Hogeschool Rotterdam. "Op het moment dat subsidie niet verhoogd wordt of zelfs wordt teruggeschroefd, dan is het niet of nauwelijks vol te houden."

Om deze reden stopten enkele festivals, zoals Parkpop, ermee. "Die festivals vinden het risico te groot, omdat de marges te klein zijn," zegt Schans. Andere festivals zoeken naar oplossingen om nog door te kunnen gaan. Bier op Appelpop werd duurder zodat het festival toch kostendekkend zou zijn. En het Bevrijdingsfestival kan voorlopig doorgaan met extra geld van de overheid.

"Deze festivals hebben nog een extra uitdaging," zegt Mulder. "Als het slecht weer is, blijven mensen weg. Met als desastreus gevolg dat de baromzet minimaal is."

Dit is anders dan bij festivals waar iemand een hoge ticketprijs heeft betaald, zegt de onderzoeker. Sommige van de betaalde festivals doen nog iets extra's: zij bieden VIP-tickets aan met allerlei extraatjes om meer geld binnen te krijgen. Zo kost een Ultimate VIP-ticket voor een weekendje Paaspop zo'n 900 euro. De tickets zijn allemaal verkocht.

Publiek blijft komen

Schans maakt zich overigens geen zorgen over de alsmaar stijgende festivalprijzen. "Ik dacht eerst dat mensen minder aan cultuur zouden willen uitgeven, maar het publiek blijft komen en is dus bereid om die hogere prijs te betalen. Van wat ik hoor van internationale collega's is Nederland nog steeds niet extreem duur."

"Mensen willen ook meer geld uitgeven aan 'belevingen en ervaringen' in plaats van aan spullen en vastgoed. De rek is er nog niet uit dus."

Een 14-jarige jongen uit Den Bosch is aangehouden omdat hij had geprobeerd een tankstation in de stad te overvallen. Hij heeft zichzelf aangegeven bij de politie, waar hij ook heeft bekend.

De overval was vorige maand. De dader liep met een wapen het tankstation binnen en eiste geld. De medewerker van het tankstation had direct door dat de overvaller bijzonder jong was, zegt de politie.

Ze weigerde hem iets mee te geven. Na enige aarzeling ging de jongen er vervolgens zonder buit weer vandoor, schrijft Omroep Brabant.

'Te heet onder de voeten'

De politie deelde begin deze maand foto's van de verdachte. Nadat deze week ook bewakingsbeelden waren getoond in een regionaal opsporingsprogramma, meldde hij zich. "Kennelijk werd het de verdachte hierdoor te heet onder de voeten en besloot hij zichzelf aan te geven", aldus de politie.

De verdachte is vandaag voorgeleid bij de rechter-commissaris. Die bepaalde dat hij de behandeling van zijn zaak thuis mag afwachten.

De Amerikaanse journalist Evan Gershkovich zit vandaag precies één jaar vast in een Russische gevangenis op beschuldiging van spionage, zonder dat daarvoor enig bewijs is geleverd. Daardoor heeft hij niet alleen belangrijke momenten in de levens van zijn familie en vrienden gemist, maar ook heeft hij grote gebeurtenissen in Rusland het afgelopen jaar niet kunnen verslaan. Dat schrijft The Wall Street Journal, de krant waarvan Gershkovich correspondent is.

De couppoging van huurlingenleger Wagner, de dood van coupleider Prigozjin, de dood van oppositieleider Navalny in een Siberische strafkolonie en de schijnverkiezingen in Rusland: het is een kleine greep uit de gebeurtenissen in Rusland waarover Gershkovich niet heeft kunnen berichten. Dat is een tragedie voor hem, zegt een van zijn vrienden met wie The Wall Street Journal heeft gesproken.

Op de dag dat hij precies één jaar in de gevangenis zit, laat de krant de voorpagina grotendeels leeg. "Hier had zijn verhaal moeten staan", schrijft de krant.

