NOS Nieuws - Algemeen

De Oekraïense journaliste Viktoria Rosjtsjyna, die in augustus 2023 verdween terwijl ze onderzoek deed in bezet gebied in Oekraïne, werd maandenlang gemarteld in verschillende Russische gevangenissen. Dat blijkt uit een reconstructie van internationale media onder leiding van het Franse platform Forbidden Stories.

Lang was onduidelijk wat er precies met haar was gebeurd. Op basis van getuigenissen wisten de onderzoeksjournalisten de gebeurtenissen die tot haar dood leidden te reconstrueren.

Deze analyse maakt deel uit van een groter onderzoek naar de ontvoering en marteling van 16.000 Oekraïners.

NM SPAS 757

In februari droeg Rusland de lichamen van 757 gesneuvelde Oekraïense militairen over aan Kyiv. Onderaan de lijst met de namen en gegevens van de militairen stond geschreven: "NM SPAS 757", een afkorting voor "onbekende man, uitgebreide schade aan de kransslagader, lichaam 757".

Maar in de lijkzak lag niet een man maar een jonge vrouw. Aan haar rechterscheen zat een ander label, met daarop "Roshchyna, VV". Rusland had onverwacht het lichaam van de verdwenen Oekraïense journaliste teruggegeven.

Volgens de Oekraïense officier van justitie ontbraken er meerdere organen en vertoonde het lichaam "talrijke tekenen van marteling". Zo had ze "brandwonden op haar voeten, veroorzaakt door elektrische schokken" en zat ze onder de blauwe plekken. Ook was haar tongbeen gebroken, meldde de officier van justitie, een zeldzame breuk die vaak door wurging veroorzaakt wordt.

Geheime martellocaties

Rosjtsjyna vertrok eind juli 2023 naar bezet gebied in Oost-Oekraïne. De journaliste wilde een reportage maken over het Russische detentiesysteem in de regio Zaporizja. Collega's vertellen dat ze onderzoek deed naar geheime locaties waar Oekraïense burgers gemarteld werden door de Russische geheime dienst. Ze werkte aan een lijst met verantwoordelijke FSB-agenten.

Oekraïense militairen worden structureel gemarteld in Russische gevangenissen:

De journaliste reisde via Polen, Litouwen en Letland naar Rusland, waar ze de grens overstak naar Zaporizja. Op 3 augustus sloeg haar vader alarm omdat hij geen contact met haar kon krijgen.

Getuigen, onder wie een aantal celgenoten van Rosjtsjyna, vertellen Forbidden Stories wat er ongeveer is gebeurd. Ze zou een appartement gehuurd hebben in een stadje in de buurt van de kerncentrale in Zaporizja, waar ze al snel werd opgepakt.

Daar zou Rosjtsjyna enkele dagen zijn vastgehouden in een politiebureau, waarna ze naar een andere stad in Zaporizja werd verplaatst. Volgens een celgenoot werd ze gemarteld op een geheime locatie.

"Tijdens de verhoren gebruikten ze elektrische schokken", vertelt hij. "Ze werd een paar keer gestoken. Ik heb gezien dat ze verse littekens had." Rosjtsjyna zou de FSB'ers gesmeekt hebben om de wonden niet aan te raken.

'Martelkamp voor Oekraïners'

Eind 2023 kreeg Rosjtsjyna te horen dat ze naar een andere gevangenis zou worden verplaatst, vertelt een andere celgenoot. Ze zou zijn overgebracht naar Taganrog, een industriestad in de Russische oblast Rostov aan de Zee van Azov. "Toen ze arriveerde was ze al volgepompt met drugs", vertelt de celgenoot. "Ze begon gek te worden."

Het detentiecentrum in Taganrog wordt beschreven als de hel op aarde. Volgens het Poetin-kritische Mediazona is de gevangenis "omgebouwd tot een martelkamp voor Oekraïners".

Oekraïners die later vrijkwamen bij een gevangenenruil spreken van "martelkamers waar militairen en burgers onder water gehouden werden en werden geslagen. Gevangenen werden op een streng rantsoen gezet: vierenhalve eetlepel per bord.

30 kilo

Rosjtsjyna weigerde te eten, zeggen ooggetuigen. "We praatten wel met haar, maar ze was verdwaasd, ze was doodsbang", vertelt een celgenoot. Uiteindelijk zou ze nog maar zo'n 30 kilo hebben gewogen. "Ze kon haar hoofd niet eens meer van haar kussen tillen."

In juni 2024, bijna een jaar na de verdwijning, werd Rosjtsjyna met een brancard afgevoerd. Ze zou enkele weken in een ziekenhuis in Taganrog hebben doorgebracht. Volgens getuigen deden de Russen veel moeite om haar in leven te houden, wat kan betekenen dat ze als waardevol gezien werd. Later werd ze weer naar het detentiecentrum gebracht.

Gevangenenruil

Ondertussen zetten collega-journalisten alles op alles om Rosjtsjyna vrij te krijgen. Haar naam werd op de lijst voor een gevangenenruil geplaatst, onder meer na druk vanuit het Vaticaan. Ze zou in september 2024 vrijkomen. Maar toen de bus vol krijgsgevangen terugkeerde in Kyiv, bleek de journaliste te ontbreken.

In oktober kreeg de vader van de journaliste een e-mail van het Russische ministerie van Defensie, waarin de dood van zijn dochter werd medegedeeld. Sterfdatum: 19 september 2024.

Haar exacte doodsoorzaak is nog altijd onbekend. Volgens meerdere bronnen werd Rosjtsjyna op 8 september uit haar cel gehaald. Wat daarna gebeurde, is nog altijd onduidelijk.

Op een doordeweekse avond zit het culturele café in Damascus vol. Er wordt druk gediscussieerd terwijl mensen wachten op het concert dat dadelijk begint. "Muziek is een medicijn om ons collectieve oorlogstrauma te helen," zegt Kinda. Zij zit met haar dochter en wat vrienden aan een tafeltje. "Dit is het leven," zegt ze en ze kijkt met een tevreden glimlach om zich heen. "We zijn helemaal klaar met al die bommen, explosies, martelingen en geweld."

Na de val van dictator Assad eind vorig jaar vreesden velen hier dat dit soort vrijheden snel zouden worden ingeperkt. Het jihadistische verleden van de nieuwe machthebbers beangstigde menig Syriër. En hoewel die zorgen niet verdwenen zijn, blijkt veel gewoon te kunnen. Kinda: "We zijn alert, we wachten af maar wat er ook zal gebeuren, wij blijven hier. We hebben al zoveel doorstaan, erger dan het was zal het toch niet worden?"

De Syrische Khaled Albahnasi is uit Dubai overgevlogen om hier vanavond op te treden. "Ik heb rondgevraagd en iedereen zei: dat kan gewoon." Hij spreekt van een overgangsfase: "Als je het nieuws kijkt, hoor je dat er van alles speelt maar niemand had verwacht dat alles nu al super geweldig zou zijn. Dat kost tijd."

Regering staat voor monsterklus

Oude vrienden komen elkaar toevallig tegen. Na jaren in ballingschap over de hele wereld voelt het goed om eindelijk terug te kunnen zijn. De emoties zijn onbeschrijfelijk als families elkaar in de armen vallen. Maar de euforie die hier de eerste weken van december heel tastbaar was, heeft plaatsgemaakt voor twijfels, vermoeidheid en ernstige zorgen. Iedereen weet dat de uitdagingen enorm zijn. Kunnen de nieuwe machthebbers dit allemaal aan en op welke manier?

