NOS Nieuws - Algemeen

In De Bilt steeg de temperatuur vanmiddag naar 25 graden en daarmee is het de eerste officiële zomerse dag van het jaar. Gemiddeld wordt deze temperatuur pas een paar weken later bereikt in De Bilt, namelijk op 16 mei.

Eerder deze maand werd lokaal al een temperatuur van boven de 25 graden gemeten. Op 12 april was de eerste lokale zomerse dag van het jaar in het Zeeuwse Westdorpe. In De Bilt werd het die dag 22,8 graden.

De vroegste landelijke zomerse dag sinds de metingen was op 14 april 2007. Toen werd het in De Bilt 27,6 graden. De laatste officiële zomerse dag werd gemeten in 1906; toen werd het pas op 18 juli 25 graden in De Bilt.

Ook morgen wordt het zomers warm. In het zuiden kan het 28 graden worden. De dagen erna daalt de temperatuur weer gestaag. Op zondag wordt het met een graad of 12 weer een stuk frisser.

In Australië is een opzienbarende rechtszaak begonnen die draait om de vraag of een vrouw drie leden van haar voormalige schoonfamilie heeft gedood door ze giftige paddenstoelen te laten eten. De 50-jarige Erin Patterson uit een plaatsje in de staat Victoria wordt verdacht van het vermoorden van drie ex-familieleden en het ernstig verwonden van een ander lid.

Patterson nodigde in juli 2023 haar voormalige schoonouders Donald en Gail Patterson en Gails zus en haar man uit voor een etentje bij haar thuis. Ook haar ex-man Simon Patterson, met wie ze twee kinderen heeft, was uitgenodigd, maar hij zei op het laatste moment af. Volgens de aanklagers lokte Patterson haar voormalige schoonfamilie naar haar huis met een valse kankerdiagnose.

Aziatische supermarkt

Patterson bereidde voor haar gasten beef wellington, een ovengerecht met rundvlees en fijngehakte paddenstoelen met kruiden in bladerdeeg. In het gerecht gebruikte Patterson zeer giftige paddenstoelen. Die had ze naar eigen zeggen gekocht bij onder meer een Aziatische supermarkt.

De volgende dag belandden de leden van haar voormalige schoonfamilie in het ziekenhuis. Aanvankelijk werd gedacht dat ze een voedselvergiftiging hadden opgelopen. Uiteindelijk kwamen haar ex-schoonouders en ex-schoontante te overlijden. Alleen de man van de zus van de schoonmoeder overleefde het dankzij een levertransplantatie.

Na onderzoek bleek dat het viertal groene knolamanieten had binnengekregen, een van de dodelijkste paddenstoelen ter wereld. Zelf ging Patterson twee dagen later naar het ziekenhuis met milde klachten. Na onderzoek bleek dat ze de paddenstoel, ook bekend als de doodskap, niet had binnengekregen.

Aanklagers beschuldigen Patterson ervan dat ze haar ex-schoonfamilie bewust heeft vergiftigd met het doel hen te doden. Zelf at de vrouw volgens de aanklagers van een ander, veel kleiner bord dan haar gasten.

De vrouw heeft alle aanklachten ontkend. Haar advocaten spraken van een "verschrikkelijk ongeluk". In de rechtszaal zei de verdediging dat Patterson "niet opzettelijk vergiftigd voedsel heeft geserveerd aan haar gasten".

Voedseldroger

Patterson zou tegen de politie hebben gelogen over de herkomst van de paddenstoelen. Volgens haar verdediging heeft ze de paddenstoelen in het wild geplukt, maar zocht ze niet bewust naar de giftige zwammen.

Tijdens het onderzoek is een gedumpte voedseldroger teruggevonden met haar vingerafdrukken en sporen van de giftige paddenstoelen. Het apparaat lag op een vuilstortplaats in de buurt van Pattersons huis.

Aanklagers zeggen dat ze in Facebookgroepen had verteld dat ze een voedseldroger gebruikte om paddenstoelen te drogen. Ze maakte paddenstoelenpoeder die ze naar eigen zeggen overal voor gebruikte, ook voor brownies voor haar kinderen.

Wereldwijde aandacht

De zaak krijgt zowel binnen als buiten Australië veel aandacht. Zo zijn er podcasts en documentaires verschenen over de zaak. Uiteindelijk moet een jury oordelen over de gebeurtenissen. De rechter waarschuwde de vijftien leden vandaag dat zij alles wat ze in de media vernemen over de zaak moeten negeren, om te voorkomen dat hun oordeel wordt beïnvloed.

De belangstelling voor de eerste zitting was zo groot dat de rechtbank een extra zaal moest openen voor journalisten die de zaak daar via een scherm konden volgen. Donderdag gaat de zaak verder. Dan worden getuigen en experts gehoord.

Over zes weken wordt een uitspraak verwacht. Als Patterson schuldig wordt bevonden kan ze een levenslange gevangenisstraf opgelegd krijgen.

Onderzoekers van het Amsterdam UMC hebben een veel snellere methode ontdekt om te bepalen of een patiënt een bacteriële of virale hersenvliesontsteking heeft. Vooral wanneer een patiënt een bacteriële hersenvliesontsteking heeft, is een snelle diagnose en behandeling cruciaal.

"Eén op de zes mensen overlijdt daaraan en dat kan echt binnen een aantal uur zijn", zegt hoogleraar neurologie Matthijs Brouwer van het Amsterdam UMC.

Patiënten krijgen bijvoorbeeld hoofdpijn, hoge koorts en een stijve nek. Bij de helft van hen duren die klachten korter dan 24 uur. Daarna raken ze in coma. "Dus het is echt een heel agressief ziektebeeld", zegt Brouwer. "Het is daarom cruciaal dat de ziekte binnen die periode wordt vastgesteld."

Circa duizend mensen per jaar

Dagelijks krijgen in Nederland zo'n tien tot vijftien mensen een hersen- of hersenvliesontsteking, zegt Brouwer. Van deze patiënten heeft 20 tot 30 procent een bacteriële hersenvliesontsteking. Dat komt neer op zo'n duizend mensen per jaar.

Tot nu toe was het vaststellen van een bacteriële hersenvliesontsteking lastig. Het duurde ongeveer twee dagen omdat er hersenvloeistof op kweek moest worden gezet. Met de nieuwe test is binnen een half uur tot een uur al bekend of iemand een bacteriële of virale hersenvliesontsteking heeft.