Schaken per post

The Wall Street Journal schrijft dat Gershkovich 23 uur per dag in zijn cel zit. Bezoek ontvangen of bellen mag hij niet. Een keer per week praat hij met zijn advocaten. Zijn vrienden en familie sturen hem post en via die brieven speelt hij met zijn vader een potje schaak. Elke drie maanden gaat hij naar de rechtbank waar dan zijn 'voorarrest' wordt verlengd, afgelopen week nog tot 30 juni.

Emma Tucker, hoofdredacteur van The Wall Street Journal, zegt dat Evan Gershkovich het afgelopen jaar opmerkelijke wilskracht en zelfs humor heeft getoond. Ze noemt het feit dat hij nog steeds vast zit "een aanval op de rechten van de vrije pers". Dat gebeurt volgens haar in een tijd waarin overduidelijk is dat kwaliteitsjournalistiek van cruciaal belang is om te begrijpen wat er in de wereld speelt.

Gershkovich zit vast in de zwaarbeveiligde Lefortovo-gevangenis in Moskou, berucht om de barre omstandigheden waaronder de gevangenen moeten leven. Een jaar geleden werd hij opgepakt toen hij op reportage was in Jekaterinenburg. De Russische veiligheidsdienst FSB beweerde, zonder dat met feiten te onderbouwen, dat Gershkovich staatsgeheime informatie probeerde te vergaren over een defensiebedrijf.

De exacte aanklachten tegen Gershkovich zijn niet bekend. Hij krijgt, net als veel politieke gevangenen, geen inzage in zijn dossier. Ook delen zijn advocaten geen informatie omdat de zaak tot staatsgeheim is bestempeld.

De Amerikaanse regering en The Wall Street Journal spreken met klem tegen dat Gershkovich een spion is.

Dat een buitenlandse journalist wordt opgepakt in Rusland gebeurt niet zo vaak. Journalisten uit Rusland worden wel geregeld opgepakt. Zo werden deze maand nog zes Russische journalisten gearresteerd, onder wie de journalist die de video maakte waarin de Russische oppositieleider Navalny voor het laatst levend werd gezien.

Steeds meer Amerikanen komen in Russische gevangenissen terecht, schreef persbureau AP eerder vandaag. Washington zegt dat Moskou Amerikanen oppakt om ze als ruilmiddel in te zetten.

Zo werd in 2022 de veroordeelde Russische wapenhandelaar Viktor Bout, die bekendstond als Merchant of Death, uitgewisseld met de basketballvedette Brittney Griner.

Na de dood van Aleksej Navalny zei zijn team dat hij kandidaat was geweest voor een gevangenenruil. De Russische oppositieleider zou tegelijk met twee Amerikanen die in Rusland vastzitten worden geruild voor Vadim Krasikov, een Russische geheim agent die in Duitsland is veroordeeld wegens moord.

Voorjaarsbloemen vinden hun oorsprong in loofbossen. Vlak voordat de bomen hun blad krijgen, beleven ze hun hoogtepunt. Bosanemoon, slanke sleutelbloem, gevolgd door blauwe rapunzel of daslook. Deze wilde versie van de Keukenhof valt nog te bewonderen in de binnenduinrand en lokaal langs de randen van stuwwallen, zoals in Twente.

Maar nergens is het zo mooi, zeggen experts, als in het Savelsbos, bij Maastricht. De witte bosanemoon en zachtgele sleutelbloemen staan er nog in de velden, en worden aangevuld met bijvoorbeeld bosviooltjes, gele dovenetel, muskuskruid en de specialiteit van het gebied: de zeldzame gele anemoon.

Ecoloog Bert Maes noemt het Savelsbos nog om een andere reden het mooiste bos van Nederland: de uitzonderlijke rijkdom aan inheemse loofbomen, met onder andere gladde iep, haagbeuk, Spaanse aak en gewone esdoorn.

'Echt uniek'

Wat het Savelsbos volgens de bomenexpert echt uniek maakt, zijn de winterlindes en zomerlindes - de enige plek in Nederland waar ze nog samen voorkomen, als nazaten van de wilde populatie. Daarmee kan het Savelsbos worden gezien als het laatste restant van een gemengd lindenwoud dat zo'n 10.000 jaar geleden grote delen van Nederland bedekte.