Een groot deel van het land ligt in puin, sancties zijn nog van kracht, daders uit het Assad-tijdperk moeten berecht worden.

Recente gruwelijke moordpartijen in het kustgebied veroorzaken oplopende sektarische spanningen en de vrees voor meer geweld neemt toe. Lokale media moeten nog op gang komen waardoor veel mensen hun nieuws alleen via sociale media krijgen, met alle verwarring en misverstanden van dien. Op politiek vlak staat de nieuwe, jonge regering voor een historische monsterklus.

De geur van vrijheid

Het is druk en levendig in de hoofdstad. Mensen lopen op straat, drinken een sapje of eten een ijsje. Er is veel verkeer, winkels en restaurants zijn tot laat in de avond open. Op het eerste gezicht lijkt alles redelijk te functioneren. Maar hoe meer mensen je spreekt, hoe lastiger het wordt.

De stemming is zwaar en bedrukt want ondanks de grote opluchting is er ook zoveel pijn, verdriet, verlies en onzekerheid. "Hier leven we niet per dag of per uur maar per minuut. Er kan zomaar iets gebeuren wat je hele leven voor altijd op z'n kop zal zetten," zegt een medewerker van een ministerie. Hier werken veel oude ambtenaren samen met medewerkers van de nieuwe machthebbers in een overgangsfase met alle gevoeligheden van dien.

Na jaren van onderdrukking zitten de terrassen weer vol:

Op de universiteit van Damascus is de sfeer afwachtend en hoopvol. Studenten ademen de nieuwe vrijheid met grote teugen en dat voelt goed. Er wordt druk gepraat over de koers van het land. Democratische verkiezingen zijn nog ver weg. Hoeveel vrijheid zal er blijven, hoe religieus gaat hun land worden, hoe zal de rechtsspraak er uit gaan zien, op wie kunnen ze internationaal rekenen en hoe zit het met de complexe inmenging van hun buurlanden?

Zoveel mensen, zoveel ideeën en niemand die het antwoord heeft. "Het zal tijd kosten. Toen de nieuwe regering het land overnam, was bijna alles verwoest," zegt studente Rama. Abdulrahman: "We waren geïsoleerd van de rest van de wereld en dat verdienen we niet. Wij Syriërs houden van het leven, we willen juist graag interactie met het Westen."

Deze ambitieuze studenten, die de toekomst van Syrië vertegenwoordigen, zijn opgegroeid in een beknellende dictatuur, oorlog en in een ongekende economische crisis. Vaak zijn ze meerdere keren gevlucht en hebben ze familie en vrienden verloren.

Ondanks alle tegenslag zitten ze vol energie, kritische vragen en toekomstplannen. Julie: "We hebben hier op zoveel vlakken een enorme achterstand. Het onderwijs moet beter, het perspectief op banen, de salarissen moeten omhoog, er moet zoveel gebeuren."

Dat er in de nieuwe regering maar één vrouw zit, vinden de studentes hier erg karig. Rama: "Vrouwen moeten absoluut een grotere rol krijgen, in heel veel sectoren. Meer vrouwen op belangrijke posities, dat zou ons land zeker goed doen."

Optimisme over toekomst

Iedereen op de campus is het er over eens dat een betere toekomst mogelijk is, al gaat het tijd kosten. Ze hebben vertrouwen in hun land en de capaciteiten van de Syriërs. Bovendien hebben de meeste mensen geen keus. Doorgaan, de schouders eronder en hopen op het beste is eigenlijk hun enige optie.

"Optimisme over de toekomst is noodzakelijk om te overleven. Als we niet optimistisch waren geweest, denk ik dat we dit moment niet levend hadden bereikt," zegt muzikant Khaled Albahnasi. Hij springt op het podium en krijgt een daverend applaus. Dit is het moment voor het publiek om alle zorgen even te vergeten.

"Mooi hoor, die muziek en zo," zegt Mustafa, een man op leeftijd die ook naar het café is gekomen. "Met zo'n concert kan ik alles misschien even vergeten. Onze zorgen zijn enorm. De armoede, de politiek, de slachtoffers van Assad; mijn twee zonen zijn doodgemarteld. Echt, onze dagelijkse realiteit is keihard. Het doet zo'n pijn."

In het eerste kwartaal van dit jaar hebben veel minder mensen een asielaanvraag ingediend in vergelijking met dezelfde periode een jaar geleden. Het is een halvering, zegt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Er waren vooral minder eerste asielverzoeken van mensen uit Syrië, Irak en Jemen. Maar ook Turken en Eritreeërs vragen hier minder vaak asiel aan. Het aantal 'nareizigers' dat naar Nederland komt, neemt wel toe.

De CBS-cijfers zijn gebaseerd op informatie van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).

Europese trend

Dat er minder asielzoekers naar Nederland komen, sluit aan bij een Europese trend. Ook in Duitsland is sprake van een scherpe daling van het aantal asielzoekers, ook uit Syrië.

CBS-onderzoeker Tanja Traag zegt dat er al langer sprake is van een dalende trend. "Hoe dat precies komt, is lastig te zeggen. Je kunt je voorstellen dat het iets te maken heeft met de val van de Syrische president Assad. Je ziet ook dat het aantal asielzoekers uit Jemen en Irak sterk is gedaald, al zie ik niet direct een verband met de politieke situatie daar."

Ook de IND wijst bij de daling van het aantal asielaanvragen op een brede Europese trend en de veranderde politieke situatie in Syrië.

Voorlopig neemt de IND geen besluiten over asielaanvragen van Syriërs. Door het aantreden van de nieuwe machthebbers is het moeilijk vast te stellen of Syrië nu veilig genoeg is om naar terug te keren.

Frontex (de Europese grensbewakingsorganisatie) schrijft de daling met name toe aan de strengere controles aan de Europese buitengrenzen.

Wat verder meespeelt, is dat de EU met een aantal landen afspraken heeft gemaakt over migranten. Een voorbeeld is de 'Tunesiëdeal'. Daarin staat dat Tunesië geld krijgt voor grensbewaking en de economie in ruil voor het indammen van de migrantenstroom. Dat heeft er mede toe geleid dat vorig jaar het aantal migranten dat vanuit Tunesië en Libië naar de EU komt ruim is gehalveerd, zegt Frontex.

Al jaren komen veruit de meeste asielzoekers uit Syrië; een direct gevolg van de burgeroorlog daar. In het eerste kwartaal deden 900 Syriërs een asielverzoek, tegen bijna 3000 Syriërs een jaar geleden.

De afname onder Irakezen was nog sterker: 110 aanvragen in het eerste kwartaal tegen 1200 een jaar geleden.

In het eerste kwartaal van dit jaar vormden Turken na Syriërs de grootste groep asielzoekers (325 aanvragen), gevolgd door Eritreeërs (235).

'Strengste asielbeleid ooit'

Migratiedeskundigen betwijfelen of de dalende asielinstroom in Nederland een gevolg is van het "strengste asielbeleid ooit". Ook zij wijzen op de bredere Europese trend van minder asielaanvragen, vooral uit Syrië. "Blijkbaar is de situatie in Syrië zodanig veranderd dat veel minder mensen de noodzaak voelen hun land te verlaten", aldus IND-directeur Rhodia Maas. "Dat is vooral fijn voor de Syriërs zelf. Daarnaast geeft het ons wat lucht."

