NOS Nieuws - Algemeen

In de VN-Veiligheidsraad heeft Rusland het toezicht op de sancties tegen Noord-Korea geblokkeerd. Bij het stemmen over de jaarlijkse verlenging van de controle door een groep deskundigen, sprak Rusland een veto uit.

De sancties tegen Noord-Korea blijven intact, maar de toezichthouders zijn nu hun mandaat kwijt. Van de vijftien leden van de Veiligheidsraad stemden er dertien voor de resolutie. China onthield zich van stemming. Rusland is een van de vijf permanente leden van de raad en heeft daarom vetorecht.

De Russische vertegenwoordiger in de Veiligheidsraad, Vassily Nebenzia, zei voor de stemming dat westerse landen proberen om Noord-Korea te "wurgen" en dat de sancties "irrelevant en irreëel" zijn.

Wapens voor Oekraïne

De Verenigde Staten beschuldigen Noord-Korea en Rusland ervan wapenovereenkomsten te hebben die in strijd zijn met de sancties. Moskou zou Noord-Koreaanse wapens hebben gebruikt in de oorlog tegen Oekraïne. Noord-Korea en Rusland ontkennen dat, maar spraken vorig jaar wel af om de banden op militair gebied aan te halen.

De sancties van de VN-Veiligheidsraad tegen Noord-Korea gelden sinds 2006 en werden ingesteld vanwege nucleaire dreiging. De maatregelen bestaan grotendeels uit strenge restricties voor de import en export van allerlei producten, waaronder wapens. Een onafhankelijke commissie van deskundigen moet dat controleren. De bedoeling is dat het land stopt met raketprogramma's en kernproeven.

Noord-Korea lijkt zich van deze maatregelen weinig aan te trekken. De Veiligheidsraad heeft de sancties al meerdere keren aangescherpt. Ook in 2022 werd er gestemd over zo'n aanscherping, maar Rusland en China lagen dwars.

Het Internationaal Gerechtshof (ICJ) in Den Haag heeft Israël opgedragen om alles wat noodzakelijk is te doen om ervoor te zorgen dat basisvoorraden bij de Palestijnse bevolking in Gaza terechtkomen.

Volgens het ICJ hebben mensen in Gaza te maken met verslechterende leefomstandigheden. "Het hof constateert dat de Palestijnen in Gaza niet langer alleen het risico lopen op hongersnood, maar dat de hongersnood inmiddels is begonnen", staat in het vonnis.

De uitspraak van vandaag is een aanvulling op het tussenvonnis van het hof in het proces dat Zuid-Afrika heeft aangespannen tegen Israël. Dat land beschuldigt Israël van genocide in de Gazastrook.

Grenzen open te houden

In de uitspraak van vandaag herbevestigt het gerechtshof het vonnis van januari, maar het voegt eraan toe dat Israël actie moet ondernemen om een ongehinderde levering van humanitaire hulp aan Palestijnen in heel Gaza te garanderen. Daarbij gaat het om voedsel, water, elektriciteit, medische benodigdheden en medische zorg.

Het Internationaal Gerechtshof zegt dat Israël daarom meer grensovergangen met Gaza moet openen, de capaciteit van deze grensovergangen moet verhogen en ze "zo lang als nodig" open moet houden. Israël moet binnen een maand na het vonnis een rapport indienen waarin gedetailleerd wordt beschreven hoe het zich aan de uitspraak heeft gehouden.

Ongegrond

Het bevel van het Internationaal Gerechtshof is bindend, maar er is geen mogelijkheid om het te handhaven. Israël heeft nog niet gereageerd op de uitspraak.

Het land heeft eerder wel met klem ontkend dat er sprake is van genocide. Israël zegt dat de militaire campagne in Gaza draait om zelfverdediging, naar aanleiding van de terroristische aanval van Hamas op 7 oktober vorig jaar.

Verschillende familieleden van Israëlische militairen in Nederland hebben te maken met bedreigingen, blijkt uit een rondgang van de NOS. Op sociale media gaan privégegevens rond van Israëlische militairen met een Nederlands paspoort en hun familie.

De belaging van een Joodse vrouw gisteren bij haar woonadres in Amstelveen staat daarmee niet op zichzelf. Deze Shirli, die niet met haar achternaam genoemd wil worden, is de moeder van een soldate die dienstplichtig is in het Israëlische leger.

De dochter vertrok op haar zestiende naar Israël voor een tussenjaar en besloot te blijven. Ze heeft naast een Nederlands ook een Israëlisch paspoort en is dus dienstplichtig in het leger.

Gisteren stonden er drie onbekende vrouwen bij haar moeder Shirli op de stoep. "Ze schreeuwden dat ik de moeder ben van een kindermoordenaar", zei Shirli tegen de NOS. Ook werden er folders in de buurt verspreid, waarin wordt gesteld dat Shirli haar dochter naar Israël heeft gestuurd "om baby's te vermoorden". Eerder kwamen mensen verhaal halen op het werk van de vrouw.

Shirli (in de video anoniem gemaakt) vertelt wat haar overkwam:

Het is niet zeker hoe de ongewenste bezoekers aan Shirli's privégegevens komen, maar duidelijk is dat ze online veelvuldig zijn gedeeld. Shirli's dochter en zestien anderen staan op een lijst die op sociale media is gezet door de Belgische pro-Palestina-activist, schrijver en politicus Dyab Abou Jahjah.

Hij schrijft erbij dat zijn organisatie March 30 Movement aangifte heeft gedaan tegen deze personen, omdat ze in het Israëlische leger dienen of wonen in illegale nederzettingen op de bezette Westelijke Jordaanoever. Abou Jahjah beschuldigt hen van "genocide en andere ernstige misdrijven".

Naming-and-shaming

De NOS heeft een aantal mensen op de lijst benaderd. Niet iedereen wil er iets over kwijt, maar een van de betrokkenen zegt dat hij en zijn familie te maken hebben met bedreigingen. De man kreeg berichten waarin te lezen is dat iemand hoopt dat hij en zijn familie gebombardeerd worden. Ook zijn vrouw kreeg berichten, waarin hun kinderen "terroristen" worden genoemd.