Bacterieel of viraal

Voor de test wordt gebruik gemaakt van een eiwit dat ook wordt gebruikt om in bloed te meten of iemand een bacteriële infectie, zoals een longontsteking, heeft. Datzelfde eiwit blijkt in hersenvocht ook heel goed te kunnen aantonen of er sprake is van een bacteriële hersenvliesontsteking.

Bij een virale hersenvliesontsteking is vaak geen behandeling nodig. "Die virussen gaan vanzelf weer over en reageren niet zo goed op medicatie", zegt Brouwer. Als er sprake is van een bacteriële hersenvliesontsteking moet de patiënt snel antibiotica en ontstekingsremmers krijgen. "Ieder uur dat je daarmee wacht, neemt de kans op overlijden toe. Dus dat is echt wel een medische noodsituatie."

Simpel en goedkoop

Het Amsterdam UMC is in juni vorig jaar begonnen met een proef om het eiwit in het hersenvocht te meten. "Nu hebben we de resultaten op een rijtje gezet en blijkt dat dat eiwit een heel goed onderscheid maakt tussen die verschillende vormen van hersenvliesontsteking."

De methode is dus heel simpel "maar dat het zo goed werkt en ook nog eens goedkoop is, maakt het ook zo mooi", aldus Brouwer. Een test kost tussen de 3 en 5 euro. "En omdat in ziekenhuizen die infrastructuur er al is voor bloed, kunnen we ook zo snel die uitslagen voor hersenvocht krijgen."

Ook andere ziekenhuizen kunnen deze methode volgens Brouwer moeiteloos gebruiken. "We hebben er nu over gepubliceerd en we hopen dat als ze het zien, ze het vanaf morgen kunnen invoeren."

Hersenstichting positief

De Hersenstichting is positief over de ontwikkeling van deze nieuwe diagnostische test. "Bij een bacteriële hersenvliesontsteking moet je snel handelen. Snelle herkenning en behandeling kan levens redden en blijvende hersenschade voorkomen. Als deze test inderdaad snel en accuraat kan vaststellen of het om een bacteriële infectie gaat, dan juichen wij dit van harte toe."

Ook andere neurologen zijn positief en denken dat de test snel kan worden ingevoerd in ziekenhuizen. Maar het zou nog beter zijn als de klachten van mensen met een hersenvliesontsteking al eerder zouden worden herkend bij de huisarts. Veel mensen komen daar binnen met lichte, vage klachten en zijn al doodziek als ze bij de eerste hulp komen waar de test kan worden gedaan.

De politie heeft nog eens twee verdachten opgepakt in verband met de aanval op een 28-jarige trans persoon in Amsterdam. Het gaat om jongens van 17 en 19 jaar uit Rotterdam. Beiden worden verdacht van poging tot doodslag.

De politie hield afgelopen maandag na maandenlang politieonderzoek een 18-jarige man uit Rotterdam aan. Hij wordt net als de andere twee jongens verdacht van poging tot doodslag.

Afgelopen september werd het slachtoffer thuis in Amsterdam aangevallen en bijna gewurgd. Hij had een afspraakje met de verdachte. De andere twee zouden vervolgens hebben aangebeld en het slachtoffer in huis hebben aangevallen.

Mes op de keel

Daar trok de man die al binnen was een mes en hield die op de keel van de bewoner van het huis. Daarbij werd het slachtoffer ook meerdere keren geschopt en geslagen. De drie verdachten sloegen daarna op de vlucht. De politie denkt dat het slachtoffer is aangevallen omdat hij trans is.

Twee populaire kookboekauteurs beschuldigen een bekende tiktokker uit Australië van plagiaat. In haar debuutkookboek Bake with Brooki, vorig jaar uitgegeven door Penguin Books, staan volgens de auteurs bakrecepten die identiek zijn aan die van hen. De tiktokker en haar uitgever ontkennen de aantijgingen.

De Australische auteur en foodblogger Nagi Maehashi ontdekte dat tiktokker Brooki Bellamy mogelijk haar recepten kopieerde na een e-mail van een lezer. Daarin stond dat de lezer "opmerkelijke overeenkomsten" zag tussen haar recept van een karamelplak en dat van Bellamy. Hetzelfde gold voor de baklavarecepten van beide auteurs. Maehashi deelde de overeenkomsten op RecipeTin Eats, haar foodblog dat maandelijks 45 miljoen weergaves heeft.

"Het gebeurt wel vaker dat mijn recepten worden gekopieerd", schrijft Maehashi in een blogpost. "Maar het was een schok om een van mijn recepten terug te zien in een kookboek dat met veel publiciteit werd uitgebracht door een van de grootste uitgevers van Australië."

"Bovendien heeft de verkoop van het boek in zes maanden tijd meer dan 4,6 miljoen Australische dollar (2,5 miljoen euro) opgeleverd", schrijft Maehashi. "De overeenkomsten tussen de recepten zijn naar mijn mening echt te gedetailleerd om toeval te zijn."

Ook in Nederland te koop

Ook de bekende Amerikaanse blogger en auteur Sally McKenney beschuldigt Bellamy van plagiaat. Ze stelt dat haar vanillecakerecept uit 2019 is overgenomen in het boek van de tiktokker en eerder ook verscheen op haar YouTubekanaal. "Receptontwikkelaars die tijd en moeite steken in het bedenken en testen van recepten verdienen erkenning - vooral bij een bestsellerkookboek", zegt ze erover.

Het kookboek Bake with Brooki werd in oktober vorig jaar uitgebracht en is ook in Nederland verkrijgbaar. Naast auteur is Bellamy ook eigenaar van drie bakkerijen in de Australische deelstaat Queensland, waarvan er één in Brisbane zit. Het eerste Brooki Bakehouse opende in 2016. Ook heeft ze een pop-upwinkel in Abu Dhabi en Dubai.

Winst maken over de rug van anderen

Uitgever Penguin en Bellamy stellen dat er geen sprake is van plagiaat. "Ik heb geen enkel recept geplagieerd in mijn boek, dat bestaat uit honderd recepten die ik in de loop der jaren zelf heb bedacht", schrijft Bellamy op Instagram. "Sinds mijn eerste bakkerij bedenk en verkoop ik mijn eigen recepten."