Tegelijkertijd wijst Maas erop dat nog altijd 50.000 mensen wachten op een beslissing over hun asielaanvraag. "We werken er hard aan om dat aantal terug te brengen, maar het zal nog heel wat tijd kosten", zegt Maas.

De stijging van het aantal nareizigers noemt CBS-onderzoeker Traag verklaarbaar. "Dat zijn mensen die familieleden nareizen die hier al zijn. Dat gebeurt altijd met enige vertraging." Ook onder de nareizigers, zijn Syriërs de grootste groep.

COA: nog altijd opvanglocaties nodig

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) zegt dat de druk op de asielopvang nog altijd hoog is, al neemt de druk op het aanmeldcentrum in Ter Apel af.

Per 15 mei stopt de 'noodnachtopvang' in de omgeving van Ter Apel. Mensen worden daar met de bus voor één nacht naartoe gebracht als het in Ter Apel te druk is.

"De noodnachtopvang is sinds eind oktober 2024 niet meer nodig geweest en de verwachting is dat dit de komende tijd zo blijft. Daarom is besloten om niet verder te gaan met deze dure vorm van opvang", meldde het COA vorige week.

Het stoppen van de noodnachtopvang betekent volgens het COA niet dat er geen plekken meer nodig zijn, "integendeel". "Een groot deel van de opvanglocaties is tijdelijke noodopvang die veel geld kost en vaak niet voldoet aan de eisen."

Het COA noemt het daarom essentieel dat gemeenten meewerken aan mogelijke nieuwe locaties in het kader van de spreidingswet.

De brandweer roept de hulp in van bewoners en recreanten in natuurgebieden om natuurbranden te voorkomen. Met een landelijke campagne vraagt de brandweer om na te denken over het beperken van de risico's. Het gaat bijvoorbeeld om het opruimen van afval, het verwijderen van dorre bladeren in de dakgoot en barbecueën met een stoplijn.

"We zien grote veranderingen, meer branden, intensere branden en vaker gebeuren branden gelijktijdig. Soms hebben we simpelweg te weinig capaciteit", zegt Diemer Kransen, directeur van Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland tegen Omroep Gelderland. "En als je bedenkt dat branden grotendeels door mensen zelf wordt veroorzaakt, betekent dat er nu echts iets moet gebeuren."

Kransen zegt verder: "We kunnen dit niet alleen. Met meer brandweerwagens, nieuwe spullen en mankracht komen we er niet. We moeten het bij de kern aanpakken: het begint bij ons eigen gedrag in de natuur."

Veel meldingen dit jaar

In 2024 waren er 170 natuurbranden. In de eerste drie maanden van dit jaar werden al 166 meldingen gedaan. Tachtig procent van de natuurbranden ontstaat door menselijk handelen, zoals roken in de natuur. Zelfs het parkeren van je auto kan brand veroorzaken. "Als de uitlaat heet is, en je parkeert in hoog gras of andere begroeiing, dan kan er zomaar brand onder de auto ontstaan", zegt Kransen.

Dat er steeds meer risico is op natuurbranden komt door steeds extremere weersomstandigheden, zegt brandweercommandant Anton Slofstra. "Door periodes met plotseling veel regen groeit er ineens meer vegetatie. Een periode van extreme droogte daarna, zorgt ervoor dat vegetatie uitdroogt. Daarna heb je veel brandbaar materiaal in de natuur, en dan is het heel gevoelig. Bovendien breidt het zich razendsnel uit."

Snoeien

Recreanten of vakantievierders kunnen op veel dingen letten, komt naar voren in de campagne. Barbecueën kan het best op een stenen ondergrond, bij voorkeur met een zogeheten stoplijn waardoor een eventuele brand zich minder snel verspreidt. En wie in de natuur wil roken, moet checken of de peuk wel volledig uit is en die bij voorkeur thuis weggooien.

Ook doen bewoners van natuurgebieden en eigenaren van vakantiehuizen er goed aan brandbare begroeiing te snoeien en afval op te ruimen.

Een pelgrimstocht naar bedevaartsoord Santiago de Compostela in Spanje wordt steeds populairder. In 2024 haalden bijna een half miljoen mensen hun compostela op, het officiële kerkelijke bewijs voor het afleggen van de langeafstandstocht naar de stad in het westen van Spanje. In 2014 waren dat er nog 223.882.

Dat blijkt uit cijfers van het officiële pelgrimskantoor van Santiago de Compostela. Waarschijnlijk ligt het aantal pelgrims nog veel hoger, omdat veel mensen slechts een deel van de route lopen of het bewijs niet ophalen.

De populariteit van de pelgrimstocht, ook bekend als de camino (Spaans voor weg) is volgens het Nederlands Genootschap Sint Jacob deels te danken aan boeken zoals De Camino van Anya Niewierra, dat in 2022 uitkwam en een bestseller is.

Van origine is de bedevaartstocht een religieuze wandeling naar wat volgens de legende het graf is van de heilige Sint Jacob, een apostel van Jezus. Niet alleen gelovigen, ook steeds meer toeristen en recreatieve wandelaars leggen de tocht naar het bedevaartsoord af. Paus Franciscus uitte daarover vorig jaar zijn zorgen. Hij zei toen dat het "van belang is dat de christelijke geest van de pelgrimstocht behouden blijft".

Ergernis over 'rolkofferpelgrims'

Ook mensen die al vaker naar het bedevaartsoord trokken zijn bezorgd dat de wandelpaden te druk worden. Volgens Fons Boeink van het genootschap vinden deze pelgrims dat "de camino aan zijn eigen succes ten onder gaat". Bij hen groeit ergernis over de drukte en 'rolkofferpelgrims', die hun bagage tussen de overnachtingsplekken laten vervoeren in plaats van met een rugzak te lopen.

De meest populaire route is de Camino Francés, die in de Pyreneeën begint en in 775 kilometer naar Santiago de Compostela loopt. Maar in totaal zijn er tientallen routes die mensen kunnen afleggen, met niet alleen vertrekpunten in Frankrijk, Spanje en Portugal, maar ook in België en Nederland.

Wandelaars leggen gemiddeld tussen de 10 en 25 kilometer per dag af. Ze eten en overnachten doorgaans in betaalbare pelgrimsherbergen die worden gerund door vrijwilligers. Ook zijn er steeds meer reisbureaus die verzorgde reizen bieden voor mensen die de camino of een deel daarvan willen lopen.

'Puristische pelgrims'

Alleen wandelaars die 100 kilometer van de route lopen en fietsers die minstens 200 kilometer afleggen maken aanspraak op een compostela. Dat vinden vooral de 'puristische pelgrims', die de hele route afleggen, een moeilijk punt.

Vanuit de plaats Sarria is het nog 100 kilometer naar Santiago de Compostela. Daardoor is het een populaire startplaats voor bezoekers die weinig tijd hebben, maar wel de camino willen ervaren. Vanuit Sarria neemt het aantal wandelaars, fietsers en toeristen en daarmee de drukte toe.

Volgens Boeink klopt het dat het lang niet alle pelgrims vanuit religieuze overwegingen besluiten de tocht af te leggen. "Nog zo'n 30 procent doet het vanuit die overtuiging, de rest heeft andere overwegingen, zoals bijvoorbeeld sportiviteit of zingeving."