De man denkt dat het de March 30 Movement niet gaat om de aangiftes. "Het gaat ze om naming-and-shaming van Joodse Nederlanders, waardoor mensen in hun persoonlijke veiligheid worden aangetast." Abou Jahjah en de March 30 Movement waren niet bereikbaar voor vragen van de NOS.

Rapper Appa

Ook op andere plekken zijn gegevens van Joodse Nederlanders te vinden. De dochter van Shirli, de vrouw uit Amstelveen, wordt bijvoorbeeld genoemd in een Instagrambericht van rapper Appa. "Vandaag ga je overal voor schut", schrijft hij.

Appa claimt ook dat er aangifte tegen haar is gedaan vanwege "oorlogsmisdaden". "Maar dat is niet genoeg", aldus Appa. Bij het inmiddels verwijderde bericht stonden meerdere foto's en filmpjes van de vrouw. De rapper riep zijn ruim 80.000 volgers op om gegevens van moeder en dochter te delen. Dat gebeurde vervolgens in de reacties onder het bericht.

Daar stonden bijvoorbeeld Shirli's volledige naam en de naam van de organisatie waar zij werkt. Ook werd haar ontslag geëist. Rapper Appa was niet bereikbaar voor vragen van de NOS.

Vrijbrief

De Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding, Eddo Verdoner, maakt zich zorgen. "Veel Joden in Nederland hebben familie in Israël", schrijft hij op X. "Als alleen dat al een vrijbrief is om iemand thuis op te zoeken, te intimideren en persoonsgegevens in de buurt te verspreiden, zijn Joden doelwit om wie zij zijn. Deze intimidatie van Joodse Nederlanders gaat alle perken te buiten."

Shirli ging vandaag opnieuw naar de politie om aangifte te doen. Dat deed ze ook toen haar gegevens werden gedeeld en mensen naar haar werkplek kwamen om verhaal te halen. De politie kan over dit specifieke geval nog niet veel zeggen. Wel is doxing, het openbaar delen van gevoelige persoonsgegevens om te intimideren, sinds 1 januari expliciet strafbaar gesteld in de wet.

"We kunnen verschillende dingen doen om slachtoffers te helpen", zegt een woordvoerder van de politie. "Waar behoefte aan is, verschilt per geval, maar je kan bijvoorbeeld maatregelen nemen zodat iemand zich thuis veiliger voelt of aan de bel trekken bij socialemediaplatforms." De politie is blij dat doxing nu bij wet verboden is. "Degenen die doxen hebben vaak geen idee wat de impact is op de slachtoffers."

Op de foto hieronder is de folder te zien met gegevens van Shirli en haar dochter en allerlei beschuldigingen tegen hen. Deze foto is verkregen via het CIDI, waarop moeder en dochter en hun gegevens deels onherkenbaar zijn gemaakt.

De NPO trekt twee van de drie aan Ongehoord Nederland (ON!) opgelegde boetes in. Het besluit volgt na gesprekken tussen de NPO en de aspirant-omroep over hoe de samenwerking verder moet gaan.

De NPO vroeg eerder aan toenmalig staatssecretaris Uslu van Media om de vergunning van ON! in te trekken. Uslu wees dat verzoek af. Omdat de omroep daarmee in het publieke bestel blijft, zal ON! zich alsnog moeten houden aan de eisen die gelden voor alle publieke omroepen.

"Om ON! meer ruimte te geven om aan die eisen te voldoen en daardoor te komen tot een verbeterde samenwerking heeft de NPO besloten om de tweede en derde sanctie, die zijn opgelegd aan de omroep, te herroepen", schrijft de NPO in een verklaring.

'Geen jurisprudentie'

ON! kreeg de tweede boete omdat de omroep volgens de NPO niet voldoende wilde samenwerken. De derde boete werd opgelegd omdat ON! zich volgens de NPO niet aan de journalistieke code van de NPO zou houden en onjuiste informatie zou verspreiden.

Voor die laatstgenoemde overtreding werd eerder ook al een boete opgelegd aan ON!. Die boete blijft wel staan. Volgens de NPO is dat om "de rechter te laten oordelen over de reikwijdte van de bevoegdheid van de NPO bij het nemen van besluiten". De NPO beroept zich daarbij op een artikel uit de Mediawet dat gaat over het stelselmatig negeren van de journalistieke code.

De NPO wil feitelijk van de rechter weten of het opleggen van een boete aan ON! bij een schending van dat artikel wel mag. "We willen weten wat ons mandaat is. Er is onduidelijkheid over dit soort kwesties, want dit is nooit eerder aan de hand geweest. Er is geen jurisprudentie over", licht een woordvoerder van de NPO toe. De procedure ligt inmiddels bij de bestuursrechter, zegt de NPO.

Intimidatie

In de verklaring benadrukt de NPO dat van ON! verwacht wordt dat het zich aan de journalistieke code houdt en verbeterplannen blijft doorvoeren. Ook dient de omroep "een opstelling te kiezen die bijdraagt aan samenwerking met alle andere partijen binnen de publieke omroep".

Eerder deze maand werd een gesprek tussen de NPO en ON! nog vroegtijdig beëindigd omdat ON!-voorzitter Arnold Karskens en algemeen directeur Frederieke Leeflang van de NPO elkaar betichtten van intimidatie.

Karskens zegt in een verklaring op de eigen website dat het besluit "wederom bewijst hoe kansloos de missie van de NPO was om ON! uit het bestel te werken". Hij spreekt van een "onterechte aanval van de NPO op onze omroep die tot grote reputatieschade heeft geleid en honderdduizenden euro's aan juridische verdediging heeft gekost".

In Eindhoven is vanmiddag een vrachtwagen vast komen te zitten onder een viaduct. De chauffeur raakte daarbij gewond. Hij zat bekneld en is door de brandweer uit de auto bevrijd.

Het ongeluk was bij de ingang van het terrein van vrachtwagenbouwer DAF. Volgens Omroep Brabant had de vrachtwagenchauffeur de hefarmen omhoog laten staan.

Toen de truck onder het viaduct reed, botsten de armen tegen de onderkant. De voorkant van de vrachtwagen schoot vervolgens omhoog, waardoor de chauffeur in de cabine bekneld kwam te zitten.