Volgens haar verkoopt ze haar karamelplak al sinds 2016, dus ruim vóór Maehashi haar recept publiceerde. Ter onderbouwing deelde ze een foto van de karamelplakken uit die tijd.

De tiktokker heeft wel aangeboden om de recepten van Maehashi uit herdrukken van het kookboek weg te laten om verdere ophef te voorkomen. "Ik heb enorm veel respect voor Nagi en wat zij de afgelopen jaren heeft betekend voor koks en bakkers in Australië, vooral voor vrouwelijke ondernemers. Nieuwe recepten vandaag de dag zijn vaak geïnspireerd op het werk van andere koks, kookboekauteurs, en foodbloggers", zegt ze.

Op Instagram omschrijft Maehashi de tiktokker als iemand die "winst wil maken" over de rug van anderen. "Dat de recepten naar mijn mening geplagieerd zijn en zonder bronvermelding in een boek worden gebruikt, voelt niet alleen oneerlijk; het voelt als een regelrechte uitbuiting van mijn werk." De auteur had afgelopen december al haar zorgen geuit bij Penguin over mogelijk plagiaat.

Zowel de kookboeken van Maehashi (Tonight) als Bellamy (Bake with Brooki) zijn genomineerd voor de Australian Book Industry Awards, die in mei worden uitgereikt.

Bij het onderzoek naar de val van een 14-jarig meisje uit een kermisattractie in Hilversum betrekt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) nu ook een filmpje waaruit zou blijken dat er eerder problemen waren met de attractie. De exploitant ontkent dat er al eerder onderdelen stuk waren.

Het 14-jarige meisje viel maandagmiddag van een hoogte van zo'n 8 meter uit de Energizer, een snel draaiende carrousel. Zij brak haar arm.

Zoals gebruikelijk bij dit soort ongelukken stelt de NVWA een onderzoek in. Daarbij wordt ook een filmpje betrokken dat gisteren in verschillende media opdook en op zondag zou zijn gemaakt.

"Er was toen al veel mis met het toestel", zegt de vrouw die het filmpje maakte tegen De Telegraaf. "Een beugel bij mijn buurman zat los en er vloog ook een hoofdsteun van de attractie af, richting de bioscoop."

Meldingen

Een woordvoerder van de NVWA zegt bij regionale omroep NH het filmpje te kennen. "Maar er zijn niet eerder meldingen bij ons binnengekomen", voegt hij daaraan toe.

De exploitant van de attractie, Niek Moonen, ontkent dat er al eerder dan maandag problemen waren. "Ik kan me daar helemaal niet in in vinden", zegt hij bij Omroep Brabant. "Een hoofdsteun die losraakte? Nee, dat is echt niet gebeurd."

Veertje klem

Moonen zegt wel dat er eerder een technische storing was, maar volgens hem stond die los van het ongeluk. "Op 23 april is een motor van de attractie vervangen", aldus de exploitant. Er zou een veertje klem zijn komen zitten in de motor, waardoor deze automatisch uitschakelt. "Dat is een ingebouwd veiligheidsmechanisme. De mensen merken daar niks van. Zij stappen netjes uit en wij controleren alles."

De Energizer blijft voorlopig gesloten, tot het onderzoek van de NVWA is afgerond. Het is onduidelijk hoe lang dat duurt. "De ene keer zijn de conclusies er sneller dan de andere keer", zegt de woordvoerder.

Duizenden Vietnamezen hebben in Ho Chi Minhstad de overwinning in de oorlog met de VS (1955-1975) en daarmee de hereniging van Zuid- met Noord-Vietnam gevierd. Hoogtepunt was een parade waarin 13.000 militairen, veteranen en burgers meeliepen, compleet met overvliegende helikopters en straaljagers. Een deel van deelnemers droeg uniformen van het Noord-Vietnamese leger van destijds.

Vijftig jaar na dato is de macht in Vietnam nog altijd in handen van de communistische partij. Secretaris-generaal en leider To Lam wees op het belang van eenheid en verzoening. "Alle Vietnamezen zijn erfgenamen van Vietnam. Ze hebben het recht om in dit land te leven, te werken, om vrij te zijn en geluk na te streven."

"Vrijheid is kijken naar gevechtsvliegtuigen, in plaats van schuilen", zegt een van de toeschouwers:

De herdenking werd namens de VS slechts bijgewoond door de Amerikaanse consul in Ho Chi Minhstad. De Amerikaanse ambassadeur of een andere hoge vertegenwoordiger ontbrak.

Volgens Amerikaanse media heeft Trump diplomaten ontraden om de herdenking bij te wonen, waarom is niet bekend. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken wilde niet op de zaak ingaan.

Strategisch partner

De diplomatieke relatie met de VS was in de afgelopen jaren juist aanzienlijk verbeterd. In 2023 kreeg de VS de status van "strategisch partner", dezelfde status die Vietnams vrienden Rusland en China hebben.

Of de relatie goed blijft, is de vraag. De handelsoorlog die president Trump wereldwijd ontketent, komt in Vietnam hard aan. Als Trumps aankondigingen werkelijkheid worden, gaat de VS 46 procent belasting heffen op de import van producten uit Vietnam. Ongeveer een derde van het bruto nationaal product van Vietnam is afkomstig van export naar de VS.

De kans bestaat dat Trump Vietnam zo in de armen drijft van China, het land dat de VS als zijn belangrijkste rivaal beschouwt. China heeft de economische banden met Vietnam de afgelopen tijd al aangehaald door tientallen economische verdragen met Vietnam te sluiten.

50 jaar geleden

Het is vandaag precies vijftig jaar geleden dat de troepen van het communistische Noord-Vietnam en communistische strijders uit Zuid-Vietnam Saigon in handen kregen. Dat was de hoofdstad van het door de VS gesteunde Zuid-Vietnam. De naam Saigon werd korte tijd daarna veranderd in Ho Chi Minhstad.

Het Amerikaanse leger had zich twee jaar eerder al grotendeels teruggetrokken uit Zuid-Vietnam, mede onder druk van de publieke opinie in eigen land. De beelden van zinloos bloedvergieten, de vele Amerikaanse slachtoffers, de hoge kosten van de oorlog en de leugens van de regering over het verloop brachten een grote protestbeweging op gang.