Zweem van spiritualiteit

Dat beaamt Annemiek Nefkens. Zij runt een reisbureau dat gespecialiseerd is in pelgrimstochten naar Santiago de Compostela. Volgens haar hangt er een zweem van spiritualiteit omheen, omdat veel mensen die de tocht maken iets te verwerken hebben of zoeken naar zingeving.

Zelf liep ze naar de Spaanse stad "op een dieptepunt in mijn leven", vertelt ze. "Ik raakte mijn werk, relatie en huis kwijt. Ik had drie maanden betaald verlof en wilde mijn verdriet verwerken." Na deze tocht begon ze met het organiseren van reizen.

"Mijn bedrijf groeide de laatste jaren gestaag en ik verwacht dat deze groei doorzet. Veel mensen hebben door de tijd waarin we leven behoefte aan rust, natuur en actief bezig zijn. En daar is de camino perfect voor." Ondanks de goede zaken zegt ook zij zich ook zorgen te maken over de drukte. "Explodeert de drukte niet een keer, vraag ik me dan af."

Droom waarmaken

Het bedevaartsoord zelf neemt in ieder geval maatregelen. Sinds een paar maanden maakt het niet meer uit welke 100 kilometer van de route je loopt om een certificaat te ontvangen. Dat moet ertoe leiden dat de drukte op het stuk tussen Sarria en Santiago de Compostela afneemt.

Reisorganisator Nefkens wil wel een lans breken voor mensen die 'slechts' 100 kilometer lopen. "Ook al is het de laatste 100 kilometer, voor sommige mensen betekent dit wel dat zij hun droom kunnen waarmaken."

Geen cyberaanval, geen sabotage, geen "zeldzaam atmosferisch fenomeen", en toch zaten miljoenen Spanjaarden en Portugezen gisteren langdurig zonder stroom. Het vaststellen van de oorzaak van de enorme stroomstoring op het Iberisch schiereiland zal nog wel even duren. Maar na een dag vol reparaties en wilde speculaties, wordt geleidelijk meer duidelijk.

De Spaanse netbeheerder REE zei op een persconferentie dat duidelijk is dat het stroomnet in het zuidwesten van het land werd getroffen door een "dramatisch verlies aan stroomopwekking". Mogelijk ging het daarbij om de opwekking van zonne-energie.

Het lijkt erop dat de stroomstoring mede zo groot kon worden door het bescheiden aantal verbindingen dat het stroomnetwerk op het Iberisch schiereiland heeft met de rest van Europa.

Kijk naar het verschil met bijvoorbeeld Nederland: daar zijn verbindingen met Duitsland, België, het Verenigd Koninkrijk, Noorwegen.

Op het Iberisch schiereiland zijn dat maar twee verbindingen: één in het noordwesten van de Pyreneeën en eentje in het noordoosten. Normaal gesproken is dat genoeg, maar bij een grote storing als deze kan die bescheiden verbinding met de rest van Europa zo'n klap niet ineens opvangen.

"Bij een storing blijven de treinen rijden en de airco blijft aan, dus die elektriciteit wordt bij een storing aangeslurpt van elders", zegt hoogleraar geïntegreerde energiesystemen Han Slootweg van de TU Eindhoven. Elders kan dus Frankrijk zijn. "Maar door dat aanslurpen van elders worden de hoogspanningslijnen die de elektriciteit aanvoeren overbelast. En vroeg of laat sneuvelt er dan een strijdmakker - een hoogspanningslijn - en dan krijgt de rest het zwaarder."

En wat in ieder geval een rol lijkt te hebben gespeeld, is dat Spanje op het moment van de storing voor een heel groot deel draaide op zonnestroom. Die Spaanse zonneparken wekken op een zonnige aprildag als gisteren veel stroom op, maar bij schommelingen kunnen ze problemen veroorzaken.

"Je moet het elektriciteitsnet eigenlijk zien als één grote evenwichtsoefening", zegt hoogleraar energietechnologie David Smeulders van de TU Eindhoven. "Als er ergens iets uitvalt, moet dat meteen worden aangevuld. Op dit moment lijkt het erop dat er in het zuidwesten van Spanje een deel van een zonnecentrum is uitgevallen. Dat kan komen door een wolk bijvoorbeeld, waardoor de opwekking wegvalt. Dat moet worden gecompenseerd."

Die wegval kan gecompenseerd worden met bijvoorbeeld een gascentrale. Smeulders: "Dan wordt die gascentrale opgebeld met de boodschap dat er spanning is weggevallen en dat ze moeten compenseren. Die centrale zegt dan dat dat kan, en zet de centrale harder. Maar als de zon dan weer terugkomt en de centrale levert bij, heb je dus overbelasting."

Of dat ook in dit geval zo is gegaan, is nog niet bekend, maar in dit scenario heeft dat gebied even helemaal geen elektriciteit meer. En ook elders op het net raakt dat evenwicht nu verstoord. "Op die manier krijg je een cascade die doorijlt naar de rest van Spanje", zegt Smeulders. Kijken naar Frankrijk voor extra productie is dan ook geen optie, al was het maar omdat die twee kabels in de Pyreneeën daar bij lange na niet in kunnen voorzien.

'Groeipijn'

De wetenschappers zien dit soort problemen een beetje als "groeipijnen" van de energietransitie. "Er zit op dit moment gewoon weinig 'vertraging' in het systeem", legt hoogleraar toegepaste wiskunde Johann Hurink van de Universiteit van Twente uit. "Op het hele Europese net is er een frequentie van 50,2 hertz. Als die frequentie daarboven komt, wordt er automatisch uitgeschakeld. Maar met zonneparken gaat dat razendsnel."

Want waar kern-, kolen- of gascentrales met hun logge turbines nog wel even doordraaien nadat de systemen eruit zijn geklapt, gebeurt dat bij zonnepanelen acuut. "Bij een zonnepark is het echt 'tjoep', en dan staat het uit. Er is heel weinig reactietijd. Het gebrek aan traagheid is echt een van de grootste problemen van hernieuwbare energie", zegt Smeulders.

Vertraging inbouwen

Hoewel Spanje zich niet één op één laat vergelijken met Nederland, loont het om na te denken over de risico's voor Nederland, vinden de wetenschapers. Bijvoorbeeld over het inbouwen van een soort kunstmatige 'traagheid', om de risico's te verkleinen. "Dat kan gewoon. Je kunt mechanisch vertraging inbouwen. Maar met het denken daarover zijn we eigenlijk pas net begonnen. Dat was eerder ook niet nodig vanwege de lompe massa die met de grote centrales in het net zat", zegt Smeulders.

Hurink: "We gebruiken het stroomnet nu gewoon op een hele andere manier dan we in de ontwerpfase hadden bedacht. Wij krijgen in Nederland ook wel van dit soort effecten, maar misschien gaan we dat ook wel nodig hebben om mensen en politici wakker te schudden dat er echt over nagedacht moet gaan worden."

De landelijke stroomstoring van gisteren heeft in Spanje aan zeker vijf mensen het leven gekost. Dat meldt de Spaanse krant El País.

Volgens de krant kwamen drie leden uit hetzelfde gezin mogelijk door koolmonoxidevergiftiging om het leven. Vanwege de stroomstoring maakte het gezin thuis gebruik van een op brandstof werkende stroomgenerator.