Deur weghalen

Om de chauffeur te bevrijden, moest de brandweer de deur van de vrachtwagen afknippen. Volgens Omroep Brabant kon de trucker daarna zelf uit de cabine komen. Hij raakte gewond aan zijn hoofd en is ter controle naar het ziekenhuis gebracht.

Behalve politie, brandweer en ambulances was ook een traumahelikopter opgeroepen. DAF schoot te hulp met een heftruck, omdat het materieel van de brandweer niet toereikend was. De brandweer gebruikt normaal gesproken metalen bruggen om op de hoogte van een vrachtwagencabine te werken, maar die waren niet hoog genoeg.

Volgens de politie heeft de bestuurder veel geluk gehad:

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) is een strafrechtelijk onderzoek begonnen naar bakfietsfabrikant Babboe. Verschillende bakfietsmodellen zijn onveilig gebleken en de toezichthouder zegt aanwijzingen te hebben dat de fabrikant relevante zaken voor controleurs heeft achtergehouden.

Dit bevestigt de NVWA na een bericht van RTL Nieuws. Oud-medewerkers van Babboe hebben aan het nieuwsprogramma verteld hoe ze voorafgaand aan een inspectie van de NVWA kapotte frames in bestelbusjes verstopten.

Ook heeft RTL een document in handen met antwoorden die medewerkers moesten geven op vragen van klanten. Hierin staat bijvoorbeeld dat bij normaal gebruik van de fiets "het in principe niet mogelijk is dat uw frame breekt". Als een klant vroeg of er vaker scheuren of breuken voorkwamen, moesten medewerkers vertellen dat er dan vaak overbelasting van de fiets in het spel was.

'Ze blijven ermee rijden'

Ook een manager legde volgens oud-medewerkers vooral de schuld bij de klant. Een monteur die de kapotte frames ter sprake bracht, kreeg te horen dat mensen hun fiets slecht onderhouden. "Kijk naar deze fiets (...): roest en wordt nooit schoongemaakt. Die mensen die blijven ermee rijden", is te horen in een geluidsopname in het bezit van RTL Nieuws.

De NVWA vindt het kwalijk. "Het bedrijf heeft ons toezicht ondermijnd en daarmee grote risico's genomen met de veiligheid van mensen", zegt een woordvoerder. Het strafrechtelijk onderzoek wordt uitgevoerd door de Inlichtingen- en Opsporingsdienst (IOD) van de NVWA en het Openbaar Ministerie en is enkele weken geleden van start gegaan.

Verkoopverbod en terugroepactie

In februari moest Babboe op last van de NVWA voorlopig stoppen met het verkopen van zijn bakfietsen, omdat uit onderzoek bleek dat in de afgelopen jaren honderden frames zijn gebroken. Babboe zou geen goed onderzoek hebben gedaan naar de oorzaken en geen maatregelen hebben genomen.

De terugroepactie die het bedrijf een maand geleden opstartte, loopt nog. Babboe riep vier modellen terug en eigenaren van deze bakfietsen konden zich online registreren.

Deze week zei een woordvoerder van de fabrikant dat nog niet duidelijk is hoeveel fietseigenaren zich inmiddels hebben geregistreerd en hoeveel fietsen moeten worden opgehaald. Babboe beloofde "rond Pasen" duidelijkheid te geven.

Begin deze maand vertelde Babboe-bezitter Marijn dat ze de fiets niet kan missen:

Ten minste twaalf mensen zijn in Madagaskar omgekomen als gevolg van de wervelstorm Gamane, die afgelopen etmaal over het Oost-Afrikaanse eiland trok. Zeker 21.000 inwoners zijn getroffen door de verwoestingen die de cycloon veroorzaakte, meldt de landelijke rampendienst.

De storm trok over de eilandstaat met een gemiddelde windsnelheid van 150 kilometer per uur, met windstoten oplopend tot 210 kilometer per uur. Door hevige regenval kwamen er bovendien honderden huizen en wegen onder water te staan, vooral in het noorden van het land. De dodelijke slachtoffers zouden zijn verdronken of zijn geraakt door vallende bomen of instortende huizen.

Veel dorpen zijn door overstromingen afgesneden van de rest van het land en onbereikbaar voor hulpverleners, zo meldt de landelijke hulpdienst. Het aantal slachtoffers kan dus nog oplopen.

'Cycloon stond bijna stil'

Madagaskar wordt vaker getroffen door tropische stormen. Een jaar geleden eiste de tropische storm Freddy meer dan 500 levens op het eiland en in nabijgelegen Mozambique en Malawi op het vasteland.

Wat opvalt aan Gamane, zo meldt een coördinator van de landelijke hulpdienst aan persbureau AFP, is dat de storm zeer langzaam over het eiland trok. "De cycloon stond bijna stil. Als een storm zo op één plek blijft hangen, wordt bijna alle infrastructuur vernietigd. Dat heeft ernstige gevolgen voor de bevolking."

Eerder deze week was nog de verwachting dat de storm helemaal niet aan land zou komen.

De rechtbank in New York heeft Sam Bankman-Fried, oprichter en eigenaar van de gevallen cryptobeurs FTX, veroordeeld tot een gevangenisstraf van 25 jaar voor fraude, samenzwering en witwassen. Een jury besloot in november al dat hij schuldig was.

De aanklagers hadden 40 tot 50 jaar cel geëist. Volgens de aanklagers is het "een van de grootste financiële fraudes in de Amerikaanse geschiedenis".

'Hij loog'

FTX was een platform waar gebruikers een cryptorekening konden openen en cryptomunten konden verhandelen. Sam Bankman-Fried (32) heeft op grote schaal gefraudeerd met de tegoeden van klanten die geld staken in crypto's bij zijn FTX-beurs. De tegoeden gebruikte hij veelal niet voor crypto's maar 'leende' hij uit aan zijn eigen investeringsfonds Alameda Research voor andere risicovolle investeringen.