Samen met een handvol andere pioniers begon Maes al in de jaren 80 met het stelselmatig doorlopen en inventariseren van het Nederlandse landschap, op zoek naar de laatste wilde bomen en struiken. Het resultaat is bepaald geen vetpot: nog slechts 3 procent van Nederlandse bossen en houtwallen blijkt "voor een substantieel deel" te bestaan uit wilde bomen.

"Het Savelsbos blijkt daarbij de iconische parel", zegt bomenexpert René van Loon, ook al ruim twintig jaar betrokken bij de inventarisaties, "Er groeien 45 inheemse boom- en struiksoorten, waaronder heel zeldzame."

"Geen enkel bos kan daaraan tippen", zegt Maes. "Het is de Rembrandt onder de bossen." Maes is niet de enige die wijst op de erfgoedwaarde van de oude boskernen. De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed publiceerde onlangs een Kaart groen erfgoed, met daarin de resultaten van tientallen jaren onderzoek van onder andere Maes en Van Loon naar wilde bomen.

De experts hebben wel hoop voor de toekomst, omdat ze een kentering zien. Staatsbosbeheer heeft van veel wilde populaties exemplaren veiliggesteld en vermeerdert deze onder andere in de genenbank in de Flevopolder. Plantgoed uit deze zaden is al enige tijd op de markt, met een certificaat van 'autochtone herkomst'. Dankzij dit kweekprogramma worden er jaarlijks nu bijna drie miljoen afstammelingen van wilde bomen en struiken teruggeplant in het Nederlandse landschap, schat Van Loon.

'Een oud bos kun je niet planten'

Toch worden met de 'Bossenstrategie' van het Klimaatakkoord op nog grotere schaal bomen geplant van andere herkomst. Tussen 2020 en 2030 zouden er in Nederland circa 185 miljoen bomen bij moeten komen, met de bedoeling zo extra CO2 op te nemen. In de strategie zou nog veel beter nagedacht kunnen worden over welke bomen op welke plek horen te staan, vinden de experts.

Maes waarschuwt vooral voor aanplant van gebiedsvreemde soorten tegen de laatste resten authentiek bos - zoals ook bij het Savelsbos is gebeurd. Zaden van andere soorten waaien dan de oude boskernen in, en lichtminnende zeldzame soorten kunnen in de verdrukking raken. De karakteristiek van het eeuwenoude bos dreigt verloren te gaan, zegt Maes, en daarmee onze laatste referenties van de natuurlijke samenstelling van dergelijke bos.

"De bewustwording over het belang van de oude bosrelicten is sterk gegroeid", zegt Van Loon. "Maar beleid om ze te beschermen bestaat nog niet", zegt Maes. "Een bos als het Savelsbos is het resultaat van een heel lange ontwikkeling. Dat kun je niet aanplanten. Dat kun je alleen beschermen."

Afgelopen week was de première van de film Eeuwige Bossen, over het levenswerk van Maes, Van Loon en andere bospioniers.

De leider van de pro-Britse DUP in Noord-Ierland is opgestapt omdat hij is aangeklaagd vanwege seksueel wangedrag. Jeffrey Donaldson is door zijn partij ook geschorst als lid. Volgens Donaldson gaat het om gebeurtenissen die zich een tijd geleden hebben afgespeeld.

Volgens de politie, die verder geen namen noemt, is een 61-jarige man aangeklaagd vanwege "niet-recente" zedendelicten. De BBC meldt dat het onder meer gaat om verkrachting.

Een vrouw van 57 is ook aangeklaagd, vanwege medeplichtigheid. Ze moeten allebei op 24 april voor de rechter komen. Verdere details zijn niet bekend. Gavin Robinson neemt voorlopig het stokje van Donaldson over.