De slachtoffers zijn een echtpaar en hun zoon uit Ourense in het noordwesten van Spanje. Het Openbaar Ministerie doet onderzoek naar de generator.

In hoofdstad Madrid kwam een vrouw van middelbare leeftijd om het leven bij een woningbrand. Mogelijk is de brand veroorzaakt door een omgevallen kaars die de vrouw in het donker had aangestoken. In Valencia overleed een 46-jarige vrouw die afhankelijk was van een zuurstofapparaat.

In Catalonië moest de brandweer minstens negen keer uitrukken door problemen met stroomgeneratoren. Het is onduidelijk of de stroomstoring ook in Portugal aan mensen het leven heeft gekost.

Miljoenen mensen getroffen

Door de stroomstoring werden gisteren miljoenen mensen in Spanje en Portugal getroffen. Het luchtverkeer raakte ontregeld, treinen en metro's kwamen tot stilstand. Winkels en kantoren sloten de deuren. Inmiddels zijn de meeste problemen verholpen.

De Spaanse netbeheerder Red Eléctrica weet nog altijd niet precies wat de oorzaak van de stroomstoring is. Uit de eerste onderzoeksresultaten is gebleken dat een cyberaanval kan worden uitgesloten.

Een onbekend roofdier heeft twee pinguïns gedood in dierentuin Wildlands in Emmen. Verzorgers ontdekten de dode dieren gisterochtend.

De dierentuin is ervan overtuigd dat de pinguïns zijn gedood door een dier van buiten het park. Binnen Wildlands zijn geen dieren uit hun verblijf ontsnapt. "De pinguïns hadden bijtsporen, maar het is onbekend welk dier die heeft toegebracht", zegt woordvoerder Hanneke Wijshake tegen RTV Drenthe.

Dier- en plantcoördinator Henk Kuiper heeft geen idee welk dier achter de dodelijk aanval zit. "Het kan een marter zijn of een vos maar ook een wilde kat of een bunzing. We onderzoeken nog waar het dier is binnengekomen."

Stroomdraden gespannen

Om de resterende pinguïns te beschermen, zijn stroomdraden gespannen rond het pinguïnverblijf. Ook is een wildcamera geplaatst, schrijft de omroep.

Volgens Kuiper komt het niet vaak voor dat pinguïns in de dierentuin worden doodgebeten. In 2003 gebeurde het in Burgers' Zoo in Arnhem. Toen werden elf pinguïns gedood door een vos.

Rond de NAVO-top in Den Haag komende juni zullen beperkingen gelden in het luchtruim en op zee. In een straal van 16 kilometer rond de stad is geen enkel vliegverkeer toegestaan in de dagen rond de top, die op 24 en 25 juni plaatsvindt. Binnen een straal van 93 kilometer mag alleen worden gevlogen met toestemming van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

De meeste beperkingen in het luchtruim gaan op 23 juni in de middag in en gelden tot 25 juni middernacht. In deze periode zal er geen 'klein vliegverkeer' mogelijk zijn van en naar Schiphol en Rotterdam The Hague Airport. Het gaat daarbij om recreatieve luchtvaart, zoals pleziervluchten, zweefvliegtuigjes en parachutesprongen, en commerciële luchtvaart, zoals rondvluchten, reclamevluchten en luchtballonvaarten.

Politievluchten, traumahelikopters, orgaantransporten en vluchten voor reddingswerk op zee blijven onder voorwaarden toegestaan.

Tussen Hoek van Holland en Noordwijk

Ook op zee gelden enkele beperkingen. Het gaat om een zone tussen Hoek van Holland en Noordwijk, tot ruim 22 kilometer uit de kust. Vanaf 20 juni tot 23 juni 15.00 uur kan het gebied worden bevaren door bijvoorbeeld vissers en rondvaartboten, maar alleen met toestemming van de havenmeester van Scheveningen.

Van 23 juni 15.00 uur tot 25 juni middernacht is vrijwel de zone volledig afgesloten voor de scheepvaart. De haven van Scheveningen blijft gedurende de hele periode wel bereikbaar via een corridor.

Eerder werd al bekend dat de Polderbaan op Schiphol niet beschikbaar is voor reguliere passagiersvluchten rond de NAVO-top. De start- en landingsbaan is gereserveerd voor regeringsvliegtuigen.

Omdat er op de luchthaven van mei tot september ook onderhoud wordt uitgevoerd aan een andere baan, zijn er in deze periode minder vluchten gepland.

Mijd de Randstad

Eerder deze maand riep Rijkswaterstaat weggebruikers in de Randstad al op om van maandag 23 juni tot en met donderdag 26 juni zoveel mogelijk thuis te werken, niet tijdens de spits te rijden en gebruik te maken van het openbaar vervoer. Weggebruikers kunnen ernstige hinder ondervinden in de regio, waarschuwde Rijkswaterstaat.

Tijdens de NAVO-top komen tientallen regeringsleiders, staatshoofden en ministers met delegaties naar Nederland. Volgens nationaal commandant Willem Woelders, bij de politie verantwoordelijk voor de voorbereiding, gaat het om de "grootste veiligheidsoperatie in Nederland ooit".

Het strandseizoen staat voor de deur en dit jaar zullen op veel stranden nieuwe waarschuwingsvlaggen wapperen. De vlaggen wijzen op actuele gevaren en risico's in en rond het zwemwater, maar de oude varianten waren volgens onderzoekers niet altijd duidelijk. Ze verwachten dat badgasten de nieuwe vlaggen beter begrijpen en dat de zwemveiligheid daardoor toeneemt.

"Bij de gemiddelde Nederlander is het belabberd gesteld met de kennis van de strandvlaggen", zegt Chris Olivers van de Vrije Universiteit in Amsterdam die samen met Mijksenaar Lab Nederlanders en toeristen op straat vroeg naar hun begrip van de vlaggen.

Rood en geel

"De betekenis van de rode vlag kunnen de meeste mensen wel raden: verboden te zwemmen", zegt Olivers. "Maar de gele vlag - die staat voor gevaarlijk zwemwater - wordt vaak gezien als vlag die aangeeft dat je zelf moet inschatten of je kunt zwemmen. De meeste mensen geven aan dat ze dan het water in gaan. En bij de roodgele vlag denken mensen vaak aan gevaar, terwijl die vlag juist aangeeft dat de reddingsbrigade aanwezig is."

De nieuwe collectie telt vijf in plaats van acht vlaggen. De kleuren zijn hetzelfde gebleven omdat er een internationale standaard bestaat voor de waarschuwingsvlaggen. Ter verduidelijking zijn er pictogrammen en teksten toegevoegd.

"Met de vernieuwde vlaggen gaat het begrip omhoog", zegt Olivers, die de nieuwe vlaggen testte in Julianadorp en bij de Wassenaarse Slag. "Bij de meeste vlaggen zagen we veel verbetering. Bij de rode vlag was de winst klein, omdat die al vrij duidelijk was." Het onderzoek naar de nieuwe vlaggenset is nog niet gepubliceerd in een vakblad.

Engelse waarschuwingen

De teksten op de vlaggen zijn in het Engels. "Op een groot deel van de stranden komen buitenlandse toeristen en we gaan ervanuit dat de meeste mensen het Engels wel begrijpen", zegt Olivers. Of de Engelse tekst op alle Nederlandse stranden het beste werkt, is niet bekend. "Maar er past ook niet oneindig veel tekst op de vlag."