De Vietnamoorlog heeft aan naar schatting 3 miljoen Vietnamezen het leven gekost. Ook voor de VS is de oorlog een trauma. Het was voor het eerst dat de VS een oorlog verloor, zo'n 58.000 militairen kwamen om. Voor de veteranen was er geen heldhaftige terugkeer of nazorg.

De man die verdacht wordt van het verkrachten van een vrouw op Koningsdag in Amsterdam, werd door omstanders van het slachtoffer afgeschopt. Dat meldt Het Parool op basis van een tweede filmpje dat de krant in bezit heeft en dat rondgaat op Snapchat.

Op het filmpje is te zien hoe enkele vrouwen op de Keizersgracht schreeuwen naar de man om weg te gaan en schoppende bewegingen naar de man maken. Ook roepen ze naar omstanders om de politie te bellen. De verdachte probeert omstanders af te weren.

Het filmpje is bekend bij het rechercheteam dat zich bezighoudt met de zaak. Op deze beelden zou duidelijker te zien zijn dat er geen sprake was van wederzijdse toestemming.

Verdachte opgepakt

Afgelopen zondag verscheen een filmpje op sociale media waarop te zien was hoe twee mensen seks hadden tussen de auto's. Maandag maakte de politie bekend dat wordt onderzocht of de seks vrijwillig was.

De vrouw uit het filmpje heeft een melding gedaan van verkrachting en meerdere getuigen hebben zich gemeld. Gisteren heeft de politie een verdachte opgepakt.

Volgens de politie zijn de twee bekenden van elkaar. Meer informatie wil de politie niet delen.

De Amsterdamse burgemeester Halsema en de Amsterdamse politie roepen met klem op om de beelden van de mogelijke verkrachting niet te delen. Halsema noemt het delen van dit soort beelden "niet alleen strafbaar, maar ook diep vernederend en kwetsend".

Op het wad bij de Eemshaven in Groningen is een zwaardvis gevonden. Het is voor het eerst in bijna veertig jaar dat een Xiphias gladius is aangetroffen aan de Nederlandse kust.

Het dode dier werd gisteren gezien door hobbyfotograaf Martin Knol uit Winsum. "Ik nam een foto toen ik iets voorbij zag drijven", zegt hij bij RTV Noord. "Het zag er vreemd uit. Toen ik de foto had uitvergroot, zag ik de punt van het zwaard van de vis. Heel bijzonder."

"De zwaardvis is echt een zeldzaamheid aan de Nederlandse kust", reageert Wouter van der Heij van de Waddenvereniging. "De afgelopen honderd jaar zijn er voor zover bekend maar drie gevonden. Dode exemplaren waarschijnlijk, want levend zijn deze pijlsnelle dieren erg lastig te zien."

Onderzoek

Het dode dier is vanochtend overgebracht naar Ecomare op Texel. Daar moet uit onderzoek blijken waaraan de zwaardvis is bezweken en hoe die bij de Eemshaven terecht is gekomen. Zwaardvissen zwemmen wel in de Middellandse Zee en in de grote oceanen, maar komen in de Noordzee normaal niet voor.

Conservator Pierre Bonnet van Ecomare is al net zo onder de indruk van de vondst: "Dit is echt extreem zeldzaam", stelt hij. "Dit is de vierde keer in ruim een eeuw tijd dat er een exemplaar wordt gevonden. Hoe zeldzaam wil je het hebben?"

Afgietsel

Wat Bonnet betreft krijgt de zwaardvis na het onderzoek een plekje in zijn natuurmuseum. "Ik zou er graag een afgietsel van maken en het geraamte inclusief zwaard conserveren", filosofeert hij. "Maar daar is wel geld voor nodig en wij zijn niet rijkste instelling."

Het is "complete chaos" in de containersector. Niet eerder zijn er in een maand tijd wereldwijd zo veel zeeschepen geannuleerd als voor de komende maand: 80 containerschepen hebben hun route geschrapt of gewijzigd. Dat komt neer op zo'n 20 procent van de totale containercapaciteit. Ter vergelijking: tijdens het dieptepunt van de coronacrisis kwam het aantal geschrapte vaarten uit op 50, zegt brancheorganisatie Evofenedex.

In de internationale scheepvaart wordt steeds voelbaarder wat de effecten zijn van het nieuwe Amerikaanse handelsbeleid. Volgens Casper Roerade van Evofenedex is het aantal wijzigingen op de vaarroutes alarmerend en hij sluit niet uit dat er de komende weken nog meer schepen uit de vaart worden gehaald. "De volledige impact voor de zeevaart is nog niet te overzien", zegt Roerade.

Volgens Roerade kun je de containerscheepvaart goed vergelijken met een buslijn. Het containerschip heeft een vaste route. Per vaardienst verschilt het aantal stops, maar gemiddeld meert een containerschip in acht verschillende havens aan. In elke haven wordt een schip vervolgens (gedeeltelijk) gelost en geladen om vervolgens door te gaan naar de volgende haven.

Vooral containerschepen die normaal gesproken tussen China en de VS varen, verleggen hun routes. De handel tussen China en de VS is fors afgenomen nadat president Trump de afgelopen tijd steeds hogere importheffingen had ingevoerd op producten China.

Ook producten vanuit de rest van de wereld worden sinds begin april extra belast. Trump verlaagde deze heffingen al snel naar 10 procent voor de meeste landen. Maar ook het wispelturige beleid van de Amerikaanse overheid leidt wereldwijd tot veel onrust.

Niet alleen de heffingen op goederen veroorzaken veel onzekerheid in de zeevaartsector. Ook de heffing die Trump op 17 april invoerde voor Chinese schepen is een grote last voor containervervoerders. Die heffing geldt naast schepen die onder de Chinese vlag varen ook voor schepen die gemaakt zijn in China en onder een andere buitenlandse vlag varen. Bij het aanmeren in een Amerikaanse haven moet de heffing worden betaald.

Veel exporteurs kijken momenteel de kat uit de boom. Het leidt ertoe dat er momenteel veel verandert in het vaarschema van de containerschepen. Dat merkt ook TransHeroes, een logistiek bedrijf dat containers boekt op vrachtschepen. "Het is een chaos. Er is ontzettend veel vertraging in de haven van Rotterdam. Op de wereldwijde zeevrachten is het op dit moment een puinhoop", zegt Edwin Asveld, directeur van TransHeroes.