Vrijwel niemand werd zo snel miljardair als Bankman-Fried. Maar er is ook (bijna) niemand die zo veel geld zo snel verloor:

De rechter zei vandaag onder meer dat Bankman-Fried gelogen heeft tijdens het proces, toen hij zei dat hij niet wist dat zijn investeringsfonds geld gebruikte van FTX-klanten. Volgens de aanklagers spendeerde hij geld van klanten ook aan allerlei extravagante zaken, zoals luxe huizen op Caribische eilanden en privévluchten.

Failliet

Het bedrijf kwam in 2022 in de problemen toen cryptokoersen kelderden en klanten massaal hun geld wilden opnemen, geld dat er niet meer was. De cryptobeurs FTX stortte in elkaar.

Duizenden gedupeerden zagen hun cryptobeleggingen in rook opgaan. FTX werd al snel failliet verklaard. Volgens de rechter verloren FTX-klanten zo'n 8 miljard dollar en investeerders en schuldeisers van FTX en Alameda zo'n 3 miljard dollar. Bankman-Fried heeft eerder al aangekondigd in beroep te gaan tegen het vonnis.

De Britse koningin Camilla heeft voor het eerst haar man Charles vervangen bij een officieel optreden. Camilla woonde de traditionele Royal Maundy Service bij.

Bij die dienst op Witte Donderdag deelt de vorst munten uit aan het volk. Dat is een traditie die al eeuwenlang bestaat. Charles kon er, als hoofd van de Anglicaanse Kerk, niet bij zijn omdat hij behandeld wordt voor kanker. Sinds de diagnose begin februari heeft hij geen grote publieke optredens gedaan.

Audioboodschap

Tijdens de dienst in de kathedraal van Worcester werd wel een audioboodschap van Charles afgespeeld. "Het doet mij veel verdriet dat ik vandaag niet bij jullie kan zijn", was daarin te horen. Ook las de koning een stuk uit de bijbel en herhaalde hij de belofte die hij deed tijdens zijn kroning vorig jaar: "Ik ben er niet om gediend te worden, maar om te dienen. Met heel mijn hart."

Omdat de vorst 75 jaar oud is, kregen tijdens de Maundy Service 75 mannen en 75 vrouwen een speciaal geslagen zilveren munt als dank voor hun werk in de samenleving. Die werden uitgereikt door Camilla.

Kroonprinses Kate

Charles is komende zondag wel bij de paasviering in St George's Chapel in Windsor. De viering zal soberder zijn dan anders, omdat Charles' zoon William en diens zieke vrouw Kate afwezig zijn. De kroonprinses wordt behandeld voor kanker, maakte ze vorige week vrijdag bekend in een videoboodschap.

Het plan om CO2 van de industrie in oude gasbellen onder de Noordzee op te slaan pakt voordelig uit voor het bedrijfsleven. Zo zeer dat de Rijksoverheid zichzelf tekort doet, concludeert de Algemene Rekenkamer in een onderzoek naar het project Porthos.

In dat project wordt CO2 via pijpleidingen onder de Rotterdamse haven opgeslagen in de Noordzee. Vanaf 2026 zal onder meer van Shell en ExxonMobile CO2 van de Rotterdamse Botlek opgevangen en opgeslagen worden.

De verschillen tussen wat het bedrijven oplevert en wat de overheid eraan overhoudt zijn dusdanig dat de Rekenkamer adviseert om in de toekomst de opbrengsten van dergelijke projecten anders te verdelen.

Omstreden techniek

Het opvangen en opslaan van CO2 is een omstreden techniek. Tegenstanders vinden dat je beter kan investeren in alternatieve schone technieken in plaats van afhankelijk te blijven van fossiele brandstoffen en te investeren in het opvangen van de uitstoot.

Milieugroep Mobilisation for the Environment (MOB) spande een rechtszaak aan om de aanleg van de CO2-opvang tegen te houden, maar kreeg van de rechter geen gelijk.

Over de politieke keuze om met de opslag door te gaan, doet de Rekenkamer geen uitspraak. "Het kabinet heeft ervoor gekozen die techniek in te zetten, wij hebben voor het eerst en bij uitzondering vooraf onderzocht of het doelmatig is", aldus Barbara Joziasse van de Algemene Rekenkamer.

Volgens de Rekenkamer levert het project een significante bijdrage aan het Nederlandse klimaatdoel in 2030. Tegen die tijd wordt er 2,3 megaton koolstofdioxide afgevangen. Over de hele looptijd van het project tot 2042 loopt dat op tot 34,6 megaton. Dat is ongeveer een tiende van de totale doelstelling voor de grote industrie.

"Het kabinet ging er aanvankelijk vanuit dat het daarvoor zo'n 1,8 miljard euro aan subsidies kwijt zou zijn. Maar dat is waarschijnlijk veel minder tot misschien wel bijna niets", zegt Joziasse. Door de almaar oplopende prijzen van het afkopen van CO2 wordt het afvangen en opslaan goedkoper, waardoor subsidies niet nodig zijn.

Lusten en lasten

De industrie profiteert flink van het project, maar de overheid in veel mindere mate, stelt de Rekenkamer. Voor de industrie kan het rendement oplopen tot 34,2 procent, terwijl het voor de overheid - indirect eigenaar van Porthos - hooguit 2,2 procent is. Terwijl de overheid wel opdraait voor alle kosten van tegenslagen of risico's op bijvoorbeeld lekkages van CO2 in de toekomst.

"Het is een kwestie van de lusten en de lasten", stelt Joziasse. "Het bedrijfsleven heeft de voordelen, terwijl de overheid de lasten draagt." De overheid profiteert niet evenredig mee bij een hoger rendement. De Rekenkamer adviseert die kosten en baten bij toekomstige projecten beter te verdelen.

Demissionair minister Jetten van Klimaat en Energie sluit zich aan bij de bevindingen van de Rekenkamer. Hij wijst er wel op dat dit het eerste project is om CO2 op te vangen en op te slaan. Bij volgende projecten zegt hij meer aandacht te zullen besteden aan een evenwichtiger verdeling van de baten en risico's.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft het reisadvies voor Frankrijk aangescherpt vanwege terreurdreiging. Het reisadvies is verhoogd van groen, het laagste niveau, naar geel.

Afgelopen weekend verhoogde de Franse regering het dreigingsbeeld naar het hoogste niveau naar aanleiding van de terreuraanslag in een concertzaal in Moskou. Frankrijk bestempelt die dreiging nu als 'waarschijnlijk'.