De nieuwe vlaggenset is vandaag in Den Haag gepresenteerd. Bij een eerste rondje over het strand blijkt het nog niet mee te vallen om de vlag snel te begrijpen. De vlag wappert alle kanten op, waardoor het pictogram niet goed te zien is. De Engelse woorden zijn moeilijk te lezen en als de vlag stil hangt, zijn de pictogrammen en de tekst waarschijnlijk onleesbaar.

Tijdens het testen zijn de vlaggen op een beeldscherm aan mensen getoond, reageert Olivers desgevraagd. "Mensen konden de vlaggen dus in zijn volledigheid zien. Op het strand zouden er bijvoorbeeld stokjes om de vlag heen kunnen zodat hij altijd goed zichtbaar is. Ook is het belangrijk dat de vlaggen onderdeel zijn van een systeem met informatieborden, campagnes, enzovoorts. We hopen dat het totaalpakket leidt tot meer kennis."

Informatieborden

De nieuwe vlaggen komen voor het uit project 'Het Strand Veilig', een project dat wordt gefinancierd door twee ministeries en dat als doel heeft de veiligheid op de Nederlandse stranden te vergroten.

De officiële opening van het buitenzwemseizoen is op 1 mei en vanaf dat moment zullen de nieuwe waarschuwingsvlaggen op steeds meer plekken verschijnen. Het Strand Veilig verwacht dat het zo'n twee jaar duurt om de nieuwe vlaggen in heel Nederland te laten wapperen.

De politie heeft een man aangehouden na een melding van verkrachting tijdens Koningsdag in Amsterdam. Op sociale media gingen beelden rond van een man en vrouw die tussen auto's op de Keizersgracht seks met elkaar leken te hebben.

Gisteren meldde de politie al te onderzoeken of er sprake was van wederzijdse instemming. De vrouw uit het filmpje deed een melding van verkrachting bij de politie. Ook hadden meerdere getuigen zich gemeld.

De politie zegt terughoudend te zijn met het delen van verdere details omwille van het onderzoek en het welzijn van het slachtoffer. Ook wordt met klem herhaald de beelden niet meer te delen en te verwijderen. Het delen van beelden als deze is strafbaar.

Bij de Amsterdamse politie zijn inmiddels meer dan veertig meldingen binnengekomen van vrouwen die in parken op hun billen zijn geslagen. Eind vorige week ging het nog om 24 meldingen.

De politie riep mensen afgelopen vrijdag op melding te maken van incidenten waarbij hardloopsters door jonge jongens op fatbikes worden aangerand. In sommige gevallen worden de vrouwen gefilmd en worden beelden online gedeeld, bijvoorbeeld op TikTok of andere sociale media.

Sindsdien zijn er zeker zestien nieuwe meldingen binnengekomen. Een woordvoerder van de politie noemt dat waardevol. "We snappen dat het zwaar kan zijn om zo'n melding te maken, maar het geeft ons wel een beter beeld van wat er speelt", aldus een woordvoerder tegen stadsomroep AT5.

De politie in Amsterdam zegt dat het "dapper is dat deze mensen aan de bel trekken". Het gaat niet in alle gevallen om aangiften. Bij een melding wordt de politie alleen op de hoogte gesteld. Bij een aangifte doe je een verzoek tot strafvervolging. Hoeveel slachtoffers aangifte hebben gedaan, is onbekend.

Ook buiten Amsterdam

Vergelijkbare aanrandingen vonden de afgelopen tijd ook op andere plekken in het land plaats. Begin april meldde de politie in Zuidwest-Drenthe dat meerdere vrouwen in Meppel op hun onderlichaam waren geslagen door jongeren op een fatbike. Een week later werden vijf minderjarigen aangehouden.

"Nederlanders zien het Amerika van Donald Trump als een grotere bedreiging voor de Europese veiligheid dan Rusland of China", schrijft de Atlantische Commissie, de club die zich bezighoudt met het maatschappelijke debat over de relatie tussen de Verenigde Staten, Europa en de NAVO.

Op de honderdste dag dat Trump opnieuw president van de VS is, heeft het Britse blad The Economist het over de groeiende ontzetting in Europa over de relatiebreuk tussen de VS en Europa.

Het blad bezocht er onder meer Arnhem voor, waar de Amerikanen in 1944 poogden een doorbraak in de Tweede Wereldoorlog te forceren. Zij citeren een Arnhemmer die zegt: "We waren goede bondgenoten, maar Trump liet Europa in de steek. Het is net als met een vriend die je belazert. Je vertrouwt hem niet meer, want voor hetzelfde geld doet hij het opnieuw."

Minachting voor Europa

In vrijwel heel Europa is het vertrouwen in de VS als partner gekelderd, ook binnen de Europese Unie en de NAVO. In februari zette de Amerikaanse minister van Defensie Hegseth de relatie met de Europeanen over defensie op scherp. Kort erna sprak vicepresident Vance in München met verachting over "het gebrek aan democratie in Europa". In maart was het Trump zelf die met invoerheffingen en een handelsoorlog dreigde.

En nu zijn alle ogen gericht op Oekraïne en de onderhandelingen over een mogelijk bestand met Rusland. Het wordt een "heel belangrijke week waarin we een besluit moeten nemen over de vraag of we daarbij betrokken willen blijven of dat het tijd is ons op andere zaken te richten", zei de Amerikaanse minister Rubio van Buitenlandse Zaken. Het is onduidelijk of de VS écht een streep wil zetten onder de bemiddelende rol die het probeert te spelen of dat het onderhandelingstactiek is.

Het is hetzelfde type onzekerheid dat speelt bij de uitgestelde importtarieven voor de Europese Unie. Wat gebeurt er na de negentig dagen uitstel? En komt Trump wel in actie als artikel 5 van de NAVO door een van de bondgenoten wordt ingeroepen, zoals de bedoeling is? Ook daarover is twijfel, aangezien de Amerikaanse president zegt landen die te weinig betalen voor hun eigen defensie niet te willen verdedigen.

Strategie

De dubbelzinnigheid is juist deel van de Amerikaanse strategie, is inmiddels de overtuiging in Oekraïne, de EU en de NAVO. Na honderd dagen Trump zijn de belangrijkste lessen geleerd en de eerste antwoorden geformuleerd. De Amerikanen prijzen en zo veel mogelijk betrokken houden zolang we ze nodig hebben, is een belangrijke.

Niet op alle stukken rood vlees die in de arena geworpen worden reageren, is een andere les. En nog eentje: niet te veel klagen, maar vooral ook zelf aan de bak gaan. En vooral: Europese eenheid bewaren op de punten waar Trump de confrontatie zoekt. Zo kan NAVO-topman Mark Rutte niet stoppen met benadrukken hoe belangrijk Amerika's leiderschap is in de onderhandelingen met Rusland om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne.

Ook namen Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk de leiding bij het samenstellen van een 'coalitie van welwillenden', die als er zo'n bestand zou komen naar Oekraïne moet trekken om de VS te tonen dat de Europeanen heus wel verantwoordelijkheid willen nemen.

En de Europese Unie haalde eventjes opgelucht adem toen bleek dat ze nog niet terug hoefde te slaan met importheffingen op Amerikaanse producten toen Trump zijn eigen belastingen pauzeerde.