Sommige bedrijven wachten met het versturen van goederen. Maar er zijn ook bedrijven die al weken wachten op spullen die zij hebben besteld of die hun eigen producten niet op een boot krijgen op dit moment. "De vertragingen die nu ontstaan, zijn bijzonder onprettig als je afhankelijk bent van wat er in de containers zit", zegt Asveld.

Lege schappen

De verwachting is dat de schade voor de VS zelf het grootst is. Doordat er minder containers naar de VS varen, hebben Amerikaanse bedrijven minder containers om hun spullen weer naar het buitenland mee te exporteren. Deskundigen verwachten dat er de komende maanden steeds meer lege schappen te zien zullen zijn in de VS. Ook is de verwachting dat veel producten een stuk duurder zullen worden voor de Amerikaanse consument.

De impact voor de zeehandel is groot. Door jarenlange snoeiharde concurrentie is het vervoer over zee zeer efficiënt en zijn de winstmarges klein. Er kunnen lokale tekorten komen en havens die normaal gesproken veel minder goederen binnenkrijgen moeten nu opeens grote aantallen containers lossen. Als er steeds meer schepen vast komen te liggen voor de Rotterdamse haven kunnen handelsstromen in de war raken, waardoor er tekorten ontstaan.

De hoop is dat China en de VS op de korte termijn een deal sluiten over de heffingen, De verwachting is dat er dan weer fors meer naar de VS gevaren zal worden. Toch zal dat niet in een klap alle problemen oplossen. "Een verstoring van de markt heeft grote impact. Het kost maanden om hiervan te herstellen", waarschuwt Roerade.

Bij een steekpartij, gisteravond laat in een flatgebouw in Sneek, is een 39-jarige vrouw om het leven gekomen. Er zijn twee verdachten aangehouden: een 32-jarige vrouw die in de buurt van de flat gewond werd aangetroffen en een 31-jarige man.

Het incident vond gisteren rond 23.00 uur plaats op een galerij van het flatgebouw aan de Furmerusstraat. Na een melding trof de politie daar het slachtoffer zwaargewond aan. Ambulancepersoneel was snel aanwezig, maar kon niets meer doen. "De vrouw is ter plaatse aan haar verwondingen overleden", aldus de politie.

Niet veel later werd in de omgeving de 32-jarige vrouw opgepakt. Zij was gewond, maar is na behandeling in de ambulance naar het cellencomplex van politie overgebracht. Ze zit nog vast, meldt Omrop Fryslân.

In de omgeving werd ook de 31-jarige man opgepakt, op verdenking van mishandeling. Uit onderzoek moet blijken of er een verband bestaat tussen die mishandeling, waar de politie verder geen duidelijkheid over geeft, en het steekincident. Ook over de toedracht van beide incidenten is nog niets bekend.

In Enschede en omgeving hebben ruim 20.000 huishoudens ongeveer een uur zonder stroom gezeten. De storing was om 12.09 uur verholpen, zegt netbeheerder Enexis.

Op sociale media is te zien dat winkels dicht waren en dat op een plek in de stad mensen zelf het verkeer gingen regelen.

Kortsluiting

Volgens een woordvoerder van Enexis werd de storing veroorzaakt door kortsluiting bij onderhoudswerkzaamheden aan een verdeelstation. Bij die werkzaamheden is een monteur gewond geraakt. Hij is met onbekende verwondingen naar het ziekenhuis gebracht.

De storing was volgens netbeheerder Enexis vooral merkbaar aan de noord- en oostkant van Enschede en in Glanerbrug en Lonneker.

De gemeente sloot het afvalscheidingsstation in het oosten van Enschede en de brandweer was bezig om gestrande mensen uit liften te halen.

De Universiteit Twente en ziekenhuis Medisch Spectrum Twente hadden geen last van de stroomstoring.

Verkeersminister Madlener moet opnieuw aan de slag met zijn plannen voor de verbreding van de snelwegen A12 en A27 bij Utrecht. De Raad van State heeft de minister vanochtend opgedragen om binnen een halfjaar duidelijk te maken hoe hij wil voorkomen dat er te veel stikstof vrijkomt bij het grote project.

Tegelijkertijd kan de omstreden verbreding van de snelweg bij landgoed Amelisweerd wel doorgaan, meldt RTV Utrecht. Daarvoor moeten naar schatting 800 bomen worden gekapt.

Langlopende kwestie

Al in 2022 nam Madleners voorganger het besluit om de twee drukke snelwegen bij Utrecht te verbreden zodat er minder files ontstaan. Dat leverde veel protest op, onder andere van de provincie en gemeente. Ook natuurbeschermers en omwonenden maakten zich zorgen en voerden verschillende acties. Meer dan 25 organisaties tekenden bezwaar aan bij de Raad van State.

De minister betoogde bij de Raad van State met een rekensom dat het snelwegproject niet zou leiden tot een te grote toename van de uitstoot van stikstof. Hij sprak over "extern salderen", waarbij 'stikstofruimte' van het ene project naar het andere wordt verplaatst.

Maar in de uitspraak van vandaag gaat de Raad van State daar voorlopig niet in mee: "Het gaat vooral om de vraag of het wegstrepen (extern salderen) van de stikstoftoename door het wegproject tegen een stikstofafname doordat enkele agrarische bedrijven stoppen, wel voldoet aan de voorwaarden die daarvoor gelden", aldus de Raad.

De belangrijkste voorwaarde is dat de minister alleen boerenbedrijven mag meetellen die specifiek stoppen voor dit project en zo hun stikstofruimte ter beschikking stellen. Als een agrarisch bedrijf toch al moet stoppen voor het behoud van een beschermd natuurgebied, mag hij het niet nog een keer meetellen. De Raad van State: "De onderbouwing van de minister is op dit punt niet toereikend."

De bezwaarmakers zeggen in een reactie dat ze "blijven strijden tot het rampzalige tracébesluit definitief vernietigd is". "Er ligt een goed alternatief plan, waarbij de natuur behouden blijft. De enige slimme keuze is om te kiezen voor dit alternatieve plan en te stoppen met het vernietigen van natuur", aldus Amelisweerd Niet Geasfalteerd.