Het verhoogde risico geldt volgens de Franse overheid vooral in grotere steden, zegt het Nederlandse ministerie. "U kunt naar Frankrijk reizen, maar wees in heel Frankrijk extra alert. Houd u aan de aanwijzingen van de Franse autoriteiten."

Afgelopen maandag werd bekend dat Frankrijk nog eens 4000 militairen vrijmaakt voor de bewaking van drukke plaatsen en gebouwen. Het weekend daarvoor werden al 3000 militairen gemobiliseerd in het kader van de antiterrorisme-operatie Sentinelle.

Islamitische Staat

Die militairen gaan in heel Frankrijk locaties beveiligen zoals stations, scholen, religieuze gebouwen en theaters. Daarbovenop komen dus nog 4000 extra militairen die snel inzetbaar zijn als dat nodig is. Premier Attal had dat bekendgemaakt in een reactie op de aanslag in Moskou.

President Macron zei dat Islamitische Staat in de afgelopen maanden heeft geprobeerd om aanslagen te plegen in Frankrijk. Die pogingen zouden zijn verijdeld.

Eind vorig jaar paste Nederland het reisadvies aan voor de Franse hoofdstad. Na een dodelijk steekincident bij de Eiffeltoren ging het advies ook van groen naar geel. Vorige maand schakelde Buitenlandse Zaken weer terug naar het laagste risiconiveau.

Tata Steel Nederland kan hulp krijgen van de overheid om de fabriek in IJmuiden te verduurzamen. Dat heeft het demissionaire kabinet vandaag bekendgemaakt. Voorwaarde is wel dat de staalfabriek de komende jaren meer doet aan het bestrijden van overlast en het tegengaan van gezondheidsschade voor omwonenden.

De voormalige Koninklijke Hoogovens maken nu staal van ijzererts en steenkool. Het bedrijf wil in 2030 voor de helft over op gas - en later waterstof - en wil meer schroot gaan recyclen. Bij deze verduurzaming heeft Tata naar eigen zeggen forse financiële steun nodig van de overheid.

Het kabinet heeft verschillende varianten bekeken voor de betrokkenheid van de overheid bij toekomst van de staalfabriek in IJmuiden. Die vijf varianten kwamen voort uit onderzoek van oud-minister Hans Wijers en bankier Frans Blom.

Omdat het kabinet het van belang vindt om de staalindustrie voor Nederland te behouden en geen 9000 mensen op straat wil zetten, kan Tata steun van de overheid krijgen. Het bedrijf moet dan wel aanvullende maatregelen nemen zoals eerder al werd vastgesteld in het rapport van de Expertgroep Gezondheid IJmond.

Het gaat dan bijvoorbeeld over het eerder sluiten van kooksgasfabriek 2 en/of het versneld afdekken van de opslag van grondstoffen. Dat zou de overlast voor de omgeving verminderen, maar zet wel het verdienmodel van de staalfabriek onder druk. Het bedrijf zou dan duurdere cokes moeten importeren in plaats van het goedkopere steenkool.

De staalfabriek investeert op dit moment 300 miljoen euro in overlastbestrijding. Zo heeft Tata de naar eigen zeggen grootste afzuiginstallatie ter wereld op de staalfabriek gezet. Ook bouwt de fabriek een metershoge wand tussen het bedrijfsterrein en het strand. Hoe aanvullende maatregelen gefinancierd moeten worden en wat de rol van de overheid hierbij zou zijn is onduidelijk.

Het rapport van Wijers en Blom schetst een positief beeld van de toekomst van Tata Steel, als het in staat is schoon en duurzaam te worden. De onderzoekers wijzen onder meer op de gunstige ligging aan de Noordzee met een eigen zeehaven.

Die ligging zorgt ook voor toegang tot duurzame elektriciteit van windparken op de Noordzee. Hiermee kan groene waterstof geproduceerd worden. Door dit vooral te doen bij een overschot aan elektriciteit, kan Tata helpen toekomstige problemen op het elektriciteitsnet op te lossen.

Verder produceert Tata volgens de onderzoekers efficiënter dan vergelijkbare fabrieken elders in Europa. De voormalige Koninklijke Hoogovens dreigen wel achterop te raken nu onder meer Frankrijk en Duitsland hun staalfabrieken al miljardensteun hebben toegezegd.

Dat is ook de reden dat het kabinet ondanks de demissionaire status de onderhandelingen met Tata begint. Bovendien bedreigen rechtszaken van omwonenden tegen het staalbedrijf de continuïteit van het bedrijf.

Nog geen garantie voortbestaan Tata Steel Nederland

De intentie van politiek Den Haag om Tata te helpen met de verduurzaming wil nog niet zeggen dat het ook lukt. Niet alleen aanvullende milieumaatregelen zullen een harde eis zijn voor de hulp. Er zullen ook langetermijngaranties gevraagd worden van de Indiase eigenaar Tata Steel Limited.

Naarmate de overheid meer geld in de staalfabriek steekt, zal ze ook meer zeggenschap willen over de gang van zaken bij het bedrijf. En hoewel het demissionaire kabinet de onderhandelingen met Tata begint, zal finale besluitvorming ook gedragen moeten worden door de partijen die nu onderhandelen over een nieuw kabinet.

Hoeveel geld Tata nodig heeft van de overheid is onbekend. Er circuleren al lange tijd berichten over een bedrag van een miljard euro of meer, maar dit is nooit formeel bevestigd. Bij de presentatie van het Wijers-rapport voor de pers werd per ongeluk een overzicht getoond waarop een investering van 0,5 tot 2 miljard euro te zien was.

Waar de staalfabriek in IJmuiden vooral bergen kritiek over zich heen kreeg de afgelopen jaren, zijn er nu ook positievere signalen. Tata lijkt te kunnen profiteren van het groeiende besef in Den Haag dat behoud van dit soort grote bedrijven van belang is voor de economische toekomst van Nederland.

Bovendien zou het sluiten van de fabriek de overheid dwingen tot een gigantisch kostbare bodemsanering, voordat het terrein geschikt zou zijn voor bijvoorbeeld nieuwe woonwijken. In de presentatie van Wijers werd een bedrag van 12 miljard euro genoemd.