Donaldson leidde de protestantse Democratic Unionist Party (DUP) sinds 2021, daarvoor zat hij bijna 25 jaar lang in het Noord-Ierse parlement. Bij de verkiezingen een jaar later verloor de DUP de verkiezingen van de katholiek-republikeinse Sinn Féin.

Jarenlang zonder regering

Het duurde daarna twee jaar voor er een regering gevormd kon worden, door onvrede over de afspraken die er waren gemaakt over de positie van Noord-Ierland in Groot-Brittannië na de brexit. Daardoor zaten de bijna twee miljoen inwoners van Noord-Ierland lange tijd zonder een functionerende regering. Dat leidde tot stakingen door onder meer artsen, zorgmedewerkers en andere medewerkers van de publieke sector.

De Britse regering zegde de Noord-Ieren ruim drie miljard pond toe, maar alleen als er een regering gevormd zou worden. De impasse eindigde eind januari, toen Sinn Féin en de DUP uiteindelijk toch een coalitie vormden.

Een opvallend gezicht aan de Heelmeesterstraat in Schiedam: naast een dichtgetimmerde woning van een drugscrimineel staan acht grote zakken gevuld met zand. De buurman is bang voor een nieuwe explosie, met schade aan zijn huis tot gevolg. De zandzakken geven hem een veiliger gevoel.

"Ik wil niet nog een keer scheuren in mijn muur hebben", zegt de 61-jarige Schiedammer. Hij is bang geworden voor explosies bij het huis van zijn buurman René F., die zelf vastzit: in december kreeg hij een gevangenisstraf van dertig maanden opgelegd voor betrokkenheid bij een drugslab op Goeree-Overflakkee.

In december was de eerste explosie bij de woning van F., deze maand was er nog een. Tegen de drugscrimineel loopt nog een andere zaak rond een vergismoord in 2014 waarbij ggz-directeur Rob Zweekhorst werd doodgeschoten. F. zou de opdrachtgever zijn geweest. Zelf ontkent hij betrokkenheid.

Tekeningen

Het totale gewicht van de zakken is zo'n 8000 kilo. Vanuit de woning van F. ziet de muur van zandzakken er somber uit, maar aan de binnenkant is deze versierd met vrolijke tekeningen, ingekleurd door de kleinkinderen van de bezorgde buurman.

"We willen van de nood een deugd maken. Een glimlach bij de omwonenden proberen te halen", zegt hij tegen de regionale omroep Rijnmond. Komend paasweekend worden de tekeningen nog verder ingekleurd.

De man kan al een tijd niet meer goed slapen. Na de explosie in december was ook in zijn woning flinke schade: de keukenmuur was ontzet, de voordeur stond uit het lood en in de muur zaten flinke scheuren. De auto van zijn vrouw die voor de deur stond was total loss.

Eerder uitten buurtbewoners al hun frustratie nadat er weer een explosief was ontploft.

De impact op de buurt is groot, zegt een omwonende. "Mijn buurvrouw heeft twee kleine kindjes. Zo'n kind is na zoiets natuurlijk helemaal van slag."

De buurman die de zandzakken neerzette heeft daar ook last van. "Mijn kleinkinderen willen niet meer bij me slapen", vertelt hij aan de regionale omroep.

Minister van Onderwijs Paul onderzoekt of de leerplichtleeftijd kan worden verlaagd van 5 naar 4 jaar. Ook kijkt ze of kinderen met een achterstand vanaf 2,5 jaar verplicht naar voorschoolse educatie kunnen worden gestuurd.

De demissionaire minister hoopt zo te voorkomen dat kinderen aan hun schooltijd met een achterstand beginnen. "Het is belangrijk om er vroeg bij te zijn", zegt haar woordvoerder naar aanleiding van berichtgeving op RTL Nieuws, zodat ze "gelijke kansen" krijgen als andere kinderen.

Beide onderzoeken zijn al begonnen. De minister hoopt voor het einde van het jaar te kunnen zeggen of de door haar voorgestelde maatregelen het beoogde effect hebben en welke vervolgstappen er gezet kunnen worden.