Tussenuitspraak

De verwachting was dat de Raad van State vandaag een definitieve uitspraak zou doen over de plannen om de snelwegen rond Utrecht grootschalig aan te pakken. Zo ver is de Raad van State nog niet. Vandaag bleef het bij een tussenuitspraak over de uitstoot van stikstof.

Uit de uitspraak blijkt dat de Raad niet uitsluit dat door de snelwegplannen van de minister een aantal beschermde natuurgebieden schade zal leiden.

Om dit te compenseren heeft de minister een aantal boerenbedrijven uitgekocht. Maar volgens de Raad heeft de minister vooralsnog onvoldoende gemotiveerd dat de aanpak van de snelwegen noodzakelijk is.

Bovendien moet hij duidelijk maken of de compensatie wel voldoende is voor de natuur die schade leidt, zoals oude eikenbossen en zandverstuivingen. "Het is namelijk de vraag of op de beoogde compensatielocaties oude eikenbossen, zandverstuivingen en stuifzandheiden wel kunnen ontwikkelen", aldus de Raad.

De minister heeft een halfjaar de tijd om het besluit 'te herstellen', wat wil zeggen dat het ministerie met een goede onderbouwing moet komen. Die onderbouwing zal de Raad van State vervolgens beoordelen. De definitieve uitspraak komt op zijn vroegst aan het einde van dit jaar.

Snelwegbak

Een van de omstreden punten in het besluit uit 2022 was de verbreding van de 'snelwegbak' bij landgoed Amelisweerd. Opvallend is dat de Raad van State in dit geval de ingediende bezwaren van tafel veegt. Het was aan de minister om te beslissen over het traject, staat in de uitspraak. In dit geval geldt dat de minister zijn besluit juist wél "voldoende heeft onderbouwd", aldus de Raad.

Een van de actievoerders tegen de bomenkap was Jos Kloppenburg. In een eerste reactie op de uitspraak van de Raad van State zegt hij niet verbaasd te zijn. "De Raad heeft alleen gekeken naar de stikstof met betrekking tot de Natura 2000-gebieden en niet naar de bomenkap op landgoed Amelisweerd", zegt hij.

Eind 2023 presenteerden de provincie en gemeente Utrecht een plan waarbij de snelwegbak bij Amelisweerd juist niet verbreed hoefde te worden en de bomen dus konden blijven staan. In dat plan wordt meer ingezet op smallere rijstroken, openbaar vervoer, de fiets en bestaande wegen. Maar de Raad van State heeft dat alternatieve plan niet bij de uitspraak betrokken omdat het pas na het besluit van 2022 en dus te laat kwam.

De Nederlandse bouwer van elektrische bussen Ebusco heeft opnieuw grote financiële problemen. Een leverancier heeft een faillissementsaanvraag tegen het bedrijf ingediend vanwege niet betaalde rekeningen, meldt het bedrijf bij de presentatie van de jaarcijfers.

Als reactie op het nieuws doen beleggers het aandeel in de uitverkoop. Nadat de handel vanochtend een tijdlang stil had gelegen, opende het aandeel ruim driekwart lager. Inmiddels is dat iets bijgetrokken tot een ruime halvering van de waarde.

De omzet van het bedrijf uit Deurne daalde van 102 miljoen in 2023 naar 11 miljoen euro in 2024. Ebusco leed een verlies van meer dan 200 miljoen euro. Ebusco leverde vorig jaar 157 bussen op die nu rondrijden in enkele streken in Frankrijk en Duitsland. In Nederland rijden bussen van Ebusco in onder andere de provincies Drenthe, Groningen en in delen van Zuid-Holland en Noord-Holland.

Eerder problemen

Vorig jaar kwam Ebusco kwam ook al in de knel. De productie kwam nagenoeg tot stilstand en enkele grote bestellingen werden geannuleerd. Wel slaagde het bedrijf erin geld op te halen bij investeerders. Vlak voor kerst vielen er ruim honderd ontslagen: ruim een op de zes medewerkers.

Op dit moment kan het bedrijf de achterstallige rekeningen van leveranciers niet op tijd betalen. Een van de leveranciers heeft om die reden faillissement van de bussenbouwer aangevraagd. Mocht het Ebusco niet lukken om op korte termijn een kapitaalinjectie aan te trekken, dan heeft dit directe gevolgen voor het voortbestaan, meldt Ebusco.

De rechter doet op 6 mei uitspraak over de faillissementsaanvraag.

De Duitse sociaaldemocraten (SPD) hebben ingestemd met het coalitieakkoord met de christendemocraten, de CDU/CSU. Eerder deze maand bereikten de partijen dat akkoord, het was nog aan de leden van de SPD om ermee in te stemmen.

Iets meer dan de helft van de circa 358.000 SPD-leden bracht een stem uit en 84,6 procent zei 'ja' tegen deelname aan de nieuwe regering. Nu de leden van de SPD akkoord zijn, kan de nieuwe Duitse regering aan de slag. Volgende week wordt CDU-leider Friedrich Merz benoemd tot bondskanselier. SPD-leider Lars Klingbeil wordt vicekanselier en minister van Financiën.

Verdeling ministeries

De CDU krijgt zes ministeries, waaronder het ministerie van Buitenlandse Zaken. De Beierse zusterpartij CSU krijgt er drie, waaronder het ministerie van Binnenlandse Zaken en het ministerie van Landbouw. De SPD wordt verantwoordelijk voor zeven ministeries, waaronder Financiën, Defensie en Klimaat.

Eerder schreven we dit artikel over de nieuwe Duitse ministersploeg, die een Nederlands tintje heeft:

Bij de Duitse verkiezingen in februari kwam CDU/CSU met ruim 28 procent van de stemmen als grootste naar voren. De radicaal-rechtse AfD werd tweede met ruim 20 procent van de stemmen, de sociaaldemocratische SPD verloor fors en werd met iets meer dan 16 procent de derde partij.

Op elkaar aangewezen

Omdat CDU/CSU voor de verkiezingen al coalitiesamenwerking met de AfD had uitgesloten, was na de uitslag snel duidelijk dat de christendemocraten en de sociaaldemocraten op elkaar waren aangewezen.