Het plan was al grotendeels uitgelekt en vandaag heeft het kabinet er een besluit over genomen: er gaat 2,5 miljard euro naar de regio Eindhoven voor de verbetering van het ondernemingsklimaat voor de microchipsector.

Demissionair minister Adriaansens (Economische Zaken) noemt die sector, met de Veldhovense chipmachinebouwer ASML voorop, van groot belang voor het verdienvermogen van Nederland en voor de werkgelegenheid. "Dit soort bedrijven verdienen het geld voor Nederland."

Het grootste deel van het geld komt van het Rijk (1,7 miljard) en de rest komt van de regio zelf, zei Adriaansens na de ministerraad. Het geld is bedoeld voor 'talentontwikkeling', infrastructuur en woningen.

'Mooi speelveld'

Wat betreft infrastructuur gaat het geld vooral naar verbetering van snelwegen en spoorverbindingen rond Eindhoven. Van het geld voor talentontwikkeling profiteert onder meer de Technische Universiteit Eindhoven. Ook mbo- en hbo-opleidingen in de regio krijgen een deel.

Het kabinet steekt tot en met 2030 in totaal 450 miljoen euro in het opleiden van meer en beter geschoolde technici. Ook daarna komt daarvoor structureel 80 miljoen euro per jaar extra beschikbaar. In diezelfde periode moeten in de regio bijna 20.000 extra woningen worden gebouwd.

ASML waarschuwde onlangs dat het zorgen heeft over het vestigingsklimaat in Nederland. Als dat niet verbetert, zou het bedrijf volgens topman Peter Wennink kunnen besluiten investeringen in verdere groei te verplaatsen naar het buitenland.

Of dat hiermee is afgewend, zei Adriaansens niet zeker te weten. "Ik denk dat we hier een heel mooi speelveld mee hebben gecreëerd, maar bedrijven beslissen uiteindelijk zelf", aldus de minister. "Ik heb er wel vertrouwen in", voegde ze er nog aan toe.

In het centrum van Amstelveen is een man aangehouden die in een lijnbus had geroepen dat hij een pakketje met explosieven bij zich had. De man van 67 uit Den Haag was ingestapt bij luchthaven Schiphol.

De politie kwam in actie nadat inzittenden melding hadden gemaakt van een andere passagier die een 'verdacht pakketje' bij zich zou hebben. De bus werd daarop door de politie gevolgd met onder meer een helikopter.

Handen omhoog

De chauffeur kreeg de opdracht om de bus te parkeren bij het busstation in Amstelveen, waarna de politie de omgeving afzette. Alle reizigers moesten uitstappen en de man werd bij het verlaten van het voertuig aangehouden door een arrestatieteam. Getuigen melden aan regionale omroep NH dat zij zagen hoe iemand met zijn handen omhoog de bus uit werd geleid.

Uit onderzoek bleek dat in het verdachte pakketje geen explosieven zaten. De man wordt verdacht van in ieder geval bedreiging. De Koninklijke Marechaussee gaat onderzoeken waarom de man in de bus dit gedrag vertoonde.

Specialistische eenheden in het afgezette gebied rondom de bus:

In de Thaise stad Lopburi is een speciale politie-eenheid opgericht om duizenden agressieve apen onder controle te krijgen. Na eerdere mislukte pogingen is de nieuwe methode naar verluidt al een stuk effectiever, zo meldt de Bangkok Post.

De nieuwe eenheid is sinds maandag actief en uitgerust met katapulten om de brutale apen te verjagen. Eerder gebruikte de politie verdovingspijltjes voor de makaken, maar omdat deze pas na 5 minuten werken konden de beesten vluchten of op gebouwen klimmen.

Al jarenlang teisteren duizenden apen het leven van de bewoners in de Thaise stad. Hoewel de dieren juist eerst een toeristische trekpleister waren waar de stad van profiteerde, ging het tijdens de coronacrisis de verkeerde kant op. De dieren, die sindsdien niet meer gevoed werden door de vele toeristen, werden agressiever en vindingrijker.

The Guardian maakte een aantal jaar geleden onderstaande video over de duizenden apen:

Inwoners zijn zo wanhopig dat terrassen en tuinen worden afgeschermd met netten en tralies. "Wij leven in een kooi en de apen leven daarbuiten", zei een van de inwoners destijds tegen The Guardian.

Een massaal sterilisatieprogramma kon de apenpopulatie ook niet terugbrengen. Sterker nog, doordat de apen zich laafden aan zoete drankjes, ontbijtgranen en snoep werd hun seksleven juist aangewakkerd. "Hoe meer ze eten, hoe meer energie ze hebben en dus planten ze zich meer voort", zegt een van de eigenaren van een tempel in de omgeving.

De nieuwe katapulten van de speciaal opgerichte eenheid moeten de apen nu verjagen en wegkrijgen uit de stad. De makaken zijn een beschermde diersoort onder de Wildlife Conservation and Protection Act. Volgens een recent onderzoek leven er zo'n 5700 apen in de gelijknamige provincie Lopburi.

De werkzaamheden aan de Prinses Margriettunnel in de A7 tussen Joure en Sneek duren een jaar langer dan gedacht. Het werk is op zijn vroegst eind 2025 klaar, meldt Rijkswaterstaat.

Rijkswaterstaat noemt het een "tegenvaller voor weggebruikers en de omgeving", maar zegt dat de werkzaamheden veel complexer zijn. Er wordt een bouwmethode gebruikt waarbij de grondwaterstand niet verlaagd hoeft te worden. Dat duurt langer, maar geeft minder kans op schade aan omliggende bebouwing.

"Wij kunnen wel meer snelheid maken, maar dan moeten we de tunnel helemaal afsluiten voor verkeer", zegt woordvoerder Anne van der Meer tegen Omrop Fryslân. "Dat zou voor veel overlast zorgen in de omliggende dorpen."

Sinds februari is er tijdens werkzaamheden per rijrichting één rijstrook open en mag daar maximaal 50 kilometer per uur worden gereden.