Overigens zal er gezien de kabinetsformatie dan waarschijnlijk een nieuwe minister van Onderwijs zijn. Die zou de de wet dan kunnen aanpassen, Bij voldoende steun in Tweede en Eerste Kamer kan een wetswijziging een paar jaar later in werking treden.

Veel vierjarigen al naar school

De meeste kinderen van 4 jaar gaan al naar school, al vallen zij niet onder de leerplicht. Maar juist de kleine groep (3 procent) van kleuters die wegblijft, kampt vaak met achterstanden, zegt minister Paul.

Ook kunnen gemeenten kinderen vanaf 2,5 jaar oud, van wie het consultatiebureau vaststelt dat ze een achterstand hebben, al voorschoolse educatie aanbieden. Maar deelname daaraan is vrijwillig.

Volgens de laatste cijfers kwamen daar in 2022 ruim 53.000 peuters voor in aanmerking en ging een kwart van de ouders niet op het aanbod voor voorschoolse educatie in.

De PO-Raad ziet niet zoveel in het verlagen van de leerplichtige leeftijd, omdat de groep die pas met 5 jaar naar school gaat heel klein is. De sectorvereniging ziet meer in het beter toegankelijk maken van de kinderopvang, omdat daar eventuele achterstanden voorkomen kunnen worden.

Ook de Brancheroganisatie Kinderopvang is niet enthousiast. Directeur Emmeline Bijlsma: "Het verlagen van de leerplicht en het verplichten van de voorschoolse educatie gaan voorbij aan een groter maatschappelijk probleem. Liever zien wij dat de minister bij de aanpak van leerachterstanden kijkt naar het grotere plaatje waar kinderen al spelend opgroeien. Naar de ouders, de opvoeding en de wijk. "

De brancheorganisatie pleit voor het verhogen van de leerplicht naar 6 jaar omdat "het kinderbrein dan pas ontvankelijk is voor onderwijs".

De gemeente Amsterdam en het gemeentelijke vervoerbedrijf GVB storten 100.000 euro in een fonds in verband met de rol die het vervoerbedrijf heeft gespeeld bij de deportatie van Joden in de Tweede Wereldoorlog. Ook komen bij drie tramhaltes gedenktekens.

Dat die transporten plaatsvonden was bekend, maar begin deze maand werd duidelijk dat het GVB na de oorlog nog jarenlang probeerde geld te innen bij de Duitsers. Zo werd er een incassobureau ingeschakeld om de laatste facturen voor de transporten betaald te krijgen.

Het GVB zegt in een persbericht "ruimhartig en welgemeend spijt te willen betuigen voor de rol die de Gemeentetram en het Gemeentevervoerbedrijf in de Tweede Wereldoorlog hebben gespeeld". Dat er na de oorlog nog facturen zijn gestuurd, noemt het bedrijf "afschuwelijk en wreed".

Geld en andere namen tramhaltes

Daarom komen de gemeente en de vervoerder met een fonds van 100.000 euro dat het Centraal Joods Overleg (CJO) mag besteden. Wat er mee gedaan wordt, is nog niet bekend. Wel komen er zo snel mogelijk gedenktekens bij drie tramhaltes.

De Plantage Middenlaan, Beethovenstraat en het Victorieplein in Amsterdam waren centrale punten bij de deportaties. Bij die haltes komen de gedenktekens met informatie over wat er is gebeurd.

Ook overwegen de gemeente Amsterdam en het GVB de naam van de halte Artis, aan de Plantage Middenlaan, te veranderen in Artis/Nationaal Holocaustmuseum. Dat museum ging drie weken geleden open.

Mogelijk loopt bedrag op

De gemeente zegt dat er met de deportaties omgerekend 61.000 euro is verdiend. Dat bedrag is afgerond naar 100.000 euro. Burgemeester Halsema zegt dat dit geld niet bedoeld is als schadevergoeding, maar dat het "slechts de teruggave is van het geld dat de gemeente nooit had mogen ontvangen".