De partijtop van CDU/CSU was al eerder akkoord gegaan met deelname. Die partijen hielden geen referendum onder de eigen leden.

Concentratiekamp Engerhafe, bij de Duitse stad Emden, heeft twee maanden bestaan en is daardoor veel minder bekend dan kampen als Auschwitz of Bergen-Belsen. Toch kwamen in het kleine concentratiekamp niet ver van de Nederlandse grens in de Tweede Wereldoorlog in korte tijd veel mensen om het leven: minstens 188, onder wie 47 Nederlanders.

Herinneringscentrum Engerhafe wil dat het kamp niet vergeten wordt. "We willen graag vertellen over onze geschiedenis", zegt voorzitter Hilke Osterwald bij RTV Noord.

Osterwald heeft contact gezocht met scholen in het naburige Groningen en wil ook aan de rest van Nederland duidelijk maken wat er is gebeurd. "Vooral in deze populistische tijden en nu we opschuiven naar rechts, ook in Nederland", benadrukt ze. "Bij ons kun je zien wat er kan gebeuren als het helemaal uit de hand loopt."

Engerhafe was eigenlijk een buitenkamp van het veel grotere Neuengamme bij Hamburg. Vanaf oktober 1944 werden daar steeds meer gevangenen ondergebracht. Zij werden door de nazi's gedwongen te werken aan de Friesenwall. Dat was een verdedigingswerk van loopgraven en schuilplaatsen aan de zeedijk dat over enkele honderden kilometers van Denemarken tot bij de Nederlandse grens zou moeten lopen.

Voortdurend regen

"Er was plek voor 500 dwangarbeiders, maar het werden er 2000", weet Osterwald. Zij wijst erop dat het in de herfst van 1944 vrijwel voortdurend regende. "Bij weer en wind moest er dan 10 kilometer heen en terug gemarcheerd worden naar de werkplek. Het moet gruwelijk geweest zijn." De ondervoede gevangenen moesten elke ochtend om 04.00 uur opstaan en direct aan de gang.

Door nat en guur herfstweer, kou, uitputting, honger en slechte hygiëne, bezweken veel gevangenen. Osterwald sluit niet uit dat het er meer waren dan het 'officiële' aantal van 188.

Bij de kerk

Na twee maanden werden de gevangenen die het hadden overleefd teruggeplaatst in Neuengamme. De doden werden aanvankelijk begraven bij de kerk van het dorp. Na de oorlog is een aantal doden opgegraven, geïdentificeerd en overgebracht naar hun vaderland. Dat gold ook voor een aantal Nederlanders.

Behalve het herinneringscentrum dat in de pastorie van de kerk is gevestigd, zijn er nu vrijwel geen sporen van het concentratiekamp meer te vinden in Engerhafe. Het blijft bij een plaquette, een paar stenen in de grond en een grafveld bij de kerk.

Toch wordt het kamp niet vergeten. "Vorig jaar hebben we ruim 3000 leerlingen uit de buurt mogen ontvangen", aldus Osterwald. De volgende stap is dat er nu ook Nederlanders gaan komen, benadrukt ze. Om van de geschiedenis te leren.

Bij een brand in een hotel in de Indiase stad Kolkata zijn zeker veertien mensen om het leven gekomen, onder wie twee kinderen. Ook raakten twee mensen zwaargewond.

De brand brak gisteravond iets na 20.00 uur (lokale tijd) uit in een hotel van zes verdiepingen. Op foto's en in video's op sociale media is te zien hoe hotelgasten via de ramen van het gebouw proberen te ontsnappen.

De brand is inmiddels geblust. De oorzaak is nog niet bekend. Daar doen de autoriteiten onderzoek naar. Ook wordt er gekeken waardoor het automatische blussysteem van het hotel niet werkte toen de brand uitbrak.

Verstikking

De brand ontstond op de eerste verdieping in de buurt van de keuken, schrijft persbureau Reuters. De vlammen verspreidden zich snel door het hotel, waar op dat moment vijftig mensen aanwezig waren. Er kwam bij de brand veel rook vrij.

De meeste lichamen werden op de trap gevonden. De slachtoffers stierven door verstikking na het inademen van rook, zegt het hoofd van de brandweer en noodhulpdiensten. Acht lichamen zijn inmiddels geïdentificeerd.

De krant The Telegraph uit Kolkata schrijft dat minstens één persoon om het leven kwam toen hij van zijn balkon sprong om te ontsnappen aan het vuur. De overige hotelgasten zijn door de brandweer gered via de ramen en het dak.

Kolkata ligt in het noordoosten van India, op zo'n 250 kilometer van Bangladesh. Het is de op zes na grootste stad van het land.

Nalatigheid

De Indiase premier Modi schrijft op X dat hij "diepbedroefd" is over het verlies van mensenlevens door de brand. "Mijn gedachten gaan uit naar diegenen die hun dierbaren hebben verloren."

De minister van Sociale Zaken van de deelstaat West-Bengalen, waarvan Kolkata de hoofdstad is, noemt de brand een "ongelukkig incident".

Branden komen in India vaak voor, doordat gebouwen lang niet altijd brandveilig zijn. Volgens activisten wordt er bij de bouw vaak bezuinigd op veiligheid om kosten te besparen. Ze beschuldigen de overheid van nalatigheid.

De Nederlandse economie is in het eerste kwartaal van 2025 minimaal gegroeid. De groei was 0,1 procent ten opzichte van het laatste kwartaal van 2024. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De economie groeide vooral nog doordat de overheid meer geld uitgaf. Er ging meer geld naar de zorg en het aantal ambtenaren groeide.

De economische groei is nu vier kwartalen op rij steeds iets kleiner geworden. De uitgaven door consumenten gingen de afgelopen maanden omlaag ten opzichte van eind 2024. Mensen gaven onder meer minder uit aan voedsel. Ook investeerden bedrijven minder, zo kochten ze minder bestelauto's. De export ging ook omlaag.

Ten opzichte van de eerste maanden van vorig jaar was de economische groei 2 procent. De cijfers van vandaag zijn de eerste berekening die het CBS maakt, een maand na het einde van het eerste kwartaal. Hierna komt er nog meer informatie over de economie binnen bij het CBS. Daarom volgt eind juni nog een tweede berekening. Gemiddeld week die tweede berekening de afgelopen jaren 0,1 procentpunt af van de eerste berekening.