Ontwerpfout

De tunnel werd in december 2022 plots afgesloten omdat een deel van het wegdek omhoog kwam. Dat bleek omhoog te zijn geduwd door grondwater. Dat kwam door een ontwerpfout.

Half juni 2023 begon Rijkswaterstaat met de aanleg van de nieuwe fundering.

Van de Nederlanders die op 6 juni willen gaan stemmen bij de Europese verkiezingen, is een kwart van plan dat op de PVV te doen, meldt onderzoeksbureau Ipsos I&O in een peiling op eigen initiatief. Daarmee zou de partij van Geert Wilders, die in 2019 geen enkele zetel haalde, negen zetels krijgen.

In totaal krijgt Nederland 31 zetels. In 2019 waren dat er 26.

In de Peilingwijzer scoort de PVV de laatste maanden hoger, maar PVV-sympathisanten zijn minder vaak van plan ook voor het Europees Parlement te gaan stemmen. In de peiling van Ipsos I&O zegt ruim de helft van de ondervraagden zeker te gaan stemmen, maar dat is vrijwel zeker een overschatting. In 2019 zei 54 procent zeker te gaan stemmen en kwam de opkomst uit op 42 procent.

Tweede in deze peiling is GroenLinks-PvdA, die met iets minder dan 20 procent van de stemmen 7 zetels zou krijgen. Dat zijn er twee minder dan in 2019, toen GroenLinks en de PvdA apart meededen en de PvdA met Frans Timmermans als lijsttrekker met 6 zetels verrassend de grootste partij werd.

In het Europees Parlement horen GroenLinks en PvdA bij verschillende fracties. De PvdA is aangesloten bij de sociaaldemocratische S&D-fractie, GroenLinks bij de Europese Groenen. De PVV maakt deel uit van Identiteit en Democratie, met het Franse Rassemblement National (voorheen Front National) en het Duitse Alternative für Deutschland (AfD).

In de peiling is de VVD met 6 zetels derde, een winst van 2.

Nul zetels voor NSC

Opvallend is dat NSC op 0 zetels wordt gepeild. Slechts 1 op de 6 ondervraagden die bij de Tweede Kamerverkiezingen van november voor NSC kozen, zegt opnieuw op de partij van Pieter Omtzigt te willen stemmen.

D66, CDA en Volt worden gepeild op 2 zetels. D66 zou daarmee het huidige aantal zetels behouden, het CDA zou er twee verliezen en Volt zou er twee winnen.

De BBB, de Partij voor de Dieren en SGP staan op 1 zetel. Forum voor Democratie zou zijn drie zetels verliezen. De SP, die in 2019 geen enkele zetel haalde, lijkt opnieuw op nul uit te komen, al komt de partij wel - net als vijf jaar geleden- dicht bij een zetel.

Dat geldt voor meer partijen. De kiesdrempel is 3,22 procent. NSC, CU, SP en FvD zitten daar net onder, maar hebben volgens de onderzoekers zeker nog kans op een zetel, terwijl BBB, PvdD en de SGP ook nog onder de kiesdrempel terecht kunnen komen. De verschillen tussen deze zeven partijen zijn klein.

Sowieso wordt de opkomst een belangrijke factor. Een hogere opkomst lijkt in het voordeel van de PVV.

Lijsttrekkers

Uit het onderzoek komt verder naar voren dat de lijsttrekkers weinig bekendheid genieten. In 2019 was Frans Timmermans bekend bij meer dan twee derde van de kiezers. Geen van de huidige lijsttrekkers komt daarbij zelfs maar in de verste verte bij in de buurt.

Het bekendst zijn nog Bas Eickhout (GL-PvdA) en Malik Azmani (VVD) met 11 respectievelijk 10 procent. Beiden lopen al langer mee. Eickhout is samen met de Duitse Terry Reintke spitzenkandidaat voor de Europese Groenen.

Verkiezingsthema's

Van de Nederlandse ondervraagde kiezers zegt 46 procent dat immigratie en asiel belangrijke thema's zijn voor hun stemkeuze. 33 procent noemt klimaatverandering en 30 procent internationale veiligheid en oorlogen.

Landbouw speelt maar voor 11 procent van de kiezers een belangrijke rol, net iets minder dan het thema natuur. Wel is natuur voor 30 procent van de GL-PvdA-kiezers belangrijk.

Overigens leven de Europese verkiezingen nog nauwelijks, constateert Ipsos I&O-onderzoeker Peter Kanne. "De meeste kiezers gaan bij hun keuze af op wat ze van deze partij zien in de landelijke politiek, slechts één op acht kijkt primair naar de Europese politiek. Terwijl er voldoende belangrijke inhoudelijke kwesties zijn die om publiek debat vragen. Denk aan immigratie, de oorlogen in Oekraïne en Gaza en het klimaat."

Het gaat in Nederland "echt de verkeerde kant op" met het toenemend antisemitisme. Dat zei demissionair premier Rutte voorafgaand aan de ministerraad vanochtend.

"Ik maak me grote zorgen dat mensen met een Joodse achtergrond op dit moment worden lastiggevallen vanwege die achtergrond en vanwege de situatie in Israël", zei Rutte. "Daar heeft die persoon niets mee te maken."

Volgens de minister-president is niet zozeer de vraag wat 'Den Haag' hiertegen doet, maar moet de samenleving het "collectief met elkaar oppakken". "We zijn een van de meest open landen van de wereld. Daar hoort dit bij, dat je elkaar aanspreekt op gedrag."

Volgens Rutte is het "te makkelijk" om alleen naar de politiek te kijken:

Rutte refereerde onder meer aan het verstoren van een optreden van Lenny Kuhr afgelopen weekend door pro-Palestijnse activisten. Zij werd een terrorist genoemd en werd beschuldigd van genocide.

Naar aanleiding van dit voorval werd staatssecretaris Gräper (Cultuur) dinsdag al naar de Tweede Kamer geroepen. Zij zei toen dat er na de ministerraad van vandaag een statement van het kabinet zou komen.

Veel Kamerleden vonden dat maar een slappe reactie en later die dag kwamen dertien van de vijftien partijen uit de Kamer met een een gezamenlijke oproep om "op te staan" tegen Jodenhaat. "Laat niemand meer zwijgen, stop antisemitisme nu", schreven ze onder meer.