Er loopt nog een onderzoek van het NIOD naar de rol van de gemeente Amsterdam bij de vervolging en uitsluiting van Joodse Amsterdammers. Dat onderzoek is naar verwachting eind dit jaar klaar. "Na het verschijnen van het NIOD-rapport zal het college zich beraden op de financiële gevolgen van het totaal aan bevindingen."

Precies vijftig jaar geleden rolde de eerste Volkswagen Golf van de productieband in de fabriek in Wolfsburg in Duitsland. Wie had gedacht dat na zoveel jaar de auto nog steeds zo'n groot succes zou zijn. Inmiddels zijn er over acht generaties ruim 37 miljoen exemplaren verkocht van de Golf.

Het succes van de Golf is volgens medeoprichter van autoclub GTI Club Holland, Peter van der Maden, te danken aan de Italianen. "Omdat het lastig was het succes van de Kever op te volgen, werden Italiaanse ontwerpers opgeroepen om een goed ontwerp te maken", zegt de liefhebber van de Golf in het NOS Radio 1 Journaal.

De ronde vormen van de Kever werden ingewisseld voor een auto met scherpe lijnen. "Dat was een schot in de roos. Ook had de Golf voorwielaandrijving in plaats van de achterwielaandrijving in de Kever. Daardoor had je binnenin meer ruimte."

Met meer binnenruimte is eigenlijk ook meteen alles gezegd. De eerste versie had volgens Van der Maden nog geen zeiltje op de vloer, geen hoedenplank en maar één teller. "Ik heb ze zelf gehad in die tijd en die eerste was heel bros. Vanaf de Golf II, waarbij een speciale wasbehandeling werd toegepast, werden ze steviger en praktisch onverwoestbaar."

De start van de verkoop van de allereerste Golf in 1974 verliep niet vlekkeloos. Regelmatig werden de eerste versies teruggeroepen en werd de Kever nog steeds als een prima alternatief gezien. Maar dat stond het succes van de Golf niet in de weg. Volgens het autoconcern is de Golf zelfs de succesvolste Volkswagen ooit.

Journalist van autoblad AutoWeek, Marc Klaver, schrijft het succes van de Golf toe aan de "klassenloosheid" van de auto. "Er reden arbeiders in, maar ook advocaten. Dat hadden andere merken echt niet. Ford had dat niet en Opel zeker niet met de Kadett en de Astra, dat waren echt arbeidersauto's."

Ook het behouden van de naam is een sterke zet geweest van Volkswagen, zegt Klaver. "Ford wijzigde van Escort naar Focus en Opel van de Kadett naar de Astra. In die zin is de Golf een iconische auto", zegt de journalist.

GTI was ongekend

De komst van de GTI-versie, met een motor van 110 pk, was volgens Klaver "ongekend". Golfliefhebber Van der Maden heeft in alle generaties gereden en bezit er zelf maar liefst vijf. "Twee keer de Golf I, twee keer de tweede generatie en ook nog de achtste generatie. Allemaal GTI's. Maar de favoriet blijft toch wel de allereerste Golf', zegt hij.

Bekijk hier alle generaties Golf op een rij van 1974 tot nu:

Ook de consequente vormgeving door de jaren heen van de Golf spreekt volgens Klaver een grote groep mensen aan. "Sommigen bestempelen het als saai, maar dat verkoopt dus ook. Eenvoud is het kenmerk van het ware." Helemaal toen de topman van Volkswagen rond de jaren 90 meer de nadruk ging leggen op een mooi interieur.

Klaver: "Klasse für die Masse, noemde de topman het destijds. Een mooi interieur met mooie materialen die niet alleen voor BMW of Mercedes waren voorbehouden." Maar dan zonder het prijskaartje, want hoewel de Golf iets duurder was dan de concurrerende modellen, bleef de auto betaalbaar.

Of er nog evenveel generaties van de Golf achteraan komen, is nog maar de vraag. Klaver dacht zelf dat het na de achtste generatie wel zou ophouden, maar hoort nu toch geruchten dat er nog een negende versie in de maak is.