Minder banen, meer werklozen

Het CBS kwam vanochtend ook met cijfers over de arbeidsmarkt. Het aantal vacatures nam de afgelopen drie maanden met 7000 af, terwijl het aantal werklozen steeg met 16.000. Daardoor werd de arbeidsmarkt minder krap. Vooral in de industrie en in de handel daalde het aantal vacatures.

Ook het aantal banen daalde licht, na ruim vier jaar waarin er steeds banen bij kwamen. Die daling van het aantal banen kwam vooral doordat er minder banen voor zelfstandigen waren. Die ontwikkeling past in het beeld dat bedrijven minder zzp'ers inhuren. En dat komt doordat de regels voor de inhuur van zzp'ers strenger zijn geworden. De Belastingdienst controleert sinds dit jaar of zzp'ers voldoen aan de criteria van zelfstandigen of dat zij schijnzelfstandig zijn.

De Pakistaanse regering zegt dat het "betrouwbare informatie" heeft dat India binnen 24 tot 36 uur militair wraak neemt voor de moord op Indiase toeristen, vorige week in de regio Kashmir. De Pakistaanse minister van Informatie Tarar zei dat zijn land "op elk militair avontuur van India zelfverzekerd en beslissend" zal reageren.

India heeft niet op de uitspraken van Pakistan gereageerd. In 2019 vielen Indiase gevechtsvliegtuigen doelen in Pakistan aan, nadat bij een terroristische aanslag in Kashmir 40 mensen waren omgekomen en 35 mensen gewond waren geraakt. Ook toen gaf India Pakistan de schuld voor de aanslag.

De VN en VS roepen beide landen op om geen geweld te gebruiken. Zowel India als Pakistan heeft kernwapens. Meerdere landen bieden bemiddeling aan.

26 doden

Op 22 april vermoordde een groep terroristen in het Indiase deel van Kashmir 26 mensen, bijna allemaal toeristen uit India. Volgens India zat Pakistan erachter. Pakistan ontkent alle betrokkenheid en wil dat een neutrale partij de zaak onderzoekt.

De Indiase premier Modi zwoer dat hij de personen die erachter zaten "tot in de uithoeken van de wereld" zou opsporen en vervolgen. De Indiase autoriteiten zeggen dat ze drie terroristen hebben geïdentificeerd. Twee van hen hebben de Pakistaanse nationaliteit, de derde is een Indiër uit Kashmir.

India heeft in verband met de aanslag meer dan 1500 mensen opgepakt voor verhoor. Ook zijn huizen vernield van families die banden met verdachten zouden hebben. De afgelopen week kwam het aan de grens een paar keer tot schotenwisselingen tussen militairen van beide landen.

De kwestie-Kashmir is al decennia een splijtzwam tussen Pakistan en India. Beide landen maken er aanspraak op. Dat liep meerdere keren uit op een oorlog. Een bestandslijn vormt nu de scheidslijn tussen het Indiase en Pakistaanse deel.

De bevolking van Kashmir is overwegend moslim, net als die van Pakistan. In India wonen vooral hindoes. In het Indiase deel is al tientallen jaren een afscheidingsbeweging actief die streeft naar onafhankelijkheid of aansluiting bij Pakistan.

De Amerikaanse president Trump heeft opnieuw uitgehaald naar rechters en de voorzitter van de Amerikaanse Centrale Bank, Jerome Powell. Dat deed hij op een bijeenkomst in de staat Michigan, ter gelegenheid van de eerste honderd dagen van zijn presidentschap.

De Amerikaanse Centrale Bank, de Fed, is onafhankelijk, maar Trump wil dat de bank meewerkt aan zijn economisch beleid. Zo wil de president dat de bank de rente verlaagt. "Je hoort de Fed niet te bekritiseren. Je hoort hem zijn gang te laten gaan, maar ik weet veel meer over rentes dan hij", zei Trump over Powell.

Illegale immigratie

De bijeenkomst vond plaats net buiten Detroit, ooit het hart van de Amerikaanse auto-industrie. Trump herhaalde zijn claim dat de door hem ingevoerde importheffingen en een mogelijke nieuwe handelsdeal met China "een einde zullen maken aan de grootste banendiefstal uit Amerika ooit". Trump hoopt dat buitenlandse fabrikanten weer fabrieken in Amerika gaan bouwen om de hoge invoerheffingen te vermijden.

De president herhaalde in zijn toespraak verder bekende thema's uit zijn verkiezingscampagne, zoals de aanpak van illegale immigratie, meer geld voor het leger en belastingverlagingen. Ook maakte hij meerdere keren spottende opmerkingen over de vorige president, de Democraat Joe Biden.

Trump liet onder luid gejuich van zijn aanhang een filmpje zien van naar El Salvador uitgezette migranten, die met kaalgeschoren hoofden naar de beruchte CECOT-gevangenis worden gebracht. Trump hekelde rechters "die het ons erg moeilijk maken en proberen te voorkomen dat we bijzonder slechte mensen deporteren".

Onze correspondenten kijken terug op wat hun het meest opviel aan 100 dagen vol decreten en bijzondere uitspraken:

De president beloofde opnieuw "Amerika weer groots te maken" en noemde zijn eerste honderd dagen de succesvolste ooit uit de Amerikaanse geschiedenis. "We zijn nog maar net begonnen, je hebt nog niets gezien. Het begint net."

Recente peilingen

Uit meerdere peilingen komt het beeld naar voren dat de Amerikanen minder enthousiast zijn over het begin van het tweede presidentschap van Trump. Recente peilingen van onder meer Fox News, ABC News/Washington Post en Reuters/Ipsos over Trumps approval rate laten ongeveer hetzelfde beeld zien: zo'n 42 procent heeft vertrouwen in het beleid van Trump, iets meer dan 50 procent niet.

Daarmee is president Trump nu minder populair bij de kiezer dan na de eerste honderd dagen van zijn eerste termijn (2017-2021). Trump trekt regelmatig de betrouwbaarheid van peilingen in twijfel als de uitkomsten hem niet bevallen. Hij wijst er dan op dat veel peilingen ernaast zaten in de laatste fase van de presidentsverkiezingen, toen hij de Democraat Kamala Harris versloeg.