Sinds de aanval van Hamas op Israël begin oktober vorig jaar en daaropvolgende oorlog in de Gazastrook is het aantal antisemitische incidenten in Nederland sterk toegenomen.

Rusland heeft geen plannen om een NAVO-land aan te vallen, zoals Polen of Tsjechië. "Het idee dat we een ander land zullen aanvallen is complete onzin", zei president Poetin. In Oost-Europa wordt al langer gewaarschuwd dat Rusland na Oekraïne ook andere landen in het vizier heeft. Maar dat is volgens Poetin dus nonsens.

De Russische president deed zijn uitspraken over de NAVO in het bijzijn van luchtmachtpiloten. "We hebben geen agressieve bedoelingen met deze staten", zei Poetin volgens het Kremlin, die de tekst van de bijeenkomst heeft gedeeld.

Dit zei Poetin tegen de luchtmachtpiloten:

Poetin zei dat de bevolking van Polen en Tsjechië onterecht bang wordt gemaakt voor een aanval. "Het is gewoon weer een manier om hun bevolking te misleiden, meer aan defensie uit te geven en de mensen daarvoor te laten betalen."

De Russische president heeft vaker gezegd dat er geen plan is om de NAVO aan te vallen. Eind vorig jaar zei de Amerikaanse president Biden dat Rusland een NAVO-land gaat aanvallen als het de oorlog in Oekraïne wint. Die opmerking noemde Poetin toen ook "complete onzin".

Wat de woorden van Poetin waard zijn is lastig te zeggen, gezien bijvoorbeeld de uitspraken rond Oekraïne begin 2022. Toen had Rusland een grote troepenmacht opgebouwd langs de grens met Oekraïne. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken noemde het "absurd" dat Rusland plannen had om Oekraïne binnen te vallen, waar westerse landen voor vreesden. Maar dat gebeurde alsnog, enkele weken later, in februari.

Poetin werd ook gevraagd naar de F-16-gevechtsvliegtuigen die westerse landen aan Oekraïne hebben beloofd. Nederland is een van de landen die de gevechtsvliegtuigen gaat leveren, samen met België, Denemarken en Noorwegen. Volgens de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken moeten de toestellen in de komende maanden naar Oekraïne komen.

"Als ze F-16's leveren, en blijkbaar piloten trainen, zal dit de situatie op het slagveld niet veranderen," zei Poetin. "We zullen de vliegtuigen vernietigen, net zoals we vandaag tanks, pantservoertuigen en andere uitrusting vernietigen, waaronder meervoudige raketwerpers."

Oekraïne en zijn westerse bondgenoten denken juist dat de straaljagers zullen helpen in de oorlog tegen Rusland, bijvoorbeeld doordat ze de Russische kruisraketten beter kunnen onderscheppen. De F-16's zijn een stuk geavanceerder dan de verouderde Oekraïense jachtvliegtuigen en hebben bijvoorbeeld een radar die verder kan kijken.

De Tweede Kamer wil op zeer korte termijn, het liefst nog vandaag, een brief van het kabinet over de berichten dat Nederlandse politici betaald zouden zijn door Rusland om pro-Russische standpunten in te nemen. Als de berichten kloppen, wil de Kamer begin volgende week een debat houden over de kwestie.

Aanleiding is het nieuws dat Tsjechië zegt een Russisch desinformatienetwerk te hebben ontmanteld. De website Voice of Europe speelde daarin een sleutelrol. Politici uit verschillende landen, waaronder Nederland, zouden zijn benaderd en in sommige gevallen zijn betaald om in de aanloop naar de Europese verkiezingen het bestaansrecht van Oekraïne in twijfel te trekken.

Man en paard

"Als dit waar is, dan wil ik weten: wie zijn dat? Ik wil man en paard horen. Welke partijen gaat het om?", zei PVV-leider Wilders toen hij het debat aanvroeg. Hij wil zo snel mogelijk een brief ontvangen van demissionair minister De Jonge van Binnenlandse Zaken, die zowel over het verkiezingsproces als over de inlichtingendiensten gaat.

Hij kreeg steun van zo ongeveer de hele Kamer voor zijn voorstel. Verschillende Kamerleden noemden de berichten "zeer ernstig". Een meerderheid wil absoluut niet vertrouwelijk worden geïnformeerd door het kabinet. "Alles moet openbaar en transparant", zei BBB-leider Van der Plas.

Wilders heeft zich in het verleden nog wel eens positief uitgelaten over de website Voice of Europe. Ernaar gevraagd zegt hij nu dat hij zich belazerd voelt.

"Ja, ik wist het niet natuurlijk. Dus ja, dat kan gebeuren. Maar wij hebben gelukkig nooit een cent van wie dan ook, direct of indirect, uit dat land ontvangen, ook niet via een website. Maar het is wel kwalijk. Want we hebben binnenkort Europese verkiezingen en als die worden beïnvloed met grote sommen geld, dan is dat heel kwalijk."

Ook NSC-leider Omtzigt wil dat de kwestie "met grote spoed" moet worden uitgezocht. "Wij steunen als Nederland voluit Oekraïne en dan zou het zeer ongewenst zijn als er geld vanuit Rusland aangenomen wordt, linksom of rechtsom."

Forum

Op de website Voice of Europe komen regelmatig politici van Forum voor Democratie aan het woord. De partij van Baudet steunt Rusland in het conflict met Oekraïne.

Er is tot nu toe geen bewijs dat Forum zich laat beïnvloeden of betalen door Moskou, maar andere partijen in de Kamer wijzen erop dat de boekhouding van Forum, en stichtingen die aan de partij zijn verbonden, niet erg transparant is.

Gisteren leidde dat nog tot een aanvaring tussen Baudet en GroenLinks-PvdA-Kamerlid Klaver. Klaver vroeg naar jaarcijfers van een stichting die Baudet in 2014 oprichtte om activiteiten rond het Oekraïne-referendum te organiseren, maar Baudet bleef daar vaag over.

Na afloop van het debat zei Baudet dat hij Klaver "op zijn bek" zou slaan als hij er nog een keer naar vroeg. Inmiddels heeft hij excuses aangeboden voor die bedreiging.