'Vooral chaos gecreëerd'

"Wat heeft ie nou echt voor elkaar gekregen?", klinkt het in Brussel achter de schermen. "Trump heeft vooral chaos gecreëerd die terugslaat op Amerika zelf." Maar zowel binnen de EU als in de NAVO is ook het besef doorgedrongen dat eindelijk serieus werk gemaakt moet worden van de doorgeslagen afhankelijkheid van de VS. "We moeten geloven in onze eigen kracht", klinkt het stellig in de wandelgangen.

Volgens de Atlantische Commissie is op dit punt in Nederland reden voor "enig optimisme", afgaand op recent eigen onderzoek. "Steeds meer Nederlanders denken dat Europa in staat is om Rusland op defensiegebied het hoofd te bieden."

Hekel aan de EU

Wel blijft het tobben wat te doen met het feit dat Trump zo'n hekel heeft aan de Europese Unie, die volgens hem is opgericht om Amerika "te naaien". Alle verzoeken van Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie, voor een treffen met Trump werden genegeerd.

Tot afgelopen zaterdag, toen ze elkaar bij de begrafenis van paus Franciscus zagen. Volgens Le Monde-columnist Sylvie Kauffmann duurde het samenzijn welgeteld 8 seconden. De Europese Commissie liet weten dat er een vervolgafspraak komt. "Dat dat gezien wordt als een prestatie toont hoe eenzaam Europa is", schrijft Kauffmann.

Von der Leyen deelde een foto van haar korte ontmoeting met Trump:

En ook de niet-Amerikaanse NAVO-bondgenoten maken zich geen illusies. Het gaat nog vele jaren duren om écht op eigen benen te staan, als dat al lukt. Het begin is er, de defensiebudgetten stijgen hard.

Eind juni blijkt of Trump tevreden genoeg is om op het vliegtuig naar de NAVO-top in Den Haag te stappen. En mogelijk wordt deze week al duidelijk of zijn pogingen een eind aan de oorlog in Oekraïne te maken doorgaan, of dat de Amerikanen echt de handdoek in de ring gooien.

De 19-jarige man die eerder deze maand is opgepakt na een fatale woningbrand in Den Haag wordt verdacht van moord of doodslag. Ook verdenkt het Openbaar Ministerie hem van brandstichting, laat justitie aan Omroep West weten.

De brand brak op 12 april uit in een woning in een portiekflat aan de Doctor C. Hofstede de Grootstraat in de wijk Loosduinen. De brandweer wist de brand snel te blussen en trof toen in de woning het slachtoffer aan. De 42-jarige vrouw werd met zware verwondingen naar het ziekenhuis overgebracht, waar zij later overleed. Vlak na de brand werd de 19-jarige verdachte aangehouden.

Eigen huis in brand

Omwonenden zeggen tegen Omroep West dat de verdachte de zoon is van het overleden slachtoffer. De man zou volgens buren zijn eigen huis in brand hebben gestoken, terwijl zijn moeder binnen was.

De politie wil tegenover de omroep niet kwijt of het gaat om de zoon van het slachtoffer. Wel was al bekend dat hij een bewoner was van de getroffen woning in de portiekflat. Morgen wordt beslist of de verdachte langer blijft vastzitten.

De rechtbank in Zwolle heeft een man veroordeeld tot een celstraf van zes jaar voor het online misbruiken van 33 minderjarige meisjes. De 34-jarige man benaderde zijn slachtoffers via TikTok en Snapchat. De straf staat gelijk aan de eis van het Openbaar Ministerie.

Daan F. vroeg de meisjes van tussen de 8 en 14 jaar oud om naaktbeelden. Hij instrueerde hoe ze moesten poseren en welke seksuele handelingen ze moesten uitvoeren. Hij benaderde de kinderen tussen december 2020 en november 2022 en deed zich daarbij voor als een jongen van hun leeftijd.

F. zei dat hij bewust op zoek ging naar jonge meisjes "omdat ze opdrachten sneller uitvoeren".

Schermafbeeldingen

De Zwollenaar liep tegen de lamp toen de vader van een van de slachtoffers in 2022 ontdekte dat zijn dochter naaktfoto's had verstuurd. Daarop deed de vader aangifte. Op de telefoon van F. werden meerdere schermafbeeldingen gevonden die hij had gemaakt van de slachtoffers.

De rechtbank en het OM vermoeden dat de Zwollenaar veel meer meisjes online heeft misbruikt. F. had tijdens een zitting eerder deze maand bekend tientallen meisjes online te hebben misbruikt. De man is ook veroordeeld voor het bezitten van 1640 afbeeldingen van kinderporno.

Deskundigen hebben bij F. een persoonlijkheidsstoornis met narcistische en afhankelijke kenmerken vastgesteld. Ook is hij verminderd toerekeningsvatbaar.

'Opluchting'

Een van de moeders van de slachtoffers is "heel blij" met de uitspraak. Ook zegt ze opluchting te voelen. "Op een gegeven moment krijg je een brief en hoor je dat er veel meer slachtoffers zijn. Dat doet wel wat met je. Nu de uitspraak is geweest valt er wel een last van je af."

Haar dochter kwam op 10-jarige leeftijd via Snapchat met F. in contact. Daar deed de man zich voor als een jongen van 13. "Als meisje van 10 kijk je natuurlijk op tegen een jongen van 13", zegt de moeder, die anoniem wil blijven.

Toen haar dochter haar de chat met F. liet zien besloten ze die te blokkeren. Alleen de tekstberichten waren nog te zien; de beelden niet omdat die op Snapchat maar kort zichtbaar zijn. "Ik heb op dat moment niet het besef gehad dat het zo ernstig is geweest. Dat verwijt je jezelf natuurlijk als ouder wel als je dan hoort wat er ook qua beelden is gevonden."

De politie heeft een 59-jarige Zeeuw aangehouden die een grote hoeveelheid wapens en munitie in zijn woning had.

De spullen werden gevonden nadat de politie een melding binnenkreeg van een verdachte situatie bij een huis net buiten Eede in Zeeuws-Vlaanderen. De woning werd daarop doorzocht.

Volgens de politie is er "een arsenaal aan vuurwapens en munitie aangetroffen". In totaal gaat het om veertien vuurwapens en meer dan tienduizend stuks munitie.

Alles is in beslag genomen, meldt Omroep Zeeland. De bewoner van het huis is aangehouden. Het is niet duidelijk waarom de man zoveel wapens en munitie in huis had. De politie onderzoekt de zaak verder.

Wapenbezit is in Nederland verboden. Onder voorwaarden kan voor bepaalde tijd een wapenvergunning worden verstrekt. Wie over meer dan vijf vuurwapens wil beschikken, moet het nut daarvan kunnen aantonen. Of de aangehouden Zeeuw een wapenvergunning had, is onbekend.

Pierre Poilievre, de leider van de Canadese Conservatieve Partij, is zijn parlementszetel kwijtgeraakt. Poilievre was in de Canadese hoofdstad Ottawa al sinds 2004 de vertegenwoordiger van het district Carleton, maar zijn liberale tegenkandidaat heeft zijn zetel ingenomen, meldt de Canadese omroep CBC.

Gisteren gingen de Canadezen naar de stembus. Vannacht werd al duidelijk dat de Liberale Partij van zittend premier Mark Carney de verkiezingen ruimschoots heeft gewonnen. Het is nog onduidelijk of zijn partij een absolute meerderheid heeft behaald in het parlement.

Ook Jagmeet Singh, de leider van de sociaaldemocratische New Democratic Party, is zijn zetel verloren aan zijn liberale tegenkandidaat. Hij heeft zijn vertrek als partijleider aangekondigd.

De Liberale Partij van Carney verkeerde al enkele jaren in zwaar weer, maar de uitspraken en dreigingen van de Amerikaanse president Trump ten opzichte van Canada hebben de partij nieuw leven ingeblazen. De Liberale Partij, voorheen geleid door Justin Trudeau, kan nu aan zijn vierde termijn op rij beginnen.

Leiderschapspositie

Door het verlies van zijn zetel staat ook het partijleiderschap van Poilievre ter discussie. Toch heeft ook de Conservatieve Partij gewonnen; naar verwachting groeit die met ongeveer tien zetels.

In een speech, nog voordat de uitslag in Carleton bekend was, benadrukte Poilievre dat hij vooralsnog aanblijft als partijleider. "We moeten lessen trekken uit deze uitslag, zodat we een nog beter resultaat kunnen boeken bij de volgende verkiezingen", zei hij.

De Liberale Partij groeit met enkele zetels. Met name de New Democratic Party heeft flink verloren: naar verwachting zo'n zeventien zetels ten opzichte van de vorige verkiezingen.

Minder afhankelijk van VS

In zijn overwinningsspeech benadrukte Carney dat hij de Canadese economie minder afhankelijk wil maken van de VS. Ook erkende hij dat miljoenen Canadezen op een ander resultaat hadden gehoopt. "Laten we een einde maken aan de verdeeldheid en woede uit het verleden. We zijn allemaal Canadees en mijn regering zal werken voor en met iedereen", zei Carney. "Het maakt niet uit waar je woont, welke taal je ook spreekt, hoe je ook hebt gestemd, ik zal altijd mijn best doen om iedereen te vertegenwoordigen die Canada zijn thuis noemt", aldus de premier.

De Spaanse netbeheerder Red Eléctrica weet nog altijd niet precies waardoor de grote stroomstoring in zowel Spanje als Portugal gisteren werd veroorzaakt. Volgens de eerste onderzoeksresultaten kan een cyberaanval worden uitgesloten als oorzaak van de storing.

De netbeheerder meldt dat op twee verschillende plekken in het zuidwesten van Spanje de stroomopwekking stilviel, maar op welke locaties is niet bekend. Mogelijk gaat het om locaties die stroom opwekken door middel van zonne-energie, maar dat staat nog niet vast.

Zo zag de stroomstoring in Spanje en Portugal eruit:

Een paar minuten voor de storing was het netwerk nog stabiel. In het zuidwesten was vervolgens een dip te zien in de stroomopwekking, waardoor een instabiele situatie op het netwerk ontstond en sommige systemen werden afgekoppeld.

Spanje gaat de verbinding met Frankrijk, via de Golf van Biskaje, versterken. Volgens de netbeheerder wordt het elektriciteitsnetwerk stabieler en betrouwbaarder door meer onderlinge verbindingen.

"Wat gisteren is gebeurd, mag nooit meer gebeuren", zei de Spaanse premier Sánchez in een reactie op de verklaring van netbeheerder Red Eléctrica. Verder zei hij dat de resultaten van het onderzoek naar de grote stroomstoring gebruikt zullen worden om het stroomnetwerk te versterken.

De Portugese premier Montenegro zegt dat zijn regering het EU-agentschap dat de samenwerking op het gebied van energie regelt binnen de Europese Unie heeft gevraagd om een onafhankelijk onderzoek te doen naar de stroomstoring op het Iberische Schiereiland.

"We willen een volledig onderzoek naar de oorzaken van de storing", zei Montenegro. "We hebben snel en dringend antwoorden nodig."

Miljoenen mensen getroffen

Door de stroomstoring werden gisteren miljoenen mensen in Spanje en Portugal getroffen. Het luchtverkeer raakte ontregeld, treinen en metro's kwamen tot stilstand. Spaanse reddingsdiensten hebben zo'n 35.000 gestrande trein- en metroreizigers geëvacueerd die ergens op hun traject stil waren komen te staan. Velen konden daarna ook nog niet thuiskomen; duizenden gestrande passagiers hebben de nacht op trein- en metrostations doorgebracht.

Winkels en evenementen als het Masters-tennistoernooi van Madrid moesten klanten en bezoekers wegsturen, omdat communicatie en verlichting uitvielen. Ook het internet en het telefoonnetwerk werkten niet meer. Vanochtend vroeg was in Spanje op de meeste plekken de stroom weer hersteld. In Portugal was dat gisteravond al het geval.

Bij gevechten tussen Druzen en pro-regeringsstrijders in een voorstad van de Syrische hoofdstad Damascus zijn volgens een Syrische mensenrechtenorganisatie zeker vier doden gevallen. Volgens reddingwerkers ter plekke zijn het er dertien.

De strijd begon toen militanten uit soennitische plaatsen naar de voorstad Jaramana kwamen, waar overwegend Druzen wonen. Ze wilden verhaal halen voor een post op sociale media waarop een Druzische geestelijke te horen zou zijn die de profeet Mohammed beledigt.

"Ik ontken categorisch dat dit mijn stem was", zegt de geestelijke in een video. "Ik heb dit niet gezegd en diegene die dit heeft gedaan is een slecht mens die een strijd tussen verschillende groepen Syriërs wil ontketenen."

Onschuldig

Het Syrische ministerie van Binnenlandse Zaken zegt dat een eerste onderzoek heeft uitgewezen dat deze geestelijke onschuldig is en roept iedereen op zich aan de wet te houden.

Volgens het ministerie kwamen de militanten naar Jaramana voor een demonstratie. Druzen zouden het vuur hebben geopend.

Afrekening

In december bracht een opmars van rebellen het regime van Assad ten val. De angst was dat de soennitische rebellen zouden afrekenen met andere geloofsgroepen zoals de Druzen. De Druzen behoren tot een religieuze minderheid die zich in de tiende eeuw afsplitste van de sjiitische islam.

In maart kwamen in plaatsen aan de kust van de Middellandse zee duizenden mensen om bij de strijd tussen regeringstroepen en sjiitische milities die vroeger op de hand van Assad waren.

Bij een brand in een restaurant in China zijn zeker 22 mensen om het leven gekomen. Ook raakten drie personen gewond, meldt de Chinese staatsomroep CCTV. De manager van de zaak is opgepakt.

De brand brak rond 12.30 uur lokale tijd uit in een restaurant in Liaoyang, zo'n 700 kilometer ten noordoosten van de hoofdstad Peking. Een reddingsactie werd op touw gezet om slachtoffers te helpen. Op beelden op sociale media zijn uitslaande vlammen en enorme rookwolken te zien.

Harde wind

Volgens ooggetuigen vloog de gevel van het restaurant als eerste in brand. Een persoon probeerde het vuur te blussen, maar door de harde wind verspreidden de vlammen zich juist verder.

Er zijn zeker 22 brandweerwagens en 85 brandweermannen ingezet om de brand onder controle te krijgen. Het vuur is inmiddels gedoofd en de zoektocht naar slachtoffers is gestaakt.

De oorzaak van de brand is nog onbekend. De Chinese president Xi noemt de brand een "diepe ontnuchterende les" en heeft de lokale autoriteiten opdracht gegeven om de brand te onderzoeken.